Jaarverslag 2018 En De Jaarrekening Nathalie De Vries En Jeroen Princen Hebben Defne Ayas Op
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
JAARVERSLAG INHOUDSOPGAVE 2018 p. 3 INTRODUCTIE p. 6 PROGRAMMA p. 10 ZONDER TITEL p. 46 LANGE TERMIJN PROJECTEN p. 56 MEERJARIGE PROJECTEN p. 62 EDUCATIE & TALENTONTWIKKELING p. 70 PUBLICATIES p. 76 COMMUNICATIE & CULTUREEL ONDERNEMERSCHAP p. 86 KWANTITATIEVE GEGEVENS p. 96 FINANCIEEL VERSLAG p. 102 ORGANISATIE Witte de With Center for Contemporary Art INTRODUCTIE Vanuit de gedachte dat ‘alles op de wereld begon met een ja…’ — Sofía Hernández Chong Cuy Het is nu ruim een jaar geleden dat ik naar Rotterdam kwam om directeur te worden van Witte de With Centrum voor Hedendaagse Kunst. Een bewogen jaar, om het zacht uit te drukken. Het is nu eenmaal geen kleinigheid om te verhuizen naar een nieuwe omgeving, je te begeven in een andere cultuur, in een ander land, op een ander continent. Dat is wat immigratie met je doet. Ik ben hier gekomen om niet alleen met veel enthousiasme te leren van de lokale manier van werken, maar ook met een interesse om een cultureel instituut te transformeren. Ik ben me gaan verdiepen in de taal en in de nationale geschiedenis, een geschiedenis die deels is opgeschreven en deels nog opgetekend moet worden. Ook al werken we in een wereldwijd circuit, toch zijn dit de drijfveren en taken van cultuurprofessionals die het belang van lokaal wortelen hooghouden. Bij mijn aankomst bij Witte de With stond ik voor een uitdaging van andere aard. Na een verhit debat was door de vorige directeur, Defne Ayas, en de raad van toezicht unaniem besloten dat de naam van het instituut ter discussie gesteld moest worden. Mijn voorstel was om hierin geen overhaaste beslissingen te nemen. In andere woor- den, ik stelde voor om de wens om de naam te wijzigen als een gele- genheid te zien om allereerst het karakter van het instituut te veranderen. Want de kritiek had eerder een existentieel dan een situationeel pro- bleem voor ons opgeroepen. De kritieken en gerelateerde debatten over de naam van onze instel- ling in 2017 brachten terechte zorgen over een veranderende context naar de oppervlakte. De culturele sector, en dus ook presentatie-instel- lingen, moet de veelstemmige geschiedenis van een steeds diversere maatschappij gaan erkennen. Witte de With werd bijna 30 jaar geleden opgericht met de missie om artistieke en theoretische ontwikkelingen in actuele cultuur te agen- deren. We zouden deze missie en de oorspronkelijke beweegredenen achter de naamgeving geweld aandoen als we de uitdaging waar we nu voor staan niet met een passende investering in tijd en aandacht tege- moet treden. De eerste stap was om helder te krijgen in welke context het instituut indertijd zijn naam kreeg, met aandacht voor ons culturele werkveld en idioom en de intellectuele, artistieke en discursieve aspecten die daarbij horen. Met tijdlijnen brachten we in kaart hoe, waarom en onder invloed van wie de kritiek en het debat rondom onze naam zich ontwikkelde. Deze tijdlijnen zijn in mei 2018 op de website gepubli- ceerd, en hun ontwikkeling zou voor altijd door kunnen gaan. Er is name- lijk tijd voor nodig om alles boven water te krijgen en op de juiste manier te interpreteren. Tegelijk werd onze tentoonstellingsruimte op de begane grond opnieuw vormgegeven, iets wat hand in hand ging met het creëren van Pamela Rosenkranz, Amazon (Container of the Substance Anemine) (2018) onderdeel van Een tentoonstelling met installaties door Susana Mejía, Pamela Rosenkranz en Anicka Yi, Witte de With Center for Contemporary Art 2018, 4 fotograaf Kristien Daem. een nieuwe curatorenpositie bij Witte de With: Programmamaker programmeerden we twee groepstentoonstellingen. De eerste Collectief Leren. De typische white cube is veranderd in een multifunc- was sterk gericht op veldonderzoek en verhoogde perceptie. Met het tionele ruimte, die sinds de opening in mei 2018 onder de tijdelijke Amazone-regenwoud als verbindend element werd werk getoond naam Zonder titel plaats biedt aan de boekwinkel en een groot deel van van Susana Mejia, Pamela Rosenkranz en Anicka Yi. De tweede groepsten- ons activiteitenprogramma. Deze ruimte is voor iedereen gratis toe- toonstelling nam ons mee in een visuele geschiedenis van epistolariteit, gankelijk. Gedurende de zomer en winter hebben er al ruim 50 publieks- de term voor de vele verschillende vormen van correspondentie, programma’s plaatsgevonden, van workshops tot lezingen en perfor- en omvatte werk van Dora García, Sharon Hayes, Emily Jacir, Mahmoud mances. De bezoekers kunnen er daarnaast kunstwerken tegenkomen, Khaled, Carlos Motta, Wu Tsang, Akram Zaatari en Quinn Latimer. in opdracht gemaakt speciaal voor deze ruimte. Ook worden er wisse- Daarnaast nam het instituut tijdelijk de identiteit aan van de Kunsthalle lende presentaties getoond, steeds gebaseerd op een thema uit het for Music, een project van Defne Ayas, en werden vijf boeken gepubli- archief. Kunstenaar Federico Herrero maakte een ruimtevullende schil- ceerd die nog onder haar directoraat waren opgestart. Spraakmakende dering. Het meubilair is van Muebles Manuel, een ontwerpbureau momenten en tentoonstellingen van ons instituut kregen media-aandacht dat opereert op het grensvlak van design en beeldende kunst. Kunste- in binnen- en buitenland, van Metropolis M tot The New York Times. naar en schrijver Angie Keefer maakte een audiovisuele vitrine-installa- Dankzij de bezoekers en studenten die via onze educatieprogramma’s tie en curator Mauricio Marcin presenteerde een selectie van nooit bij ons binnenkwamen groeide ons publiek wederom. eerder vertoonde mail art van de overleden kunstenaar Marcos Kurtycz. Dit zijn enkele van de structurele veranderingen die we in 2018 In de vitrines worden tot slot ook projecten uit het archief van Witte hebben doorgevoerd, met het uiteindelijke doel om het karakter van de With getoond die specifiek van doen hebben met betrokkenheid van het instituut te veranderen. Het zijn dingen die ik in deze fase erg lokale gemeenschappen. belangrijk vind om te doen, alvorens we overgaan tot naamswijziging De nieuwe curator kreeg daarbij de taak om een zes maanden van ons instituut. Voor verandering is vanzelfsprekend ruimte nodig. durend werk-leertraject voor jongeren te ontwikkelen, dat plaats moest Om deze ruimte te maken werden we in 2018 voor uitdagingen geplaatst, vinden in Zonder titel. Dit programma was erop gericht nieuwe zeker daar waar het de exploitatie van Witte de With betrof. Het publieksgroepen bij Witte de With te betrekken, passend bij de veran- jaar 2017 overziend bleek dat het instituut kampte met een tekort op de derende samenleving in Rotterdam. Die samenleving kan worden begroting. Om het jaar 2018 positief te eindigen was het noodzakelijk omschreven als veerkrachtig, en doordrongen van een werkersmentali- om te herstructureren, om kosten te besparen en verder vooruit te plan- teit, maar is ook divers van samenstelling, met veel eerste-generatie nen. In het verlengde van deze activiteiten lanceerden we eind 2018 immigranten en internationale bewoners. Het doel was ook om, samen een vernieuwd lidmaatschapsprogramma voor mensen die zich betrok- met de bezoekers, te leren over wat er speelt in de stad. Dit deden ken voelen en onze activiteiten willen steunen. Dit programma groeit we door middel van ontmoetingen waarbij luisteren centraal staat en gestaag en belooft zowel op zowel korte als langere termijn iets moois iedereen zich welkom voelt. De deelnemers van de lichting 2018 op te leveren voor het instituut én de leden. werd gevraagd een betekenisvolle nieuwe naam te geven aan Zonder De hier in het kort beschreven bedrijfsaspecten en activiteiten komen titel, een case-study voor de naamsverandering van het instituut. misschien niet direct op de voorgrond bij het lezen van dit jaarverslag De naam die de deelnemers hebben gekozen wordt in april 2019 of onze website. Het zijn echter precies deze zaken die onze aandacht bekendgemaakt. nodig hadden in het afgelopen jaar en die het instituut goede ontwik- De titel van de nieuwe curatorenpositie behoeft wellicht wat toe- kelingen hebben gebracht. Het zou oneerlijk zijn om hier achterwege lichting: Programmamaker Collectief Leren. Deze naam is voortgekomen te laten dat sommige beslissingen met betrekking tot personeel en uit een interne brainstormsessie bij Witte de With, waaraan leden administratieve veranderingen moeilijk waren; helaas zijn groeipijnen van de curatoren-, educatie- en communicatiestaf deelnamen. Het is een te verwachten bij een instituut in transitie. voorbeeld van hoe we bij Witte de With op dagelijkse basis alle lagen Wat men verder mag verwachten is een programma met een visie van het instituut betrekken bij het doen en laten van de organisatie, die de realiteit, hoe ongemakkelijk ook, niet schuwt. Het gaat de confronta- en niet alleen bij het samenstellen van het programma en het bepalen tie aan, maar houdt daarbij de verschillende perspectieven, erfenissen van de thema’s. De discussie nam het betrekken van gemeenschappen en blinde vlekken in ogenschouw die het instituut inmiddels erkend heeft als uitgangspunt, waarbij centraal bevraagd werd hoe interne en of nog adresseren moet. externe factoren beslissingen binnen een instituut kunnen beïnvloeden. Ik ben het team en de leden van de Raad van Toezicht van Witte de We kwamen tot de conclusie dat leren anno nu, net als het tot stand With dankbaar voor hun niet-aflatende inzet. Het hele team is ook brengen van nieuwe netwerken, platformen en kennis, vooral gekenmerkt dankbaar voor alle deelnemende kunstenaars, sprekers en educatoren wordt door het collectieve karakter van onlinecultuur. De technologi- tijdens het programma in 2018, en voor het publiek dat ons gedurende sche vooruitgang heeft dan wel gezorgd voor sociale bubbels, gesloten het jaar heeft bezocht of vergezeld. Daarnaast bedanken we alle samen- circuits en fake news, maar de voordelen van sociale bewustwording werkingspartners, subsidieverstrekkers, fondsen, stichtingen, compag- en onderlinge verbondenheid zijn vele malen groter. Onze actieve pro- nons, supporters en vrienden die hebben bijgedragen aan de ontwik- grammering in de vorm van offline evenementen brachten daadwerke- keling van onze projecten. We hopen dat het jaarverslag dat u leest lijke ontmoetingen op onze locatie tot stand.