Ørsta kommune 2020 Møre og Romsdal fylkeskommune Stab for strategi og styring desember 2020 Innhald/tema: Demografi Folkehelse, barnehage og sjukeheim • Folketal, folketalsvekst og innvandring • Bruttoinntekt, utdanningsnivå og barnehage Næringsstruktur og sysselsetting Bustadar og hushald • Sysselsetting, pendling og næringsstruktur • Bustadar, hushald og bustadbygging Vidaregåande utdanning Kommunal planlegging • Elev- og gjennomføringsstatistikk • Tal på oppstartsvarsel for plansaker Kommunebeskriving Demografi I januar 2019 var folketalet i Ørsta 10 857, det er ei endring på 45 personar (0,4 prosent) frå året før. Folketalsutviklinga er resultatet av fødselsoverskot pluss nettoflytting. Desse komponentane kan vi bryte ned for å forstå utviklinga enda betre. Fødselsoverskotet er talet på fødde eit år minus talet dødde same år. I 2018 blei det fødd 121 barn samstundes som det dødde 97 personar i befolkninga. Det gav eit fødselsoverskot på 24. I 2017 var talet på fødde 108, døde 102 og fødselsoverskotet 6. Fødselstala er låge både regionalt og nasjonalt, og det er svært få kommunar kor fødselstala er høge nok til å oppretthalde befolkningsstorleiken utan tilflytting eller innvandring. Forutan fødselsoverskotet er det innanlandskflytting og innvandring som vil avgjere om ein kommune opplev vekst eller nedgang. For fylket samla er den innanlandske nettoflyttinga negativ, med eit flyttetap på kring 1000 personar årleg i tidsperioden sida 2012. Av det flyttetapet utgjer om lag 60 prosent personar som tidligare har innvandra til fylket. Den innanlandske nettoflyttinga for kommunen var i 2018 på 2 personar. Det er lågare enn året før, med ei endring på -27 personar. Nettoinnvandringa har vore årsaken til den gode folketalsutviklinga fylket har vore gjennom det siste tiåret. Her har særleg arbeidsinnvandringa vore avgjerande. No er talet innvandrarar til fylket lågare enn tidligare. Talet som utvandrar har auka dei seinare åra som ei følgje av nedturen i oljerelaterte næringar, men det kan sjå ut som det no har snudd. Nettoinnvandringa til Ørsta var på 19 personar. Det er 14 personar lågare enn året før. Det siste tiåret har folketalet i kommunen auka med 657 personar, som er ei endring på 6,4 prosent. Av dei 35 kommunane i fylket kjem kommunen på 13. plass i befolkningsutvikling i perioden. Folketalsutviklinga handlar om meir enn berre vekst eller nedgang i folketalet. Samansetninga av befolkninga er svært viktig for utviklinga, og ikkje minst for korleis det offentlege skal dimensjonere sitt tenestetilbod. Per 1. januar 2019 hadde kommunen 2 672 barn og unge under 20 år, noko som tilsvarar 24,6 prosent av befolkninga. Talet på personar 67 år og eldre i befolkninga var 1 878 og utgjer 17,3 prosent. For fylket er delen barn og unge på 23,9 prosent, medan andelen eldre er 16,9 prosent. Talet kvinner per 100 menn i aldersgruppa 20-39 år har vore lågt i Møre og Romsdal samanlikna med dei andre fylka i lengre tid. I 2019 er det 90,7 kvinner i aldersgruppa 30 til 39 år per 100 menn i Møre og Romsdal, medan det i Ørsta er 90,9. Ørsta kommune Kjelde: SSB Kommunebeskriving Utdanning Den nasjonale utviklinga er at stadig fleire tek høgare og lengre utdanningar, og kvinnar i særleg grad. Utdanningsnivået i befolkninga viser kor mange som har kva som deira høgaste fullførte utdanning. På landsbasis har 26,2 prosent av befolkninga grunnskole som høgaste utdanning, 40,3 prosent har vidaregåande skule eller fagskule, 23,7 prosent kort høgare utdanning (inntil 4 år) og 9,7 prosent har lang høgare utdanning (4 år eller meir). I Ørsta er fordelinga 27,6 prosent med grunnskole, 45,9 prosent med vidaregåande skule eller fagskule, 22,4 prosent med kort høgare utdanning og 4,1 prosent med lang høgare utdanning. Dei siste ti åra har utviklinga vore -5,2 prosentpoeng for grunnskuleutdanning, -1,0 prosentpoeng for utdanning frå vidaregåande skule og fagskule, 4,6 prosentpoeng for kort høgare utdanning (inntil 4 år) og 1,6 prosentpoeng for lang høgare utdanning (4 år eller meir). I Møre og Romsdal er det fleire som veljar yrkesfaglege enn studiespesialiserande studieretningar når dei startar på vidaregåande skule. Av 2012-kullet i fylket gjennomførte 63,4 prosent av dei som starta på yrkesfag utdanninga si, medan 90,1 prosent av dei som starta på studiespesialiserande studiar same år gjennomførte den. Inntekt Inntekt er eit viktig tema knytt til levekår. Ofte nyttar ein median som sentralitetsmål når ein ser på inntektsstatistikk. Median er midtverdien i talrekke som er rangert (summen av dei to delt på to om det er partal). På denne måten blir ikkje sentralitetsmålet påverka av ekstremverdiar på same måte som gjennomsnitt kan bli. I 2017 var brutto medianinntekt i Ørsta 383 900 kroner. Brutto medianinntekt i Møre og Romsdal var 378 000 i 2017, opp 7 400 kroner frå 2016 (370 600 kroner). I Noreg var den 389 300 kroner i 2017 og 380 200 kroner i 2016, ei endring på 9 100 kroner. Sysselsetting Folketalsutviklinga i Møre og Romsdal er sterkt knytt til utviklinga i arbeidsmarknaden. Den sterke folketalsauka som fylket har opplevd har vore eit resultat av arbeidsinnvandring, samstundes som vi i liten grad ser tilflytting til stader som ikkje har hatt eit arbeidsmarknad med god utvikling. I Ørsta var det i alt 4 601 sysselsette som hadde arbeidsstaden sin i 2018. Endringa i perioden 2008 til 2018 var på -0,7 prosent. Det er den 16 sterkaste utviklinga av dei 35 kommunane i fylket. Av dei sysselsette i kommunen arbeider høvesvis 212 i jordbruk, skogbruk og fiske, 1 247 i sekundærnæringar, 1 533 i sørvisnæringar, 218 i off.adm., forsvar og sosialforsikring, 380 i undervisning, 830 i helse- og sosialtenester og 145 i personleg tenesteyting. Merknad til sysselsettingstala: I den registerbaserte sysselsettingsstatistikken til SSB har ein stor del av dei tilsette ved NTNU Ålesund fått arbeidssted i Trondheim i 2017. Anslagsvis er det om lag 250 personar som er omfatta av denne feilen. Dette medfører at sysselsettingstala, særleg innan utdanning i statleg sektor, er underrapporterte for 2017 – både for Ålesund og fylket samla. I tillegg til å påverke talet på og utviklinga i sysselsettinga frå 2016 til 2017 og 2017 til 2018, påverkar dette også pendlarstatistikken. Ørsta kommune Kjelde: SSB Demografi Ørsta kommune Kjelde: SSB Demografi Folketalsutvikling per grunnkrets 2015til 2020 Ørsta kommune Kjelde: SSB Demografi Folketal per grunnkrets 1. januar 2020 80 år eller 0-5 år 6-15 år 16-19 år 20-24 år 25-29 år 30-49 år 50-59 år 60-66 år 67-69 år 70-79 år eldre I alt 15200101 Ytre Hovden 6 22 9 6 4 41 22 3 3 18 9 143 15200102 Hovden 1 69 137 45 50 70 225 95 59 31 61 22 864 15200103 Hovden 2/Flyplassen 12 7 0 3 12 20 9 7 3 8 6 87 15200104 Ose 70 131 58 83 82 273 133 118 29 91 27 1 095 15200105 Melsbygda 9 13 9 4 7 26 13 6 0 11 3 101 15200201 Liadal 12 35 7 12 10 51 38 30 6 25 8 234 15200202 Lystad 7 6 3 3 7 21 13 13 3 16 7 99 15200203 Mork/Vinjevoll 30 77 27 36 28 107 62 29 11 30 37 474 15200204 Nedre Mork/Vik 8 16 8 14 15 65 41 24 14 18 21 244 15200205 Vik 11 7 4 6 10 44 19 14 3 14 11 143 15200206 Valla-Marka 3 10 7 12 10 30 29 14 8 20 36 179 15200207 Bakkane 15 45 12 13 14 69 30 27 12 34 16 287 15200208 Velle 46 79 32 52 43 198 89 64 35 59 55 752 15200209 Grepalia 28 72 23 23 37 104 51 36 10 37 60 481 15200210 Vallabøen 1 85 168 48 58 37 253 125 91 40 121 48 1 074 15200211 Vallabøen 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15200212 Moe/Nupen 153 222 107 152 156 452 233 121 37 85 51 1 769 15200301 Åmås 28 50 19 18 13 83 35 18 7 24 12 307 15200302 Nedre Follestaddal 8 26 5 3 5 42 15 15 11 14 10 154 15200303 Øvre Follestaddal 0 9 6 0 3 11 7 8 3 8 3 58 15200304 Brautaset 15 18 11 14 7 53 30 18 3 29 13 211 15200305 Hovdenakk/Vatne 13 18 10 3 7 33 14 10 9 18 9 144 15200306 Bjørdal 7 14 0 0 0 19 13 3 3 6 3 68 15200401 Rekkedal 10 19 7 3 6 30 15 12 8 13 6 129 15200402 Stokke 22 37 15 8 6 46 23 22 10 18 13 220 15200403 Sæbø 17 29 12 12 16 60 43 28 12 34 33 296 15200406 Øye/Stennes 0 3 3 0 0 9 8 9 3 9 0 44 15200407 Urke 0 3 3 3 0 11 3 5 6 13 7 54 15200408 Trandal 3 0 0 0 3 3 0 0 0 3 3 15 15200409 Standal 3 6 0 0 0 7 0 3 3 3 0 25 15200410 Ytre Standal/Brattheim 0 3 0 0 0 6 3 3 0 3 0 18 15200501 Barstadvik 11 21 20 21 9 64 44 40 11 23 16 280 15200502 Nordre Vartdal 11 17 10 5 3 43 22 22 5 19 32 189 15200503 Årsetdalen 3 11 6 7 6 22 12 11 3 12 8 101 15200504 Sætre 23 44 25 17 25 76 61 38 16 34 16 375 15200505 Søre Vartdal 3 3 6 10 3 21 14 11 3 12 10 96 Ørsta kommune 15209999 Uoppgitt grunnkrets 0 0 0 3 0 7 3 0 0 0 Kjelde:0 SSB13 I alt 741 1378 557 654 654 2625 1367 932 361 943 611 10 823 Demografi Ørsta, folketalsutvikling, 2005-2020 12 000 10 000 8 000 6 000 Tal personar 4 000 2 000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Befolkning utan innvandrarar Innvandrarar Ørsta kommune Kjelde: SSB Demografi Ørsta kommune SSB sitt framskrivingsalternativ MMMM (hovudalternativ) ligg til grunn for framskrivingane.