Column LR Hedendaagse Horigheid
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
COLUMN LR HEDENDAAGSE HORIGHEID. WETSVOORSTEL FLEXIBEL WERKEN CREËERT SCHEEF ‘reCHt’ – Patrick van Schie – Henk Bleker werd tijdens de strijd om het lijsttrek- om achter wensen tot ‘flexibeler’ werken de dreiging kerschap van het CDA in veel media als een clown moet worden gezet van een wettelijke stok achter afgeschilderd, maar juist hij onderscheidde zich op de deur – uitsluitend te gebruiken tegen werkgevers inhoud van de andere kandidaten. Dit deed hij door wel te verstaan. Ook vond de Raad van State het – op twee punten afstand te nemen van het ‘begro- begrijpelijkerwijs – merkwaardig dat de werkgever tingsakkoord 2013’ van de Kunduz-five. Hij vroeg verantwoordelijk zou blijven voor de veiligheid en aandacht voor de reële kansen op de aanschaf van gezondheid van de werknemer op het moment dat een huis voor starters op de woningmarkt en voor deze zo graag thuis wil werken. De meest principiële de problemen van in het bijzonder kleine werkge- kritiek zat echter verscholen in de volgende passage: vers als zij zouden worden gedwongen bij ontslag ‘De toelichting [op het wetsvoorstel; PvS] legt de de kosten van zes maanden WW-uitkering voor hun nadruk op verplichtingen van de werkgevers en de rekening te nemen. Blekers’ mededingers naar de voordelen die flexibel werken biedt voor werkne- hoogste door het CDA te vergeven prijs hadden er mers. […] Aan eventuele verplichtingen van de kant geen antwoord op. van de werknemer wordt geen aandacht besteed.’ Die kritiek raakt voor liberalen de kern, maar Vanouds beweren de christen-democraten dat zij dat zou toch eigenlijk ook voor christen-democra- ruimte bieden aan de spelers in het ‘maatschappe- ten zo moeten zijn. Een arbeidsovereenkomst wordt lijk middenveld’; zij kennen voorts enige traditie in aangegaan tussen twee particuliere partijen, omdat het zoeken van evenwicht tussen maatschappelijke zij daar kennelijk wederzijds voordeel in zien: de belangen. Maar voor de belangen van (kleine) werk- werkgever wil dat bepaalde werkzaamheden zo goed gevers lijken zij nog maar weinig oog te hebben. Tot mogelijk worden verricht, de werknemer wil inkom- voor kort had links altijd het patent op staatsingrij- sten en vaak tevens mogelijkheden zich door middel pen ter eenzijdige ondersteuning van (vermeende) van arbeid te ontplooien. Op welke grond(en) zou- belangen van werknemers, maar de laatste tijd glib- den anderen dan betrokkenen zich, vanuit liberale bert ook het CDA graag op dat linkse pad. Dit blijkt optiek, met die wederzijds voordelige ruil mogen bijvoorbeeld duidelijk uit het initiatief-wetsvoorstel bemoeien? Zo’n reden kán gelegen zijn in het ver- dat CDA-Tweede Kamerlid Eddy van Hijum (sa- mijden van (aantoonbare) schade: het is op liberale men met GroenLinkser Ineke van Gent) heeft inge- gronden heel wel verdedigbaar om een werknemer diend. Beide initiatiefnemers willen werknemers in via wetgeving te beschermen tegen het werken alle bedrijven (ongeacht de omvang) het recht geven met ondeugdelijke apparatuur of hem zoveel mo- om zelf te bepalen hoe lang zij believen te werken gelijk verschoond te houden van blootstelling aan – of zij uitbreiding of vermindering van het aantal voor zijn gezondheid schadelijke stoffen. Maar als arbeidsuren wensen –, op welke tijdstippen dat ge- de werknemer zelf liever thuis werkt in plaats van beurt en waar: op de zaak dan wel thuis. Althans, in de veilige omgeving die zijn bedrijf hem biedt, als het voorstel zou worden aangenomen, mogen volgt daar dan niet uit dat hij zelf verantwoordelijk werknemers elk jaar bij hun werkgever een verzoek wordt voor een gezonde en veilige werkomgeving in tot ‘aanpassing’ van hun arbeidsovereenkomst ter de eigen woning? En zo niet, wat zou de werknemer zake indienen; de werkgever mag dit dan alleen om die met de wettelijke stok in de hand het ‘recht’ op ‘zwaarwegende’ redenen afwijzen. thuis werken heeft afgedwongen, er dan van vinden Een kritisch advies van de Raad van State heeft als zijn werkgever de arbeidsplek bij hem thuis – de initiatiefnemers niet bewogen hun wetsvoorstel in waarvoor die werkgever wel verantwoordelijk kan te trekken. Zo vroeg de Raad van State zich af waar- worden gehouden – kwam inspecteren? Juni 2012 (2) Column 69 Werknemers kunnen zo hun wensen hebben als het groep scharen ten koste van andere burgers (in dit gaat om hoeveel uur per week zij werken, op welke geval ten nadele van werkgevers en daarachter veelal tijdstippen en waar zij dat het liefste zouden willen hun klanten) is geen kwestie van rechtsvorming doen. Het staat hen vrij die wensen aan hun werk- maar van het creëren van privileges. In een ver fe- gever kenbaar te maken. Eddy van Hijum en Ineke odaal verleden waren boeren gebonden aan (de wil- van Gent zullen vast niet vinden dat de werkgever lekeur) van hun landheren. CDA en GroenLinks zich in de motieven van hun werknemer zou mo- willen de werkgevers nu binden aan de luimen van gen mengen. Maar de werkgever kan ook zo zijn hun werknemers. Indien hun initiatief wet wordt, redenen hebben waarom hij meent dat de desbetref- vervallen werkgevers tot een positie als de horigen fende werknemer niet korter of langer voor hem zou van de 21e eeuw. Dat vreet aan een vrije samenle- moeten werken, waarom die arbeid op een moment ving van gelijkwaardige burgers. Laat werkgevers en dat hij als werkgever – of: zijn klant! – er behoefte werknemers zelf in onderling overleg het optimum aan heeft moet worden verricht en waarom dat aan van tijd en plaats van arbeidsverrichting bepalen. En een bepaalde werkplek is gebonden, en thuiswerken laat het parlement zo wijs zijn de sprong die CDA derhalve geen optie is. Waarom zouden werknemer en GroenLinks terug naar de Middeleeuwen willen of wetgever zich wel een oordeel mogen aanmati- maken, in de vorm van een op zijn kop gezette ho- gen of de motieven die de werkgever daarvoor heeft righeid, te verijdelen. ‘deugen’? Recht komt tot stand door afweging van belan- Patrick van Schie is directeur van de Teldersstichting en gen. Het zich eenzijdig achter een maatschappelijke lid van de redactie van Liberaal Reveil. 70 Column Liberaal Reveil Thema: Zelfbeschikking en het levenseinde ZELFBESCHIKKING EN HET LEVENSEINDE LR – Tom Thalhammer – In onderstaande bijdragen staan zelfbeschikking en het levenseinde vanuit liberaal perspectief cen- traal. Allereerst analyseert Tom Thalhammer, onder meer voormalig lid van het Dagelijks Bestuur van de VVD, in hoeverre voornemens, die in het VVD-verkiezingsprogramma uit 2010 staan met betrekking tot het zelf beschikken over een waardig levenseinde, door het kabinet-Rutte tot uitvoer zijn gebracht. Hij komt tot de conclusie dat er nog geen start is gemaakt met de liberale wens over zelf- beschikking en het levenseinde ‘in deugdelijke wetgeving neer te leggen’ en dat dit op korte termijn ook niet te verwachten is. Hij vindt dit betreurenswaardig. Anouchka van Miltenburg, VVD-Tweede Kamerlid en woordvoerder op dit onderwerp, beaamt dat er door de coalitie met het CDA weinig ruimte was voor liberale wensen op medisch ethisch terrein. Daarnaast zet zij uiteen dat er wel degelijk positieve en belangrijke ontwikkelingen hebben plaatsgevonden, in het bijzonder met betrekking tot de euthanasiewetgeving. In het VVD-Tweede Kamerverkiezingsprogramma er door de aanwezigen met overgrote meerderheid 2010-14 is een duidelijke stellingname over het zelf een akkoord gegeven op de tekst ‘Een steeds grotere beschikken over het levenseinde opgenomen. In- groep wilsbekwame meerderjarigen wil zelf kun- middels zijn we anderhalf jaar verder en is er dus alle nen beschikken over een waardig levenseinde. De aanleiding te bezien hoe daaraan door de Kamer- VVD zal onderzoeken hoe deze wens in deugdelijke fractie uitvoering is gegeven. wetgeving is vast te leggen.’3 Eén verandering ten opzichte van de voorkeur van het Hoofdbestuur Het verkiezingsprogramma was dat niet meer van ouderen alleen, maar van alle Bij de vaststelling van het Tweede Kamerverkiezings- wilsbekwame meerderjarigen werd gesproken en een programma in 2010 is er een stevige discussie over andere was dat er geen sprake was van onderzoek of de standpuntbepaling ten aanzien van zelfbeschik- de wens in wetgeving kan worden vastgelegd, doch king en het levenseinde gevoerd in één van de secties dat onderzocht zou worden hoe deze wens in wetge- van de Algemene Ledenvergadering (ALV) van de ving vastgelegd kan worden. Doordat er in de sectie VVD. De programmacommissie had als tekst aan- overeenstemming bereikt was, werd de tekst defini- gereikt ‘Ze [bedoeld is de overheid; TT] mag echter tief en werd vermeden dat het onderwerp plenair niet, hoe goed bedoeld ook de mens opleggen hoe te besproken zou worden. leven en hoe te sterven. Het zelfbeschikkingsrecht is In dit artikel wordt nagegaan wat er met deze voor liberalen een belangrijk recht.’1 Alle zes amen- tekst gedaan is. Om dat goed te kunnen duiden dementen, die ingediend waren (door de Kamercen- wordt eerst uiteengezet welke probleemstelling er trales Zuid-Holland Noord, Gelderland, Brabant en ligt. Hebben wij in Nederland niet al een goede Limburg en de partijcommissies Volksgezondheid ‘Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp en Maatschappelijke Participatie) hadden gemeen, bij zelfdoding’ (verder te noemen Euthanasiewet)? dat ze deze tekst wilden aanscherpen door concrete Dan zal ingegaan worden op de omvang van de pro- punten op te nemen.2 Het Hoofdbestuur had het blematiek, de mening van de burgers/kiezers en de voorzichtigste amendement (van de partijcommis- maatschappelijke ontwikkelingen sinds de vaststel- sie Maatschappelijke Participatie) uitgekozen om ling van het verkiezingsprogramma. aan te bevelen en alle andere afgeraden. Dit luidde: ‘Een steeds grotere groep ouderen wil zelf kunnen Probleemstelling beschikken over een waardig levenseinde. De VVD De essentie van de huidige wetgeving is dat een wils- is bereid te onderzoeken of deze wens in deugde- bekwame burger zijn arts mag verzoeken euthanasie lijke wetgeving is vast te leggen.’ Uiteindelijk werd toe te passen of hulp bij zelfdoding te verstrekken Juni 2012 (2) Zelfbeschikking en het levenseinde 71 Thema: Zelfbeschikking en het levenseinde en dat de arts bevoegd is dat te doen als de patiënt bezwaren heeft.