Y Tincer Mawrth
PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, MELINDWR, TIRYMYNACH, TREFEURIG A’R BORTH
PRIS 75c | Rhif 397 | Mawrth 2017
Bwstryd Cynllunio Gwobr bag gyntaf t.5 t.14 t.16
Cafodd cyfraniad oes Felicity Roberts a Jaci Taylor ei CFfI Tal-y-bont – enillwyr cenedlaethol y gystadleuaeth ‘ Cynulleidfa gydnabod fel rhan o’r Gwobrau Dydd Gŵyl Ddewi cyntaf gyda...’- gweler t.16 Hoffai’r Clwb ddiolch i Elen Pen-cwm am y sgript erioed i’w trefnu gan Brifysgol Cymru Aberystwyth – ac i Eirwen Hughes ac Angharad Fychan ac eraill am eu cymorth. gweler t. 13
Ar yr 8fed o Fawrth cyhoeddodd y Cyngor Llyfrau restr fer Gwobrau Tir na n-Og 2017. Cyflwynir y gwobrau’n flynyddol gan y Cyngor Llyfrau i anrhydeddu gwaith gwreiddiol gan awduron ac arlunwyr llyfrau plant yn y Gymraeg a’r Saesneg. Llongyfarchiadau i Meinir Edwards - Golygydd Cymraeg y Lolfa am gyrraedd y rhestr am ei chyfrol Deg Chwedl o Gymru - cyfrol a ddarluniwyd gan Gini Wade a Morgan Tomos (Y Lolfa). Cyhoeddir y buddugol yn Eisteddfod yr Urdd. Cylch Meithrin Pen-llwyn yn dathlu Gŵyl Ddewi. Y Tincer | Mawrth 2017 | 397 dyddiadurdyddiadur
Sefydlwyd Medi 1977 Rhifyn Ebrill - Deunydd i law: Mawrth 31 (Sylwer fod hyn ynghynt na’r arfer Aelod o Fforwm Papurau Bro Ceredigion oherwydd y Pasg) Dyddiad cyhoeddi: Ebrill 12
ISSN 0963-925X MAWRTH 17 Nos Wener ‘Eisteddfod Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-coch yn Fach Eto’, dan ofal Geraint Evans, Tal-y- Neuadd y Penrhyn GOLYGYDD – Ceris Gruffudd bont. Cymdeithas Lenyddol y Garn, ym Rhos Helyg, 23 Maesyrefail, Penrhyn-coch Methlehem, Llandre am 7.00. EBRILL 1 Nos Sadwrn Noson yng nghwmni Dafydd a Lisa; Tudur Wyn a ( 828017 | [email protected] MAWRTH 18 Nos Sadwrn Cinio Gŵyl Clive Edwards yn Llety Parc, Aberystwyth. TEIPYDD – Iona Bailey Ddewi Cymdeithas y Penrhyn. Gwraig Tocynnau: £10. Holl elw’r noson tuag at CYSODYDD – Elgan Griffiths (627916 wadd: Elin Jones, AC yng Ngwesty’r Uned Cemotherapi, Ysbyty Bron-glais a GADEIRYDD A THREFNYDD CYFEILLION Richmond. Manylion gan ac enwau i Grŵp Alzheimers, Aberystwyth. Tocynnau Y TINCER – Bethan Bebb Richard Owen (820168). ar gael o Westy Llety Parc (612768 ) neu Penpistyll, Cwmbrwyno, Goginan ( 880228 oddi wrth Megan (612768). IS-GADEIRYDD – Richard Owen, MAWRTH 21 Nos Fawrth Radio Cymru yn 31 Glan Ceulan, Penrhyn-coch ( 820168 recordio Talwrn y Beirdd (Criw Alexandra EBRILL 5 Nos Fercher Cyngerdd yn YSGRIFENNYDD – Anwen Pierce v Y Llew Du a Chriw’r Ship v. Tal-y-bont) Ysgol Penweddig gydag Adran yr Urdd, 3 Bryn Meillion, Bow Street ( 828337 yn Neuadd Pantycelyn am 7.00 Aberystwyth; disgyblion Ysgol Penweddig TRYSORYDD – Hedydd Cunningham a Chôr Cantre’r Gwaelod dan arweiniad Tyddyn-Pen-y-Gaer, Llandre, Aberystwyth MAWRTH 24 Nos Wener Cinio Sioe Elen Pen-cwm am 7.00 Mynediad drwy ( 820652 [email protected] Aberystwyth a Sir Ceredigion docyn (ar gael yn Siop y Pethe neu gan HYSBYSEBION – Cysyllter â’r Trysorydd er budd Apêl Seren a’r Sioe. Ocsiwn ac Alwen Morris ar 01974 241296. Elw tuag at adloniant gan Bois y Gilfach yng Ngwesty daith yr Urdd i Batagonia -Apêl Alwen. LLUNIAU – Peter Henley Llety Parc am 7.00 £25 i gynnwys pryd 2 Dôleglur, Bow Street ( 828173 gwrs. Tocynnau meinir.evans@hotmail. EBRILL 6 Nos Iau Cyfarfod i drafod TASG Y TINCER – Anwen Pierce co.uk 01974 200814 dyfodol Neuadd Rhydypennau yn y TREFNYDD GWERTHIANT – Lila Piette Neuadd am 7.00. Llys Hedd, Bow Street ( 820223 MAWRTH 24 Dydd Gwener Eisteddfod Uwchradd yr Urdd Rhanbarth Ceredigion EBRILL 8-9 Dyddiau Sadwrn a Sul ym Mhafiliwn Pontrhydfendigaid o 9.00yb Twrnament Pêl-droed Penrhyn-coch ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL 5ed Gŵyl Bél-droed Eric ac Arthur Thomas Mrs Beti Daniel MAWRTH 25 Dydd Sadwrn Eisteddfod ym Mhenrhyn-coch. Sadwrn dan 6, 8, 12 & Glyn Rheidol ( 880 691 cynradd yr Urdd Rhanbarth Ceredigion 14; Sul dan 9, 11&16 Y BORTH – Grace Bailey, Pencarreg, ym Mhafiliwn Pontrhydfendigaid am 9.00 Stryd Fawr, Y Borth ( 871462 EBRILL 8-9 Dyddiau Sadwrn a Sul BOW STREET MAWRTH 25 Dydd Sadwrn (neu’r Sadwrn Rowndiau terfynol Côr Cymru Cynradd Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro ( 828 102 canlynol os nad yw’r tywydd yn caniàtau) 2017 a Côr Cymru 2017 yng Nghanolfan y Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn ( 820 908 Cymdeithas Aredig Gogledd Ceredigion yn Celfyddydau. Tocynnau ar gael am ddim Anwen Pierce, 3 Bryn Meillion ( 828 337 IBERS, Gogerddan (trwy ganiatâd caredig o 10.00 bore Llun 6 Mawrth trwy ffonio Maria Owen, Gerddi Gleision ( 822074 Prifysgol Aberystwyth).Lleoliad - Bow 029 2022 3456 neu ebostio corcymru@ CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN St – Gelli Angharad (Lovesgrove); A4195 rondomedia.co.uk rhwng A44 & A487. Amser Aredig: 10.00yb Mrs Aeronwy Lewis – 3.00yp Am fwy o fanylion cysylltwch â 30 EBRILL Nos Sul Gŵyl Merêd ym Rheidol Banc, Blaengeuffordd ( 880 645 Dilwyn (Cadeirydd) ar 07969 750241 Mhafiliwn Pontrhydfendigaid am 7.30 CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI gyda Glanaethwy, Dai Jones, Gwenan Eirian Hughes, Lluest Fach ( 880 335 MAWRTH 25 Nos Sadwrn Cofiwch droi yr Gibbard a Meinir Gwilym Elwyna Davies, Tyncwm ( 880 275 awr ymlaen Dei Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch MAI 5 Nos Wener Cyngerdd gan Aber ( 623 660 MAWRTH 28 Bore Mawrth Dangosiad o’r Opera: Cyfarwyddwr Cerdd a Chyfeilydd: DÔL-Y-BONT perfformiad o Macbeth (Theatr Genedlaethol Alistar Aulde, yn Eglwys Dewi Sant, Capel Cymru) yn sinema Canolfan y Celfyddydau Bangor am 7.30. Mrs Llinos Evans – Dôlwerdd ( 871 615 Aberystwyth am 10.00 y bore DOLAU MAI 19 Nos Wener Rasus moch yn Neuadd Mrs Margaret Rees – Seintwar ( 828 309 MAWRTH 31- EBRILL 1 Nos Wener Pen-llwyn, Capel Bangor o 7-10.00 dan GOGINAN am 4.00; dydd Sadwrn am 1.00 a 5.30 ofal Emlyn Jones Mrs Bethan Bebb Penpistyll, Cwmbrwyno ( 880 228 LLANDRE Cyhoeddir y Tincer yn fisol o Fedi i Mehefin gan Bwyllgor y Tincer. Argreffir gan Mrs Nans Morgan y Lolfa, Tal-y-bont. Nid yw’r Pwyllgor o angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw Dolgwiail, Llandre ( 828 487 farn a fynegir yn y papur hwn. Dylid cyfeirio unrhyw newyddion i’ch gohebydd PENRHYN-COCH lleol neu i’r Golygydd, ac unrhyw lythyr neu ddatganiad i’r wasg i’r Golygydd. Mairwen Jones – 7 Tan-y-berth ( 820 642 Y mae pawb sy’n ymwneud â’r Tincer yn gwneud hynny’n wirfoddol ac yn ddi- TREFEURIG dâl er budd y gymuned leol. Nhw fel unigolion sy’n derbyn pob risg a chyfrifoldeb Mrs Edwina Davies (cyfreithiol ac fel arall) gan dderbyn mai ar y telerau hynny y maent yn cyfrannu Darren Villa, Pen-bont Rhydybeddau ( 828 296 at y papur a’i ddosbarthiad.
2 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
CYFEILLION Y TINCER Dyma fanylion enillwyr Cyfeillion y Tincer mis Chwefror 2017 30 MLYNEDD YN OL £25 (Rhif 56) Richard Lewis, 40 Maes Ceiro, Bow Street £15 (Rhif 97 ) Robert Pugh, 34 Maes Ceiro, Bow Street £10 (Rhif 95) Edward Jenkins, Eryl, Llandre
Fe dynnwyd y rhifau buddugol gan aelodau o’r tîm dosbarthu yn festri Bethlehem, Llandre, pnawn Mercher Chwefror 15.
Diolch i bawb a wnaeth ail-ymaelodi a rhai aelodau newydd felly fe fyddwn yn medru cadw y gwobrau yr un peth Nofwyr Adran yr Urdd, Ysgol Pen-llwyn, sef Paul Targett-Adams, am eleni. Philip Baxter, Gareth Humphreys a Jonathan Lewis. Dyma’r bechgyn fydd yn cystadlu ym Merthyr Tudful yn nes ymlaen. Cysylltwch â’r Trefnydd, Bethan Bebb, Llun: C.V. Baxter (O Dincer Mawrth 1997) Penpistyll, Cwmbrwyno. Goginan, os am fod yn aelod.
Genedigaeth Llongyfarchiadau i’n dylunydd – Elgan Griffiths a’i wraig Mared ar enedigaeth mab – Cadog Rhun Gruffudd dydd Iau 16 Chwefror, brawd bach i Leusa.
Gŵyl Ddrama Gogledd Ceredigion Mae talentau perfformio nifer o blant a phobl ifanc ardal y Tincer i’w gweld bob blwyddyn ar lwyfan Theatr y Werin ym mherfformiadau’r pantomeim blynyddol neu’r sioe Nadolig. Mae cwmnïau megis Dyma dair o ferched, sef Mrs Megan C. Davies, Mrs Della Williams a Cwmni Drama Licris Olsorts a Chwmni’r Mrs Eirwen Hughes, a wnaeth gyfraniad mawr tuag at lwyddiant Cyfarfod Morlan hefyd wedi bod yn perfformio Cystadleuol Trefeurig. Buont wrthi’n galed yn hyfforddi’r plant ac yn dramâu bron yn flynyddol ers amser cyfeilio i’r cystadlaethau. Llun: Hugh Jones (O Dincer Mawrth 1997) maith. Y llynedd, ailffurfiwyd cwmni’r plant, Doli Micstiyrs, ac fe gafodd y criw ifanc iawn yma lwyddiant wrth ddod i’r brig yn Eisteddfod yr Urdd yn y gystadleuaeth actio drama fer dan 25 oed, – lleoliadau eraill yn ystod mis Mehefin Camera’r Tincer Cofiwch am yn ail yng nghystadleuaeth actio drama neu Orffennaf, gan roi cyfle i’n cwmnïau gamera digidol y Tincer – mae ar gael fer agored yr Eisteddfod Genedlaethol, ac lleol fynd ar daith fer yng ngogledd y sir, i unrhyw un yn yr ardal fydd am ei yn gyntaf yn y gystadleuaeth dan 18 yng a rhoi cyfle i drigolion yr ardal weld eu fenthyg i dynnu llun ar gyfer y papur Ngŵyl Ddrama Corwen. cynyrchiadau. o gyngerdd, cinio neu ddigwyddiad Ar wahân i’r cyfleoedd mae cwmnïau Sicrhawyd nawdd ar gyfer gŵyl 2017 a gynhelir o fewn ein dalgylch. fel y ‘Wardeiniaid’ yng Nghanolfan y oddi wrth Gronfa Eleri, a bydd y pwyllgor Fe’i cedwir gan Mrs Mair Lewis, 40 Celfyddydau yn eu rhoi i’n hartistiaid yn dechrau ar y trefniadau o fewn yr Maes Ceiro, Bow Street (828102). Os lleol, prin yw’r cyfleoedd perfformio, yn wythnosau nesaf, felly gobeithio y bydd byddwch am gael llun eich noson goffi enwedig drwy gyfrwng y Gymraeg. A manylion y perfformiadau’n ymddangos yn Y Tincer defnyddiwch y camera. phrin hefyd yw’r cyfle i bobl yr ardal weld yn y Tincer yn ystod y misoedd nesaf. cynnyrch y cwmnïau llai. Felly, mae grŵp bychan wedi penderfynu creu gŵyl ddrama wedi ei Rhodd Cydnabyddir yn ddiolchgar y rhodd Cyngor Cymuned Genau’r-glyn £200 lleoli yng ngogledd Ceredigion. Bydd yr isod. Croesewir pob cyfraniad boed gan Cyngor Cymdeithas Trefeurig £250 ŵyl deithiol hon yn cynnal perfformiadau unigolyn, gymdeithas neu gyngor. mewn neuaddau pentref lleol, ac – o bosib
3 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
LLANDRE
Eisteddfodol Llongyfarchiadau i Dyfri ap Ioan Cunningham am ddod yn gyntaf ar yr unawd gitâr Bl 6 ac iau ac i Heddwyn ap Ioan Cunningham am ddod yn gyntaf ar yr unawd chwythbrennau Bl. 6 ac iau.
Yn y ddawns werin unigol i fechgyn Bl. 9 ac iau daeth Dyfri yn 1af a Heddwyn yn ail; daeth y ddau hefyd yn gyntaf yn y Dawns Stepio i Grwp dan 25 oed. Merched y Wawr Llandre gyda bagiau dathlu 50 mlynedd y mudiad Pob hwyl ym Mhen-y-bont ar ar ôl cael cinio Gŵyl Ddewi yng nghaffi Newmans, Ogwr. Capel Dewi.
Cyngor Cymuned Trefeurig
Cyfarfu’r Cyngor nos Fawrth, 17 Ionawr, gan un o’r plwyfolion yn gresynu at y Gwilym - dywedodd Edwina Davies yn Neuadd y Penrhyn, Penrhyn-coch ffaith fod rhai o’r gwasanaethau bysiau fod Eglwys Penrhyn-coch yn ystyried gydag Eirian Reynolds yn y gadair. cynharaf a hwyraf o Benrhyn-coch i’r y posibilrwydd o gael arddangosfa Roedd pawb o’r cynghorwyr yno ond am dref wedi eu dileu. Mynegodd Mel Evans barhaol am Dafydd ap Gwilym yn yr dri. Derbyniwyd ymddiheuriadau gan ei fudd yn y mater fel perchennog y Eglwys. Y tir ger Glanceulan - roedd y Shân James, Gwenan Price a Tegwyn cwmni bysiau lleol, ond gofynnwyd borfa ger Glanceulan wedi cael ei thorri, Lewis; roedd y Clerc hefyd yn bresennol. iddo aros yn yr ystafell. Eglurodd ac roedd ffens newydd wedi ei gosod Materion yn codi: Tir ger Horeb - y mai rhesymau economaidd yn unig rhwng y tir a’r afon. Diolchodd Richard gwaith wedi ei orffen. Nid oedd cais oedd yn gyfrifol am y penderfyniad i Owen am y sylw buan a roddwyd i’r am arian wedi dod oddi wrth Gyngor ddileu rhai o’r gwasanaethau. Doedd mater. Datblygiad Gogerddan - roedd y Ceredigion. Golau yn agos i Ger-y- y gwasanaethau dan sylw ddim yn Brifysgol yn cael cyfarfod gyda’r Cyngor llan - y Clerc i holi’r Cyngor Sir am derbyn cymhorthdal, ac nid oedd Sir am y datblygiad hwn yr wythnos grantiau tuag at oleuadau stryd, ac i holi digon o bobl yn eu defnyddio i’w ddilynol. Barn gref y Cyngor oedd y dylid am amcan-bris am y gwaith. Tan-rallt, gwneud i dalu. Penderfynwyd anfon lledu’r ffordd i lawr at y groeslon cyn Pen-bont - y Clerc i wneud ymholiadau yr wybodaeth hon ymlaen at y sawl a i’r datblygiad fynd yn ei flaen. Tir ger pellach gyda’r Gofrestrfa Dir a chyda’r gododd y mater. Horeb - roedd siec wedi dod gan Horeb Cyngor Sir. Cofeb Dafydd ap Gwilym Archebiant ar gyfer 2017/18: yn gyfraniad tuag at gost y lle parcio - roedd gwybodaeth wedi dod i law Penderfynwyd cadw’r archebiant newydd a wnaed gyferbyn â’r capel. mai yr Academi Gymreig oedd biau’r (incwm y Cyngor o’r dreth) yr un fath ag Gohebiaeth: roedd y Comisiwn gofeb. Byddent yn croesawu cymorth eleni, sef £13,000. Ffiniau yn bwriadu gwneud arolwg o y Cyngor i wneud unrhyw waith Cabanau ffôn: roedd y Clerc wedi ffiniau wardiau Cyngor Sir Ceredigion. angenrheidiol arni. Richard Owen i cael gwybod fod BT yn trafod dyfodol y Un Llais Cymru - penderfynwyd weld beth oedd angen ei wneud. Tir caban ffôn ger y Post yn Penrhyn gyda ymaelodi gyda ULlC, y gymdeithas ger Glanceulan - y Clerc wedi holi Mid pherchnogion y Post (ar dir y Post y i gynghorau bro a thref Cymru, am Wales Landscaping i dorri’r borfa ac i mae’r caban). flwyddyn arall. drin y ffens rhwng y tir a’r afon. Cyfarfu’r Cyngor nos Fawrth, 21 Ceisiadau am gymorth ariannol: Sefyllfa’r Clerc: roedd y Clerc wedi Chwefror, yn Neuadd y Penrhyn, trafodwyd y ceisiadau blynyddol am cynnig ei hymddiswyddiad ym mis Penrhyn-coch gydag Eirian Reynolds yn gymorth ariannol gan wahanol gyrff Tachwedd, ac roedd y swydd wedi’i y gadair. Derbyniwyd ymddiheuriadau a mudiadau. Dyfarnwyd y grantiau hysbysebu. Cafwyd un cais. Fodd gan Mel Evans, Dai Mason, Gwenan Price canlynol: Brownis Penrhyn-coch, bynnag, cyn i’r cais hwnnw gael ei a Jeff Pyne; roedd y Clerc yn methu bod £200; Eisteddfod y Penrhyn, £200; Tîm ystyried, roedd amgylchiadau’r Clerc yn bresennol o achos y tywydd. Pêl-droed Ieuenctid Penrhyn-coch, wedi newid ac roedd yn dymuno tynnu Materion yn codi: Maes Seilo - £300; Tîm Pêl-droed Merched Penrhyn- ei hymddiswyddiad yn ôl. Roedd y penderfynwyd holi Cyngor Ceredigion coch, £150; Y Tincer, £250; Cyfeillion Cadeirydd wedi holi beth oedd y sefyllfa a Thai Ceredigion i ddod i gyfarfod Tregerddan, £500; PATRASA, £300; gyfreithiol, ac wedi cael sicrwydd nad cynrychiolwyr o’r Cyngor i drafod Cylch Meithrin Penrhyn-coch, £300; oedd dim rhwystr i dderbyn cynnig y y maes parcio y tu draw i Faes Seilo. Neuadd y Penrhyn, £500; Cymdeithas Clerc i aros. Penderfynwyd gwneud Tan-rallt, Pen-bont - roedd y Cyngor Rhieni Athrawon Ysgol Penrhyn-coch, hynny. Sir yn bwriadu ymweld â’r lle i weld £300; Ffermwyr Ifanc Ceredigion, £200; Gohebiaeth - roedd llythyr wedi dod beth oedd sefyllfa’r garej. Dafydd ap Ambiwlans Awyr Cymru, £300
4 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN
Eisteddfodwyr ifanc Cylch Meithrin Pen-llwyn
Nôl Adre gan laethdai lleol. Ymhen amser, yn o Fawrth i ddathlu ein Nawdd Sant. Ein Mae Wynne ac Eleanor Jones, Tan-y-gaer, yr wythdegau mynnodd y Farchnad gwraig wadd oedd Delyth Morris Jones, wedi cyrraedd yn ol o Chile, wedi bod yn Gyffredin fod yr archfarchnadoedd yn cael Tŷ Mawr, Ponterwyd. Cafodd pawb gyfle ymweld â Hannah eu merch a’i phriod torri i lawr pris y llaeth, ac fel canlyniad, i gymdeithasu cyn y pryd traddodiadol Owain, heb anghofio eu hŵyr bach Osian. roedd cynnydd ar y gwerthiant, a llai o alw ac o’r safon rydym yn dod i ddisgwyl ‘Roeddent wedi mwynhau yn fawr. Gweler ar y dyn llaeth symudol, sy’n biti o beth i’r o’r gwesty yma.Gofynnodd ein llywydd, llun o’r teulu bach ym Mhatagonia. gwerthwyr llaeth. Angharad Jones, i Heulwen Lewis roi’r Serch hynny, mae nifer o hyd , yn fendith. Dim am y tro cyntaf cafodd Delyth Mae Dr Robin Young hefyd yn ôl o Norwy, dosbarthu o ddrws i ddrws, yn eu cerbydau, ein sylw yn mwynhau ei ffordd naturiol a wedi treulio rhyw bedwar mis gyda’i deulu. i wahanol ardaloedd. ddigri o siarad. Daeth a dau focs o lyfrau Mae Mr Glyn Thomas, Stad Pen-llwyn, a dangoswyd ambell i dudalen ddiddorol Triniaeth Feddygol yn un o’r rhai hynny. Mynychodd Glyn y tu mewn. Beibl ei brawd - fel bachgen Anfonwn, ein dymuniadau da am wellhad ysgolion Pen-llwyn a Phen-glais, ac wedi ei ifanc roedd wedi dysgu sawl Salm gyfan. buan, i’r canlynol, sydd wedi derbyn ddyddiau ysgol, dechreuodd ei rownd laeth Beibl Tŷ Mawr yn cynnwys erthyglau triniaeth yn ddiweddar, sef: tua 1993. pwysig neu hanesyddol. Llyfryn bychan Erbyn hyn mae ond yn canolbwyntio dysgu darllen heb anghofio y llyfr o luniau Mrs Liz Collison, Dolcniw, wedi cael ar ddosbarthu o amgylch Llanbadarn, y blodau a barddoniaeth brynwyd amser yn glin newydd; Mr Aled Lewis, Ystrad, Waun, Comins-coch a’r dre, yn gwerthu ôl i ffrind fel anrheg pen blwydd. Bron iddi triniaeth ar ei benglin, a Mrs Anne Davies, llaeth ac wyau. Mae hefyd yn cynorthwyo dderbyn yr ail waith! Maencrannog, triniaeth ar ei llygad. ar fferm y teulu Troedrhiwlwba, Yn rhyfedd Diolchwyd i Delyth am ei haraith bleserus ‘Rydym wedi eich colli yn fawr Mrs Davies, ddigon, mynd o amgylch y pentref gyda’i a dymunol gan Angharad cyn tynnu’r raffl o oedfaon, y Sul. Brysiwch wella bob un. gart a phoni oedd gwaith yr hen William ac enillwyd gan Margaret Dryburgh.Tynwyd Thomas, hen dad-cu Glyn. Fel mae’r oes llun pawb hefo’i bagiau dathlu pen blwydd Ysgrifennydd Newydd wedi newid. O dipyn i beth mae Glyn Aur - sef 50 mlynedd y Mudiad eleni cyn Mae Miss Lynne Davies, Glasfryn, wedi gyda’i briod Rose yn gwerthu nwyddau tŷ, troi am adref wedi mwynhau noson mas cymryd at y swydd ysgrifennydd y Cyngor gardd a harddwch o gwmni Kleeneze. Pob draw. Cymuned. Dymunwn iddi pob hwylustod dymuniad da iddynt yn y dyfodol. yn y gwaith. Wedi ei hymddeoliad, mae Eisteddfodol llawer yn awyddus am ei gwasanaeth. Eglwys Dewi Sant Morgan Jac Lewis, Bronllys yn wên o glust Ar Nos Fawrth Ynyd, cynhaliwyd Noson i glust ar ôl ennill y wobr gyntaf am lefaru Gyrrwr newydd Grempog yn Neuadd yr Eglwys. Cawsom a’r ail wobr am ganu yn Eisteddfod Gylch Pasiodd Amy Dryburgh ei phrawf gyrru yn grempogau hyfryd a blasus gan y yr Urdd yn Aberystwyth. Pob dymuniad da ddiweddar. Llongyfarchiadau, a da iawn ti, cogyddion. Gwnaed hwy gan Andrew a iddo efo’i “Arwr” ym Mhontrhydfendiaid yn ond bydd yn ofalus, efallai bod yr heddlu Heather Loat; Lowri, Nannon a Tomos; yr Eisteddfod Ranbarth. rownd y gornel!! a Llinos. I ddilyn cafwyd adloniant ardderchog gan Trefor, Eleri a’u ffrindiau. Baban newydd Hyfryd o beth oedd gweld pobl ifanc Llongyfarchiadau i Mrs Heulwen Lewis ar yn cymryd rhan er mwyn diddannu ddod yn fam-gu eto. Ganwyd mab bach i cynulleidfaoedd. Mae ganddynt ddyfodol Meinir a Huw Jones, Caerffili. Mae Osian disglair o’u blaenau. Daliwch ati. Hefyd yn siwr o fod wedi gwirioni â’i frawd bach cynhaliwyd raffl ar y noson gyda llu o newydd, Steffan Huw. wobrau da. Cafwyd noson lwyddiannus a phawb wedi mwynhau. Croesawyd pawb Y Dyn Llaeth a thalwyd y diolchiadau gan Y Canon ‘Nol yn y pedwar a’r pumdegau, gwelid Andrew Loat. y gart laeth yn cael ei dynnu gan geffylau, ac yn dosbarthu llaeth ffres o Merched y Wawr Melindwr ddrws i ddrws. ‘Roeddynt y pryd hynny Daeth mwyafrif o aelodau’r gangen i yn gyffredin iawn ac yn gweithredu westy’r Richmond ar nos Fawrth y 7fed
5 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
owain bebb O’r Cynulliad Elin Jones Y mis hwn cynhaliais gyfarfod gyda’r a’i gwmni Gweinidog Trafnidiaeth, a’r grŵp ymgyrchu dros ailsefydlu’r rheilffordd CYFRIFWYR SIARTREDIG CHARTERED ACCOUNTANTS o Aberystwyth i Gaerfyrddin, sef Traws Link Cymru. Roeddwn yn falch i ddod â’r ddau ynghyd i drafod yr asesiad dichonoldeb sydd ar y gweill a fydd Aberystwyth 01970 607920 yn adrodd yn ôl i’r Cynulliad erbyn 3 Tŷ Harbwr, Y Lanfa, tymor yr hydref. Mae gan Traws Link Aberystwyth SY23 1AS ymwybyddiaeth eang am y rheilffordd Caernarfon 01286 677 624 arfaethedig, yn ogystal ag uchelgais Pwllheli 01758 612646 i weld y prosiect yn cael ei gyflawni. Roeddwn yn falch, felly, i glywed y bydd San Steffan yn ceisio diddymu [email protected] Gweinidog yn nodi y dylai’r grŵp rhai o bwerau Llywodraeth Cymru, petai owainbebb.cymru chwarae rhan bwysig yn yr astudiaeth. Brecsit yn cael ei gyflawni. Mae hyn yn Mae awydd cynyddol am deithio ar sicr yn bryder, ac fe ddylwn ni gyd fod drenau yng Ngheredigion, ac i sicrhau yn wyliadwrus nad yw hyn yn digwydd. ein bod wedi’n cysylltu’n llawn, unwaith Mae cadw pwerau’n agos atom ni yn eto, gyda’r rhwydwaith rheilffyrdd. sicrhau fwy o atebolrwydd, ac mae Diolch i Traws Link am ei holl waith cymunedau amaethyddol a fydd yn SIOP hyd yn hyn, ac edrychaf ymlaen at weld cael eu heffeithio mwya’ gan Brecsit, yn cydweithrediad pellach â Llywodraeth sicr angen i’w Llywodraeth ymateb yn SGIDIAU Cymru er mwyn symud i’r cam nesaf ar gyflym ac yn effeithiol er mwyn sicrhau y prosiect hwn. eu bywoliaeth nhw. GWDIHW Cynhaliwyd cynhadledd wanwyn Rwy’n gobeithio y bydd y pwnc hwn Shan Jones Plaid Cymru’r mis hwn yn ninas yn cael ei drafod unwaith eto, wrth i mi Casnewydd. Roeddwn yn falch iawn gynnal cyfarfod agored ar Brecsit, wedi’i 8 Ffordd Portland, i gadeirio sesiwn, a oedd yn trafod hanelu yn uniongyrchol tuag at bobl Aberystwyth dyfodol ein cymunedau amaethyddol. ifanc o gymunedau amaethyddol ar SY23 2NL Noddwyd y digwyddiad gan Undeb nos Iau, 16 o Fawrth yng Nghlwb Rygbi 01970 617092 Amaethwyr Cymru, sydd â’i phencadlys Aberaeron am 7.30. Os ydym ni am arbed ar gampws Gogerddan, ac roeddwn ein cymunedau amaethyddol i’r dyfodol, GWASANAETH yn falch i weld cymaint o bobl yno i rhaid i ni sicrhau bod ein pobl ifanc GOFAL TRAED wrando ac i drafod yr effaith ar nifer o yn teimlo’n hyderus i fedru cymryd yr Ceiropodydd /podiatrydd agweddau amaethyddol yn sgîl Brecsit. awenau. Rwy’n gobeithio felly y medrwn graddedig Roedd nifer o’r siaradwyr, gan leddfu rhai pryderon y genhedlaeth ac wedi cofrestru efo’r gynnwys Llywydd yr FUW, Glyn nesaf, a gweithio gyda’n gilydd i sicrhau H.C.P.C., S.R.Ch., M.Ch.S., B.S.C.Pod, Roberts, a’r Aelod Cynulliad, Simon ein bod yn symud ymlaen mewn ffordd Dip.Pod.Med. Thomas AC, yn poeni’n fawr iawn y sy’n cynnwys pawb.
eich gwefan leol www.trefeurig.org your local website
newyddion etc. i / news etc. to: [email protected]
Telerau hysbysebu William Howells, Tudalen lawn £120; hanner tudalen £80; chwarter tudalen £50. Maint i fyny i 4cm x Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch, 6cm, £40 am ddeg rhifyn (£4 y rhifyn am 6-10 rhifyn / £6 y rhifyn am 1-5 rhifyn). Maint Aberystwyth SY23 3EQ dros 4cm x 6 cm a lan i 6cm x 9cm, £60 am ddeg rhifyn (£6 y rhifyn am 6-10 rhifyn / £8 y rhifyn am 1-5 rhifyn). Cysyllter â’r Trysorydd.
6 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
Llythyr yna bob cam o’r ffordd, yn brwydro i Gymdeithas yr Iaith Gymraeg, Ystafell 5, sicrhau hawliau i bobl Cymru, a dyfodol Y Cambria, Rhodfa’r Môr, Aberystwyth, Annwyl gyfaill i’r iaith. SY23 2AZ. Mae croeso i chi ffonio’r Daeth yn gyfnod ymgyrch aelodaeth Mae llawer wedi’i ennill, ond mae swyddfa ar 01970 624501 i gael rhagor o Cymdeithas yr Iaith Gymraeg, ac ffordd bell i fynd eto cyn cyrraedd y wybodaeth neu i drefnu aelodaeth dros y felly dyma ysgrifennu at ddarllenwyr nod. Mae angen rhagor o aelodau ar ffôn. Cofiwch sôn eich bod yn ymaelodi y Tincer i ofyn i chi ymaelodi â’r Gymdeithas yr Iaith er mwyn dal ati ar ôl gweld y llythyr yn y Tincer! Gymdeithas, er mwyn sicrhau ein bod gyda’r gwaith. Allwch chi gefnogi? Fe Mae angen eich cefnogaeth yn fwy ni’n gallu dal ati i wneud ein gwaith a fyddai’n braf iawn gweld rhagor o bobl nag erioed, felly ewch ati heddiw i sicrhau dyfodol mwy cadarn i’r iaith. gogledd Ceredigion yn ymaelodi eleni. ymaelodi. Os na newch chi, pwy neith? Mae llawer o newid wedi bod yn ystod Fe allwch chi ymaelodi â’r Gymdeithas yr hanner can mlynedd diwethaf, er drwy ein gwefan www.cymdeithas. Gyda diolch, gwell ac er gwaeth. Un peth cyson yw’r cymru/ymaelodi gan dalu gyda’ch Osian Rhys ffaith bod Cymdeithas yr Iaith wedi bod cerdyn banc, neu drwy anfon siec at Cymdeithas yr Iaith Gymraeg
Aled Myrddin TACSI EDDIE Llongyfarchiadau i Gôr Meibion Machynlleth unawd Cerdd Dant 19-25 oed yn Eisteddfod a’u harweinydd Aled Myrddin ar ennill rownd yr Urdd oedd yn golygu ei fod yn cystadlu am Perchennog: y Corau Meibion yn Côr Cymru 2017. Byddant Ysgoloriaeth Bryn Terfel. Enillydd y Llefaru Connie Evans, yn awr yn cystadlu yn y Rownd Derfynol ar nos Unigol 19-25 oed yn yr un Eisteddfod - a Gwawrfryn, Sul Ebrill 9fed. oedd hefyd ar y Bryn Terfel - oedd Catrin Mewn cyfweliad radio eglurodd Aled fod Heledd – beirniad adrodd Eisteddfod Penrhyn- Penrhyn-coch y Côr wedi ei ffurfio ar gyfer Eisteddfod coch eleni. Aled Pedrick oedd yn fuddugol y Genedlaethol Maldwyn a’r gororau 2015 ac flwyddyn honno. 01970 828 642 ar ôl cael llwyddiant penderfynwyd cario Yn 2008 – ac yntau yn athro yn Ysgol Bro 07790 961 226 ymlaen; daethant yn ail ddwywaith mewn Dyfi, Machynlleth, enillodd gystadleuaeth cystadlaethau yn y Genedlaethol. Roedd nifer S4C Cân i Gymru gyda’i gân Atgofion a o’r aelodau yn rai oedd wedi bod yn canu efo’r ysbrydolwyd gan ei wraig Erin a’i deulu. R.J.Edwards Urdd a CFfI yn lleol ond wedi mynd yn rhy Roedd ar y pryd hefyd yn aelod o’r grŵp pop Adeiladau Fferm y Cwrt Cwrt Farm Buildings hen i gystadlu ond roedd aelodau eraill erioed Cristnogol Manna. Penrhyn-coch wedi canu o’r blaen ond wedi mwynhau dysgu Fe’i magwyd mewn cartref cerddorol – ei Contractiwr, masnachwr – rhai o’r glust. Fel y daeth aelodau yn fwy fam yn athrawes gerdd a’i chwiorydd yn y gwair a gwellt cyfarwydd â chanu roedd modd canu darnau byd cerdd. Ac mae yn amlwg fod y ddawn Arbenigwr ar ailhadu mwy heriol. Mae cymaint o aelodau’r côr yn gerddorol yn parhau – daeth ei ferch Lili Cyflenwi a gwasgaru y byd amaeth mae amser wyna yn golygu fod Myrddin yn drydydd ar ei hunawd Bl.2 ac iau calch, slag a Fibrophos Lori, turiwr a malwr nifer ddim ar gael i ymarfer! Mae i’r côr tua yn yr Eisteddfod Gylch ar Fawrth 9fed! i’w llogi 50 aelod ac maent yn cyfarfod yn festri Eglwys Ond er ei fod yn mwynhau cerddoriaeth Cyflenwi cerrig mán Gymunedol Machynlleth. cymaint penderfynodd fynd am yrfa fel athro 01970 820149 Mae Aled yn gwrando llawer ar gorau addysg gorfforol gan gadw cerddoriaeth ar 07980 687475 meibion gwahanol wrth ddewis darnau sy’n gyfer mwynhad. addas i’w Gôr. Cafodd lawer o brofiadau yn Dydd Sul diwethaf roedd yn arwain rhifyn y byd cerddorol – bu yn aelod o fand pres, o’r rhaglen Dechrau canu, dechrau canmol Crefftau Pennau cerddorfeydd a chorau. Yn 2003 enillodd ar yr recordiwyd yn stiwdios y BBC yn Llandaf. Coffi Boreuol Byrbrydau Poeth neu Oer Cinio Te Prynhawn Crefftau Ac Anrhegion Ar agor 6 diwrnod yr wythnos Mawrth-Mai (ar gau Llun ond ar agor Gwyliau Banc) 01970 820 050
Cysyllter â’r trysorydd os am hysbysebu hedyddcunningham @live.co.uk
7 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
PENRHYN-COCH
Suliau Horeb Mawrth 19 10.30 Clwb Sul – Horeb 2.30 Beti Griffiths 26 10.30 Clwb Sul – Ar y cyd yn Sant Ioan 10.30 Ymuno â Bethel, Aberystwyth – Yr Athro John Tudno Williams
Ebrill 2 2.30 Y Parchg Peter Thomas 9 10.30 Y Parchg Peter Thomas 16 (Sul y Pasg) 2.30 Rhidian Griffiths 23 2.30 Ymuno â Bethel ym Methel, Aberystwyth Y Parchg Judith Morris 30 10.30 Y Parchg John Roberts
Cinio Cymunedol Penrhyn-coch Bydd y Clwb yn cyfarfod yn Neuadd yr Eglwys dyddiau Mercher 22 Mawrth, 12 a 26 Ebrill. Cysylltwch â Job McGauley 820 Elsie Morgan yn cyflwyno arian bore 963 am fwy o fanylion neu i fwcio eich Dymunwn wellhad buan i Dewi Edwards, coffi drefnodd i Mr & Mrs Mike Taylor cinio. Glan Ceulan, a fu yn yr Ysbyty yn o Macmillan Aberystwyth. Gwelir yn y ddiweddar, a chydymdeimlwn ag ef a Dot llun Eileen Rowlands, Margaret Lile, Mr Diolch Edwards ar farwolaeth brawd Dewi. & Mrs Mike Taylor ac Elsie Morgan. Dymuna Mair Evans, Glanceulan, ddatgan Cydymdeimlwn a Dot Edwards, 21 ei diolch i’w ffrindiau ymhell ac agos am Glanceulan, ar farwolaeth ei gŵr Dewi yr holl negeseuon caredig ac ymweliadau Edwards ar 7/8 Mawrth – a hynny yn fuan yr wybodaeth mewn unrhyw ffordd neu a dderbyniodd yn dilyn ei llawdriniaeth ar ol colli ei frawd ychwanegu llun(iau) ebostiwch golygydd@ ddiweddar yn Ysbyty Bron-glais. trefeurig.com. Eisteddfod Penrhyn-coch Cydymdeimlad Os os rhywun am gyfrannu tuag at Urdd y Gwragedd Cydymdeimwn â Haydn Foulkes, Eisteddfod Penrhyn-coch gellir gwneud Noson yng nghwmni Tony Moyes o Maesyrefail, ar farwolaeth ei dad - Philip trwy archeb banc flynyddol sydd ar Benrhyn-coch gafwyd ym mis Mawrth. Snowden Foulkes, Llanrwst, fu farw ar 26 gael gan Robert Dobson, 12 Cae Mawr, Mae wedi teithio dipyn a hanes ei daith Chwefror. Penrhyn-coch. Byddai Robert a Bethan i Ynysoedd y Faroe gafwyd ganddo. Davies hefyd yn gwerthfawrogi cael Cydymdeimlad Mae deunaw ynys i gyd Genedigaeth unrhyw gyfraniadau ariannol tuag at gyda 50,000 o breswylwyr; teithiodd Llongyfarchiadau i Brian a Mary Thomas, wobrau cyn diwedd y mis. gydag awyren, llong, fferi a bws yn ystod Llys Myrddin, ar enedigaeth wyres – ei ymweliad ac roedd ambell o’r llefydd yn ganwyd Betsan Fflur Richards, merch i Cyfeiriadur busnes anghysbell. Melyn Mair y gors yw blodyn Irfon a Nia Richards, Llanrhystud, ar 22 Wyddech chi fod yna Gyfeiriadur Busnes cenedlaethol yr ynysoedd a welwyd yn Ionawr. Wyres hefyd i Megan Richards, ar wefan Trefeurig www.trefeurig.org – tyfu ar hyd y lle, a Llysiau’r Angel yn Aberaeron - un o ffyddloniaid Eisteddfod cyfle i hysbysebu busnesau yn y plwyf am ffefryn hefyd. Mae ffyrdd llydan modern Penrhyn-coch. ddim! Os hoffai unrhyw un ychwanegu at yn gweu drwy’r ynysoedd a thwneli i
Aelodau Cylch Meithrin Trefeurig ar Ddiwrnod y Llyfr Beics newydd wedi eu prynu i Gylch Meithrin Trefeurig gydag arian o Garej NISA.
8 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397 gysylltu y brodorion a nwyddau tuag at y porthladdoedd. Mae Tony yn gobeithio Cronfa Eleri mynd yn ôl i Faroe eto yn y dyfodol agos ac efallai bydd ganddo ragor o storïau a - £252k+ o lluniau iw dangos i ni. Diolch i William Howells hefyd am ei gyfraniad ef at y noson. gymorth i
Sioe Penrhyn-coch weithgaredd Dydd Sul y 19eg o Chwefror aeth criw bach hapus Sioe Penrhyn-coch allan i Rhwng 1998 a 2016 derbyniodd ginio amser cinio i Westy y Marine yn Cronfa Eleri geisiadau am gymorth o Diwrnod codi arian i Macmillan 4x4 yn Aber. Cafwyd prynhawn bach hwylus Garej Tymawr, Penrhyn-coch. Mae’r dros £466,000 gan 265 o ymgeiswyr. yng nghwmni ein gilydd. Gan ein bod cyfanswm erbyn hyn bron a chyrraedd Rhoddwyd cymorth i dros 180 ddim wedi cael cinio sioe ers tro byd, fe £3,000. Diolch i bawb am eich cefnogaeth ohonynt, gan roi cyfanswm o groesawodd Dai Rees Morgan pawb, ac yn gyson. dros £252,000 (cyfartaledd o tua arbennig Llywyddion y Sioe am 2015/16, £954 y cais). Y cais unigol mwyaf a i’r cinio, sef Edith ac Aeron a Margaret dderbyniwyd mewn un flwyddyn a Ceredig, a diolchodd iddynt am eu Mae’n amlwg fod y pwnc yn agos oedd un am £15,000 a’r cymorth haelioni, ac i bawb a gyfrannodd at y sioe iawn at galon ein gŵr gwadd. Mae’n dal i unigol uchaf a ddyfarnwyd mewn un mewn unrhyw fodd. Ategwyd yr hyn oll ddychwelyd i’r pentre’n achlysurol ac yn blwyddyn oedd £6,796. Y cais isaf a gan Mairwen yn ei dull arferol. Diolch i hynod falch fod plant yr ysgol yn hyddysg dderbyniwyd oedd am £100 a’r isaf a bawb yn y Marine am eu croeso. yn hanes yr hen wersyll. ddyfarnwyd oedd £80. Y gefnogaeth fwyaf a roddwyd, hyd yma, i gefnogi Gwellhad buan Ennill gwobr cynlluniau un ymgeisydd (dros Dymunwn wellhad buan i Howell Evans, Llongyfarchiadau i Mair Daker, Glan sawl blwyddyn) oedd £18,340. Mae Y Ddôl Fach, ar ôl cael triniaeth ar ei Ceulan, am ennill Gwobr Pencampwr y natur y cynlluniau a gefnogwyd lygaid. Hefyd Mervyn Hughes, Ger-y-Llan, Gymraeg – Staff nos Fawrth 7 Mawrth yng wedi bod yn amrywiol iawn. Eleni sydd hefyd wedi derbyn y triniaeth yn Ngwobrau Prifysgol Aberystwyth. Mae (blwyddyn cynhyrchiant 2016), ddiweddar yn yr ysbyty. Mair yn gweithio yn Llyfrgell Thomas Parry cefnogwyd gwerth dros £18,000 o ac mae’n cael effaith amlwg ar y ffordd gynlluniau yn yr ardal sy’n cwmpasu Cydymdeimlad y mae staff yn y Brifysgol yn defnyddio’r Mynydd Gorddu. Dyma’r cynlluniau Cydymdeimlwn yn ddwys iawn â theulu Gymraeg. Mae wedi bod yn defnyddio a gefnogwyd: Gŵyl Ddrama Gogledd a chysylltiadau y diweddar Jack McGrath, geiriau a thermau Cymraeg dros e-bost Ceredigion; Neuadd Goffa Tal-y-bont; 3 Tan-y-Berth. Cynhelir yr angladd wrth ohebu ag aelodau staff di-Gymraeg Cwmni Cletwr; Ysgol Rhydypennau; dydd Gwener 17 Mawrth yn Amlosgfa gan roi cyfieithiad o’r geiriau hyn wrth eu Ysgoldy Bethlehem, Llandre; Cylch Aberystwyth am 12.00. Mae cais i wisgo hymyl, yn ogystal â threfnu sesiwn dysgu Meithrin Tal-y-bont; Clwb Pêl- dillad lliwgar. Derbynir rhoddion er cof termau Cymraeg sylfaenol ar gyfer staff droed Bow St; Cyngor Cynuned tuag at Ambiwlans Awyr Cymru. Trefnwyd y llyfrgell. Mae hi hefyd yn ceisio annog Ceulanamaesmawr; Neuadd y lluniaeth wedyn yng Nghlwb Pêl-droed a chynorthwyo myfyrwyr i’w defnyddio. Penrhyn, Penrhyn-coch; Llyfr Enwau Penrhyn-coch o 1.00 Roedd Mair yn un o saith a gafodd wobrau Llefydd Bont-goch; Eglwys St Ioan ac yn ogystal a chyflwyno tlws iddynt Penrhyn-coch; Sioe Llangynfelyn; Cymdeithas y Penrhyn ysgrifennodd Eurig Salisbury englyn i bawb Celf Taliesin; Grŵp Llifogydd Tal- Nos Iau, 15 Chwefror, cafwyd noson yng ohonynt – dyma englyn Mair. y-bont. Am fanylion pellach, ewch i nghwmni Lyn Ebenezer. Cyhoeddodd wefan Cronfa Eleri (www.cronfaeleri. gyfrol y llynedd o’r enw Gwersyll Fron- Mair Daker cymru). goch 1916 – ‘Y Pair Dadeni’ – ac yn Ers oes oesoedd, cyhoeddi – hen air oer ei sgwrs cawsom hanes y gwersyll a’i Wnâi’r arwydd ‘Distewi!’ rôl flaenllaw yn hanes Iwerddon. Gan Diolch fod un heb dewi gychwyn gyda Gwrthryfel y Pasg 1916, Sy’n llawn iaith, sy’n llyw i ni. CYMANFA GANU dienyddio James Connolly ac arweinwyr Eurig Salisbury UNEDIG GOGLEDD eraill a charcharu 1,800 o Wyddelod yn Mawrth 2017 CEREDIGION 2017 Fron-goch. Dosbarth Canol, Catholig oedd y mwyafrif ohonynt a diddorol oedd Bethel, Tal-y-bont clywed am y gwersi a’r adloniant – yn Dydd Sul 14 Mai 2017 gyngherddau a dramâu – a drefnwyd ganddynt.Enillodd Fron-goch enw am 10.00 a 5.30 o’r gloch ‘Prifysgol y Chwyldro’ a daeth yn symbol Arweinydd: Alwyn Evans, Machynlleth o gyfnod y chwyldro yn hanes Iwerddon. Yno yr heuwyd hadau Iwerddon Trefn y rihyrsals nosweithiau Mercher annibynol o dan Michael Collins. 5 Ebrill. Capel y Morfa am 7.00 Erbyn hyn, does dim ar ôl o’r gwersyll. 12 Ebrill Capel y Garn, Bow Street am 7.00 26 Ebrill Bethel, Aberystwyth am 7.00 Ysgol Bro Tryweryn a saif ar y safle’r hen 3 Mai Seion, Stryd y Popty am 6.30 ddistyllty. 10 Mai Bethel, Tal-y-bont am 7.00
9 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
BOW STREET
Suliau Rhydian Jones, Cân y Gwynt, Maes-y- Garn garn. Y tri wedi derbyn triniaeth yn Ysbyty 10.00 a 5.00 Gobowen. Gweler hefyd /www.capelygarn.org/ Diolch Mawrth Dymuna Marian, Iestyn a’r teulu ddiolch 19 Bugail am bob arwydd o gydymdeimlad a 26 Oedfa’r Ofalaeth- Cyfarfod gollwng y ddangoswyd tuag atynt yn eu profedigaeth Parchg Wyn Morris am 5.00 yn y Garn o golli mam a nain arbennig, sef Elizabeth Jane (Elsa) Evans, Gwyndy, Llannefydd. Ebrill Diolch i’r cyfeillion a deithiodd i fyny i’r 2 Noddfa (bore) angladd ac i’r Parch. Wyn Rhys Morris 9 Y Parchg Elfed ap Nefydd Roberts am ei ran yn y gwasanaeth. Casglwyd 16 (Sul y Pasg) Aelodau’r eglwys £1,300 tuag at gynllun Gofal Dydd Capel 23 John Tudno Williams Waungoleugoed, Llanelwy, er cof am Elsa, a 30 Rhidian Griffiths diolch i bawb a gyfrannodd.
Noddfa Cydymdeimlad Mawrth Anfonwn ein cydymdeimlad at Mrs 19 10.00 Cyfeillach Buddug Jenkins, Maes-y-garn, ar golli ei 26 2.00 Gweinidog chwaer yn ddiweddar.
Ebrill Cydymdeimlwn â Rhydian a Megan 2 10.00. Y Garn yn uno. Phillips yn nhalaith De Awstralia ar Pen-blwydd 9 10.00. Gweinidog. Cymundeb. farwolaeth mam Megan yn Awstralia yn Fore Sul, Chwefror 19eg, yn y te ar 16 10.00. Oedfa Sul y Pasg ddiweddar. ôl gwasanaeth y bore cafwyd cyfle 23 10.00 Cyfeillach i ddathlu pen-blwydd Mr Eric Hall 30 10.00 Oedfa Undebol yn Noddfa Genedigaeth yn 90 oed. Yn anffodus doedd Eric, Llongyfarchiadau i Leanne a Gareth, na Gaenor ei briod, ddim yn gallu Mai Caerdydd, ar enedigaeth eu mab, Theo bod gyda ni oherwydd gwaeledd, 7 Uno yn y Garn am 10.00 Nicolaus Herbert; ŵyr i Gwynant a Lyn ond fe gawson ni gyfle i anfon ein Phillips, Cae’r Odyn. dymuniadau gorau atyn nhw eu dau Ysgol Sul Bow Street drwy Mabli, eu merch, tra’n mwynhau Ebrill Llongyfarchiadau i Gaenor a Gareth bob o ddarn o gacen oedd wedi ei 2 Noddfa William Jones, Hafle, ar enedigaeth wyres pharatoi ar gyfer yr achlysur gan Mrs 9 Gwyliau`r Pasg arall. Ganwyd Lleucu Bryn ar 18 Chwefror Dwysli Peleg-Williams. 16 Gwyliau`r Pasg i Llŷr a Llinos yn Llanuwchllyn; chwaer 23 Gwyliau`r Pasg fach i Math a Beca. 30 Noddfa wedi ei hysbrydoli hi i fod yn awdures Capel y Garn mor boblogaidd hefyd wedi bod yn Mai Y Gymdeithas Lenyddol ysbrydoliaeth i’w chynulleidfa. Diolchwyd 7 Y Garn Nos Wener, Chwefror 17, Manon iddi’n gynnes gan yr Athro Gruffydd Aled Steffan Ros fu’n annerch y Gymdeithas. Williams. Wrth gloi’r cyfarfod atgoffodd y Gwellhad buan “Ysbrydoliaeth” oedd y testun roedd hi Llywydd, Alan Wynne Jones, yr aelodau Gwellhad buan i Mr Rees Thomas, Tŷ Clyd; wedi ei ddewis, a hynny’n addas iawn am yr Eisteddfod Fach sydd i’w chynnal Mr Rheinallt Lewis, 38 Maes Ceiro, a Mr gan fod ei chyflwyniad o’r hyn sydd gan y Gymdeithas ar Fawrth 17eg.
Yr Ysgol Sul Unedig Gwasanaeth Gŵyl Ddewi Bore Sul, Mawrth 5, hyfryd oedd gweld plant yr Ysgol Sul Unedig yn dod at ei gilydd yng Nghapel y Garn i gynnal gwasanaeth Gŵyl Ddewi dan arweiniad y Parch Richard Lewis.
10 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
Dydd Gweddi Byd-eang y Chwiorydd Y Dydd Gwener cyntaf ym mis Mawrth bob blwyddyn yw dyddiad Cyfarfod Gweddi Byd-eang y Chwiorydd. Bydd y gwasanaeth yn cael ei lunio gan chwiorydd gwlad wahanol bob tro ac yna yn cael ei ddosbarthu i chwiorydd ledled y byd i’w ddathlu ym mhedwar ban y byd ar yr un pryd. Eleni chwiorydd Ynysoedd y Philipinas oedd wedi llunio’r Yr awdures Manon Steffan Ros, gwasanaeth a’r thema oedd “Ydw i’n gydag Alan Wynne Jones, Cadeirydd annheg â thi?” Yn ardal Bow-Street a Cymdeithas Lenyddol y Garn, a’r Athro Llandre bydd Capel Noddfa, Capel y Gruffydd Aled Williams. Garn ac Eglwys Llanfihangel Genau’r- glyn yn cydweithredu i’w gynnal a phob un o’r tri addoldy yn ei dro yn gartref prynhawn i godi arian tuag at ffoaduriaid iddo. Tro Capel Noddfa oedd hi eleni. o Syria. Daeth nifer dda iawn o bobl Yn y llun gwelir aelodau o’r tair eglwys a ynghyd i fwynhau’r arlwy helaeth oedd gyfrannodd at y gwasanaeth. ar y byrddau ac roedd naws ddymunol a chyfeillgar y digwyddiad yn arwydd o’r Help Llaw gefnogaeth sydd i’r achos. Codwyd dros Mwynhau te prynhawn ar ddydd Gŵyl Ddydd Gŵyl Ddewi roedd aelodau £650 i’w drosglwyddo i Aberaid. Mawr yw Ddewi yn festri’r Garn cymdeithas Help Llaw wedi trefnu te ein diolch i Help Llaw am wneud hyn.
Llun o’r rhai a gymerodd ran yn y gwasanaeth yng Nghapel Noddfa brynhawn Gwener, 3 Mawrth - yn aelodau o Gapel y Garn, Capel Noddfa ac Eglwys Llanfihangel Genau’r-glyn
Ysgol dop Rhydypennau gyda Mrs Gwenda James a Mrs Bethan Jones. Diolch i Susan Herron (née Evans) am y llun yma mae yr enwau fel yr oeddent ar y pryd.
Rhes flaen, Geraint Connor,Andrew Jenkins, Jonathan Griffiths, David Leggett, Andrew Jones, Sion England.
Rhes ganol Cheryl Morgan, Pippa Jones, Catrin Arthur, Elen Watkin, Sioned Williams, Philip Gay, Lowri Jones, Susan Edwards.
Rhes gefn, Caren Fleming, Imogen, Kristian Hinge, Manon Wyn, Katie Miles, Catrin Haf Davies.
11 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397 Cae Baker
Diolch i Mr Gwynfor Hughes, Bill Pritchard (gofalwr y Baker. I roi ychydig o gefndir, Rhydypennau byddai Mr Baker Tongwynlais, am y llun isod o Neuadd / YMCA). Cae Baker yw safle bresennol yn pwyso’r moch a’u gwerthu dîm pêl-droed Y Piod ym 1939. Rhes flaen :- ? ; John Rees Ysgol Rhydypennau. Benji y dydd Llun canlynol yn y (brawd Emlyn); ? ; Elfed Baker oedd perchennog mart yn Aberystwyth. Roedd Rhes ôl :- Raymond Roberts Morgan (tafarn y Black Lion); Fferm Rhydypennau. Yn ôl ganddo ryw anffurf corfforol ac (ewythr Gaenor Jones); Dewi Davies (Man Teg). fy nhad fe oedd yn pwyso, o’r herwydd byddai yn eistedd Gwynfor Hughes; ? ; Idris Hyd y gwn i, dim ond prynu a gwerthu moch yn yr ar gadair yn ei gart a phoni y Magor; Wyn Ellis; Trefor Lewis Raymond Roberts a Gwynfor ardal. Dylid cofio bod y rhan tu allan i’r wal a’r dafol (glorian) (tad Kathleen); Alcwyn Magor; Hughes o dîm ‘39 sydd yn fyw fwyaf o dai - yn enwedig ym wedi ei gosod dros y wal a’r ? ; Merfyn Dafis (cefnogwr heddiw. Mhenrhiw a Nantyfallen - mochyn yr ochr draw. Tipyn brwd ac ewythr Llinos Dafis); Tynnwyd y llun ar Gae yn cadw mochyn neu ddau go lew o strancio, rhochian bob blwyddyn, yn bennaf at a gwichian cyn cael y dafol ddefnydd y cartref, ond yn yn wastad, a Benji yn fyr ei gwerthu ambell un. Roedd twlc amynedd. Yn ôl pob sôn, roedd ar ben ucha gerddi’r tai hyn Mr Baker yn dipyn o gymeriad i gyd yn negawdau cynnar ei hun - ac adar go frith yn y ganrif ddiwethaf. Byddai’r gweithio iddo - tramps yn pentrefwyr a’r ffermwyr yn bennaf. “Roedd staff Benji yn cerdded y moch ar y ffordd newid bob wythnos”, medde at Fferm Rhydypennau i’w ‘nhad. pwyso. I ddyfynnu fy nhad - Gyda llaw, rhiw Baker oedd “clymu rhaffen am goes ôl y yr enw cyfarwydd ar y codiad mochyn ... ac fel dech chi’n tir rhwng Rhydypennau gwybod, os felyddith mochyn a Phen-y-garn. Felly, fe am fynd yn ei ôl, yn ei ôl yr eiff adawodd ei farc, nid yn unig e.” Tipyn o bantomeim ar yr ar y moch, ond ar yr ardal, a hewl, weden i, ond roedd ceir thrueni fyddai i’r enwau fynd i modur yn bethau prin bryd ddifancoll. hynny. Wedi cyrraedd fferm Meinir Lowry
Cyngor Cymuned Tirymynach
Mae’n bleser gan y Cyngor gyhoeddi i’r Cymdeithasau a’r Mudiadau y y lleolir llwybrau diogel o gwmpas bod chwech o feinciau newydd yn cael penderfynwyd rannu rhoddion iddynt pont y rheilffordd ar ffordd Clarach, eu dosbarthu ddiwrnod ar ôl y cyfarfod, yn y cyfarfod diwethaf. Cytunwyd ar gosodir marciau lliwgar ac arwyddion sef 24 Chwefror, i’w casglu o iard Rogers gydnabyddiaeth y Clerc, a’i dreuliau blaenoriaethu un bob ochor i’r bont. Bydd and Taylor. Cytunodd y Cyng Rowland 2016-17. Telir tanysgrifiad Un Llais Cymru y gwaith yn cael ei wneud yn ystod mis Rees i’w storio yn Brysgaga, hyd nes am 2017-18. Diolchwyd i Mr Trefor Jones Mawrth a’r ffordd ar gau rhwng 9.15 a 3.15. gellir sicrhau ymgymerwr i’w gosod. am ei wasanaeth yn torri’r porfeydd, a Adroddwyd bod cyfarfod agored i drafod Dywedodd y clerc fod un ymgymerwr chynnig y gwaith iddo eleni eto. dyfodol Neuadd Rhydypennau, yn y neuadd wedi dangos diddordeb. Ar hyn o bryd Dywedodd y Cynghorydd Paul Hinge ar 6 Ebrill. Bydd cystadleuaeth Aredig ar bwriedir gosod pump o seti yn y lleoedd fod yr ymgyrch rhag cŵn yn baeddu gaeau Gogerddan ar 25 Mawrth. canlynol -Pen-y-Garn, Caerfelin, dwy o wedi cael cyhoeddusrwydd da, a bod Llywyddwyd y cyfarfod gan y Cyng Sian gwmpas Clarach, a Maesafallen. Cedwir trefnwyr Maes Chwarae Rhydypennau Jones, a bydd y cyfarfod nesaf ar nos Iau, 30 un wrth law. wedi diolch iddo, ym mysg eraill. Bydd Mawrth am 7.30. Bwriedir atgyweirio y rhai sydd mewn cyfarfod o PACT ar 15 Mawrth. cyflwr gweddol. Mae Ysgol Rhydypennau mewn Derbyniwyd llythyr oddi wrth un o cyfyng gyngor parthed y ffens o gwmpas drigolion Maesafallen yn cwyno am rhan o’r ysgol, gan nad yw i fyny i safon gyflwr y sedd sydd ar ben y ffordd a’r iechyd a diogelwch ar hyn o bryd. Fe tyfiant gerllaw sy’n atal cerddwyr ar y gyst clirio yr un bresennol a gosod un pafin a’r golygon i gerbydau sydd am newydd o gwmpas £7500. Nid yw’r fynediad i’r ffordd fawr. Yn y cyfamser adran ystadau am gyfrannu dimai. Yn Amrywiaeth eang o lyfrau, cardiau, deallir fod y Cyngor Sir am glirio y gor- ôl addewid Cyngor Tirymynach, sef cerddoriaeth ac anrhegion Cymraeg. dyfaint. (Gwelwyd tri o ddynion cotiau cyfrannu tuag at unrhyw fater o frys CROESAWIR ARCHEBION GAN melyn yn tystlygadu y fangre, ond heb i’r ysgol penderfynwyd ar addewid o UNIGOLION AC YSGOLION wneud dirn, hyd yma). £2,500. Arwyddwyd sieciau sydd yn ddyledus Eglurodd y Cyng Hinge ar sut 13 Stryd y Bont, Aberystwyth 01970 626 200
12 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397 Anrhydeddu dwy am eu cyfraniad i’r Gymraeg
Anrhydeddwyd dwy sydd wedi treulio rhan helaeth o’u hoes yn gweithio ym maes Cymraeg i Oedolion mewn seremoni arbennig yn yr Hen Goleg, Aberystwyth, nos Fawrth 7 Mawrth. Caiff cyfraniad oes Felicity Roberts a Jaci Taylor ei gydnabod fel rhan o’r Gwobrau Dydd Gŵyl Dewi cyntaf erioed i’w trefnu gan y Brifysgol. Yn wreiddiol o Chwilog, ger Pwllheli, mae Felicity wedi bod yn dysgu Cymraeg i oedolion yn Aberystwyth ers 1968. Yn ardal Birmingham y cafodd Jaci ei geni ond fe ddechreuodd ddysgu Cymraeg ar ôl symud i Aberystwyth ym 1980, cyn dod yn diwtor ei hun ym 1984. Y gwestai gwadd ar noson Gwobrau Dydd Gŵyl Dewi oedddd Ian Gwyn Hughes, Pennaeth Cysylltiadau Allanol Cymdeithas Bêl-droed Cymru a chyn fyfyriwr ym Mhrifysgol Aberystwyth. a ddaeth yn adnabyddus iawn ym maes Cymraeg i Oedolion Prifysgol Aberystwyth Cyflwynodd wwobrau i gyfanswm o saith o Cymraeg i Oedolion. fel Swyddog Datblygu yn gyfrifol am bobl mewn chwe chategori gwahanol. Yn gynnar yn yr 80au sefydlwyd CYD farchnata a dysgu anffurfiol am gyfnod Derbyniodd pob un o’r enillwyr englyn gan grŵp bach o bobl, a Felicity yn eu plith. o ddeng mlynedd cyn ymddeol ym mis personol gan Eurig Salisbury, bardd a Mudiad oedd hwn a ysbrydolwyd gan Yr Ionawr, 2017. nofelydd sydd hefyd yn ddarlithydd yn Athro Bobi Jones i hyrwyddo’r defnydd o’r Yn ei hamser hamdden, mae Jaci yn Adran y Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd Gymraeg rhwng siaradwyr rhugl a dysgwyr ffotograffydd brwd a defnyddiai ei lluniau’n y Brifysgol. Adran Gwasanaethau’r Gymraeg mewn gwaith a hamdden. Mae Felicity wedi aml yn y cylchgronau cyfrwng Cymraeg i ym Mhrifysgol Aberystwyth drefnodd bod yn Drefnydd Côr CYD Aberystwyth ddysgwyr y bu’n olygydd arnynt, sef Cadwyn y seremoni wobrwyo, dan arweiniad y ers blynyddoedd ac mae galw cyson am CYD a’r Ddraig Werdd. Mae hi hefyd yn hoff pennaeth Mari Elin Jones. wasanaeth y côr yn yr ardal o hyd. o arddio, teithio, gwaith DIY a choginio. “Mae yna nifer o bobl ar hyd a lled y Yn 2006, fe gwblhaodd MA mewn Brifysgol, yn aelodau staff ac yn fyfyrwyr, Gwyddeleg ym Mhrifysgol Aberystwyth ac Wrth ein dysgu i rannu’r iaith - a’i byw hi, sydd yn gwneud gwaith pwysig iawn i yn 2007, fe’i penodwyd yn Diwtor Drefnydd Cawsom bawb eich gobaith; hyrwyddo’r Gymraeg. Maen nhw’n hybu ac gyda Chanolfan Cymraeg i Oedolion Os tyf hedyn ond un waith, yn annog, yn cyfieithu ac yn cynorthwyo, Prifysgol Aberystwyth. Ar hyn o bryd mae’n Fe egina’n gryf ganwaith. ac yn amlygu’n ddyddiol pa mor allweddol tiwtora 12 awr yr wythnos ac yn Gydlynydd Eurig Salisbury yw’r iaith. Trwy gynnal Gwobrau Dydd Cwrs Haf Dwys Cymraeg Prifysgol Gŵyl Dewi, rydyn ni’n gallu dangos ein Aberystwyth sydd yn rhedeg drwy fis Awst gwerthfawrogiad o’u hymdrechion a dod at ac yn denu pobl o bedwar ban y byd. ein gilydd i ddathlu’n diwylliant,” dywedodd. Cefndir Jaci Taylor Cefndir Felicity Roberts Yn ardal Birmingham y cafodd Jaci ei Magwyd Felicity ym mhentref Chwilog ger geni. Fe symudodd i Gymru ym 1974, gan Pwllheli ar aelwyd Gymraeg. Ar ôl gadael yr ymgartrefu yn Aberystwyth yn 1980 a ysgol, fe aeth i’r Coleg Normal ym Mangor dechrau dysgu Cymraeg. Bu’n mynychu SWYDDOG AELODAETH i ddilyn cwrs hyfforddi athrawon ac ennill dosbarthiadau Felicity Roberts, ynghyd A CHYLLID rhagoriaeth mewn egwyddorion ac ymarfer â thiwtoriaid eraill, ac erbyn 1984 roedd Mae UCAC yn chwilio am berson dysgu. Symudodd i Aberystwyth yn 1967 a’r wedi sicrhau Lefel O Cymraeg Ail Iaith. Yn brwdfrydig a medrus i ymuno â’n tîm flwyddyn ganlynol, fe ddechreuodd ddysgu fuan wedyn, daeth yn diwtor Cymraeg ei gweithgar. Cymraeg i oedolion. hun gan weithio yn y Brifysgol a Chyngor Prif waith y Swyddog Aelodaeth Yn ystod y 1970au, aeth ati i ddysgu Sir Ceredigion. Bu’n gyfrifol am drefnu a a Chyllid fydd arwain ar faterion iaith ei hun - Llydaweg i ddechrau, yna chynnal cyrsiau dwys yng Ngholeg Addysg aelodaeth a bod yn gyfrifol am faterion Gwyddeleg - cyn dilyn cwrs gradd mewn Bellach Ceredigion yn ogystal. cyllid yr undeb o ddydd i ddydd. Astudiaethau Celtaidd ym Mhrifysgol Roedd Jaci yn un o sylfaenwyr CYD Cyflog cychwyn yn y swydd: £24,533 Aberystwyth. Gweithiai fel tiwtor rhan yn y Canolbarth yn y 1980au, yn darparu Ceir ffurflen gais, disgrifiad swydd a amser yn ystod y cyfnod hwn ac yn 1980, cyfleoedd i ddysgwyr ymarfer eu Cymraeg manylion pellach o Swyddfa UCAC. cafodd ei phenodi yn ddarlithydd yn Adran wrth sgwrsio gyda siaradwyr rhugl. Cafodd Dyddiad cau: 24 Mawrth 2017 y Gymraeg Prifysgol Aberystwyth, ac yn ei phenodi’n Gydlynydd CYD yn 1996 ac 01970 639950|[email protected] ystod ei 27 mlynedd yno dilynwyd ei modiwl yna’n Gyfarwyddwr, a bu yn y swydd tan www.ucac.cymru poblogaidd Crefft Adfer Iaith gan sawl un 2007. Yna fe’i penodwyd gan Ganolfan
13 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397 Rhai atgofion Emlyn Rees, Bodowen am ‘waelod y pentre’ Bow Street
Fe’u nodwyd mewn sgwrs gyda Vernon Jones, 28 Mehefin 2011 – Rhan 2 I mewn dros bont y rheilffordd ar ffordd Clarach, roedd melin lifio, dan yr enw Melin Ruel. Mae cyfeiriad at “mill” yma mor bell yn ôl a 1284, wedi concwest Llywelyn Ein Llyw Olaf, pan rannwyd y tir gan Frenin Lloegr i’w arglwyddi. Yn uwch i fyny yn rhos Bryncastell roedd llyn wedi ei chronni gyda llidiart yn rheoli’r dŵr. Byddai dwy rod yn gweithio yn y felin a pheipen fawr yn dirwyn y dŵr yn ôl i nant Ceiro. Erbyn hyn mae cwrs yr afon wedi newid ac fe red yn syth gyda’r rheilffordd. Yn Nhroed y Bryn trigai teulu Lewis. Cadwent ieir yn y cae lle mae Modurdy Eric Ellis Jones heddiw gan werthu wyau i’r Seremoni agor 12 tŷ cyntaf stad newydd Tregerddan, gan Mrs R.L.Thomas, Bronwydd (Brysgaga gynt), yn Hydref 1951. Gweler hefyd erthygl y Parchg W. J. Edwards, yn y pentref. Seiri certi oedd y teulu, yn arbenigo Tincer 360 (Mehefin 2013) t.20 Diolch i Maud Phillips am gael benthyg y llun. ar wneud olwynion. Estynnai’r gweithdai i fyny at Efail Fud heddiw. Yno y cadwai Mrs Carson, mam Eric Carson y swyddfa bost. Nhregerddan yn 1951 ac mae Eunice Hefyd Cae Plant, sef Caerfelin. Ond yn y drws nesaf y lleolwyd yr efail a Fleming yno yn rhif un o’r cychwyn. Roedd Cae Plant yn gae poblogaidd wnâi gylchoedd i’r olwynion. Pan brynodd Hefyd mae teulu y Parchg W J Edwards, a chyfleus i’r plant, ond pan werthwyd T Elwyn Williams y swyddfa bost yn y Trefor Lewis a Maud Phillips. Gan ddilyn rhannau o ystâd Gogerddan prynwyd y pumdegau troes yr hen efail yn swyddfa y ffordd fawr i fyny. Captain James, oedd cae gan Gyngor Dosbarth Aberystwyth, ddosbarthu llythyron (lle mae’r swyddfa bost y Bodina, ond newidiwyd yr enw i Gezira, ac yn eu doethineb, neu diffyg doethineb, heddiw gan John a Maria). pan ddychwelodd teulu Lewis Peithyll o’r penderfynwyd ei fod mewn lle rhy Ar un adeg roedd yma ddau fotor beic a Aifft. Tai pridd oedd y gwreiddiol gyferbyn beryglus i blant, ac wrth gwrs roedd eu sidecar i ddosbarthu llythyron i ardaloedd ac i fyny at Spring Cottage lle trigai Miss llygaid ar ddatblygu’r cae. Yn dilyn hyn Penrhyn-coch a Phen-bont Rhydybeddau. Clayton a Mrs Pugh o Aberdyfi. Yno y llwyddwyd i rentu darn o dir oddi wrth y William Hughes (tad Gwynfor Hughes, treuliodd y Prifardd John Evans, Llanegryn Brifysgol, a oedd erbyn hyn yn perchen Caerdydd) oedd un o’r postmyn, Dic Jones y nos cyn ennill y gadair yn Eisteddfod ystad Gogerddan. Felly rhan o Cae Llety y llall. Bu rhaid galw Bill Hughes o’r capel Genedlaethol Aberystwyth ym 1951. yw Cae Chwarae Tregerddan heddiw. un nos Sul gan fod Dic wedi cael crash ar “Rhaid i fi fynd yn fore heddiw” meddai Ysgoldy Fach Lady Pryse oedd yn ei fotor beic! wrth mam Dai Pugh. wreiddiol lle mae fflatiau Tregerddan Hen deulu cynhenid y pentre oedd yn Is Gaer oedd Gaer Villa yn yr hen amser. heddiw. Laundry Gogerddan oedd rhan o Gwelfryn, Dic Jenkins y masiwn, ac yn Fferm fechan yn cael ei rhedeg gan hon, ond cadwai “Mistres” sef Mrs Jones Llysmeurig trigai John James, o Drefeurig Jenkins Is Gaer. Cadwai hyd at 5 buwch, Glan-nant ysgol i blant bach, rhyw fath o – teulu o gantorion nodedig iawn. ceffyl a moch. Rhentiai fflats Rhydhir a’r ysgol feithrin gynnar a châi ei thalu gan Codwyd y tai cyngor cyntaf yn caeau lle mae’r Garthffosiaeth heddiw. y rhieni. Erbyn y pumdegau dyma oedd
Dyma lun arall gan John Meurig Edwards o’r Bwstryd. Diolch i Llinos Dafis am ddau lun - hwn o Garthlwyfen - tua 1912. Eluned, mam Llinos, a’i dau frawd Ifor a Merfyn yw’r plant. Ganwyd Ifor yn 1904, Eluned yn 1907 a Merfyn yn 1911. John Meurig Edwards, brawd mam-gu Llinos dynnodd y llun.
14 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397 ystafell newid Clwb Pêl-droed Bow Street. Un o’r tai nesaf oedd cartref Tom Magor Eira 1947 y March. Ef oedd yng ngofal march y plwyf a gedwid yn Gogerddan. Yn ardal Bu hel atgofion yn ddiweddar ar Radio Rhydyfelin roedd Jim Hughes, Cefn Coch, Cymru ar eira 1947. Ddyma atgofion oedd hefyd yn trafaelu march, a champ oedd gan yr Athro Gruffydd Aled Williams. cadw’r ddau hyn oddi wrth ei gilydd yn y Nags Head ar ddiwrnod preimin, rhag i Roeddwn i’n blentyn tair oed adeg Eira bethau fynd yn flêr! Mawr 1947, yn byw yng Nglyndyfrdwy Cambrian yw enw un o’r tai mawr yn rhwng Corwen a Llangollen yn yr hen y gymdogaeth hon. Rhoddwyd yr enw sir Feirionnydd. Roedd yn ddigwyddiad arno oherwydd yma y treuliai’r bobl y nos mor drawiadol fel fy mod yn dal I gofio’r cyn mynd i ddal trên cynnar yn yr orsaf bore Sadwrn pan ddechreuodd fwrw am bellteroedd Lloegr. Drws nesaf yn o fechgyn lleol yn eu trafod. Wedi’r eira. Fel yr oedd y plu eira’n dechrau Glan-nant trigai Mistres y soniwyd eisoes rhyfel addaswyd y cabanau yn fflatiau a disgyn mi gofiaf weld drwy’r ffenest amdani. Gwerthai baraffin a chadwai bu nifer o deuluoedd sy’n dal i fyw yn y wiwer goch yn rhedeg ar draws yr ardd— Meddygon y Borth eu meddygfa yma. pentre yn cychwyn eu bywyd yno. Yn un o’r ychydig droeon erioed imi weld Beudy Mari Roberts oedd ar safle Spar, hefyd ddiweddarach taflwyd y fflatiau i lawr yr anifail hwnnw—a’r un bore fe alwodd roedd yma dai bychain a elwyd gan y plant a chodi yr Afallen Deg yn bresennol yn pedler wrth y drws yn gwerthu llestri! Fe yn tai rhacs. Prynodd T Elwyn Williams y nechrau’r saithdegau. barodd yr eira am ddeng wythnos, ac safle oddi ar Ystad Caergywydd ar ddechrau’r I fyny ar y rhiw lle mae bwthyn Meinir oherwydd dyfnder y lluwchfeydd eira pumdegau a chodi siop T Elwyn Williams. Lowry, ar ôl pasio’r tai cyngor cyntaf yn ychydig iawn y bûm i allan yn ystod Bu’n rhedeg busnes lewyrchus yn Hendre yr ardal, roedd iard Tomi John, ac yno y deng wythnos hynny. Yn ystod yr Stores, Waunfawr ac yma yn Bow Street cyn y tyrrai plant y pentre i’w diddori gan wythnosau o aros yn y tŷ y dysgais i ymddeol i ffermio yn Llanilar, a gwerthu’r ryfeddodau y fferm fechan hon. Ond roedd ddarllen! Roedd chwarel ar fynydd y busnesoedd i’w weithwyr. Ronald Roberts T J Hughes, tad Meinir yn gontractiwr fel Berwyn uwchlaw Glyndyfrdwy ond nid ddaeth yn berchennog siop Nantafallen, ac ei dad, yn berchen tair lorri, 3 cheffyl a dau oedd modd i’r chwarelwyr gyrraedd mae ei deulu yn parhau i’w rhedeg. Yma yn dractor ar un adeg. Un o’r ceffylau oedd eu gwaith. Ond buont wrthi yn galed Nantafallen ar ddiwedd ei oes, y trigai “Johnny “Flower” a dyma’r ceffyl a dynnai’r hers yn yn ceisio cadw ffyrdd yr ardal ar agor. Tins” a’i deulu, sef tad Tom Macdonald o yr ardal. Cadwyd yr hers mewn sied ar lôn Ond roeddem wedi ein torri ffwrdd o’r enwogrwydd “Y Tincer Tlawd”. Llwyngronw, Penrhyn-coch. Dywedir am byd mawr i bob pwrpas. Gan nad oedd Tai pridd gwyngalchog hardd oedd o Flower ei bod yn cadw ei phen i fyny bob bwyd yn cyrraedd siopau’r pentref, bu’n Nantafallen i fyny dros Penrhiw i gornel amser wrth dynnu certi, ond wrth dynnu rhaid dogni bwyd. Aeth fy nhad i’r siop Cross Street. Yn ddiweddarach rhoddwyd hers daliai ei phen ar dro, fel o barch i’r I brynu bwyd un tro, ond ni châi neb yr enw Cymraeg Y Lôn Groes iddi, er mai ymadawedig. Roedd hen feudy a sied wair brynu mwy na gwerth 3s/6d o fwyd. Fe Lôn y Groes fyddai’n gywir oherwydd yr Iard neu Neuadd, cartref T J Hughes a’i gafwyd cwymp eira (afalans) yn yr ardal mewn rhyw oes roedd yna groes ar ben deulu bron gyferbyn â’r mynediad heddiw hefyd, gyda’r eira yn rhannol chwalu un lôn Brysgaga yn dynodi lle lladdwyd i Maes Afallen - stad a adeiladwyd ar tŷ a oedd yn sefyll ar lechwedd. Cafodd Cristion o’r enw Agam gan anwariaid. ddechrau’r saithdegau ar gae yr Hughesiaid. ffermwyr yr ardal lawer o golledion, Bu gweithdai crydd yn Arwel ac yng Pwysleisiodd Emlyn Rees droeon yn gyda’r defaid yn marw o dan yr eira. Nghlydfan gan deulu’r Pritchards o dro i ystod y sgwrs fod yna dipyn o wahaniaeth Ond roedd hanesion hefyd am ambell dro. Siop nwyddau pob peth yn Tŷ Moc cymdeithasol rhwng trigolion gwaelod y ddafad yn goroesi ar ôl wythnosau o dan Bach, ac am flynyddoedd cadwyd y siop pentre, hynny yw i lan at Cross Street, a’r y lluwchfeydd. i fynd gyda’i weddw Ada Owen. Drws “bobol fawr” o Cross Street at Ben y Garn nesaf yn Llys Eifion bu Wyn a Doreen a Rhydypennau. Byddai sôn am “blant Ellis yn cadw siop gwerthu papur newydd gwaelod y pentre” fel tasent yn radd is a phapur dydd Sul, hufen ia a phop. Bu na’r lleill, a phob Nadolig a Phasg byddai’r Wyn yn ysgrifennydd Clwb Pêl-droed Bow Capel Bach (chwedl pobl y Garn) - Capel Street am flynyddoedd ac yn enwog am Noddfa bellach - yn rhoi te parti i “blant y gael bechgyn a ddisgwyliai eu “di-mob” gwaelod” - o ba bynnag enwad! mewn gwersylloedd adref i chwarae ar Ond roedd llawer o garedigrwydd yn benwythnos. Gyrrai delegram – “Come perthyn i drigolion y ddwy gymdeithas. Eich cigydd home aunty seriously ill”! Yn ystod Streic Fawr y Sowth, casglwyd Yn ôl i Nantafallen ac i’r lle mae Afallen llond tryc rheilffordd o fwyd (tatw a lleol Deg heddiw. Cyn yr Ail Ryfel Byd cadwai’r chynnyrch fferm yn fwy na dim) drwy Cyngor defnyddiau atgyweirio ffyrdd drefniant Capel y Garn, a’i yrru am y De i Pen-y-garn yma megis cerrig a shipins. Yn ystod y borthi teuluoedd y miners. Ffôn 828 447 rhyfel codwyd cabanau ar gyfer merched Hefyd byddai pobl Bow Street yn casglu Byddin y Tir, Land Army. Daeth merched eu cynnyrch sbâr o’u gerddi ar amserau Llun: 9-5.30 yma o bob rhan o’r wlad a phriododd arbennig a’u cludo i’r Elms, (Garth Lwyfen Maw-Sad 8.00-5.30 rhai ohonynt fechgyn lleol wedi’r rhyfel. heddiw) lle byddai Dei Davies (y crefftwr Hefyd bu yma ar yr un pryd depot i’r War cerrig beddau) yn trefnu i fynd â nhw i Gwerthir ein cynnyrch mewn Ag, peiriannau amaethyddol yn dractorau Ysbyty Aberystwyth, cyn dyddiau’r NHS. rhai siopau lleol ac erydr, a pheiriannau dyrnu gyda nifer Vernon Jones, Gorffennaf 4, 2011
15 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
MADOG, CAPEL DEWI A CEFN-LLWYD GOGINAN
Suliau Madog 2.00 Valmai. Pob lwc Mawrth Felly roedd y tywydd Dymuniadau gorau i Efan Roberts, 19 Bugail wedi gwella tipyn erbyn Penbryn, pan fydd yn cynrychioli 26 Cyfarfod gollwng y hyn, dim on tamaid o Dyfed yng Nghystadleuaeth Parchg Wyn Morris eira oedd ar y llawr ac Trawsgwlad Cymru yn Aberhonddu; am 5.00 yn y Garn fe briododd Valmai a llongyfarchiadau iddo hefyd am fod yn John ar y 3ydd o Fai am aelod o Academi Aberystwyth yn y byd Ebrill 9.30 y bore yng Nghapel pêl-droed. 2 Madog a chael brecwast 9 Y Parchg Elfed ap priodas yn Wynne Priodas Arian Nefydd Roberts Owen, Aberystwyth. Llongyfarchiadau i Huw a Jane Jones 16 Roedd fy mam wedi cael ar ddathlu eu Priodas Arian ym mis 23 John Tudno Williams gwahoddiad i’r briodas. Chwefror. 30 Rhidian Griffiths Roedd Mr a Mrs Roberts Siân Mari Evans o Gefn- (tad a mam Valmai) yn Llwyddiant Cydymdeimlad llwyd wedi ennill atlas a ofalwyr y Capel ac yn Unwaith eto mae tafarn y Druid wedi Cydymdeimlwn â Ray a jig-so ar raglen ar S4C bore fawr eu parch yn yr ardal. dod i’r brig fel y Dafarn Orau yng Tudor Evans, Dewi Villa, ar Sadwrn wrth chwarae y Mae Valmai yn 94 oed a Ngheredigion am weini Cwrw Iawn. Fe gêm Tref a Tryst. farwolaeth mam Ray – Mrs John yn 98 oed, ac mae’r fydd yna gyflwyniad yn cael ei wneud Megan Davies o Lan-non; ddau yn edrych ymlaen yn ystod Mis Mawrth. hefyd â theulu y diweddar o’r bag ac yn dangos un at ddathlu pen blwydd Mr Ken Owen, Kenver, ohonynt i Enid Gruffudd, eu priodas 70 mlynedd, Cefn-llwyd. aelod o gangen Tal-y-bont. gobeithio, ar Fai 3ydd 2017. Pob dymuniad da i’r Cystadleuaeth Cynllunio bag Eira mawr 1947 ddau. Eleni, bydd Merched y Mewn ymateb i’r rhifyn Eirian adloniant y Sir Wawr yn dathlu’r aur - diwethaf o’r Tincer, ynglŷn aeth hanner can mlynedd â’r eira mawr 1947 yng Ffon Pared Aberystwyth CFfI Tal-y-bont a’r Cylch yn fuddugol heibio ers sefydlu’r Nghapel Madog, rwyf i Un o hoff baratoadau Sion Tro’r hanner awr o adloniant oedd mudiad. Fe fydd yna Eirian (Lluest Fach) yn Jobbins wrth drefnu’r hi eleni ar ei newydd wedd sef ddathlu ar hyd y flwyddyn digwydd bod yn adnabod Parêd ydy dewis un o’r ‘Cynulleidfa gyda...’ ac fe aeth y clwb ond fel cam cyntaf bydd Valmai Castledine ac yn ffyn crefftus hardd gan ar drywydd bywyd Dai Jones, Llanilar. pob aelod o Ferched y cael sgwrs fach gyda hi yn Hywel Evans, Capel Dewi. Mae Dai’n gymeriad rydyn ni i gyd yn Wawr yn derbyn bag am weddol aml dros y ffôn, ac Yn y llun gyda Hywel ei adnabod ledled Cymru ac fe wnaeth ddim fel gwerthfawrogiad mae yn sôn llawer wrthyf Evans mae Owain ac Elliw Elen Pen-cwm ysgrifennu sgript oedd o’u haelodaeth. Ruth Jên am yr eira mawr a gafwyd Jobbins. Cyflwynir y ffon yn portreadu bywyd a gyrfa’r dyn -Tal-y-bont (a Chefn- y gaeaf hwnnw – ac yn gerdded fel arwydd o barch ei hun. Fe wnaeth y cast o 28 aelod, llwyd gynt) - gynlluniodd gobeithio y byddai wedi a diolch i’r Tywysydd, gyflwyno’i hanes, o’i wreiddiau yn y bag ac roedd yn falch diflannu cyn diwrnod ei sef, eleni, Glan Davies. Llundain, ei yrfa yn cyflwyno, canu i gael y comisiwn gan phriodas. Traddodiad o Wlad y Basg a pherfformio a’r hyn sydd wedi ei bod llawer o’r aelodau yn Yr oedd yn sôn wrthyf yw cyflwyno ffon gerdded. wneud yn un o enwogion amlycaf gwsmeriaid selog iddi ac fod fferm Gelli Fadog Cymru. Buom yn cystadlu yn Felin- yn amlwg yn hoff iawn o’r sydd ochr isaf i’r Capel fach a llwyddon i ennill y gwobrau ‘ladis Cymreig’. Yn y llun yn cadw defaid yn y cae canlynol: mae Ruth yn dal cynllun wrth wal y Capel, ond nid 2il am y sgript orau oedd sôn amdanynt pan 1af am y cynhyrchydd gorau aeth y ffermwr i chwilio Actor gorau o dan 26ain – Dewi am ei ddiadell. Roeddent Jenkins, Tynygraig wedi cael eu claddu dan y 1af am y Perfformiad gorau lluwch eira, ond yn lwcus Roedd hyn yn golygu taith i Bort iawn ar ôl tyllu yn hir iawn Talbot i gystadlu yng Ngwledd o roeddent i gyd yn fyw, a Adloniant CFfI Cymru. Aeth y criw ar diolch am hynny meddai fws a llwyddo i ennill y gystadleuaeth gyda Dewi yn ennill y wobr am y ‘perfformiwr mwyaf addawol’ dros DOL-Y-BONT Gymru. Mae’r clwb yn falch iawn o’u llwyddiant a hoffem ddiolch o waelod Cydymdeimlad calon i bob un aelod, y tîm cynhyrchu Cydymdeimlwn â phriod a theulu y diweddar Dave ac i bawb fuodd ynghlwm â’r daith Stewart, Glen Avon. Bu farw Dave ddiwedd mis Chwefror anhygoel yma. wedi dipyn o salwch.
16 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
Colofn Enwau Lleoedd Logo Newydd Clwb Gwyliau Mewn cilfach gysgodol islaw Banc esbonio’r elfen dybiedig gwareg yn Mynyddgorddu, ychydig i’r gogledd- foddhaol, fodd bynnag. Caban orllewin o bentref Bont-goch, mae Chlywais i erioed neb yn defnyddio’r adfeilion tŷ annedd Ffynnonwared. ffurf Ffynnonwareg, ac er i mi holi Penrhyn-Coch Derbyniodd ei enw oddi wrth ffynnon amryw o drigolion lleol, ni lwyddais i Daeth dau o blant Ysgol Penrhyn-coch yn sydd wedi ei lleoli ychydig i’r gogledd- ddod o hyd i dystiolaeth bellach ohoni. fuddugol yng nghystadleuaeth ddiweddar orllewin. Ymddengys bod y ffynnon yn Clwb Gwyliau Caban Penrhyn-coch i ddigon adnabyddus i gael ei chynnwys ddylunio logo newydd. Bydd cynlluniau yng nghyfrol Francis Jones, The Holy Molly Robinson a Katelyn Jones yn cael Wells of Wales (1954, t. 163), er mai prin eu plethu i gynllun newydd sbon fydd yw’r wybodaeth a gofnodir amdani. i’w weld ar faneri a thaflenni hyrwyddo y Ond beth yw arwyddocâd ail elfen yr Clwb Gwyliau o fewn yr wythnosau nesaf. enw? Llongyfarchiadau iddyn nhw, a diolch i Mewn erthygl yn trafod ‘Dafydd ap bawb wnaeth gystadlu. Gwilym yn ei Fro’ yn Y Traethodydd Mae’r Clwb Gwyliau mewn bodolaeth (1978; t.87), hola’r Dr. David Jenkins ers haf 2015, ac mae’n cynnig nifer o a oedd cysylltiad rhwng Gwilym ap weithgareddau i blant rhwng 3 ac 11 oed yn Gwrwared, un o hynafiaid y bardd Map Degwm Llanfihangel Genau’r-glyn ystod gwyliau ysgol. Cofiwch, mae’r clwb o Frogynin, a Ffynnonwared, gan (cynefin.cymru) ar agor i unrhyw blentyn! Nid oes rhaid awgrymu felly mai talfyriad o’r enw bod yn ddisgybl yn Ysgol Penrhyn-coch i personol Gwrwared sydd yma. Fynnon warred yw’r ffurf a nodir fynychu.. Mae’n wasanaeth i’r ardal gyfan. ar ‘Surveyor’s Drawings’ yr Arolwg Yn ddiweddar, dyfarnwyd gwaith Bydd y Clwb Gwyliau ar gael dros Ordnans (1833) a Ffynnon wared Richard Huws, ‘Enwau Diflanedig Bont- wyliau’r Pasg eleni. Os hoffech ragor o goch’, yn fuddugol mewn cystadleuaeth sydd ar y Map Degwm (1845). Ffurfiau fanylion, cysylltwch â cmtrefeurig@gmail. a gynhaliwyd gan Gymdeithas Hanes digon tebyg a gofnodir ym mhapurau com neu galwch yn y Caban i siarad gyda Amaethyddiaeth Ceredigion gyda newydd diwedd y bedwaredd ganrif ar Jackie. chefnogaeth Cymdeithas Enwau bymtheg a dechrau’r ugeinfed ganrif. Lleoedd Cymru. Yn y gwaith hwnnw Rwy’n ddiolchgar i Richard Huws am trafodir yr enw Ffynnonwared a dynnu fy sylw at enghraifft gynharach chynigir mai’r enw gwa(e)red yn golygu o’r enw, yn ewyllys Richard James ‘llethr neu lechwedd’ yw’r ail elfen, a Morgan, Ty’n-rhos, Rhydypennau hynny oherwydd natur serth y lleoliad. (SD/1799/131), yn 1799, sydd unwaith Petai gwa(e)red yn enw, disgwylid eto’n cadarnhau mai wared yw’r elfen Ffynnonygwared, neu Ffynnongwared olaf: (heb dreiglad), ond o’i ddehongli fel Yn ôl yr hyn a ddeallaf, arferai R. J. ansoddair, yn golygu ‘llechweddog Thomas, yr arbenigwr enwau lleoedd neu serth’ o bosibl, byddai treiglad yn a chyn-olygydd Geiriadur Prifysgol ddisgwyliedig. Serch hynny, er bod y Cymru, ddweud mai ffurf ar y ferf ffynnon mewn lleoliad llechweddog, gwaredu sydd yn yr enw Ffynnonwared, nid yw’n amlwg pam y byddid yn a hynny yn yr ystyr ‘gwella’ neu ‘iacháu’. disgrifio’r ffynnon ei hun fel un serth. Os felly, mae’n ymddangos y credid bod Dilyn trywydd cwbl wahanol wna i’r ffynnon hon rinweddau iachusol, a’i Iwan Wmffre yn ei gyfrol The Place- bod i’w chymharu â ffynhonnau megis Names of Cardiganshire (2004; t.1135). Ffynnon Feddyg ym mhlwyf Llanina, Mae’n ymdrin â’r enw fel Ffynnonwareg neu Ffynnon Rhinweddau ym mhlwyf PHYSICS, POLITICS, a hynny ar sail sillafiad tair enghraifft o’r Llannerch Aeron. cofnodion plwyf rhwng 1802 ac 1821, Angharad Fychan POETRY AND PRAYER a thystiolaeth lafar y diweddar Edgar Paratowyd gyda chefnogaeth 6.00, nos Wener, Humphreys, Tal-y-bont. Ni fu modd Cymdeithas Enwau Lleoedd Cymru a’r 17 Mawrth Cynllun GWARCHOD www.cymdeithasenwaulleoeddcymru.org Anerchiad gan y bardd a’r gwyddonydd o’r Iwerddon Edrychwn ymlaen at weld cyhoeddi Iggy McGovern. cyfrol Richard Huws, Enwau Tai a Mynediad am ddim. Croeso Ffermydd Bont-goch (Elerch) (fydd yn cynnwys ymdriniaeth â Ffynnonwared cynnes i bawb! ymhlith enwau eraill) yn y dyfodol Cysylltwch am wybodaeth bellach: 01970- agos, gyda chefnogaeth ariannol gan 617996 neu [email protected] Gronfa Eleri. Ffynnonwared. Llun Richard E. Huws Morlan, Morfa Mawr, Aberystwyth SY23 2HH 01970-617996; [email protected]; @CanolfanMorlan
17 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL Cyngor Genedigaeth adeiladu tŷ mewn coeden a drannoeth ei Cymuned Llongyfarchiadau i Ann Ellis, Hywelfan, ar ben blwydd cafwyd agoriad swyddogol enedigaeth ŵyr, Carn Michael Ellis- Barr, Ty’n y Dail. Galwodd tua 58 o ffrindiau mab bach i Rhian ac Anthony a brawd i a chymdogion heibio a chafwyd croeso Melindwr Erin. Dymuniadau gorau i chi fel teulu. mawr gan Mike a Gill. Mae y ddau wedi Cyfarfu’r Cyngor nos Iau 16eg o symud i’r ardal ers llawer blwyddyn Chwefror yn Neuadd Pen-llwyn, Pen blwydd arbennig ac maent wedi dod yn ffrindiau a Capel Bangor, gyda Jean Watson yn y Llongyfarchiadau i Mike Laxton, Hafod y chymdogion gwerthfawr iawn. Dyma lun gadair. Yn ystod y misoedd diwethaf Glyn, ar ddathlu ei ben blwydd arbennig o Mike yn ei dŷ arbennig Ty’n y dail. mae’r Cyngor wedi bod yn gwneud diwedd mis Chwefror. I ddathlu yr ymholiadau i gael meinciau newydd. achlysur mae Mike a rhai o’i ffrindiau Cawl Blynyddol Urdd y Benywod Penderfynwyd yn y cyfarfod i archebu wedi bod yn gwireddu ei freuddwyd o Nos Fercher Mawrth 1af oedd noson Cawl 4 mainc fydd wedi cael ei gwneud gan Blynyddol Urdd y Benywod. Cafwyd cawl grefftwr lleol. blasus iawn wedi ei baratoi gan y chwiorydd Mae’r Cyngor wedi gwahodd o dan ofal Norma Stephens. Cawsom ceisiadau oddi wrth gymdeithasau a adloniant gan y plant a hyfryd oedd gwrando sefydliadau lleol am grantiau bach. arnynt yn canu can arbennig i ddathlu y Mae rhai wedi dod i law yn barod. ffaith fod Ysgol Penllwyn wedi bod ar y safle Bydd y ceisiadau yn cael eu traddodi yma ers 50 mlynedd. Cafwyd datganiad yn y cyfarfod nesaf. hyfryd ar y Delyn gan Seren Skipp a Gwenan Hoffai’r Cyngor ddiolch i bwyllgor Hoskins, dwy seren y dyfodol yn amlwg. y Neuadd am y siec o £250 a Diolch yn fawr i Elen Howells am drefnu yr dderbyniwyd tuag at gost y diffibriliwr. adloniant. Yn ystod y nos cyflwynwyd siec o Bydd y cyfarfod nesaf ar Mawrth 16eg. £325.00 i Glwb y Caban Ysgol Penllwyn, elw y noson o ganu carolau cyn y Nadolig. Wrth dderbyn y siec diolchodd Katherine Morgan yn gynnes i Urdd y Benywod am y rhodd Trefnwyr Angladdau werthfawr sydd yn ei galluogi i gario ymlaen gyda gweithgareddau Y Clwb ar ol Ysgol yma. Diolch i bawb am y bwyd a’r gwobrau C T Evans raffl. Gwasanaeth Angladdol Teuluol Cyflawn, wedi DOLAU ei arwain yn bersonol gydag urddas. Capel Gorffwys Pen blwydd arbennig Dwysli Peleg-Williams, i bawb oedd yn Preifat, Gwasanaeth Llongyfarchiadau i Eric Hall, Minafon, ar bresennol yn dilyn y gwasanaeth bore Sul, Dydd a Nos. ddathlu pen-blwydd arbennig iawn yn 19 Chwefror, yng Nghapel y Garn. ddiweddar. Hefyd gwellhad buan iddo ef 01970 820013 a Gaenor - y ddau yn dioddef o anhwylder Genedigaeth ar hyn o bryd. Yn y llun gwelir Mabli Hall Llongyfarchiadau i Mark Leggett, gynt [email protected] yn torri cacen pen-blwydd ei thad, Eric o Nantlais, a’i wraig Jenna, ar enedigaeth Hall, ar achlysur ei ben-blwydd yn 90 Lowri Ffion. Wyres fach newydd i Jane a oed. Rhannwyd y gacen, a wnaed gan Mike. Pawb wrth eu bodd. Brongenau, Llandre, Aberystwyth SY24 5BS
GWASANAETH TEIPIO ANIFEILIAID GWAITH PRYDLON A CHYWIR TEW PRISIAU CYSTADLEUOL PROSESYDD GEIRIAU eu hangen i’w lladd PRINTYDD LLIW mewn lladd-dy lleol IONA BAILEY Cysylltwch â PEN-Y-BRYN SWYDDFFYNNON TEGWYN YSTRAD MEURIG LEWIS 01974 831580 01970 880627
18 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
Llun y mis CRONFA GOFFA’R FONESIG Llun o gasgliad Iestyn Hughes, Maes-y-garn, GRACE JAMES Bow Street. Gellir gweld mwy o’i luniau ar ei wefan Gwahoddir ceisiadau oddi wrth http://www.atgof.co/ fudiadau neu gymdeithasau’r henoed am gymorthdal o’r gronfa uchod. Dylai’r gymdeithas fod o fewn ffiniau hen Gyngor Dosbarth Aberystwyth. Gellir cael ffurflenni cais oddi wrth yr ysgrifennydd a dylid eu dychwelyd cyn 31 Mawrth 2017.
Yr ysgrifennydd yw Delyth Davies, Bryn Siriol, Lluest Llanbadarn Fawr, Aberystwyth SY23 3AU 01970 617397 [email protected]
Cofiwch am y cyfarfod i drafod dyfodol Neuadd Rhydypennau - nos Iau EBRILL 6 am 7.00 Dosberthir taflenni yn y dyddiau nesaf o amgylch y pentref. Gellwch gael hyd i NEUADD RHYDYPENNAU HALL Prunus yn blodeuo yn y glaw mân ar Facebook/
Llais Lleol Newydd i Dirymynach Cylch Cinio Aberystwyth Fy enw yw Richard Lucas, a fi yw ymgeisydd Plaid Cymru yn ward Cynhaliwyd cyfarfod mis gyda’i wraig Kate, sydd hefyd Tirymynach yn etholiadau’r Chwefror o’r Cylch Cinio yng yn filfeddyg, i weithio gyda Cyngor Sir ym mis Mai. Ngwesty Llety Parc ar nos Gwasanaethau Gwirfoddol Rwyf wedi byw yn Bow Street ers Wener, 10fed o Chwefror. yn Cambodia lle cafodd blynyddoedd, gyda’m gwraig Daeth nifer dda o aelodau at ei brofiadau amrywiol a diddorol Pauline, a’m plant Mathew a Cara. Bu’r ddau yn ddisgyblion yn Ysgol gilydd i fwynhau noson allan iawn ymhlith y brodorion Rhydypennau. yng nghwmni ein siaradwr a’r anifeiliaid. Dychwelodd gwadd ac i fwynhau pryd yn ôl wedyn i weithio yn yr Rwy’n gefnogwr brwd o’m cymuned leol ac wedi rhoi blasus o fwyd. Alban cyn ymuno â chwmni blynyddoedd o wasanaeth Y siaradwr gwadd oedd Milfeddygon Ystwyth yn gwirfoddol i Glwb Pêl-droed Bow Street. Ar hyn o bryd bachgen lleol o Lanfihangel Aberystwyth a dychwelyd rwy’n helpu hyfforddi tîm cyntaf yr oedolion, a bûm yn Genau’r-glyn, sef y milfeddyg at ei wreiddiau. Erbyn hyn, hyfforddi plant y pentref yn y gorffennol. Philip Thomas. Pan roedd yn mae Phil a’i wraig Kate yn Rwyf yn uwch-reolwr gyda’r elusen Cymdeithas Gofal, swydd iau, roedd yn adnabyddus fel gyfarwyddwyr Milfeddygon sydd wedi rhoi profiad gwerthfawr i mi ym maes tai a gofal Philip y Garej ond erbyn hyn Ystwyth ac mae hefyd yn cymdeithasol. Mae gen i brofiad uniongyrchol o’r heriau wrth mae yn fwy adnabyddus fel gweithredu ar bwyllgorau geisio cynnal y gwasanaethau pwysig sydd eu hangen ar ein Phil y Fet. Roedd tad Phil, y ymgynghorol yn y maes. cymdeithas, a hynny yn ystod cyfnod o doriadau llym. diweddar Elwyn Thomas, yn Yn ogystal â bod yn Mae diogelu a gwella gwasanaethau yn y ward yn gwbl rhedeg Garej Rhydypennau ac filfeddyg, fel aml i dad, mae’n ganolog i’m hymgyrch, ac rwy’n sicr y gall fy mhrofiad, yn aelod selog o’r Cylch Cinio. yrrwr tacsi i bedwar o blant ac brwdfrydedd, a’m parodrwydd i dorchi llewys, wneud Diddorol iawn oedd yn aelod brwd o dîm Talwrn gwahaniaeth. gwrando ar hanes gyrfa Phil. Tal-y-bont lle mae hefyd wedi Edrychaf ymlaen at drafod materion lleol gyda chi dros yr Aeth i astudio milfeddygaeth profi ei ddawn yn trin geiriau. wythnosau nesaf. ym Mhrifysgol Llundain. Ar ôl Estynnwyd y diolchiadau Yn gywir, rhai blynyddoedd o weithio yn gan Gwynfryn Evans a Richard Lucas Llanymddyfri a Phen-y-bont Gwynfor Williams enillodd y ar Ogwr aeth am dair blynedd raffl.
19 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
Ysgol Pen-llwyn
Trip i Gaerdydd adref efo nhw. Diwrnod arall i’w Uchafbwynt mis Chwefror ym gofio. Mhen-llwyn eleni oedd cael ymweld â’r brif-ddinas. Yn Archifdy blygeiniol iawn ,cychwynodd Croesawyd Dosbarth 2 a 3 i’r llond bws ohonom ar yr antur Archifdy yn ddiweddar. Yno gan gyrraedd y Senedd am cawsom weld ffotograffau o’r 10.30. Tywyswyd ni o amgylch ysgol pan agorwyd yr adeilad gan Catrin , sy’n gofalu am presennol, gwelsom hen fapiao, ymwelwyr fel ni, a mawr oedd hen arian a llawer o bethau difyrrwch y plant o gael eistedd eraill. yn Y Stafell Ymgynnull tu ôl i feicroffonau go iawn i drafod Llyfrgell Genedlethol mater o bwys. Croesawyd pawb Cafwyd cyfle i weld pob math i roi ei farn ac i bleidleisio. Yna o adnoddau , arteffactau a cawsom gwmni Elin Jones A.C. thrysorau’r llyfrgell pan fu’r ei hun a oedd yn falch iawn o plant yno ar eu hymweliad. Yn weld ysgol o Geredigion. eu plith roedd Beibl William Ymlaen â ni wedyn i’r Morgan, map cynnar o Gymru a Amgueddfa Genedlaethol Llyfr Gwyn Rhydderch. ble cawsom weld gwaith enillydd cystadleuaeth Artes Dathlu’r 50 Mundi. Roedd amrywiaeth o Daeth nifer dda o bobl ynghyd i weithgareddau wedi eu trefnu ddathlu 50 yr ysgol ar ddiwrnod ar ein cyfer pryd y cawsom olaf Chwefror. Bu grwpiau o ninnau gyfle i greu a chynllunio blant yn holi cyn-ddisgyblion adeiladau addas i’w rhoi yn ein a chyn- aelodau o staff am eu tref ddelfrydol. Ganol prynhawn hamser hwy yn Ysgol Pen- cawsom fynd â’n pethau draw i llwyn. Daeth casgliad amrywiol wersyll yr Urdd ble cafodd pawb o luniau i law a difyr iawn gyfle i weld ei stafell, dadbacio, fu’r hel atgofion. Bu’r Llyfrgell a gwario pres poced cyn swper. Genedlaethol yn tynnu lluniau Allan â ni wedyn i fowlio deg nifer o arteffactau o’r cyfnod i yng Nghanolfan y Ddraig Goch ychwanegu at gasgliad Tlysau cyn noswylio, a chael amser da. y Werin. Bu eraill yn gweithio Trannoeth, roedd cyfle i ymweld ar fasdata ac eraill yn ffilmio â stiwdio Dr.Who, y mwyafrif unigolion yn siarad am eu wrth eu boddau ond ddim at hatgofion gan ddefnyddio ddant pawb! Greenscreen. Canodd y plant Daeth yn amser gadael mor gân y dathlu tra bu’r gwesteion fuan a chyrhaeddom i gyd nôl yn mwynhau paned a chacen. yn saff i Ben-llwyn erbyn 3.45 wedi cael amser gwerth chweil. Diolch Diolch i bawb wnaeth hyn yn Diolch i Urdd Benywod bosib i ni ac am y trefnu gofalus. Cwmrheidol ac Aber-ffrwd am Fe ddown eto, unrhyw dro! eu cyfraniad o £325 i Glwb y Caban wedi iddynt fod yn canu Trip i’r castell carolau yn y Cwm. Tro y Cyfnod Sylfaen oedd hi’r tro hwn i fynd allan ar Eisteddfod Gwŷl Dewi ymweliad. I gastell Aberystwyth Cafwyd cystadlu brwd gan fuon nhw. Yno buont yn y plant gan gadw’r beirniaid gwneud holiadur rhifedd, yn yn brysur drwy’r prynhawn. gwneud rhwbiadau o’r waliau Uchafbwynt yr Eisteddfod cerrig ac yn chwarae gêm coron oedd Seremoni’r Cadeirio, pan y brenin. Yna cinio ar fyrddau gafodd Megan Lewis, blwyddyn picnic y castell cyn cerdded ar 5, ei chadeirio am ei stori am hyd y prom am y Llyfrgell. Yno Y Blaned. Llongyfrchiadau cawsant stori hyfryd am ddraig mawr iddi ac fe gyhoeddir a buont yn addurno dreigiau canlyniadau’r cystadlaethau yn bach coch i gael mynd ag un rhifyn mis Mawrth.
20 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
Ysgol Craig yr Wylfa
Diwrnod Diogelwch ar y We Paraolympics a chafodd y plant Yn ystod diwrnod “Diogelwch gyfle bythgofiadwy a chyffrous ar y We”, bu’r plant yn gwneud o weld a chyffwrdd a’i medalau! amryw o weithgareddau Cafodd y plant eu noddi i a gêmau er mwyn codi wneud cylchedau ffitrwydd ymwybyddiaeth o ddiogelwch gyda hi. Diolch i bawb a’u ar y we a’r pwysigrwydd o fod noddodd - codwyd tua £500! yn ddiogel wrth ei ddefnyddio. Gyda’r arian a godwyd, Hefyd, ar ôl ysgol, daeth Debbie rydym nawr yn medru prynu Pemberthy, sef un o’r rhieni adnoddau chwaraeon newydd ac aelod o’r llywodraethwyr, ar gyfer y plant. i siarad gyda’r rhieni am y pwysigrwydd o gadw eu plant “Parti’r Castell” yn ddiogel ar lein. Prynhawn olaf cyn yr hanner tymor, cafodd plant y Cyfnod Rygbi CA2 Sylfaen barti, “Parti’r Castell”. Daeth Steffan i gynnal sesiwn Gwisgodd pawb i fyny’n smart rygbi gyda phlant Cyfnod i gyd-fynd gyda ein thema Allweddol dau i gyd. Roedd “Cestyll a Dreigiau”. Buom yn pawb wedi mwynhau dysgu chwarae gêmau parti ac yna sgiliau newydd a chwarae gêm cawsom wledd. o dag rygbi. Eisteddfod Ysgol Ymweliad gan yr Athletwr Ar Fawrth y cyntaf, Paralympaidd Byd Enwog cynhaliwyd Eisteddfod Ysgol Pleser oedd croesawu Craig Yr Wylfa i lawr yn ymwelydd enwog atom cyn neuadd y pentref - roedd y eu gorau glas ar y llwyfan, gystadleuaeth celf (tynnu llun diwedd yr hanner tymor, sef neuadd fel ton o fôr coch ond yn bennaf oll - eu gweld 2D) a llawysgrifen, ac roedd Beverly Jones, yr athletwr gan i bawb wneud ymdrech i nhw’n ddigon hyderus i fynd plant CA2 wedi ysgrifennu paralympaidd. Cyflwynodd wisgo eu gwisgoedd Cymreig i’r llwyfan ac yn mwynhau storïau Cymraeg a chreu ei hun gan ddangos clipiau neu grysau rygbi. Braf oedd perfformio. Hefyd roedd robotiaid 3D. Gwaith arbennig fideo o’r perfformiad yn y gweld pawb wedi gwneud y plant wedi cystadlu yn y blant!
MYNACH GARDEN Eirian Reynolds, MAINTENANCE Tech. S.P. Torri Porfa, Sietynau, GWASANAETH Tirlinio a Garddio IECHYD Gwasanaeth cyfeillgar a A DIOGELWCH phrisiau rhesymol Arolygon Diogelwch Ffoniwch Meirion: Asesiadau Peryglon 07792 457816 Archwiliadau Damweiniau 01974 261758 Hyfforddiant e-bost: mynachhandyman 01970 820124 @yahoo.com 07709 505741
21 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
Ysgol Rhydypennau
Noson Cawl a Chân 2il-Enid Evans – llefaru bl 2 ac I ddathlu Dydd Gŵyl Dewi iau trefnodd Cymdeithas Rhieni 2il-parti cerdd dant bl 6 ac iau ac Athrawon yr ysgol noson 3ydd-Lili Myrddin Unawd bl 2 ‘Cawl a Chân’ yn Neuadd ac iau. Rhydypennau ar Fawrth y cyntaf; a braf yn wir oedd Eisteddfod Offerynnol yr gweld y neuadd yn orlawn. I Urdd ddechrau’r noson perfformiwyd Llongyfarchiadau mawr i Osian eitemau Eisteddfod yr Urdd King (unawd offerynnol) ar gan blant yr ysgol; yn dilyn y ei lwyddiant yn yr Eisteddfod canu, y llefaru a’r actio cafodd Offerynnol yn Felin-fach yn Hyfforddiant beicio Blwyddyn 6 y gynulleidfa gyfle i flasu cawl ddiweddar. Mi fydd Osian nawr bendigedig Angharad Lewis. yn cynrychioli Ceredigion Yn ystod y sgwrsio a’r gwledda yn Eisteddfod Pen-y-bont ar trefnwyd raffl a chafwyd cyfle Ogwr fis Mai nesaf. Pob hwyl i brynu te, coffi a chacennau. iddo. Ar ddiwedd noson ddifyr a chymdeithasol tu hwnt Diwrnod y Llyfr llwyddwyd i wneud elw o £650 Eleni dathlwyd Diwrnod y i’r ysgol. Diolch yn fawr iawn Llyfr ar yr ail o Fawrth. Daeth i Angharad Lewis am baratoi y plant i’r ysgol wedi gwisgo a choginio’r cawl i dros gant fel cymeriadau o’u hoff lyfrau a hanner o bobl llwglyd iawn. darllen. Diolch hefyd i Rhodri Llwyd Morgan am lywio’r noson Clwb Cant ac i Bwyllgor y Neuadd am Dyma’r canlyniad: hwyluso’r trefniadau cyn ac yn 1af -£25-Bet Evans- Bow Street. ystod y noson. 2il-£15- Samantha James- Parti Cerdd Dant-blwyddyn 2 Penrhyn-coch. Eisteddfod yr Urdd 3ydd-£10-Debbie Salvoni- Bow Dyma ganlyniadau Street. Rhydypennau yn yr Eisteddfod gylch: Beicio 1af-Iestyn Roberts-unawd Mae plant blwyddyn 6 yn cerdd dant bl 2 ac iau brysur yn gwella a datblygu 1af-Parti Unsain sgiliau’r ffordd fawr ar eu Pob hwyl i Iestyn a’r beiciau. Maent yn paratoi parti unsain yn yr ar gyfer y prawf terfynol Eisteddfod Ranbarth ym er mwyn ennill tystysgrif Mhontrhydfendigaid ar Fawrth diogelwch ar y ffordd fawr. 25 Hoffai’r ysgol ddiolch i 2il-Ymgom bl 6 ac iau Mr Grahame Marsh am yr 2il Parti llefaru hyfforddiant. Y Parti Llefaru.
Osian King-Pencampwr Noson ‘Cawl a Chân’ yn Dathlu ‘Diwrnod y Llyfr’ Ceredigion. neuadd y pentref.
22 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397
Ysgol Penrhyn-coch
Diogelwch y Rhyngrwyd Mrs Watkins i roi cymorth i rai yn y Codwyd ymwybyddiaeth o ddiogelwch gegin! y Rhyngrwyd ar Chwefror yr 2il lle buom yn edrych ar sut gallwn fod yn edrych Eisteddfod Ysgol am luniau yn ddiogel ar y we. Dathlwyd Cafwyd Eisteddfod Ysgol gystadleuol yn yr un wythnos lwyddiant Osian iawn eleni eto! Da iawn i’r holl Petts o flwyddyn 6 wrth iddo dderbyn ddisgyblion a ddysgodd y darnau yr ail wobr am gynllun dylunio logo i canu a llefaru, cymryd rhan sydd yn adran ddiogelwch y Rhyngrwyd yn y bwysig. Cafwyd cystadlaethau newydd Cynulliad. Rydyn i gyd yn browd iawn a hwyliog eleni-dosbarth derbyn yn ohonot. creu band, blwyddyn 1 a 2 yn dawnsio gwerin, blwyddyn 3 a 4 yn Meimio Cogurdd i Gerddoriaeth a blwyddyn 5 a 6 yn Llongyfarchiadau iti Carys James ar cyflwyno’r Haca! Diolch o galon i gyrraedd ffeinal Cogurdd Ceredigion. Carys Mai o Lan-non am feirniadu yr Roedd cyrraedd y naw olaf yn dipyn o holl gystadlaethau. Llongyfarchiadau gamp ac roedd dy fwyd yn flasus mawr i Carys James am ennill y iawn! Gadair gyda’i stori ‘Y Blaned’, da iawn ti. Ar ôl y cystadlu brwd y capteiniaid Trip i’r castell Connor Robinson a Seren Bedder Mwynheuodd plant y dosbarth derbyn oedd yn arwain Seilo i fuddugoliaeth. eu diwrnod yng Nghastell y dref a’u Llongyfarchiadau i Stewi am ddod yn sesiwn yn Llyfrgell y dref. Braf cael ail. Cawn weld beth fydd y canlyniad ar dathlu diwedd ein thema ar gestyll a ddiwrnod y Mabolgampau yn Nhymor dreigiau. yr Haf!
Pythefnos Masnach deg Diwrnod y llyfr Penderfynodd disgyblion blwyddyn 6 Eleni eto cafwyd cymeriadau di-ri yn gynnal siop Masnach Deg pob bore am y dod trwy giat yr Ysgol! Cymeriadau pythefnos. Buom yn dewis eu nwyddau, enwog fel Jac a’r goeden ffa i gweithio allan yr elw ac yn hysbysu dywysogesau straeon Tylwyth teg! pawb am ein busnes. Dathlwyd diwedd Cafodd plant y Cyfnod Sylfaen sesiwn yr ymgyrch wrth gynnal bore coffi i stori gan Caryl Lewis, roedden i gyd gefnogi ffermwyr sy’n tyfu y cnydau i wedi ymgolli yn nychymyg Caryl a greu’r cynnyrch. Diolch i bawb am eu hoffem ddiolch iddi am ein sbarduno. cefnogaeth. Braf gwrando ar y plant yn gofyn cwestiynau campus iddi ac rydyn yn Dydd Mawrth Ynyd gwybod llawer mwy am yr hyn sydd ar y Cafwyd gwasnaeth Ysgol pwrpasol gweill ganddi! iawn gan y Parchedig Lyn Dafis gyda phrif neges o lanhau cyn y Gwanwyn. Twrnament Hoci Cylch Aberystwyth Esboniwyd traddodiad Dydd Mawrth Roedd Miss Cory yn athrawes browd Ynyd a sut bod coginio crempogau yn iawn ar Fawrth y 3ydd wrth i dîm ein hatgoffa o gyfnod y glanhau yn ein Bro Dafydd ennill twrnament hoci y bywydau. cylch. Enillwyd pob gêm gan y criw ac Cafwyd tipyn o gystadleuaeth rhwng mae’r dyfodol yn ddisglair i dimoedd yr athrawon yn ystod y dydd ; pwy oedd Penrhyn! Llongyfarchiadau blant ac i’r a’r crempogau gorau?! Diolch byth am hyfforddwraig Miss Cory!
SIOP A SWYDDFA BOST GWASANAETH PENRHYN-COCH CYFIEITHU Perchennog: Lawrence Kelly AR AGOR Linda Griffiths Llun – Sadwrn 7 y bore – 9 yr hwyr Maesmeurig Sul Cwmsymlog 7 y bore – 7 yr hwyr Aberystwyth Ceredigion Papurau dyddiol a’r Sul, SY23 3EZ llyfrgell fideo, cardiau cyfarch siop drwyddiedig 01970 828454 01970 828312 [email protected]
23 Y Tincer | Mawrth 2017 | 397 Tasg y Tincer
Daeth llond sachaid o luniau bendigedig drwy’r post i mi yn ystod yr wythnosau diwethaf! Diolch i Lleucu ap Llywelyn, Gruffudd ap Llywelyn a Mabli ap Llywelyn, Capel Madog; Elin Pierce Williams, Bow Street; Anest Erwan, Bow Street; Lily-May Welsby, Aberystwyth; Cari Elin Jenkins, Penrhyn- coch; Owain Llŷr Hywel, Bow Street; Alys-Mai Griffiths, Y Borth; Cennydd Davies, Llanilar; Sali Mair Jenkins, Clydach; Caitlin Thomas, Bow Street ac Owain Herron, Bow Street am eich gwaith hyfryd. Bu’n rhaid i mi ofyn i’m ffrindiau ddewis enillydd y tro hwn gan fod y safon mor uchel a’r lluniau mor dda. A’r llun a ddewiswyd oedd dy un di, Elin – da iawn ti! Rydyn ni wedi dathlu sawl peth yn ddiweddar – Dydd Mawrth Ynyd (Diwrnod Crempog!!, Dydd Gŵyl Dewi a Diwrnod y Llyfr. Gobeithio i chi fwynhau’r cyfan. Bydd pobl Iwerddon – y Gwyddelod – yn dathlu dydd gŵyl eu nawddsant ar 17 Mawrth, sef Sant Padrig. Mae sôn iddo gael ei eni ar ddiwedd y bedwaredd ganrif, a hynny ym mhentref Banwen, yng Nghwm Dulais, ond mae eraill yn dweud mai un o’r Alban oedd. Pan oedd yn 16 oed, cafodd ei gipio gan fôr-ladron a’i gymryd i Iwerddon ar long! Rydym yn cysylltu’r feillionen â Sant Padrig – roedd o’n defnyddio’r feillionen wrth siarad â phobl Iwerddon am Iesu Grist. Os welwch chi feillionen a chanddi bedair Enw deilen ar 17 Mawrth, byddwch yn berson lwcus dros ben am flwyddyn gyfan! Dyddiad pwysig arall i’w gofio yn ystod mis Mawrth yw Sul y Mamau ar 26 Mawrth. Cyfeiriad Cofiwch roi brecwast yn y gwely i Mam ar y bore Sul hwnnw, a beth am wneud cerdyn arbennig? Byddwn yn troi’r clociau hefyd cyn diwedd y mis – hwrê! Ysgol Y tro hwn, beth am liwio’r llun sy’n ein hatgoffa bod y gwanwyn ar fin dod? Anfonwch eich gwaith at y cyfeiriad arferol: Tasg y Tincer, 3 Brynmeillion, Bow Street, Rhif ffôn Oed Ceredigion SY24 5BP erbyn 1 Ebrill. Ta ta tan toc!
CINIO DYDD SUL PRYDAU BAR JONATHAN PARTÏON LEWIS BWYDLEN BWYTY Saer Coed / Adeiladydd ADLONIANT 01970 880 652 07773 442 260 BRONLLYS, CAPEL BANGOR Rhif 397 | MAWRTH 2017 AR AGOR O 5:30 P.M. ABERYSTWYTH NOSWEITHIAU IAU A GWENER AM BRYDIAU TEULUOL