Koudekerke - Dishoek
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
TOEKOMSTVISIE Koudekerke - Dishoek Niet méér, wel beter. November 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave pagina 1 Inleiding 3 2 De identiteit van Koudekerke en Dishoek 5 2.1 Ons historisch DNA 5 2.2 Koudekerke en Dishoek anno 2016 7 3 Visies 8 3.1 De kernen Koudekerke (bij de stad) en Dishoek (aan zee) 8 3.2 Onze dorpskern en haar ontsluiting 10 3.3 Onze sociale kant 11 3.4 Onze economie 13 3.5 Onze jeugd 14 3.6 Onze woningen 15 3.7 Onze duurzaamheid 16 4 Samenvatting en uitvoeringsprogramma 18 5 Verantwoording 23 2 1. Inleiding Deze toekomstvisie is het resultaat van een initiatief van de dorpsraad en de ondernemersvereniging van Koudekerke, dat vanuit de gemeente Veere is ondersteund. Het geeft een overzicht van wat bewoners en ondernemers van Koudekerke en Dishoek aan ontwikkelingen wensen in de komende jaren tot circa 2030. Bij het voorbereiden en opstellen van dit document werden de volgende ontwikkelingen in ogenschouw genomen: De demografische ontwikkeling: Naar verwachting zal de bevolking van Koudekerke licht dalen in aantal. Dat is een trend die zich voor vrijwel heel Zeeland aftekent. De bevolking zal vergrijzen en het aantal basisschoolkinderen neemt af of blijft, op zijn best, gelijk. Economische ontwikkelingen: Om een gemeenschap vitaal te houden is economische dynamiek nodig. Bedrijven starten, groeien en verhuizen steeds opnieuw. Als er geen ruimte meer is voor volumegroei, of als deze ongewenst is, moet vernieuwing gezocht worden zowel in ontwikkeling van kwaliteit, als in aanpassing aan maatschappelijke veranderingen. Voor de komen- de jaren is dit met name aan de orde voor het toerisme en de regionale verzorging. Het accent moet hier liggen op kwaliteitsverbetering en niet op kwantitatieve groei. Verkeer: In de komende jaren zullen zich ook in het verkeer veranderingen voordoen. Toename van e-bikes, toename van groepsfietsers (wielrennen en off-road), meer wandelaars en stabilisering van het aantal ruiters. Het volume van het toeleverend verkeer in de dorpskern nadert de grens van het mogelijke. Elektrisch (auto)rijden zal toenemen en daarmee ook de vraag naar faciliteiten (oplaadpunten) hiervoor. Burgerinitiatieven: De bereidheid van burgers om als vrijwilliger structureel bij te dragen aan gemeenschappelijke activiteiten en aan het besturen van bijvoorbeeld verenigingen of de dorpsraad neemt af. Aan de andere kant zijn steeds voldoende mensen bereid tot incidenteel vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld waar het gaat om hulp aan vluchtelingen en aan mede- burgers die hulp nodig hebben. Dit contrast geeft stof tot nadenken. Klimaatontwikkelingen en energievraagstukken: De noodzaak om het gebruik van fossiele brandstoffen te beperken, de toenemende problemen van wateroverlast als gevolg van hevige neerslag en de risico’s en beperkte duurzaamheid van traditionele energievormen staan natio- naal en internationaal op de agenda. De oplossing van deze problemen is niet altijd dichtbij. Lokaal zullen initiatieven genomen moeten worden die bijdragen aan de oplossing van deze problemen waardoor risico’s kunnen worden beperkt. Ontwikkelingen in de zorg: Een belangrijk element van een goede kwaliteit van leven is de aanwezigheid en de hoge kwaliteit van de zorg. Voor Koudekerke en Dishoek is met name de eerstelijnszorg van belang: huisarts, apotheek en fysiotherapie. En vooral ook de traditionele thuiszorgfuncties die dagelijks hulp en ondersteuning bieden aan mensen thuis. Op het moment van schrijven van deze visie zijn van de recent in gang gezette ontwikkelingen nog niet alle voor- en nadelen goed zichtbaar. Naar verwachting zal het nog enkele jaren duren voordat deskundigen en betrokkenen een houtsnijdende mening kunnen vormen over de effectiviteit die de in gang gezette veranderingen in de zorg opleveren. Dat Koude- kerke en Dishoek ook over vijftien jaar (nog steeds) een volwaardige en goed functionerende eerstelijnszorg nodig hebben staat als een paal boven water. De zorg blijft derhalve in dit document vrijwel onbesproken, maar dat moet niet worden opgevat als zou dit de bewoners van Koudekerke en Dishoek onberoerd laten. 3 Op dit moment zijn bewoners en ondernemers in grote lijnen tevreden over het voorzieningenniveau, het woonge- not en het welzijn in Koudekerke en Dishoek. Tegen de achtergrond van de hierboven genoemde ontwikkelingen is er het besef dat een bewuste sturing in een goede, verstandige richting noodzakelijk is om ervoor te zorgen dat ook over vijftien jaar iedereen nog tevreden is. Maatgevend voor deze dorpsvisie is niet de tevredenheid van nu, maar de uitdagingen en kansen van de toekomst. Bij het opstellen van deze dorpsvisie heeft de stuurgroep goed geluisterd naar de meningen en ideeën van bewoners, ondernemers, verenigingen en maatschappelijke instellingen van het dorp. Het intensieve contact leverde een groot aantal inspirerende ideeën op, maar tegelijkertijd ook het besef dat partijen tegenstrijdige belangen kunnen hebben. Er kan dan weleens sprake zijn van onverenigbare wensen. Bij de totstandkoming van deze dorpsvisie is ieders be- lang in gelijke mate gewogen en hebben de samenhang, de logica en de realiteitszin geleid tot de gemaakte keuzes. Niettemin zullen sommigen zich niet in alle onderdelen van de dorpsvisie kunnen vinden: de visie gaat hen misschien niet ver genoeg, of juist te ver. Naar de toekomst ligt er voor partijen met tegengestelde belangen de uitdaging om op basis van deze visie tot goede afspraken en verdere samenwerking te komen. Deze toekomstvisie is geen statisch document. In de loop van de tijd zullen er aanleidingen ontstaan om de visie bij te stellen, maar deze visie blijft een geldig ijkpunt en een stip op de horizon om dynamiek en samenwerking op gang te brengen. 2.1 Ons historisch DNA 4 2. De identiteit van Koudekerke en Dishoek Koudekerke De oudste bodemvondsten uit de omgeving van Koudekerke stammen uit de Romeinse tijd, variërend van 70 tot 161 jaar na Christus. Dat wil niet zeggen dat er toen al een Koudekerke bestond. Ook de hoge vliedberg aan de Meinders- weg bestond waarschijnlijk al eerder dan het dorp met de naam Koudekerke. Deze kunstmatige vluchtheuvels stam- men uit de 11e eeuw. De naam Koudekerke komt voor het eerst voor in 1198. De ligging van de kern van het dorp is terug te voeren op de aanwezigheid van een wat hoger gelegen kreekrug, die bijna 1000 jaar geleden natuurlijk heel goede vestigingscondities bood. De plaatsnaam Koudekerke wordt wel in verband gebracht met het gemeentewa- pen dat vanaf 1817 in gebruik is. Het toont een kerk met daarnaast een kale boom en dit lijkt te verwijzen naar een verlaten kerk in een gure omgeving. Maar dit is maar één verklaring voor de naam; er zijn er namelijk meer. Koudekerke is een kerkringdorp in een eeuwenoud landbouwgebied. Rond 1850 bestond het dorp eigenlijk alleen uit een bebouwde ring rondom de kerk. De hervormde kerk op het Dorpsplein stamt uit het midden van de zeventiende eeuw. Deze is daar gebouwd op de plaats van een grotere kerk, de St.-Michaëlkerk, die in de Tachtigjarige Oorlog verloren is gegaan. De oudste woonbebouwing aan het Dorpsplein stamt uit de negentiende eeuw. De Rijksdienst van de Monumentenzorg noemt hierbij de panden 15-17, 30-32, 36-39. Het eetcafé ’t Zeeuws Genot (voorheen De Oude Smidse) herinnert met haar luifel en travalje aan de hier gelegen smederij. Daarnaast is ook het voormalige ge- meentehuis uit 1877 een karakteristiek onderdeel van het Dorpsplein. De gietijzeren pomp uit 1890, de muziektent uit 1927 en het gereconstrueerde muurtje rond de kerk zorgen voor een authentieke uitstraling van het Dorpsplein, dat als het historisch hart van het dorp beschouwd kan worden. Op een steenworp afstand van het Dorpsplein ligt aan de Kerkhoflaan de oude begraafplaats, die tot aan de Tweede Wereldoorlog in gebruik is geweest. Een aantal grafmonumenten en een grafkelder getuigen daar nog van. Karakteristieke panden vinden we tegenwoordig ook nog aan de voormalige uitvalswegen vanaf het Dorpsplein, waar zich de eerste uitbreidingen van het dorp hebben ontwikkeld. De vroegste voorbeelden hiervan zijn te vinden in de Badhuisstraat, de Biggekerksestraat, de Braamweg, de Brouwerijstraat, de Dishoekseweg, de Schuttestraat en de Tramstraat. De lintbebouwing aan de Kerkhoflaan en de Middelburgsestraat is jonger en stamt uit het begin van de twintigste eeuw. De Stationsstraat en het Lange Weegje zijn mooie voorbeelden van de eerste, wat grotere uitbreidingen. Na de Tweede Wereldoorlog is het dorp sterk uitgebreid en zijn er in verschillende perioden nieuwe woonwijken bijgebouwd. Iedere wijk is karakteristiek voor de periode waarin zij is gebouwd: West van 1953-1966, Zuid-Oost van 1966-1972, West II van 1968-1972, Zuid van 1974-1980, De Meulhoek van 1980-1986, Plan Thomas- sen in 1989, Koningshof 1 van 1992-1996, Koningshof 1a van 2008-2009 en Couburg van 2006-2012. Daarnaast kwam in 1988 een bedrijventerrein tot ontwikkeling genaamd Karreveld, dat in 2010 werd uitgebreid met Karreveld II. Al deze uitbreidingsplannen zijn karakteristiek voor de naoorlogse stedenbouw in Nederland en als zodanig niet typerend voor Koudekerke in het bijzonder. 5 Dishoek Dishoek behoorde tot de voormalige gemeente Koudekerke. Toch hadden de mensen aan de duinvoet weinig met het dorp van doen. Zij vormden een gemeenschapje op zich. Hier ontwikkelde zich vanaf omstreeks 1930 het toerisme. Er verrezen toen verschillende hotels waarvan alleen het karakteristieke eetcafé en pension Duinlust is overgeble- ven. De Tweede Wereldoorlog onderbrak de toeristische ontwikkeling, maar later ging deze weer in volle vaart door. Er zijn