Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño Como revitalizar de 2004 Así lle Ano XXVII - IV Xeira o Día disputa o PP das o escano Letras a Nogueira (Páx. 24) FUNDADO EN 1907

(Páx. 7) 1,75 euros Rosalía de Castro vista por Maside.

Máis de tres mil mortos nas costas galegas nos últimos cen anos O país dos OsOs lumeslumes afogados dodo SanSan XoánXoán Dos areais da costa, (Páx. 2 e 3) ás prazas das vilas, Galiza ardeu, un ano máis, na noite de San Xoán. Tamén continuou a tradición de facerlles trasnadas aos veciños

(Páx. 31)

XAN CARBALLA

SER OU NON A ACTA DO DEPUTADO CAMILO NOGUEIRA, QUE SE DISPUTAN Fraga afirma BNG e PP, non representa unicamente a poxa por un parlamentario, XURXO BORRAZÁS senón que pon en xogo a fiabilidade dun sistema político no que to- que se dos teñan semellantes oportunidades. O PP pode legalmente reclamar até onde xulgue preciso para conseguir a acta, mais sen subverter o presentará mandato dos electores. É o sistema electoral quen lles debe garantir a igualdade de oportunidades a todos os participantes. Se a circuns- se periga crición electoral é única nas europeas, debe ser a Xunta Electoral Central a encargada de velar pola legalidade e non as provinciais, on- a unidade de moitas organizacións non teñen presenza. Se a maquinaria electo- ral do PP é quen de pór de manifesto supostos erros materiais na su- do partido ma das actas, a revisión debe estenderse a todo o proceso, para dei- (Páx. 9) xar clara así a limpeza dos comicios. A presión do bipartidismo está a poñerse de manifesto nestes feitos, mais tamén noutros. As prome- sas socialistas de chegar ao fondo do ocorrido nos atentados do 11-M esquécese só uns meses despois por “razóns de Estado”. ¿Podemos A REALIDADE COMO CREACIÓN crer o PSOE cando afirma que non existiu pacto co PP para preser- Cesar Mosquera: Unha novela que relata var a José María Aznar de comparecer na Comisión de Investiga- ‘A celulosa é a historia da súa propia creación. ción? En democracia non é aceptábel que, o mesmo que Aznar co GAL, a verdade se dirima en filtracións interesadas, para mellor pre- terceiromundista’ ♦ servar unha alternancia que impida verdadeiras reformas políticas. (Páx. 13) Ano XXVII Do 24 ao 30 de xuño 2004 Nº 1.134

Nos últimos cen anos faleceron 3.225 persoas en naufraxios nas costas galegas A patria dos afogados

RUBÉN VALVERDE Foron 3.225 mortos en máis de un milleiro de naufraxios. Este é o saldo que arroxa o mar en Gali- za ao longo do século XX. Dende chalanas até cargueiros, pasando por bateas, buques de guerra, pesqueiros ou petroleiros. Ningún barco semella estar a salvo de ser engulido polas fortes correntes da nosa costa. O afundimento de O Bahía hai unhas semanas trae a actualidade a desgraza no mar.

Falar do mar en Galiza é imposí- cara ás correntes e os temporais. vítimas. Meses despois, o Golon- vela pasaba de longo sen avista- recordan en Galiza. Corría o ano bel sen mencionar os naufraxios, O primeiro afundimento rexis- drina, patroneado por Ramón los, foise ao fondo entre o cansazo 1950 e ía celebrarse en San Simón as vítimas e os heroes que sobrevi- trado do século XX foi o do buque Morales e que levaba a bordo ca- e a desesperación. Pouco despois unha reunión dos chamados Ca- viron ás adversidades. O século mercante inglés Turret ao oeste do tro tripulantes, dous deles irmáns, os tres mariñeiros foron rescata- maradas da garda de Franco. Un XX foi especialmente negativo pa- cabo Fisterra. Apareceu a metade naufraga preto de punta Nariga dos por unha gamela. grupo de rapaces e os seus moni- ra os navegantes malia os grandes do barco encallado sobre unhas (Malpica). Un dos mariñeiros mo- Pero non só a Costa da Morte tores, 64 en total, saíron da illa de avances técnicos que foron re- rochas e a outra metade descando rreu no acto. Os demais agarrá- foi escenario de traxedias. Nos San Simón, onde estaban acampa- xistrando os barcos. Semella que na area, o día 29 de xaneiro de ronse aos remos. Faustino, que arredores da illa de San Simón, dos, para ir xogar un partido de o desenvolvemento da técnica 1900. Os náufragos foron recolli- termaba do seu irmán máis cativo, dentro da Ría de Vigo, aconteceu fútbol á illa de Redondela. A pou- non foi aínda quen de plantarlle dos por outro buque. Non houbo Carmelo, ó ver que un barco de unha das maiores traxedias que se Continúa na páxina seguinte

Redacción: Negro, V.M. Vázquez Portomeñe, Eyré Val, Xesús Piñeiro, Manuel Vilar, ÚLTIMA PÁXINA: X.R. Pousa, X.A. Redacción e Administración: Xan Carballa, Manuel Veiga, Horácio A. Gato Soengas, Suso de Toro, Lois Lupe Gómez, Xavier Seoane, Adolfo Gaciño, Fran Alonso, Manuel Cidrás. Príncipe 22, baixo. 36202 Vigo. Vixande, Carme Vidal, César Lorenzo Diéguez, Antón Grande, Xavier López, Boado, Xosé Freire, Marcos Valcárcel, Apartado 1371. 36200 Vigo Gil, Mar Barros, Rubén Valverde, Paco Manuel Lugrís, Xosé M. Añel, Rodolfo Dacuña, Xesús González Fotografía: Andrés Panaro, Xosé Marra. Edita: Vila Barros (Fotografía), Perfecto Conde. Manuel Rivas, Carlos Aymerich. Gómez, Gonzalo Vilas, Franck Meyer, Edición Electrónica: Promocións Culturais Galegas S.A. www.anosaterra.com Heitor Mera Herbello, Xosé M. Buxán Ilustración: Edicións Especiais: SOCIEDADE: X. Vázquez Pintor, Xavier Bran, Marta Dacosta, Xosé Valiñas, Xosé Lois, Pepe Carreiro, Calros Silvar, Consello de Administración: Xosé Enrique Acuña. Queipo, Henrique Harguindey. Teléfonos: Damián Villalaín, Xerardo Pardo de Gonzalo Vilas, Suso Sanmartín, REDACCIÓN: PRESIDENTE: Deseño de Maqueta: ECONOMÍA: Manuel Cao, X.F. Pérez Oia, Vera, José Viale Moutinho. Ana Pillado Vega, Hermo, Garrincha, 986 433 886 - 222 405. Xosé Fernández Puga. Xoselo Taboada. Xosé García. Uxía e Brais, Roi Cagiao. Fax 986 223 101. VOGAIS: FIN DE SEMANA: Francisco Carballo, PENÍNSULA: G. Nuno de Faria, Manuel ORREO LECTRÓNICO Cesáreo Sánchez Iglesias, Marga Romero, César Varela, Xefe de Publicidade: C E : Coordenación Humor Gráfico: Lombao, Daniel Álvarez, A. Marqués. [email protected] Xosé Mª Dobarro, Manuel Mera, Picho Suárez. Xurxo F. Ledo, Francisco A. Vidal, Carlos Martínez Muñoz Manuel Veiga, Xan Carballa, Miguel MUNDO: Xulio Ríos, Moncho F. Leal, Antón Patiño Regueira, Rudesindo [email protected] ADMINISTRACIÓN, SUBSCRICIÓNS E PUBLICIDADE: Barros e Bieito Alonso. Colaboradores: Gustavo Luca de Tena, Ignacio Soutelo, Irmandade dos Vinhos, Xosé 986 433 830* Xefa de Administración: SECRETARIO: GALIZA: Bieito Iglesias, X.L. Franco Ramonet, Ramón Chao. Miranda. Blanca Costas Imprenta: E.C. C-3 1958. Xan Piñeiro. Grande, Abelardo Vázquez, X.L. Muñoz DEPORTES: Manuel Pampín. Portabales, Martina F. Bañobre, X.C. LECER: Xesús Vaamonde Cid. Subscricións: Depósito Legal: C-963-1977 . Director: Garrido Couceiro, X.M. Sarille, Miguel CULTURA: Ramiro Fonte, Vítor Vaqueiro, Lola Fernández Puga Afonso Eiré López. Barros, Xesús Veiga, Mª Pilar Garcia Pilar Pallarés, Celso López Pazos, X.M. [email protected] ISSN: 0213-3105. Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

Vén da páxina anterior Todos eran naturais de Santander. corda ao pé do cantil onde esta- co de partiren do embarcadoiro, a O Bonifaz levaba no intre da coli- ban sendo engulidos os náufra- bordo da motora de pasaxe mon- sión a 54 persoas a bordo. Vinte gos polos golpes de mar. O 31 de china tripulada por dous homes, figuran aínda como desapareci- decembro dese mesmo ano cele- Fabeiro e Carlos, envorcaron por das. Cinco faleceron. brouse no pazo dos Deportes de mor do sobrepeso. No ano 1970, no mesmo que Riazor un festival en beneficio Pouco despois do naufraxio naufragaba o petroleiro Poly- das familias das vítimas do nau- achegouse unha muller, Carme commander, ocorría outro acci- fraxio, ao que asistiron unhas Almoina, veciña de Cesantes, que dente de gran importancia na Ría tres mil persoas. recataría a catro náufragos. A pe- da Coruña. A brétema, o mar de sar de todo, un deles falecería mi- fondo, un despiste, o cansazo ou Barcos desaparecidos nutos despois. Tamén acudiron o a confianza. Aínda hoxe non se rescate empregados da fábrica de saben as razóns do naufraxio do En ocasións non só non son atopa- conservas Job. A maior parte dos pesqueiro La isla. Foi despois dos os cadáveres dos mariñeiros alberguistas procedían de zonas desa traxedia cando se decidiu mortos, senón que tampouco apa- do interior de España e non sabí- crear un grupo de rescate mari- recen os propios barcos. Un dos an nadar. En total morreron 43 ño. O accidente produciuse por casos que máis se recordan foi do persoas. As tarefas de rescate dos un choque dos baixos do barco pesqueiro coruñés Liraña o dez de corpos duraron dous días. contra unha rocha. Eran as cinco xaneiro de 1973. Foi buscado polo Un dos primeiros accidentes da madrugada. Os catorce tripu- avión anfibio Gruman Albatros do de petroleiros acontecidos na cos- lante que ían a bordo lanzáronse Servizo de Salvamento de Rescate ta galega foi o do Bonifaz. Fora ao mar en medio da oscuridade. con base en Palma de Mallorca. O construído en Cádiz e navegaba Sobre as sete e media da mañá resultado foi nulo. O barco e a súa baixo pavillón español facendo o dono dun ultramarinos da zona tripulación danse por desapareci- servizos para a empresa estatal coruñesa das Lagoas ouviu gritos dos o 18 de xaneiro. Campsa. Desatracou do porto da procedentes da auga. Acudiu xun- Tres días despois, o petroleiro Coruña o dous de xullo de 1964. to a varias persoas a zona de onde con base en Ferrol Soledad atopa Coa tripulación viaxaban seis viñan as voces. Pero entre a bréte- un cadáver que se identifica como mulleres, esposas doutros tantos ma e a pouca claridade non foron un dos tripulantes do barco de tripulantes. Facían o camiño de quen de ver nada. Unha hora máis pesca Liraña. Tratábase de Xosé volta a casa até Cartaxena. Cando tarde presentouse no lugar dos fei- Fernández, de 36 anos de idade, navegaban a once millas da costa tos a Policía Armada, a Policía natural de Ponteceso. Non apare- PACO VILABARROS de Fisterra foron abordados polo Municipal da Coruña, membros ceu ningún dos outros dez homes petroleiro francés Fabiola, que ti- da Federación de Salvamento e que viaxaban a bordo, nin ningún ña o dobre do tamaño que o Boni- Socorrismo, o exército e persoal resto do barco. O Gobernador Ci- Fernando Patricio Cortizo faz. O buque comezou a afundir- da Comandancia da Mariña. Moi- vil da Coruña ordenou que o Mi- se á vez que sufría varias explo- tas persoas pero sen medios. nisterio do Aire puxese en marcha ‘Toda a costa galega sións. Os tripulantes e as mulleres Os mariñeiros, extenuados un servizo de rescate nas costas que se atopaban aloxados nos ca- polo cansazo foron desaparecen- galega cun helicóptero tipo Alout- marotes da parte do barco que re- do baixo as augas embravecidas te III. A súa base estará no aero- cibiu o impacto foron parar ao á vista dos numerosos veciños e porto de Alvedro da Coruña. O é igual de perigosa’ fondo do mar, falecendo no acto. curiosos que xa se deran cita nos seu custe ascendeu a 17,5 millóns É técnico especialista en culti- altamente perigosas. De feito, Nesa traxedia sobreviviron nove arredores da traxedia. Algún de- de pesetas e a súa dotación estaba vos mariños e investigador de téñense rexistrado numerosos tripulantes, dous delas mulleres. les tentou lanzar sen éxito unha composta por sete homes. naufraxios. Ven de publicar naufraxios nas súas inmedia- Historia da costa galega e os cións por mor da existencia de Coñecer a costa seus naufraxios. Século XX, illas na súa boca. A ría da Co- editado por Xerais. Esta é a se- ruña é perigosa polo pouco Unha das causas que levou en gunda parte dunha investiga- fondo que ten a mesma. Lem- numerosas ocasións a que un ción sobre os naufraxios entre o bro que un golpe de mar man- barco se afundise é o descoñece- século I e XIX, que publicou dou o Mar Exeo enriba das ro- mento da costa galega. Ocórrelle con anterioridade en Lea. En chas. En definitiva, tanto ten frecuentemente aos navegantes total documentou 1.969 sinis- do lugar do que falemos, o mar de fóra. Unha das historias que tros marítimos e 10.711 mortes. é perigoso na Guarda, en Riba- máis se recordan foi a dunha fra- Como comezou investi- deo ou en Camelle. gata que en 1910 atravesaba a gando os naufraxios en Ga- Cales son os naufraxios costa por fronte do cabo Corru- liza? máis espectaculares que re- bedo. Un mariñeiro de Aguiño Pertenzo a un barrio mari- corda? que ía a bordo advertiulle ao al- ñeiro da Coruña. Dende peque- Un deles foi o do Marvel, mirante que por esa ruta ían di- no son un apaixonado do mar que saíu do porto de Vigo en rectos contra unha pedra. Tras as porque escoitara moitas histo- 1978. Por mor do temporal reiteracións do mariñeiro, os su- rias. A investigación de naufra- quedou sen máquinas e bateu periores mandárono ás adegas xios ocorridos antes do século contra as Cíes. Morreron 22 arrestado por insubordinación. XX é complexa porque non se homes. Outro que me impac- Finalmente afundiu a fragata e ♦ pode acudir ás hemerotecas. tou moito ocorreu en 1961. A só houbo un supervivente. Tiven que ir a actas parroquiais flota galega do bonito estaba de defuncións, a libros, a cartas pescando a 100 millas da cos- de navegación, etc. ta. Colleunos unha marea que Cales son as principais se chama a Galerna do Cantá- O neto do primeiro mergullador galego causas dos naufraxios? brico que é un temporal horrí- As condicións adversas. En bel. Daquela non había os me- Galiza hai moita mar de fondo dios de predición temporal que Xosé Teira Fernández, de 83 na base naval da Armada en e fortes correntes. Sen embar- existen agora. Trinta mulleres anos, natural de Ribeira, ten a Marín. Alguen moi achegado a go, en ocasións hai moitos de Celeiro (Ortigueira) queda- honra de ser o neto do primeiro Franco mandou a Teira que co- naufraxios que son debidos a ron viuvas. O mar tragou os mergullador galego, que tamén llera percebes para o caudillo. erros humanos. Ben por des- corpos. Algúns chegaron a se chamaba Xosé. Decidiu se- Este mergullador, ao non atopar pistes ou ben por descoñece- Santander e outros incluso guir a tradición familiar e apren- un recipiente axeitado para gar- mento das nosas costas. Rexis- apareceron na costa francesa. deu o oficio de mergullador. dalos, decantouse por introdu- tráronse ao longo do tempo Por que pensa que se Trala Guerra Civil, a actividade cir o marisco nunhas caixas de moitas colisións por non verse produciu o accidente d´O económica decae enormemente madeira que poñían por fóra as luces dos faros en días de Bahía? e Xosé, movido pola fame, alís- “Dinamita”. Ao parecer, ar- brétema. Hai moitas conxeturas. Uns tase na Armada Española. mouse un rebumbio na súa en- A zona máis conflitiva é a din que o barco puido perder Durante anos adicouse a trada á base naval de Marín que da Costa da Morte? estabilidade. Outros afirman rescatar corpos e restos de bar- aínda se comenta hoxe. En parte si porque está si- que foi un erro do capitán. Eu cos afundidos. Logo fundou a súa propia tuada nun lugar onde conflúen dubídoo. Supoño que o barco Sen embargo, polo que se empresa, “Traballos submari- varias correntes. Prodúcese no viña baleiro. Parte da tripula- fixo famoso en Ribeira foi por nos Xosé Teira”. Encargábase que na mar chamamos unha ción ía durmindo nos camaro- ser quen lle colgaba a Franco os de reflotar barcos afundidos e viraxe. As embarcacións teñen tes e o barco levou un par de peixes no anzol. Contan que de tapar e soldar fendas dos que pasar preto da costa e as golpes de mar. Co primeiro nunha ocasión chegou o ditador cascos dos buques. Dende pes- veces non son capaces de golpe o barco perdeu a estabili- a Galiza para presidir o acto de queiros a arrastreiros, coma o aguantar a forza do mar. Po- dade e non adrizou porque en- xura de bandeira dunha das Cabo Razo, Antucho, Peñas rén, tamén é certo que as bocas seguida recibiu outro golpe de promocións de gardamariñas Arriba ou Delfina.♦ das rías de Vigo ou Arousa son mar que acabou por afundilo.♦ Ano XXVII Galiza forma parte de uma velha nação Vivimos no mellor cultural europeia, que tem já logrado dos mundos posíbeis” Adar-se uma organização estatal (a Repú- Motivos para uma reforma blica Portuguesa) numa parte do território onde Felipe González historicamente se formou como tal nação. A Galiza plebiscitou favoravelmente um projecto de Estatuto de autonomia na época soberanista do estatuto da II República Espanhola. Facto este –junto

Do 24 ao 30 de xuño 2004 com a obtenção de um regime de pré-auto- XAVIER VILHAR TRILHO nomia anterior à promulgação da actual Constituição Espanhola e, depois do catalão e do basco, terceiro no tempo– que lhe vale- O autor explica por que cómpre reformar o actual Estatuto. Ademais, Nº 1.134 ra o acesso à autonomia pela via rápida do ar- indica o vieiro para o conseguir cunha perspectiva soberanista. tigo 151 da Constituiçom Espanhola. A Galiza conta com forças políticas com províncias galegas como cir- As modas um significativo apoio popular, que se têm cunscrições eleitorais do Esta- pronunciado, já desde os primeiros momentos do espanhol, para o Congresso lingüísticas e tamén as da transição, em favor de um Estado espanhol dos Deputados e o Senado das estéticas nacen, en federal que se construísse desde a livre deter- Cortes Gerais do Reino da Es- minação das panha), redactores do projecto parte, nos cárceres. nações que o inte- inicial do que chegaria a ser o gram (Bases ‘Que se actualmente vigente Estatuto Pois ben, no caldeiro, Constitucionais elabore uma de Autonomia da Galiza. Pro- xa non se levan as para a parti- jecto aquele que, com posterio- cipação da nação proposta de ridade, ainda teve de ser defini- tatuaxes nin os galega num pacto tivamente reformulado por federal) e mais re- reforma do acordo entre a Comissão Cons- pendentes. centemente, em titucional do Congresso dos julho de 1998, Estatuto desde Deputados e uma delegação da participado na citada Assembleia de Parla- elaboração do do- uma perspectiva mentares da Galiza, proponen- cumento de tra- soberanista te do projecto de Estatuto. Talvez nos presidios balho da Decla- Mesmo subordinado à ordem ração de Barcelo- também faz constitucional do Estado es- debían poñer unha na, no que há um sentido porque panhol, o actual Parlamento praza para un pronunciamento autonómico galego é, pelo me- em favor de um agora vai ser nos, uma Câmara legislativa académico da Lingua “Estado plurina- mais galega do que era aquela cional de tipo proposta por Assembleia de Parlamentares e outra para un espía confederal”. Por- da Galiza de 1981, o qual pos- tanto, a adopção, representantes sibilita ao actual Parlamento de Zara. no momento ac- autonómico galego para ser tual, de uma pers- dos galegos” mais atrevido na proposta de pectiva sobera- reforma do Estatuto. nista na reforma A Galiza é uma nação por do Estatuto não é uma pretensão estranha à ser uma comunidade étnico- Durante a guerra de dinâmica da vida política galega nem um sim- culturalmente diferenciada re- ples mimetismo na Galiza de propostas sobe- ANA PILLADO almente existente (com traços Cuba, a prensa ranistas bascas e catalãs actuais, senão à conti- do Estatuto de Autonomia desde uma perspec- objectivos diferenciais, como o de ter uma lín- española nuação de uma orientação política presente na tiva soberanista também faz sentido, porque gua nacional própria), na que numa significati- Galiza durante todo o tempo de vida da actual agora a reforma do Estatuto vai ser proposta, va porção dos seus habitantes há uma caricaturizou os Monarquia parlamentar espanhola. por primeira vez, por representantes directos consciência de formar parte dessa comunidade A adopção de uma perspectiva autodeter- dos cidadãos galegos, por membros de uma as- diferenciada, para a qual reivindica o maior Estados Unidos. Eran minacionista na reforma do Estatuto obede- sembleia legislativa plenamente galega, embo- autogoverno possível e que apela, com a fina- bárbaros, empezando ceria também a que no mesmo Parlamento da ra seja uma instituição hierarquicamente su- lidade de que se institucionalize essa reivindi- Galiza se debateu, embora não chegasse a ser bordinada no Estado espanhol. Agora a assem- cação de autogoverno pleno, à aprovação da polo idioma (quen o aprovada (como nos Parlamentos catalão e bleia que vaia a propor a reforma do Estatuto maioria da população que vive no território da basco), uma declaração em favor de que a não está formada por uns parlamentares de um comunidade. Os deputados do Parlamento da diría hoxe!) e nada Galiza tem direito à autodeterminação, coisa órgão legislativo de um Estado unitário centra- Galiza não podem deixar de ter em conside- que não têm acontecido em nenhum dos ou- lizado, como eram os que formavam a Assem- ração essa realidade na redacção de uma pro- tiñan que facer ante tros Parlamentos autonómicos. bleia de Parlamentares da Galiza de 1981 (to- posta de reforma do Estatuto. as glorias imperiais Que se elabore uma proposta de reforma dos eram deputados e senadores elegidos, nas Continúa na páxina seguinte de Castela. Logo os ianquis pegaron un Cartas bombazo desde os A polémica curos, cando todo se arranxaba co- trata um tema do que não lembro queles cujo único público pode ser seus barcos de ferro e as prohibicións, e que consegui- ter lido nada (desculpe-se a minha o/a próprio/a criador/a). da prostitución mos? Espero que o PSOE recapa- ignorância se estiver errado), e é o Como apontou Xavier Cordal fundiron media flota cite e non siga entrando nos argu- apontado quando ele diz que existe (poeta participante) na mesa redon- Sinto que o PSOE apoie as teses mentos fundamentalistas destas “pouco contacto” entre poetas e da da segunda das jornadas, vive- española de madeira. fundamentalistas da asociación mal chamadas asociacións femi- compositores, “como se estivessem mos “num momento histórico no Alecrín, que forma parte desas aso- nistas. Dende aquí felicito o BNG em mundos diferentes”, e acrescen- que precisamos da máxima difusão No fútbol pasa hoxe ciacións feministas que queren vol- pola súa postura realista e de nega- ta que “falta um ponto de encontro possível”. Mas para conseguirmos igual, moita ver á época de Torquemada, e se ción das teses más intolerantes e para conseguirmos essa necessá- essa difusão, para além da colabo- adican a defender posturas de fanáticas de Alecrín e o PSOE.♦ ria simbiose de música e letra”. ração entre todos os actores impli- caricatura do prohibición, sanción, etc. como fa- XOÁN PÉREZ Precisamente, os dias 19 e 20 cados, tamém teríamos de adquirir cía a Inquisición no século XVII. (SANTIAGO DE COMPOSTELA) de dezembro de 2003 celebrou-se maiores quotas de soberania, mor- contrario e moita A prostitución é unha activida- em Compostela, no Auditório da mente no que tem a ver com os ca- inflamación propia e de que hai que regular para que Poesia e música Galiza, Clave Sónica, um encontro nais que unem/separam criadores/as quen a exerce non padeza as dis- organizado pola Associação de Es- e público. E é aí que bem alerta despois chegan as criminacións e inxustizas que se No número 1.130 d’ANT aparece critores em Língua Galega (AEL- Soutelo da “política cultural do po- dan en calquera traballo que non mais uma coluna do Rudesindo GA) e mais pola Associação de der galeguicida”, que bane na me- surpresas. está regulado por unha lexislación, Soutelo. Como o geral das dele, es- Músicos em Língua Galega dida do possível as mostras exitosas o que inclúe o recoñecemento ta (‘Leis da alquímia’) é mui inte- (AMELGA), que visavam, como é de cultura galega (e também do res- dunha seguridade social. Agora, o ressante e acho que todo galego de supôr, criar esse necessário pon- to da Lusofonia!) dos meios de co- PSOE, apoiando a Alecrin, pensa minimamente preocupado por este to de encontro entre gentes da mú- municação públicos. Não sejamos que hai que prohibir esta activida- nosso idioma e por esta nossa cul- sica e poetas. Um dos seus grandes ingénuos e lembremos a desvergon- O Estado español de e sancionar os clientes. Falan de tura a deveria ler o antes possível acertos foi o não ficar restringido a ha do conselheiro de ‘Cultura’ ao defensa das mullleres, e o que úni- se não o fez já. A primeira parte es- isso e permitir a assistência e parti- dizer que trazer grupos e músicos non o representa nin co que pretenden é limitar a liber- tá mui relacionada com outra que cipação do público, pois os desti- galegos ao Jacobeu seria convertê- o seny catalán, nin a dade das persoas, e sancionar a ele também publicou n’ANT (nº. natários somos também peça im- lo “numa charanga”.♦ quen non pensa coma eles. Lém- 1.116), assim que não tenho nada portante (todo processo criativo GERARDO UZ retranca galega, brame tempos pasados e máis es- mais a dizer. Mas a segunda parte procura um público, mesmo na- (SANTIAGO DE COMPOSTELA) Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

Vén da páxina anterior senón o chulapo Em definitivo, o fundamento da pre- tensão da Galiza a ter um Estatuto na- Galiza en Uruguai madrileño. E así anda cional diferenciado não pode ser outro do que a presença numa parte significativa España, moita voda e XESÚS GÓMEZ MIÑO da sua população de uma vontade de au- moita Verbena de la togoverno pleno, do que tem de ser ex- pressão a existência de um movimento Corenta anos vén de facer o Patronato da Cultura Galega de Paloma. político que faça propostas que se inspi- Montevideo. Unha data para celebrar tamén deste lado do océano. rem nos três princípios basilares de toda ideologia nacionalista democrática: 1º) no o corazón de Montevideo, inesquecíbel irmán na causa do mundo há nações (comunidades humanas na rúa do Río Branco, nú- ‘Son dignos noso guieiro Castelao, don Xesús étnico-culturalmente diferenciadas com Nmero 1.443, están de fes- Canabal, compatriota composte- Xogan ben os consciência do serem e com vontade de se ta; o 20 de xuño o Patronato da herdeiros lán, empresario de éxito no Uru- erigir em titulares do poder político cons- Cultura Galega celebrou o seu guai e sobre todo, galego de com- checos, mais iso de daqueles homes promiso exemplar. tituinte); 2º) que estas nações têm direito 40º aniversario. “República Checa” a se autodeterminar (fixar livremente o Paréceme do máis oportuno inspirados O patronato ao longo da súa seu estatuto jurídico-político e o tipo de escribir novamente do Patronato, traxectoria nunca quebrou os seus faise difícil. Un nome relações que desejam estabelecer com ou- sobre todo como agradecemento sempre nunha obxectivos fundacionais, co empe- tras entidades políticas constituintes ou infinito e recoñecemento do seu ño dos que foron pasando polas di- de país complicado. que aspiram a se dar um poder constituin- inmenso labor a prol da nosa lin- vixente filosofía ferentes directivas; na memoria a te); e 3º) que estes dois princípios políti- gua, da nosa historia e da nosa galeguista, figura de Pedro Couceiro, Antón Habería que cos nacionalistas mencionados não se su- cultura en calquera das súas ma- Crestar, Manuel Meilán... até che- reivindicar o vello peditam a nenhum outro mais do que o nifestacións. E paréceme oportu- militante e gar aos nosos días co recoñece- princípio democrático de que todas as no porque un ten que ter presente mento que ten que abranguer o reino de Bohemia. E, operações que formam parte da autodeter- a situación extrema na que se ato- insubornábel” compostelán Nelson Regueiro e a minação nacional (a definição dos traços pa o Uruguai e que incide de xei- súa presidenta actual, Carme Lo- de paso, os libros de característicos da comunidade nacional, a to tan negativo no quefacer diario renzo, quen coa secretaria Carme delimitação do território nacional, a for- desta senlleira institución. Díaz e demáis directivos teñen que sentirse le- Leo Perutz que se ma de governo da nação e o tipo de re- Formalmente, un grupo de exemplar voca- dos. Felices porque, a pesar do momento eco- están a reeditar. lações com as outras nações) têm de se- ción galeguista xa viña diferenciándose na co- nómico que viven, o facho que tanto alumeou rem aprovadas pela maioria dos que vi- lectividade galega, rematando por alugar un durante corenta anos, hoxe segue a estar vivo. A vem com permanência no que é definido local na principal avenida montevideana, 18 de responsabilidade de todos nós será que así siga, como território da nação.♦ julio; eran os tempos do incansábel labor de que continúen a facer toda esa tarefa de espalla- homes de gran talla moral e ética como o dou- mento cultural que os converteu en dignos her- Ramón L. Suevos XAVIER VILHAR TRILHO é professor titular tor Cancela Freixo, Abelardo Cerdeira, Miguel deiros daqueles homes inspirados sempre nun- da Universidade de Santiago de Compostela Vázquez Valiño, ou o verdadeiro mecenas, o ha vixente filosofía galeguista, militante e insu- escribiu, na bornábel; ese labor que fai que o patronato siga transición, sobre a Xosé Lois manténdose como símbolo cultural da colectivi- dade galega do Uruguai e que ben compro- viabilidade das baron, en distintas estadías, as xentes do país, como Pilar Caxiao Vila, Xosé Manuel Núñez pequenas nacións. Seixas, Avelino Pousa, Carlos Sixirei, Pilar Pousada, Manuel Rivas , Candido Pazó, a xor- Velaí, nesta Eurocopa, nalista Mónica Rebolo, Mª Xosé Lojo ou o re- centemente laureado en Cannes Andrés Pazos, Portugal, os mentados polo filme uruguaio Güisqui, e así seguindo un- checos, Dinamarca... ha longa nómina de amigas/os que esta institu- ción ten na Galiza. E se alguén é testemuña de excepción, será o premiado coa Viera de Prata deste ano, Xosé Mª Monterroso Devesa, “gale- guaio” que en décadas pasadas presidiu e dina- Xa sabemos mizou o eido cultural na Asociación Cultural ‘O Facho’, e que foi recoñecido este domingo 20. porque o Goberno Poderiamos seguir deica encher un libro pa- ra salientar actividades deste modélico currun- español (seña do PP chiño galego no Uruguai. Esperemos que esta ou do PSOE) non festa rachada da alegría de facer anos sirva pa- ra agradecer e recoñecer o mérito de todos os deixa que se cree a que teñen o mérito de manteren viva e en ante- na a audición radiofónica máis antiga na nosa selección galega, ♦ lingua, o programa “Sempre en Galiza”. vasca ou catalana. Teñen medo a perder. Correo electrónico: [email protected] Os ingleses, máis Antonio Gutiérrez caso de asistencia sobre saúde men- demócratas, ás veces tal, Gutiérrez contestoulle: “Non es- É impresionante o grao de traves- tán os tempos para solidariedade...”. Convocatoria da Xunta Xeral de Accionistas de perden con Escocia tismo ideolóxico e político do Agora é presidente da Comi- PROMOCIÓNS CULTURAIS GALEGAS S.A. ou con Gales e non que son capaces algunhas perso- sión de Economía do Congreso naxes: refirome a Antonio Gutié- dos Deputados: non se coñecen os Segundo acordo do Consello de Admistración do 24 de pasa nada. rrez, antigo secretario xeral de seus méritos... Claro que, por outro abril de 2004, convócase aos señores accionistas de Pro- CC OO, que escribía amparado lado, coa política neoliberal de Pe- por unha suposta fundación, ao dro Solbes (non se diferencia nada mocións Culturais Galegas S.A., con enderezo en Vigo na parecer en busca dunha alternati- do PP: até é máis descardamente rúa do Príncipe 22, á Xunta Xeral Ordinaria que se cele- va de esquerdas... é dicir, un par- pro capitalismo salvaxe), un nome- bará na citada sede social o próximo 25 de xuño ás 17 ho- Os líderes do PP tido con posibilidades de acceso amento como o de Gutiérrez ten ras, en primeira convocatoria, e o 26 de xuño, á mesma ho- ao poder, como así foi. unha certa coherencia: insolidario ra, en segunda e definitiva, baixo a seguinte teñen a consigna de Esta fundación fantasma con- por insolidario, todo queda na casa. referirse a Aznar sistía nalgúns artigos publicados Porque xa non é só déficit cero, es- ORDE DO DÍA (neste país ser coñecido abonda: tabilidade presupostaria e todos como “o presidente aínda que non teñan a que dicir) en eses eufemismos senón que iso 1º) Informe de xestión, exame e aprobación, no seu caso, El País, La Vanguardia, etc. Esa é a significa algo tan deleznábel como do Balance, Conta de Resultados e Memoria de Xes- Aznar” e a Zapatero “alternativa”, falso idioma. o modelo USA de sociedade. tión do exercicio 2003. como “o señor Non sei se é falta de memoria Ten razón José Saramago: para 2º) Renovación estatutaria de cargos societarios. do PSOE ou é que lles vale cal- esa viaxe non fan falta alforxas... é 3º) Propostas e preguntas. Zapatero”. Debe ser quera cara coñecida, indepen- dicir eleccións, porque a democra- dentemente do seu historial ou un acto de saudade, cia, se non se pode controlar o po- Promocións Culturais Galegas S.A. antecedentes: axudou a gañar as der económico, é unha entelequia, eleccións a José Mª Aznar en unha farsa, unha estafa. Polo tanto, Xosé Fernández Puga como aquel de “José 1996, por exemplo. é lóxica a abstención.♦ Presidente do Consello de Administración Antonio, Hai anos, a unha familia que XOSÉ GARCÍA buscaba axuda desesperada, por un (FERROL) presente!”.♦ Ano XXVII

Éxodo

BIEITO IGLESIAS

emigración cambiou o signo do voto, pero custoulle caír No fútbol da mula burreña, da equitación fraguiana. O impacto da Adiáspora nas mentalidades sempre foi contraditorio. O hai que tomar meu avó Manuel Araúxo, que en paz estea, fíxose parcial alá en partido Cuba da música preta e do tasallo de cabalo. Benito Iglesias, ou-

Do 24 ao 30 de xuño 2004 tro grandfather acubanado (que gloria haxa), vezou os restauran-

tes chineses, a masonería, o anticlericalismo, a poesía de Curros O deputado verde europeo e mais o boxeo, por obra dos lendarios moquetós de Paulino Uz- Daniel Cohn-Bendit co- cudun, quen librou dous combates na Habana. O tío Gumersindo,

Nº 1.134 menta a psicoloxía que ro- Deus llo perdoe, volveuse seareiro acérrimo das maracas, das dea o fútbol. “Unha cousa é arepas e dos dodge dart con capota de vinilo, nos seus anos de certa, di. É imposíbel seguir Maracaibo. Zio Manolo, que aínda vive e bebe en Bos Aires con un partido de fútbol sen es- oitenta tacos ben levados, acaba de establecer no xardín da súa coller un bando. Xa en polí- casa porteña un parque temático saudoso e evocador da Galiza tica, a neutralidade máis ou rural, cun castiñeiro, un carballo e varios tarreos de legumes menos benevolente é unha (reuniu as sementes cando nos visitou o verao pasado); no tocan- andrómena, pero isto é aín- te á política, detesta o peronismo, os xudeus e o desastre das da máis certo para o depor- Malvinas, por lembrarlle a fame e medo que pasou na guerra do te. Ben antes do saque do PACO VILABARROS 36. A miña nai Clementina, my darling Clementine, descubriu en centro convertímonos en Suíza, nos prodixiosos sesenta, os anticonceptivos. Ma tante afeccionados e temos para o to dos seus vaivéns, tan se- Amelia soubo en Caracas dos procesos electorais, sentindo berrar noso equipo os ollos de Ji- Os vaivéns de veros coma os do PP pero pola rúa aos propagandistas dos partidos: Copei, Copei! Ignoro mena ou a cegueira de Edi- cara o outro lado, poden en- por qué pau votaría desta vez a prima Morocha, empregada po. Un desexo de paixón, PP e PSOE contrarlle o gusto ao ordeno durante tres décadas na Posta de Zürich; tras seis lustros helvéti- de identificación e de felici- e mando, á imposición, no cos segue sen perdoar unhos chourizos ceboleiros –comida espa- dade que non se reduce a un “Repitámolo, di Xavier Bru canto de procurar lixeiros a ñola, chámalle ela– por Natal. Non c´è nulla da fare (non hai ca- nacionalismo ridículo. É un de Sala en La Vanguardia suavidade, que é a nai da rallo), como dicimos nas familias moi viaxadas.♦ desexo que contrasta co (22 de xuño), a ver se fica tranquilidade. Aínda que se- aburrimento, a melancolía e gravado nas mentes da nosa mella que o seu peso dismi- o medo que axexan a nosa dereita (así como da nosa es- nuiu, Cataluña, o seu na- O acordeón de Antuerpe XURXO SOUTO vida diaria. Observen a Eu- querda). Aznar caeu do lado cionalismo ten máis forza ropa, a que moitos conside- polo que abalou demasiado. que nunca no Congreso dos ran parada ou, polo menos, Así empezou o período de deputados. O programa de- indigna de paixón (El País, vaivéns que aínda non con- bería consistir nunha combi- Quempallou e 23 de xuño)”.♦ cluiu. É unha lei física da nación de firmeza nos ob- política. Por iso agora vai re- xectivos de autogoberno, dé- sultar máis difícil atopar si- ficit fiscal, financiamento e a nova canción social Zapatero e tuacións de estabilidade pro- infraestruturas, mentres con- funda, seria e duradeira, na tribúe a estabilizar España oito me prestan as “Estremonías”, o novo disco de o Papa que abonden toques e reto- en termos de dereita-esquer- Quempallou, virtuosismo e paixón para acadar –como eles ques para asegurar unha na- da, a procurar centros de Mmesmos din– a “foliada extrema”. E, entre tanta marabilla, O xornalista Javier Ortiz vegación tranquila. Os so- gravedade sen os cales na se moito che me sorprendeu, por certo, a peza da “Rosiña... na Quinta”. ♦ comenta en El Mundo (23 cialistas, animados polo éxi- obterá”. Os primeiros acordes parecen conducirnos cara a unha nova recreación de xuño) as opinións nega- dun romance tradicional: “Rosiña estaba facendo unhas bragas e un sostén / e púxose a probalas por ver se lle estaban ben”. Mais no rema- tivas do Papa sobre certos José Luís Rodríguez Zapatero con Xoan Paulo II. planos lexislativos do Exe- te, o bucólico xénero de agulla e costureira quedou contaminado con cutivo de Rodríguez Zapa- todas as arestas do duro presente: “Rosiña xa non fabrica nin as bragas tero. Ortiz afirma que “para nin o sostén / i está todo o día explotada traballando pra Inditex!!” marcar nitidamente os res- Catarse total! Por fin alguén é quen dicir en alto, cantando –e pectivos terreos, o correcto moi ben afinado– o que levamos décadas pensando sen nos atrever tería sido que Zapatero to- a abrir a boca: A triste realidade laboral das miles de mulleres que mase a palabra deseguido traballan nos talleres satélites dese gran grupo. —de feito propuxéronlle Todos temos unha nai, moza, irmá, amiga cosendo neles. Todos que o fixese— e dixera que, coñecemos a súa situación: empresas ou cooperativas, teoricamente franqueza por franqueza, el independentes, mais na práctica obrigadas a producir só para Inditex, admite que se sinte moi ao ritmo e nas condicións que a macro-empresa decida; baixo pena de preocupado pola tardanza que quede parada a maquinaria que o propio grupo lles obrigou a que está a demostrar o Vati- comprar. Sabemos do conto, mais calamos a boquiña, non sexa que as cano no recoñecemento aos nais, mozas, irmás ou amigas que sosteñen a nosa economía queden a habitantes do seu territorio velas vir; e outros talleres, en Marrocos, Ceilán ou Singapur, gocen do das liberdades mínimas, in- privilexio desa subcontratación. Diante do poder de Amancio Ortega cluindo as de expresión, todos baixamos a cabeza e dóbranse, como cana verde, infraestruturas asociación e culto, e pola e administracións. Por se alguén ten dúbidas, velaí dúas casualidades. súa recalcitrante negativa a A autovía A-6 chámase Coruña-Madrid, pero en rigor remata en Artei- convocar eleccións demo- xo, nas portas da gran nave –din que cómpre desprazarse no seu cráticas”.♦ interior en vehículos motorizados– de Inditex. E o proxecto de porto exterior da Coruña, tampouco se situaría nesa cidade, senón outra vez

VENTURA & COROMINA / La Vanguardia, 9 de xuño do 2004 no Concello de Arteixo, en Suevos, a poucos metros desa empresa. “Ser dun tempo e dunha terra. Eis o segredo da poesía máis hu- mana e verdadeira”, é a cita de Salvatore Quasimodo que elixiu Celso Emilio para o comezo de Longa Noite de Pedra. Moitas gui- tarras –eléctricas de hardcore ou acústicas de cantautor– falan de dignidade e inxustiza. Porén, a sombra xigante de Inditex, até agora, campaba invisíbel mesmo para os talentos máis críticos. Dende a aparente inocencia lírica da música tradicional, Quempallou, grupo “pangalaico” –hai xente das Mariñas, do Incio e do Morrazo– fixo estoupar o volcán. Oxalá que a melodía da Rosiña faga cóxegas nos ouvidos do propio Ortega. E, xa que é o primeiro dos empresarios, os centos de talleres que traballan para el cheguen a ser tamén modelo das mellores condicións laborais. E isto dito con música. Abofé que non pode haber mensaxe máis positiva. Estamos no centenario do disco galego. En 1904, Aires d’a Terra de Pontevedra, deixou na Coruña as primeiras impresións sonoras da nosa discografía. Un século despois, o mellor argumento para honrar a efemérede é a propia creatividade dos músicos deste país. Especialmente, os que se atreven a rabuñar no presente coa súa palabra. Aínda que “...o que hai pode ser duro, coma a desfeita constante da Terra, coma a explotación neo-liberalista e terxivesadamente globalizadora...”, así di expresamente Quempallou na definición das súas Estremonías. Música tan fermosa feita para facer bailar, para que se movan, sobre todo, as neuronas da cabeciña. Insisto, oxalá que até a gran nave de Arteixo chegue tamén tan belo canto.♦ Latexos Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Ensinanzas Esixe que se revisen todas as actas, non só as reclamadas polo PP que arrepían O BNG denuncia manobras

X.L. FRANCO GRANDE para privalo do seu escano en Bruxelas n 1946, cando o Tribunal de Nürenberg concedeu A.E. Ea palabra ós criminais O BNG segue a considerar que nazis, despois de o teren feito Camilo Nogueira obtivo escano os seus defensores, o ao Parlamento europeo e de- Ministro de Armamentos, Al- nuncia que o PP tenta sacarllo bert Speer, tivo unha con manobras de fraude electo- intervención profética e de ral. Os nacionalistas reclaman contido moi superior ás dos por “respeto á vontade expresa demais xerarcas. Ademais, do electorado” que se contabili- admitiu, cousa que os máis cen todos os erros que podan non tiveron folgos para facer, existir nas actas, e non só as re- a súa culpabilidade: “¿que clamacións do PP. A disputa importancia ten a miña vai continuar, polo menos até o propia persoa –dixo- despois día 29, cando a Xunta Electo- de todo o que pasou?”. ral Central resolva os recursos. No seu breve pero intenso parladoiro, hai ideas que teñen A revisión das actas electorais hoxe máis actualidade que en impulsada polo PP concederíalle 1946. Por exemplo, que a 12.000 votos máis. O PSOE, ga- dictadura de Hitler fora “a pri- ñador das eleccións, pola contra, meira desta era técnica que lle só lograría 3.000 votos máis po- serviu para asoballar ó seu pro- los erros de sumar as actas. Esta pio pobo. Cos medios da técni- diferenza de catro a un que favo- ca, foilles roubada a oitenta mi- rece aos “populares” chama moi- llóns de alemáns a posibilida- to a atención aos nacionalistas. de de expoñer a súas propias O normal sería que os erros opinións”. “Outros dictadores de reconto se producisen en case –dixo-, noutros tempos, idéntica proporción para todos valéronse de colaboradores que os partidos e que se distribuísen tiñan opinión propia. Pero o equitativamente para todo o te- sistema autoritario da época rritorio estatal, como pasou en moderna pode prescindir destes anteriores comicios. colaboradores”. Pero a distribución territo- Estamos só no inicio desta rial tamén é sorprendente neste evolución, pois todos os caso. En Madrid o PP reclama estados do mundo corren o ris- 5.300 votos máis por suposto co de seren atemorizados pola erros, mentres que na provincia técnica. “Canto máis avance a de Barcelona, con idéntica po- Camilo Nogueira. PACO VILABARROS técnica, máis urxente será pro- boación, só reclamou 1.100. Ta- curar unha compensación, no mén na maioría das provincias é emigrantes (CERA) e tamén a guira 65.000, fronte aos 8.500 de algunhas mesas. Sostén que en desenvolvemento da liberdade o PP quen máis erros sufriría. revisión das actas. Galeusca. Como debía obter oito varias lle adxudicaron votos á individual e autodeterminación Pero a porcentaxe é moito maior Os resultados de cada mesa, votos por cada un do Galeusca Falange que eran seus. Galeusca de cada ser humano”. “A en aquelas onde a coalición Ga- recollidos nas actas, son retrans- para superalos no reparto pro- non ten apoderados en todas as técnica bélica permitirá, dentro leusca, a grande perxudicada mitidos telefónicamente desde os porcional que impón a Lei Dont, xuntas provinciais para verificar de cinco a dez anos, a posibili- por estas reclamacións, non ten xulgados tanto ás Xuntas Electo- quedaba asegurado o terceiro es- estas reclamacións. dade de dirixir proxectís dun apoderados nin interventores. rais Provinciais co- cano, o de Ca- Os recursos contra os escruti- continente a outro. Un só, pro- Aínda que a circunscripción mo ao Ministerio milo Nogueira, nios van á Xunta Electoral Cen- visto dunha bomba atómica, electoral é única, a revisión rea- do Interior. Ás Ao día de hoxe, para a coalición tral que terá que revisar un a un e poderá destruír, en cuestión de lízase por provincias, producín- Xuntas Electorais nacionalista. ditaminar a súa validez ou non. segundos, a un millón de seres dose, nesta ocasión, unha altera- tamén se lle manda o BNG considera que Comeza lo- Os distintos partidos poden pre- humanos no corazón de Nova ción no cómputo. un sobre coas ac- Camilo Nogueira go o escrutinio sentar logo alegacións contra a York. A ciencia poderá Ao día de hoxe, o BNG con- tas. En base a cada xeral no que se aprobación (neste caso Galeus- espallar epidemias e destruír sidera que Camilo Nogueira é unha desas actas é deputado, revisan as actas ca) dos recursos presentados po- colleitas. A química inventou deputado, denunciando que a das mesas, prodú- de cada mesa lo PP, e este contra os que non lle medios que poden ensumir ó Administración “non ampara o cese a proclama- e denuncia que unha por unha e foron tido en conta. As alega- ser humano na peor de todas principio de igualdade”, porque ción provisional a Administración se van sumando cións poderanse presentar até o as desgracias”. ao non poder ter apoderados e dos resultados. os votos. Os próximos 25 de xuño. E remata facéndose esta interventores nas xuntas provin- Coa suma das ‘non ampara erros adoitan ser O martes 29 de xuño a Xunta pregunta: “¿Haberá algún ciais de todo o Estado, séntense actas, Camilo No- proporcionais Electoral Central (elexida cando Estado capaz de aproveitarse indefensos ante as reclamacións gueira obtiña o ter- o principio aos votos dos gobernaba o PP) resolverá eses dos coñecementos técnicos dos outros partidos, neste caso o ceiro escano da co- distintos parti- recursos e proclamará os resulta- desta guerra para dispoñer PP. Sería un efecto da circuns- alición Galeusca. O de igualdade’ dos e tamén á dos finais e a asignación definiti- unha nova guerra?” Unha cripción electoral única, que non PP defendía que ía súa distribución va dos escanos aos deputados. boa pregunta para Rumsfeld existe nin na centralista Francia. ser seu, pois consi- xeográfica. Pero Aínda quedan tres días para e demais “neocons” do Por descoñecer, o BNG até deraba que o beneficiarían os vo- o PP, coa súa impoñente maqui- presentar un novo recurso con- Pentágono, pois supoño que descoñece oficialmente o número tos dos Residentes Ausentes. naria de apoderados en cada pro- tencioso electoral se as correc- este nazi lles parecerá unha de votos que reclamaría para sí o Cando se contabilizaron os vincia, presenta numerosas recla- cións propostas, neste caso por criatura celestial porque PP. Pero segundo as cantidades votos dos emigrantes, a diferen- macións. Primeiro sobre a anula- Galeusca non son tidas en conta. coidaba que o proceso de oficiosas, o PP considera que fi- cia agrandábase a prol do Ga- ción de papeletas dos emigrantes. E a coalición nacionalista pensa Nürenberg tiña como obxec- nalmente, de prosperar todas as leusca, aumentando a 6.200 vo- Non obtén o resultado agardado. agotar todas as vías “se o PP tei- tivo “evitar no futuro todas súas reclamacións, acadaría 2.550 tos. O PP perdera tamén as elec- Logo sobre a adxudicación de ma nas súas manobras para sa- as guerras e redactar os regu- votos máis que o terceiro deputa- cións na emigración e só conse- votos ás distintas formacións en carnos o escano”.♦ lamentos da futura do de Galeusca, o que lle permiti- convivencia humana”. ría obter o seu 24 escano en detri- É ben pouco o que dende mento de Camilo Nogueira. entón levamos aprendido. Pe- Nós-UP satisfeita cos seus resultados ro a lección de Speer non Entender a mecánica Nós-Unidade Popular amosouse se por ter acadado 22.000 sinatu- Tamén salientaron ter logra- deixa de ser elocuente. Non satisfeita co seu resultado eleito- ras para poder legalizar a súa do máis votos que “falsas alter- foi condenado a morrer afor- Na noite electoral, o Ministerio ral, 1.308 votos na Galiza e 2.571 candidatura, “foi unha ximnásia nativas com o centro de gravi- cado. E non cumpriu nin a do Interior dá a coñecer os resul- no conxunto do Estado español. necesária para poder apresentar- dade fora da Galiza”, en re- metade dos vinte anos que lle ♦ tados provisionais das eleccións A porcentaxe, un 0,12%, entén- nos a outros procesos eleitorais, ferencia á coalición nucleada impuxeron. e a distribución de escanos. Fal- dena semellante á doutras forzas nomeadamente as autonómicas arredor de ERC, que recibiu no tan por contabilizar os votos dos antisistema parecidas, e felicítan- de 2005”. país 862 votos.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Seguen O BNG na onda baixa torturando

XOSÉ M. SARILLE M. VEIGA Os recentes datos electorais certifican que o e momento, a CIA BNG atravesa unha onda baixa. Tal cousa re- logrou taparlles a boca sulta evidente, pese a que algún líder se vana- Daos medios de gloriase estes días de representar “a terceira información de todo o mundo forza do Estado”. En todo caso, o primeiro que no referente ás torturas. Só se habería que dicir é que o galeguismo, coma publicaron algunhas fotos e calquer outro movemento, pasou sempre por todo parece paralizado, aínda ondas baixas e altas. O republicanismo federal que os senadores norteameri- do sexenio (1868-1874) foi aplastado pola canos testemuñen que había Restauración; o galeguismo emerxente dos imaxes peores. anos dez e vinte recibiu a batida de Primo de A liberdade de prensa está Rivera; o nacionalismo da II República acabou secuestrada. Ninguén se atreve laminado por Franco e, finalmente, o naciona- a falar claramente do Iraq. Os lismo que remaneceu na Transición fica em- correspondentes e os principais balsado arestora polo aznarismo (derrotado periódicos do mundo obedecen electoralmente, aínda non se pode dicir que de- á CIA, consideran que os mer- saparecesen as ideas que conseguiu inculcar). cenarios son contratistas e A análise de calquera destes procesos falan de “presións intensas” permite concluír, non embargante, que tras para non recoñecer a tortura. cada embestida do adversario o nacionalismo Todo desapareceu xa. O volveu aparecer cunha forza social e implan- Primeiro Mundo ama a tación maiores. Resulta claro que o galeguis- guerra pero non tolera a obs- mo actual, por exemplo, goza dunha repre- cenidade dos malos tratos. De sentatividade ostensibelmente superior á do calquera xeito fican nas meniñas aquelas masas de PG dos anos trinta. Tamén é posíbel deducir PACO VILABARROS outra cousa: pese aos retrocesos sufridos na deu sen que a actitude dos medios tivese va- cretos (que os hai e en abundancia). Con ra- carne amoreadas, as soldadas súa andaina, nunca estivo en xogo a súa iden- riado de forma significativa. Aínda non qui- zóns, a xente pode chegar a comprender que o con luvas verdes, uns cans in- tidade. O nacionalismo é a representación tándolle importancia ao seu papel, por outra nacionalismo “lle interesa” e ademais é o úni- tentando castrar dous homes política de Galiza como nación. Iso sinala parte obvio, tampouco debe ser esaxerado. Fa- co argumento lóxico e posíbel. Tal proceder iraquís, un cadáver, unha unha gran diferencia entre o BNG e, por celo, ademais de incorrecto socioloxicamente, non pode quedar ademais circunscrito ás cam- correa e unha rapaza embara- exemplo, IU que si atravesa hoxe por unha contribúe a un inútil pesimismo político. pañas das eleccións xerais, nin ás conferencias zada que aparenta disparar crise de identidade, E isto lévanos á e mitins dos candidatos. Debe ser extendido a aos testículos dos presos. problema ben máis gra- cuestión principal: a da debates, artigos e declaracións. Hai que expli- Aínda que as fotos son de ve de resolver para un- ‘A ideoloxía dominante mensaxe ou proposta car que o españolismo non nos convirte en es- Abu Ghraib, podemos imaxi- ha formación política. política. Para saber cal pañois, senón en españois de segunda. nar tamén como serían, se as Este repaso históri- equipara unidade é a adecuada, cómpre A outra cuestión que o BNG debe esclare- houber, as fotos de Al Jadhi- co non debe facer es- de España con igualdade, coñecer e sintetizar pri- cer é a do seu programa para a sociedade gale- miya, a cadea de mulleres, da quecer contodo dúas meiro cal é a do contra- ga. Debe explicar que é o que quere facer en ca- que nunca se fala. grandes evidencias: pri- e nacionalismo rio, por demais, domi- da sector e non só con programas electorais, se- Occidente necesita contar meira, o nacionalismo nante. O aznarismo nón con ideas chave e de forma comprensíbel. un bon conto e se aparecen galego tivo sempre un- con egoismo” propulsou o seu discur- Por exemplo, debe aclarar como afrontaría o máis fotos imos quedar sen ha representatividade so fundamentalmente problema lingüístico, desde a situación actual á discurso sobre os dereitos hu- pequena, visibelmente através de dous eixos, utopía monolingüe (cos matices pertinentes), se manos, esas conquistas inferior ao catalán e o ningún deles novo. Os é que esta sigue a ser un obxectivo; debe acla- opulentas que se converten vasco e, segunda, a súa dous tiñan como fin rar sobre todo en que etapas e con que medios. en barato barato cando cruza- experiencia no poder (verdadeira proba de lu- atacar o nacionalismo. A Nosa Terra publicou recentemente unha serie mos o Mediterráneo. me dunha organización política) é aínda moi O primeiro era equiparar nacionalismo de artigos que entraban nesta materia. A xente É un deber humano corta e moi recente. A administración de can- con terrorismo. Neste ámbito non só é preci- quere sabelo e aos cargos públicos resúltalle imaxinar as outras fotos. Ins- tidades significativas de fondos públicos por so desmarcarse, senón tamén insistir na súa imprescindíbel para establecer unha liña políti- trumental cravado, aplicación parte de políticos nacionalistas non ten unha utilización política (non se gardan minutos ca coherente e factíbel ao respecto. de aparatos xinecolóxicos, historia que se delongue moito máis alá de oi- de silenzo polos policías asesinados por co- Ás avesas do que vimos apuntando, hai picana, penduracións, bisturí, to anos. Cabe entón estrañarse de que a inex- lombianos, por exemplo; nin ten nada que problemas que se ventean repetidamente e que cans violando e tubos como o periencia fanase algunhas espectativas? ver a defensa do euskera coa ETA). non son tales ou están mal enunciados. Trátase, do Informe Sábato, indicado Afonso Eiré referiase no número anterior O segundo identificar nacionalismo con por exemplo, do recambio dos cadros dirixen- para penetrar o ano ou a a un factor clave: o nacionalismo debe arrou- insolidariedade (obsérvese que perto está o tes. Por primeira vez, o nacionalismo conta con vaxina e facilitar a entrada da par (e intentar afortalar) desde as institucións PSOE do aznarismo, neste aspecto). A ideolo- representantes en todos os estratos xeracionais. rata, que despois furará para a súa base social. Facer outra cousa é inxenuo xía dominante equipara unidade de España É este un capital importante e imprescindíbel. intentar saír. e, en termos políticos, suicida. O militante, o con igualdade e nacionalismo con egoismo. Pénsese que o socialismo está en parte instala- Por certo, Sábato di que a votante, o traballador ou o empresario que ten Aquí, o nacionalismo galego presenta unha do grazas a que hai familias socialistas desde práctica da tortura en Arxen- fixadas as súas espectativas no nacionalismo primeira eiva: o seu accionar propagandístico hai setenta ou oitenta anos, unha transmisión tina supuxo un verdadeiro es- debe sentirse amparado por este cando alcan- péchase en Galiza, ao tempo que a súa análise xeracional que só agora comeza a producirse forzo de estado, a montaxe za as institucións. Non actuar así, máxime do Estado español e da súa conformación des- no ámbito galeguista. Ao nacionalismo non lle dun imenso e complexo apa- nun país moi dependente no ideolóxico coma de o punto de vista galego é deficiente, non sobra ninguén, senón que, moi pola contra, pa- rato burocrático. Por iso sor- Galiza e con limitadas oportunidades laborais por mal orientada, se- dece unha importante ca- prende que os xornais titulen na práctica, significa vivir nun purismo abs- nón por escasa. Non se rencia de cadros. Pres- con “O enigma Miller” a tracto que ignora a realidade de que todo gru- explica ampliamente e ‘Ao nacionalismo cindir de persoas é nega- chegada desde Guantánamo po social se move por intereses, desde os em- con datos o papel que tivo, prescindir de mem- ao Iraq do novo responsábel presarios, aos traballadores sindicados, pa- xoga Galiza no Estado. non lle sobra ninguén, bros destacados sería un- de prisións. Ningún enigma. sando polas nacións. Cumprir a lei e respetar A situación global obri- senón que, moi pola contra, ha pésima xestión de re- Un especialista en torturas a igualdade de oportunidades non significa garía mesmo ao BNG a cursos e representaría un eficiente e organizador, non ser neutral entre os adversarios e os propios e, explicar tamén en Gali- padece unha importante risco demasiado grande. como aquela xenerala incom- isto último, non é clientelismo, senón políti- za o papel de Euskadi e Outra cuestión é a ade- petente. Porque as torturas ca. A neutralidade da que teñen feito gala al- Cataluña que non é o carencia de cadros” cuación da mensaxe aos dan resultado cun exército gúns dos representantes institucionais na- que o españolismo pre- tempos actuais ou que serio, non con cantantes aos cionalistas, no exercicio do seu cargo, equi- tende facer ver. cada quen ocupe o lugar que se lles tolera retratarse. valería a que, durante a campaña electoral e É este un problema no que resulte máis útil. Agradécese a sinceridade arrebatados por un democratismo exacerba- non imposíbel de solu- Polo demais, hai que dun Aussaresse, xeneral fran- do, eses mesmos responsábeis públicos, na cionar. O aserto electoral de que Galiza debe dicir que o pesimismo, que se entrevé nalgúns cés e cabaleiro na guerra de súa calidade de políticos, non tivesen pedido gañar peso no Estado necesita ser explicado membros do BNG, non mostra máis que unha Alxeria: “Si. É certo. Non se o voto aos electores para a súa sigla, senón en detalle, pormenorizando as razóns a partir análise da realidade deficiente. A sociedade pode vencer o inimigo sen para calquera das que lexitimamente se pre- da situación actual. A consigna de “máis tren, actual é manipulábel —como calquer outra na recorrer á tortura e ás execu- sentan. A necesidade deste debate é suficien- máis cartos, etc.”, é susceptíbel de ser rebati- historia, por outra parte—, mais todos os ci- cións masivas”. Aussaresse te de por si para poñer de manifesto a corta da coas descualificacións de “todos os na- dadáns posúen capacidade de raciocinio e un- informaba cada día ao minis- experiencia institucional do nacionalismo. cionalismos son a pedir”, “todo o mundo que- ha experiencia bastante exacta do que os ro- tro de Xustiza francés, a Outro factor que parece importante anali- re máis”, “así non se constrúe España, etc.” dea. Se cadra, en vez de pensar que eles (os ci- François Miterrand. El será tamén Miterrand un criminal zar é o dos meios de comunicación. De pouco Hai que explicar a situación de partida e como dadáns) non nos merecen, deberiamos pensar ♦ serve a prensa, se a mensaxe non é a adecua- se moven as forzas na política e na economía que somos nós os que non os coñecemos aín- de guerra? da. O nacionalismo xa avanzou e xa retroce- galega e estatal, sempre en base a datos con- da o suficiente.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Desacordo na intepretación das súas palabras e na predición das súas intencións Fraga tece e destece a súa propia sucesión

A. EIRÉ ría “contra natura volver presen- un congreso elixa o seu sucesor consideran que a decisión debería Manuel Fraga Iribarne vén facendo política co seu futuro desde tarse” como candidato á Xunta no PPdeG”. Como subtítulo afir- tomala a Xunta Directiva Na- hai máis de oito anos. É o seu xeito de gobernar o partido. O xeito dada a súa avanzada idade. ma que “renuncia de forma taxa- cional a proposta de Raxoi, que, tradicional dos petrucios galegos de non nomear herdeiros até úl- Cinco meses despois, Fraga tiva a repetir como candidato á para daquela, sería vicepresidente. tima hora para seguir mandando. As súas afirmacións sobre a su- afirmaba publicamente que aín- Xunta”. Este é tamén o que esco- Fraga tamén anunciou postu- cesión son contraditorias e calquera frase ten lecturas contrarias. da non tiña decidido nada sobre llen como titular para a páxina ras distintas sobre quen debería o seu futuro, pero que estaba dis- nove. nomear o seu sucesor. Logo de “Remato agora o cuarto mandato xoi. Do que vaia ocorrer na Gali- posto a realizar “un sacrificio”. El Correo Gallego non se fai remarcar o seu protagonismo en Galicia e, despois... o que za, estamos como estabamos. As Ao mesmo tempo, comentáballe eco das declaracións de Fraga lo- personal na escolla, unhas veces Deus queira e Mariano decida”. distintas afirmacións de Fraga aos seus máis achegados, logo de go do Consello, senón que afir- afirma que serán os órganos Se tivésemos que que crer estas sobre o seu futuro político e o do realizar unha ampla consulta ma que o titular da Xunta “ase- competentes galegos, outras, que palabras de Manuel Fraga Iribar- posíbel sucesor, forman unica- partidaria, que tiña decidido non gurou esta semana por primeira Madrid terá a última palabra. ne ante a Xunta Directiva Na- mente parte da loita partidaria in- volver presentarse. vez de forma taxativa nos órga- Unha dálle todo o poder ao con- cional do PP en Madrid, debe- terna e na moi peculiar concep- O venres 18 de xuño as inter- nos de dirección do PPdeG que greso galego, outra á Direción riamos titular que non só o futu- ción que o actual presidente da pretacións logo da rolda de pren- non se presentará á relección ao nacional. Nunhas di que escoita- ro de Fraga á fronte do PP gale- Xunta ten da politica e de si mes- sa de Fraga eran múltiplas e con- cargo nas elecións autonómicas rá a Madrid e as poucas semanas go, senón tamén o nome do seu mo como home providencial. traditorias, incluso nos titulares do outono do 2005”. afirma que unicamente serán es- sucesor o vai decidir Mariano Fraga afirmara repetidas ve- dun mesmo medio. Segundo o rotativo compos- coitados. Raxoi. ces que non se volvía presentar Así, Faro de Vigo, titulaba na telán, que non cita fontes, pero O mesmo 17 de xuño, cando Pero as palabras de Fraga é ao seu terceiro mandato. Cando primeira: “Fraga deixa a porta pasa por estar ben informado nos foi preguntado se un Raxoi re- preciso situalas no seu contexto: o xornalista Luís Villamor de La aberta a ser outra vez candidato”. asuntos internos do PP, na citada forzado polos resultados das eu- acudía a Madrid a unha reunión Voz de Galicia lle preguntou na subtitulando que “Matiza que reunión Fraga expresou o seu de- ropeas podía implicar que teña partidaria logo de 14 anos para rolda de prensa logo dun dos tra- agardará a ver o que máis lle sexo de convocar un congreso no máis influencia na sucesión, Fra- darlle o seu respaldo a Raxoi. dicionais consellos do xoves, bo- convén ao país”. Na páxina 22, que as bases elixan ao seu suce- ga limitouse a afirmar que “é ob- Poñendo nas súas mans o seu fu- touno da sala por “impertinente”, pola contra, o mesmo xornal titu- sor. Para El Correo Gallego vio que todo ten relación”. turo e o do partido na Galiza, es- afirmando que el só tiña “unha la que “Fraga di que non ten in- “agora unicamente resta que Diversas fontes consultadas cenificaba todo o seu apoio ao palabra” e que xa a dixera. tención de seguir e que fará o (Fraga) a faga pública (a deci- na dirección do PP non se poñen que vai ser en outubro o novo Ás poucas semanas víñalle mellor para Galicia”. sión)”. de acordo sobre cal é a verdadei- presidente do PP. No mesmo un trasacordo e anunciaba que se La Opinión, do mesmo grupo A versión difundida por El ra intención de Fraga. Algúns senso habería que interpretar a volvía presentar como candidato que Faro, titulaba en portada, Correo Gallego, coincide cos confirman que expresou o seu afirmación de Fraga de que o a presidente, dadas as “espe- “Manuel Fraga: a miña intención desexos do sector denominado desexo de non volver presentar- partido “pode contar comigo pa- ciais” circunstancias” e os servi- é non volver presentarme ás “autóctono” dentro do PPdG, se. Outros consideran que nin- ra todo”. zos que “aínda lle pode prestar a eleccións”. con Baltar e Cacharro á cabeza e guén sabe o que vai facer. Os Fraga actuaba como militan- Galiza. La Voz de Galicia nin seque- con Cuíña como principal candi- máis defenden que as declara- te-fundador disciplinado, para Hai catro anos volvía andar ra leva o tema á portada. Nun dato á sucesión. cións son tamén un xeito de pre- exemplificar o que debía ser o nas mesmas. A mensaxe, aínda terzo da páxina 12, sen foto, titu- Defende este grupo interno parar a sucesión e lembran como sometemento doutros sectores que non tan rotunda, era que non la: “Manuel Fraga: non é a miña que a elección do sucesor de Fra- tamén está a adiar o nomeamen- do PP descontentos co liderato optaba a recuncar. Poucos eran intención presentarme ás autonó- ga debe de realizala o congreso to dun vicepresidente, varias ve- de Raxoi. Sectores próximos a os que o crían. micas”. do PPdeG na Galiza, que tería ces anunciado. José María Aznar opostos ao as- Nesta nova xeira de marear El Correo Gallego é moito lugar, posibelmente, en novem- —Pero vostede cre que Fraga censo de sectores considerados os distintos sectores do seu parti- máis taxativo, tanto no seu titular bro, logo do que o partido reali- se vai deixar o seu posto polas máis centristas. do que ten Fraga, recordar, entre de portada coma na páxina nove. zará a nivel estatal en outubro. boas? Sabemos, xa que logo, que outras, a afirmación de outubro En portada, a catro columnas, ti- Outros sectores, sobre todo o Ante esta pregunta directa, as Fraga confía plenamente en Ra- do 2003, cando afirmou que se- tula: “Manuel Fraga prefire que capitaneado por Romai Beccaría respostas son sorrisos.♦

Ambos deixan, porén, claras as súas diferenzas A entrevista de Fraga e Quintana confirma o diálogo institucional

A.N.T. tros entre ambos políticos a soas A entrevista entre o presidente poñíanlle morbo á política galega. Fraga e o voceiro nacional do Quintana deixou claro en dú- BNG, Anxo Quintana, serviu para as ocasións ante a prensa as evi- deixar claras as diferenzas exis- dentes diferenzas políticas e per- tentes entre PP e BNG. Pero as di- sonais que o separan do presiden- ferenzas que separan os naciona- te da Xunta. Pero o dirixente na- listas dun partido estatal cando se cionalista precisou que a distan- trata de falar do autogoberno gale- cia ideolóxica existente é a que go, non impiden tamén coinciden- obriga a que senten a dialogar cias, máis ben nas formas. “sen ningún preconcepto nin pe- Ambos dirixentes políticos, xa”. Sobre a posibilidade de che- segundo afirmaron logo de 35 gar a un acordo a tres bandas (PP, minutos de entrevista, creen BNG, PsdeG-PSOE) na reforma que este é un bo momento para do Estatuto ninguén dixo nada, e o diálogo. Tamén coinciden na en xeral as posturas semellan bas- necesidade de mellorar o Esta- tante separadas, pois o BNG pide tuto e de reformar o Senado. un novo pacto co Estado español. Non deu moito máis de si a Fraga e Quintana quedaron entrevista a non ser o restabeleci- de reunirse de novo durante o mento do diálogo institucional en- mes de xullo. Neste mesmo tre o Goberno autónomo e a opo- mes, Fraga tamén se voltará a sición nacionalista logo de dous reunir con Pérez Touriño, se- anos e medio de costas viradas. gundo fixaron os dous na súa O Prestige levou consigo a entrevista do 18 de maio. Os lí- “entente” entre Fraga e Beiras, que deres socialista e nacionalista chegaran a acordar unha metodo- tamén teñen por fixar a data do A. PANARO loxía de traballo na que os encon- seu encontro.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

PSOE: manter o sistema e perfeccionalo, aproximalo ao ma se mantén. Agora está o PSOE. Logo volveralles to- modelo confesado de ambos –o norteamericano– require car aos outros. de pactos e aparentes renuncias e esixe, sobre todo, dun- A campaña das eleccións europeas foi tamén paradig- ha cidadanía adurmiñada ou impedida de se expresar. mática. Uns e outros marcaron previamente o terreo de Cando as eleccións se aproximan cómpre polarizar as xogo: as eleccións europeas serían a segunda volta das O réxime posicións. E calquera argumento é bon: sexa o debate so- xerais de marzo. A nova directora xeral de TVE deu mos- bre se vai haber ou non debate –a dous, por suposto-, se- tras do que entende por pluralismo informativo: debates xa sobre outros temas –precariedade laboral, organiza- a dous. As regras estabelecidas de común acordo entre os sempre gaña ción do Estado, política exterior...– acerca dos que ambos dous farán o resto. A circunscrición única estatal, o es- teñen posición similares cando non directamente idénti- crutinio nas xuntas eleitorais provinciais –impedindo cas. Pasadas as eleccións todo debe volver á súa canle. materialmente o control do proceso polas formacións na- CARLOS AYMERICH Como se do Entroido se tratase, o mércores de cinza hai cionalistas–, a Xunta Electoral Central –aínda non reno- que fechar a billa, non vaia ser que a cidadanía pense que vada, con maioría do PP– erixida en árbitro supremo do ai unha realidade que non adoita aparecer nos me- é verdadeiramente a sobera- proceso... Todo, claro está, dios do réxime. Por baixo dos milagres de Magda- na, a dona do sistema. adubiado coa tradición demo- Hlena –“Maga”– Álvarez, que ao tempo que desco- E temos exemplos expre- ‘O importante é que crática española de sempre: bre buratos billonarios na Renfe se compromete agora co sivos. O Pacto Antiterrorista. dez días após as votacións “Plano Galicia”, sen deixar de anunciar unha nova liña de Ou a investigación dos aten- o sistema se mantén. aínda non se coñecen os re- AVE entre Valencia e o Cantábrico porque “Teruel tam- tados do 11-M. Sobre este úl- sultados definitivos que non bién existe” (non vaia ser que se lle note o dos parentes do timo asunto, mal pasaron tres Agora está o PSOE. se publicarán até o martes Courel). Por baixo da grandísima actuación da selección meses desde as eleccións do Logo volveralles tocar 30... é dicer, 16 días após as española en Portugal, “la de todos” que dixo o mesmo Jo- 14 de marzo e PSOE e PP xa eleccións! sé Luis Rodríguez Zapatero que, debía ventar algo, nin se- pactaron que na comisión de aos outros” Nestas circunstancias, o quera apareceu polo estadio José Alvalade. Por baixo investigación sobre os atenta- BNG está a loitar para manter mesmo de proxectos de lei improvisados contra a violen- dos constituída no Congreso o seu escano no Parlamento cia doméstica e da actuación dun Consello Xeral do Po- dos Deputados non comparezan nin José María Aznar nin Europeo. O que os cidadáns lle deron nas urnas. O que o der Xudicial claramente politizado... Por baixo de todo is- Zapatero. Poden protestar as que a prensa do réxime de- PP lle quere arrebatar con argalladas e ante a tolerancia, to está o esquelete nu do réxime: o bipartidismo. nomina “formacións minoritarias” (das que, por certo, cando non connivencia, do PSOE (“El PSOE admitió que Todo sistema precisa dunha válvula de escape para depende a maioría do PSOE na cámara), mais o veto é no hay una especial inquietud ante la posibilidad de que canalizar o descontento e a contestación dentro dos seus dunha lóxica incuestionábel: o sistema renovouse o 14- el Partido Popular sume un escaño que le dejaría a sólo propios marcos. Sábeo ben a Igrexa, que durante máis de M. Daquela a escusa –ben que inesperada– foron os aten- uno de los socialistas”, La Voz de Galicia, 23 de Xuño de 2.000 anos foi quen de manter no seu seo moitas corren- tados. É certo que houbo un damnificado que non conta- 2004). tes e tendencias aparentemente antitéticas unidas, porén, ba con perder as eleccións. Pero, coa perspectiva que dan O sistema, ao fin, sempre gaña. Todo ten, estes días, na fidelidade á institución. E semellan sabelo ben PP e tres meses, que máis lle ten. O importante é que o siste- un estraño fedor a Florida e a bolboretas.♦

Vigo

Co pensamento máis centrado na sobre como afrontar o vindeiro planificación das vacacións ca en inverno. E a alcaldesa? Podería polémicas cidadás non me resisto Paisaxe estival pensarse que ante o panorama a facer un somero repaso á paisa- dunha oposición dividida pode- xe política local antes de pechar a ría respirar tranquila. Non é así. maleta e disporme a ollar, aínda XOSÉ MANUEL AÑEL A inesperada e estrepitosa derro- que só sexa durante uns días, hori- ta do 14-M estragou todos os zontes menos coñecidos. Todos Lonxe calquera posibilidade de moción de censura, a polémica política pro- seus planos. O principal desazo temos un chisco de vaidade que é tagonízaa o desencontro entre o novo delegado da Zona Franca e a alcaldesa. foi a perda do seu “banqueiro” conveniente alimentar de cando no Consorcio da Zona Franca. O en vez sen que esa práctica se con- Non hai moción de censura que de que os cidadáns vigueses o As frustradas manobras de novo delegado do estado nese verta en costume. Permítanme ameace a alcaldesa porque Emilio apoian e só é cuestión de tempo Touriño, lonxe de facilitar unha organismo non fixo máis que que o faga nestes intres para fa- Pérez Touriño, malia que xure que que o ascendan aos altares, xa se- aproximación ao BNG e despe- apousentarse na súa oficina e xa chendear do acertado dun meu ar- non o tentou, fracasou no seu em- xa porque na nova corte socialista xar o camiño cara a unha mo- lle advertiu publicamente á Po- tículo anterior no que prognosti- peño de modificar a actual com- lle pecharon todas as portas ao ex- ción de censura, só conseguiron rro que se esqueza de seguir uti- caba que Corina Porro podería posición do grupo municipal so- xuiz, a realidade é que os inde- abrir unha fenda maior entre as lizando a Zona Franca como en- durmir tranquila porque o seu rei- cialista. Xa sexa porque Ventura pendentes-mariñistas seguirán di- dúas formacións (“Castrillo non tidade financeira á que recorrer nado non corría perigo a curto Pérez Mariño se negou a abando- rixindo a política socialista na pra- é de fiar”, Ricardo Varela dixit) cando precise facer as obras que prazo. O tempo deume a razón. nar a nave, convencido como está za do Rei por tempo indefinido. e empurrar a Mariño a buscar a falta de presuposto municipal apoios na periferia do PSOE. O lle impide afrontar. De momen- “líder” da oposición municipal to, acabáronse as exhibicions de decatouse de que no socialismo tulipáns nos parterres da Gran ascendente cada vez son máis os Vía e os proxectos de mellora que anceian velo nun posto no urbana no contorno da Alame- que poida lucir todas as súas ca- da. O goberno municipal queda pacidades sen interferir na vida este ano sen recursos econó- política. Necesitaba auxilio fóra micos e sen marxe de manobra do PSOE e os seus partidarios para facer algo máis que com- reuníronse para ofrecerllo a tra- pletar as obras comezadas pola vés dunha plataforma cidadá, anterior corporación. Nesta tesi- Outrovigoéposible, organiza- tura veremos como a alcaldesa e ción de nome evocador e utópi- os seus partidarios se refuxian co, fiel reflexo da filosofía ema- na estratexia da reivindicación nada do seu guía. Por suposto, a vitimista. A partir de agora alza- devandita plataforma ten carác- rán a súa voz, cada vez con máis ter independente (non cabía ou- frecuencia, para denunciar a tra opción); os seus integrantes pouca atención que o executivo non pecan de modestia ao pro- de Madrid lle presta a Vigo e clamar que o seu obxectivo é li- para censurar a actitude obstru- brarnos da “mediocridade rei- cionista da oposición. Simulta- nante”; e, como non, a súa pri- neamente proclamaranse vale- meira preocupación é o urbanis- dores de todo canto nimio in- mo e a calidade de vida (máis vestimento fagan Xunta e Depu- soldados na cruzada contra o tación no municipio. Plan Xeral). O guión dos próximos meses Mergullámonos de cabeza está escrito. Variará moi pouco nos calores estivais deste xeito: da paisaxe que nos ofrece o re- con Mariño reagrupando a súa cén estreado verán. Só unha per-

MUNDO CAL tropa para acometer a reconquis- soa pode facer fallido este prog- ta; coas bases socialistas enchi- nóstico, pero coñecendo a firme- Contra a agresión das minicentrais no río Verduxo. A Plataforma para a Defensa das de orgullo pola resurección za das súas conviccións e a tei- do Río Verduxo xuntou persoas chegadas de todo o país na ponte romana de Liñares (A Lama) para coñe- do partido e absolutamente des- mudez demostrada na súa ventu- cer a desfeita causada polas minicentrais e formar opinión sobre a instalación prevista desta clase de enco- concertadas e divididas pola fal- rosa traxectoria política, estou ros en todo o curso do Verduxo. Os manifestantes fixeron unha marcha nesta parroquia da Lama e despre- ta dunha dirección interna; e co case convencido de que non dei- garon un cartaz coa lenda O río é noso. A Plataforma recolle sinaturas para impedir que Hidroeléctrica de BNG encollido para protexerse xará que me arrepinta de exercer Pontevedra consume a agresión á cunca do Verduxo para que conta cos permiso do Concello e da Xunta.♦ dos ventos contrarios e indeciso de pitoniso afeccionado. ♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

Adaptados á nova normativa do galego. Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

Croques AFONSO EIRÉ

cionalistas en pé de igualdade e sidida polo catedrático Ramón Morais tamén sostén que Un euro ao mes Miguel Barros, o adecuamento do PSOE á estru- Máiz, intégrana once persoas, Nós-UP ten que “deixar de lado tura federal que, en teoría, con- algunhas tan coñecidas politi- accións vangardistas salvo para en apoio do catalán portavoz do templan os seus estatutos.♦ camente como o ex dirixente de cuestións excepcionais e mo- Congreso Federal EU Anxo Guerreiro ou Xoán mentos esporádicos”. Eliseu Climent, editor da revis- López Facal, ex de Esquerda Logo dos últimos resultados ta El Temps, puxo en marcha socialista Os once do PSOE Galega. Tamén o empresario nas eleccións europeas hai quen unha novidosa idea para apoiar Afonso Paz Andrade, Xosé pretende reabrir o debate entre o catalán. Trátase de que os so- ♦ O único concelleiro socialista vi- para reformar Luís Rodríguez Pardo, Xosé os independentistas. cios das distintas entidades ca- gués que se opuxo á política de o Estatuto Luís Carro, Luís Rodríguez Ea- talanas aporten un euro ao mes. Pérez Mariño cando era alcalde e nes, Antonio López Díaz, Car- A esta iniciativa sumáronse xa o los Martínez Buján, Alberto criticou publicamente a ruptura A fundación Iniciativa 21 creou As receitas políticas F.C Barcelona, as abadías de do pacto co BNG, Miguel Barros, Gago e Manuel Jerpe. As cla- Monserrat e Poblet, os sindica- unha comisión de 11 persoas ves da reforma fixáronas na semella que conta co apoio da que será a encargada de elabo- de Méndez Ferrín tos UGT e CC OO e todos os maioría da militancia. Barros foi “óptica socialdemócrata, gale- partidos operantes nos Paisos rar a proposta de reforma do guista e federal”.♦ elexido como portavoz de Vigo e Estatuto do PSdeG-PSOE. Pre- A Frente Popular Galega non se Cataláns agás o PP. comarca ao Congreso Federal a presentou as eleccións europe- Os impulsores teñen a inten- celebrar en Madrid. Unha sema- Anxo Guerreiro. A.N.T. as. Tampouco non pediu o voto ción de constituír unha funda- na antes tamén fora o máis vota- A participación para ninguén, porque ninguén ción que se ocupará do finan- do dos 38 delegados elexidos pa- lle servía. Mesmo non chamou ciamento dos proxetos de apoio ra representar a Vigo no congreso electoral de Nós-UP á abstención. Agora o seu actual á língua. A recadación dos fon- do PSdeG-PSOE a celebrar a me- ideólogo, Méndez Ferrín, pro- dos correría a cargo de cada un- diados do mes que vén. Dentro do movimento inde- pón unha unión de todas as for- ha das entidades, que lle pedirí- Estas votacións semellan pendentista deuse un debate zas políticas, sindicais e sociais, an aos seus socios o pagamento conformar unha nova maioría en sobre a participación electoral desde o PSOE aos anarco-sindi- da “taxa nacional”. O diñeiro Vigo que demostraría que a mili- na “democracia burguesa”. Di- calistas, para derrotar a Fraga recadado serviría para apoiar tancia socialista ten uns rexistos rixentes como Carlos Morais, nas vindeiras eleccións autonó- econonomicaente un proxecto políticos diferentes aos que hoxe secretario xeral de Primeira micas. A coalición levaría por anual relacionado coa vertebra- defende o grupo municipal so- Linha, sosteñen que na Europa nome Nunca Máis. Non é a pri- ción dos territorios de fala cata- cialista, pero tamén aos que, ul- ocidental “non é viábel cons- meira vez que Ferrín pensa en lana e defensa da unidade da timamente, está a explicitar a di- truír un movimento revolucio- tamaña coalición. Era a fórmula lingua. O proxecto centraríase, rección encabezada por Pérez nario con proxeción de masas ideada nas últimas municipais. xa que logo, primeiramente en Touriño. Barros ven defenden- renunciando, por principio, a Catro anos antes a proposta era Valencia, pero tamén en Ma- do, desde hai máis de 20 anos, participar na política institu- a entente de todo o nacionalis- llorca, Aragón, o Rosellón e a un acordo entre socialistas e na- cional-electoral”. mo con Izquierda Unida.♦ Cerdaña.♦

Lugo

Teño escoitado, por terras de Es- pos de panaceas turísticas e de tremadura e cando un falaba da Xacobeos, deixouse perder un- calidade do vacún galego, que Dereitos da carne ha data de afianzamento galego non me chufase tanto, que moi- e de realidade histórica até o tos dos xatos que aquí se vendí- punto de que a festa xa non se an procedían daquelas terras por- ANTÓN GRANDE celebra en xoves, como debería que os nosos onde verdadeira- ser, senón en domingo, mestura- mente se comían era en Barcelo- A carne que comemos xa non nos pertence. Ao menos, cada vez son máis do neste ano cunha festa romana na e Madrid. A cousa soábame os produtores que venden os seus dereitos a gandeiros casteláns ou cata- “Arde Lucus”, con tres anos de un pouco choqueira pero, logo tradición, que deixou eclipsada da denuncia feita polo presidente láns para se esqueceren dunha actividade que dá máis problemas ca vantaxes. a centenaria. da Cámara Agraria de Lugo, Xo- Non se trata, polo tanto, de sé Antón Ledo, estou empezando que a ofrenda das sete cidades do cos a apoiala ou non vén dada ricos máis relevantes que que- reivindicar unha tradición dende a crela na súa totalidade. Antigo Reino de Galicia ao San- por ser un acto relixioso, de dan da historia de Galicia, da o punto de vista católico ou de Segundo explicou Ledo, as tísimo Sacramento en Lugo ten sometemento en certo xeito do súa independencia como reino. refugala dende os non crentes. explotacións de carne en Galicia unha historia de 335 anos pero poder civil. Hoxendía non deixa Toledo soubo explotar ben o Trátase de reivindicar a historia séguense pechando e os dereitos queda esmorecida como si fose de ser máis que un acto simbóli- seu Corpus, que mesmo ten ca- de Lugo e de Galicia e iso, aquí estanse vendendo a gandeiros de algo de onte mesmo. co pero o que non ten dúbida é rácter festivo o xoves que lle nesta cidade, semella que nin- Castela e León e de Cataluña. Is- A diatriba dos grupos políti- que se trata dun dos feitos histó- corresponde. Aquí, nestes tem- guén quere entendelo.♦ to vén motivado, nalgúns casos, pola idade dos titulares e noutros Subliñado porque a xente se ve moi tentada Guisa e Napo UXÍA E BRAIS pola venda dos dereitos e apro- veitan os prezos como se fose unha xubilación anticipada. O máis preocupante é que as TERÁS ALGO Da Vinci administracións, tanto a auto- QUE DICIR DA nómica como a central, pasan CAUSA DISTE NUN EXERCICIO LOIS DIÉGUEZ ESTRAGO?!! DE AUTOCRÍTICA do tema e cada día son menos CONTUNDENTE as explotacións que quedan. Na DIREICHE QUE, SE CADRA, Non sabemos se Leonardo, o Da Vinci, se entusiasmaría coa no- actualidade hai unhas 8.000, FOI O BIPARTIDISMO, vela de Dan Brown e coas interpretacións que este autor dá das O SOL E A PRAIA, OU das que 5.000 estarían na pro- A MALA PRENSA... súas afeccións. Coidamos que non. Nen tampouco os estudosos vincia de Lugo. da simboloxía, contemplada esta nos aspectos que introduce no Claro que, tendo en conta libro. De narración fría e plana, a novela non ofrece nen tan se- que o kilo de carne de vacún es- quer un respiro poético, unha frase fresca, unha imaxe orixinal. tase pagando ao redor dos 3,6 As personaxes son, así mesmo, simples, como figuras de bandas euros, o que non chega nin para deseñadas. Alguén chegou a dicir que isto era o interesante, mais cubrir os gastos de produción, nós non podemos confundirmos unha arte coa outra, nen as fe- non resulta raro que os gandei- ramentas de cada unha, ben diferentes. Se criamos personaxes ros decidan claudicar e vender estas teñen que ter vida, volume. A novela convértese estricta- os dereitos, a sala de ordeño e o mente en acción, con presenza dun apampante mundo tecnoló- tractor se fai falta. xico, obsesión dos sectores industriais nordeamericanos para Teño clara unha cousa. Can- atrair consumidores. Acción con pantalla grande sen fondo e do en Estremadura me volvan moito colorido, e o “chico” e a “chica” como eternos protago- repetir que a carne de Galicia é nistas gañadores. Se a escrebese un galego ou unha galega dirí- de calquera lugar menos de ase abertamente que non estaba conseguida, e punto, a pesar de aquí, calarei e pagarei unha rol- que no noso idioma teñamos novelas moitísimo mellores. Pero da. Cecais así logre desviar a como a escrebeu un nordeamericano ben apadriñado, pois iso, conversa. vende moitísimo, está de moda e ofrece moito do que os consu- Do que sí estou seguro é de midores queren ler. Así é, vaia por deus.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

análises que se fixeron sobre os re- sultados electorais en Pontevedra César Mosquera esquecéron iste factor. De non ter apoiado Caixa Galicia tan decidi- damente ao PP, os resultados serí- an ben distintos. Pero estes son os ‘ENCE pretende utilizar, para consolidarse, fórmulas propias custes que as veces se pagan por manter a coherencia cunha deter- minada liña política. Nós conside- do franquismo’ ramos que os principios están por riba de calquera outra cousa. Son malas as relacións en- RUBÉN VALVERDE tre o Concello e Caixa Galicia? Non ten nada que ver unha É o concelleiro de Urbanismo de Pontevedra. Nesta entrevista explica como está o contencioso en- cousa con outra. Nós entende- tre ENCE e o Concello. Segundo César Mosquera, “o conflito con celulosas vaise gañar xudicial- mos o Concello como adminis- tración. Cando Caixa Galicia se mente pero pode ter custes sociais”. O domingo 27 celebrarase unha marcha dende Pontevedra até presenta a un concurso, é tratado igual que calquera outro candi- as instalacións de celulosa que conta co apoio dos grupos municipais do BNG e do PSOE. dato. O problema con ENCE é po- lítico, non administrativo. Nós non utilizamos o Concello como elemento partidista. Cales son os próximos pro- xectos urbanísticos da cidade? Para empezar, comezarase coas obras nos terreos de TAFISA dentro de un ano máis ou menos. Sen em- bargo, o noso gran proxecto para esta lexislatura é completar o dese- ño de calidade urbana co adecenta- mento das rúas a carón do río. Que- remos integrar a cidade no Lérez e viceversa. A idea central é recupe- rar as rúas que baixan ao río, a cre- ación de espazos públicos abertos, o tratamento das marxes, etc. En to- tal este ano hai sete millóns de eu- ros no orzamento para este cometi- do. A isto hai que engadirlle o siste- ma de eliminación de vertidos na ría, que ten un orzamento de case catro millóns de euros. Con isto tra- tamos de recuperar o río, facendo que Pontevedra teña un atractivo turístico. De feito este ano comeza- ron a remontar o Lérez especies que había anos que non subían co- mo o salmón ou a lamprea.

Resultados electorais

Nas eleccións europeas o BNG acadou uns resultados baixos en Pontevedra, igual que nas xerais. A que puido deberse? PACO VILABARROS Xuntáronse varios factores. Como está o conflito con ENCE? países terceiromundistas. Non para acadar o permiso de constru- que seguramente vaia ter custes Para empezar, nestes momentos o O que se está xogando é a con- existe algo igual no resto de Euro- ción da planta de papel propio do sociais. É un caso único no Esta- Concello de Pontevedra é o buque solidación ou non da planta de pa- pa. Nós apostamos por un equili- franquismo. Daquela, coa escusa do. Non coñezo outro no que un insignia que lle queda ao naciona- pel na Ría de Pontevedra. A cons- brio entre o desenvolvemento e o de industrializar, valía todo e os concello estea a loitar contra o po- lismo. Na anterior lexislatura os trución dunha fábrica de tisú é medio ambiente. Hoxe en día está trámites para pedir o permiso dá- der económico e político da co- ataques do poder político galego simplemente un bandeirín de en- claro que a instalación dun enclave baos un amigo nun despacho. Nes- munidade. É por isto que apenas repartíanse entre tres grandes al- ganche que serve como reclamo industrial altamente contaminante te caso ocorreu exactamente igual. ten transcendencia mediática. caldías. Agora concéntrano en nós. para os pontevedreses. A fábrica no medio da ría impide o crece- Tanto é así, que os xuristas da Ninguén se quere enfrontar ao po- Estamos sometidos a unha presión de papel non consumiría máis que mento económico. Xunta botan as der político e económico. sen precedentes. En segundo lu- o 10% da pasta producida. A EN- Cos argumentos mans á cabeza ca- Afirma que vai ter custes so- gar, produciuse un descenso do CE interésalle instalar esta planta utilizados por EN- ‘ENCE presentouse da vez que ven co- ciais porque os pontevedreses nacionalismo a nivel de Estado aí para ter unha desculpa coa que CE e por quen está mo se tramitou o apoian a consolidación de ENCE? que está conducindo a un biparti- permanecer máis alá do 2018. detrás, que é Caixa ás eleccións permiso porque as Os únicos datos que aparece- dismo. Tamén hai que ter en conta A perpetuación de ENCE im- Galicia, téñense en Pontevedra” razóns que se dan ron filtrados nalgún inquérito é que a imaxe do Bloque a nivel ga- pediría a recuperación da ría? feito auténticas son xusto o con- que a maioría dos cidadáns se opo- lego non nos favorece. Nós con- O problema é que ENCE está barbaridades eco- trario do que afir- ñen a que ENCE siga a estar aí. A servamos a alcaldía porque os colocada nunha enseada. Ese era lóxicas en todo o ma a Lei de Cos- mellor proba de que isto debe ser pontevedreses se identifican cun un lugar de gran produción maris- mundo, como a tas. A normativa así é que Caixa Galicia leva dous proxecto de cidade. Cando ese ele- queira onde se criaba ameixa ou construción de centrais nucleares, afirma que non se pode enaxenar anos investindo grandes cantida- mento non é o primordial e pesan berberecho. A concesión de costas os aterrados ou vertidos indiscrimi- ningún terreo que fose alterado des de cartos en mercar vontades máis as siglas, é cando obtemos é de medio millón de metros ca- nados perigosos. pola man do home e que de ser así para facer cambiar a opinión pú- peores resultados. Iso non quere drados que son perfectamente re- Que posibilidades ten de ten que recuperarse como espazo blica. De feito, ENCEnon vende ab- dicir que esteamos desanimados cuperábeis. Por outro lado, a fábri- consolidarse ENCE? natural. A Xunta utilizou como ar- solutamente nada en Galiza, por ou desmoralizados, senón que te- ca separa Marín de Pontevedra. De Legalmente non ten argumen- gumento que xa que o terreo fora suposto tampouco en Pontevedra, mos que traballar para recuperar a non existir, ambas localidades po- tos e sábeo. O que ocorre é que de- degradado pola acción humana, e está financiando entidades so- confianza dos electores. derían estar unidas. O que se dis- trás de ENCE está o poder econó- entón non podía recuperarse como ciais, deportivas e culturais co úni- Pensa que a imaxe do Blo- cute é se seguimos cunha política mico e político de Galiza. ENCE é espazo natural. co obxetivo de crear afinidades e que é negativa? dos anos cincuenta e sesenta ou se só un convidado de pedra. Quen Que afirman os tribunais? silenciar voces. Pero esa non era a Podo dicir que a imaxe do queremos entrar no século XXI. ten o paquete de accións é Caixa Temos dous contenciosos con- primeira opción de Caixa Galicia. BNG é marabillosa, pero a xente ENCE argumenta que a instalación Galicia. A súa vez conta co apoio tra Caixa Galicia e a Xunta. Un A que se refire? non nos vota. Obviamente isto da planta traerá desenvolvemento da Xunta. Tal e como está a nor- deles nun xulgado de Pontevedra A solución máis fácil para Cai- non tería ningún sentido. Estamos económico. Sen embargo, esta pre- mativa de costas do Estado, a le- e outro está no Tribunal Superior xa Galicia era quitar do medio o nun proceso de renovación interna misa non é compatíbel co modelo xislación medioambiental europea de Xustiza de Galiza. Até agora, nacionalismo. Para iso decidiron e agardemos que para os vindeiros que están a aplicar os países desen- e a galega, eles saben que non te- as dúas sentenzas que se fallaron presentarse ás eleccións e gastaron comicios nos recuperemos. A or- volvidos despois da Segunda Gue- ñen ningunha posibilidade de per- dannos a razón e, polo momento, en campaña máis cartos que todos ganización está traballando para rra mundial. Non hai que esquecer manecer na ría. O que ocorre é que a construción está paralizada. Pe- os partidos xuntos. En canto o PP iso, pero tamén é certo que esta- que o modelo de ENCE é propio dos neste caso utilizouse un trámite ro esta vai ser unha batalla longa perdeu, pasaron ao plano B. As mos nun escenario complexo.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Segundo un informe encargado por Citröen ‘En Galiza existe un forte sentimento galeguista, homoxéneo en todas as idades’

RUBÉN VALVERDE “Os galegos defínense como tolerantes, laicos e contrarios á xenofo- bia”. Así o afirma o informe Ardora 2004 encargado por PSA Peuge- ot Citroën. O estudo, elaborado a partir de 1.000 entrevistas telefóni- cas –500 en Vigo e outras tantas no resto de Galiza–, leva por título Pasión por Vigo: A xuventude, un activo estratéxico. Entre outras, o traballo chega á conclusión de que “Vigo é unha cidade desestrutu- rada que non conseguiu poñerse no mapa e que, como contrapartida, demostra unha extraordinaria rexeneración en tempos de crise”.

A investigación ten como obxec- de pero as diferenzas, por tramos tivo “explicar o presente de Vigo de idade non están tan marcadas para facer máis comprensíbel o como no caso de Vigo”. Os res- seu futuro”. A partir dos datos ponsábeis do informe indican obtidos, o Consello de Ardora que “este sentimento nacionalis- enumera unha serie de conclu- ta aumentou dende o accidente sións e achega solucións para do Prestige”. “facer de Vigo unha cidade com- O informe asegura que “o petitiva”. Para iso, compáranse 60% dos vigueses mais novos os resultados obtidos nesa cidade (18-24 anos) está preocupado cos obtidos no resto de Galiza. polo seu futuro laboral. En Gali- En canto a como se definen, za, na mesma franxa de idade, o 41% dos enquisados de Vigo esta porcentaxe descende até o afirman sentirse vigueses e un 40%”. En canto aos sectores 28% “galegos antes de nada”. económicos, as Pemes son as Españois tan só se consideran máis valoradas cunha nota de como primeira opción o 8,3%. 6,5 sobre dez. Séguenlle os em- “O sentimento localista aumenta presarios cun 5,2, a administra- entre os novos, cun 57,6%. Para ción 4,9, as multinacionais o os maiores descende até un 4,7, e pecha a lista os sindicatos PACO VILABARROS 33,1%”. En canto a Galiza, o con tan só o 4,2. (28%), seguido dos autónomos lencia (21,8%), a fame (21,4%), 88,6%. Son favorábeis a matri- 58% dos enquisados defínese co- “Como media, o lugar máis (27%). Para os galegos da mes- o cambio climático (20,4%) e o monios entre homosexuais nun mo galego como primeira op- desexado para traballar é a Ad- ma idade a administración é a medio ambiente (17,8%). Pe- 74,2%. Son contrarios a ensinan- ción. O 25% declárase español e ministración”. As porcentaxes máis desexada”. chan a lista o terrorismo (14%) e za obrigatoria de relixión nun o 8,3% afirma ser da súa cidade. son semellantes en Galiza (36%) O problema que máis lle pre- a desigualdade (12%). 77,4% e defenden nun 90% que “A nivel de Comunidade Autó- e en Vigo (37%). “Entre os no- ocupa á xuventude en Galiza son En canto aos valores socio- se lle dean os mesmos dereitos noma o sentimento nacionalista vos vigueses, a primeira opción é as guerras (28,8%), séguelle a culturais, os galegos apoian os aos emigrantes que aos cidadáns aumenta segundo diminúe a ida- traballar nunha multinacional contaminación (23,8%), a vio- matrimonios entre etnias nun do Estado.♦ Os emigrantes votarán nas embaixadas e consulados

A.N.T. mente a moción foi aprobada. deste grupo, que até agora recla- toria electoral, sexa de ámbito lo- A aprobación desta moción ta- O Senado aprobou o mércores 23 Máis de un millón e medio de maba a aplicación de medidas cal, autonómico ou estatal. Isto mén obrigará ao Executivo central de xuño cambiar o sistema de vo- persoas do Censo de Residentes como a acordada no Senado, pe- significará unha alteración no re- a recoñecer o carácter pluricultu- tación dos emigrantes para que Ausentes votarán “con todas as ro que destas vén de absterse. parto dos representantes políticos, ral e plurilingüe nas accións edu- teñan que depositar o sufraxio nas garantías”, de modo que se su- Así, o PSdeG no Parlamento ga- xa que a Galiza corresponderanlle cativas dirixidas aos residentes embaixadas e consulados e que o primirá o sistema de voto por co- lego votara a favor dunha inicia- máis escanos dos que ten agora. ausentes e que se aumenten nos voto por correo sexa excepcional, rreo, que provocou numerosas tiva similar aprobada unani- Outra consecuencia da apro- orzamentos de 2005 os recursos reservado a casos como os mari- denuncias por irregularidades e memente pero no Senado afir- bación do Senado é que o repar- dedicados aos emigrantes. ñeiros que están a pescar en cala- suplantacións. Este sistema que- mou que o acordo é “demasiado to de fondos que a Administra- Por último, o mesmo acordo doiros lonxe de Galiza. dará agora para casos excepcio- imperativo para o Goberno”. ción dá ás Comunidades autóno- reclama que o desenvolvemento A moción aprobada fora pre- nais. Até agora, o PP gañaba en- Na mesma emenda acordouse mas e concellos tomará en conta da Lei de Estranxeiría garanta sentada polo BNG, CiU e PNV, e tre os residentes ausentes, pero que os emigrantes conten no com- o censo de residentes ausentes, mellor os dereitos dos inmigran- tras unha transacción co PP, con- nos últimos comicios o PSOE foi puto de electores para fixar o nú- polo que Galiza e moitos muni- tes e que a residencia legal sexa tou co apoio dese grupo pero non o gañador. Esta circunstancia mero de representantes políticos cipios tamén recibirán máis car- automática para os parentes pró- do PSOE, que se abstivo. Final- coincide co cambio de opinión correspondentes a cada convoca- tos do Goberno central. ximos de españois.♦ Santiago

Remataron as diferenzas entre os tidos e sen necesidade de elimi- socios do goberno local sobre a nar árbores, e as entradas serán actuación urbanística para O Es- Menos aparcamento e máis parque máis pero con menos impacto piño, fronte ao antigo hospital sobre o medio. Haberá catro ac- universitario, xa case derruído. cesos ao futuro parque ao unirse, XAVIER LÓPEZ Máis que esborrallado está desde aos previstos, un desde o Carme hai tempo o pazo modernista on- de Abaixo e outro, para peóns, de o recordado Toné concedía Un dos terreos máis atractivos da cidade ten xa un plano de futuro. O Es- que unirá as fincas do Espiño e entrevistas mentres a policía o piño acollerá diversos edificios destinados ao lecer e aos servizos sociais. Monte Pío. buscaba para metelo entre reixas Contentar a todos sempre é por delitos cometidos media du- sacordo que mantiña conxelada habilitación pola insistencia do listas celebran ver recollidas as complicado e neste caso tampou- cia de anos antes. Toné non po- unha operación para a que se re- grupo nacionalista. súas demandas no documento fi- co se consegue. O grupo popular derá ver ese seu pazo recuperado quiría unha maioría cualificada e Os socialistas venden a ope- nal que, ao seu xuízo, mellorou entende que a operación sobre para actos culturais promovidos que fará medrar a Santiago cara ración urbanística como a cha- notabelmente. Rachouse coa todo favorece a unha empresa polo Concello, nin a zona con- a un recanto onde reinaba o mada a devolverlle á cidade un idea de facer un acceso de 16 privada nunha finca singular e vertida nun parque público de abandono desde hai xa demasia- parque urbano que se lle furtou metros para acceder a un aparca- nun entorno especialmente pro- 18.000 metros cadrados, nin do tempo. Menos aparcamento e cando se construíu nas proximi- mento no medio da finca, o que texido. Pero se hai máis parque e tampouco o futuro xeriátrico de máis parque, menos accesos para dades a residencia oficial do pre- suporía partir o conxunto pola menos aparcamento, os veciños carácter privado. coches e máis árbores, así pode- sidente da Xunta, un ámbito que metade e tronzar unha importan- poderán gozar dun espazo de pri- O acordo entre socialistas e rían resumirse as modificacións agora se busca integrar e conec- te cantidade de árbores. Os esta- vilexio para mirar cara a cidade nacionalistas ponlle fin a un de- introducidas no proxecto de re- tar. Pola súa banda, os naciona- cionamentos estarán máis repar- desde un lugar agora a monte.♦ Ano XXVII A enerxía producida será equivalente á de dous muíños eólicos Critican o proxecto do encoro de Frádegas Do 24 ao 30 de xuño 2004 por danar o patrimonio ambiental da Ulloa Nº 1.134

XAN GÓMEZ VIÑAS A Xunta, da man de Unión FENOSA, tenta, dende 2001, construír un feixe de minicen- trais en toda Galiza a pesar do excedente en produción enerxética. Na cunca alta do Ulla os planos autonómicos falan de erguer seis represas, unha delas por riba dos torren- tes de Mácara, en Frádegas, dándolles as costas ás voces de protesta de veciños e exper- tos en protección ambiental.

En novembro de 2001, FENOSA presentou perante a Xunta o pro- xecto nomeado ‘Augas de Fráde- gas’, dentro dun máis ambicioso coñecido como ‘Proxecto de aproveitamento integral da cunca do río Ulla’. Este plano contem- plaba a construción, nun breve período de tempo, de trece mini- centrais de produción hidroeléc- trica na cunca alta do río Ulla. A mobilización cidadá na comarca da Ulloa foi inmediata e rotunda. “Se poñen aí os enco- ros, van derramar o río todo, eu non os quero”, dicía daquela un- ha veciña de Agolada. Máis de 2.000 alegacións foron presen- tadas encabezando as mobiliza- cións a Coordenadora Galega en Defensa dos Ríos. A futura represa modificará profundamente o aspecto de Mácara. Meses máis tarde, Augas de Galiza, organismo autónomo le aberta de 1.498 metros de profesor de Económicas e Em- seu “Ecoloxía forestal e ordena- tario en produción eléctrica, ex- adscrito á Consellaría de Obras longo, unha presa de 3,5 m de presarias da Universidade de ción do bosque” advirte: “a ve- portando de xeito directo máis Públicas, encargada da xestión ancho e 2,3 m de fondo. Vigo, Eduardo Jiménez-Fernán- xetación ripícola exerce moi di- dun terzo da enerxía que produ- da auga mediante o seu Plano No plano económico, o im- dez, outras perdas non tanxíbeis versas e relevantes funcións eco- ce –957 dos 2.406 Mw produci- Hidrolóxico Galiza Costa, viuse pacto fundamental afectaría a deberan terse en conta na apro- lóxicas, (...) serve para estabili- dos. Porén, os propios veciños na obriga de aceptar as alega- agricultura e a gandaría, primor- bación dun proxecto destas ca- zar as beiras e como franxa de quéixanse da febleza da rede cións do pobo da Ulloa en sete dial no desenvolvemento da racterísticas. A contabilidade de protección a xeito de filtro verde eléctrica. Daquela, cara a onde dos trece casos, mais denegou- Ulloa (arredor do 40 por cento expropiación, socialización e que diminúe a vai esa enerxía? nas nos seis restantes, cualifi- da produción da bisbarra corres- despersoalización para os mem- contaminación e Un dato per- cando de inxustificadas as pro- ponde a este sector). Tamén o bros da comunidade afectada a carga de sedi- Cómpre salientar corre estes días A testas das plataformas cidadás e crecente turismo rural veríase serán, neste eido, fundamentais. mentos nos ríos”. Ulloa: dous muí- ecoloxistas. freado pois, en verbas dos pes- O río como lugar de encontro e No aspecto a presenza dun ños eólicos pro- cadores da Ulloa, “como imos referente común. florístico cómpre bosque de érbedos ducirían a mesma A presa de Frádegas portenciar o turismo rural?, ven- Pero hai máis, a presa des- salientar a pre- enerxía que a mi- dendo imaxes de cemento?”. truirá de xeito irreversíbel unha senza, excepcio- en Mácara e nicentral de Frá- Na localidade de Frádegas, no Mais a distorsión directa da ampla franxa de bosque autócto- nal na Galiza, degas, e a cambio concello de Antas de Ulla, cons- paisaxe, por mor do encoro, o no de ribeira, único das cuncas dun bosque de o coñecido, e case derramarase un truirase, segundo os planos de pantano, liñas de rede eléctrica atlánticas galegas e elemento érbedos en Má- único, sobreiral, río. A pesar disto, Augas de Galiza e FENOSA, un- e demais, tamén poden sumarse chave para frear a destrución im- cara e o coñeci- para 2010, Augas ha das seis represas proxecta- ao custo sociolóxico ou patri- parábel deste exclusivo ecosiste- do, e case único, un chisco máis de Galiza pensa das. O encoro anegaría unha ex- monial. Segundo o informe do ma. Roxelio Pérez Moreira no sobreiral que se cuadriplicar o nú- tensa franxa de bosque de ribei- atopa un chisco abaixo da represa mero de minicen- ra autóctono, augas abaixo do Os torrentes de Mácara poderían rendibilizarse promocionando o deporte. máis abaixo da trais sen sequera Balneario de Frádegas, e extin- represa mais consultar as pobo- guirá, en épocas de seca, os to- afectado seguro acións afectadas. rrentes de Mácara, paraxe cun- polo inevitábel A produción esti- ha fonda ligazón para os habi- troco climático. mada das mini- tantes da Ulloa. Na fauna as per- centrais fronte á O devandito ‘Proxecto inte- das son tamén incalculábeis. enerxía total producida para o gral de aproveitamento do Ulla’ Cómpre sinalar tan só que 23 2010 suporá tan só un 1,3 por de Unión FENOSA ten a súa ori- especies animais do alto Ulla cento (se queremos xogar coas ci- xe en tempos da ditadura fran- aparecen sinaladas como mere- fras, as ribeiras de Mácara vende- quista, alá por 1962, en plena cedoras de protección na Direc- ranse polo 0,0036 por cento da xa febre construtora de encoros. tiva Hábitat da UE, das que sete excedentaria produción enerxéti- Os datos achegados pola empre- teñen un alto risco de desapare- ca galega). sa eléctrica no proxecto de Frá- cer. Máis de 50 científicos gale- degas, xa en 2001, non varían gos, que non foron escoitados unha coma do informe realizado Obra innecesaria pola Xunta, veñen de asinar un corenta anos atrás e calculado manifesto contra as minicentrais para o período 1971-1987. O E cales son os beneficios? Se hidroelécticas no que a mensaxe encoro tería as dimensións da- atendemos ás cifras de produ- é clara: “non podemos permitir quela acordadas, superiores ás ción enerxética de Galiza, olla- inmolar un patrimonio de todos permitidas hoxendía –unha can- mos que o noso país é exceden- para o beneficio duns poucos”.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Estrea no cinema dunha nova película Shin Chan monolingüe en galego

H.V. rresponde facer ao Goberno pe- A Mesa pola Normalización ro que deixa pasar. Ao galego asinou un acordo cos produto- fáltalle o apoio da Xunta”, de- res de Shin Chan e conseguiu nunciou Carlos Callón. que o novo episodio que se es- Porén, Callón si recoñeceu o trea nas salas galegas de cine- papel da TVG nas dobraxes de ma sexa unicamente en galego. Shin Chan, que no cinema re- Shin Chan Operación Rescate sultan bastante caras. As dobra- chega ás pantallas o venres 25. xes para vídeo ou televisión son máis económicas, o que permi- A presentación da película contou tiu que a distribuidora estrease coa presenza do seu director, directamente en formato do- Keiichi Hara, do seu produtor, méstico dúas novas películas. Hitoshi Mogi, e de membros da Trátase de Doraemon e o tren empresa distribuidora Luk Inter- do tempo e Shin Chan A inva- nacional, así como do presidente sión, que en Galiza saíron en da Mesa pola Normalización Lin- vídeo VHS exclusivamente en güística Carlos Callón. Non esti- galego e en DVD co galego no vo presente ningún representante menú de opcións de idioma. da Xunta porque, segundo denun- “Neste caso a distribuidora co- ciou Carlos Callón, a Xunta “nin rre con todos os gastos –expli- levantou o teléfono para conse- cou Carlos Callón–; isto de- guir que se estrease en galego”. mostra que é unha actividade O novo episodio de Shin rendíbel, aínda que un xesto así Chan estréase en Galiza exclusi- hai que recoñecelo porque é im- vamente en galego. Distribúense portante. Ademais, o éxito pode 12 copias no noso país, como abrir o camiño para que outras acontece nas grandes estreas distribuidoras dean o paso de –máis fitas que na estrea do epi- sumarense ao galego”. sodio anterior–, e agárdase un Pero non todas son boas noti- importante éxito de público. cias. A pasada estreouse a tercei-

Nesta nova película, o heroe A nova película titúlase Shin Chan Operación Rescate. ra parte de Harry Potter en cata- xaponés vive unha aventura de lán pero non en galego, como acción acompañado polos seus seguira en Galiza 52.000 especta- que ten Galiza no conxunto de Mesa pola Normalización anunciara no seu momento a compañeiros de clase. Trátase dores, unha afluencia de público España. Un exemplo, o número compañía produtora da película, dunha obra con moita acción ao superior que ás estreas de debu- de butacas vendidas cando se es- O presidente da Mesa, Carlos a Warner. “Si foi posíbel que se estilo James Bond, indicou unha xos animados da Disney no noso treou Doraemon o ano pasado en Callón, laiouse de ter que ser es- estrease en catalán foi porque se representante da Mesa durante a país. Así, un de cada nove espec- galego, duplicaron a audiencia ta institución quen fixese o tra- moveu a Generalitat”, dixo Car- presentación do filme. tadores de todo o Estado que vi- obtida o ano anterior pola pelícu- ballo de falar coa distribuidora los Callón, que denunciou “que a O episodio anterior, Shin ron o anterior capítulo no cinema, la do mesmo personaxe en cata- de Shin Chan. “Hai moitas cou- Xunta non fixo nada para conse- Chan na procura das bólas perdi- fixérono en galego, unha media lán. Destas, con Shin Chan, agár- sas que á Mesa lle gustaría non guilo e non nos apoiou nas nosas das, estreado o ano pasado, con- maior que o peso demográfico dase un éxito maior. ter que facer; cousas que lle co- reivindicacións”.♦ O nacionalismo vasco contará cun novo diario

A.N.T. A nova cabeceira de Guipúz- e de Berria, sucesor do clausura- Pese a esta aparente fortale- forzas de ámbito vasco, e Gara, O próximo outono está previsto coa imprimirase na rotativa do do Egunkaria. za, o certo é que a prensa de ten- próxima a antiga HB que tamén que saia á luz en Guipúzcoa un Diario de Noticias de Pamplona, Coa nova cabeceira, todas as dencia nacionalista atravesou atravesa por fortes dificultades novo diario que se ubicaría na ór- outro xornal próximo ao abertza- provincias vasco-navarras conta- sempre por múltiples dificulta- económicas. bita nacionalista e que tería como lismo moderado. Este periódico rán con algún diario achegado ao des. El Periódico de Alava, por Os diarios máis vendidos no obxectivo competir nese territorio celebrou recentemente o seu dé- nacionalismo de Josu Jon Imaz. exemplo, viuse obrigado a sus- País Vasco siguen sendo os do co fortemente implantado El Dia- cimo aniversario cun cambio de Trátase de Deia en Vizcaia, El pender pagos o ano pasado. Al- grupo Vocento, cuxo principal rio Vasco, pertencente ao grupo diseño das súas páxinas. Antes Periódico de Álava, na provincia gúns dos empresarios que o accionariado é común ao do Vocento (antes Correo). O rotati- adquirira unha rotativa con capa- do mesmo nome, pasando por apoiaban retiraron a súa partici- Banco Bilbao-Vizcaya e a parte vo, que contará con máis de co- cidade para imprimir 35.000 Navarra (Diario de Noticias) e pación. da gran banca española. Vocen- renta profesionais, está impulsado exemplares á hora. Nesta máqui- rematando por Guipúzcoa, coa No eido abertzale atópase ta- to é propietario tamén de ABC por empresarios achegados ao na- na imprímense tamén as edicións nova cabeceira que agora se mén a cabeceira Berria, a única e dun 25% da canle de televi- cionalismo e en concreto ao PNV. diarias de El Periódico de Álava anuncia. en euskera, apoiada por todas as sión Tele 5.♦ Toda a información do ano Todos os números do ano 2003 de Pagamento domiciliado A NOSA TERRA e os especiais 25 aniversario en formato electrónico. Banco/Caixa de Aforros ...... Consulta todos os artigos e colaboracións Conta ou Libreta usando o formato PDF. Titular ...... Suscritores 30 euros. Outros 50 euros. Poboación ...... Provincia ...... (Gastos de envío incluidos) Sírvanse tomar nota de atender, e con cargo á miña conta, o recibo que ao meu nome lle sexa apresentado por Promocións Culturais Galegas S.A. (A Nosa Terra).

Nome ...... Apelidos ...... Data Atentamente (Sinatura) ...... Enderezo ...... Pagamento con cargo ao meu cartón de crédito Cód. Postal ...... Teléfono...... Visa Nº Poboación ...... Data de caducidade do cartón (imprescindíbel) ...... N.I.F...... Provincia ...... Nome do titular ...... País ...... Sinatura do titular (imprescindíbel): Ano XXVII resultar menos gravosa econo- micamente que os sistemas sub- sidiarios actuais, paro incluído. Se o Estado lle paga unha renda básica a cada cidadán non ten que gastar nada en controlar a aplicación dese pagamento. En cambio, nos subsidios actuais,

canto custa controlar como se Do 24 ao 30 de xuño 2004 aplican? Calcúlase que por cada euro que subsidia, a Adminis- tración pública ten outro euro de gastos. Rematará, ademais, Nº 1.134 esa lacra de que moita xente te- ña que aceptar traballos infra- pagados ou en condicións inad- misíbeis. E rematariamos con toda esa picaresca de estar co- brando do paro ou de calquera outro subsidio e recibindo, mentres tanto, diñeiro negro procedente de actividades clan- destinas. E como se podería aplicar a renda básica? En Catalunya, a Fundación Jaume Bofill financiounos un estudo sobre as posibilidades de aplicación dunha renda básica. A finais de 2004 temos que pre- sentar as conclusións, pero po- do avanzar xa que, mediante unha reforma fiscal, se os cata- láns maiores de 18 anos recibi- sen unha renda básica de 6.000 euros cada ano e esa renda fose de 3.000 euros para os menores de 18 anos, o 20 por cento dos habitantes máis ricos de Cata- lunya sairía perdendo, o 30 por cento dos máis pobres sairían gañando e o resto dependería da súa situación familiar. Hai algunha experiencia

A.N.T. concreta de aplicación deste concepto? Como tal renda básica, Alaska é o único territorio no Daniel Raventós que se vén aplicando dende hai vinte anos algo case idéntico. En parte, está baseado na pro- dución de petróleo. O curioso ‘Traballemos ou non, todos temos dereito deste caso é que, mentres que no resto dos Estados Unidos, o aumento da riqueza xenerada a casa e comida’ vai quedando nas mans do 10 por cento da poboación, en Alaska houbo unha importante PERFECTO CONDE redistribución desa riqueza. Isto foi utilizado polo presidente Daniel Raventós, profesor de Teoría Sociolóxica e Metodoloxía das Ciencias Socias na Facultade de Lula, no Brasil, para promulgar en xaneiro pasado unha lei de Económicas da Universidade de Barcelona, é presidente da Xarxa (rede) Renda Básica, unha asociación renda básica de forma progresi- fundada en Catalunya a principios de 2001 como sección da Basic Income European Network. Hai va até o ano 2005. Se o Brasil avanzase rapidamente neste ca- poucos días estivo en Santiago, convidado pola CIG, para explicar en que consiste o que propoñen. miño podería ser moi importan- te. En Europa, onde máis se Que é iso da renda básica? confundirse os diversos subsi- crédito impositivo e reembolsá- que se dan unhas condicións la- avanza en dirección da renda Unha renda garantida de for- dios condicionados que son pro- bel que garantiza un nivel míni- borais que nos obrigan a falar básica é en Irlanda. Ou en Bél- ma incondicional a todos os indi- pios do estado de benestar e que mo de ingresos mediante política de precariedade no emprego e xica. No mes de setembro terá viduos, sen necesidade dun test están condicionados á verifica- fiscal. descontento relativo ás formas lugar en Barcelona o congreso de recursos ou de estar realizan- ción dos ingresos recibidos no Logo, cales son a vantaxes de traballo. A formulación no internacional da Basic Income do algún tipo de traballo. Unha mercado laboral. da renda bási- que se sustentan os actuais sis- European Network, e agarda- renda modesta, pero suficiente En Euskadi apro- ca? temas de subsidios condiciona- mos darlle un pulo importante para cubrir as necesidades bási- bouse, a finais de alcúlase que Se miramos a dos foron superados polas cir- ao noso proxecto. cas da vida, a pagar a cada mem- 2000, unha lei ‘C definición de po- cunstancias económicas e so- E por aquí, como anda a bro da sociedade como un derei- que introducía al- por cada euro breza que hai na ciais que arroderaon os fenóme- cousa? to, financiada por impostos ou go que se chama UE –persoa po- nos dun paro que cada vez afec- Notamos interese por parte por outros medios e non suxeita renda básica, pero que subsidia, bre é aquela que ta a un maior número de colec- dos sindicatos que fan algo máis a máis condición que a de ci- que non é real- a Administración percibe menos tivos (mulleres, familias mono- que preocuparse do día a día. O dadanía ou residencia. mente tal, porque da metade da parentais, mozos e maiores de goberno tripartito de Catalunya, E quen paga iso? se fai efectiva só pública ten outro renda media da 50 anos, etc.). Faise incuestio- no apartado 5.5 do seu progra- O Estado, a cada membro de baixo determina- área xeográfica nábel a necesidade de estudar a ma, fala de forma significativa pleno dereito mesmo se non das condicións. A de gastos de referencia–, aplicación da renda básica. dunha renda básica de cidadanía. quere traballar de forma remu- renda básica non máis do 20 por En principio, o que se fai Os partidos políticos, xa se sabe, nerada e sen tomar en considera- ten nada que ver de control” cento dos habi- costa arriba é pensar en que son moi covardes en xeral e te- ción se é rico ou pobre, indepen- coas rendas míni- tantes de Espa- todos podemos ser pagados ñen medo a facer algo novo. En- dentemente doutras posíbeis mas de inserción ña, arredor de oi- por non facer nada. tre os partidos de esquerdas as fontes de renda e sen importar que se pagan na to millóns de Non é ser pagados por non opinións acostuman ser favorá- con quen conviva. maioría das co- persoas, están facer nada. É por ser membros beis, pero tampouco avanzan Iso parece un subsidio. munidades autó- por debaixo ou dunha sociedade que precisa re- moito. Coido que a cousa está É calquera cousa menos iso. nomas. Tampouco ten que con- na liña da pobreza. Sobreviven distribuír riqueza. O concepto cambiando, e que cada vez a idea Co concepto que nós promove- fudirse co chamado imposto ne- con menos de 310 euros ao de renda básica supera a situa- de renda básica ha callar máis na mos de renda básica non deben gativo sobre a renda, que é un mes. Resulta evidente, ademais, ción actual, e podería mesmo sociedade.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Consensos constitucionais

MANUEL CAO

A creación de institucións, regras de xogo e sistemas de decisión colectiva mediante o consenso social é o mecanismo máis axeita- do para producir efectos positivos no ámbito económico e social. A nova economía concédelle unha importancia central á existen- cia dunha base institucional adecuada para que se poidan imple- mentar con éxito estratexias de desenvolvemento económico. Nas sociedades democráticas, o deseño institucional é froito da her- danza recibida e das decisións libres dos axentes políticos, eco- nómicos e sociais colectivos e individuais. A inoperancia dos li- deratos autoritarios concédelle á sociedade civil todo o poder á hora de definir as formas de organización social colectiva, as fun- cións e competencias dos órganos institucionais e a relación entre poderes públicos e actividades privadas. Para definir a posición da colectividade sobre o sistema de organización institucional ten que utilizarse o modelo do consenso social no que as partes im- plicadas deben ter asumido que acadar acordos voluntarios pode ser beneficioso para todos. É factor fundamental para o logro do consenso a existencia de incerteza entre os axentes e individuos sobre o poder que poidan ter na sociedade. As certezas sobre a po- A Unión Europea paga o sacrificio de tonelaxe coa exclusión. A.N.T. sición dominante dun determinado axente desincentiva a forma- ción de acordos e mina a estabilidade dos xa acadados. Cando a Administración Bush foi consciente de que os EE UU eran a maior potencia militar do planeta sentiuse capaz de rachar o con- O novo regulamento senso formado despois da II Guerra Mundial e tentou impoñerse tanto no militar (guerra do Irak), no político (eliminación ou nin- guneo do papel da ONU), no económico (redefinición dos orga- nismos económicos internacionais) e no estratéxico (Pacto dos confirma a discriminación Azores e redistribución dos contratos de reconstrución no Irak). Os EE UU consideraron chegado o momento de organizaren o mundo ao seu gusto porque tiñan a certeza de ser “o país máis po- deroso da terra” e non tiñan incentivos para buscar acordos con da flota galega no Gran Sol ninguén. Do mesmo xeito, un terratenente exportador con posi- ción dominante no propio país e boas relacións co seu goberno GUSTAVO LUCA bera outro tanto polo norte entre o remos de redución e mesmo pre- tampouco ten incentivos para crear ou aceptar consensos sobre A UE confirma, mediante regu- seo occidental escocés e norte de sumía de rigor liquidacionista, ou- sistemas de benestar para a colectividade, dado que ten a certeza lamento, o acceso limitado e es- Irlanda. A sección do sur é por pro- tros países da UE multiplicaban as de que a súa familia actual e futura atoparase protexida e será edu- pecífico para a pesca arredor ximidade e tradición un caladoiro súas flotas, coma no caso de Di- cada en centros da mellor calidade tanto nacionais como interna- de Irlanda, que coincide exacta- galego, parte do Gran Sol. namarca. Para os que non cumpri- cionais. Velaí a razón pola que os sistemas democráticos tenden a mente coas áreas de pesca da A flota do Gran Sol considera ron, a referencia de cálculo do es- consolidarse naquelas sociedades con certo grao de desenvolve- flota galega. O Consello de Mi- que se lle está a pagar o sacrificio forzo pesqueiro é máis favorábel mento económico e cuns menores índices de desigualdade na dis- nistros paga coa discriminación da flota cun castigo engadido e es- que para os galegos que confiaron tribución da renda e da riqueza. a máis alta renuncia de capaci- pecífico. Bruxelas ignora que os absolutamente na norma. Galiza Pois ben, as conversas para aprobar a Constitución Europea dade de pesca sobre un caladoi- programas plurianuais de orienta- tiña 300 barcos no Gran Sol e xa estanse a desenvolver nun marco relativamente apropiado para ro histórico, para especies que ción pesqueira cumpríronse aquí non lle quedan apenas 197. Os formar un consenso constitucional amplo. Dunha banda, os prin- só lles interesaban aos galegos. ao milímetro. Pero mentres o go- barcos queimados non entran na cipais axentes son os gobernos pero tamén a sociedade civil e os berno autonómico aplicaba os ba- operación de cálculo.♦ grupos de intereses económicos. E todos saben da imposibilida- Os ministros acabaron coas es- de de impoñerse e da incerteza superior que incorporaría un pa- peranzas de que os armadores rón na construción europea. A case todos –excepto ao Reino Uni- deitaran hai vinte e seis anos na do, por razóns conxunturais derivadas da aventura de Tony Blair desaparición das fronteiras no Do Mar Céltico nos Azores– interésalles o avance na institucionalización de Eu- Gran Sol, a través dun proceso ropa e a definición de regras de xogo e normas de comporta- de integración heroico. mento estábeis, predicíbeis na súa evolución e con garantías de A Irlanda e a Inglaterra outor- á Armada efectividade no seu cumprimento e aplicación. As certezas abso- gábaselles o privilexio de recu- lutas da Administración Bush poden estar a punto de caducar e saren a flota galega; á Galiza, pri- Valentín Paz Andrade vía os res galegos aceptaron queimar os poderán afectar á posición británica e ás dalgúns países do leste, meiro armador de pesca da UE, barcos do Gran Sol a pescar no barcos que tiñan na man a cam- afortalando, máis aínda, o consenso constitucional europeo. prometíaselle a derogación abso- Mar Céltico, un espazo común a bio do cento voando da desapari- Gales, a Cornualla, a Illa de ción do box irlandés. O 2002 fi- Protesta luta do box de Irlanda e do box de social Shetland (box, caixa en inglés co- Man, Irlanda e Galiza. Pero os caba lonxe pero valía a pena. en mo metáfora formal do cuadrilá- gobernos de Irlanda e Inglaterra José Mª Aznar comprome- Nicosia tero de quilómetros de lado que só vían as cores do pavillón dos teuse a compensar esta discrimi- (Chipre). rodea Irlanda) a partir do 2002. barcos galegos e logo os chama- nación, tan sequera polas débe- Ao final cumpriuse o sacrifi- ron a Armada Española, confu- das electorais con Galiza. No seu cio galego e non o compromiso sión de termos que favorecía os estilo centralista, Aznar limitou o comunitario. Os armadores están intereses dos estados do norte. proceso ao puramente adminis- indignados pola discriminación. No Mar Céltico pescabamos so- trativo: negoulle voz á Xunta e O Gran Sol será o único caladoi- bre todo os galegos e o que lles moveuse dentro das institucións. ro suxeito ás leis da UE no que preocupaba aos celtas do norte Daneses, ingleses e irlande- sen existir ningún programa de era cómo subir o prezo dos cala- ses non podían crer que tanta in- recuperación biolóxica rexerá doiros no Acordo Marco para o xenuidade fose certa. Estaría Az- DELMI ÁLVAREZ dupla regulación, por cotas de ingreso de España. Non para nar conforme co que decidise o pesca e por “esforzo pesqueiro”. pescar senón para o trocar, a Comité Científico da Pesca? Co- ‘Todos os implicados na Constitución O cálculo deste esforzo toma co- medio prazo, polo que fose. mo negarse. Os mellores biólo- mo referencia o período 1998- Como o atranco do Gran Sol gos foron colocados nos postos da UE saben da imposibilidade 2002 no que a flota do Gran Sol impedía a asinatura do Acordo de dirección do comité e súa é a estivo excluída do caladoiro. Marco, o equipo de Manuel Ma- proposta de cambiar cotas (me- de impoñerse e da incerteza Outra discriminación específi- rín recomendou cortar de vez “el dir o total capturado) por control que incorporaría un parón ca para os armadores galegos é a problema de los barcos gallegos” do esforzo pesqueiro (número de ampliación do coto irlandés cara e convenceu a Felipe González barcos e tempo e lugar de pesca) na construción europea” ao Sul. Durante catorce anos o box para que se comprometese por Con aval científico, a discrimi- de Irlanda comprendía dende o pá- escrito co goberno de Dublín a nación aplícase sen considerar a En calquera caso, no contexto da sociedade e a economía ralelo de 56º Norte ao dos 50º Sur renunciar para sempre ás pescas reconversión e sobre o esforzo globalizada, os consensos constitucionais tenderán a ser me- pero como remate do proceso de entre as seis e as doce millas arre- pesqueiro realizado en tempos nos duradeiros e deberán incorporar cláusulas para a súa re- homologación comunitaria, o cua- dor de Irlanda. Nada se lles dixo de exclusión. Remedio adminis- forma e axuste inmediato para incorporar os cambios induci- drilátero desprázase un grao (se- aos armadores do Gran Sol. Sen trativo que non cura, como era dos pola dinámica global. Son os tempos da “modernidade lí- senta millas náuticas ou cento dez saberen que tiñan o futuro do ca- de esperar, unha gravísima de- quida” que diría Bauman.♦ quilómetros) cara ao Ecuador e li- ladoiro sentenciado, os armado- serción política.♦ Ano XXVII Unha das acusacións que se iniciativas asinadas polas tres for- Ramón Companys lle fai a CiU é o seu apoio ao zas e coido que vai ser unha vía goberno de José María Aznar. recorrente nesta lexislatura. É certo que fomos soporte do Os resultados electorais do primeiro goberno do PP. Pero hai 13-X foron ben negativos para ‘O goberno catalán está parado’ que lembrar que aquela lexislatura o nacionalismo. non tivo nada a ver coa da maioría PSOE e PP pasan moito tem- absoluta. Daquela logramos a po enganando o electorado co dis- CÉSAR LORENZO GIL transferencia das competencias en curso de dereitas e esquerdas, can- Do 24 ao 30 de xuño 2004 tránsito, a pesar de que esa materia do en realidade ambos os partidos Ramón Companys é portavoz adxunto de Convergència i Unió (CiU) no Senado. non está recollida no Estatut, por fan políticas semellantes. Por Ten unha ampla experiencia política, tanto na propia Catalunya como en Madrid, on- exemplo. Conseguimos o control exemplo, entre a política econó- de foi parlamentario en repetidas ocasións. As súas palabras serven para coñecer o sobre as autoridades portuarias ca- mica de Pedro Solbes e a de Ro- Nº 1.134 talás e outros beneficios para o de- drigo Rato apenas vai haber dife- intre actual da coalición nacionalista e os seus proxectos para o Estado español. senvolvemento do autogoberno. renzas. Onde si hai distancia é no Con este panorama non podiamos modelo de Estado que queremos. CiU perdeu o poder en Cata- ser belixerantes. O problema xur- Hai unha puxa entre os que dese- lunya tras máis de dúas déca- diu nos últimos tres anos, cando xan un Estado centralizado e os das na Generalitat. Aznar perdeu a referencia da reali- que arelamos que as nacións teña- CiU estivo no poder en Cata- dade e se involucrou en moitos mos todas as competencias do au- lunya 23 anos e gañou as últimas problemas (lexislación educativa, togoberno, seleccións deportivas autonómicas. E iso non pode ser o Irak…). Foi todo iso o que pro- nacionais, voz en Bruxelas e res- casualidade. Se a xente continúa vocou a súa derrota e nós xa non pecto para os nosos idiomas. O votando por nós, será por algo. É estabamos nese barco. que pasa é que en España hai un lóxico que haxa desgaste cando se pacto entre os grandes partidos está no goberno, pero é peor que o A hora das nacións para potenciar o bipartidismo, tal haxa cando se está na oposición. e como se demostrou na última Nós perdemos moitos deputados Que lles ofrece o nacionalismo campaña para as europeas, onde pero o PSC perdeu máis ca nós. E aos cidadáns? só houbo un debate a seis bandas, só está Pasqual Maragall como pre- Hai que procurar un modelo onde estivese o Galeusca. sident porque ERC optou por un de Estado onde todos nos sinta- A nova xeira, sen maiorías goberno cos socialistas e non apos- mos cómodos. Os que pensamos absolutas, abre novas perspec- tou por un gabinete nacionalista. que hai nacións con dereitos e tivas para os nacionalistas? Cal é a situación política de reivindicacións lexítimas para o Primeiro, supuxo o final dunha Catalunya seu desenvolvemento, queremos etapa baseada na prepotencia. Pe- O goberno está parado, non ac- ter a posibilidade de defender es- ro agora hai que construír. O túa. A estas alturas non están apro- ta idea, igual que teñen dereito a PSOE ten de demostrar que non é bados os orzamentos, por primeira facelo as comunidades autóno- aquel que dirixía Felipe González, vez desde a volta da democracia. mas que queren “xestionar unha que defendía o centralismo. Deben Non hai comunicación entre con- deputación”. As nacionalidades explicarnos se esa mentalidade sellers e iso nótase nos grandes queremos o traspaso de todas as dialogante vai máis alá das boas proxectos. Catalunya é un país competencias, incluso as máis formas. De momento están adian- moi dinámico e está a sufrir por duras, caso dos cárceres. Eses do os temas importantes cun único estas circunstancias. Hai crises in- outros buscan administrar sub- discurso: “iso tratarémolo dentro ternas. O famoso informe sobre vencións, simplemente. de seis meses”. E iso debe mudar, medios informativos, que supuxo O Galeusca, que naceu co- igual que determinadas actitudes e a demisión do responsábel de co- mo coalición europea, vai persoeiros do novo gabinete, caso municación, Miquel Sellarés, fil- pervivir no futuro? de José Bono. Témome que os so- tróunolo o propio PSC. E esa loita Os partidos que formamos o cialistas fixeron un programa de entre os socialistas e Esquerra re- Galeusca somos grupos indepen- goberno para perder e que agora, pítese a cotío. É por iso que ERC dentes con vontade de colabora- no poder, non saben como adapta- debe pensar en que modelo de par- ción. BNG, PNV e CiU loitamos ren as súas promesas á realidade. tido quere ser, se con voz propia polos intereses das nosas respecti- Para os nacionalistas, temas como ou dependente do PSOE. vas nacións pero somos conscien- a reforma constitucional semellan É posíbel unha moción de PACO VILABARROS tes de que debemos sosternos uns estar moi serodios polo momento. censura? nas próximas eleccións, o pobo oposición ten cousas positivas aos outros. Esta unión vén de moi José Luis Rodríguez Zapatero, se Nos non imos participar nun- decida o que mellor lle convén. para o noso desenvolvemento. lonxe e naceu como resposta ao non me equivoco, só propuxo ha, a non ser que as cousas sexan A coalición debe reformu- Gañamos en liberdade para po- nacionalismo español absorbente. cambiar o sistema de herdanza da moi desastrosas. O importante é lar o seu discurso para recupe- der propoñer novas cousas sen Galegos, vascos e cataláns debe- coroa. Iso non significa que, en fa- que a xente saiba deste desgo- rar votos? os atadullos que impón a respon- mos buscar xeitos de defendernos. cendo as cousas ben, lle neguemos berno e que dentro de tres anos, Obviamente. Pero estar na sabilidade de goberno. No Senado xa estamos a realizar o noso apoio.♦ Bilbao

Aínda que poida parecer menti- abertzale se puidese apresentar: ra, hai dez días houbo eleccións. os votos que hoxe son nulos (uns É posíbel que tamén isto nos soe Comeza o pulso 140.000 aproximadamente) com- a todos a mentira, pero en once putarían como varios escanos, e meses os vascos voltaremos ás DANI ÁLVAREZ habería menos pastel para os urnas para escoller os novos re- constitucionalistas. Pero moito presentantes do Parlamento de teñen que mudar as cousas para Gasteiz. A menos dun ano do Falta menos dun ano para as eleccións autonómicas vascas, co que Batasuna volte á legalidade. confronto electoral, botamos a efecto Zapatero aínda vivo e o Plano Ibarretxe a piques de votarse. Hai uns días, un dos voceiros dos vista atrás e dános a impresión ilegalizados, Pernando Barrena, de que o 13 de maio do 2001 non dos 600.000 votos obtidos pero, medrar os socialistas a costa do PP Agora, a táctica do PSOE é dicíame: “Se queres saber se está tan lonxe. Non embargante, aínda así, reforzou de xeito rotun- e, á vista dos resultados das euro- outra: pide máis Estatuto e com- imos condenar á ETA, pergúnta- desde aquelas históricas elec- do a primacía sobre o resto dos peas en clave vasca, demóstrase pletar as transferencias penden- mo claramente e eu responderei- cións ocorreron moitas cousas. partidos, e o Plano Ibarretxe non que gañou votos non só a costa tes sen estridencias. Quere facer- che claramente. A resposta é non, Desde logo, o contexto non vai prexudicou en demasía a imaxe dos populares, senón que tamén se o vasquista, aínda que logo xamais imos condenar á ETA”. ser o mesmo que o daquela ofensi- dun lehendakari que non está en pescou sufraxios noutras capas. non o demostra con feitos, e pre- A proba definitiva estará nos va antinacionalista e antivasca de condicións de achegarse a ningún Haberá dous factores funda- tende reproducir en Vitoria o acertos que teñan Zapatero e Iba- hai catro anos. O grande rival que partido que non sexa Ezker Batua mentais nesta carreira: gañará cambio tranquilo da Moncloa. rretxe durante estes meses: se a tiña Juan José Ibarretxe era Jaime ou Eusko Alkartasuna. aquel que poida mobilizar os vo- Só lle falta que consiga chegar militancia nacionalista se ilusiona Mayor Oreja, apoiado por Nicolás Desta vez, a alternativa vai ser tantes intermedios. Hai catro anos aos vascos que fluctúan o seu con Plano Ibarretxe, o PNV vol- Redondo Terreros. Ámbolos están o PSE. O Partido Socialista de Ibarretxe gañou porque en España voto en función do momento. vería estar nunha excelente posi- fóra de xogo hoxe. A ETA golpea- Euskadi comezou unha campaña os medios de comunicación acu- As eleccións europeas deixa- ción de saída. Se o efecto sobera- ba cada poucas semanas dun xeito de propaganda e mercadotecnia saban o goberno vasco de ser ron un dato claro: a suma de nista se vai difuminando e Zapate- desapiadado (Ernest Lluch, chamando á conciencia dos vascos cómplice da ETA. Este cocidito PSOE e PP deu máis que a das ro consegue facer críbel o seu pro- Ertzaintza, empresarios, xornalis- para convencelos de que a mellor madrileño non era dixeríbel para forzas do tripartito. Ben é certo xecto de revisión constitucional, a tas, etc., caeron mortos nas datas opción nas autonómicas do vindei- un cidadán vasco normal e sen fi- que as autonómicas son sempre batalla estará servida e pode ser de previas), e o PNV chegou ao seu ro ano é o de Patxi López: Patxi liación política clara, por algo tan máis proclives para os abertzales, infarto. Un mínimo erro pode cos- teito electoral. A once meses das lehendakari, este é o lema que co- sinxelo de entender como que era pero o panorama está aberto. Só tar caro. Que ninguén dea nada vindeiras autonómicas, o Partido meza a reproducirse en cartaces e mentira. Todos eses cidadáns vo- habería unha reelección de Iba- por feito. Aínda así, faltan once Nacionalista Vasco está moi lonxe trípticos. O efecto Zapatero fixo taron a Ibarretxe. rretxe asegurada se a esquerda meses e isto será papel mollado.♦ Ano XXVII A escasa participación electoral cuestiona a democracia europea Ronald Reagan: In O novo muro da abstención A.N.T. Do 24 ao 30 de xuño 2004

memoriam A forte abstención nas eleccións europeas causou conmoción na UE, mais o saldo até agora foi ONCHO ERNÁNDEZ EAL Nº 1.134 M F L retirar o tema dos canais me- diáticos e acelerar o proceso de terra estaba seca, aprobación da Constitución. enxoita. Baixamos Ada furgoneta con A ninguén na Comisión europea alivio. Pousamos os pés se lle pasa por alto que a elevadí- naquela tranquila aldea, sima abstención habida neste logo de pasar por proceso electoral, sobre todo nos camiños perigosos, paises do leste, é algo máis que protexidos só polo fusil un feito coxuntural ou anecdóti- dun compañeiro do co. Tampouco serve, de portas Ministerio de Educación. adentro, a apreciación do primei- Vimos os efectos do ro ministro polaco Aleksander bombardeo con Kwasnieswski quen chamou morteiros do día “irresponsábeis” aos seus com- anterior. Nós tamén patriotas polo seu desinterese. sufriramos un ataque Un índice de participación de repelido pola milicia. só o 20,4% nun país de corenta Naquel verán do ano millóns de habitantes como Po- 1984 a Nicaragua lonia serviría para cuestionar o sandinista viviu unha proceso de adhesión, segundo Os dirixentes europeos parecen dispostos a ignorar que a democracia comunitaria se está a construír con escasa participación dos cidadáns. campaña de terror polas moitos observadores. Outro tan- accións da to cabe dicir das repúblicas bálti- nin Noruega pertencen á UE e non paises. Unha nostalxa que pode- económicas, o que significa unha contrarrevolución. cas, de Chequia ou de Eslova- por iso lles vai mal. Ambos paises ría vir ilustrada por filmes como Europa máis desenvolvida e ou- Cando a contra lograba quia, paises que tamén veñen de representan unha sorte de “excep- Good Bye Lenin, de enorme éxito tra máis atrasada. Nalgúns casos pasar tiña obxectivos acceder á Unión. ción económica”, talvez paralela á na antiga Alemaña Oriental. Al- fálase mesmo de tres ritmos de claros, estratéxicos, con Este escepticismo da poboa- “excepción cultural” propugnada gúns analistas lembran agora que crecemento. visión de futuro. Ían ción bate de fronte coa ansia de por Francia. A agricultura Norue- nos vellos estados socialistas non Os críticos a esta postura ar- primeiro polas persoas ingreso mostrada por algúns dos ga defendeu a súa existencia no existía a participación política, gumentan que o diferente nivel encargadas do centro de seus gobernos, caso de Hungría e seu día precisamente co voto ne- mais a poboación participaba das económico é unha realidade evi- saúde e das escolas. A Eslovenia, paises considerados gativo ao ingreso na comunidade. decisións nas áreas social e eco- dente hoxe, pero a estratexia que revolución semeara o até agora euroeufóricos. A partici- nómica. Esa poboación sinte ago- se anuncia non favorecerá a con- país de sanitarios e pación dos húngaros non superou Nostalxia sen alternativas ra que as tornas se invertiron. Os verxencia, senón o mantemento ensinantes. Había quen o 38,4%, mentres que en Eslove- políticos demandan o seu voto, ou mesmo incremento das dis- tiña sorte e só os nia quedou nun raquítico 26,8%. A abstención nos recentemente pero non os consultan en múlti- tancias que separan a uns paises mataban, rápido. Os Os resultados mostran que gober- incorporados estados do leste pre- ples decisións que afectan de for- dos outros. máis dos casos non, para nos e poboación camiñan por sen- senta matices diferentes. Por unha ma decisiva as súas vidas. Eses que quedara coma das diferentes. A escisión entre parte non existen alternativas á observadores apuntan que tal des- Democracia sen participación exemplo. Pouco tempo ambos fai aventurar sorpresas UE, por outra a nostalxa invade a contento constitúe un clamor so- despois, pero xa tarde electorais nos vindeiros meses. boa parte da poboación destes cial na Europa do Leste. A nivel político, toda Europa é coma sempre, saltou o Os defensores da Unión Eu- Algúns inquéritos informan consciente de que non se pode fa- escándalo. Os dólares ropea contrarrestan este pesimis- tamén de que neste grupo de na- lar de democracia de pleno dereito que pagaban salarios mo sinalando que “Europa está Participación cións a opinión maioritaria é a de cuns níveis tan baixos de partici- mercenarios e en fase de construción”, o que que a UE beneficiará a un 10% pación electoral. E son tamén moi- armamento viñan da xustifica certo escepticismo, so- Estonia ...... 28,3 dos cidadáns, pero non ao resto tos os que apuntan a que isto é a droga que se traficaba bre todo no caso dos membros Repúb. Checa ...... 27,9 que viu diminuir nos últimos consecuencia das escasas compe- nos países ricos. Quen máis recentes. Outros non deixan Eslovenia ...... 26,8 anos os seus dereitos sociais en tencias que ten outorgadas o parla- manda no mundo non de enfatizar que, con máis ou Polonia ...... 20,4 sanidade, educación, horarios de mento comunitario. Todos saben, podía permitir que a menos participación, a UE repre- Eslovaquia ...... 16,6 garderías ou seguros de paro. incluidos os novos cidadáns cha- revolución de leite e mel senta hoxe “o sistema máis pro- Por outra parte, os máximos mados ás urnas, que a construción prendese na pobre gresista e interesante do mundo”. En porcentaxes. mandatarios da UE non dubida- europea xira sobre un banco cen- Nicaragüita. Á fronte da Contodo, hai outros datos que ron en recoñecer xa que a Euro- tral autónomo e unha comisión que administración que non se poden obviar. Nin Suiza, pa que vén terá dúas velocidades apenas depende do lexislativo.♦ planificou e adestrou a contra estaba Ronald Reagan, que vén de ser Resposta do seu ministro de Educación nunha universidade americana homenaxeado, no seu pasamento, coma libertador do mundo. Mágoa que non Brasil acepta internacionalizar a Amazonia lembrase. Se cadra nalgunha noite de insomne podíanlle vir á a cambio do arsenal dos EE UU cabeza os 30.000 mortos de Nicaragua, os do A.N.T. ternacionalización da Amazo- ca humanista, debe ser interna- para queimar países enteiros po- Salvador ou Guatemala. A visita do ministro brasileiro nia? Agardo a resposta dun hu- cionalizada, internacionalice- lo apetito da especulación”. Camiñamos até unha de Educación a unha universi- manista e non a dun brasileiro”, mos tamén as reservas de petró- O ministro tamén reclamou a escola. O delegado de dade norteamericana rematou espetoulle un alumno. leo do mundo enteiro”, dixo ao internacionalización dos grandes Educación parou un cunha lección de equidade aos “De facto, como brasileiro eu comezar a enumerar todo aquilo museos, das obras de arte, de mozo moi novo e díxonos Estados Unidos: internacionali- simplemente falaría contra a in- que para el tamén é interna- grandes cidades occidentais e que era mestre, ou o que zar a Amazonia pero tamén o ternacionalización da Amazonia. cionalizábel. “Da mesma forma, dos arsenais dos norteameri- era o mesmo, a imaxe da arsenal americano, as reservas Por máis que os nosos gobernos o capital financeiro dos países canos. “Se os Estados Unidos revolución. O inimigo da de petróleo, o patrimonio cultu- non teñan o debido coidado con ricos debería ser internacionali- queren internacionalizar a Ama- contra. Na memoria ral ou as divisas. ese patrimonio, é noso”, dixo o zado –dixo a continuación–. Se zonia, polo risco de deixala nas ficou gravado o cheiro a Nunha charla celebrada nun- ministro, que a continuación ma- a Amazonia é unha reserva para mans dos brasileiros, interna- bomba estoupada, mais ha universidade norteamerica- tizou que “como humanista, sen- todos os seres humanos, non po- cionalicemos todos os arsenais tamén os ollos das na, Cristovam Buarque, minis- tindo o risco da degradación am- de queimarse pola vontade dun nucleares dos Estados Unidos. criaturas, o sorriso tro de Educación do Brasil, to- biental que sofre a Amazonia, dono ou dun país. Queimar a Porque até agora demostraron nicaraguano, unha pou cunha pregunta a priori in- podo imaxinar a súa interna- Amazonia é tan grave como o que son capaces de usar esas ar- liberdade que non era a cómoda que reflectía o debate cionalización, como tamén de to- desemprego xerado polas deci- mas, provocando unha destru- ♦ de Reagan. que actualmente teñen os candi- do o demais que ten importancia sións arbitrarias dos especula- ción milleiros de veces maior datos a presidente dos Estados para a humanidade”. dores. Non podemos deixar que que a dos lamentábeis lumes nos Unidos. “Que opina sobre a in- “Se a Amazonia, so unha éti- as reservas financeiras sirvan bosques do Brasil”, afirmou.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Rexeitala significaría un paso atrás na Unión A Constitución europea reforza os Estados fronte ás nacións

H.V. que se algún non aproba o texto, A Constitución europea vén “o Consello Europea tomará co- de ratificarse por parte dos ñecemento da cuestión”. Isto sig- Gobernos da UE e a pesar de nifica que, nese momento, decidi- que atrasa a chegada da Eu- rase que facer. Así, o presidente Malabarístico sistema ropa dos Pobos, para Galiza francés Jacques Chirac xa suxeriu e para outras nacións presén- a posibilidade dunha Europa de tase como única garantía dúas velocidades –como o caso de compensación fronte a uns Estados que con- do Euro– por si algún Estado non tinúan a ter amplos poderes. ratifica a Constitución. Non todos os países empre- de votos por países Galiza queda como estaba no no- garán a mesma fórmula de apro- vo tratado constitucional europeo bación. O Reino Unido someterá –sen recoñecemento, sen sobera- a referendo o tratado, Alemaña H.V. nistro de Asuntos Exteriores, a nía e sen participación–, pero a levarao ao seu parlamento, Fran- O sistema de votación para maioría cualificada será do súa aprobación evita unha regre- cia aínda non sabe que facer e chegar a algúns acordos na UE 72% dos Estados que repre- sión que fortaleza os Estados e le- España recorrerá a unha consulta incluído na Constitución foi o senten ao 65% da poboación. ve a España ás posicións isolacio- popular, pero agardará un ano, á que máis demorou a aproba- Outra cláusula establece que nistas e centralistas que mantivo Jacques Chirac, presidente francés. espera de que a poboación se re- ción deste texto. Así, non só cando unha proposta sexa re- durante boa parte da súa historia. cupere do elevado número de incorpora a chamada coopera- xeitada pola suma do máis do Os vellos Estados europeos puxa de 28 meses relacionado co eleccións dos últimos tempos. ción reforzada –dobre vota- 30% da poboación ou do 40% continúan a ter unha posición re- sistema de compensación do voto. Dentro do Estado, o PSOE cele- ción–, senón que introduce va- dos Estados, o Consello debe- levante na UE, por canto conser- Agora, ábrese un proceso de bra o acordo como unha vitoria, rias excepcións que complican rá facer todo o posíbel para van o poder de veto e obteñen un- dous anos no que hai que aprobar o PP fala de perda de peso de Es- o procedemento. atinxir un acordo. Por último, ha garantía explícita de respecto á o texto. O propio tratado inclúe paña e reclama un referendo e os En principio, unha decisión nas votacións de temas que súa integridade territorial. Estas unha cláusula que permite seguir nacionalismos periféricos anun- do Consello da UE será apro- non afecten a todos os Esta- son dúas das razóns para que o adiante se hai Estados que non o cian o seu apoio pero sen dema- bada cando teña o apoio do dos, como as cuestións referi- texto aprobado o 18 de xuño en ratifican. Esta posibilidade indica siada convicción debido á falta 55% dos Estados que represen- das ao Euro, adaptaranse as Bruxelas contase co visto bo uná- que é necesaria a aprobación de de recoñecemento e de papel das ten ao 65% da poboación. Des- porcentaxes das votacións aos nime dos Gobernos, tras un tira catro quintas partes dos países e nacións sen Estado.♦ ta forma, Alemaña, Francia e o Estados afectados. Reino Unido, que suman o Con este sistema, España COUSAS DE EUROPA ROI CAGIAO 35% da poboación, poden blo- asegura contar con máis poder, quear calquera decisión, así pero como contrapartida a UE que se introduciu unha cláusu- faise máis ingobernábel e para la que determina que o bloqueo cidadanía resulta pouco com- só pode darse cando concorren prensíbel a toma de decisións, catro países, non tres. o que incrementa a sensación Ademais, as votacións de- de falta de lexitimidade da berán contar co apoio mínimo Unión. Isto débese a que a UE de quince Estados dos 27 que constitúese como unha unión haberá en 2007, cando se in- de Estados nos que os Gober- corporen Romanía e Bulgaria. nos estatais conservan gran ca- As abstencións non se terán en pacidade de veto, por iso o conta no sistema de dobre vo- Parlamento europeo ten pouca tación e cando a proposta a influencia nas decisións a votar proceda dun organismo adoptar, porque son os gober- distinto á Comisión ou o mi- nos quen as toman.♦

Aquí fóra A China pediulles a todas as partes (a kio, pero tampouco lle interesa á China, propia China, as dúas Coreas, o Xapón, que rexeitaría a absorción do Norte polo Rusia e os EE UU) implicadas nas con- Sur (iso sería hoxe a unificación) per- versas a seis bandas sobre o futuro da pe- Coraxe en Corea dendo a protección dun estado tampón nínsula coreana unha “expectativa razoá- que lle garante unha protección natural bel” para que as negociacións, retomadas XULIO RÍOS moi necesaria na súa costa oriental. esta semana, poidan seguir avanzando. Recentemente Kim Jong-il cumpri- Esta é a terceira rolda de conversas con do encontro entre os dous Kim, para que forzas surcoreanas a un mando america- mentou aos novos dirixentes chineses este formato e desenvolverá as súas se- a cooperación económica e humanitaria no, en tempos de crise e de guerra. 37.000 para demandar maior cooperación eco- sións na histórica Residencia para Hospe- lle abra paso ao tratamento das diferen- soldados –a expensas de reducións xa nómica e harmonizar posicións ante esta des do Estado de Diaoiutai, en Pequín. A zas políticas, hoxe in- anunciadas– perma- nova rolda. Hu Jintao pediulle ao diri- xulgar polas declaracións previas, uns salvábeis, que separan necen en solo surco- xente norcoreano o abandono do progra- son optimistas (Rusia), outros pesimistas as dúas Coreas, seme- ‘37.000 soldados reano. Pyongyang ma nuclear a fin de evitar unha carreira (o Xapón), mentres predominan os escép- lla unha “expectativa acusa a Washington de armamentos en Asia que ameazaría a ticos (os EE UU e Corea do Sur). O blo- razoábel”, na liña do estadounidenses de dispoñer de arma- estabilidade rexional e dificultaría o pro- que “occidental” (o Xapón, Corea do Sur, expresado pola diplo- mento químico ao ceso de modernización chinés. No Xa- os EE UU) acode á mesa de negociacións macia chinesa. permanecen en solo sur do paralelo 38. pón, Pyongyang é o mellor argumento coas súas posicións coordinadas nunha Un problema está surcoreano. Pyongyang A China aparece para xustificar a fin do pacifismo impos- xuntanza previa. As diferenzas entre os en Corea do Norte, co como a gran benefi- to a seguir da Segunda Guerra Mundial. EE UU e os socios locais véñense mani- seu programa nuclear acusa a Washington de ciaria da aproxima- A promoción do modelo chinés e o festando hai tempo, agrandadas pola acti- e balístico que utiliza ción entre as dúas continuo intercambio de visitas tenden a tude inquisitiva da Administración Bush. como caixa de reso- dispoñer de armamento Coreas, grazas á destacar o papel de China e a súa aposta Sabido é que, practicamente, ninguén nancia para súa in- sunshine policy do por unha estabilización baseada no desen- cre nin desexa unha unificación nin a quietante situación in- químico ao sur do Sur e a mellor dispo- volvemento económico e quizais na pro- curto nin a medio prazo. Non é iso o que terna. O outro está en paralelo 38” sición do Norte. A moción dun modelo político semellante se debate. Do que se discute é da defen- Corea do Sur e del fa- súa influencia au- na perspectiva dunha reunificación sobre sa pacífica do statu quo e da aplicación lase menos. A alianza menta e imponse po- a base da fórmula “un país, dous siste- de medidas de confianza que garantan o militar cos EE UU es- lo momento á que mas”. Pero ese futuro aínda está lonxe e control dunha rivalidade que de desbor- tá no centro da políti- poidan exercer os EE antes de chegar a el todos os reunidos en darse pode causar inmensos cataclismos ca de defensa de Seúl. O tratado de de- UU ou o Xapón. Unha Corea reunificada Pequín van precisar de moita coraxe.♦ en toda a rexión de Asia oriental. Afon- fensa mutua, asinado polos dous países militar e economicamente representa o dar no proceso iniciado en 2000 despois en 1953, tradúcese na subordinación das peor dos escenarios desexados por To- XULIO RÍOS é director do IGADI (www.igadi.org) Ano XXVII España Chequia, Inglaterra, Suecia e Dinamarca, favoritas na Eurocopa é así

PUCHEIRO O verán de Praga in “España vai ben” como afirmaba José NMaría Aznar, nin CÉSAR LORENZO GIL polos panos doutros nove xoga- priori é o Portugal-Inglaterra. Os teiro do Everton está a demostrar Do 24 ao 30 de xuño 2004 existe un “novo talante”, co-

Chequia é o único equipo que dores adicados exclusivamente a lusos recuperaron a confianza lo- que é un arroutado e que, tras esa mo predica José Luis conta todos os seus partidos na surtir de balóns os seus cracks. go de eliminaren a España e o seu cara de hooligan se agocha unha Rodríguez Zapatero. Tanto Eurocopa de Portugal por vito- A proba de fogo vaina ter Sue- maior perigo é perderen a concen- perfecta mestura entre Paul Gas- no fútbol como na política Nº 1.134 rias. A fortaleza dos bohemios cia no choque contra Holanda, un tración. Non é un sinal alentador coigne e Alan Shearer. instaurouse, desde hai tempo, contrasta coa mediocridade equipo semellante, aínda sen ma- que o seu mellor home sexa un Grecia chega á segunda fase que “España é unha grande”. de España, Italia ou Alemaña. durecer de todo, con atractivos xo- defensa, o central Ricardo Carval- coas plumas e a brea. Ninguén Borráronlle o de libre. Pero o gadores que seguro destacarán en ho, mais o seleccionador Luiz Fe- confía en que venza a Francia. O espírito é o mesmo. Pero o Tres encontros, tres vitorias e se- vindeiros torneos, caso de Rafael lipe Scolari conta coa recupera- feito de que o seu fútbol pulido en bipartidismo político non evi- te goles a favor. Estes son os nú- Van der Vaart, Arjen Robben ou ción goleadora de Nuno Gomes. rochedo puro os colocase contra ta a dicotomía social. meros de Chequia, o combinado Wesley Snejder. Mais os laranxas Mais os ingleses son agora prognóstico nos cuartos parece ni- Esa idea de España, máis en forma do campionato e teñen auténtico material pesado na máis perigosos ca nunca. O seu téc- mio ao sentir na face o alento da noitébrega, foi a que levou a claro candidato a conseguir o punta de ataque. Ruud Van Nistel- nico, Sven-Goran Eriksson, atopou “besta” gala. Os bleus son unha pe- que Aznar a embarcase na triunfo final en Lisboa. O con- rooy e Roy Makaay ben poden co- na velocidade de carro de combate sada maquinaria, curtida en mil ba- guerra do Irak ou a loitar xunto capitaneado por Pavel locar os neerlandeses na final. Churchill do imberbe Wayne Roo- tallas e con xenerais da altura de contra Alemaña e Francia en Nedved logrou un perfecto equi- ney o plano perfecto. Até as vacas Zinedine Zidane ou Thierry Henry. Europa desputándolles a pri- librio entre a veteranía de homes As vellas maquinarias sagradas David Beckham ou David Mais a escadra francesa renxe no macía. Aznar cría que, co como Karel Poborsky e os novos Owen deben traballar para o “novo seu xogo e demostrou fronte a Cro- apoio de George Bush, ía azos de Milan Baros. Outros no- Na outra capela dos cuartos de fi- Pelé”, apelativo de Eriksson que acia certas debilidades que os hele- conseguir estar entre os nove mes propios que destacan con nal, o partido máis interesante a parece esaxerado. Contodo, o dian- nos ben poden explotar.♦ grandes mundiais e pór os firmeza son Tomas Rosicky ou a pes sobre a mesa cada tres parella do Ajax, Tomas Galasek GONZALO meses. e Zdenek Grygera. Cando a selección O seu fútbol vertical, descara- española de fútbol quedou do, tan ofensivo que dá vertixe e eliminada en Corea dixeron estritamente oportunista terá que que fora froito da presión enfrontarse en cuartos de final ao ambiental ao estar todos saber facer de Dinamarca. Con (todos?) tan seguros de que menos estrelas, os nórdicos fan un era a oportunidade de “situar- xogo atractivo por veces e moi se- nos no mundo fútbolístico”. rio en todas as fases dos partidos. Mudaron de adestrador, As súas mellores armas son o tri- xubilaron algúns dos capos, dente composto por Jesper Gronk- caso de Fernando Hierro e, jaer, Freddy Ljunberg e John To- nesta Eurocopa en Portugal, masson, top models no seu país e apareceron ducias de razóns que poderán ofrecer un atractivo para volver afirmar que esta duelo no seu encontro cos checos. era a ocasión de España e No grupo de Dinamarca a re- que debía ser a campiona. velación foi Suecia. Aínda que o A realidade é moi túzara seu xogo foi en descenso desde a e teima unha e outra vez en brillante goleada sobre Bulgaria sacarlles a razón. Porque o na primeira xornada, os escandi- problema da selección navos teñen o mérito de ser cul- española de fútbol non é do pábeis da eliminación da bella adestrador, nin sequera dos Italia. Henrik Larsson e o seu xogadores. É de filosofía. herdeiro Zlatan Ibrahimovic son Unha filosofía oficial que es- dúas pezas de ouro ben gardadas pallan os medios de comuni- cación cun triunfalismo que non ten semellanza. É o cha- mado “ser español”, que na vez de ir de Quixote, vai de Hernán Cortés. Por que España ía gañar a Eurocopa se chegou a Portu- gal cun billete de segunda conseguido na repesca? Por que esta vez tiña que ser diferente se, historicamente, sempre caía derrotada nos cuartos de final? Seica Espa- ña ten a mellor liga do mundo, pero é onde mellor fútbol se fai? Non son os ex- tranxeiros os que marcan a diferenza? Se cadra, o problema radi- ca en algo que non queren nin analizar. A España que eles arelan non existe. Cada quen ten súa opinión sobre este particular. Pero o reflexo que se traslada ao equipo de fútbol nas competicións é ese. Lembren senón o último par- tido con Portugal. Se nos deixasen xogar a galegos, vascos e cataláns coas nosas seleccións e Espa- ña xogase coa súa, os resulta- dos, aposto, serían moi diferentes. Por que non facer a proba? Se é cuestión de ta- lante, señor Zapatero... Rematarían as frustracións de moitos cidadáns.♦ Cesáreo Sánchez. MARIBEL LONGUEIRA Roteiro literario por Lóuzara O sábado 26 de xuño a agrupación cultural Ergueitos organiza unha viaxe literaria po- las terras do poeta, e membro do colectivo Cravo Fondo, Fiz Vergara Vilariño. O per- corrido, que parte de Sarria, inclúe unha ofrenda floral no cemiterio de Santalla de Lóuzara, vila natal do escritor. Ademais, na Fonte da Coba, realizarase un recital poéti- co no que participarán escritores como Xo- sé M. Álvarez Cáccamo, Marica Campo, Pilar Pallarés, Lois Diéguez, Cesáreo Sán- chez, Miguel Anxo Fernán Vello, Enma Couceiro e Isidro Novo, entre outros.♦

Julián Hernández. Hai que reformar Novo espectáculo de Siniestro Total o Día das Letras? Julián Hernández vén de presentar xunto co poeta Manuel Romón e o actor Antonio Du- rán ‘Morris’ O gran Show Medicina, un mu- sical que xira ao redor de Siniestro Total e no que se combinan a música, a poesía e o tea- tro. Con texto de Manuel Romón, a música de Hernández y Sanjurjo e a interpretación de Morris e o propio Romón, a obra refle- xiona sobre o poder da publicidade. A estrea Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño será o 26 de xuño en Sarria, dentro da pro- de 2004 gramación do Xacobeo e contará coa partici- Ano XXVII pación de Trem Fantasma, Doctor Cotomon- dongo, Magical Brothers e Os Frangos.♦

XAN CARBALLA Jeffrey Eugenides.

Pilar Buela premio altos de cacharela, sardiñadas, en- un galardón son o director da revista Tem- cantamentos na queimada e un pos novos e profesor da Facultade de Cien- San Clemente certo aire de ensoño no ambiente cias da Comunicación Luís Álvarez Pousa, Alumnos de cinco centros educativos de to- son os engados da noite de San o director de fotografía Ricky Morgade e o da Galiza foron os membros do xurado en- S Xoán. Coincidindo con esta data, Cine Club de Pontevedra, premios de honor cargado de seleccionar as obras gañadoras da décima edición dos premios San Cle- a produtora Dygra presentou en Vigo unha que se entregarán na gala do 26 de xuño. Os mente, un certame que se vén de fallar nos exposición sobre o seu novo proxecto O so- mellores profesionais da televisión e o cine- pasados días. A novela Ácaros verdes da es- critora Pilar Buela, en lingua galega; La si- ño dunha noite de verán, adaptación ani- ma de Galiza vivirán unha festa que nin- lla del Águila, de Carlos Fuentes, en lingua mada da obra de William Shakespeare. Es- guén debe perder. O lapis do carpinteiro, de española; e Middlesex, do norteamericano Jeffrey Eugenides, en lingua estranxeira, fo- te título poderá participar en vindeiras edi- Antón Reixa, Blanca Madison, de Carlos ron as obras escollidas nesta edición, que coincide cos 400 anos da fundación do co- cións dos premios Mestre Mateo do audio- Amil e Secuestrados en Xeorxia, de Gus- lexio maior compostelán San Clemente.♦ visual galego. Este ano, os que xa gañaron tavo Balza son os tres títulos favoritos.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

Xosé Ramón Barreiro, Miguel Anxo Fernán Vello e Damián Villalaín. O Día das Letras Galegas, unha data en crise Despois de corenta e un anos hai coincidencia na necesidade de renovar a celebración

X.C. outra data. Para min un erro foi ria o que aos ollos de X.R: Ba- da Fundación Carlos Casares, non madurou a idea. En todo O plenario da Real Academia estender esa idea de que todos rreiro é claramente insuficien- que reivindicou nestas páxinas caso considera que paga a pena aprobou que o 2005 sexa Lo- os do ano deben ser días das te, “tanto se se segue coa idea manter a festividade, “pouco se revisar cuestións como a am- renzo Varela o personaxe cen- letras. Por que non imos ter un- de manter o festivo como que agradece máis que unha festa, plitude do día, de maneira que tral do Día das Letras Ga- ha data nacional central adica- non, para min a clave é que se ou sexa un día tan grande e tan non atendese só a escritores, legas. A data escollida en da á cultura?”. involucren máis a fondo conce- importante que non se pode senón tamén a outro tipo de 1963 para simbolizar a rei- llos e asociacións. Este ano adicar ao traballo senón á cele- disciplinas culturais, ou mes- vindicación da cultura e a li- Rutina e liturxia houbo aquí unha experiencia bración”, cre que se debe apro- mo á esixencia de non repetir o teratura galega, declarada festiva nos arredores da Acade- veitar para facer unha primave- personaxe, “debemos ter en non laborábel desde hai anos, “O que nos ten que preocupar é mia, no casco vello da Coruña, ra do libro, “a data ten a mala conta que moitas das figuras provoca un debate sobre a que se quede nunha liturxia coa participación dos escritores sorte de estar na metade do históricas da nosa literatura, súa actual utilidade e a nece- cando debe haber forza reivin- que penso que pode ser un mo- ano, e aínda que a Xunta fala comezando por Rosalía, foron sidade de darlle un novo pulo. dicativa e evitar caer na arque- delo de facer as cousas dunha dun Ano Cultural, en canto pa- celebradas entre 1963 e 1976, oloxía. Quedarnos nun ritual maneira diferente. O que me sa o día xa se está pensando no no franquismo, cando as posi- A primeiros de maio un fiadei- anual sería o erro peor”, asegu- preocupa é que se desactive a personaxe do ano que ven”. Vi- bilidades reais de estender so- ro no Consello da Cultura Gale- ra Fernán Vello. Un estudo da concentración que se consigue llalaín lembra que na súa etapa cialmente eses escritores eran ga discutiu sobre o esmorecer Academia sobre as actividades arredor da cultura galega por á fronte dos editores barallouse infinitamente menores”. do Día das Letras Galegas. Car- coas que se celebraba o Día das parte tanto das televisións co- a posibilidade de emular o Sant los Negro, Xosé Manuel Pe- Letras detectou sobre todo a mo dos outros medios de co- Jordi catalán, agasallando, Dez anos dreira e Pilar Sampedro poñían concentración nos centros es- municación”. xunto a un libro, un anaco de as cousas sobre a mesa: leva- colares de primaria e secunda- Damián Villalaín, director pan ou unha flor de toxo, pero A elección do personaxe non mos moitos anos celebrando e sempre acada o consenso na non se corresponden os resulta- Academia. Desta volta Lorenzo dos sociais co investimento e o Varela saíu ao ser a única pro- esforzo que se fai. Houbo unha A visión dunha mestra escritora posta formal realizada, pero non coincidencia xeral entre os asis- Escolas e institutos son os conseguiu unanimidade. A tentes de que había que facer principais focos de actividade, maior ou menor proxección do máis festa pero menos festivo. a maiores dos actos institucio- autor ou autora elixida é tamén Precisamente o feito de nais. Fina Casalderrey une dú- motivo de controversia. As nor- que, desde hai algúns anos, a as condicións singulares nun mas que se deu a Academia xa data non sexa laborábel seme- Día das Letras, escritora e en 1963 indican que deben pa- lla para moitos un aspecto que mestra. “En datas así os do sar dez anos desde a súa morte. hai que volver revisar. Miguel meu gremio somos moi recla- Para algúns é necesario ese tem- Anxo Fernán Vello, presidente mados para dar charlas, pero po. Barreiro deféndeo porque dos editores galegos e modera- gustaríame que o 17 de maio “convén alonxarse da inmedia- dor daquel fiadeiro, insiste nes- fose outra cousa con máis tez. A obra literaria adquire va- te aspecto “non vexo que nin- incidencia, porque aínda que- lor permanente se resiste esa guén apoie manter esa data así. da moito por reivindicar. An- distancia dos dez anos” e lem- O Sant Jordi en Cataluña non é douse moito desde que eu era bra que xa hai varios escritores festivo. Ao tirarlle actividade nena, xa non me berran por fa- que cumpren esa condición, perde moita da tensión que se lar galego, pero quizais vivín “desde Ramón Piñeiro a Carba- xeraba antes. Para min foi unha un espellismo cando din clase llo Calero, ao que eu pensaba decisión equivocada que debía en Moraña. Levo tres anos en que despois de aprobada a nova reconsiderarse”. Marín e aínda vexo moitos PACO VILABARROS normativa xa non debía haber Xosé Ramón Barreiro, pre- prexuízos co galego. Todo o legas debe ser unha festa, que castelán e esixo que primeiro reticencias para adicarllo”. sidente da Real Academia Ga- que ten que ver con destapar se vexa que celebramos algo. se edite en galego, pérdense Fernán Vello avoga porque lega, pensa que ese non é o personaxes paréceme ben, se- Non debemos caer no pesi- oportunidades pero mantense sexa un día das letras vivas “¿a problema principal, pero non xan máis importantes ou me- mismo nin facernos os aco- a dignidade do noso. O que que hai que esperar, por exem- fai grande causa do asunto nos, porque a moitos quítase- modaticios, porque respecto á non podemos é mostrarnos plo, a que un poeta cunha obra “penso que aí non está o deba- lle as capas de pintura que lles defensa do galego e da cultura pesimistas. Isto é como o co- importantísima e unha grande te, pero falando co presidente puxeron moitos anos e deixan todos temos que tomar as no- merciante que quere vender, fidelidade ao galego como Fiz Fraga díxome que por eles non ver a súa cerna nobre. Pero en sas decisións. A min dinme se está de fociños nin nos Vergara Vilariño, e que morreu habería problema, e buscábase todo caso o Día das Letras Ga- que entre nunha colección en achegamos á tenda”.♦ hai oito anos, sexa celebrado?♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

Cumpre un ano Muguruza en ruta o primeiro club de lectores galego Título: Kontrabanda. Komunikazioa tour. Autor: Fermín Muguruza. Edita: Metak. Biblos xa ten máis de 1.300 socios Tras rematar, xunto a Manu e Radio Bemba Sound System, o CÉSAR LORENZO GIL Presenza lusa proxecto Jai alai katumbi A proposta Clube de Lectores Express que provocou bochas Biblos xa convenceu a máis de Tucho Calvo perfila para o fu- nalgunhas cidades do Estado, mil persoas. Ao carón da súa turo un aprofundamento desa Fermín Muguruza presenta a oferta de libros, vídeos e músi- boa relación entre Galiza e nova xira Komunikazioa Tour, ca, propón actividades para Portugal. “Queremos que ca- resumo da vida na estrada, base- achegar os lectores aos autores. da tres ou catro meses escrito- ada nos seus últimos traballos res de un e doutro país se reú- en solitario, pero revisando can- Achegar os libros galegos a zo- nan e se coñezan. Unha das cións das anteriores bandas, Ne- nas onde non hai acceso. Esa é a nosas responsabilidades é di- gu Gorriak e Kortatu. O que filosofía do Club de Lectores Bi- fundir a imaxe e a literatura agora edita o polémico vasco blos. Venda por catálogo que, a dos lusos entre nós”. neste disco é a testemuña sonora cambio de 15 euros ao ano ofre- Ao principio de poñer en deste tour, ao seu paso pola sala ce seis revistas de actualidade li- marcha o proxecto houbo cer- barcelonesa Apolo.♦ teraria, gastos de transporte para tas dificultades para conseguir as compras e un libro de agasallo títulos portugueses de calidade por cada pedido. Logo dun ano que engadir ao catálogo mais de xeira, esta iniciativa, que pro- hoxendía na revista Biblos xa pón servir de canle engadida á aparecen volumes das princi- difusión do libro, disco e audio- pais editoras do país veciño. visual galego e portugués, con- Tucho Calvo, director do club. “Tentamos ofrecer todas as solídase no feble mercado gale- non comerciais” para gañar so- atrancos, o perfil de socio de Bi- novidades interesantes do que go e xa sobarda os 1.300 socios. cios. “Fixemos unha manchea blos é moi diverso e atinxe tan- se está a facer alá para di- Esta cifra logrouse a pesar de presentacións de libros en vi- to “a profesores ou profesionais fundilo aquí”. do difícil labor comercial e de las e cidades, puxemos en mar- liberais como a amas de casa, promoción de Biblos. “Sabe- cha os encontros ‘Falamos entre albaneis e carpinteiros”. A colección ‘Mandaio’ Cifuentes mos que é moi complicado che- nós’ de achegamento entre auto- A difusión das nosas letras con nova banda gar á xente sen axentes específi- res galegos e portugueses e en- fóra de Galiza é outro dos aspec- Ao tempo que xurdiu Biblos, fí- cos pero agora mesmo a nosa cargámonos da homenaxe a tos dos que máis orgullosos se xoo a colección de libros ‘Man-

Título: Horizonte. estrutura e a marxe de beneficio Francisco Taxes no Teatro Ro- senten os promotores de Biblos. daio’. Con cada pedido, os so- Autor: Cifu & La Calaña. non nos permiten conseguir lec- salía da Coruña, co apoio do “No resto do Estado temos tan- cios reciben un libro de agasallo. Edita: Dro East West. tores por ese medio”, indica Tu- Concello”. Desta maneira, Bi- tos socios como na provincia de Até o momento publicáronse cho Calvo, director do club. A blos cumpre un dos obxectivos, Ourense. Tamén moitos en Fran- desde novelas, ensaios, crónicas, Despois de pechar a porta a gran campaña publicitaria (o re- achegar as letras á xente. cia, Gran Bretaña, Irlanda, Italia textos dramáticos, viñetas e poe- Celtas Cortos hai dous anos, Je- parto do seu primeiro catálogo Calvo repara nas complica- e Portugal”. A gran mágoa de Bi- marios asinados por importantes sús Cifuentes presenta un xunto aos principais medios ga- cións dunha empresa coma esta. blos é non poder servir pedidos plumas do país (Lois Diéguez, proxecto en solitario, cargado legos o ano pasado) tivo unhas “Non se fixo un labor axeitado en América. “Os portes son ina- Anxo de la Cruz, Salvador Gar- de novos ritmos e cunha nova cifras elocuentes. Aqueles de difusión e respecto pola lec- sumíbeis. Sería bo que a Admi- cía-Bodaño, Isidro Novo, Fran- concepción do termo electróni- 278.000 exemplares atraeron tura. Os libros non están valora- nistración galega reparase no po- cisco X. Fernández Naval, Pinto co da música. Nesta estreada máis de 600 novos socios. dos. E iso haino que mudar para sitivo de espallar a nosa cultura & Chinto e Francisco Taxes, en- andaina, “Cifu” rodeouse duns Para corrixir esa dificultade, podermos seguir medrando e no mundo a través dos libros, xa tre outros). A próxima novela músicos que deu en denominar o club aproveita as súas propias normalizando a nosa industria que non temos ningunha institu- que se entregará será As cintas La Calaña Sound, quizais en actividades “nacidas con fins cultural”, explica. Malia os ción oficial que o faga”. adentras, de Emma Pedreira.♦ recordo daqueles “calañeros” que nos concertos de Celtas viaxaban nunha furgoneta escangallada, no canto de prefe- rir o coche do papá.♦

O novo de The Corrs

Título: Borrowed heaven. Grupo: The Corrs. Edita: Warner Music.

Despois de publicar In Blue no 2000, os irmáns irlandeses toma- ron un tempo de relax para recargar as pillas. Agora, catro anos despois, presentan Borrowed Heaven, un disco gra- vado entre Dublín e Los Ángeles. Once cancións propias e o tema Time enough for tears nominado ao Globo de Ouro po- la película In America, que apa- rece por cortesía de Bono e Ga- vin Friday, compoñen este novo traballo, fiel ao seu estilo.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Memorias de Chao Rego Xerais edita O demo meridiano. Lembranzas dun transgresor, de Xosé Chao Re- go. Sacerdote, teólogo e filóso- fo, o que fora durante 17 anos párroco de Santa Mariña do Vilar (Ferrolterra) narra as súas me- morias. Desde o compromiso coa relixión, o prolífi- co ensaísta explica as súas vivencias a través da observa- ción da realidade e a arela de transformación dentro deste mundo.♦

Un clásico da ciencia Ramón Villares reedita a súa

Manuel Rodríguez Alonso, autor d‘O españolismo lingüístico. Á dereita, Menéndez Pidal, fundador da Escola Lingüística Española. Historia de Galicia, xa un clá- sico da ciencia histórica en ga- lego. O prestixioso historiador fai un percorrido pormenoriza- Xénese e actualidade do e ben resumido polo de- correr de 5.000 anos da nación ga- do españolismo lingüístico lega. A romaniza- ción, o feudalismo, os séculos escuros R. Alonso estuda os divulgadores do ‘prestixio’ do castelán ou a modernización da Era Título: O españolismo lingüístico. novadora, fronte as restantes te, era/é unha língua tan propia hoxe Savater, Juaristi, Lodares, Contemporánea, Autor: Manuel Rodríguez Alonso. línguas (dialectos, diría Pidal) de Galiza como o galego. Ga- Alvar, Jiménez Losantos... analizados con rigor Edita: Espiral Maior. peninsulares, faladas por xen- lego que ademais ninguén de- O chamativo é a pouca e datos, tes que non as estimaban, por beu falar nunca, pois para simpatía que esta liña de pen- acompañados por En febreiro de 2002 xa Rodrí- vellas e arcaicas (mito de que o Amado Alonso xa na Idade samento espertou/esperta fóra mapas. Edita Galaxia.♦ guez Alonso analizara, nun arti- galego non Media había só dúas línguas: das fronteiras castelás. Mais go para Tempos Novos, os pre- serve para as latín e castelán. que como científicos móstran- xuízos que espallan os libros de cousas novas e Para Amado Esta versión desbota a exis- se como divulgadores ou sim- Anarquistas texto (tanto de ESO como de importantes). Alonso tencia de calquer persecución ples propagandistas. Rodrí- Bacharelato) por todo o territo- Pidal defende xa na Idade sobre das línguas periféricas guez Alonso pon en evidencia galegos rio do Estado; libros de lingüís- esta idea sen Media (acobilladoras de resentidos, os seus asertos. tas acreditados, algún inclusive achegar nada había envexosos e frustrados) e sostén Tras estas posturas había e O anarquismo en Galiza. dirixiu a Real Academia Espa- que a demos- só dúas que o castelán se espallou de hai intereses políticos. Rodrí- Apuntes para unha enciclope- ñola. En O españolismo lin- tre, proceder línguas: forma espontánea, sendo acolli- guez Alonso tamén demostra dia, de Eliseo Fernández güístico tira agora do fío deica que consagra- do cos brazos abertos como lín- como nos movimentos da ELE e Dionisio Perei- dar onde comeza a madeixa. rán os seus latín e gua superior e imperial, como (Escola Lingüística Española) ra, é un volume A orixe, de primeiras é o continuadores. castelán. lle correspondía. Para Ortega, o hai sempre unha compoñente organizado castelanismo de Menéndez Pi- A pretensión é castelán representa a elite e o económica, xa que o recoñece- alfabeticamente dal, fundador da Escola Lingüís- que o castelán resto é masa. Dino así tamén mento das línguas periféricas en voces chave tica Española, baseado na consi- sexa a “língua española”. Cas- Américo Castro, Amado Alon- diminúe o seu poder. De aí as para entender o deración de Castela como terra telán que, segundo esta corren- so, Lapesa, Moreno Báez... e queixas de que o castelán vai anarco-sindicalis- de promisión e dos casteláns co- desaparecer ou a suposta opre- mo, especialmente mo seres superiores, dotados de sión lingüística das periferias. aqueles nomes, todas as virtudes, que desprezan Tabela das letras Esas ofensivas veñen coincidir persoeiros e a xustiza escrita no Fuero Juzgo cos momentos nos que nas lín- conceptos que máis e instauran outra baseada no guas periféricas hai algún sín- tiveron a ver con sentido común e no “sentimento FICCIÓN NON FICCIÓN toma de normalización (Irman- esta ideoloxía en Galiza. Edita espontáneo de xustiza”. 1. O CÓDIGO DA VINCI. 1. HISTORIA DE GALICIA. dades, Estatuto...). Positivas.♦ Unha Castela así non pode Dan Brown. Ramón Villares. Posteriormente Rodríguez menos que acobillar unha li- El Aleph. Galaxia. Alonso estuda a arañeira caste- teratura épica excelente, unha lanista na Galiza, fundamen- Ao redor do literatura de xentes sen paran- 2. O LAGO DE COMO. 2. RESISTENCIA, GUERRILLA E talmente na Universidade de gón, que gaba a vinganza do Ramón Chao. REPRESIÓN. Santiago, e establece a orixe urbanismo adulterio (polo marido, por su- Xerais. Bernardo Máiz. dos prexuízos antigalegos no A Nosa Terra. posto) ou a extensión aos fillos 3. ORIXE. uniformismo da Restauración e Defender a coherencia na das penas polos delitos cometi- Séchu Sende. 3. A TERRA QUERE POBO. naquilo da Pardo Bazán de que construción, a defensa da pai- dos por pais e avós. Unha con- Galaxia. Xosé Luís Barreiro. o cultivo das línguas periféri- saxe, a importancia fundamen- cepción que tende a ignorar os Galaxia. cas atentaba contra a unidade tal da planificación son eixos Cancioneiros como expresión 4. AMOR E MÚSICA LIXEIRA. de España, pois a verdadeira da obra Ordena- literaria. Bieito Iglesias. 4. O REGRESO DOS MAQUIS. función das periferias sería for- ción urbanística Épica e inaugural, nada an- Galaxia. Carlos G. Reigosa. necer e engrandecer o castelán y protección del Xerais. tecede ao Cantar do Mio Cid; 5. OS MEUS OLLOS. (como fixeron Valle, Cela ou medio rural de logo, cando, fóra do Estado es- Ramiro Fonte. 5. DIATRIBAS MANUELINAS. Torrente), verdadeira língua Galicia, pañol, ficou demostrado que o Xerais. Antón Capelán. moderna e de cultura. coordinada por Cid é do século XIII, os epígo- Laiovento. Despois de ler este libro, Xoán Xesús nos pidalianos tiveron unha cabe lembrar a cita de Caste- Raposo. No volu- dura reacción. Unha épica que lao: os burros ornean igual en me inclúense nove axiña señorea o panorama lite- todas partes; o progreso está na traballos que xiran rario peninsular. Os delirios de variedade lingüística e cultural, ao redor do grandeza de Pidal e os seus a uniformización supón anima- urbanismo e das ♦ continuadores non parecen ter Librarías consultadas: lización. posibilidades da nova lei auto- teito nin asomo de pudor. Épi- Cartabón (Vigo). Couceiro (A Coruña). Michelena (Pontevedra). nómica de decembro do 2002. ca nunha língua superior e in- Pedreira (Santiago). Souto (Lugo). Torga (Ourense). XOSÉ M. EYRÉ Edita Civîlis.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Abrente

Nº 32. Abril-xuño do 2004. Gratuíto. Edita: Primeira Linha. Igor Lugris considera o cambio na Moncloa como imperceptí- bel na configuración do Estado español. Carlos Morais reflexiona sobre as O bocexo do pirata adaptacións políticas do Movemento Pau Joan fracasa ao tentar actualizar a novela de aventuras de Liberación Título: A Tripulación do Pánico. Edgar Nau que é atraído e con- E, se até o de agora todo pa- Nacional Autor: Pau Joan Hernández. tratado por unha misteriosa so- recía un panexírico o que lle es- Galego. Car- Edita: Rodeira. ciedade chamada Clairbone, es- tabamos infrinxindo á novela de los Varea re- pecializada en documentación e Hernández, temos que dicir que flexiona “Chámome Edgar Nau e son armazón de árbores xenealóxi- é a partir de aquí, no momento sobre o “fra- descendente por liña directa cas. En principio, a razón pola no que o autor, despois de facer caso da de Jean-François Nau, [...], o que Edgar, un estudante de ba- unha presentación dos feitos que conquista do Irak”. Michael pirata sanguinario que fixo vi- charelato de dezasete anos, é es- podería ter dado un desenlace Löwy repara na relación entre vir días de horror polos mares e collido para tal labor ten moito ben coidado e gozoso para o lec- a Revolución do 1917 e a costas do Caribe [...].” que ver coa circunstancia de ser tor, resulta que non. Pífiaa. O de- cuestión nacional a través dos Con estas mesmas palabras descendente do famoso pirata senlace da trama é desastroso, pensamentos de Lenin e Stalin. comeza a últi- Jean-François Nau, o Olonés. frustrante e moi, pero que moi No editorial repásase a actuali- ma e, en prin- Despois de Edgar, interesado dende hai tem- trapalleiro. Se consegue crearlle dade política galega.♦ cipio, atraente facer unha po pola xenealoxía propia, coñe- unhas expectativas ao lector cun- novela distin- ce moi ben as andanzas deste Pau Joan Hernández. ha novela que podería dar algo guida co Pre- presentación sanguinario pirata que, lonxe de Sociedade Clairbone e, como moi aqueladiño, pois conseguiu mio Edebé de dos feitos ser o pirata destemido, valente e Edgar, descendentes directos de traspasar no tempo unha historia Novela Xuve- que podería preocupado –a pesar da súa ma- piratas como Lewis, Barbane- de piratas á actualidade na reen- nil. Un come- ter dado un la fama– que nos presentan ou- gra, Anne Bonny entre outros. carnación literaria destes nos zo necesaria- desenlace tros produtos literarios e cinema- Mais, todo o choio comeza a ser seus descendentes, a verdade é mente román- ben tográficos (véxase que pirata cun sospeitoso dados os comporta- que o final é moi decepcionante. tico para unha coidado e cute tan delicado gasta Johnny mentos certamente estraños que E máis cando un se fai á idea de novela onde a Deep en Piratas do Caribe), é un detectan por parte dos responsá- que non se vai atopar cunha no- figura dos pi- gozoso para asasino sen piedade que ten co- beis da reunión que nin sequera vela onde as aventuras típicas do ratas está pre- o lector, mo única preocupación elucu- se preocupan de ir recibilos. Da piratiña de sempre se converten sente a cada resulta que brar algunha nova barbaridade vida que Ferran, amigo hacker nunha ñoñaría brandengue e fa- momento. non. Pífiaa. que lle dea sona alén mares. de Edgar que dende había tempo cilona, nesta diatriba o descenso Cadernos Mais, se cadra, Despois dun tempo aprovei- tiña a area no zoco, comeza a in- aos infernos cun desenlace tan de psicoloxía un dos acertos tándose da situación (con condi- vestigar un posíbel duplo fondo mediocre é aínda máis duro. Si, máis logrados do autor no tra- cións económicas ben intere- na trama da sociedade –supoño un corpo esvelto, pero cando co- Nº 0. Ano 2004. Prezo 8,50 euros. tamento destes personaxes len- santes), Edgar é citado con ou- que non fai falta que diga como meza andar adoece por tolleito. Dirixe: José Ortuño. darios é precisamente a desmi- tros compañeiros cun perfil moi o fai– e vai descubrindo cousas Mágoa que sexa así.♦ Edita: Colexio de Psicólogos de Galicia. tificación. E veremos por que. semellante ao seu na medida en abondo interesantes para o devir O protagonista da trama é que tamén son colaboradores da da historia. HÉITOR MERA José Ortuño entrevista o actor e profesor de Arte Dramática Santiago Fernández. Juan Luis Allende del Campo explica a técnica da grafoloxía. Beatriz Rivas refírese á psicoloxía aplicada ás vendas. Miguel Rodríguez Fer Anxo García dá conta da comunicación sobre catástrofes. Eliana Vilar fai unha práctica sobre e os riscos da poesía social “comunicación aumentativa Título: A loita continúa. rrecer ao oíntes (un é, niso dos esquezo, curiosamente, da so- experiencia individual, dando a e/ou alternativa”. Ademais, in- Autor: Claudio Rodríguez Fer. recitais, gombrowiczián). O lec- lidariedade entre poética, ética impresión de solidariedade coa clúense seccións de opinión, Edita: Xerais. tor, inocente, e como tal paga a e política; esquezo que é tamén experiencia colectiva... libros, páxinas web e humor.♦ patente, acaso pense que a poe- esquezo do suxeito, que condu- Máis cousas como a pre- Hai anos, un poeta galego cuxo sía está nas palabras, naquilo que ce a un pensamento débil (so- sente se poderían dicir deste nome non lembro (ou non quero pasan a ser as palabras, sen dei- bretodo no Apéndice escénico volume de poemas. Versos co- Eco lembrar, hei de consultar o psica- xar de ser palabras, cando che- Gran Tirano) da historia e do mo: Eu medrei rodeado por fei- Nº 157. Xuño do 2004. Prezo 3,50 euros. nalista), afirmaba nunha entre- gan ao profundo do ser humano. político que compensa a súa xes de asasinos [...] Porque foi Dirixe: Guillermo Vázquez Pozo. vista que facía a poesía coas É dicir, cando as palabras de ca- apoética mediante unha poeti- indigno vivir cos cómplices da Edita: Equinoccio. “vísceras”. Así lle debía saír, su- da día transfor- zación do propio discurso, aín- tiranía, cos colaboracionistas poño, xa que, como o meu coles- man as cousas da que o autor pense que hai do medo, cos cómplices retóri- Guillermo Vázquez entrevista a terol é alto, o médico tenme ao operar sobre Dá a historia porque se declara “mi- cos do terror, cos vasalos da Alexandra Horst, directora para prohido consumir tales produtos. elas. Nunha impresión litante da memoria”. Pois non. vesania [...] Pero o peor de to- Galiza de Hoteis Hesperia, que Agora, Claudio Rodríguez Fer, palabra, a poe- de que se Un exemplo. O libro que dá do foi convivir cos criminais analiza a influencia do Xacobeo no seu novo libro de poemas, no sía faise, aínda, introducen titulo ao volume (digamos que –ademais de confirmar o que na ocupación hostaleira. Gonza- que abre o volume, “Poesía é ac- con palabras os este se divide en catro libros) se di acima–, nacen, curiosa- lo Fernández entrevista a Blas ción”, escribe, entre outras, cou- (maiormente, asasinados, consta de cinco poemas, ou mente (?) deses outros, inzados Calzada, sas como: A poesía nunca está non entremos os persegui- dun poema dividido en cinco dunha pobre ironía –a non ser presidente nas palabras. / A poesía non es- na leria da poe- partes: “Dende a memoria do que o poeta tente crer que é hu- da tá nestas palabras, / Senón nos sía visual), ou dos, para mundo”, “Dende 1936”, “Den- mor negro–, integrados no poe- Comisión actos que conlevan. / Por iso es- con ausencia conferir de a solidariedade”, “Dende a ma “Memorial dos foxos de Nacional do te poema é un acto radical / Ou de palabras importancia conciencia” e “Dende min”. Lugo”, onde logo de reseñar a Mercado de non é nada [...] A poesía é ac- –mais presen- aos Como todo o volume, este poe- aqueles que lles deron cuneta, Valores. Na ción ou non é nada. Talvez o lec- tes por ausen- sentimentos ma, ou estes cincos poemas, algúns mencionados con no- sección de tor, inxenuo, pense que a poesía cia. O demáis, do poeta. son negación da poesía e algo mes e apelidos, din: Así se fixo Sociedade se cadra non é acción (A poesía gañas de pase- máis. Algo máis porque dá a o Plan Nacional de Estradas/ inclúense en- non ritmará coa acción, irá por ar pola Ferra- impresión, nunha primeira, de mil novercentos trinta e seis. trevistas cos diante dela, Xoan Arturo), que dura sen dar unha no cravo. nunha segunda, e até nunha ter- Non sei se a poesía leva a xa eurodepu- este poema non é un acto radical. Alén diso, este novo, no ceira lectura, que se introducen algunha parte. Nunca, infeliz- tados Daniel Varela, Camilo Nunha palabra, talvez o lector, tempo, libro de poemas de Ro- os asasinados, os perseguidos, mente, conduciu á acción. Po- Nogueira e Antolín Sánchez parvo, pense que a única acción dríguez Fer quere ser, sen con- para lle conferir importancia de ser que nunca a ela conduza. Presedo. Ademais, Alfonso Bas- que conlevan as palabras da poe- seguilo, un renovamento da po- aos sentimentos do poeta (léase Quizais, soamente, lle abonde terra conversa con Adolfo Pérez sía é dupla: a súa escrita e a súa esía social, mais... integramente “Dende min”), con levarnos cara a aquilo que Esquivel. Ademais dáse conta lectura. Ou tripla: a súa impre- Non falaremos da falta, ab- que non teñen que ver nada con non sabemos ver.♦ dos grupos Niñerola Inmobilia- sión no papel. Ou cuadrupla, a soluta, de ritmo nos poemas, eles, e que non están descritos, ria e Unitronics.♦ súa lectura en voz alta para abo- das pegadas doutros poetas, do e así se evita unha verdadeira X.G.G Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

A arte posíbel de Diego Santomé O vigués expón no Artium de Vitoria as súas últimas creacións

Exposicións: Diego Santomé (até o 4 de xu- culo XX ten uns lindeiros tan llo) / Rumbos: La Colección III. latos que é posíbel certo fastío Lugar: Artium de Vitoria. pola inmensidade, por non fa- lar de duplicidades con outras Máis alá do Guggenheim, de coleccións, penso agora no certo que existen outros espa- CAB de Burgos e na súa colec- zos para a arte contemporánea ción de arte española a partir en Euskadi. Arteleku e a Sala dos anos 90. Quen ten máis ar- de Exposicións da Koldo Mit- tistas novos?, quen ten mello- xelena están en Donosti, e dis- res pezas? que hai alí en perspectiva un centro de cultura contemporá- Un vigués nea; en Bilbao tamén está a Sa- la Rekalde e o Museu de Belas Dende a súa inauguración a Sa- Artes. E Vitoria-Gasteiz creou la Leste Alta vén amosando a o Artium, Arte Garaikideko obra producida Euskal Zentro-Museoa / Cen- case que que Diego tro-Museo Vasco de Arte Con- ex profeso por Santomé temporánea. O feito de que se- diferentes ar- xa museo e centro, ao modo do tistas españois expón a súa ‘Reina Sofía’, fai que nel con- para o Artium. Fundación, vivan unha amplísima colec- Naia del Casti- consistente ción da arte española e tamén, llo, Jon Mikel nunha gran como tal centro, un programa Euba, Joan maqueta de exposicións temporais que, Fontcuberta, dun Centro aquí como no resto dos centros, Pello Irazu, Ja- de Arte camiñan entre a investigación e vier Pérez ou o espectáculo, o cal cómpre di- Perejaume fo- posíbel. cir que dá sempre folgos de pu- ron algúns de- ra vida aos, polo demais tan les. Desta volta faino un artista pouco visitados espazos expo- galego, Diego Santomé, que sitivos da arte. tras presentar a súa “Fundación Diego Santomé” na galería Ba- A Colección celos de Vigo e na colectiva “In- disciplinados” do Marco e estar Os fondos que da arte española presente en ARCO vén de dar do século XX, exactamente un gran pulo ao expor no Ar- dende 1900 até os noso días, tium. Neste centro vasco recala foi adquirindo a Deputación xa agora a súa “Fundación”, con- antes da posta en marcha do sistente nunha gran maqueta Artium, estanse a amosar en dun Centro de Arte posíbel que blocos. Creo que mirei até o de reflexiona sobre o propio siste- agora as tres exposicións da ma artístico contemporáneo e Maya e unha boneca, de Pablo Picasso, exposta en Rumbos: La Colección III. colección. Semella unha colec- que acolle exposicións tempo- ción abondosa con case que to- rais, desta volta, unha comisa- un vídeo de animación cun ca- de unhas animacións xorden lembren dos novos artistas gale- dos os nomes posíbeis da arte riada por David Barro (penso mión co nome da Fundación tras o marcado a unha liña 618 gos, e nese sentido o de Santo- española que contaron ao lon- tamén, entre outras, en proposi- que avanza por unha estrada. (que, por certo, o Artium finan- mé é tremendamente paradoxal, go do século, ben é certo que cións semellantes como o “Cen- Desde o meu punto de vista es- cia ao longo do tempo da expo- habida conta do seu escasísimo están máis presentes os que tro de Arte Ego” da artista Car- te vídeo en cuestión é unha sición). Quizais o mellor de to- mais fulgurante percorrido ar- xurdiron a partir dos oitenta. mén Cantón que asentará tamén completa nimiedade. Outra pe- do sexa o feito mesmo da pre- tístico. Sería fermoso que esta En fin, non sabería que dicir o seu “Centro” no Marco en da- za, quizais autónoma da súa senza dun nome da escena artís- esclusa aberta ao exterior por dunha colección tan ampla, é tas vindeiras). Santomé acom- Fundación, “Proxecto nº 15” é tica galega máis recente nun Santomé nesta illa na que obri- difícil emitir unha valoración, paña o proxecto, que segue a re- un vídeo en torno aos límites, centro de arte de prestixio e de gan a vivir aos artistas de aquí, habería que coñecer ben o ni- sultar suxestivo, dunhas vitrinas que recoñezo como habitual na fóra, algo absolutamente inédi- fixera que por ela seguisen ou- vel das obras presentes no per- con merchandising ad hoc. A linguaxe da videoarte. Sen dú- to. Porque desgrazadamente tros, talento hai de abondo.♦ corrido artístico de cada autor, maiores da maqueta, feita para bida, a proposta máis suxestiva non abondan os comisarios e ver as eivas, etc. A arte do sé- esta ocasión por arquitectos, hai procede de “Pasen e vexan” on- xestores culturais de fóra que se XOSÉ M. BUXÁN BRAN Anido innova abrazándose aos clásicos O Centro Torrente presenta a última exposición do artista ferrolán

O Centro Torrente Ballester Os grandes mestres da cas o que leva a A color primaria, Zurbarán, cando levan a pensar na herdanza dos presenta, a obra dun ferrolán. pintura, tanto clásicos como ver a Raimundo a repetición case serial, combina estas pintores pop, como Warhol. Trátase de Raimundo Anido. modernos, fan acto de presen- Anido controlan- a figura humana, técnicas coas Pero esta herdanza non se es- Como quen non quere a cousa, za na exposición grazas á do todo o proce- obxectos cotiáns, sombras e a luz, gota no pop. O expresionismo, esta exposición preséntasenos chiscadela que Anido lles fai. so de creación. E que dificilmente a abstracción, son outros dos como algo importante dentro Nuns casos será o debuxo, só se é artista se son elementos se poden borrar referentes nos que o artista, ba- da pintura ferrolá. Anido leva- noutros a color. Esta será un se crea. Non ca- que nos levan a pensar da retina. sea a sua experiencia para nos ba anos sen expoñer, e a súa dos valores nos que incide o be dúbida que na herdanza pop. Pero fronte a dar uns cadros innovadores. obra, colorista, foise facendo artista desde hai anos. Os ca- aquí queda de- este elo co clasi- Raimundo Anido ten anda- no silencio do taller e hoxe o dros ensinan a forza que por mostrado que cismo, Raimun- do moito camiño dende a súa artista amósanos o seu traballo, si mesma pode ter a color. E existe o artista. As collages, as do Anido únese ás poéticas última exposición. Esta será un demostrando coñecementos de outro valor será o debuxo, ao arpilleiras, non son invento de contemporáneas. A color pri- chanzo importante na sua ca- abondo, ademais de técnica, que cingue a color. Anido pero este sabe utilizalas maria, a repetición case serial, rreira.♦ como para impresionar a cal- Pero nesta exposición será con linguaxe anovadora, che- a figura humana, obxectos co- quera espectador. o dominio das distintas técni- gando a facer unha homenaxe a tiáns, son elementos que nos XESÚS PIÑEIRO Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

Nos seus libros aparece como nunha época da súa vida, desde un escritor de dous mundos. o amor dos seis anos até a últi- Trátase de aproveitar ao Xesús Fraga ma ruptura na universidade. No meu favor as circunstancias da namoramento hai un impulso vida. Nacín en Londres e botei narcisista e pensaba que podía alí até os cinco anos; despois ‘Interésame a ambigüidade entre contar a través deses fracasos pasei dous na Coruña, en fronte diferentes etapas da súa vida, da Torre de Hércules e do cárce- da súa educación sentimental. re, e finalmente viñen a Betan- a vida e a literatura’ Nós estivemos a cabalo entre a zos. Os meus heroes eran Ricar- represión que viviron os nosos do Corazón de León e Robin pais e a primeira xeración de- Hood, os mitos da tradición po- XAN CARBALLA mocrática. Nese momento tan pular inglesa, e por outra parte conflitivo da adolescencia reci- asombrábame o Atlántico e que Tute para catro e A-Z son títulos da obra narrativa de Xesús Fraga (Ken- biamos sinais moi contradito- os romanos fixeran a Torre de sington, 1971). Xornalista de profesión, a súa máis recente novela, Solimán rias, non tiñamos pista ningun- Hércules. En Betanzos dinme ha da iniciación sexual, algo conta de que a maioría dos ra- (Xerais) entra na descrición literaria dunha xeración que saía da ditadura, que non era novo, pero que na- paces non compartían esas re- quel momento tiña a particula- ferencias. Máis adiante, na ado- iniciábase nun mundo que ensanchaba as perspectivas vitais e, ao mes- ridade de que estabamos bom- lescencia, visitei moito Londres mo tempo, seguía encaixado nunha pequena vila en plena metamorfose. bardeados dunha manchea de a ver á miña avoa e podía mer- estímulos externos que eran car discos e roupa que por aquel contraditorios co que vivías. entón era un xeito de marcar a Aos máis espabilados veulles diferenza. Pero se aquí es in- ben e aos inxenuos confundiu- glés, en Inglaterra es español, e nos. Pero a obra complicouse daquela estás a medio aceptar despois e narra tamén a vida en dous mundos. Pero iso está de dous amigos unidos no ben porque é unha vacina contra tempo por unha lealdade naci- os excesos que se cometen en da na infancia. nome dos patriotismos. Ser an- A droga é outro mundo glófilo permíteche escoller o que paira en Solimán. que che gusta dese mundo, que Está contado desde a pers- no meu caso non é nin Thatcher pectiva dunha vila pequena, on- nin o conservadorismo. de todo empezou polo costo, que En A-Z, o seu segundo li- é de acceso moi doado. Repetía- bro, éntralle á emigración des- se a mesma historia que antes fa- de un coñecemento directo, lamos, unha mestura de transgre- aínda que sexa desde a infan- sión e inxenuidade. Complicou- cia, e cruza xéneros narrativos se coa chegada da heroína e so- que o achegan ao xornalismo. bre todo, no meu tempo, da co- Todo é ficción, pero trataba caína. Na novela está suxerido de demostrar as diferenzas de ese mundo como un dos trans- relación con Londres de perso- fundos, ás veces mistificados, as de diferentes idades e ex- porque non todo derivou sen re- traccións sociais; dos pais que medio na marxinalidade. emigraron e os fillos que nace- O percorrido da novela ron xa alí. Houbo algún crítico culmina no fracaso do amor que dixo que o único valor da da mocidade, presentado ca- obra podía ser o sociolóxico, se como unha pasaxe de ini- pero eu boto en falta moitos li- ciación á vida adulta. bros sobre a emigración aínda Hai unha mirada saudosa. que non haxa que obsesionarse Antes falábase moito da crise con iso, xa se escribirán. Eu fi- dos corenta e hoxe o de moda é xen un intento a partir das lem- a crise dos trinta. O mundo vai branzas dun cativo de cinco máis rápido, pásannos máis anos, que naquel momento só cousas en menos tempo. Betan- era iso: un meniño londinense. zos tivo anos nos que as mu- Carlos Casares dicía que danzas a penas eran perceptí- o autor desa obra da emigra- beis, pero coincindido con ese ción era posíbel que tivese período que narro foi tamén o que ser alguén que a vivise boom urbanístico, que fixo de- directamente. Que aspecto da saparecer practicamente todos emigración terían máis mate- os espazos físicos da infancia. ria literaria? Posibelmente fomos os últimos Un grande enfoque sería en ter xogos en común e coa sobre a épica da emigración, rúa como lugar de sociali- como en Betanzos os irmáns zación, como universo persoal. García Naveira que trunfan e O fracaso final é tamén o do fin dedican gran parte da súa for- da inxenuidade e o comezo dun tuna á instrución pública e, por tempo da vida no que o sinxelo outra banda, o aspecto identita- xa é complexo, e afrontas de- rio, ver como son as cousas de senganos e asumes compromi- difíciles nun país que non é o sos ineludíbeis. Como lle pa- teu, no que descoñeces a lin- sou a outras xeracións, íamos gua, onde se crea unha comuni- moi acelerados, con grande ex- dade de apoio mutuo, como os pectativas, e o mundo encar- fillos medran noutro mundo... e gouse de pararnos. cando volven ao seu fogar ven A.N.T. Cal é o seu proxecto lite- que a vida seguiu sen eles e o rario cara adiante? fogar non é o que era cando mos e trataría de recoller as mi- volve Solimán é o que eu lle co é literatura no estilo Ke- Teño ideas pero aínda sen marcharon. Tamén son intere- ñas influencias literarias ingle- presto aos personaxes, estou rouac de coller as túas viaxes e definir. Penso que vai agromar santes as mestizaxes, na miña sas. Pero os puntos de vista po- presente aí de observador. O contalas pondo un nome ficti- de dous xeitos, por unha banda familia temos parentes que den ser moi diversos. que se conta do instituto, do cio. Hai unha contaminación a exploración da vida do emi- conviviron con xentes de moi- As súas obras parecen moi Pasatempo, dos xogos na rúa, mutua entre a fabulación e as grante e, no aspecto máis fic- tas culturas do mundo. Pero nin cheas de referencias autobio- das lumeiradas... vivímolo to- miñas lembranzas. cional, Londres é un espazo sequera teño claro como o con- gráficas, que como lector che- dos os desa xeración. Algúns É unha obra de educación moi apropiado para desenvol- taría eu. Penso que trataría de garon a parecerme máis cró- personaxes son tirados da vida sentimental da xeración dos 80? ver algunhas historias. Pola ou- buscar nese fío familiar, busca- nica que imaxinación. real e nalgún caso co seu pro- A idea primeira era contar a tra o mundo da adolescencia e ría aquel refuxiado etíope que A min interésame a ambi- pio nome. Unha vez no libro a vida dun rapaz a través dos a mocidade ofrece aspectos aparece en A-Z, e do que non güidade entre a vida e a litera- realidade xa pasa ao campo li- seus fracasos sentimentais. Ca- que me interesan moito. Non sabemos nada desde que volta- tura. O marco no que se desen- terario, pero Solimán tampou- da capítulo ía ser unha moza sei se acabarán confluíndo.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 A Frouseira Ano XXVII Lumes na Xerardo Agrafoxo, premio García Barros Gallaecia XERARDO PARDO DE VERA Unha viaxe no Ford T o lugar de Balboa fací- ase o lume de San Xo- pescuda na presenza de Hemingway na Galiza Nan, e penso –desexo– que se siga a facer. A Val-boa do cabaleiro do león que con- A.N.T. tre Cuba e Austria, entre Suí- tarei áchase nunha desas rotas Unha viaxe no Ford T é o título za e Galiza. Agrafoxo non re- tan galaicas que xa non están da novela coa que o noiés Xe- siste colocar a súa Noia natal oficialmente en Galicia e que rardo Agrafoxo vén de gañar o no libro. “Ninguén sabe se el levan dende Vilafranca do premio García Barros. O profe- estivo alí mais Hemingway Bierzo até os Ancares galegos sor e historiador rescata a figu- falou dela e recomendou visi- por Doiras, porto do Portelo ra do escritor estadounidense tar a vila”. de por medio. O Portelo é pa- Ernest Hemingway nos tem- rello ao de Pedrafita, e a eles pos nos que estivo en Galiza. Franquismo dous conduce o rio Valcárcel, e época castrexa que son as augas do Val- Un xornalista interésase por carceris (“val de Valcárcel” é unha mensaxe supostamente Xerardo Agrafoxo (Noia, redundancia) o “val-pecho”, escrita por unha ex amante de 1952) leva escritos máis de acolledor e fructuoso das cer- Ernest Hemingway nos tempos quince libros de investigación, deiras e nogueiras vizosas, nos que o escritor cubría como adicados especialmente á épo- polo que nun tempo pensóuse correspondente na Guerra do ca castrexa, a memoria do Bar- facer pasar o ferrocarril de 1936. Ese é o punto de inicio banza e ao franquismo. Do Vilafranca a Ribadeo: dende de Unha viaxe no Ford T, a pri- 1986 é o seu volume Prehisto- aquela, en cada unha desas meira novela de Xerardo Agra- ria e arqueoloxía da Terra de vilas unha rúa relembra o no- foxo, especialista en historia do Barbanza. Outras obras que me da outra. En Balboa, xa Barbanza e profesor no Institu- destacan son 400 anos na vila dixen, facíase o lume do sols- to de Ensino Secundario da Ca- de Noia (1991) e Memorias do ticio da conta atrás, e alí que chada, en Boiro. franquismo (2002). me levaron, con dezanove Agrafoxo continúa con es- No estudo da Guerra do mal contados, meu pai e don ta obra unha triloxía que per- 1936 e a posterior represión, Eduardo Rosón. Á beira da corre tres temas: a literatura, o Agrafoxo especializouse no cacharela e do castelo coñecín amor e as viaxes. “Heming- caso de Lousame, celebremen- unha balboiña de sangue, way é un personaxe dionisíaco te famoso polos asasinatos dos mais de crianza na Euskal que me apaixona”, dixo o au- mineiros da mina de wolfram. Herria francesa. Fun logo en tor ao recoller o García Ba- Xerardo Agrafoxo. XOGAINA O coñecemento desta época da moto deica Hasparren por a rros. O ano pasado publicou o historia de Galiza seguro que contemplar e beber a libro de relatos O triángulo de ou Vincent Van Gogh a través va parte da serie está xa na fa- lle valeu para construír o argu- bicadelas do seu viño Oscar Wilde (Laiovento), no de paraísos en Sicilia, Marro- se final de edición. mento e a ambientación desta aquitano. Morreu, con seu que desprazaba autores como cos ou a Cornualla. O propio O gusto polas paisaxes súa segunda incursión na li- ♦ pai, cando viñan outravolta a Virginia Woolf, James Joyce autor recoñeceu que a definiti- exóticas conduce a novela en- teratura. ollar o ceo da montaña avoa. Recordeina “só constantemente” e ó chegar a Ambasmestas ollo cara ás Olga Novo recibe o Ánxel Fole mesmas estrelas de Balboa e fágolle, aínda, ofrenda de pensamento. Aquel Vasco Núñez de por un estudo sobre Novoneyra Balboa tiña no seu escudo de armas un león sobre unhas on- A.N.T. rior. “Novoneyra é un vangar- das de auga. Moitos pensan A escritora Olga Novo recibiu dista maduro”, que toma para que iso da auga se debe ao o premio Ánxel Fole de ensaio as súas creacións as técnicas da descubrimento do océano Pa- por un estudo sobre a poesía de poesía oriental ou dos beatniks. cífico e que o león é, Uxío Novoneyra. A poeta de A obra culminante desta fase é fachendoso, o propio Vasco. Vilarmao (A Pobra de Brollón) un dos seus máis famosos poe- Non tal. Os Balboa de Jerez escolleu a figura do autor do marios, Vietnam canto. de los Caballeros, chegados a Courel por consideralo un “po- Extremadura coa Reconquista, eta integral”, capaz de utilizar A cousa vermella xa tiñan usado o fantástico todos os rexistros e todos os blasón orixinario da Gallaecia, ámbitos da lírica. Con este galardón, Olga Novo o do cabaleiro da familia dos Este premio, que conceden convértese, aos seus 29 anos, Valcárcel que liberou un león o diario El Progreso e a Fun- nunha das autoras máis impor- das apertas mortais dunha dación Caixa Galicia, chegou tante xa non só da lírica senón enorme serpe. O felino xa non este ano á súa décimo oitava da análise literaria. Ao tempo quixo afastarse do seu valedor edición. Novo explicoulle ao que celebra a concesión do e seguiuno até a corte dos rotativo lucense “a relación en- Ánxel Fole, a autora presenta o francos, unha historia que en- tre Fole e o propio Novoneyra, seu novo volume de creación gaiolou o seu rei ó ponto de que compartiron o interese po- poética, A mancha vermella, pedir o galano da noble fera, lo telúrico”. un libro adicado á muller. “A malia o desacougo do cabalei- A investigadora séntese fas- cousa vermella son o cerebro, ro. Fuxiu o animal á procura cinada pola capacidade de Uxío o corazón e o sexo femininos”. do seu amo e cando chegou a Novoneyra para conciliar a cre- Neses tres órganos, Novo pes- un río polo que pasara na via- ación vangardista e a popular, cuda a relación do ser humano xe de ida tentou atallar botán- facendo de ponte entre os seus coas facetas da súa personali- dose ás revoltas augas. proxenitores poéticos e os mo- dade: o pensamento, os senti- Afogou, e o seu corpo, levado vementos que estaban na moda mentos e o corpo. ó mar, deu nome ó golfo de en todo o mundo. Tal e como Esta obra, editada por Es- León. Noticioso o de explicou para El Progreso, No- piral Maior, afonda na metáfo- Valcárcel, inda non lonxano vo considera que tivo dúas fases ra da condición femina e pro- da ribeira, fixo esculpir no de apego á terra e á tradición, ao pón un discurso feminista. castelo de Val-boa a efixie do inicio da súa xeira literaria can- Así, unha das partes do poe- amigo morto de lealtade. Hei do adolescente e ao final da vi- mario chámase “A corazoa voltar a Balboa, e poñerei da, exemplificado no volume clama”. Tamén hai espazo pa- nunha pedra morna polo lume Arrodeos e desvíos do Camiño ra reflexións sobre a maré ne- de San Xoan o nome daquela ♦ de Santiago e outras rotas. gra e a propia orixe da súa es- miña balboíña.

A modernidade foi poste- tirpe en Vilarmao.♦ MANUEL G. VICENTE Noite de lume

MAR BARROS Fogueiras, sardiñadas aderezadas co viño do país e herbas purificadoras. A maxia do solsticio de verán volveuse a repetir.

XAN CARBALLA

Aínda fumegan as cinzas das ca- zais sexan os urbanitas os que presentar a banda sonora do o mundo da realidade e dos so- por falta de espazos axeitados, charelas, despois de que o pasa- mellor salten. Cando menos, son proxecto no que está a traballar ños se unen, a noite de San Xo- as fogueiras encheron Samil de do mércores se repetise a cele- os que máis xente congregan nos seus laboratorios informáti- án, estrearase o ano que vén. De lumes e botellas até altas horas. bración do San Xoán, a noite nas súas fogueiras. Na Coruña, cos, Soño dunha noite de San momento dende a produtora de Sen embargo, as fogueiras por máis curta do ano, na que case o San Xoán é case un símbolo. Xoán. Nela os animadores están Manolo Gómez ofreceuse un excelencia na zona sur de Pon- todo está permitido e na que os As praias de Riazor e do Orzán a desenvolver unha adaptación aperitivo para ir abrindo boca. tevedra foron un ano máis as de males da era posindustrial e os acollen durante esa noite varias libre da obra máis onírica de Pero as da Coruña non son Panxón (Nigrán), nas que se vicios da internet se purificaran a ducias de miles de persoas na Shakespeare. Paralelamente en as únicas praias nas que ultima- congregaron gran parte dos no- golpe de fogueira e auga perfu- procura de troula. A media noite Vigo inaugurouse a exposición mente se celebra a noite de San vos da zona. mada con herbas. queimase unha figura que alude sobre a película o pasado mér- Xoán. As bochas que se levanta- En Compostela, e en pleno Semella que o paso do tem- satiricamente a determinados cores nas que ademais das ima- ron en Barcelona pola prohibi- ano santo, o Apóstolo cedeulle po no país cara onde Europa vi- episodios da vida local no medio xes de Perecho se mostra a súa ción de realizar fogueiras ao lado por unha noite protagonismo ao ra os ollos polos novidosos fil- dun espectáculo pirotécnico. elaboración. O filme no que o do mar aínda non preocuparon San Xoán. Na súa honra arderon mes de animación en 3D, que é Precisamente esa foi a cidade e trasno Perecho e a princesa He- aos máis novos en lugares como preto dun centenar de cachare- capaz de mobilizarse a través de a noite escollida pola produtora lena teñen que salvar o País dos Nigrán ou Vigo. Nesta cidade, las. Ao igual que en Pontevedra, internet e que posúe máis do do- galega de animación Dygra para Soños no único momento no que quizais desprazadas do centro Ourense e Lugo. bre de móbiles que de coches, Sen embrago, os que quizais perde a súa razón de ser por un- máis se esmeraron co San Xoán ha noite, para mudar o estrés en foron os veciños de Carballo, festa rachada, os santos en pa- que alongaron unha noite máxi- gáns e o futuro polo ancestral. Se cadra nas cidades as fo- correr o lugar na procura da cangallados. Así espertaron o ca en algo menos dunha semana Así que este ano volveu acon- gueiras son máis numerosas presa fácil, é dicir, os portais xoves moitas prazas do país, de celebracións por todo o alto. tecer. Ás doce da madrugada, en que nos pequenos concellos, das veigas ou das casas que cun sorriso metálico burlón, Entre concurso de lumieiras e o todo o país comezouse a iluminar pero perderon o lado máis ca- son colocados diante da igre- agardando a que os donos, gran premio de carrilanas, no a noite máis curta a fume de ca- nalla da tradición: roubar can- xa ou na praza maior, en sinal despois de levar aos fillos ao concello honrarase ao patrón rozo con miles de fogueiras en- celas. Nestes recunchos, pe- de burla, no medio de ferran- colexio e de recargar o teléfo- cun programa ateigado de es- voltas no inconfundíbel cheiro a quenos grupos saen despois chos varios, testos, cadeiras no móbil, retornasen os ob- pectáculos e música que conclúe sardiñada e a viño da casa. da sardiñada e do viño a per- de metal e incluso coches es- xectos o seu sitio.♦ o sábado co concerto de Ampa- Pero a tradición das foguei- ranoia e Le Punk. Despois da ras non é unha festa exclusiva- gran fogueira o pasado mérco- mente rural, senón que se esten- res, o xoves Samesugas, 4teen de dende as leiras até as praias, Killer, Os Caños e Modestia pasando por prazas e deixa in- Aparte poñen a nota musical a cluso a súa pegada en diferentes unha celebración na que non fal- garitos que adornan as súas pa- tarán as procesións e os pasa- redes para a ocasión e nos que é rrúas, e que se presenta, como o posíbel coñecer o futuro que lle preludio da morea de festivais depara a un a noite da man de que se irán sucedendo durante misteriosos druídas. De feito qui- Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII todo o verán.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Chan do Cereixo

ROSA VILLAR QUINTEIRO Cúmprense 25 anos da descuberta do xacemento arqueolóxico da Chan do Cereixo, un dos máis importantes para coñecer o paleolítico.

MASIDE CASTELAO A VIVA VOZ

MAR BARROS Despois de 60 anos da súa publicación, unha das obras destacadas dentro do na- cionalismo galego, o Sempre en Galiza, volverá a actualidade a través da voz de

A principios dos 70 as rotura- Gracia, Francisco Fariña Busto e níbel até hoxe acerca do Paleolí- diferentes persoeiros o vindeiro 2 de xullo. cións na Chan do Cereixo, en outros colaboradores do Grupo tico inferior –concretamente das Portavedra (Gondomar) favore- Marcelo Macías, daban novas súas fases Acheulense medio e A primeira edición do Sempre en vantes do ámbito da cultura, do ceron a saída á superficie de ins- doutros tres sitios con industrias superior– e mesmo do Paleoítico Galiza saíu do prelo o 10 de académico, do social ao igual trumentos líticos tallados arcai- paleolíticas antigas: A Chaira, en medio –musteriense–. marzo de 1944, da man do Cen- que xente representativa do mun- cos. Recoñecidos como tales por San Cibrán de Lás; A Piteira, en A Chan do Cereixo, constitúe tro Ourensán de Bos Aires. Prohi- do sindical, político e asociativo Xaime Garrido, quen unha vez Toén e Pazos, en San Cibrán de pois un xacemento situado espa- bida no país durante anos, a do nacionalismo galego. Alfonso identificado un primeiro artefac- Viñas, entre os máis coñecidos. cialmente nunha das zonas con obra máis destacada do escritor, Zulueta, presidente do Consello to, metódica e pacientemente, ao Doutra banda, máis vestixios político e ideólogo de Rianxo e da Cultura Galega, Margarita Le- longo de sete anos e numerosas as abondosas fe- desta época, que referencia básica do pensamento do, Nemesio Barxa, Xurxo Loba- visitas, foi reunindo unha valiosa rramentas líticas Na franxa presenta un enor- nacionalista cobra actualidade to, o presidente da Mesa pola e detallada información sobre as que se coñecen, me potencial in- estes días, medio século despois Normalización Lingüística Carlos pezas recuperadas (como e onde desde os anos vin- meridional de formativo para da súa primeira edición. callón, Franco Grande, o actor apareceron, morfoloxía do terreo, te do pasado sécu- Galicia, sempre permitir comple- A fundación Galiza Sempre Morris, Xavier Vence, Anxo Quin- etc.) de evidente interese científi- lo, nas terrazas tar a escasa infor- vén de organizar para o vindeiro tela e Núñez Seixas serán algúns co e que demostra a grande for- aluviais do Baixo vencellada ao río mación que aínda 2 de xullo, coincidindo coa data dos participantes que lle porán mación humanística do arquitec- Miño e no litoral hoxe temos destes na que se congregaron en Bos Ai- voz ás ideas de Castelao. to vigués que dará a coñecer o atlántico –desde Miño, concéntrase períodos, sendo res dúas mil persoas para escoi- A fundación Galiza Sempre seu descubrimento nun traballo Viana do Castelo mencionado polos tar e homenaxear a Castelao lo- agarda que a participación do publicado en 1977 no Boletín do até as Rías de Mu- case que toda a estudosos do pale- go da edición deste libro, un ac- público sexa “notábel” xa que “ Museo de Pontevedra, titulado ros e Noia– cons- información olítico inferior pe- to de doce horas de lectura pú- a impresión que se tira é que o Nueva estación paleolítica en titúen outro foco ninsular nas súas blica ininterrompida do Sempre acto xera expectación”. Como Portavedra, Gondomar (Ponte- de atención no disponíbel até hoxe publicacións co- en Galiza co fin de “promover a asegura o presidente da funda- vedra), e que supuxo a inmediata que traballaron in- mo posiblemente difusión e o coñecemento social ción, “a resposta esta a ser boa incorporación de Chan do Cerei- vestigadores co- acerca do o máis antigo co- da súa obra e da súa faceta polí- dende os máis diferentes ámbitos xo á incipiente lista de xacemen- mo Eugénio Jal- Paleolítico inferior. ñecido até o mo- tica”. Para Xabier Macías, presi- tanto en Vigo como no resto do tos do paleolítico de Galiza. hay, Joaquín Fon- mento en Galicia. dente da fundación, a figura de país”. Ao redor de duascentas O ambiente científico no que tes, Manuel Fer- Felizmente, lo- Castelao segue sendo descoñeci- cincuenta persoas de toda Gali- se produciu este descubrimento nández Costas, go de vintecinco da para parte dos galegos. “No za estímase que se dean cita en era fortemente favorábel á inves- Henri Breuil e o xeólogo J. Zbys- anos do seu descubrimento, a ano 2000, aniversario do seu pa- Vigo para a lectura ininterrompi- tigación sobre o paleolítico, pois zewski, Álvarez Blázquez ou Chan do Cereixo aínda é un xace- samento, demostrouse que era da da obra. nesta mesma década dos 70 está- Bouza Brey, entre outros. mento para ser investigado, cousa máis coñecido o Castelao escritor Ademais da inclusión confir- base a traballar no xacemento As conclusións que na actua- que non ocorre cos demais, xa de- e debuxante que o político. Nes- mada de diferentes figuras desta- das Gándaras de Budiño, no cer- lidade se poden tirar de todos es- saparecidos por mor da constru- te sentido consideramos que esta cadas no plano social, cultural e cano Porriño. Primeiro Emiliano tes traballos é que na franxa me- ción de polígonos industriais, era unha boa ocasión para pór político, a listaxe de participantes Aguirre e Butzer, máis tarde Ju- ridional de Galicia, en diversas campos de fútbol, etc.♦ voz ás súas ideas, que aínda se- na lectura permanece aberta. Pa- lio Vidal Encinas, entroutros, situacións topográficas sempre guen moi vixentes”, sinala. ra os que desexen intervir no ac- No acto, que se desenvolverá to dende a organización ofrécese contribuíron a situar o xacemen- vencelladas ao río Miño (chairas ROSA VILLAR QUINTEIRO é Doutora to das Gándaras entre os máis sedimentarias, cabeceiras de va- en Arqueoloxía e integrante da na Casa Galega da Cultura de un número de teléfono ( o 981 ♦ importantes da península. En les secundarios) concéntrase ca- sección de Prehistoria do Instituto de Vigo participarán persoeiros rele- 55 42 00) para inscribirse. Ourense, Vicente Rodríguez se que toda a información dispo- Estudos Miñoranos. Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

Ramiro Fonte ‘Para facer unha narración sinxela hai que traballar moito cada frase’ A.N.T. Parabéns polo premio ‘Lo- sada Diéguez’. É unha boa recompensa polo libro Os meus ollos? A maior satisfacción que obtiven deste libro foi a emo- ción dos lectores. Xente que se reflectiu no que conto, que lembraron grazas a esta obra parentes mortos. Eu buscaba rescatar ese espírito para a li- teratura. Quixen ser un escri- tor valente e ao tempo discre- to, para que as estratexias da narración non impedisen que as personaxes alí definidas se notasen de carne e óso. Cada MARC DURAN un dos alí retratados merece A compañía Janet Rühl-Arnd Müller co espectáculo Trying out. Á dereita, a compañía Francisco Llobera-Mercedes Recacha con El Aniversario. todo o meu respecto. O libro conta os dez primeiros anos de vida dun neno en Pontedeume. Así foi como naceu a idea pero pouco e pouco a historia Compostela tomou máis corpo, ancheou e acaba sendo un retrato dunha época e dunha xeración, ou de varias; unha estampa viva dunha vila, vista con indul- DANZA NA PEDRA xencia e certo cariño, malia a dureza e subdesenvolvemen- MAR BARROS to dos anos 60. Tanto medrou a historia que me van facer En total oito compañías e seis solistas darán vida á nova edición do festival in- falta dous libros máis para acabar de contala. ternacional de danza para paseantes En Pé de Pedra, un encontro que encherá Unha triloxía sobre a súa propia infancia e ado- de movemento as rúas e as prazas de Compostela dende o 25 ao 27 de xuño. lescencia? Non. O espazo temporal Compostela acolle unha nova edi- bailaríns, que comezaron a traba- festival. Saioa Ibáñez, Amaia po humano e o artificial a través xa está acotado. Na segunda, ción dun dos festivais de danza llar xuntos en 1988 en coreogra- Pascual, Miren Gaztañaga e Ga- dunha instalación, á vez visual e que estou a piques de rema- ao aire libre máis destacados do fías breves, ofrecerán un espec- briel Ocina, membros todos do sonora. tar, Os ollos da ponte, non país, En Pé de Pedra, un evento táculo de danza cun forte compo- colectivo de danza e linguaxe cor- O festival contará cun peche conto as cousas a partir d’Os que vén organizando o Teatro Ga- ñente humorístico, inspirado nas poral, representarán os papeis de especial na Praza da Quintana, meus ollos senón que utilizo lán dende o ano 1995 e que comedias de cine italiano do 70. catro personaxes que desertan no que se inclúen seis solos de outros personaxes, doulles arranca o venres 25 coa presen- Nela, unha muller acabada de de si mesmos ante a urxencia de danza consecutivos. A coruñesa maior importancia ca no pri- tación da obra Tampopo, da com- casar abandona o seu fogar dan- actuar unha soa noite máis. Bárbara Monteagudo, directora meiro e descubro moitos dos pañía francesa Ariadone. A de es- do un portazo con só un neceser Ao día seguinte, o Parque de da compañía Trespasando, es- seus segredos, nacidos no te ano preséntase como a novena e unha maleta aberta. Bonaval acollerá a coreografía treará a obra Largo camino de tempo da guerra. edición dunhas xornadas orixinais Barcelona é a cidade de pro- de Janet Rülh e Arnd Müller. Am- vuelta al ser humano, que dará A novela está a ser un que nacen co obxectivo de sacar cedencia de Raravis, Andrés bos bailaríns interpretarán por paso ao espectáculo de Daniel éxito de lectores e crítica. a danza contemporánea á rúa, fó- Corchero-Rosa Muñoz, compa- primeira vez no país Trying out, Abreu. As actuacións de Mónica Culminou a súa pescuda ra das catro paredes dun teatro e ñía que encherá de danza os unha obra xurdida da coinciden- García, Guillermo Weickert, Ni- da “obra perfecta”? dirixila a un público pouco afeito a Xardíns de San Roque esa mes- cia coa compositora e violinista colas Rambaud e Dominik Bo- En prosa, si. Este é o esti- este tipo de expresión artística. ma noite. O que fora Premio Na- Lidia Viñes Curtis. rucki concluirán tres días de dan- lo que eu estiven a buscar Sen máis escenario que a ar- cional de Danza e a bailarina que Despois de participar nun za, con máis de trinta espectácu- desde que comecei a escribir. quitectura propia das prazas e colaborou co coreógrafo Carme- gran número de festivais interna- los e oito estreas. Para lograr a sinxeleza e cla- rúas de Compostela, como cada lo Salazar interpretarán ...de te- cionais destacados, a compañía ridade hai que traballar dura- ano o festival inclúe no seu cartel rrissa (...de arxila), un espectá- madrileña Provisional Danza Máis actividades mente cada frase. Cada páxi- diferentes compañías interna- culo do que se serven para cele- presenta, no claustro do Museo na está lida en alto até tres ve- cionais entre as que se atopan brar o seu décimo aniversario do Pobo Galego, La cita, e na Ademais das actuación na rúa, ces. Ese é un moi bo truco pa- dende grupos consolidados até traballando xuntos. Alameda, a estrea do espectácu- dende Londres a pintora e escul- ra alcanzar un ritmo axeitado os que comezan a despuntar no Para este ano, e con motivo lo A primera vista. tora Jo Redpath ofrece a instala- na narración. Mais en poesía eido da danza. do Xacobeo, a organización Gisele Vienne e Etienne Bi- ción The dance, composta por fi- teño vontade de seguir mello- Despois de que a praza de agarda que entre as tres xorna- deau-Rey son as creadoras de guras danzantes en movemento rando. Estou a traballar na re- San Martiño Pinario se transfor- das se superen os máis de quin- D.A.C.M., un colectivo francés e até o 3 de xullo poderá visitar- compilación dos poemas ri- me o venres 25 para dar comezo ce mil asistentes que se deron ci- do que ademais de varios espec- se no Salón do Ámbito Cultural- mados que fixen nos últimos ao festival coa actuación da com- ta na edición pasada. táculos partiron distintas revistas Centro Comercial Compostela a dez anos. Van ser 300 páxinas pañía de Bordeos, os cataláns Paralelamente, na Praza das editadas polo Centro coreográfi- exposición fotográfica a cargo de que tentan demostrar que a li- Francisco Lloberas e Mercedes Praterías os vascos Moare Danza co Nacional de Grenoble. Xuntas Mónica Couso, Angélica Solei- teratura galega precisa que as Recacha presentarán, por primei- estrearán Gau Bakar Bat (Unha presentarán Tranen Veinzer (Si- man e María Esteirán na que se formas non se perdan.♦ ra vez en Galiza, na praza de noite máis), que porá o punto final mulando bágoas), no que afon- percorre a historia do festival a San Pedro, O aniversario. Ambos da primeira xornada de danza do dan sobre a relación entre o cor- través de instantáneas.♦ Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII

Sitios Mar Barros Os principios Sarria, a tentación do peregrino Xa se advertía no Códice Calix- to para bicicletas. do fútbol tino aos peregrinos de que tive- O albergue está enmarcado ran coidado ao seu paso pola no casco vello do concello, un lu- ponte de Aspera, en Sarria, por- gar que medrou ao abeiro da Rúa XURXO G. LEDO que serían asaltados no camiño Real pola que discorreron duran- polas prostitutas, unha tenta- te séculos miles de peregrinos e al é o tema de conversa- ción a que non cumpría sucum- paso obrigado aínda na actualida- ción preferido nas cafeta- bir para os que quixeran gañar o de. Por iso, ademais de descansar Crías, na radio ou na tele- xubileo do xeito máis propio. no albergue para continuar a via- visión, pero basicamente na En pleno século XXI, e con xe, pódese visitar a igrexa do Sal- prensa escrita?, na que adican ano xubilar polo medio, a ad- vador, un edificio construído a titulares explosivos con ánimo vertencia do texto medieval principios do S. XIV que conser- provocador e presionante, por quizais non sexa moi apropiada va formas do románico e do góti- exemplo: “Sáez no dimite a no referido á ponte, pero si que co, ou a torre, que aínda perma- pesar del clamor”. Sarria segue sendo unha vila de nece en pé, do castelo dos Con- Parece terapéutico falar de suxestións que poden distraer des de Lemos. E para os que te- fútbol, da a sensación de que os camiñantes do obxectivo ñan folgos ou os que non se ache- namentres este é o tema, os máis místico. Unha paisaxe que garan a Sarria en peregrinaxe, po- demais non existen. Podemos descoñece o eucalipto, un pe- los arredores existen diferentes canalizar as nosas xenreiras, queno repaso da historia en mo- roteiros que percorren unha das frustracións ou fobias, cara a numentos e unha oferta de acti- paisaxes galegas que máis se un adestrador, un árbitro ou un vidades variada serían as adver- aproximan ao imaxinario da Ga- xogador. No caso da selección tencias, ou os reclamos, segun- liza ancestral, nas que o eucalipto española ao seleccionador que do se mire, que deberían incluír é unha rara avis. De feito, o único culpan dun fracaso deportivo. os códices da era da internet. eucalipto que había na zona era o Se o resultado contra Por- Pero que sería da santidade centenario que adornaba os xar- tugal fose 1-1 no derradeiro sen as tentacións? Con idea de díns no centro da vila, que era minuto, agora non habería amosar estes engados e co obxec- visto como unha especie exótica discusións sobre dimisión e tivo de ofrecer unha serie servizos e que foi cortada. fracaso. que non estaban cubertos na zona, Ademais de establecerse co- Italia queda eliminada, dende Semana Santa permanece mo refuxio para peregrinos, o Holanda ou Alemaña tamén, aberto para os peregrinos que se albergue nace coa idea de au- pero España non pode, é unha aventuren polo Camiño Francés, mentar as infraestruturas e crear das favoritas, sen méritos pa- o Albergue dos Oito Marabedís, un turismo estábel máis alá da ra selo, pero outorgados polos na zona vella de Sarria. peregrinaxe a Compostela. Nes- xornalistas de Madrid. Aínda que se presenta como te sentido é posíbel realizar to- “Botemos o adestrador”, un edificio de recente constru- da unha serie de actividades de “que dimita, iso, iso que se ción, non máis alá dos anos se- lecer sen necesidade de facer o vaia” e así resolvemos o pro- tenta cando os propietarios retor- camiño, da man de empresas blema (iso é o que nos queren naron da emigración en Vene- privadas como Vía Láctea, radi- facer crer). zuela, o nome vén de antigo, da VARI CARAMÉS cada en Sarria. Rotas de sendei- Preguntaríalle a moitos se época do Conde de Lemos, alá tradición de outorgar oito mara- Apóstolo, pero ten outra serie rismo, en quad ou a cabalo po- no seu traballo aplicarían a polo século XVI. Espetado en- bedís aos peregrinos que retorna- de comodidades que quizais se- los Ancares, o Courel, o Val de mesma ideoloxía. Que lles pa- fronte do albergue acabado de ban do Camiño e que foran me- xan máis atractivas para as bo- Lóuzara e percorridos rurais recería que por un erro (que inaugurar, atópase o que fora, hai recentes da Compostela. chas e o cansanzo do camiñan- polo Cebreiro, Samos ou Porto- seguro tiveron algunha vez) na case cincocentos anos, o hospital Despois de tanto tempo, o te: unha lavadora, cuartos do- marín son algúns dos plans para súa traxectoria fosen botados á de Santo Antón, hoxe Xulgado albergue non ofrece recompen- bres e outros con liteiras, varios os que vexan o Apóstolo dema- rúa? Consideraríanse responsá- do lugar. Fundado polo Conde de sa algunha para os que cheguen aseos, cociñas e frigoríficos, sa- siado lonxe ou a tentación de- beis dun equipo de 20 traballa- Lemos, no hospital mantíñase a de xeito exemplar ás portas do las de reunión e un aparcamen- masiado preto.♦ dores que apenas estiveron xuntos desempeñando unha ta- refa, se estes non estivesen perfectamente coordinados?. ESPAZOS NATURAIS DE GALIZA Non se pode xulgar un equipo polo que fixeron outros anteriormente; os fracasos previos non son froi- to do traballo actual, e se se fala de favoritos deberá ser en función das vitorias posuídas como Italia, Alemaña ou Francia. Aínda hai que superar a fase de aspirante para poder ser favorito. Para rematar lembrar cales son algúns dos Pontevedra A Coruña Lugo Ourense principios do fútbol para 29 poder opinar: euros –Se o teu equipo ten o ba- volume lón non o ten o outro. –Sen balón non hai ataque Sr. Director e loxicamente gol. Rógolle que a partir desta data se sirvan atender con cargo á miña conta corrente/de aforros –Para gañar hai que meter Nº...... os documentos de cobro que lle sexan apresentados por Promocións Cul- turais Galegas S.A. en concepto de compra dos catro volumes da colección Espazos Naturais de Galiza. un gol como mínimo e gaña o Aproveite a oportunidade para que máis mete. facerse cos catro volumes, Nome ...... Apelidos ...... –Non se defende un espa- co 20% de desconto sobre o prezo N.I.F...... Enderezo ...... C.P...... zo senón unha persoa con ba- lón, senón recibe non pode marcado Localidade ...... Provincia ...... Teléfono ...... marcar Profesión...... Banco/Caixa ...... Axencia Nº ...... O xogo comprende técnica, Enderezo ...... Localidade ...... Provincia ...... condición física, táctica e men- ...... a ...... de ...... de 2003 talidade. Unha mente débil A NOSA TERRA produce sempre un xogo débil. Asinatura Todo moi básico, case que de perogrullo, pero non por iso menos esencial.♦ Infórmese chamando ao telf. 986 433 830 ou [email protected] Maxime Nº 1.134 Do 24 ao 30 de xuño de 2004 Ano XXVII Rodinson

FRANCISCO CARBALLO

día 23 de maio falecía, en Masella, OMaxime Rodinson, aos 89 anos. Foi un dos profesores universitarios de máis implicación social en Francia e de maior proxección internacional. A súa análise do Islam é acaída, de incalculábel valor. Rodinson (París 1915) era fillo de pais obreiros asasinados en Auschwitz, xudeos vítimas do Holocausto. Lingüísta, marxista, Rodinson é un gran coñecedor da inmigración musulmá a Francia e da situación actual do Islam nos territorios de Compactos vellos, grelos e sacos de pensos formaron parte da decoración da I Agroparty de Galiza. influencia francesa. Advertiu como ninguén as adherencias á inmigración islámica a Europa, v.g. os intentos saudís de manipular as colectividades ORGULLO PAILÁN de inmigrantes con axudas á construción de mesquitas etc. MAR BARROS de taller mecánico para eles, nin darios de nitramón e a moderni- comunidade virtual, que cada Os estudos de Rodinson Quen dixo que o pailán non casa ás cancións inesquecíbeis de dade posindustrial da era dixital vez é máis importante e estábel teñen dúas vertentes: a co urbanita? O pasado venres Rafaela Carrá grazas ao gla- e da comunidade virtual interco- no país, se coñeza, non lle aca- política social dos 18 o local compostelán A Casa mour de Ana Kiro. municada e cibernética presén- bou de gustar. De todos os xei- movementos islamistas e a das Crechas transformouse nun Co obxectivo de facer unha tase como o eixo motor. As mos- tos, e como indican dende a or- eséxese do alcorán, non na Chantecler de ocasión para aco- festa diferente, reivindicar o pai- tras desta corrente? Múltiples e ganización, “a internet está a crítica textual senón na ller a primeira Agroparty de Gali- lán e o agropop art ríndose un espalladas por toda Galiza, den- converterse nunha vía importan- lectura do texto que fan as za, ou como moitos deron en pouco de un mesmo e demos- de os compactos pendurados te para a comunicación, na que escolas. Interesouse polos chamar, a primeira Festa do Or- trando a capacidade de interco- entre os tomates a xeito de es- calquera pode inventar un con- musulmáns non polo Islam. gullo Pailán, cun “exitazo rotun- municación dunha das novas fe- pantallo, até os peches das vei- cepto, como o do agropop art, e É clásica a súa obra do”, na que non cabía nin un sa- rramentas dos últimos anos, dé- gas con somieres, pasando po- difundilo con tal de que teña un Mahomet, 1961, e o estudo co baleiro de Seprogal máis. Alí ronse cita no local compostelán las botellas de Coca Cola racha- mínimo de interese”. Islam e capitalismo, 1966, as estaban todos, os pailáns de fin ateigado de grelos, compactos das no canto de billas nas fon- Con todo, o pasado venres dúas reeditadas. Rodinson de semana, os cen por cen pai- vellos e bolsas de pensos, blo- tes. Con todas elas presentouse viñéronse abaixo algúns dos mi- subliña o “fascinio islámico” láns, os new agroman, os gran- gueiros de diferentes puntos do nas Crechas esa mesma noite tos galegos máis asentados dos producido polo senso xeiro último modelo, os pailáns país, ataviados para a ocasión. unha exposición fotográfica que últimos tempos. Primeiro, a inter- comunitario dos fieis e polo relambidos. Nin os membros de Pero, que é iso do agropop se podía visitar mentres se bai- net non é algo que restrinxa a vi- ritual orativo e VA-CA, nin os de Aduaneiros art, capaz de xuntar a máis de laba, entre choupiño e choupiño da social, ou senón que llo pre- peregrinante. A súa análise sem fronteiras, nin ningún nave- trescentas persoas cunha sim- de licor café, os grandes éxitos gunten aos blogueiros de Barce- con instrumental marxista gante galego perdeu a que se ple convocatoria a través da in- de Ana Kiro, o Galicia de Pimpi- lona ou de Madrid que se queda- provocou respostas airadas, presentou como a festa pioneira ternet? A resposta veuse dando nela, o Xuntos de Juan Pardo e ron na casa rillando o rato por mais alumou con luz intensa organizada a través da internet nos últimos meses a través de incluso a versión bacallao do non atoparen un billete de avión os fondos dos pobos cunha convocatoria masiva. Un- diferentes blogs ou diarios per- himno do PP. Non faltaron as nunha compañía de baixo custe. musulmáns. ha festa hortera made in Galiza soais na rede. O agropop non é chapas, moitas delas coa cara Segundo, para os blogueiros ser Ao duplo proxecto na que non fixo falta recorrer aos máis que un concepto creado de Miro Pereira, o top ten dos pailán non é despectivo, en islamista contra Israel e a trapos dos setenta porque xa es- polos navegantes galegos que blogueiros. esencia. E terceiro, mesturar non prol dunha penetración no taban os mandilóns de sisa cru- fai referencia á corrente na que Pero a moitos, a reivindica- semella tan mao, sobre todo se Occidente, Rodinson opón a zados para as mulleres e os mo- a contradición entre a aldea do ción do pailán, aínda que sexa se adereza a internet posmoder- coexistencia de Israel e nos de obreiro e as camisetas sacho, das verzas e dos calen- como unha escusa para que a na co licor café da casa.♦ Palestina. É este un proxecto necesario e de rigoroso cumprimento. O Bardo na Brêtema Rudesindo Soutelo Tamén patentiza as raíces dos pobos musulmáns xa desde Mahomet: hai un entramado militar- oligárquico que gravita Um sorriso aliciante sobre toda a historia deses No princípio era o silêncio, onde a génese mas também a morte. Tu- que a defesa dos seus inconfessos vida para afogar as vozes do seu pobos e obstaculiza a tem o seu berço a nada e todo o ver- do nasce no sossego primigénio e interesses precisa dum razoável espírito. Os lugares públicos mais modernidade igual que bo se alimenta. Era o alicerce que se desenvolve num tempo evoluti- número de indivíduos incultos, concorridos são aqueles onde só sombrea a inmigración cara sustenta as ideias e concorda o tem- vo até ao cimo. Ali começam os mesmo nos órgãos de poder. se pode falar aos gritos, e mesmo a Europa. po. O alvorecer discursivo da alqui- anjos da cultura a impor o politica- O silêncio não é o vazio, nem com monossílabos. Quanto mais Rodinson está a recibir mia. A perfeição do caos instantes mente correcto silenciamento pau- a ausência de som. É tão só um barulho há no ambiente menos dos mass media o título de antes de ser reduzido aos princípios latino da inteligência para obrigar estado calmo no que nenhuma espaço resta para pensar, reflectir, éclaireur de l’Orient. Unha racionais da incompreensão. a calar. Eros e Tânatos na eterna fonte sonora supera o nosso li- ponderar ou meditar, e aí os indi- significativa denominación No silêncio é que tudo se for- luta da criação e a obscuridade, da miar de atenção. O silêncio está víduos perdem grande parte da para este intelectual xudeo, ja. As emoções, os sentimentos, cultura e a ignorância. cheio de sons, de ideias, de pen- capacidade de análise ou de críti- especialista en lingua as paixões, tudo é lá, no estado A cultura é a domesticação do samentos, vivências, sentimen- ca, adquirindo o conceito de mas- etiópica, etnógrafo e rudimentar de um novo ser; co- animal para o transformar em tos, anseios, promessas. Em fim sa a sua mais genuína acepção: historiador de culturas e das mo ideias força a mover as polés pessoa mas o silêncio destrutivo o silêncio está cheio de nós mes- largo conjunto social que consti- relacións sociais. Rodinson da vontade. dos guardiães sociais não tem li- mos e nele é que o ego se expres- tui uma comunidade não organi- con Zeev Sternhell e E. W. Em todos os arcos há dois mite e nalgum partido político, sa. Pelo contrário o vácuo sonoro zada, sem solidariedade real. Said, tres herois na loita pontos de apoio, onde repousa a como o de Carminha Burrana, já absoluto é inquietante porque nos Mas como um sorriso ali- pola paz xudeopalestina, tensão formal da sua estrutura. alcança a desfaçatez de proclamar obriga a escutar a solidão, as nos- ciante, naquele primigénio silên- tres intelectuais activistas Princípio e fim, alfa e ómega de o sacrossanto “direito à ignorân- sas vísceras, os sons internos do cio que transpassa a alva, de toda que aman os tres a todas as coisas. É preciso situar- cia”. Ou a persistente campanha nosso corpo, e isso, se não tens o a nada conformada foi a música interculturalidade, apoian a se no cume para ter uma pers- dos meios de comunicação da sei- hábito de escutar, gera aflição. criada. E para nos impingir, o ca- coexistencia, serven á pectiva equidistante e manter o ta do opus dei contra da proprie- Todos fogem do silêncio co- valeiro Dom Quixote viria aqui liberación.♦ equilíbrio dos fundamentos. dade intelectual para submeter a mo se do “rigor mortis” se tratas- dizer: Onde música houver, coi- No arco da cultura o silêncio é liberdade de criação. É evidente se, e refugiam-se no barulho da sa má não há-de existir. ♦ O Trinque Pementos de California

Santiago acolle o 27 de xuño o líder da revolución do rock da concerto inaugural dos espectácu- Costa Leste do principio da déca- los do Xacobeo. O Monte do da do 1990, soubo gardar os seus Gozo vístese con coiro e prepara fans durante os anos e alcanzar o estómago para os Red Hot Chili un estilo inconfundíbel que proe

Ano XXVII ♦ Peppers. Este grupo californiano, no ceo da boca. Coordinación: Xesús Vaamonde Cid GUIEIRO DE CULTURA E ESPECTÁCULOS Nº 1.134 Do 124 ao 30 de xuño 2004

Karraskal Rock

Mítico festival ao que poderemos mos a Espina Fecunda, Zona Ze- asistir o venres 2 e sábado 3 de xu- ro, Nostromo e o plato forte cos llo no parque forestal de Zamáns en veteráns Barón Rojo. A entrada é VIGO. O venres 2 tocarán en direc- de balde e hai aparcamento vixiado, to as bandas Recreation, Puta Mi- acampada libre, mercado e bares a seria, Replica, Down Level e prezos populares. Máis informa- Konflikto. O sábado 3 escoitare- ción en www.karraskalrock.com.♦

Festichan

Este O primeiro Festival de Músicas Iti- Gran Orquesta Republicana, e o xoves 24 nerantes celébrase o venres 2 e sá- electro-rap-pop dos vigueses Ar- inaugurase bado 3 de xullo nos montes de Chan madillo, gañadores do concurso de na Fundación d´Arquiña, en MOAÑA. O venres maquetas organizado polo festival. Caixa van tocar os vigueses Los High Sie- O programa complétase con obra- Galicia da rras, xunto cos madrileños El Tío doiros, roteiros e proxeción de cur- CORUÑA Calambres (ex-Super Skunk), tametraxes. Todas as actividades e a mostra O Trazo dos Django FM e San Blas Posse. O os concertos son de balde, dispondo Mestres. sábado 3 poderemos escoitar o hip a organización de zona de acampa- De Guercino hop mestizo dos Desechos (ex-He- da desde o xoves e prezos populares a Canova. chos Contra el Decoro), o rock dos nas consumicións. Máis informa- granadinos Eskorzo, o ska de La ción en www.festichan.com.♦ Ames Bueu Cariño CINEMA

CGAI TEATRO EXPOSICIÓNS TEATRO O ciclo adicado a Rainer Víctor Coyote Werner Fassbinder conti- Víctor Coyote AGNUS PATRIS CARTOGRAFÍA RADIO UNIVERSO núa, este xoves 24 ás 20:30 Esta obra, de Teatro Bruto, O museo Massó amosa, até A nova montaxe dos Ché- h, coa proxeción da película O músico tudense chega desde represéntase o venres 25 no o 7 de xullo, interesantes vere represéntaseo domin- Ruleta chinesa (1976); o Madrid cargado de ritmos lati- Centro Sociocultural. documentos pertencentes go 27 no Auditorio Munici- venres 25 chega á pantalla, nos, atmósferas electrónicas e aos seus fondos. pal. Un traballo irreverente ás 18 h, O asado de Satán rock para presentar o seu último Antas e divertido sobre as medias (1976) e, ás 20:30 h, La ley traballo ¿A que viene ahora sil- Cangas verdades e as grandes men- del mas fuerte (1974), que bar?, o venres 25 ás 23 h. no Li- de Ulla tiras, sobre os caciques que repite o sábado 26, ás 18 h, ceum do PORRIÑO; o sábado 26 vociferan e os pobos que MÚSICA día no que tamén poderemos vai dar un concerto no Clavicém- calan. A emisora oficial Ra- ♦ TEATRO ver, ás 20:30 h, Só quero balo de LUGO. dio Universo manteranos AGO DE Z que me queiran (1976); o M O informados da misión idea- VMOSTRA INFANTIL A banda de rock-folque luns 28, ás 20:30 h, tocaralle da polo goberno autonómi- E UVENIL castelá vai tocar o venres o turno á fita Un año con X co no século XXL, coñeci- O Concello e a Biblioteca 25 no Campo de Futbol. trece lunas (1978); o martes da co nome de Plan Ledi- 4 Teen Killers Municipal organizan esta 29 a A terceira xeración cia, para recuperar o orgullo mostra na que poderemos (1979); e o mércores 30 a El Carballiño perdido dos galegos envian- ver, o domingo 27, á Escola Carballiño matrimonio de Maria Esta banda vai dar un concerto o Coyson e Samesugas; o sábado do ao espazo a primeira na- Municipal de Teatro de Braun (1978), da que habe- xoves 24 nas Festas de San Xoán 26 tocarán na sala Mardigras da TEATRO ve tripulada 100% galega. ♦ Lalín representando Sen rá un segundo pase o xoves de CARBALLO, xunto con Mc- CORUÑA. querer querendo; e aos Fal- 1 de xullo. Máis informa- ANOLADAS catrueiros, de Monterroso, M A Coruña ción en www.cgai.org. O Centro Multifuncional aco- A Coruña coa peza Farsas marabillo- lle, o venres 25, a representa- sas. O luns 28 actúa o grupo ACTOS EXPOSICIÓNS ción desta peza para crianzas Cancelación do concerto de Deicide Sardiña, do IES Elviña da de Títeres Trompicallo. Coruña, coa obra Miles glo- ATENEO REPUBLICANO O TRAZO DOS MESTRES E-Motion Producciones riosos; e o Grupo de Tea- DE GALICIA De Guercino a Canova, así comuni- lateralmente polo grupo, que ta- tro de Antas presenta Lisís- Este xoves 24 Julián Cha- se titula a mostra que pode- ca que a actuación da banda es- mén suspendeu o resto da xira trata, que repite o martes 29 ves vai dar unha conferen- mos ollar, desde este xoves tadounidense, prevista para o europea. Quen xa comprara a en- Títeres luns 5 de xullo na sala Capitol trada pode recuperar o diñeiro xunto co Grupo de Teatro cia titulada Democracia y 24 até o 3 de setembro, na ♦ Trompicallo do Colexio Fingoi, de Lu- olvido. Memoria histórica Sala de Exposicións da de Santiago, foi cancelada uni- no lugar onde a adquirira. representa a go, coa obra No oeste hai y guerra civil. Fundación Caixa Galicia, peza Manoladas indios. Os de Antas serán os este venres encargados de clausurar a 25 no mostra o mércores 30 con CARBALLIÑO Os dereitos dos nenos. Carteleira

¿QUE SE ESTÁ A CO- transgresor. Corentón e corento- nas pescudas de varios asasina- saír adiante. Menos o guión e a Festival de Música de Galicia CER? Catro familias de na deben facerse cargo da súa nai tos en serie nun lugar remoto de dirección, todo está ben. Festival de Música de Galicia procedencia moi distinta cele- recentemente viuva, pero ela non Corea do Sul, desde Seul envían bran o Día de Acción de Grazas está disposta a convertirse, aínda, a un experto en homicidios. Re- OS NENOS DE SAN Organizado pola Conse- por Nacho Duato, pre- como data que trata de unir aos nunha vella. Con algún tramo sen trato da vida rural nese país asiá- XUDAS. Tras unha ma llaría de Cultura, no mar- senta un espectáculo pro- americanos. Todos sofren algún moito interese, paga a pena por tico, da ditadura e da policía. experiencia na guerra civil espa- co do Xacobeo 2004, esta tagonizado pola música contratempo co pavo, todos te- certas escenas, polo seu plantea- ñola, na que perdeu a súa noiva, VI edición, de carácter in- veneciana e napolitana ñen prexuízos e todas as casas mento inabitual e polo chiste: LADYKILLERS. Un un mestre volve a Irlanda a dar ternacional como as ante- dos séculos XVI e XVII; recibirán unha visita inesperada. “Pensaba xa que o seguinte home home aluga un cuarto nun- clases nun reformatorio no que o riores, componse dun am- o xoves 1 a praza com- que me tocaría sería o forense”. ha casa do Misisipí e dille á ca- Perfecto é un sádico; isto produ- plo abano de concertos de postelana acollerá a Gala INTERMISSION. seira que precisa do soto para os ce un enfrontamento entre dous música clasica, sacra, Lírica protagonizada polo Nunca se sabe que vai NIN A FAVOR NIN ensaios de música clásica cos métodos pedagóxicos opostos. ópera e actuacións de tenor Aquiles Machado, pasar cunha pedrada ou unha EN CONTRA. Un gru- seus amigos, cando o que preten- danza, que se van celebrar o barítono Juán Tomas piña: perder un posto de traba- po de ladróns pídelle a unha cá- de en realidade é facer un túnel. A CONTRARRELO- en diferentes puntos do Martinez e a Orquestra llo, ficar sen cartos, frustrar un mara de televisión que filme un Humor negro dos irmáns Cohen. XO. Un xefe de policía país até o 21 de xullo. O Sinfónica de Bilbao; e o atraco, rachar unha parella... atraco. Tras a experiencia, ela local ten un asunto cunha muller martes 29 empeza o festi- venres 2 no Auditorio de Comedia irlandesa con mensa- únese ao grupo e cóllelle gusto ROMASANTA. Un que ten cancro, polo que decide val coa Gran Gala Xaco- Galiza, poderemos escoi- xe sobre as relacións persoais. á súa nova vida. Acción france- asasino en serie enche de axudala. As cousas complícanse beo 2004 na praza do tar o concerto de piano da sa en plan cinema americano. pavor o rural galego do século cando ela e o seu home morren Obradoiro de SANTIAGO portuguesa María João WONDERLAND. O XIX. É o fabricante de xabrón nun incendio e todas as probas o ás 22 h., na que podere- Pires, xunto co tenor Ru- asasinato de catro perso- O DÍA DE MAÑÁ. O Romasanta un lobishome? Pe- acusan, tendo poucas horas para mos escoitar o tenor ita- fus Müller, que interpre- as implica a un actor porno en efecto estufa licúa os po- lícula de terror rodada en Gali- demostrar que é inocente. liano Luciano Pavarotti tarán temas de Shubert. declive que ademais é toxicó- los, a súa auga muda as correntes za. Dirixe Paco Plaza. e á soprano Carmela Re- As entradas poden adqui- mano, pero el sinala como au- oceánicas e comeza unha gla- RÍOS DE COR PÚR- migio, acompañados da rirse a traves de Caixa tores a outro grupo que á súa ciación fabulosa, polo que un pai CYPHER. Unha em- PURA II. Na Lorena, no Orquestra Sinfónica de Galicia no 902 434 443. vez acúsao a el. Intriga co pun- climatólogo terá que salvar o seu presa contrata a un espía contorno da liña Maginot, van Bilbao, baixo a direción Para obter máis informa- to de vista un chisco confuso. fillo, atrapado pola neve en Nova para que se infiltre na compe- aparecendo mortos os inte- de Leone Magiera. O ción pódese visitar York. Baseado en feitos reais. tencia, pero resulta ser un do- grantes dun grupo que ten os mércores 30 no mesmo www.xunta.es/conselle/c A NAI (The Mother). Pe- bre axente, ou iso cre el, porque mesmos nomes e profesións lugar, a Compañía Na- ultura ou chamando ao te- lícula inglesa, con poucos MEMORIES OF é confuso todo o que ve, aínda que os apóstolos. A policía terá cional de Danza, dirixida léfono 981 554 659.♦ medios, aceptábeis actores e sexo MURDER. Para axudar que unha muller axudaralle a que desentrañar o misterio.♦ Ferrol En Pé de Pedra EXPOSICIÓNS Ano XXVII O teatro Galán organiza a IX edi- pañías e 6 solistas. Ademais po- DEZ ANOS DE PINTO ción deste festival de danza con- deremos ollar o programa espe- HINTO Danza para Visitantes & C temporánea, que se celebra do cial , core- Até o 27 de xuño podere- venres 25 ao domingo 27 nas rú- ografía realizada especificamente mos contemplar os dese- Nº 1.134 SANTIAGO DE as e plazas de para que o público a visite como ños destes humoristas na COMPOSTELA. Durante o día su- se fose unha exposición; unha

galería Sargadelos (Rubal- Do 124 ao 30 de xuño 2004 cederanse as representacións nos mostra de fotografías das galegas cava 30-32). espazos públicos, nunha interac- Mónica Couso, Angélica Solei- ción directa entre o creador/inter- man e María Esteirán; e unha prete e o espectador/paseante. En intalación do inglés Jo Redpath. SGHN A Sociedade Galega de total poderemos gozar, nos tres A programación detallada pode Historia Natural abre ao días, de 22 actuacións, 7 delas es- consultarse en www.teatroga- público o seu museo, no treas, coa participación de 8 com- lan.com.♦ que se poden contemplar esqueletos de diferentes animais e unha colección de pegadas e de minerais, entre outros elementos. O Festival de Teatro Cómico horario é de 9:30 a 13:30 e de 16:30 a 20:30, de luns a A asociación cultural Manicómi- Melville; e o madrileño Churry Foto- venres. xornalismo cos da CORUÑA organiza este festi- Silva, que dirixirá o pasarúas do en LUGO é val, que se vai celebrar entre o 1 e festival; xunto coas compañías Os MÚSICA a mostra o 16 de xullo e que vai traer á ci- Manicómicos, Mariclown, Os se- que dade herculina a figuras de primei- te magníficos +1 e San & San. CONSPIRANDO POR podemos ro nivel do xénero cómico como Para máis información enviar un UNHA RADIO LIBRE contemplar Carlo Colombaioni, co seu espec- correo electrónico a manico- A II edición deste festival, na táculo Carlo; o escocés Johnny [email protected].♦ Fundación organizado polo colectivo Caixa Opaíí!-Radio Filispim para Galicia dista recadar fundos para un pro- cidade até o xecto de radio comunitaria mércores 30. Para a de 12 a 14 h. e de 18 a 21. obradoiros didácticos para inclusión centros de ensino, campa- na comarca, conta coa par- ticipación desinteresada de informa- XOSÉ GARRIDO mentos de verán e visitas MÚSICA de artistas ourensáns, per- ción nestas A biblioteca pública Gon- guiadas para adultos. Máis das bandas Mondopetriz, tencentes aos fondos da De- Ribeira páxinas Dixie Town, Boy Elliott, zalez Garcés acolle, até o 8 información en www.fba- DIOS KE TE KREW putación, pódense ver des- do Lecer Fuckin´Funky e Mos- EXPOSICIÓNS de xullo, a mostra Peque- rrie.org. O Clavicémbalo acolle, es- de o martes 29 ao 8 de agos- pregámos- quious. Celébrase o venres ñas historias magrebís. te xoves 24, o mellor hip- to no seu Centro Cultural. vos nolas 25, a partir das 22 h. na Es- ANTON VAN DYCK. fagades WILDLIFE hop galego coa actuación tación de Ferrocarril. CONOGRAFÍA chegar JESÚS RISUEÑO PHOTOGRAPHER deste colectivo chegado EUSEBIO RIVERO I antes dos O pintor eshibe os seus ca- OF THE YEAR 04 desde Ordes. O seo traballo pódese con- Esta mostra de 125 estampas luns. dros no Casino Atlantico As obras do prestixioso O Grove templar até o 20 de xullo na do s. XVII póderase visitar Pódese até o 7 de xullo. premio de fotografía da na- galería Visol. durante este ano no Museo facer tureza, recoñecido como o EXPOSICIÓNS Meira do Gravado, en Artes. a través EDUARDO ARROYO máis importante do mundo, do correo, EXPOSICIÓNS Pontevedra Aptdo. Podemos contemplar a súa organizado pola BBC Wild- REIMUNDO PATIÑO Sada 1.371, obra até o 11 de xullo no life Magazine e o Museo de Artista galego do grupo EXPOSICIÓNS 36200 MACUF. Historia Natural de Lon- Atlántica, finado no ano LEMBRANZAS EXPOSICIÓNS Vigo; por don estarán expostas até o 85, e autor da serie O ho- Mostra fotográfica que per- Telf., 986 manecerá na Casa da Cul- LATITUDES CONCURSO mes de xullo no Aquarium me que falaba vegliota, DÍAZ PARDO 222 405, tura até o 31 de xullo. Podemos ver esta mostra na FOTOGRÁFICO Finisterrae. que poderemos contemplar Podemos ver unha seleción por Fax na galería Lembranza-Sar- sala de Caixa Galicia até o 986 223 PURIFICACIÓN GARCÍA de pezas da súa coleción na MÚSICA 4 de xullo. 101ou A sede da Fundación Luís gadelos até este sábado 26 Monforte Casa da Cultura. correo Seoane serve de trinque pa- de xuño. electrónico THE CHESTERFIELD ENVIDEOSAS TEATRO ra as 31 obras dos fotógra- ACTOS Colectiva de alumnas da info@ano- fos selceccionados no Con- KINGS Lugo saterra.com Desde Rochester, New York, Faculdade de Belas Artes, OS CÁRCERES curso Anual Purificación INTERNET E NOVAS que estará na galería Sarga- chegan os reis do garaxe DO OLVIDO García. Até o 18 de xullo. ACTOS TECNOLOXÍAS delos até o mércores 30. rock psicodélico por exce- A Casa da Cultura acolle, A compañía Produccións ANTONIO lencia, presentando o seu úl- OBRADOIRO PORTÁTIL o martes 29, este curso Librescena vai representar timo traballo The mindben- GARCÍA PATIÑO Os interesados na encua- gratuíto organizado polo O Porriño esta obra o venres 25 na ding sounds of... Estarán es- O seu traballo amósase no dernación poden participar IGAPE. Casa da Cultura Pintor te xoves 24 ás 22 h. no Pla- casino Atlantico até o mér- nesta actividade, que se vai EXPOSICIÓNS Lloréns. ya Club con entradas á ven- cores 30 de xuño. desenvolver desde o luns da en Portobello e Beasto da 28 ao mércores 30 ás 10 h. Nigrán ARTISTAS PLÁSTICOS Coruña; A Reixa e Gong en Santiago URREALISMO na Biblioteca Pública Pro- GALEGOS S Santiago; Montana en Fe- ACTOS Max Ernst e os vincial. O colectivo Suevia, formado A mostra rrol; Honky Tonk en Vigo; e CINEMA seus amigos surrealistas por Alberto Carpo, Alfre- Rock Club e Peggy Records ANDAR NIGRÁN Fundación EXPOSICIÓNS do Eiras, Ánxeles Penas, encóntrase na en Ourense por 16 euros, na O Concello organiza este XOIAS SEN Barrié, onde a poderemos Emilio Celeiro, Carlos Pe- TRANSLATION billeteira costarán 18. Podes PEDRO ÁVILA programa de sendeirismo reira, Manuel Romero, contemplar, até o 12 de se- probar no sorteo que reali- para coñecer o patrimonio Volve o teatro Principal tembro. Noventa obras que A Biblioteca Provincial Celestino Poza, Sabela Ba- con este ciclo do concello zan en incultura.net. presenta o seu traballo até o petroglífico, a fauna e a flo- ñas e Berta Ares, exhiben a presentan, como núcleo ra da zona. Os participantes para gozar dos mellores tí- central, o traballo do pintor 8 de xullo. súa obra máis recente, xunto tulos da temporada cos sons Fene concentraranse o domingo con traballos realizados es- alemán, ao que se lle unen Fene 27 ás 10 h. na oficina de tu- e diálogos sen trampas nen exemplos destacados de ar- XENES E ALIMENTOS pecificamente para esta traizóns. Aínda que comezo Podemos ver esta mostra, rismo de Gaifar para facer mostra, no bar Liceum. tistas da talla de André EXPOSICIÓNS a ruta de Monteferro. o luns 21 chegamos para Masson, René Magritte, até o 31 de xullo, na Depu- ver Zatôichi, de Tekeshi Victor Brauner, Giorgio CURUXAS 04 tación Provincial. MÚSICA Kitano, este xoves 24 ás de Chirico, Marcel Du- Mostra conmemorativa dos Ourense 22:45 e o sábado 26 ás champ, Joán Miró, Fran- premios Curuxa, con máis FOTOXORNALISMO ARDENTÍA 18:15; Lost in translation, cis Picabia, Óscar Domín- de un cento de traballos EN LUGO EXPOSICIÓNS O veterano grupo grupo de Sofia Coppola, o venres guez, Alberto Savinio ou gráficos de todo o mundo, e A Fundación Caixa Galicia folque dá un concerto o 25 ás 18:15, o sábado 26 ás Yves Tanguy. A Fundación a animación de Diver- acolle esta mostra até o 30 DE ONTE A HOXE venres 2 de xullo ás 23 h. 20:30 e o domingo 27 ás organiza, parellamente, Show. No Museo do Humor. de xuño. Esta retrospectiva de obras no bar Liceum. 18:15; Mystic river, de Clint Eastwood, o venres 25 ás 20:30; Elephant, de Vítor Casas Gus Van Sant, o venres 25 mostra os XVI Romaría do Rapaz ás 22:45 e o domingo 27 ás seus 20:30; e 21 grams, de Ale- gravados En SILLEDA, os máis cativos po- de Gaitas de Trasdeza; ás jandro González Iñárritu, na galería derán gozar, este domingo 27, 16:30 h. e dentro da VII Mostra o domingo 27 ás 22:45 h. O Citania de prezo das entradas é de 3 SANTIAGO coa multitude de actividades que Internacional de Títeres Miro até o se van desenvolver no entorno Magariños presenta o espectá- euros e hai abonos para 6 mércores 30. natural do Santuario da Virxe da culo Os Xigantes, e ás 18 h. po- películas por 12 euros. Saleta en Siador. Desde as 11 deremos ver os Contos do vento da mañá, e durante todo o día, acatarrado dos Monicreques CONFERENCIAS poderán participar en diversas de Kukas; a animación no re- atracións e obradoiros de ma- cinto estará ao cargo de Kote AUTOGESTIÓN nualidades; a partir das 16 h. ha- Malavar Clown e os xigantes Esta revista organiza unha berá xogos populares como cu- de Armonium e tamén haberá tertulia no bar Agarimo da cañas, a porca, chave, carreira un play back dos nenos da orga- Praza de Cervantes para es- de sacos ou petanca e, desde as nización e un desfile de modelos te xoves ás 21:30 h. 17 h, poderanse xogar partidas con materiais de refugallo. A simultaneas de xadrez; a música xornada rematará ás 20 h. co EXPOSICIÓNS chegará ás 13:45 h. da man da sorprendente espectáculo de ma- banda da Escola Municipal de xia Magic Show, de Aliskim & COMPOSTELA E Silleda; o xantar na carballeira Luna. Máis información no telf. SAN CLEMENTE ♦ estará amenizado pola Banda 986 581 028. DE PASANTES A capela do I.E.S. Rosalía de Castro acolle esta mos- tra desde o martes 29 até o12 de setembro. Convocatorias

Ano XXVII 7.000 ANOS II BIBLIOCAMPAMENTO a obra de Afonso D. Castelao permanece PREMIOS SOCIAIS CAJA ESPAÑA a persoas concretas, dunha zona ou DE ARTE PERSA A Biblioteca Pública Central de Vigo como referencia básica do pensamento Esta entidade dispón, por meio da súa demarcación determinada, asumindo Podemos ollar esta mostra vai desenvolver, de balde, nos meses de político do nacionalismo galego, e cobra Obra Social, destas axudas destina- os promotores o compromiso de fina- no museo Diocesano até o xullo e agosto diferentes actividades lú- nova actualidade entre quen desexamos das a financiar proxectos dirixidos á lizar o desenvolvimento do proxecto

Nº 1.134 5 de setembro. dicas como xogos, contos e manualida- superar os estreitos marcos de autogo- proteción da infancia no terceiro de forma óptima, levándoo a cabo des, destinadas ás crianzas de entre os 4 berno, que teñen limitado, até agora, as mundo, á atención da infancia en si- nun prazo máximo de 15 meses, mo- INTORES e os 9 anos. Estabelécense dúas quen- nosas aspiracións de liberdade nacional. tuación de risco e á prevención da mento no que deberán presentar as

Do 124 ao 30 de xuño 2004 P COMPOSTELÁNS das: os luns e mércores, para cativos de O 2 de xullo de 1944, máis de dúas mil violencia familiar, tanto maos tratos memorias e documentos necesarios Podemos ver esta retrospec- 4 a 6 anos; e os martes e xoves, para persoa congregáronse en Bos Aires para físicos como psicolóxicos, e de aten- para demostrar a súa perfeita execu- tiva, composta por obras crianzas de 7 a 9 anos. Extraordinaria- escoitar e homenaxear a Castelao, logo ción ás vítimas. Poderán solicitalas ción e número de actividades e bene- pertencentes aos séculos mente os últimos meses de cada mes, o da edición do Sempre en Galiza. Sesenta aquelas fundacións, asociacións, ficiarios. Necesariamente terán que XIX e XX, até o 25 de xullo 30 de xullo e 27 de agosto, farase unha anos a Fundación Galiza Sempre quere agrupacións e ONGs con fins sociais, aportar un 25% do custe total do pro- no Auditorio de Galiza. romaría popular con xogos tradicionais, poñerlle voz ás súas ideas e proxectos sen ánimo de lucro, que envíen a do- xecto e, en calquera caso, a aporta- música e comida, sen límite de idades. O políticos coa lectura pública das páxina cumentación básica sobre a mesma, ción necesaria para para a súa finali- MANUEL RUIBAL horario será de 10:30 a 12:15 e ofértan- que mellor recollen o soño dunha Galiza identificación fiscal, composición zación. Os proxectos que opten aos Os xardíns do Auditorio aco- se 25 prazas por quenda, que haberá que universal por plenamente libre. Con este dos órgaos reitores, estatutos, etc. e premios serán presentados antes das llen a mostra Campo de Es- reservar na biblioteca (Joaquín Yáñez 6) motivo, o venres 2 de xullo de 10 a 22 h. presenten proxectos, que deberán ca- 14 horas do 15 de xullo no Departa- trellas até o 27 de outubro. polas mañás no departamento de présta- na Casa Galega da Cultura de VIGO racterizarse pola súa viabilidade, ca- mento de Acciones Sociales de Caja mo e polas tardes en infantil, sendo aten- (Praza da Princesa), faranse 12 horas de lidade e oportunidade, nunha memo- España (r/ Dos de Mayo 10, 47004 lectura pública do Sempre en Galiza. De de Valladolid) ou en calquera sucur- LABIOS DE PENÉLOPE didas por rigurosa orde de inscrición. ria e por triplicado de entre 15 e 30 A galería C5 amosa a súa querer poñerlle a túa voz, recomendá- folios, que poderán acompañar de fo- sal, acompañados do boletín de ins- coleción até o 3 de xullo. CASTELAO EN VOZ ALTA mosche que nos comuniques o teu nome tografías, planos, mapas, debuxos e crición debidamente cumprimentado. A primeira edición do Sempre en Galiza e apelidos, telf. de contacto e horario de calquera outra información que se O fallo coñecerase na segunda quin- saíu do prelo o 10 de marzo de 1944. Ao lectura, antes do 30 de xuño no telf 981 cena do mes de outubro. Máis infor- VICENTE PREGO considere necesaria para unha mellor se cumpriren 60 anos da súa publicación, 554 200 ou no fax 981 555 342. mación en www.cajaespana.es.♦ Podemos coñecer o traballo definición da actividade. Dirixiranse deste artista, baixo o título de Diario, até o 30 de xullo na galería Espacio 48. espectáculo cheo de humor e actos do MARCO vaise pro- LEANDRO SÁNCHEZ MIGUEL ANXO PRADO sátira que, de certo, será auto- xectar esta serie de vídeos A Casa da Xuventude aco- O Colexio Oficial de Arqui- excluído da excepcional e de artistas españois. lle, até o 2 de xullo, as súas tectos de Galicia alberga anunciadísima programación fotografías e escritos sobre o unha mostra sobre banda que a Xunta vai levar a todas SINSAL 2.0 Bos Aires previo á depre- deseñada deste autor gale- as aldeas galegas para cele- A tenda de discos, promo- sión económica, xunto cos go, dentro do Proxecto Te- brar o ano santo. Do xoves 1 tora e selo de discos Sinsa- Microorganismos realizados rra, dirixido ao alumnado ao sábado 3 e do xoves 8 ao laudio organiza en colabo- en tinta por Diego Alfonsín. de Secundaria. A exposi- sábado 10 de xullo ás 23 h, na ración co cine clube Lumie- ción quere recoller as reali- sala Nasa, gozaremos con es- re o ciclo O Cine e a músi- LUÍS SEOANE dades construidas e as situa- te cabaret colectivo, no que ca, no que se vai proxectar As súas acuarelas permane- cións sociais que son obxe- participarán Miguel de Lira, o luns 28 ás 20:30 h. no Au- cerán na Fundación Caixa to de preocupación e estudo Patricia de Lorenzo, Ma- ditorio do Concello a fita Galicia até este mércores do proxecto e como todo is- nuel Cortés, Mónica Gar- The kids are alright (Gran 30 de xuño. to se vai concretando no có- cía, Carlos Santiago, Marta Bretaña, 1979) de Jeff mic. Até o 14 de xullo. Pazos, Borja Fernández, Stein. Máis información en Antón Coucheiro, Cool www.sinsalaudio.com. XAIME Hamster, mago Romariz ou Feiras do Libro QUESADA BLANCO Os Ministros do Metal entre EXPOSICIÓNS Mostra as súas pinturas máis outros. Pódese recoller a re- Poderemos coñecer as últimas novidades recentes no Espazo para a serva a partir do luns 28 no SOLEDAD SEVILLA editoriais ou mercar ese libro que andaba- Arte do Correo Gallego. telf. 981 573 998 ou na web A galeria VGO presenta as mos buscando e non atopabamos tempo pa- www.salanasa.com. súas obras até o 9 de xullo. ra compralo, beneficiándonos de descontos. CARME CABANEIRO En VIGO, desde o luns 28 até o 7 de xullo.♦ Para mostrar a súa empatía Sober JAVIER PENA co río que atravesa a chai- O artista amosa as súas Ca- ra por Castro de Rei, chá- EXPOSICIÓNS ligrafías, até o 3 de xullo, ARIES DE ARTE malle a esta exposición de na galería Alameda. Podemos ver a mostra de esculturas A Fúmara, no- ALFARARÍA DE BUÑO pintura deste grupo na Casa me do propio río. Escultu- Christian Atanasiu Até o 4 de xullo na Casa da MANUEL IZQUIERDO do Libro. ras de carácter simbólico leva o seu espectáculo Cultura pódese visitar esta Podemos ver a súa obra ar- de estrutura metálica con de humor, mostra de pezas de cerámica. tística na Sala II do Centro THE LAST PICTURE gravados a lume en madei- DondeOndÓnde, Social Caixanova, até o 11 SHOW ra, fósiles, ágatas, lapislá- á sala Nasa Tui de xullo. Mostra sobre as Tendencias zuli... Na Escola de Músi- de SANTIAGO Tui conceptuais e os novos usos ca Berenguela, no pazo da o venres 25 e SIDRO ORTIZO o sábado 26. I C na fotografía entre 1960 e Praza de Feixóo (por riba EXPOSICIÓNS DEL RÍO 1982, producida polo Wal- do Modus Vivendi), duran- A súa pintura exhíbese na ker Art Center de Minnea- ALDOMERO te xuño. B galería Sargadelos até o polis. Poderemos ver as LEIRO 1975-2000 experimentación criativa, MOREIRAS mércores 30. máis de 200 obras de 55 ar- AROMAS Ceci n’est pas un vai organizado pola sala Nasa. Merlín e outras historias ti- Un conxunto de obras de surrèalisme mostra os co- O martes 29 ás 22:30 h. po- túlase esta mostra do cela- tamaño reducido do escul- mezos de Leiro a través das deremos escoitar o funki novés na galería Trisquel & tor basco Eduardo Chilli- primeiras esculturas surrea- jazz de Fat. Medulio, até o 17 de xullo. da pódense ollar na Funda- listas. Na Fundación Gra- ción Caixa Galicia até o 2 nell até o 28 de xuño. TEATRO Vigo de xullo. MÚSICA DONDEDONDÓNDE ACTOS TRES CAMIÑOS O venres 25 e o sábado 26 O hotel Porta do Camiño RED HOT ás 23 h. na sala Nasa pode- ROSA ANEIROS acolle unha selección da CHILI PEPPERS remos gozar do humor de A escritora falaranos, den- obra dos artistas Álex Váz- A mítica banda californiana Christian Atanasiu, basea- tro do clube de leitura Ale- quez, Juán Cereijo e Ra- inaugura os Concertos do do no xogo coas estruturas crín, do seu libro Resisten- fael Masiá. Milenio este domingo 27 ás mentais do noso comporta- cia o mércores 30 ás 20 h. 21 h. no Monte do Gozo. En- mento e linguaxe. na Casa do Libro VÍTOR CASAS trada á venda en www.xaco- Unha mostra dos seus lino- beo.es. SACOCHEO CINEMA gravados poderemos con- O formato irreverente, incon- templala na galería Citania CABO JAM LORENZO formista e insultante da Ultra- BAD BOYS (Algalia de Abaixo 39) até Novo ciclo deste espazo de noite non podía deixar pasar Desde este venres 25 e até o o 30 de xuño. sesións en directo aberto á o Xacobeo para presentar un 5 de setembro no salón de

Isidro Cortizo D.O.G. Excursión musical mostra as súas Organizada polo Con- mesmo. O número de pinturas CONSELLARÍA DE EMIGRACIÓN prazo de corenta días hábiles dende a pu- mento do seus estudos de primeiro e se- na galería Véñense de establecer os requisitos e blicación da orde no DOG. Máis infor- gundo ciclo e prorrogar os concedidos na servatorio Folque de prazas é limitado, trin- Sargadelos condicións para a concesión de subven- mación na páxina oficial da Xunta de convocatoria anterior. As axudas pode- LALÍN, realizarase os ta, polo que a admi- de VIGO. cións a asociacións de emigrantes retor- Galiza. rán ser solicitadas polos estudantes ma- vindeiros sábado 3 e sión será por orde de nados e inmigrantes de nacionalidade es- triculados no curso 2004/2005, que teñan domingo 4 de xullo. A inscrición, que se pode tranxeira situadas en Galiza e que desen- CONSELLARÍA DE EDUCACIÓN E superado no momento da presentación excursión ten como ob- facer a través do co- volvan programas que favorezan a inte- ORDENACIÓN UNIVERSITARIA 60 créditos en titulacións de primeiro ci- xectivo a visita do Mu- rreo electrónico con- gración social destes colectivos. As enti- Vénse de efectuar a convocatoria pública clo e 120 créditos en titulacións de pri- seu e Obradoiro de servatoriofolque@ban dades solicitantes deberán estar inscritas de axudas aos estudantes universitarios meiro e segundo ciclo. As solicitudes cordofone do artesán dua.com. O prezo da no rexistro correspondente e ter local que cursen estudos nalgunha universida- presentaranse no rexistro xeral da Con- Domingos Machados, inscrición darase a co- propio no país. Cada entidade beneficia- de do Sistema Universitario de Galiza, sellaría de Educación e Ordenación Uni- en Braga; a Associação ñecer nesta páxina ria poderá recibir unha cantidade máxi- así como para aqueles que estean fóra versitaria. Para obter máis información d’Orfeu, en Águeda, electrónica e incluirá ma de 9.000 euros. As solicitudes dirixi- diste sistema pero interesados en solici- sobre os créditos e a documentación pó- onde se terá un convi- as comidas, aloxamen- ranse á Consellaría de Emigración nun tar os créditos bancarios para o financia- dese visitar www.xunta.es.♦ vio con músicos do to e transporte.♦ tistas, en todo tipo de for- senta o seu mónologo hu- matos e soportes, até o 19 morístico este xoves 24 ás de setembro na planta baixa 21:30 h. na cervexaría La Anuncios de balde do MARCO. Cadiera (Santiago de Vigo, esquina Alfonso XII). Véndese scooter en Vigo con Alúgase casa no Saviñao, perto Alúgase piso novo para 4-6 perso- Ano XXVII SERGIO VÁZQUEZ 11.000 km, nova e económica. Cha- do Miño, na Ribeira Sacra luguesa. as na praia de Agrelo en Bueu (Pon- mar ao 607 950 511. Restaurada con calefacción e chemi- tevedra) en xuño, xullo e setembro. Até o 30 de xuño a sala de TITO SUPERSTAR né. Fins de semana ou por semanas, Telf. 986 321 233. mostras do Club Financei- Este novo actor entra pisan- Alugo casa totalmente equipada bon prezo. Telf. 982 404 654, 679 591 ro esporá a pintura deste do forte e actúa dentro do e con garaxe en Nogueira de Ra- 876 (Manuel). Libroteca 21, catálogo de libros Nº 1.134 autor de Narón. As inci- ciclo de monólogos co- muín, na Ribeira Sacra. Para pasar de ocasión, especialidade en lingua sións, erosións e relevos na micos que organiza o Luki uns días ou por semanas. Telf. 986 Mentres contemplo unha exposición de e literatura galegas, filoloxía e histo- Do 124 ao 30 de xuño 2004 madeira dos seus cadros Luke (Serafín Avendaño, 376 022 / 661 642070. Chillida, penso nunha frase súa: “Cando ria. Tamén revistas e discos. Con- entrei en Santa Sofía de Constantinopla sulta http://es.geocities.com/librote- convértenos nunha especie semiesquina con Rosalía de de escultopinturas. Castro) o mércores 30 ás Desexo facer amigas que amen a ollei un grande espazo musical”. Nese ca21/index.html. música clásica, a literatura e o tea- momento gostaríame ter ao meu lado un- 22:30 h. tro. Fran, telf. 605 099 722. ha muller coa que falar do espazo, da ar- Vendo colmeas garantidas. Ensi- AE 2003 te, de Estambul, de Chillida, da música... no a coidar as abellas para os que as Esta mostra sobre a VII Bie- MONCHO BORRAJO Alugo casa nos Ancares, en Cor- Creo que os corenta anos é unha boa compren. Tlf. 986 291 722. nal de Arquitectura Espa- O ourensán presenta o seu neantes (próxima ao Piornedo) recén idade para explorar o mundo, e disfrutar ñola pódese ver no Museo espectáculo Cosa Mías no restaurada. Por temporadas ou todo o da arte, dos sons, dos silencios e da vida. Estase a crear na Galiza unha coo- do Mar. teatro Fraga Caixa-Galicia ano. Telf. 666 876 102. Se hai algunha muller sensíbel que perativa de tendas de roupa, músi- até o 3 de xullo. Entradas á comparta estes pensamentos, e quei- ca e de cultura de carácter antiglo- En Sanxenxo, alúgase no verán ra vivilos conmigo, pode escribirme a : balizador e galeguista. Se queres LAUGHING ALLOWED venda no telf. 902 434 443 amplo estudo con cociña indepen- [email protected]. formar parte, montando na túa vila ou A galería Ad Hoc ten un ou en www.caixagalicia.es. dente, exterior, piscinas, praza de ga- cidade unha sucursal, chámanos, in- novo espazo (Joaquín Ló- raxe. A 500 metros da Praia de Silgar Alúgase casa en primeira liña de formarémoste sen compromiso. Telf. riga 9) no que acolle esta Ponferrada e a 7 min. da Lanzada. Telf. 986 691 praia, completamente equipada para 6 600 717 628. mostra que reune, até o 31 174 ou 988 220 809. persoas e con garaxe. Telf. 981 761 158. Teño trinta e tantos anos, carreira de xullo, obras de artistas EXPOSICIÓNS Chelo Matesanz Os Oito Maravedís, novo alber- Fanse traballos de carpintaría, ar- universitaria, traballo, físico agradábel como , gue para peregrinos en Sarria. Co- e unha alma sensíbel, pero fáltame Xoan Anleo, Juán Carlos marios empotrados, cociñas, mobles XURXO LOBATO ciña, figrorífico, lavadora, auga quen- a medida, portas, tarimas, frisos... na unha muller que me alegre o corazón. Román, Josep María O recoñecido fotógrafo te, servizo de sabas, prazas para bici- Terra Cha. Presuposto sen compromi- Se lee este anuncio algunha muller Martín, Artemio ou Sil- amosa, até finais de setem- cletas. Rúa do Conde de Lemos 23, so. Telf. 982 501 086, 652 924 327 romántica, honesta e con ganas de via Gruner. Sarria. Telf. 629 461 770. (Xoán Carlos). ter unha relación seria, o meu co- bro no Museo de El Bierzo, rreo electrónico é [email protected]. a mostra El Camino Encan- Precísase camareira ou camarei- Música clásica para vodas. Dife- tado, na que presenta 50 ro en Vilagarcía para restaurante de rentes grupos de cámara e voz. Telf. Traballos a ordenador para estu- A Rede instantaneas en color onde próxima abertura. Telf. 986-627 555 650 829 491 e 981 507 925. dantes, particulares e empresas. reflicte a súa mirada perso- 560 ou 986 504 652. Rapidez, 24 horas. Pepe Talon: Porta al do Camiño de Santiago Rapaz de 33 anos fillo de galegos re- da Pena, 9 - Baixo Dta. 15705 Santia- nesta zona. Véndese acordeón diatónico de sidente no País Vasco. Gustaríame co- go de Compostela. 636 288 497. botóns, novo. Chamar ao telf. 986 ñecer moza xeitosa e cariñosa coma www.comunicart.net Correo: pepeta- 227 039 a partires das 19 h. min. Se queres coñecerme, chámame. [email protected] Barcelona Meu nome é Alberto. 616 870 908. Alúgase casa na ría de Muros e Vendo enciclopedia DEGU (60 to- EXPOSICIÓNS Noia para os meses de xullo, agosto Psicoterapia, primeira consulta de mos por 120 euros). Telf. 677 864 157. e setembro. Telf. 615 864 477 ou 981 balde. Psicólogo formado na Arxentina 765 089. (retornado) oferece unha psicoterapia Únete ao noso Club da Amizade GALICIA, centrada na persoa, activa e adicada a para facer amigos por correspon- O SORRISO DE DANIEL Véndense canciños de compañía problemas na familia, na parella ou pa- dencia. Xa somos máis de 3.000 mo- Esta mostra, organizada po- de raza pequena. Telf. 986 415 666. ra enfrontar situcións límite (mortes, zos e mozas os que estamos anota- lo Consello da Cultura Ga- enfermidades terminais, intervencións dos. Se queres pertencer, manda un GUÍA DOS LIBROS NOVOS www.guiadoslibrosnovos.com lega e a Universitat de Bar- Alúgase piso na Avda. Fisterra cirúrxicas, emigración). Pedir cita no sobre e un selo para resposta a: El celona, inaugúrase o luns 28 da Coruña por 365 euros. Telf. 607 981 134 144 ou no correo electrónico Club de la Amistad. C/Ekonomia 17 - 638 045. [email protected] 4 Iz. CP 48902 Barakaldo (Bizkaia).♦ A revista cultural e de pensamento Guía ás 20 h. no vestíbulo do Edi- dos Libros Novos recolle na edición elec- ficio Histórico (Gran Via de trónica o groso da súa publicación en pa- les Corts Catalanes 585). pel. Así, inclúe os monográficos, as súas Galgos de Amadeo. Olhar a Álvaro seccións habituais sobre distintos aspec- Madrid Porto história de uma pintura, de tos da cultura, a arte e ciencia e ofrécelle Negro Amadeo de Souza-Cardoso, mostra as aos lectores unha hemeroteca cos núme- EXPOSICIÓNS ♦ ACTOS que explora, dun modo di- súas ros anteriores. dáctico e sedutor, os méto- creación na RECUPERANDO GALIZA EN FOCO dos de exame e análise utili- Casa da O Museu Nacional da Im- Cultura A MEMORIA zados no estudo técnico da prensa inaugura este venres Galega ÁLVARO NEGRO O estadio de atletismo poli- obras de arte; no CAMJAP viguesa. A Fundación Laxeiro, na deportivo municipal Cerro 25 esta mostra de fotoxor- até o 4 de xullo. XVI desen- Casa da Cultura Galega, al- del Telégrafo (avda. Los Al- nalismo. Organizada polo hos de António Areal, data- bergará unha mostra da mendros, 95 Rivas-Vacia- Clube de Prensa de Ferrol, do en 1968 e raramente exi- produción deste artista até o madrid Urbanizaciones) esta é a XIV edición e cons- bido, o álbum contén 21 16 de xullo. acolle este venres 25 a partir ta de 40 traballos centrados, obras a tinta china e acuare- das 21:30 h. unha homenaxe maiormente, no desastre do la; un exemplo do que Are- Prestige. No Museu Na- ECONQUISTA aos republicanos no que po- al chamaba o novo figurati- AR cional da Imprensa e a Este episodio histórico re- deremos escoitar a música vismo; até o 4 de xullo. Goa FNAC Sta. Catarina. créase até o 25 de xullo no de Ana Belén, Ismael Se- e o Grão-Mogol: o luxo e o museo Quiñones de León. rrano, Javier Álvarez, Jo- requinte do Imperio Mogol sé Antonio Labordeta, Lisboa através de libros, pinturas, O DESEÑO DO SÉCULO Luís Eduardo Aute, Luís xoias, téxteis, porcelanas e P. VILABARROS XX NA GALICIA Pastor, Lluís Llach, Mi- EXPOSICIÓNS mobiliario; na sede da fun- está a tratar de crear un es- ás 8 no The George Tavern, A creación do necesario. guel Ríos, Paco Ibáñez, dación até o 5 de setembro. pazo de encontro para que en East London (onde com- Aproximacións ao deseño Pedro Guerra, Ruper Or- FUNDAÇÃO CALOUSTE Mnemopolis, doce pinturas os galegos residentes no mercial street cruza con do século XX na Galiza, dorika, Victor Manuel e a GULBENKIAN acrílicas sob plexiglas de Reino Unido poidan contri- Sutton street e Jubile street), mostra do MARCO, comi- actuación especial de Bebe Unha visita a esta fundación Gil Heitor Cortesão, de am- buir e informarse de que o a 3 minutos desde a parada sariada por Marisa Sobri- ás 20:30 h. Tomarán a pala- sempre é grata. Agora aco- bientes feéricos, que poden loito continúa, pero a festa do tren de Shadwell (DLR). no, adicada ao deseño de bra Alfóns Cervera, Almu- lle diversas mostras como, mesturar recintos públicos, tamén. Dirty Beach Cabaré Trae aos teus amigos.♦ maquinaria, mobles, elec- dena Grandes, Ángel Gon- Uma obra em foco: Quoti- multitudes, edificios, frases trodomésticos, empacados, zález, Benjamín Prado, diano familiares - Os meses publicitarias, balóns de fei- gráfico... no noso país. Pro- Gran Wyoming, Imanol, do ano –Francesco Barto- ra... no CAMJAP até o 26 rrogada até o 5 de setembro. José Sacristán, Juán Die- lozzi ( 1728-1815), William- de setembro. Pecha os luns. go, Juán Diego Botto, Luís Nelsol Gardiner (1766- MÚSICA García Montero, Merce- 1814), unha ducia de gravu- Maia des Sampietro, Pilar Bar- ras representando os meses ovo horário do Departamento de Administración SONDESEU dem e Rosa Regás. O peche do ano, subliñando as carac- EXPOSICIÓNS Nde Promocións Culturais Galegas A NOSA da festa a partir das 01h. es- terística de cada mes; no Esta orquestra folque é a alegas TERRA Sam- primeira do seu xénero na tará a cargo do grupo Museu Calouste Gulben- CAMIÑO DE SANTIAGO: ba da Rua. kian até o 18 de agosto. Os Galiza e está composta por LUZ E VIDA 35 alumnos do Conservato- O Forum da vila portugue- G rio de Música Tradicional Cadeira sa acolle, até o 12 de xullo, da Escola de Artes e Ofi- A deseñada esta mostra na que pode- por cios. Presentan un reperto- mos ollar fotografías de To- R Alejandro rio de temas tradicionais e no Arias, Vari Caramés, R de la Sota de nova creación, arranxa- Xurxo Lobato, Tino Mar- E T

Desde o 1 de xuño adoptamos que forma dos por mestres como Anxo tínez e Juán Rodríguez. ulturais parte da Pintos (Berrogüeto) Xosé A o horario de verán, exposición Liz (Beladona), Xaquín S O estaremos a súa disposición O deseño Xesteira (Treixadura), Ro- London C do século N drigo Romaní (ex-Milla- de 8 a 16 h. XX na MÚSICA A Galiza, doiro), Alfonso Franco e Francisco Feijoo (O Fia- actualmente DIRTY BEACH CABARÉ no MARCO de deiro). O venres 25 ás 22:30 VIGO. h. van tocar no C.C. Caixa- O sábado 26 celebrarase un- nova temas do seu primeiro ha festa cabaré: ademais de disco Mar de Vigo. músicos, malabaristas, ví-

deos e poetas, tamén se romocións TEATRO ofrecerá información das

últimas accións de Nunca P Máis e Burla Negra. O Co- PEPO SUEVOS Este recoñecido artista pre- lectivo Galegos de Londres Nº 1.134 4 Do 24 ao 30 3 1

de xuño Nº 1

de 2004 s intelectuais da Corte o nacionalismo galego nunca dra, aínda que vive en Madrid 0 cualifican os naciona- alude ao sangue, nin sequera e mira ben pouco por Galiza.

4 Prudentes

lismos de “etnicis- ao lugar de nacencia. Galego E o PSOE di que os proble- 0 O 1 tas”. Os tertulianos, menos re- é quen quere. En cambio o mas de Galiza están resoltos 3 0

buscados nos conceptos, cla- PP vanaglóriase de ter un xe- porque o seu xefe procede do 3 XOSÉ A. GACIÑO 1

man contra as alusións de Ar- fe galego, Raxoi, simplemen- “Noroeste”. Quen son logo 2 0

zallus ao “rh”. Mais, velaí que te porque naceu en Ponteve- os etnicistas?♦ 0

0 falta de maioría ab- 4 Ano XXVII. soluta anima a vida 8 IV Xeira. DIRECTOR: Afonso Eiré López. EMPRESA XORNALÍSTICA EDITORA: Promocións Culturais Galegas S.A. PRESIDENTE: Xosé Fernández Puga. política e transmite Príncipe, 22, planta baixa (36202) Vigo. Telf.: Administración, Subscricións e Publicidade 986 433 830*. Redacción 986 433 886 - 22 24 05. Fax 986 223 101. A [email protected] sensacións de liberdade e 2 Impreso en papel reciclado Greenrecy 100 de 60 gr./m de dialéctica democrática. Palpamos agora auténticos matices de diversidade en- tre as forzas políticas que prestaron o seu apoio á in- vestidura do novo goberno Marcos González de talante de diálogo (que, para a dereita, é un talante de debilidade) e, ás veces, ‘O futuro da animación galega é prometedor, pero falta pasta’ dentro do propio goberno. Mesmo podemos contem- plar o espectáculo insólito H. VIXANDE da animación galega é promete- dunha dereita que descobre Galardoado co I Premio de dor. Creativos non faltan pero si os valores do debate parla- Vídeo Creación e Formatos a pasta, porque é moi cara. Un mentario e das mobiliza- Dixitais de Caixa Galiza na estudo pode ter corenta persoas cións de masas para de- categoría de Artistas Emer- debuxando. O que pasa é que fender os seus criterios so- xentes, Marcos González ex- aquí non hai animación en dúas bre o plano hidrolóxico, por plica en que consiste o seu dimensións, que é o meu, todo é exemplo, coa vantaxe, para traballo e relata as dificulta- 3D. Un exemplo, a película O eles, ademais, de que este des para vivir desta actividade. Cid, é galega. goberno dialogante non lles ¿E non sabe facer algo de acusa de ladrar o seu rancor ¿De canto é o premio? proveito? polas esquinas. A min tocáronme 1.500 euros. ¿Como! Sen pasarse. Non Especial significación Un pouco escaso. traballo como profesional porque ten o acoso ideolóxico da É que só son un artista emer- non hai tanto traballo. Os estudos dereita máis conspicua: o xente. Había tres categorías, A, son moi esixentes e hai cousas xefe da Igrexa Católica, que B e C: artistas consagrados, que podo facer e outras non, aín- abronca o goberno por ter emerxentes e afeccionados. da que algún día entrarei no 3D, anunciado novas medidas ¿E de onde emerxe? máis que nada porque é útil. Son sobre aborto, matrimonio De ningunha parte, pero son debuxante e animador, mellor de homosexuais e relixión principiante. ilustrador; queda máis bonito. nas escolas e a maioría con- ¿En que consiste o traballo Sempre hai a posibilidade servadora do órgano de go- que presentou, Summer Sun? de emigrar. berno dos xuíces, que fai É unha curtametraxe de ani- Xa o fixen, pero non pola uso dunha escrupulosidade mación en dúas dimensións. Ba- cuestión do traballo. xurídica case descoñecida séase nunha estética pixelada [pí- ¿E por que retornou? (ou, polo menos, pouco usa- xel é o punto máis pequeno no Porque aquí vívese moi ben. da) para descualificar unha que se descompón unha imaxe di- Tamén pode montar un bar. lei que pretende combater a xital, ten un formato xeométrico e Prefiro traballar nos bares violencia machista contra as cando se ve o debuxo desde moi dos outros. mulleres. Son como mos- perto, confírelle a aparencia de ¿Pero que precisa un artis- tras da mentalidade básica estar formado por trazos escalo- ta para vivir disto? da dereita eterna, esa que se nados]. Conta a historia de catro É fodido. Coñezo ilustrado- considera en posesión da amigos que van á praia e as anéc- res premiados que teñen que fa- verdade definitiva, á marxe dotas que suceden. Dura catro cer outros traballos para sobrevi- de veleidades electorais. minutos e vintecinco segundos. vir. En Francia pagan 120 euros Será cuestión de apro- ¿Non hai máis chicha? por unha páxina de banda dese- veitar e desfrutar esta pri- Non, é costumista, iso si, ñada e en Barcelona polo menos mavera/verán de improvi- costumismo pixelado. En reali- poden ir tirando. sacións e de dúbidas, de dade non pasa nada importante, ¿Que falla, a industria, os contradicións e debates, in- un personaxe quéimase, outro creadores? ternos e externos, para de- come un bocata, esas cousas. Non o sei. Pode que sexa que sintoxicarnos de tanta cha- ¿E por que lles gustou aos nos amolan moito. Pagan o que mada ao agrupamento in- de Caixa Galiza? queren cando queren. condicional ante os grandes Pola estrutura, a estética, a ¿E como está a formación? temas, como padecemos na música, que é moi animada... Eu estudei, pero recoméndo- pasada lexislatura e que, ¿E algo así, véndese? lle a todo o mundo que sexa au- curiosamente, produciu un- Polo de agora non. Na Galiza todidacta. Estudar está ben, pero ha división profunda entre comeza a saír a flote a industria non aprendes. Só serve para en- centralistas e periféricos, ou da animación, hai varios estudos trar en contacto co mundo da entre belicistas e pacifistas, de nivel internacional e outros ilustración, pero logo aprender, co irónico resultado final ♦ PACO VILABARROS máis pequenos. Din que o futuro tes que facelo pola túa conta. do illamento dos predica- dores da unanimidade. E digo aproveitar e dis- frutar estes momentos por- COLECCIÓN CENTRAL LITERARIA que é posíbel que tanta con- frontación democrática non Hoxe cando espertei vin unha dure tanto como algúns qui- xésemos. Xa temos un avi- tía cunha enorme melena so: esa coincidencia entre Anxos negra aviándose diante do PP e PSOE á hora das com- espello do cuarto. Pechei os parecencias na comisión de investigación do 11-M. In- ollos e púxenme a pensar. sisten en que non houbo de Garda Primeiro, ¿onde estou? Xa acordo previo entre eles e pasou e agora ando ó pé do non sei se non será peor: ANXOS SUMAI meu ordenador dándolle. De que non necesiten poñerse de acordo para coincidir na A NOSA TERRA garda, como todos os días e defensa do titular directo do meses do ano. Setembro, poder –o xefe do goberno–, outubro, novembro... e os ao que, segundo iso, se lle debería preservar, con efec- que veñan. Así, sen máis, tos retroactivos, de calquera PREMIO DA CRÍTICA 2004 vai todo o meu. erosión descualificadora.♦