Cleachtais Agus Roghanna Léitheoireachta an Aosa Óig
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Cleachtais agus Roghanna Léitheoireachta an Aosa Óig An Dr Claire M. Dunne agus an Dr Tina Hickey Cleachtais agus Roghanna Léitheoireachta an Aosa Óig An Dr Claire M. Dunne agus an Dr Tina Hickey Focal Buíochais Níorbh fhéidir an tuarascáil seo a chur i gcrích gan an chabhair luachmhar a fuarthas ón iliomad daoine. Táimid thar a bheith buíoch de na léitheoirí óga a ghlac páirt sa chlub léitheoireachta agus dá múinteoirí a d’oscail doras an tseomra ranga dúinn gach seachtain. Táimid buíoch de Choiste Eitice Marino a chaith am agus a rinne machnamh ar an gceistiúchán a úsáideadh sa taighde seo. Táimid buíoch dár gcomhghleacaithe in Institiúid Oideachais Marino agus sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath, go háirithe an tUachtarán Áine Ní Ghadhra agus Andrew J. Deeks, as an tacaíocht agus an spéis a léirigh siad sa taighde. Roinn an Dr Aidan Clerkin a shaineolas staitistice linn ag gach céim den anailís. Gabhaimid buíochas ó chroí le foireann COGG as muid a spreagadh tabhairt faoin taighde seo agus an taighde féin a scaipeadh ar chosmhuintir idirnáisiúnta litríocht agus litearthacht na n-óg ag Comhdháil an Center for Advanced Research in Language Acquisition. Gabhaimid buíochas faoi leith le Pól Ó Cainín as a shúil ghéar a chaith sé ar dhréachtaí éagsúla den tuarascáil agus as a mholtaí léirsteanacha. Faoi dheireadh, ba mhaith liom buíochas a ghabháil leis an Dr Tina Hickey, ceannródaí, comhairleoir agus cara. Is de thoradh flaithiúlacht ama agus chroí na ndaoine seo ar fad atá an tuarascáil seo os do chomhair amach anois. I II Clár Cleachtais agus Roghanna Léitheoireachta an Aosa Óig .................................................................. i Clár ............................................................................................................................................... i Réamhrá .............................................................................................................................................. 1 Caibidil 1 ...................................................................................................................................... 2 Léitheoireacht na Gaeilge: Cúlra ................................................................................................... 2 An Léitheoireacht Fhorleathan a Chothú ............................................................................................ 3 Sainmhíniú agus Prionsabail na Léitheoireachta Forleithne ........................................................... 3 Buntáistí agus Baic a bhaineann leis an Léitheoireacht Fhorleathan ............................................. 8 Léitheoireacht na Gaeilge sa Chóras Oideachais .............................................................................. 11 An Bhéim ar an Léitheoireacht sa Churaclam Gaeilge .................................................................. 11 Cuir Chuige do Mhúineadh na Léitheoireachta ............................................................................ 13 Dearcadh agus Inspreagadh i leith na Gaeilge .................................................................................. 19 Nósanna Léitheoireachta Daoine Óga .......................................................................................... 20 Téacsanna Spreagúla .................................................................................................................... 21 Inspreagadh agus Spéis sa Ghaeilge ............................................................................................. 23 Spéis a Chothú sa Léitheoireacht .................................................................................................. 24 Sealbhú Teangacha, Traschur Scileanna agus Cur Isteach ar Theanga ............................................. 26 Délitearthacht, Saintréithe agus Ortagrafaíocht na Gaeilge ......................................................... 26 Taithí Léitheoireachta: Eiseamláirí ón gCéad Teanga ................................................................... 28 Tionscal Litríocht Ghaeilge na n-Óg .................................................................................................. 31 Téacsanna Léitheoireachta Neamhfhoirmiúla .............................................................................. 32 Borradh agus Baic ar Litríocht na nÓg .......................................................................................... 33 Aoisghrúpa, Teanga agus Téamaí na Leabhar ............................................................................... 35 Ceist an Aistriúcháin ...................................................................................................................... 36 Achoimre agus Conclúid ................................................................................................................ 38 Caibidil 2 .................................................................................................................................... 41 Dearadh an Chlub Léitheoireachta .............................................................................................. 41 Rannpháirtithe a Lorg ....................................................................................................................... 41 Dearadh an cheistiúcháin.................................................................................................................. 42 Scálaí ................................................................................................................................................. 42 Dearcadh Ginearálta i leith na Léitheoireachta ............................................................................ 42 Dearcthaí i leith Léitheoireacht na Gaeilge ................................................................................... 43 Spéis sa Chultúr Gaelach ............................................................................................................... 44 Cleachtais Léitheoireachta: Fad, Áit agus Am ............................................................................... 44 Leabhair a Léadh le Déanaí ........................................................................................................... 44 Rogha Léitheoireachta: Seánraí a Thaitníonn/ nach dTaitníonn Liom.......................................... 44 An Ghné Amharcealaíne ................................................................................................................... 45 Dearadh an Chlub Léitheoireachta ................................................................................................... 48 Laigí an Deartha ................................................................................................................................ 53 Conclúid ............................................................................................................................................ 54 Caibidil 3 .................................................................................................................................... 55 Tuairimí maidir le Léitheoireacht na Gaeilge ag an Tús ................................................................ 55 Réamhrá ............................................................................................................................................ 55 Dearcthaí Ginearálta i leith na Léitheoireachta ................................................................................ 57 Taitneamh Léitheoireachta ........................................................................................................... 57 Tacaíocht don Léitheoireacht ....................................................................................................... 58 Roghanna Léitheoireachta (Greannáin, Irisí agus Nuachtáin) ...................................................... 59 Féinchoinceap sa Léitheoireacht .................................................................................................. 61 Dearcadh i leith Léitheoireacht na Gaeilge ....................................................................................... 62 Spéis sa Chultúr Gaelach ................................................................................................................... 64 III Difríochtaí idir Cailíní agus Buachaillí ................................................................................................ 64 Cúrsaí Aoise ....................................................................................................................................... 65 Cleachtais Léitheoireachta ................................................................................................................ 66 Roghanna Léitheoireachta (Seánraí) ................................................................................................. 70 Freagraí oscailte ................................................................................................................................ 72 Achoimre ........................................................................................................................................... 73 Caibidil 4 .................................................................................................................................... 75 Athruithe agus Forbairt ar Thuairimí ........................................................................................... 75 Dearcadh i leith na Léitheoireachta i gCoitinne ................................................................................ 76 Taitneamh Léitheoireachta ..........................................................................................................