DOCSLIB.ORG

Ustrojowo-Prawny I Praktyczny Wymiar Funkcjonowania Głowy Państwa I Rządu W Czechosłowacji, Polsce I Na Węgrzech W XX Wieku (1918–1989)

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Ustrojowo-Prawny I Praktyczny Wymiar Funkcjonowania Głowy Państwa I Rządu W Czechosłowacji, Polsce I Na Węgrzech W XX Wieku (1918–1989) Title: Ustrojowo-prawny i praktyczny wymiar funkcjonowania głowy państwa i rządu w Czechosłowacji, Polsce i na Węgrzech w XX wieku (1918–1989) Author: Sebastian Kubas Citation style: Kubas Sebastian. (2014). Ustrojowo-prawny i praktyczny wymiar funkcjonowania głowy państwa i rządu w Czechosłowacji, Polsce i na Węgrzech w XX wieku (1918–1989). W: M. Barański, A. Czyż, R. Rajczyk (red.), "Władza wykonawcza w teorii i praktyce politycznej okresu transformacji : doświadczenia państw Grupy Wyszehradzkiej" (S. 76-107). Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Rozdział czwarty Ustrojowo­‍prawny i praktyczny wymiar funkcjonowania głowy państwa i rządu w Czechosłowacji, Polsce i na Węgrzech w XX wieku (1918–1989) Sebastian Kubas Celem rozdziału jest prezentacja w ujęciu historycznym ewolucji prawnoustrojowe- go wymiaru funkcjonowania egzekutywy w państwach, które tworzą Grupę Wyszeh- radzką. Słowa k luczowe: konstytucja, ustrój republikański, parlament, system partyjny, au- torytaryzm Władza wykonawcza w okresie międzywojennym i w czasie II wojny światowej Ewolucja prawnych podstaw funkcjonowania organów władzy wykonawczej W 1918 roku w Czechosłowacji władzę z rąk upadającej monarchii habsbur- skiej przejął Komitet Narodowy, który 28 października ogłosił powstanie tego państwa, a 13 listopada uchwalił tymczasową konstytucję o ustroju najwyższych organów władzy państwowej. Ten akt prawny regulował zakres kompetencji władzy ustawodawczej i wykonawczej. Czechosłowacja przyjęła formę republiki parlamentarnej. Władzę wykonawczą przyznano rządowi, który był kontrolowa- Ustrojowo-prawny i praktyczny wymiar funkcjonowania głowy państwa i rządu… 77 ny i ponosił odpowiedzialność przed Zgromadzeniem Narodowym. Składał się z siedemnastu osób. Parlament mógł odwołać rząd w całości lub pojedynczych ministrów. Głową państwa został prezydent, który początkowo posiadał skrom- ne uprawnienia. Dopiero 23 maja 1919 roku mocą nowelizacji tymczasowej kon- stytucji z 1918 roku zwiększono je. Od tej pory prezydent miał prawo powoły- wania rządu, decydowania o jego składzie, uczestnictwa w jego posiedzeniach. Ponadto mógł dymisjonować ministrów i wyznaczać ich liczbę. Prezydentowi przyznano także prawo weta w stosunku do ustaw parlamentarnych. Prezydent mógł kierować orędzia do parlamentu1. Ustrój I Republiki Czechosłowacji regulowała konstytucja z 29 lutego 1920 roku. W zakresie władzy wykonawczej ustanawiała ona urząd prezydenta i rząd. Prezydent miał być wybierany na siedem lat, ale nie więcej niż na dwie następu- jące po sobie kadencje. Wyjątkiem był Tomáš Garrigue Masaryk, który w uzna- niu zasług państwowotwórczych mógł być wybierany bez przerwy. Kandydatem mógł zostać obywatel Czechosłowacji, który ukończył 35 lat i posiadał prawa wyborcze do parlamentu. Wyboru prezydenta dokonywało Zgromadzenie Na- rodowe większością 3/5 głosów przy kworum w pierwszej i drugiej turze. Jeżeli w ten sposób nie można było dokonać wyboru prezydenta, w trzeciej turze ry- walizowali dwaj kandydaci z poprzedniej rundy i wygrywał ten, który uzyskał większość głosów przy kworum. W przypadku przedwczesnego opróżnienia urzędu przewidywano przeprowadzenie wyborów uzupełniających, a funkcję tymczasowej głowy państwa przyznawano rządowi. W sytuacji, gdy niezdolność prezydenta do sprawowania urzędu trwała dłużej niż pół roku, jego obowiązki przejmował wybrany na tę okoliczność zastępca prezydenta. Prezydent ponosił odpowiedzialność wyłącznie za zdradę stanu przed senatem. Jego akty wyma- gały kontrasygnaty odpowiedniego ministra. Konstytucja z 1920 roku w § 64, ust. 1 wymieniała uprawnienia prezydenta: reprezentowanie państwa na ze- wnątrz, przyjmowanie przedstawicieli obcych państw, ogłaszanie stanu wojen- nego, zwoływanie, odwoływanie i rozwiązywanie obrad Zgromadzenia Naro- dowego, prawo weta do ustaw parlamentarnych, składanie przed parlamentem orędzi o stanie państwa, mianowanie ministrów, profesorów, sędziów, urzędni- ków i oficerów, przyznawanie wynagrodzeń na wniosek rządu, dowodzenie siła- mi zbrojnymi i prawo łaski2. Konstytucja z 1920 roku wyraźnie wskazywała, że poza kompetencjami prze- kazanymi prezydentowi cała władza wykonawcza należy do rządu (§ 64, ust. 2). Prezydent mianował i odwoływał rząd, a także określał wewnętrzną struktu- rę Rady Ministrów. Zastępcę premiera wybierali kolegialnie członkowie rządu. 1 A. Essen: Kształtowanie się podstaw ustrojowych w Polsce i Czechosłowacji w latach 1918– 1922. W: Dwa państwa, trzy narody. Ustroje polityczne Polski i Czechosłowacji (1918–1939). Red. J. Adamczyk. Warszawa 2004, s. 21–24. 2 Zákon ze dne 29. února 1920, kterým se uvozuje Ústavní listina Československé republiky, http://www.psp.cz/docs/texts/constitution_1920.html (dostęp: 3.06.2013). 78 Sebastian Kubas Prezydent miał prawo uczestnictwa w obradach rządu oraz przewodniczenia im. Mógł żądać sprawozdań od poszczególnych członków rządu. Izba Poselska miała prawo odwołania rządu przez uchwalenie wotum nieufności. Członkowie rządu ponosili odpowiedzialność karną przed senatem za pogwałcenie prawa państwowego. Oskarżenie w tej sprawie wysuwała Izba Poselska. Na czele rządu stał premier. Podpisywał ustawy przyjmowane przez parlament, zwoływał Zgro- madzenie Narodowe w celu wyboru prezydenta, miał pewne uprawnienia wyni- kające z przedwczesnego opróżnienia urzędu prezydenta3. Do zadań ówczesnego rządu należy zaliczyć: przedkładanie projektów aktów prawnych do parlamentu i prezydenta, podejmowanie decyzji politycznych, podejmowanie decyzji w spra- wie mianowania sędziów, urzędników państwowych, oficerów i wnioskowanie w sprawie nominacji funkcjonariuszy mianowanych przez prezydenta (§ 61)4. W 1938 roku upada I Republika Czechosłowacji. 15 grudnia tegoż roku Zgro- madzenie Narodowe uchwaliło ustawę konstytucyjną o pełnomocnictwie do zmiany konstytucji i ustaw konstytucyjnych Republiki Czechosłowackiej, któ- ra likwidowała porządek demokratyczny, dając początek krótkim, bo zaledwie półrocznym, rządom ewoluującym w pewnym stopniu w stronę autorytaryzmu. Nie mieliśmy do czynienia z klasycznym reżimem autorytarnym z silną władzą dyktatora, ale wzmocnienie władzy wykonawczej było tak daleko posunięte, że w II Republice nie było parlamentu5. Prezydent posiadał prawo do wydawania dekretów z mocą ustawy, a po uzyskaniu jednomyślnego poparcia rządu mógł zmieniać konstytucję i ustawy. Rząd miał prawo wydawania rozporządzeń we wszystkich sprawach, które do tej pory należały do kompetencji zlikwidowane- go parlamentu. Słowacja, która uzyskała autonomię, powołała swój własny rząd z premierem Józefem Tiso. Swój rząd powołała także Ruś Zakarpacka. W 1939 roku upada Czechosłowacja. Na jej gruzach powstaje Protektorat Czech i Mo- raw, w którym pozostawiono czeskie organy i instytucje z prezydentem oraz rzą- dem. Jednakże miały one charakter fasadowy, gdyż faktyczna władza należała do protektora III Rzeszy. Nieco odmiennie przedstawiała się sytuacja Słowacji, która 15 marca 1938 roku ogłosiła niepodległość. 21 lipca 1939 roku uchwalono konstytucję Słowacji. Jak zauważa Marek Bankowicz, wzorowana była ona na korporacyjnych rozwiązaniach włoskiego faszyzmu i portugalskiego salazary- zmu, a niedemokratyczny charakter państwa, jaki przybrała Słowacja, cechował się przewagą egzekutywy nad władzą legislacyjną6. Głową państwa był prezydent wybierany na siedem lat przez sejm. Posiadał on rozległe kompetencje łącznie 3 S. Starzyński: Współczesny ustrój prawno ‑polityczny Polski i państw słowiańskich. War- szawa 2010, s. 174–176. 4 Zákon ze dne 29. února 1920, kterým se uvozuje Ústavní listina Československé republiky, http://www.psp.cz/docs/texts/constitution_1920.html (dostęp: 3.06.2013). 5 M. Bankowicz: Zlikwidowane państwo. Kraków 2003, s. 49. 6 M. Bankowicz: Transformacje konstytucyjnych systemów władzy państwowej w Europie Środkowej. Kraków 2010, s. 188. Ustrojowo-prawny i praktyczny wymiar funkcjonowania głowy państwa i rządu… 79 z mianowaniem i odwoływaniem rządu, zwoływaniem parlamentu, zgłaszaniem weta do ustaw, a także ich podpisywaniem, przewodniczeniem obradom rządu. W praktyce rząd był podporządkowany prezydentowi. Wotum nieufności wyra- żone przez parlament nie pociągało za sobą konieczności podania się rządu do dymisji. Rząd mógł wydawać rozporządzenia z mocą ustaw. Dnia 16 listopada 1918 roku Węgierska Rada Narodowa proklamowała Re- publikę Węgierską, zrywając unię z Austrią. W następnych tygodniach uchwa- lono kilka aktów, które miały regulować podstawowe sfery życia, w tym sposób sprawowania władzy. Władza wykonawcza należała do rządu, a w styczniu 1919 roku powołano urząd tymczasowego prezydenta Republiki. 5 marca 1919 roku rząd wydał ustawę XXV o Zgromadzeniu Narodowym i wyborach7. W związku z chaosem panującym w kraju w marcu 1919 roku władzę przejęli komuniści, którzy zmienili reżim na socjalistyczny i ustanowili Węgierską Republikę Rad. 2 kwietnia 1919 roku Rewolucyjna Rada Rządząca wydała dekret, który miał być konstytucją komunistycznych Węgier. Miał on jednak charakter tymczaso- wy, dlatego 23 czerwca 1919 roku Krajowe Zgromadzenie Rad Federacyjnych uchwaliło Konstytucję Węgierskiej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Rad. W interesującym nas aspekcie władzę wykonawczą przyznano Rewolucyjnej Ra- dzie Rządzącej. Po krótkich rządach demokratycznych oraz komunistycznych po zakończeniu I wojny światowej Węgry w 1920 roku przyjęły formę monarchii. Ustawa I z 1920 roku o przywróceniu ustroju konstytucyjnego i tymczasowej władzy zwierzchniej stanowiła źródło prawa dla organów władzy na Węgrzech przez okres międzywojenny i II wojny światowej. W późniejszym czasie ustawę
Load more

Recommended publications
  • Na Ścieżkach Mazowieckiej I Podlaskiej Krainy
    KKsięgasięga ppamiątkowaamiątkowa AArkadiuszarkadiusza JJerzegoerzego KKołodziejczykaołodziejczyka ttoo ppublikacja,ublikacja, kktórejtórej ppatronująatronują MMuzeumuzeum NNiepodległościiepodległości i MMuzeumuzeum HHistoriiistorii PPolskiegoolskiego RRuchuuchu LLudowego.udowego. Z tymitymi właśniewłaśnie iinstytucjaminstytucjami ProfesorProfesor utrzymywałutrzymywał emocjonalne,emocjonalne, towarzyskietowarzyskie i na-na- uukowekowe kkontakty.ontakty. WWydawnictwoydawnictwo toto nasznasz lludowyudowy i kkoleżeńskioleżeński ppomnik,omnik, któryktóry stawiamystawiamy z nnajtrwalszegoajtrwalszego mmateriałuateriału nnaszejaszej ppamięci.amięci. ((...)...) KKsięgasięga ppamiątkowaamiątkowa mmaa sszczególnyzczególny wwymiarymiar Na ścieżkach mazowieckiej hhumanistyczny,umanistyczny, jjestest wwyrazemyrazem ppamięci,amięci, zzamyśleniaamyślenia nnadad pprzeszłościąrzeszłością i zatrzymaniazatrzymania jejjej w cczasiezasie nnaa kkartachartach kksiążki.siążki. i podlaskiej krainy JJeżelieżeli wwydawcyydawcy i autorzyautorzy pprzyczynilirzyczynili sięsię dodo utrwaleniautrwalenia pamięcipamięci o dokonaniachdokonaniach Ar-Ar- kkadiuszaadiusza JerzegoJerzego KKołodziejczykaołodziejczyka toto znaczy,znaczy, żeże kksięgasięga pamiątkowapamiątkowa wpisaławpisała sięsię w naszenasze wwspólnespólne zzamierzenia.amierzenia. ((fragmentfragment PPrzedmowyrzedmowy ddr.r. JJanuszaanusza GGmitrukamitruka) Księga poświęcona pamięci Profesora Arkadiusza Kołodziejczyka Na ścieżkach mazowieckiej i podlaskiej krainy IISBNSBN 9978-83-7901-048-678-83-7901-048-6
    [Show full text]
  • II Wojewódzki Konkurs Z Historii Dla Uczniów Szkół Podstawowych Województwa Świętokrzyskiego
    II Wojewódzki Konkurs z Historii dla uczniów szkół podstawowych województwa świętokrzyskiego II WOJEWÓDZKI KONKURS Z HISTORII DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO ETAP III− REJONOWY 31 MARCA 2021 r. Godz. 10:00 Kod pracy ucznia Suma punktów Czas pracy: 90 minut Liczba punktów możliwych do uzyskania: 69 punktów Instrukcja dla ucznia (dotyczy wersji papierowej) 1. W wyznaczonym miejscu arkusza z zadaniami konkursowymi wpisz swój kod. 2. Sprawdź, czy na kolejno ponumerowanych 22 stronach jest wydrukowanych 25 zadań. 3. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś Komisji Konkursowej. 4. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania, oglądaj ilustracje. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami. 5. Rozwiązania zadań zapisuj długopisem lub piórem z czarnym lub niebieskim tuszem/atramentem. 6. Nie używaj korektora. 7. Rozwiązania zadań zamkniętych zaznacz w arkuszu z zadaniami konkursowymi. Wybierz odpowiedź lub odpowiedzi i odpowiadającą/odpowiadające jej/im liter/literę zaznacz w kółku, np.: A 8. Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie przekreśl krzyżykiem, np.: i zaznacz kółkiem inną wybraną odpowiedź, np.: B 9. Rozwiązania części zadań zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach w arkuszu z zadaniami konkursowymi. Ewentualne pomyłki przekreślaj. Powodzenia! Etap III – Wojewódzki Strona 1 z 22 II Wojewódzki Konkurs z Historii dla uczniów szkół podstawowych województwa świętokrzyskiego Zadanie 1. (0−4) Poniższe zdjęcie przedstawia scenę z zajęcia Zaolzia przez oddziały polskie w okresie międzywojennym. Opowiedz na poniższe pytania związane z tym wydarzeniem. 1.1 Do zajęcia Zaolzia doszło a) w marcu 1938 roku b) w październiku 1938 roku c) w kwietniu 1939 roku 1.2. Ministrem spraw zagranicznych RP był wówczas a) Wacław Grzybowski b) Walery Sławek c) Józef Beck 1.3.
    [Show full text]
  • The Presidents of the Second Republic of Poland
    The Presidents of the Second Republic of Poland The Presidents of the Second Republic of Poland Lesson plan (Polish) Lesson plan (English) The Presidents of the Second Republic of Poland Belvedere Source: Bartosz Morąg, licencja: CC BY-SA 4.0. Link to the lesson Before you start you should know The President is the head of the Polish state. The competences and responsibilities of the President of the Republic of Poland. The Presidents of the Third Republic of Poland. You will learn You will be able to name all the presidents of the Second Republic of Poland. You will know in what situation they were elected and how their time in office ended. You will understand the turbulent history of interwar Poland. Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl nagranie abstraktu The dramac fate of the Presidents of the Second Republic of Poland According to the Polish Constitution of 1921, the President of the Republic was to be elected by senators and deputies in the National Assembly for seven years. Józef Piłsudski decided not to run in 1922, because the presidential competency was in his opinion too limited to influence the fate of the State. On 9, December 1922 the National Assembly finally electected Gabriel Narutowicz to be the first President. However, in the next few days, the far right (nationalists) parties and the press attacked the newly elected President. They claimed, he was elected mainly because of the support of the national minorities and leftist parties. As a result of the tense atmosphere, the President was killed – shot by an assassin – just a couple of days after taking an oath.
    [Show full text]
  • The University of Chicago Smuggler States: Poland, Latvia, Estonia, and Contraband Trade Across the Soviet Frontier, 1919-1924
    THE UNIVERSITY OF CHICAGO SMUGGLER STATES: POLAND, LATVIA, ESTONIA, AND CONTRABAND TRADE ACROSS THE SOVIET FRONTIER, 1919-1924 A DISSERTATION SUBMITTED TO THE FACULTY OF THE DIVISION OF THE SOCIAL SCIENCES IN CANDIDACY FOR THE DEGREE OF DOCTOR OF PHILOSOPHY DEPARTMENT OF HISTORY BY ANDREY ALEXANDER SHLYAKHTER CHICAGO, ILLINOIS DECEMBER 2020 Илюше Abstract Smuggler States: Poland, Latvia, Estonia, and Contraband Trade Across the Soviet Frontier, 1919-1924 What happens to an imperial economy after empire? How do economics, security, power, and ideology interact at the new state frontiers? Does trade always break down ideological barriers? The eastern borders of Poland, Latvia, and Estonia comprised much of the interwar Soviet state’s western frontier – the focus of Moscow’s revolutionary aspirations and security concerns. These young nations paid for their independence with the loss of the Imperial Russian market. Łódź, the “Polish Manchester,” had fashioned its textiles for Russian and Ukrainian consumers; Riga had been the Empire’s busiest commercial port; Tallinn had been one of the busiest – and Russians drank nine-tenths of the potato vodka distilled on Estonian estates. Eager to reclaim their traditional market, but stymied by the Soviet state monopoly on foreign trade and impatient with the slow grind of trade talks, these countries’ businessmen turned to the porous Soviet frontier. The dissertation reveals how, despite considerable misgivings, their governments actively abetted this traffic. The Polish and Baltic struggles to balance the heady profits of the “border trade” against a host of security concerns shaped everyday lives and government decisions on both sides of the Soviet frontier.
    [Show full text]
  • Grzegorz Maroń1 Instytucja Przysięgi Prezydenta W Polskim
    Grzegorz Maroń1 Instytucja przysięgi prezydenta w polskim porządku prawnym Przysięga prezydenta to składane w urzędowo przepisanej treści, a niekiedy także i formie, uroczyste i publiczne zobowiązanie się nowo wybranej głowy państwa do należytego pełnienia obejmowanego urzędu z poszanowaniem prawa, na czele z konstytucją, dla dobra reprezentowanej ojczyzny oraz po- myślności jej obywateli2. Przedmiotowa przysięga to rodzaj przysięgi politycznej3. Jest ona zarazem przysięgą promissoryjną, tzn. osoba zaprzysiężana zapewnia o dotrzymaniu pro futuro zaciąganych zobowiązań. Inny charakter posiada natomiast przy- sięga assertoryjna, składana przykładowo przez świadka w toku postępowa- nia sądowego, mająca dać pewność co do pewnych zaistniałych już faktów komunikowanych następnie przez osobę, od której odebrano przysięgę4. 1 Autor jest adiunktem w Zakładzie Teorii Prawa i Doktryn Polityczno-Prawnych Wy- działu Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego. 2 Dla P. Sarneckiego przysięga funkcjonariusza państwowego „jest publicznie uczynio- nym, uroczystym zobowiązaniem się do spełniania zadań obejmowanego urzędu i ewentual- nie, dodatkowo, do kierowania się przy tym pewnymi szczególnymi zasadami”. P. Sarnecki, Komentarz do art. 130, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. K. Dzia- łocha, L. Garlicki, Warszawa 1999, s. 65. Zob. też W. Skrzydło, Przysięga, [hasło w:] idem, Leksykon wiedzy o państwie i konstytucji, Warszawa 2000, s. 144. 3 „Przysięgą polityczną nazywamy przysięgę składaną przez osoby, które z mocy pra- wa publicznego pełnią funkcje państwowe i w formie przysięgi wzmacniają swe zobowiąza- nia z tytułu funkcji”. K. Grzybowski, Ustrój Polski Współczesnej 1944–1948, Kraków 1948, s. 159. Zob. J.Y. Piboubes, Le Serment politique en France, 1789–1870, Lille 2005; P. Prodi, Das Sakrament der Herrschaft: der politische Eid in der Verfassungsgeschichte des Okzidents, Ber- lin 1997; T.
    [Show full text]
  • Constitutional Aspects of the Death of the Head of State
    Krzysztof Prokop University of Białystok, Poland CONSTITUTIONAL ASPECTS OF THE DEATH OF THE HEAD OF STATE. POLISH EXPERIENCES OF 2010 Abstract The death of the President of the Republic of Poland Lech Kaczy ński and other high officials in a plane crash, which took place on the 10 th of April 2010, gave rise to the question about further functioning of the Polish state. The Constitution of the Republic of Poland gives a precise description of the situation of death of the head of state. The constitution shall require the Marshal of the Sejm to perform the duties of the head of state. He performs the duties of the head of state only temporarily. In case when the Marshal of the Sejm is unable to perform the duties of the president, it is the Marshal of the Senate who should assume the duties. From the constitutional point of view the person substituting the president holds all constitutional rights of the head of state. The only issue about which the substitute is not authorized to decide is the dissolution of the parliament. Key words: President of the Republic of Poland, death of the head of state, substitution of the president The death of the President of the Republic of Poland Lech Kaczy ński 1 and other high officials in a plane crash, which took place on the 10 th of April 2010, gave rise to the question about further functioning of the Polish state. The Constitution of the Republic of Poland of 2 nd April 1997 gives a precise description of the situation of death of the head of state.
    [Show full text]
  • Pogrom Cries – Essays on Polish-Jewish History, 1939–1946
    Rückenstärke cvr_eu: 39,0 mm Rückenstärke cvr_int: 34,9 mm Eastern European Culture, 12 Eastern European Culture, Politics and Societies 12 Politics and Societies 12 Joanna Tokarska-Bakir Joanna Tokarska-Bakir Pogrom Cries – Essays on Polish-Jewish History, 1939–1946 Pogrom Cries – Essays This book focuses on the fate of Polish “From page one to the very end, the book Tokarska-Bakir Joanna Jews and Polish-Jewish relations during is composed of original and novel texts, the Holocaust and its aftermath, in the which make an enormous contribution on Polish-Jewish History, ill-recognized era of Eastern-European to the knowledge of the Holocaust and its pogroms after the WW2. It is based on the aftermath. It brings a change in the Polish author’s own ethnographic research in reading of the Holocaust, and offers totally 1939–1946 those areas of Poland where the Holo- unknown perspectives.” caust machinery operated, as well as on Feliks Tych, Professor Emeritus at the the extensive archival query. The results Jewish Historical Institute, Warsaw 2nd Revised Edition comprise the anthropological interviews with the members of the generation of Holocaust witnesses and the results of her own extensive archive research in the Pol- The Author ish Institute for National Remembrance Joanna Tokarska-Bakir is a cultural (IPN). anthropologist and Professor at the Institute of Slavic Studies of the Polish “[This book] is at times shocking; however, Academy of Sciences at Warsaw, Poland. it grips the reader’s attention from the first She specialises in the anthropology of to the last page. It is a remarkable work, set violence and is the author, among others, to become a classic among the publica- of a monograph on blood libel in Euro- tions in this field.” pean perspective and a monograph on Jerzy Jedlicki, Professor Emeritus at the the Kielce pogrom.
    [Show full text]
  • Download.Xsp/WMP20100280319/O/M20100319.Pdf (Last Accessed 15 April 2018)
    Milieux de mémoire in Late Modernity GESCHICHTE - ERINNERUNG – POLITIK STUDIES IN HISTORY, MEMORY AND POLITICS Herausgegeben von / Edited by Anna Wolff-Pow ska & Piotr Forecki ę Bd./Vol. 24 GESCHICHTE - ERINNERUNG – POLITIK Zuzanna Bogumił / Małgorzata Głowacka-Grajper STUDIES IN HISTORY, MEMORY AND POLITICS Herausgegeben von / Edited by Anna Wolff-Pow ska & Piotr Forecki ę Bd./Vol. 24 Milieux de mémoire in Late Modernity Local Communities, Religion and Historical Politics Bibliographic Information published by the Deutsche Nationalbibliothek The Deutsche Nationalbibliothek lists this publication in the Deutsche Nationalbibliografie; detailed bibliographic data is available in the internet at http://dnb.d-nb.de. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data A CIP catalog record for this book has been applied for at the Library of Congress. Cover image: © Dariusz Bogumił This project was supported by the National Science Centre in Poland grant no. DEC-2013/09/D/HS6/02630. English translation and editing by Philip Palmer Reviewed by Marta Kurkowska-Budzan, Jagiellonian University ISSN 2191-3528 ISBN 978-3-631-67300-3 (Print) E-ISBN 978-3-653-06509-1 (E-PDF) E-ISBN 978-3-631-70830-9 (EPUB) E-ISBN 978-3-631-70831-6 (MOBI) DOI 10.3726/b15596 Open Access: This work is licensed under a Creative Commons Attribution Non Commercial No Derivatives 4.0 unported license. To view a copy of this license, visit https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ © Zuzanna Bogumił / Małgorzata Głowacka-Grajper, 2019 Peter Lang –Berlin ∙ Bern ∙ Bruxelles ∙ New York ∙ Oxford ∙ Warszawa ∙ Wien This publication has been peer reviewed. www.peterlang.com Bibliographic Information published by the Deutsche Nationalbibliothek The Deutsche Nationalbibliothek lists this publication in the Deutsche Acknowledgments Nationalbibliografie; detailed bibliographic data is available in the internet at http://dnb.d-nb.de.
    [Show full text]
  • Poland in Times of Great War and Second Independence 1914–1939
    Jacek Pietrzak Institute of History University of Łódź Poland in Times of Great War and Second Independence 1914–1939 1. Polish Question during the World War I Origins of independent state The outbreak of World War I in 1914 indicated the end of a certain era. This epoch began with the fall of Napoleon I and the Vienna Congress of 1815. For many Europeans it was a period of development in different areas including economy, political freedoms, social security, science and technology. Despite mounting conflicts, social divisions and competition between superpowers this was a relatively stabile and peaceful period. Not for Poles, though. They did not regard 19th century a “golden era”. Those were times of captivity and national disasters. Many Poles stopped to believe in armed uprising against partitioning powers and preferred to focus on social and economic development of the society. There were still some patriots, who recalled the words of famous Polish poet Adam Mic- kiewicz (1798–1855) who had prayed for “a common war for freedom of peoples”. The Great War, however, was not a fight for “freedom of peoples”, but undeniably resulted from a conflict of interest between superpowers. The fact that partitioning powers were on different sides of the barricade, namely Russia belonged to the Entente Powers whereas Germany and the Austrian Empire were in the Central Powers bloc, was advantageous for the Polish cause and raised hopes for independence. The main problem lay 128 Jacek Pietrzak in the choice of an ally: which side should Poles back up to acquire most political gains.
    [Show full text]
  • And Wincenty Witos
    Pobrane z czasopisma Wschód Europy http://journals.umcs.pl/we Data: 04/10/2021 18:56:53 DOI:10.17951/we.2020.6.2.13-30 | Wschód Europy • Восток Европы • East of Europe vol 6, 2 / 2020 Marcin Wichmanowski Marie-Curie Skłodowska University in Lublin ORCID ID: https://orcid.org/0000-0001-5748-7946 The Ethnic Minorities in the Political Thought of Polish Peasant Party (Polskie Stronnictwo Ludowe) “Piast” and Wincenty Witos Introduction Both in the final period of the Partitions and in the Second Republic of Poland, the ma- jority of the society lived in villages. The countryside appeared to be the main area of the linguistic, cultural and religious diversity. Its daily life was marked not only by economic differences but also ethnic, denominational and cultural ones, which grew in importance by becoming crucial elements of the social stratification. A relatively amicable cohabi- tation of various groups was put to the test during a period of wars and other unrests, when existing friendships were losing their significance and the population was forced to explicitly define themselves in terms of their ethnicity or religion.1 Alongside with a clearUMCS emergence of great political movements, the theoretical and conceptual effort was taken to deal with the issue of ethnic minorities, whose most prominent stage of development was noted in the interwar period. The population of ethnic minorities was a living organism subject to the rights of general social devel- opment. The ethnic minorities constituted one of the gravest problems of the Polish politics of 1918–1939. The governments of the whole interwar period did not manage to develop such a concept of national policy which would satisfy the minorities.
    [Show full text]
  • Political Murder and the Victory of Ethnic Nationalism in Interwar Poland
    POLITICAL MURDER AND THE VICTORY OF ETHNIC NATIONALISM IN INTERWAR POLAND by Paul Brykczynski A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy (History) in the University of Michigan 2013 Doctoral Committee: Professor Brian Porter-Szűcs, Chair Professor Ronald G. Suny Professor Geneviéve Zubrzycki Professor Robert Blobaum, University of West Virginia DEDICATION In memory of my Grandfather, Andrzej Pieczyński, who never talked about patriotism but whose life bore witness to its most beautiful traditions and who, among many other things, taught me both to love the modern history of Poland and to think about it critically. ii ACKNOWLEDGEMENTS In a project such as this, there are innumerable people to thank. While I know that this list will never be comprehensive, I will nevertheless do my best to acknowledge at least some of those without whom this work would not have been possible. Most important, there will never be a way to adequately thank my wife and best friend, Andrea, for standing by me 150% through this long and often difficult journey. Working on a PhD certainly has its ups and downs and, without Andrea, I would not have made it through the latter. Her faith in my work and in the path I had chosen never wavered, even when mine occasionally did. With that kind of support, one can accomplish anything one set one’s mind to. An enormous thank you must go to my parents, Mikołaj and Ewa Brykczyński. Despite being uprooted from their culture by the travails of political emigration, they somehow found the strength to raise me with the traditions of the Central European Intelligentsia—that is to say in an environment where books were read, ideas were discussed, and intellectual curiosity was valued and encouraged.
    [Show full text]
  • WA303 83264 I7732 Hulas.Pdf
    http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl INSTYTUT HISTORII PAN WARSZAWA 1996 http://rcin.org.pl Projekt okładki - Marek Kreusch Redakcja i korekta - Danuta Gieysztor-Rosa Indeks zestawiły - Magdalena Hułas, Barbara Janicka Na okładce - Członkowie polskich władz naczelnych na uchodźstwie w hotelu Dorchester w Londynie 22 kwietnia 1942 r. Zdjęcie reprodukowane za zgodą Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie O Copyright by Instytut Historii PAN, Warszawa 1996 Printed in Poland ISBN 83-86301-20-1 Książka dofinansowana przez Komitet Badań Naukowych Wydawca Instytut Historii PAN Warszawa, Rynek Starego Miasta 29/31, 00-272 Warszawa Wydanie I - 1996 Druk i oprawa: DRUKMAR http://rcin.org.pl WSTĘP Na temat rządu kierowanego przez generała Władysława Sikorskiego w latach II wojny światowej napisano już dużo i wydawać by się mogło, że podejmowanie tej tematyki na nowo i czynienie z niej przedmiotu odrębne­ go opracowania mija się z celem. Jednak dokładne prześledzenie literatury zagadnienia wykazuje, jak bardzo nierównomiernie rozłożyły się dotych­ czasowe zainteresowania historyków zajmujących się tą problematyką i jak wiele jej aspektów pozostało nie zbadanych. Sama postać generała Sikorskiego skupiła na sobie uwagę wielu bada­ czy, czego wynikiem są przede wszystkim biografie polityczne generała pióra Mariana Kukiela, Walentyny Korpalskiej, Romana Wapińskiego czy Olgierda Terleckiego,1 ale również inne opracowania, dotyczące działalno­ ści rządu polskiego, wysuwające na plan pierwszy postać premiera. Stosunkowo najwięcej prac, wykazanych w bibliografii, ukazało się dotychczas na temat polityki zagranicznej rządu polskiego. Ich autorzy skon­ centrowali uwagę przede wszystkim na stosunkach Polski z wielkimi mo­ carstwami, zwłaszcza ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radziec­ kich, co jest wytłumaczone rangą tematu.
    [Show full text]