DOCSLIB.ORG

PDF Için Tıklayınız

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
PDF Için Tıklayınız ISSN:1010-867-X Atatürk Kültür Merkezi Dergisi Sayı 57 2010 Journal of Atatürk Culture Center Issue 57 2010 B a h t i y a r Vahapzade Özel Sayısı Nisan, Ağustos ve Aralık Aylarında Yayımlanan Uluslararası Hakemli Dergi International Peer Reviewed Journal Published in April, August and December ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH ATATÜRK SUPREME COUNCIL YÜKSEK KURUMU FOR CULTURE, LANGUAGE AND HISTORY ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ ATATÜRK CULTURE CENTER Atatürk Kültür Merkezi Dergisi TÜBİTAK / ULAKBİM, SBVT (Sosyal Bilimler Veri Tabanı) tarafından dizinlenmektedir. Yıl / Year: Ağustos 2010 Sayı / Issue: 57 Atatürk Kültür Merkezi Dergisi Kurucusu / Founder Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı (1913-1993) Sahibi / Owner on behalf of Atatürk Atatürk Kültür Merkezi Culture Center adına Başkan Prof. Dr. Osman Horata Editörler / Editors Doç. Dr. Recep Boztemur (ODTÜ) Uzm. Şebnem Ercebeci (AKM Uzmanı) Uzm. Suzan Gür (AKM Uzmanı) Uzm. Alim Yanık (AKM Uzmanı) Yazı İşleri Müdürü / Journal İmran Baba Administrator Yayın Kurulu / Editorial Board Prof. Dr. Hakkı Acun (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Ali Fuat Bilkan (TOBB ETÜ) Prof. Dr. Nihat Boydaş (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Nurettin Demir (Başkent Üni) Prof. Dr. Melek Dosay-Gökdoğan (Ankara Üni) Prof. Dr. Önder Göçgün (Pamukkale Üni) Hakem Kurulu / Referees Board Prof. Dr. Hakkı Acun (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Şerif Aktaş (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Ali Fuat Bilkan (TOBB ETÜ) Doç. Dr. Recep Boztemur (ODTÜ) Prof. Dr. Nihat Boydaş (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Yakup Çelik (Başkent Üniversitesi) Prof. Dr. Nurullah Çetin (Ankara Üniversitesi) Yard. Doç. Dr. Mitat Durmuş (Kafkas Üni) Yard. Doç. Dr. Cafer Gariper (S. Demirel Üni) Prof. Dr. Önder Göçgün (Pamukkale Üni) Prof. Dr. Melek Dosay-Gökdoğan (DTCF) Prof. Dr. Kenan Gürsoy Prof. Dr. Osman Horata (AKM Başkanı) Prof. Dr. Esin Kâhya Yard. Doç. Dr. M. Fatih Kanter (Ardahan Üni) Yard. Doç. Dr. Hüsniye Mayadağlı (Amasya Üni) Prof. Dr. Berin Yurdadoğ Yönetim Yeri / Managing Office Ziyabey Caddesi No: 19 06520 Balgat-Ankara, TURKEY Telefonlar / Telephones +90 312. 284 34 25 - 45 elmek [email protected] web / web www.akmb.gov.tr Süreli Yayın Dört Ayda Bir Çıkar Abone İşleri / Subscription Mehmet Alkan +90 312. 284 34 41 Belgegeçer (Faks): +90 312. 284 34 23 Posta Çek Numarası 212938 ISSN 1010-867-X Kapak Tasarımı / Cover Design Grafiker® Ltd. Şti. Sayfa Tasarımı / Page Design Grafiker® Ltd. Şti. 1. cadde 1396. sokak No: 6 06520 (oğuzlar mahallesi) Balgat-Ankara tel +90 312. 284 16 39 Pbx faks +90 312. 284 37 27 elmek [email protected] web www.grafiker.com.tr Baskı Yeri ve Tarihi / Press House and Date Grafiker® Ofset Kazım Karabekir Caddesi Ali Kabakçı İşhanı 85/3 İskitler-ANKARA / +90 312. 384 00 18 Ankara, 24 Eylül 2010 / Ankara, 24 September 2010 Not: Makalelerdeki görüşlerin sorumluluğu yazarına aittir. Yazıların yayın hakkı merkezimize devredilmiş sayılır. Bu devir sanal ortamda yayımlanmayı da kapsar. İÇİNDEKİLER / CONTENTS Osman Horata Sunuş vii-ix Rövşen Alizade Bahtiyar Vahapzadenin “Gülüstan” Manzum Hikâyesinde Millî Bağımsızlık Teması 1-8 The Theme of National Liberation in the “Gulustan” Poem of Bakhtiyar Vahabzade Ahmet Buran Bir Anti-Homosovyetikus: Bahtiyar Vahapzade 9-19 An Anti-Homosovieticus: Bakhtiyar Vahapzade İman Caferov Bahtiyar Vahapzade’nin Yaratıcılığında “Molla Nasreddin” Edebî Ekolun Gelenekleri 21-26 The Traditions of “Molla Nasraddin” Literary School in the Creative Activities of Bakhtiyar Vahabzada Yakup Çelik Bahtiyar Vahapzade’nin Şiirlerinde Varoluş Kaygısı 27-34 Existentialist Concerns in Bakhtiyar Vahapzade’s Poems Nurullah Çetin Bahtiyar Vahapzade’ye Göre Türk Birliğinin Kültürel Zemini 35-50 Cultural Ground of Turkish Unification according to Bakhtiyar Vahapzade Mitat Durmuş Bahtiyar Vahapzade’nin Şiirlerinde Öteki Algısı 51-61 The Perception of Others in Bakhtiyar Vahapzade’s Poetry Ülkü Eliuz Bahtiyar Vahapzade’de Vatan Temi ve Anne İlişkisi 63-73 The Theme of Homeland and the Relation of Mother in Bakhtiyar Vahapzade Vurğun Eyyub Bahtiyar Vahapzade Poeziyasında İnsan Konsepsiyası 75-85 The Concept of Human in Vahabzade’s Poetry Cafer Gariper Şiirde Duygu-Düşünce Diyalektiği ve Bahtiyar Vahapzade’nin Şiiri 87-100 The Dialectic of Emotion and Idea in Poems and Bakhtiyar Vahapzadeh’s Poetry İsa Habibbeyli Millî İstiklal Şairi Bahtiyar Vahapzade 101-114 Bakhtiyar Vahabzade, the Poet of National Independence M. Fatih Kanter Bahtiyar Vahapzade’de Dil ve Kimlik Bilinci 115-121 Bakhtiyar Vahapzade’s Consciousness of Language and Identity Xanəli Kərimli Edebiyatta Meslek ve Sanat Birliği: Bahtiyar Vahapzade ve Halil Rıza 123-133 The Artistic and Occupational Unity in Literature: Bakhtiyar Vahabzadeh and Khalil Rza Hüsniye Mayadağlı Bahtiyar Vahapzade’nin Ruh ve Fikir Dünyası 135-156 Bakhtiyar Vahabzade’s World of Ethos and Ideas Vaqif Məmmədov Bahtiyar Vahapzade Yaratıcılığında Tarih 157-164 History in Bakhtiyar Vahabzadeh’s Creativity Vügar Sultanzade Yalancı Eşdeğerlerin Azizliği: Bahtiyar Vahapzade’nin Eserlerinin Türkiye Türkçesine Aktarımı Üzerine 165-172 Funs of False Cognates: On the Translation of Bakhtiyar Vahabzade’s Works into Turkish Kamil Veli Nerimanoğlu Bahtiyar Vahapzade’nin Ardından Üstat Bahtiyar Vahapzade’nin Ruhuna Mektup 173-179 Azatlığın Sesi Bahtiyar Vahapzade Uluslararası Sempozyum 181-185 Erdem Yayın İlkeleri / Publication Policy 186 Sunuş Azatlığın Sesi: Bahtiyar Vahapzade 009 yılının 13 Şubatında, Türkiye ve Azerbaycan bayraklarına sarılı naaşıy- la ebediyete intikal eden; Türkiye ve Azerbaycan kardeşliğini “Bir ananın iki oğlu” dizeleriyle belleklere kazıyan Bahtiyar Vahapzade; sadece kardeş ülke 2Azerbaycan’ın değil, doğusuyla batısıyla bütün Türklerin sesi olmuş, 20. asrın en hay- siyetli seslerinden biridir. Vahapzade, “azatlık” yani özgürlük, vatan, dil ve din sevgisi etrafındaki şiirleri, ilmî eserleri ve tiyatroları ile bir dönemin dili olmuş, diliyle duygularıyla halkıyla bütünleş- miş ve halkı da onu “halk şairi” unvanıyla bağrına basmıştır. O, şairliğinin yanında, aynı zamanda güçlü bir tiyatro yazarı, edebiyat muallimi, bilim adamı, siyasetçi, ken- dini milletini aydınlatmaya adayan büyük bir fikir adamıdır. Fakat “Muallimlik be- nim günüm, hayatım / Şairlik en yüce duygularımdır” diyen ve kırkı aşkın şiir kitabına sahip Bahtiyar Vahapzade, öncelikle şairdir. Onun şiiri ise azatlığa, hürriyete adanmıştır. O “azatlığın sesi”dir. 20. asrın ilk yarısında emperyalizme karşı bir hürriyet abidesi olarak yükselen Mehmet Akif Ersoy gibi; Vahap- zade de, 20. asrın ikinci yarısında insanı yok etmeye dönük baskılara, zulümlere, savaşlara karşı, insanı hür olarak yaşatabilmenin savaşını veren, bir karakter ve hürriyet abidesidir. Onun 84 yıllık ömrü, son dokuz yılı dışında 20. yüzyılda ve son 18 yılı dışında da Sov- yet esareti döneminde geçmiştir. Vahapzade, bir taraftan savaşları ve felaketleriyle insan- lık tarihinin en dehşet verici asrı olarak kabul edilen 20. asrın; bir taraftan da dünya tarihi- nin şahit olduğu en acımasız yönetimlerden biri olan Sovyet zulmü karşısında; dimdik ayak- ta kalmayı başarmış yazarlardan biridir. Bu sebeple Bahtiyar Vahapzade, özgürlük mü- cadelesine hizmetleri sebebiyle, ülkesinde 1995 yılında “İstiklal Nişanı” ile ödüllendirilmiştir. Vahapzade, düşünceleri, yazdığı şiirleri ve bestelenen “Bir milletik iki devlet” şiiriyle de Türkiye Türklerinin gönlünde taht kurmuş; kendisine Atatürk Kültür Merkezimizce 1998 yılında şeref üyeliği payesi verilmiştir. Bu sebeple, onun ölümünün birinci yılında düzenle- diğimiz bu uluslararası toplantı, Merkezimiz açısından da özel bir anlam ifade etmektedir. Andre Gide’in, “sanat baskıdan doğar” sözünü doğrularcasına, Sovyet baskısı, Azeri Türkleri arasında da, çağını sorgulayan, büyük bir fikir adamını yaratmıştır. Vahapzade, masalların, halk hikâyelerinin bile rejim açısından tehdit olarak görüldü- ğü Sovyet zulmü altında dünyaya gözlerini açmış; bu baskı ve zulüm döneminde zihni- yet dünyasını örmeye çalışmış bir aydındır: Okşadı gözümü daha çocukken Ocağın rengarenk alevi, közü. Dünyaya geleli, bilmirem neden Neye vurulduksa yandırdı bizi. Daha çocukluk yıllarında, “devrinin alevi”yle gözleri “okşanan”, insanların “kaçgın” olmaya mahkûm edilmesine, KGB tarafından şehit edilmesine tanıklık eden şair; milletinin onurunu savunduğu “Gülistan” isimli şiiri sebebiyle, 1959’da üniversiteden iki yıllığına uzak- laştırılır. Hayatı boyunca tutuklanma korkusuyla yaşar. Ama hakikat yolundan sapmayı aklının ucundan bile geçirmez. Birçok eserini yurt dışına kaçırarak yayımlanmasını sağlar. Onun sanatının özünü, içinde kor gibi yanan “dahilî ıstırapları” oluşturur. Yazdığı bir çok şiir ve eserin hedefi, “çağdaş hayat” yani 20. asır ve içinde yaşadığı “totoliter sistem”dir. Ona göre, insan ancak “ıstırap ateşinden geçtikten sonra” hayatı ve dünyayı anlamaya başlar. Vahapzade, kısaca yaşamayı “yanıp, erimek” olarak anlamıştır. Ona göre yaşa- mak, “bir şeylerin uğruna yanmak ve ömrünü bir şeylerin yolunda eritmek demektir.” Yaşamak yanmaktır, yanasın gerek Hayatın manası yalnız ondadır, Mum eğer yanmazsa, yaşamır demek, Onun yaşamağı yanmağındadır. Şiir de onun için, “yürekten taşan duyguların ve beynini kemiren fikirlerin ifade vası- tasıdır.” Öz köküme güvenmekle, Öz yurdumun, toprağımın evladıyım, Budak budak kollarımla Çalım çapraz yollarımla Babamdan çok, Öz çağımın evladıyım diyen Bahtiyar Vahapzade, “zamanı kendi nabzında çarptırmayı” başarmış; sadece Azerî Türklerinin değil, bütün Türk dünyasının son asırda yaşadığı mağduriyeti, esa- reti, geri kalmışlığı, en derinden hissetmiş ve hayatını, kalemini hiç yılmadan bu esaret- ten ve
Load more

Recommended publications
  • REPUBLIC of AZERBAIJAN on the Rights of the Manuscript ABSTRACT
    REPUBLIC OF AZERBAIJAN On the rights of the manuscript ABSTRACT of the dissertation for the degree of Doctor of Philology LITERARY RELATIONS BETWEEN AZERBAIJAN AND GREAT BRITAIN OVER THE PERIOD OF INDEPENDENCE Specialities: 5716.01 – Azerbaijani literature 5718.01 – World Literature (English Literature) Field of science: Philology Applicant: Ilaha Nuraddin Guliyeva Baku - 2021 The work was performed at the World Literature and Comparative Science Department of the Nizami Ganjavi Institute of Literature of the Azerbaijan National Academy of Sciences. Scientific supervisor: Academician, Doctor of science in philology, Professor Isa Akber Habibbeyli Official opponents: Professor, Doctor of Philology, Nigar Valish Isgandarova PhD in philology, Associate Professor Leyli Aliheydar Aliyeva PhD in philology, Associate Professor Razim Ali Mammadov Dissertation council ED – 1.05/1 of Supreme Attestation Commission under the President of the Republic of Azerbaijan operating at the Institute of Literature named after Nizami Ganjavi, Azerbaijan National Academy of Sciences Сhairman of the Dissertation Counsil: Academician, Doctor of science in philology, Professor Member _________ Isa Akbar Habibbeyli Scientific Secretary of the Dissertation Council: Doctor of science in philology, Associate Professor _________ Elnara Seydulla Akimova Chairman of the scientific seminar: Doctor of Philology, Associate Professor _________ Aynur Zakir Sabitova 2 GENERAL CHARACTERISTICS OF THE WORK Revelance and studying degree of the topic. The dissertation Literary relations between Azerbaijan and Great Britain over the period of independence, is devoted to one of the most important and relevant areas of modern comparative literary science. The further development of political, economic, cultural and literary relations with the foreign countries over the period of independence played an important role in the recognition of our country in many countries of the world.
    [Show full text]
  • Curriculum Vitae Information Form
    IFRAT SALIM ALIYEVA Doctor of Philology, Professor Professor of the Department of History of Azerbaijani Literature Work phone: 012-539-09-29 SHORT BIOGRAPHICAL INFORMATION Born on November 9, 1938 in Baku. In 1946-1956, studied at the Hussein Javid Secondary School. In 1956-1961 studied at the philological faculty of Baku State University. Has been working at BSU since 1962. SCIENTIFIC DEGREE AND SCIENTIFIC NAME In 1962 was a graduate student of the Department of History of Azerbaijani Literature of the Baku State University. In 1971 defended her thesis on the subject “Lyrics of Bakhtiyar Vahabzade” and received the degree of Doctor of Philology. In 1988 defended her thesis on the creative path of Mamed Rahim and received a degree in philology. In 1989 received the title of professor WORK EXPERIENCE In 1962-1968 was a laboratory assistant at the Department of History of Azerbaijani Literature of the BSU In 1968-1971 was a senior laboratory assistant at the Department of History of Azerbaijani Literature of the BSU. In 1971-1973 was a teacher in the department of history of Azerbaijani literature at BSU. In 1973-1979 was an assistant professor in the department of history of Azerbaijani literature at the BSU. In 1919-1980 - Deputy Dean of the Faculty of Philology of the Belarusian State University. In 1980-1988 - Associate Professor, Department of History of Azerbaijani Literature, Baku State University. In 1988-1992 Professor, Department of History of Azerbaijani Literature, Baku State University In 1992-1994 - Deputy Dean of the Faculty of Philology of the Belarusian State University.
    [Show full text]
  • Republic of Azerbaijan
    REPUBLIC OF AZERBAIJAN On the rights of the manuscript ABSTRACT of the dissertation for the degree of Doctor of Science The 20th century of the Northern Azerbaijan prose and the idea of the divided native land and national-spiritual integrity in the Southern Azerbaijan migration literature Speciality: 5716.01 – Azerbaijani literature Field of science: Philology Applicant: Arzu Huseyn gizi Huseynova Baku - 2021 1 The work was performed at the department of History of Azerbaijan literature of Baku State University Official opponents: Doctor of Sciences in Philology, Professor Maarifa Huseyn gizi Hajiyeva Doctor of Sciences in Philology, Professor Badirkhan Balaja oglu Ahmadov Doctor of Sciences in Philology, Professor Yagub Maharram oglu Babayev Doctor of Sciences in Philology, Associate Professor Ragub Shahmar oglu Karimov Dissertation council ED-1.27 of Supreme Attestation Commission under the President of the Republic of Azerbaijan operating at the Institute of Folklore Azerbaijan National Academy of Sciences Chairman of the Dissertation Council: Academician, Doctor of Science in Philology, Professor _______________ Mukhtar Kazim oglu Imanov Scientific secretary of the Dissertation Council: PhD in Philology, Associate Professor _______________ Afag Khurram gizi Ramazanova Chairman of the Scientific Seminar: Doctor of Science in Philology, Professor ________________ Jalal Abil oglu Gasimov 2 GENERAL CHARACTERISTICS OF THE DISSERTATION Topicality and degree of using of the research. In the modern era of globalism Azerbaijani literature
    [Show full text]
  • Hostility in the Pre-War and Post-War Discourse of Armenians
    MAY-2021 ANALYSIS AZERBAIJANOPHOBIA IN ARMENIA: HOSTILITY IN THE PRE- WAR AND POST-WAR DISCOURSE OF ARMENIANS Contents Introduction.........................................................................................3 Definitions..………………………………………………….......................................6 Teaching theory of “Tseghakronutyun”……...........................................8 Policy of enmity carried out by Armenians……………............................11 Hostility in the discourse of Armenian politicians, public figures and activists………………………………………………………………………………………......22 Hate speech, hostility and dehumanization of Azerbaijanis by Armenians in social media……………………………………. ........................…46 Conclusion………………..........................................................................59 1 Mirza Ibrahimov 8, Baku, AZ1100, Azerbaijan, Phone: (+994 12) 596-82-39, (+994 12) 596-82-41, E-mail: [email protected] INTRODUCTION Still a phenomenon inseparable from any ethnic group, ethnocentrism begets cohesion and implies a certain perception of the existing world through the prism of the group that stands at the “center.” According to recent attempts by psychologists to identify the phenomenon, ethnocentrism has been reconceptualized “as a complex multidimensional construct that consists of intergroup expressions of preference, superiority, purity, and exploitativeness, and intragroup expressions of group cohesion and devotion.” In ancient societies, the formation of the image of the “other” and giving a preference to those who were similar
    [Show full text]
  • Xaqan BALAYEV
    Xaqan BALAYEV AZƏRBAYCAN DİLİNİN DÖVLƏT DİLİ KİMİ TƏŞƏKKÜL TARİXİNDƏN (XVI-XX əsrlər) Из истории становления Азербайджанского языка как государственного (XVI-XX вв.) Резюме From the history of formation of Azerbaijani as an official language (XVI - XX centuries) Summary BAKI - "Elm və Həyat" – 2002 © Balayev Xaqan Əlirza oğlu. ISBN 9952-8016-0-2 Elmi redaktor: Yaqub MAHMUDOV Tarix elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi Balayev X. Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi təşəkkül tarixindən (XVI-XX əsrlər). Elmi red. Y.Mahmudov. Bakı, "Elm və Həyat", 2002. 199 səh. ISBN 9952-8016-0-2 1. Azərbaycan dili - Dövlət dili - 2. Azərbaycan dili - tarix (XVI-XX əsrlər) 494. 361'09-dc. 21 Balayev Xaqan Əlirza oğlu. "Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi təşəkkül tarixindən (XVI-XX əsrlər)". Kitabda Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi təşəkkül tapıb bərqərar olması tarixi, əsasən XX əsr dövrü ilk dəfə tədqiq olunmuşdur. Səfəvilər dövrünə aid sənədlər onlara dair məlumatlarla birlikdə müxtəlif mənbələrdən toplanaraq sistemə salınmışdır. Kitabda, həmçinin, mövzu ilə əlaqədar dövlət sənədləri, arxiv materialları ilk dəfə toplanaraq xronoloji ardıcıllıqla nəşr olunur. B 0501000000 30 "Elm və Həyat" nəşriyyatı Bakı-2002 2 KİTABIN İÇİNDƏKİLƏR Giriş Səfəvilər dövründə Azərbaycan dili (1501-1736) Dövlət dili haqqında ilk sənəd (Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti - 1918-1920) Azərbaycan SSR-də dövlət dili (1920-1991) Azərbaycan Respublikasında dövlət dilinin bərqərar olması Nəticə Из истории становления Азербайджанского языка как государственного (XVI-XX вв.) Резюме From the history of formation of Azerbaijani as an official language (XVI - XX centuries). Summary Sənədlər 1. I Şah İsmayılın Musa Durğut oğluna fərmanı 2. I Şah Təhmasibin II Sultan Səlimə məktubu 3. II Şah Abbasın Şirvan bəylərbəyisi Hacı Mənuçehr xana məktubu 4.
    [Show full text]
  • Between Moscow and Baku: National Literatures at the 1934 Congress of Soviet Writers
    Between Moscow and Baku: National Literatures at the 1934 Congress of Soviet Writers by Kathryn Douglas Schild A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in Slavic Languages and Literatures in the Graduate Division of the University of California, Berkeley Committee in charge: Professor Harsha Ram, Chair Professor Irina Paperno Professor Yuri Slezkine Fall 2010 ABSTRACT Between Moscow and Baku: National Literatures at the 1934 Congress of Soviet Writers by Kathryn Douglas Schild Doctor of Philosophy in Slavic Languages and Literatures University of California, Berkeley Professor Harsha Ram, Chair The breakup of the Soviet Union in 1991 reminded many that “Soviet” and “Russian” were not synonymous, but this distinction continues to be overlooked when discussing Soviet literature. Like the Soviet Union, Soviet literature was a consciously multinational, multiethnic project. This dissertation approaches Soviet literature in its broadest sense – as a cultural field incorporating texts, institutions, theories, and practices such as writing, editing, reading, canonization, education, performance, and translation. It uses archival materials to analyze how Soviet literary institutions combined Russia’s literary heritage, the doctrine of socialist realism, and nationalities policy to conceptualize the national literatures, a term used to define the literatures of the non-Russian peripheries. It then explores how such conceptions functioned in practice in the early 1930s, in both Moscow and Baku, the capital of Soviet Azerbaijan. Although the debates over national literatures started well before the Revolution, this study focuses on 1932-34 as the period when they crystallized under the leadership of the Union of Soviet Writers.
    [Show full text]
  • Ədəbiyyat Məcmuəsi
    AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI NİZAMİ adına ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTU ƏDƏBİYYAT MƏCMUƏSİ NİZAMİ ADINA ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTUNUN Ə S Ə R L Ə R İ XXVII cild Bakı – Elm və təhsil – 2016 1 Baş redaktor İsa HƏBİBBƏYLİ AMEA-nın həqiqi üzvü Redaksiya heyəti: Teymur KƏRİMLİ – AMEA-nın həqiqi üzvü Məhərrəm QASIMLI – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Məmməd ƏLİYEV – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Əliyar SƏFƏRLİ – AMEA-nın müxbir üzvü Şirindil ALIŞANLI – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor İmamverdi HƏMİDOV – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Nüşabə ARASLI – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Teymur ƏHMƏDOV – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Zaman ƏSGƏRLİ – filologiya üzrə elmlər doktoru Bədirxan ƏHMƏDOV (məsul katib) – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Asif RÜSTƏMLİ – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Tehran ƏLİŞANOĞLU – filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Nikpur CABBARLI – filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Eşqanə BABAYEVA – filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Mehparə AXUNDOVA Ədəbiyyat məcmuəsi (Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri), XXVII c., Bakı, “Elm və təhsil”, 2016. – 330 s. “Ədəbiyyat məcmuəsi” jurnalı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının “Azərbaycan Respublikasında dissertasiyaların əsas nəticələrinin dərc olunması tövsiyə edilən elmi nəşrlərin siyahısı”na daxildir (filologiya elmləri üzrə). Müəllif hüquqları qorunur. Jurnal 1946-cı ildən nəşr olunur. ISSN 2409-5257 © AMEA, Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu, 2016 2
    [Show full text]
  • İlyas-Book.Pdf
    Azerbaijani Literature Development and project management: Ph.D of Philology, associate prof. Shamil Sadig Consulting: Vagif Bahmanli Publishing: Mushfig KHAN Translation: Konul Nasibova Editor of Azerbaijani version: Nargiz Jabbarli Editor of English version: Jahid Huseynov Coordination: Rovshan Yerfi, Jalala Aliyeva Design and graphics: Teymur Farzi Art: Vasif Saftarov These publications were printed by “KHAN” publishing house in the framework of “Introducing Our Writers to the World” project of the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Azerbaijan on the occasion of "European Games 2015". The reference is necessary in case of extraction and replacement in e-resources. The translated literary pieces of writers were extracted from “Modern Azerbaijani Prose” and “Azerbaijani Prose Anthology” publications. ISBN: 9 7 8 - 9 9 5 2 - 4 0 5 - 9 6 - 5 © The Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Azerbaijan / 2015 © “KHAN” PUBLISHING HOUSE / 2015 Ilyas Afandiyev lyas Afandiyev, the prominent writer Iand playwright was born on May 26, 1914 in Garyagin city (present Fuzuli). Upon finishing school at the age of 16, he started his career as a teacher of native language. Later on, although he intended to continue his education in the geography department of Baku Supreme Pedagogical Institute, having been stigmatized as “son of kulak”, he couldn’t realize it. He studied by correspondence and graduated in 1938 and wrote his first short stories in these years. 3 Ilyas Afandiyev worked in different positions in the newspapers of “New Way”, “Communist”, “Literature newspaper”, in the Radio Committee, “Baku” film studio and “Azerneshr”. Ilyas Afandiyev at his writing table From the VII Congress of Azerbaijani writers 4 Ilyas Afandiyev's childhood photo 5 His first short story “A Night in Berlin” was published in “Literature newspaper” in 1939.
    [Show full text]
  • T.C. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Ve Edebiyati Anabilim Dali Türk Halk Edebiyati Bilim Dali
    T.C. KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI TÜRK HALK EDEBİYATI BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ SOVYETLER BİRLİĞİ DÖNEMİ AZERBAYCAN HALK HİKÂYELERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME Ali OKUMUŞ Danışman: Prof. Dr. Eyüp AKMAN Jüri Üyesi: Prof. Dr. Şahmurat ARIK Jüri Üyesi: Prof. Dr. Ali DUYMAZ Kastamonu, 2018 iv ÖZET Yüksek Lisans Tezi SOVYETLER BİRLİĞİ DÖNEMİ AZERBAYCAN HALK HİKÂYELERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME Ali OKUMUŞ Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Eyüp AKMAN Halk hikâyeleri, uzun yıllar boyunca icracı âşıklar tarafından saz eşliğinde dinleyiciler karşısında anlatılan metinlerin başında gelmiştir. Halkın içinden çıkmış âşıkların kendi hayat hikâyelerinin bir bölümünden veya kendileri gibi âşıkların hayat hikâyelerinden esinlenerek oluşturduğu bu hikâyeler, halk tarafından büyük ilgi görmüştür. Halkın dikkatini çeken hikâyeler, Azerbaycan’da Sovyetler Birliği’nin işgali ile birlikte komünist rejimin folklor politikalarına da malzeme olmuştur. Lenin ve Stalin önderliğinde partililer, işgal edilen Azerbaycan’da, halk hikâyelerini de diğer bölgelerde olduğu gibi rejimin yararına olacak şekilde düzenlemeye çalışmışlardır. Bu hususta Azerbaycanlı âşıklardan büyük ölçüde yararlanan Sovyetler Birliği hükümeti, klasik halk hikâyelerinde ise eski yaşantıya ait birtakım değerleri yok etmeye çalışmıştır. Âşıklar aracılığıyla halk hikâyelerinde yapılan bu tahribat, komünist rejimin Azerbaycan’da yayılması ve gelişmesini sağlamakla kalmamış, Azerbaycan’da
    [Show full text]
  • Dram Əsərlərinin Azərbaycan Türkçəsindən Ruscaya Tərcümə Problemləri Üzərinə
    Dram Əsərlərinin Azərbaycan Türkçəsindən Ruscaya Tərcümə Problemləri Üzərinə Aytan Mammadli ORCID: 0000-0001-9712-5384 Öz Azərbaycan dramaturqiyasının XX əsrin əvvəlindən başlayaraq Ruscaya tərcümə edilməsi prossesi başlayır. Bu prosses Sovet dövründə daha da güclənir. Məqalədə Cəfər Cabbarlının, Hüseyn Cavidin, Mirzə İbrahimovun, Hüseyn Mehdinin, İlyas Əfəndiyevin, Elçinin, Anarın dramaturji materiallarına dayanılaraq dram əsərlərinin Azərbaycan Türkçəsindən Ruscaya tərcümə xüsüsiyyətləri üzərində durulmuşdur. Təməli Mirzə Fətəli Axundovun, Nəcəf bəy Vəzirovun, Əbdulrəhim bəy Haqverdiyevin, Nəriman Nərimanovun, Üzeyir bəy Hacıbəylinin dramatik əsərlərinə dayanan zəngin dramaturji material və onun sənətkarlıq xüsusiyyətləri təhlil edilmiş, yeri gəldikcə ayrı-ayrı nümunələrə istinad edilərək dramatik əsərlərin Azərbaycan Türkçəsindən Rusçaya tərcümə özəllikləri araşdırılmışdır. Bu əsərlərin böyük əksəriyyəti səhnələşdirildiyi üçün bu örnəklərdə dramaturq zəhməti və sənətkarlığı ilə rejissör zəhməti və sənətkarlığı bir birini tamamlamışdır. Şübhəsiz ki, bu tərcümələrin hamısı eyni bədii keyfiyyətə malik değildir. Başqa-başqa dil sistemlərini təmsil edən Rusca və Azərbaycan Türkçəsi adekvatlık, məna və şəkil, intonasiya və ritm özəlliklərinin tapılması hər iki dilin ifadəlik imkanlarının səhnə şərçivəsində ortalığa çıxarılması həm yüksək səviyyədə yığcamlık- lakoniklik, poetik rəngarənglik tələb etməkdədir. Şübhəsiz ki, bədii əsərin ideal tərcüməsi mümkün deyildir. Ancaq bu ideala yaxınlaşmaq dramaturqun ideya, bədii sənətkarliq və estetik
    [Show full text]
  • Filologiya Üzrə Fəlsəfə Doktoru Elmi Dərəcəsi Almaq Üçün Təqdim Edilmiş Dissertasiyanın
    AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI NƏSİMİ adına DİLÇİLİK İNSTİTUTU Əlyazması hüququnda QASIMOVA EMİLİYA VƏLİ QIZI BƏDİİ TƏRCÜMƏDƏ ANTROPONİM VƏ TOPONİMLƏRİN TRANSLİTERASİYASI (INGILIS VƏ AZƏRBAYCAN DILLƏRININ MATERIALLARI ƏSASINDA) 5704.01 – Dil nəzəriyyəsi Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın A V T O R E F E R A T I BAKI – 2013 Dissertasiya Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Nəzəri və tətbiqi dilçilik şöbəsində yerinə yetirilmişdir. Elmi rəhbər: Ağamusa Axundov AMEA-nın həqiqi üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor Rəsmi opponentlər: Qara İbrahim oğlu Məşədiyev filologiya elmləri doktoru, professor Qılıncxan Həmzə oğlu Bayramov filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Aparıcı müəssisə: Bakı Dövlət Universitetinin Ümumi dilçilik və İngilis dili kafedraları Müdafiə ____ ______________ 2013-cü il saat _____ - da Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun nəzdində filologiya elmləri doktoru və filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunan dissertasiyaların müdafiəsini keçirən Dissertasiya Şurasının (D.01.141) iclasında keçiriləcəkdir. Ünvan: Bakı, AZ 1143, H.Cavid prospekti 31, V mərtəbə, Azərbay- can MEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Dissertasiya ilə AMEA-nın Mərkəzi Elmi kitabxanasında tanış olmaq olar. Avtoreferat ____ ______________ 2013-cü ildə göndərilmişdir. D.01.141 Dissertasiya Şurasının elmi katibi, filologiya üzrə elmləri 2 doktoru: N.F.Seyidəliyev İŞİN ÜMUMİ SƏCİYYƏSİ Mövzunun aktuallığı. Mənsub olduğu xalqın tarixini, mədəniy- yətini, adət-ənənələrini, dini inanclarını özünəməxsus şəkildə əks etdirən xüsusi adlar dilin lüğət tərkibinin mühüm hissəsini təşkil edir. Buna görə də bir dildən digərinə tərcümə zamanı xüsusi adların verilməsi məsələsi tərcüməşünaslığın və tərcümə nəzəriyyəsinin aktual problemlərindən biri olmuşdur. Xalqlar arasında əlaqələrin genişlənməsi ilə tərcümənin rolu və əhəmiyyəti durmadan artır, tərcümə sənətinin səviyyəsi isə günbəgün təkmilləşir.
    [Show full text]
  • Shahla Kazimova Uniwersytet Warszawski
    Shahla Kazimova Uniwersytet Warszawski W O kulcie ( - -gospodarczej103 i destalinizacji104 105 znej Republice Radzieckiej. tajnego referatu Chruszczowa. Wszystkie komitety partyjne w 103 D. Filtzer, The Khrushchev Era: De-Stalinization and the Limits of Reform in the USSR 1953 64, Macmilian, Londyn 1993; P. Jones, From the secret speech to the burial of Stalin: real and ideal responses to de- Stalinization, [w:] P. Jones (red.), The Dilemmas of De-Stalinization: Negotiating Cultural and Social Change in the Khrushchev era, Routledge, Londyn 2006, s. 41 63; W. Taubman, Chruszczow. 104 stalinizmu oraz reform polityczno- lina. P. Jones, Introduction: the dilemas od De-Stalinization, w: Polly Jones (ed.), The Dilemmas of De-Stalinization: Negotiating Cultural and Social Change in the Khrushchev era, Routledge, Londyn 2006, s. 2 3. 105 D. A. J. Reynolds, Revising History in Communist Europe: Constructing Counter-Revolution in 1956 and 1968, Althem Press, Nowy Jork 2020, s. 33. 65 Shahla Kazimowa _________________________________________________________________________________________________________________ 106, lisi. W dniach 5 9 marca w wielu miastach Gruzji, Wasilija, na kierownicz 107 108. zekazanie Armenii aja 1956 roku 106 T. Blauvelt, - content/uploads/2016/11/Zmiana-statusu-i-etniczna-mobilizacja-podczas-wydarzen-marca-1956-roku-w- Gruzji1.pdf [18.02.2020]. 107 Ibidem, s. 52. 108 Ibidem, s. 51. 66 _________________________________________________________________________________________________________________ 109. kie sowietyzacji kraju. W latach 1954 politycznego, a 1953), aresztowany. W 1956 roku po dwutygodniowym procesie na mocy decyzji Kolegium 110. latach 1941 109 A. Gaziian (oprac. i red.), Pis'ma Katolikosa vsekh armian Vazgena I Predsedateliu Soveta Ministrov SSR N. Patma-Banasirakan Handes (Historyczno-Filologiczne Pismo), 2000, nr 2, s. 255.
    [Show full text]