Miljoenennota 2010, Begroting Nationale Schuld
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
8ste vergadering Woensdag 30 september 2009 Aanvang 11.00 uur Voorzitter: Ten Hoopen - het wetsvoorstel Vaststelling van de begrotingsstaat van de Nationale Schuld (IXA) Tegenwoordig zijn 107 leden, te weten: voor het jaar 2010 (32123-IXA); - het wetsvoorstel Vaststelling van de Aasted Madsen-van Stiphout, Agema, Algra, Anker, begrotingsstaten van het ministerie van Financiën Aptroot, Arib, Atsma, Bashir, Van Beek, Besselink, Bilder, (IXB) voor het jaar 2010 (32123-IXB); Biskop, Blanksma-van den Heuvel, Blok, Van Bochove, - het wetsvoorstel Vaststelling van de Boelhouwer, Van Bommel, Bouwmeester, Brinkman, Ten begrotingsstaat van het BTW-compensatiefonds Broeke, Van der Burg, Çörüz, Cramer, Van Dam, Depla, voor het jaar 2010 (32123-G). Tony van Dijck, Jan Jacob van Dijk, Dijsselbloem, Eijsink, Ferrier, Fritsma, Van Gent, Gerkens, Van Gerven, Griffith, (Zie vergadering van 29 september 2009.) Van Haersma Buma, Haverkamp, Heerts, Heijnen, Van Hijum, Ten Hoopen, Irrgang, Jacobi, Joldersma, Kant, De voorzitter: Ik heet zowel de minister als de staatsse- Karabulut, Koopmans, Koppejan, Kos¸er Kaya, Kraneveldt- cretaris van Financiën hartelijk welkom in ons huis. van der Veen, De Krom, Kuiken, Langkamp, Van Door mij zijn schriftelijke antwoorden ontvangen van Leeuwen, Leijten, Mastwijk, Meeuwis, Van Miltenburg, de minister en de staatssecretaris van Financiën op Neppérus, De Nerée tot Babberich, Nicolaï, De Pater-van vragen, gesteld in eerste termijn. Deze antwoorden zijn der Meer, Pechtold, Peters, Pieper, Polderman, Poppe, rondgedeeld. Van Raak, Remkes, Roefs, Roemer, De Roon, Samsom, De antwoorden zullen worden opgenomen in een Sap, Schermers, Schinkelshoek, Schippers, Schreijer- bijvoegsel bij de Handelingen van deze vergadering. Pierik, Slob, Smeets, Smilde, Smits, Snijder-Hazelhoff, Spies, Van der Staaij, Sterk, Teeven, Thieme, Timmer, (Het bijvoegsel is opgenomen aan het eind van deze Van Toorenburg, Ulenbelt, Van der Veen, Van Velzen, editie.)1 Vendrik, Verbeet, Verdonk, Vermeij, Vietsch, Van der Vlies, Voordewind, Vos, Van Vroonhoven-Kok, Waalkens, De voorzitter: Ik zie de heer De Nerée gebaren dat hij ze Weekers, Wiegman-van Meppelen Scheppink, De Wit en niet heeft. De antwoorden zullen worden rondgedeeld Wolbert, zodat de leden er kennis van kunnen nemen. De minister van Financiën heeft gevraagd of hij en de heer Balkenende, minister-president, minister van ongeïnterrumpeerd de eerste tien minuten mag Algemene Zaken, de heer Bos, viceminister-president, gebruiken om zijn visie neer te zetten. Daarna is er alle minister van Financiën, de heer Verhagen, minister van gelegenheid tot interrumperen, maar het doel is wel om Buitenlandse Zaken, de heer Van Middelkoop, minister met elkaar een zinnig debat te voeren. Ik stel mij voor van Defensie, en de heer De Jager, staatssecretaris van om dat langs deze weg te doen. Financiën. De heer De Nerée tot Babberich (CDA): Is het een © maidenspeech? De voorzitter: Ik deel aan de Kamer mee dat de De voorzitter: Er is niets ″maiden″ aan. Het woord is volgende leden zich hebben afgemeld: aan de minister van Financiën. Blom en Gill’ard. De (algemene) beraadslaging wordt hervat. Deze mededeling wordt voor kennisgeving aangenomen. © Minister Bos: Voorzitter. Ik neem mij voor om in eerste Aan de orde is de voortzetting van: instantie het een en ander te zeggen over de problema- - de algemene financiële beschouwingen naar tiek rondom de rijksbegroting in de komende jaren en aanleiding van de Miljoenennota 2010 (32123), en daarna het een en ander over de financiële sector, maar de voorzetting van de behandeling van: ik zou graag eerst iets zeggen over de context waarbin- 30 september 2009 Tweede Kamer Algemene financiële beschouwingen TK 8 8-467 Bos nen deze Miljoenennota gemaakt is en waarbinnen wij in vooral dat we ons moeten buigen over het terugbrengen Nederland de komende jaren in Nederland de nodige van schuld en tekort. Alleen al het tekort stelt ons voor beslissingen hebben te nemen. een opgave van tientallen miljarden, mogelijk zo’n 30 of Afgelopen weekend nam ik samen met premier 40 mld. Over dat bedrag zijn kritische vragen gesteld. Balkenende deel aan de G20 in Pittsburgh. Wij behaalden Daar zal ik straks ook op ingaan. daarbij belangrijke resultaten op het gebied van Het gaat me nu om het volgende: laten we de omvang regelgeving, betere regelgeving, beperkingen van de van dat bedrag vooral niet onderschatten. Het gaat om bonussen, effectiever toezicht op banken en ook meer tien keer de AOW-maatregel, het is zes keer het bedrag zeggenschap voor ontwikkelingslanden bij de grote dat de VVD in haar tegenbegroting bezuinigt, negen keer internationale financiële instellingen, zoals het Internatio- het bedrag dat D66 bezuinigt en zeven keer het bedrag naal Monetair Fonds en de Wereldbank. Dat was alweer dat dit kabinet in deze kabinetsperiode omboog. En dat de derde G20 en wij zijn er alweer bijna aan gewend was dan nog geld dat voor een deel weer gebruikt werd geraakt dat wij bij elkaar komen, dat wij het over deze ter dekking van nieuwe uitgaven, terwijl het de komende zaken hebben en dat wij ook nog resultaten boeken. jaren moet gaan om geld dat netto de schatkist ingaat. Maar wie even zijn ogen dichtdoet en teruggaat naar nog Hiermee zijn twee redenen gegeven waarom het geen anderhalf of twee jaar terug, weet dat het toen kabinet kiest voor heroverwegingen, brede fundamentele onvoorstelbaar was wat nu mogelijk is gebleken. Wij heroverwegingen, om die grote besparingen voor te praten nu over zaken die nooit besproken werden, wij bereiden. Allereerst hoeven we ze nog niet in 2010 in te stellen regels vast waar nooit regels waren en wij voeren, dus hebben we een jaartje de tijd om echt houden toezicht waar markten het altijd beter wisten. Dat fundamentele keuzes te maken. Laten we die tijd dan ook is een ongelooflijke vooruitgang. gebruiken. Maar daarnaast is de omvang van de Maar tegelijk, wie terugkijkt ziet ook nog iets anders. uitdaging zo groot, dat de keuzes wel fundamenteel Dat is dat wij met z’n allen het afgelopen jaar aan een moeten zijn en dus tijd en zorgvuldigheid vragen. Over economische ramp zijn ontsnapt. De financiële crisis en de manier waarop we dat organiseren, zijn kritische de daaropvolgende recessie zijn de grootste sinds de vragen gesteld. Daar zal ik zo ook op ingaan. jaren dertig van de vorige eeuw, maar in een grote Misschien is het goed om nog één keer te zeggen dat depressie zijn wij uiteindelijk niet terechtgekomen. De er nog een andere reden is waarom die uitdaging zo reden daarvoor is ook goed aan te geven: overheden groot is en waarom ook de behoefte aan zorgvuldigheid hebben gestimuleerd in plaats van dat ze bezuinigd zo groot is. De gemakkelijkste manier immers om hebben, ze lieten banken niet failliet gaan, maar namen besparingen op uitgaven of aftrekposten waar te maken, ze over en zij werkten samen in plaats van dat iedereen is door ambities aan te passen: dan maar minder zijn eigen gang ging. veiligheid, slechter onderwijs, duurdere zorg, een Gezamenlijk constateerden wij ook in Pittsburgh dat de slechter klimaat. Dat willen we dus niet. Ik neem aan dat crisis nu nog niet voorbij is. Immers, als de voorspellin- de Kamer dat ook niet wil. Voor ons ligt de uitdaging gen over hoe het herstel reeds nu begonnen zou zijn, net juist in het onverminderd ambitieus blijven en toch de zo goed kloppen als al die voorspellingen van een jaar schatkist op orde brengen. We willen meer mensen aan geleden over hoe lang en hoe diep de recessie zou het werk helpen, we willen bij de duurzaamste econo- duren, is er dus geen enkele reden om nu tevreden mieën van Europa horen, we willen onze toppositie op achterover te zitten. Integendeel, de succesformule van onderwijs verder uitbouwen, maar dat zal allemaal de het afgelopen jaar zal ook in 2010 voortgezet moeten komende jaren met minder geld moeten. Dat is een worden. Dat vinden al die landen en al die leiders: ongelooflijk moeilijke opgave en dat vraagt dus om conservatieven, socialisten, liberalen, christen- zorgvuldigheid, om tijd en om heroverwegingen. democraten; Sarkozy, Merkel, Brown, Obama. En dan Hoe moeilijk dat ook zal zijn, ik zie daar grote gaan wij dus niet opeens iets heel anders doen. Dat zou mogelijkheden. Dan denk ik bijvoorbeeld terug aan de namelijk niet alleen onverstandig zijn, maar het zou ook G20 en bedenk ik me hoe we ingrepen in bonussen en in niet solidair zijn als wij in Nederland niets zouden doen, toezicht, en dan realiseer ik me ook dat een crisis maar wel zouden profiteren van het feit dat andere mogelijkheden biedt om dingen te doen die voorheen overheden in andere landen zich wel in de schulden nooit mogelijk waren. Hetzelfde geldt voor het oplossen steken. Onze eerste boodschap bij de begroting voor van de problemen voor de schatkist. Nederland, of in 2010 is dan ook vooral: 2010 is een jaar waarin wij ieder geval de manier waarop de overheid zich bemoeit onverminderd de economie zullen steunen en stimule- met de Nederlandse samenleving en de Nederlandse ren. economie, gaat terug naar de tekentafel. Fundamentele Maar, voorzitter, politiek is niet alleen achteruit kijken, heroverwegingen betekenen dat ideeën om het echt maar vooral ook vooruitkijken. Wie vooruitkijkt, realiseert anders te doen een kans gaan krijgen, al is het maar zich dat de wereld er straks na de crisis buitengewoon omdat meer van hetzelfde of eigenlijk minder van gecompliceerd uit zal zien. Overschotten zijn overal hetzelfde niet voldoende zal zijn om aan die uitdaging omgeslagen in tekorten, schulden zijn overal explosief het hoofd te bieden. En dus breekt dit kabinet ook gestegen, overheden zitten overal tot hun nek in het discussies open die jarenlang dicht zaten en zijn alle drie bankwezen, de werkloosheid is overal torenhoog, de de partijen van deze coalitie bereid om hun loopgraven rente is overal heel erg laag en er gaat zoveel extra geld te verlaten en zonder taboes aan de slag te gaan, omdat in de economie om, dat er her en der ook weer het anders gewoon niet lukt.