SAKSFRAMLEGG Saksbehandlar: Målfrid Hannisdal Teigen Arkiv: 205 Arkivsaksnr.: 18/1855 - 47 Planlagt behandling: Formannskapet Kommunestyret UTBYGGINGSPAKKE JÆREN Bakgrunn for saka Kommunestyret gjorde i sak 65/18 eit prinsippvedtak om det vidare arbeidet med utbyggingspakke Jæren. Følgjande prinsipp vart vedteke: 1. Det skal arbeidast vidare med å etablera ei bompengefinansiert utbyggingspakke for kommunane Hå, Klepp og Time. 2. Prosjektet Fv. 505 Tverrforbindelsen Foss-Eikeland til E39 Bråstein blir overført frå Bymiljøpakken til Utbyggingspakke Jæren. Fram til neste høyringsrunde i kommunane skal overføring og finansiering vera avklart. 3. Inntektene for felles timesregel mellom Utbyggingspakke Jæren og Bymiljøpakken går til den bompengepakka der første passering skjer. 4. Premissar for Utbyggingspakken: a. Takstane blir identiske med takstane utanom rushperiodane i Bymiljøpakken b. Nullutsleppskøyretøy betaler 50 % av takstgruppe 1 c. Det blir eit passeringstak på 75 passeringar per månad d. Innkrevjingsperiode blir 15 år e. Det blir rabatt på 20 % ved bruk av bompengebrikke 5. Utbyggingspakke Jæren skal gje ”bedre framkommelighet for alle”. Midlane skal gå til etablering av nye vegar, utbetring av eksisterande vegar, gjennomføring av trafikksikringstiltak, etablering av gjennomgåande gang- og sykkelvegar, tiltak som betrar kollektivtilbodet og som legg til rette for «park and ride» mot Jærbanen. 6. Alternative traséval for Fv. 505 Tverrforbindelsen Foss-Eikeland til E39 Bråstein må hensynta rekreasjonsområdet tilknytta fossen/Figgjoelva slik at dette blir bevart i eit viktig utbyggingsområde. 7. Innkrevjingskost må vera betydeleg lågare enn det som er skissert, gjennom å vurdera forskjellige tekniske løysingar. 8. Totalfinansieringa bør vera kjent. 9. Moglegheit for etterskotsvis innkrevjing av bompengar, når vegen er ferdig bygd, vert vurdert/utgreia. 10. Klepp kommune bør vurdera ei ordning for å skåna dei småbarnsfamiliane som blir ramma urimeleg hardt av bompengane. 11. Klepp kommune tar initiativ til å sjå på taket på talet på bompasseringar og at dette vert sett ned, til dømes til 60 stk. per månad. Det er ein føresetnad at dette blir gjort for både Bymiljøpakken og Utbyggingspakke Jæren. 12. Innkrevjingstida bør setjast slik at Utbyggingspakke Jæren blir planlagt avslutta før eller samstundes med at Bymiljøpakken blir planlagt avslutta. 13. Fritak for traktorar gjeld òg dei som har leigejord på to sider av ein bom. Dei vedtekne prinsippa er utgreiia og det blir under gitt ei orientering om korleis desse er vurdert i arbeidet med grunnlaget for utbyggingspakke Jæren som no vert lagt fram til politisk behandling. 1. Hå kommune valgte å ikkje bli med i det vidare arbeidet. Utbyggingspakken vil difor gjelda Klepp og Time. 2. Det har vore forhandlingar med Bymiljøpakken om overføring av prosjektet fv. 505 Tverrforbindelsen Foss-Eikeland til E39 Bråstein. Det er no enighet om tidspunkt for overføring og sum som skal overførast. 3. Det har vore forhandlingar med Bymiljøpakken om fordeling av inntektene frå felles timesregel. Resultatet er at inntektene frå dei kjøretøya som passerer ein bomstasjon i begge pakkene blir delt 50/50 mellom pakkene. Avtalen trer i kraft når Utbyggingspakke Jæren kjem i drift. Fordelinga er basert på modellberekningar av kor mange kjøretøy som passerer bomstasjonar i begge pakkene. Det blir gjort ein justering av avtalen basert på oppdaterte modellberekningar kvart fjerde år. 4. Premissane for utbyggingspakken blir i samsvar med vedtak i prinsippavklaringa. Den einaste endringa er at det er lagt til grunn ein kortare innkrevjingsperiode. Det er no lagt til grunn at utbyggingspakke Jæren skal avsluttast samtidig som Bymiljøpakken. 5. Samansetning av prosjektporteføljen går fram av saksgrunnlaget som følgjer vedlagt denne saka. Alle trafikantgrupper vil nyta godt av tiltaka som er planlagt finansiert med midlar frå utbygingspakke Jæren. Det er ei fordeling av midlane på 70 % til vegtiltak og 30 % til gang og sykkelvegar, miljøtiltak, «park and ride» og trafikksikkerhetstiltak. 6. Dei ulike trasèvala for Fv. 505 Tverrforbindelsen blir konsekvensutgreia i fht. natur og miljø. Funn på desse områda blir sett opp i mot andre forhold i prosjektet, som funksjon og kostnader. Planprogrammet er revidert i samsvar med innspel frå Klepp og Time om at ein ønskjer mulighet for påkobling av omkjøringsvegen direkte på Tverrforbindelsen. Planprogrammet vert sendt på høyring rundt påske. Deretter blir det utarbeida ein kommundelplan der kommunane er planmyndighet. Dei trasèvala ein vurderer berører ikkje badeplassen «Fossen» direkte. 7. Driftsutgiftene inkluderer også finansieringskostnader. Det er eit ønskje om å realisera prosjekta tidleg i perioden, for å få størst mulig effekt av dei og fordi behovet er stort. Legg ein til grunn ein lengre investeringshorisont vil finansieringskostnadane gå ned. Det er også lagt inn ein buffer for at rentenivået kan stiga i løpet av perioden. Sjølve bomstasjonane er lagt inn med 3 mill. kroner årleg i drift. I dette er alle kostnader knytt til drift og forvaltning av bompengeinnkrevinga tatt med. Statens vegvesen venter på erfaringstal etter omlegging til nye system for å sjå om nivået vil bli lågare. Det er ikkje klart enno at ein kan leggja til grunn eit lågare tal, men det blir arbeidd målretta for å få ned desse kostnadane. 8. Det er utarbeidd ei prosjektportefølje som viser kva prosjekt som er planlagt finansiert med bompengane frå utbyggingspakke Jæren. Der er prosjekta lista opp i prioritert rekkefølge. Det kan komma justeringar i rekkefølgen på grunn av framdrifta på planarbeid for dei konkrete prosjekta. I tillegg til dei konkrete prosjekta er det sett av mindre summar til såkalla sekkeposttiltak. Det er trafikksikkerhetstiltak og miljøtiltak. Miljøtiltaka vil i hovudsak bli gjennomført i område der det blir utfordringar som følgje av omkjøring på bomfrie vegar. Sekkepostane kan aukast eller reduserast avhengig av kor mykje midlar det er tilgjengeleg. Det vert gjennomført reguleringsplanarbeid for dei ulike prosjekta. Prosjektet på fv. 44 er vesentleg redusert i omfang etter innspel frå Klepp og Time kommune. Revidert planprogram for prosjektet er venta oversendt kommunane i 2019. For omkjøringsvegen på Kverneland er det vedtatt kommunedelplan, så der blir neste fase detaljregulering. For Tverrforbindelsen vil planprogrammet bli justert, og det blir lagt til grunn for kommuneplan for prosjektet. Reguleringsarbeid og detaljprosjektering kan gjennomførast parallelt for dei store prosjekta for å spara tid. Fylkeskommunen vil leggja opp til ein slik framgangsmåte for å få realisert prosjekta raskast mogeleg. 9. Mogelegheit for etterskotsvis innkrevjing av bompengar når vegen er ferdig bygd er vurdert. Dette er ei løysing som ikkje er aktuell. Planlegging og bygging av dei største prosjekta som er omkjøringsveg Kverneland og Tverrforbindelsen vil ta fleire år. Verken kommunane eller fylkeskommunen har mulighet for å lånefinansiera desse investeringane. Etterskotsvis innkrevjing vil medføra at dei samla finansieringskostnadane for prosjekta aukar fordi ein ikkje får inntekter undervegs i byggeperioden. Det vil også medføra at ein ikkje kan avslutta innkrevjinga samstundes som innkrevjinga i Bymiljøpakken blir avslutta. 10. Klepp kommune vil innføra ei eiga ordning for småbarnsfamiliar som må passere ein bomstasjon mellom bustad og barnehage. Dette vil vera ei ordning som kommunen sjølv administrerer og det blir difor ikkje omtala i vedtaka i denne saka. Det vil bli utarbeidd kriterier for korleis ordninga skal praktiserast. Mellom anna vil kriteria vera knytt til at fritaket berre gjeld dei som får tildelt barnehageplass som medfører bomstasjonsplassering. Dei som eventuelt sjølv ønskjer ein barnehageplass på andre sida av ein bomstasjon, vil fritaket ikkje gjelda for. I praksis kan dette løysast gjennom redusert betaling av barnehageplass for dei det gjeld. Det er innført lignande ordning i Sola kommune. 11. Passeringstaket for Bymiljøpakken har vore drøfta i samband med reforhandlingane av byvekstavtalen. Sidan det ikkje er einigheit om noko ny avtale enno, er det ikkje nokon endring i passeringstak i bymiljøpakken. Det vert lagt til grunn at utbyggingspakke Jæren skal ha same passeringstak som Bymiljøpakken, og ei eventuell endring i bymiljøpakken før utbyggingspakke Jæren er endeleg vedteken vil bli innarbeida. 12. Innkrevjingstida er no sett lik som for Bymiljøpakken, jmf. kommentar til punkt 5. 13. Det er lagt inn i grunnlaget for pakken at fritak for traktorar for dei som eig jord på to sider av ein bomstasjon også skal gjelda dei som har leigejord. Det vil bli praktiset slik at når bonden søkjer fritak om å betale i ein gitt bomstasjon, så må han ha ein bekreftelse frå landbruksavdelingen på leigeforholdet. Utgreiingar På oppdrag for Rogaland fylkeskommune utarbeida kommunane Klepp, Time og Hå saman med Dimensjon Rådgivning eit strategidokument for hovudvegnettet på Jæren. Dokumentet var ferdigstilt i mai 2015 og er vedlagt saka. Hovudkonklusjonane i strategidokumentet var ei deling av trafikken aust og vest for Frøylandsvatnet for å unngå ei massiv utbygging av fv. 44. Vidare at omkøyringsveg om Kvernaland/Orstad og tverrsambandet frå Foss-Eikeland til Bråstein, burde sjåast i samanheng og prioriterast først i byggefasen. Saman med ei styrka satsing på kollektivtrafikk, miljøtiltak og fleire gang- og sykkelvegar er dette langt på veg innhaldet til Utbyggingspakke Jæren som er oversendt frå Rogaland fylkeskommune. Figurane under viser avstander og berekna køyretid