2010-2015 Yillari Arasinda Türk Sinemasi'nda Komedi Ve Kadin
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ RADYO, TELEVİZYON VE SİNEMA ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ 2010-2015 YILLARI ARASINDA TÜRK SİNEMASI’NDA KOMEDİ VE KADIN BEGÜM NEGİZ 2501150561 Tez Danışmanı Prof. Dr. RENGİN OZAN İSTANBUL, 2019 ÖZ 2010-2015 YILLARI ARASINDA TÜRK SİNEMASI’NDA KOMEDİ VE KADIN BEGÜM NEGİZ Türk Sineması’nda komedi filmleri tarihine bakıldığında, genellikle komik olanın erkek temsilleri olduğu görülmektedir. Bu önermeden yola çıkılarak Türk Sineması’nda komedi filmlerindeki kadın temsillerinin yeri incelenmiştir. Araştırmanın amacı; kadın temsilerine biçilen görevleri, ilişkilendirildikleri kavramları, cinsiyet bağlamında kadının yerini, erkek ve kadın temsillerinin rol dağılımını, toplumbilimsel kavramlar (sınıf, yaşam biçimi, rol ve statü) çerçevesinde yaşadıkları değişimi ve toplumsallaştırma karşısındaki tepkilerini ortaya koymaktır. İncelenen filmler seçilirken her yıl için bir film olması, en çok izlenen komedi filmi olması, kadın yönetmenlerin yönettiği filmler olması ve komedi türünün baskın olması göz önüne alınmıştır. Bu doğrultuda; 2010-2015 yılları arasındaki altı film (Off Karadeniz-2010, Eyvah Eyvah 2-2011, Sen Kimsin?-2012, Hükümet Kadın 2- 2013, Gülcemal-2014, Kocan Kadar Konuş-2015) Arthur Asa Berger’in toplumbilimsel çözümleme yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Berger’in on altı ayrı kavram kullandığı yöntemden film içeriklerine uygun altı kavram (sınıf, yaşam biçimi, rol, cinsiyet, toplumsallaşma ve statü) seçilmiştir. Bu altı kavram etrafında incelenen kadın temsillerinin 2010-2015 yılları arasındaki Türk komedi sinemasında komediyi üstlendikleri, erkek temsilleriyle birlikte komediyi paylaştıkları ve geçmişle karşılaştırıldıklarında daha görünür oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kadın, Komedi, Tür, Toplumbilimsel Yöntem, Türk Sineması iii ABSTRACT COMEDY AND WOMAN IN TURKISH CINEMA BETWEEN THE YEARS 2010-2015 BEGÜM NEGİZ When looking at the history of comedy movies in Turkish Cinema, it is often seen that men are the ones who are representatives of comic characters. Based on this proposition, the status of female representations in Turkish Cinema has been analyzed. The aim of this research is to reveal the roles assigned to women representations, the concepts they are associated with, the place of women in the context of gender, the role distribution of male and female representations, the change they have experienced in the context of sociological concepts (class, lifestyle, role and status) and their reactions to socialization. For the period of 2010-2015 one movie is selected for each year. Selected movies were selected based on the consideration whether selected movie was the most viewed one in the comedy genre, whether female director directed the movie and the overall dominance of that movie in the comedy genre. In this direction, six movies between 2010-2015 were analyzed, using Arthur Asa Berger's sociological analysis method: (Off Karadeniz-2010, Eyvah Eyvah 2-2011, Sen Kimsin?-2012, Hükümet Kadın 2-2013, Gülcemal-2014, Kocan Kadar Konuş-2015). Out of Berger’s 16 different concepts, six most relevant concepts for the content of selected movies are taken for analysis (class, lifestyle, role, gender, socialization and status). After examination of female representations in Turkish comedy movies in the period of 2010-2015 according to Berger’s six concepts, it was concluded that female representatives were equal with male representatives in terms of comedy and were more visible when compared to the past. Key Words: Female, Comedy, Genre, Sociological Technique, Turkish Cinema iv ÖNSÖZ Sinema, var olduğu günden beri öncelikle seyircinin duygularına hitap etmek amacını gütmüştür. Gülmek, ağlamak, korkmak, ürpermek, acımak, heyecanlanmak gibi insani duygular hayatın bizzat kendisi olup sanat eserlerinde de yer bulmaktadır. Seyirci izlediği filmde kendi dünyasından herhangi bir şey yakaladığı an filmle bir bağ kurar. Sinema filmleri, ister sanat olarak ister ticari amaçla yapılsın, icra edildiği toplumdan izler taşımakta, toplumsal ve kültürel yapı hakkında ipuçları vermektedir. Bu araştırmada, Türk Sineması’ndaki komedi filmlerinde kadının yeri sorgulanmaktadır. Komediyi yapanın erkek karakterler olduğu kabul edildiğinde, toplumbilimsel araştırma yönteminin kavramları etrafında kadının komedi figürü olarak ne şekilde konumlandırıldığının cevabı aranmaktadır. 2010-2015 yılları arasında Türk komedi sinemasında daha önce bu yönde bir çalışma yapılmamış olması, aynı zamanda bu alanda ciddi kaynak sıkıntısı yaratması bu araştırmanın önemini arttırmaktadır. Türk Sineması alanında çalışma yapmaya karar verdiğimizde; sinema literatürüne referans sağlayacak önemli yayınların basımının olmaması ve çalışmamızı uluslararası boyut kazandıracak yabancı kaynakların kısıtlılığıyla ilgili sıkıntılarla karşılaşılmıştır. Akademik çalışmaların daha verimli olabilmesi adına bu durumun belirtilmesinde yarar görülmektedir. Yüksek lisans eğitimim boyunca benden desteğini esirgemeyen aileme, tez danışmanlığından çok daha önce her daim fikirleriyle bana yol gösteren, emek veren ve tecrübelerini paylaşmaktan çekinmeyen değerli hocam Prof. Dr. Rengin OZAN’a, tez yazım sürecinde bilgi ve birikimlerini benimle paylaşarak tezimin şekillenmesinde yardımcı olan Prof. Dr. Emine YAVAŞGEL’e ve Prof. Dr. Nilüfer TİMİSİ NALÇAOĞLU’na, bu süreçte beni yalnız bırakmayan arkadaşlarım Nigar ZULFUGAROVA, Nevena POPOVIĆ, Muhammet KARAKUŞ ve Merve ŞAHİN’e ve yüksek lisans eğitimim boyunca bana değerli bilgilerini katarak bu alanda yol almamı sağlayan değerli akademisyenlere teşekkür ederim. v İÇİNDEKİLER ÖZ ............................................................................................................................... iii ABSTRACT ............................................................................................................... iv ÖNSÖZ ........................................................................................................................ v İÇİNDEKİLER ......................................................................................................... vi TABLOLAR LİSTESİ .............................................................................................. ix KISALTMALAR LİSTESİ ....................................................................................... x GİRİŞ .......................................................................................................................... 1 BİRİNCİ BÖLÜM SİNEMANIN SOSYO-KÜLTÜREL İŞLEVİ 1.1. Kitle İletişim Aracı Olarak Sinema ................................................................... 5 1.2. Sinema ve Kültür İlişkisi ................................................................................... 8 1.2.1. Kitle Kültürü ............................................................................................ 13 1.2.2. Popüler Kültür .......................................................................................... 16 1.3. Sinema ve Toplum İlişkisi .............................................................................. 18 1.4. Sinemanın Toplumsal Cinsiyet Ayrımındaki Rolü ......................................... 23 1.4.1. Türk Sineması’nda Toplumsal Cinsiyet ................................................... 27 1.4.1.1. Türk Sineması’nda Erkek Temsili .................................................... 28 1.4.1.2. Türk Sineması’nda Kadın Temsili .................................................... 33 İKİNCİ BÖLÜM TÜR KURAMI 2.1. Tür Kavramı .................................................................................................... 43 2.2. Sinemada Tür Kuramının Gelişimi ................................................................. 45 2.2.1. Tür Kuramında Farklı Yaklaşımlar .......................................................... 47 2.3. Tür Filmlerinde Anlatı Yapısı ......................................................................... 51 vi 2.4. Film Türleri ..................................................................................................... 54 2.4.1. Bir Tür Olarak Komedi ............................................................................ 62 2.4.1.1. Komedi Filmlerinin Anlatı Yapısı .................................................... 65 2.4.1.2. Dünya Sinemasında Komedi Türünün Öncüleri ............................... 69 2.4.1.3. Türk Sineması’nda Komedi .............................................................. 71 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 2010-2015 YILLARI ARASINDAKİ TÜRK KOMEDİ FİLMLERİNİN TOPLUMBİLİMSEL ÇÖZÜMLEMESİ 3.1. Araştırmanın Amacı ve Yöntemi .................................................................... 79 3.1.1. Toplumbilimsel Çözümleme Yöntemi ..................................................... 80 3.2. Varsayımlar ..................................................................................................... 83 3.3. Sınırlılıklar ...................................................................................................... 83 3.4. Evren ve Örneklem ......................................................................................... 84 3.5. Önem ............................................................................................................... 84 3.6. Araştırma Bulguları ve Değerlendirmesi ........................................................ 85 3.6.1. 2010-2015 Yılları Arasındaki Türk Komedi Filmlerinin Toplumbilimsel Yöntemle Analizi ............................................................................................... 85 3.6.1.1. Off Karadeniz