DOCSLIB.ORG

Vedat Nedim Tör

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Vedat Nedim Tör BİR CUMHURİYET AYDINI: VEDAT NEDİM TÖR Hikmet YAMAN YÜKSEK LİSANS TEZİ Eskişehir, 2017 BİR CUMHURİYET AYDINI: VEDAT NEDİM TÖR Hikmet YAMAN T.C. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı YÜKSEK LİSANS TEZİ Eskişehir, 2017 T.C. ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTİSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Hikmet YAMAN tarafından hazırlanan Bir Cumhuriyet Aydını: Vedat Nedim Tör başlıklı bu çalışma 03/08/2017 tarihinde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin ilgili maddesi uyarınca yapılan savunma sınavı sonucunda başarılı bulunarak, jürimiz tarafından Tarih Anabilim Dalında Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Başkan: Prof. Dr. Muzaffer DOĞAN Üye: Doç. Dr. Fahri YETİM Üye: Yard. Doç. Dr. Mehmet KAYIRAN ONAY …/08/2017 Prof. Dr. Hasan Hüseyin ADALIOĞLU Enstitü Müdürü .…/ 08/ 2017 ETİK İLKE VE KURALLARA UYGUNLUK BEYANNAMESİ Bu tezin Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi hükümlerine göre hazırlandığını; bana ait, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu aşamalarında bilimsel etik ilke ve kurallara uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; bu çalışmanın Eskişehir Osmangazi Üniversitesi tarafından kullanılan bilimsel intihal tespit programıyla taranmasını kabul ettiğimi ve hiçbir şekilde intihal içermediğini beyan ederim. Yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması halinde ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm. Hikmet YAMAN VII ÖZET BİR CUMHURİYET AYDINI: VEDAT NEDİM TÖR YAMAN, Hikmet Yüksek Lisans – 2017 Tarih Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Fahri YETİM Bu çalışma, 1897 – 1985 yılları arasında yaşayan ve bir cumhuriyet aydını olan Vedat Nedim Tör’ün hayatını, entelektüel faaliyetlerini, Kadro Hareketi’yle ilişkisini ve bürokrasideki çalışmalarını kapsamaktadır. Tezin önemi ve problemi, Cumhuriyet Devriminin - aydın ilişkisi ve sonuçları itibariyle cumhuriyet döneminin önemli aydınlarından olan Vedat Nedim Tör üzerine bugüne kadar hiçbir çalışma yapılmamış olmasıdır. Bu çalışmanın amacı; cumhuriyet Türkiye’sine katkılarıyla önemli bir şahsiyet olan Vedat Nedim Tör’ün hayatı, eserleri ve çalışmaları hakkındaki bilgileri ortaya koyarak bilim dünyasına mütevazı bir katkı sunmaktır. Çalışma; “Giriş”, “Vedat Nedim Tör’ün Hayatı”, “Vedat Nedim Tör’ün Entelektüel Faaliyetleri”, “Kadro Hareketi ve Vedat Nedim Tör” ve “Vedat Nedim Tör’ün Bürokrasideki Çalışmaları” bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş kısmında tezin konusu etraflıca tanımlanıp çalışmanın amacı, kapsamı, önemi ve kullanılan araştırma yöntemleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Vedat Nedim Tör’ün aile, eğitim, çalışma ve siyasi hayatı eldeki belgeler ışığında aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bir asra yakın ömründe yaşadıkları ve bir aydın olarak cumhuriyet Türkiye’sine kattığı değerler ortaya konmaya çalışılmıştır. VIII İkinci bölümde, çok yönlü aydın kişiliğiyle yaşadığı döneme damga vuran Vedat Nedim Tör’ün entelektüel faaliyetleri üzerinde durulmuştur. Ulaşılan belgelerden yola çıkılarak düşünce yapısı, tiyatro oyunları, denemeleri, anı çalışması, dergi yazıları, hikâye kitabı, gazete yazıları, kendisi hakkında çıkan yazılar ve diğer eserleri hakkında aydınlatıcı bilgiler ortaya konmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, Atatürk’ün izniyle kurulan Kadro dergisinde iki yıl neşriyat müdürlüğü de yapan bir aydın olarak Vedat Nedim Tör’ün Kadro Hareketi’yle ilişkisi üzerinde durulmuştur. Kadro Hareketi’nin kuruluşunda oynadığı rol, bu hareket içindeki faaliyetleri gerek idareci kişiliği gerek ekonomi, turizm ve kültür gibi konular üzerine yazdığı yazılarla Kadro Hareketi içerisindeki konumu ortaya konmaya çalışılmıştır. Dördüncü bölümde, aynı zamanda bir bürokrat da olan Vedat Nedim Tör’ün bürokrasideki çalışmaları üzerinde durulmuştur. Çeşitli devlet kurumları ve özel kuruluşlarda icra ettiği müdür, müdür muavinliği ve müşavirlik gibi görevleri boyunca yaptığı faaliyetler hakkında bilgi verilmiştir. Anahtar Sözcükler: Vedat Nedim Tör, Kadro Hareketi, Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası IX ABSTRACT AS A REPUBLICAN INTELLECTUAL: VEDAT NEDİM TÖR YAMAN, Hikmet Master Thesis- 2017 Department of History Advisor: Assoc. Prof. Fahri YETİM This study is about Vedat Nedim Tör (1987-1985) who was a republican intellectual, his life, intellectual activities, his relationship with Kadro Movement and his bureucratic life. The importance and problem of this study derives from the fact that there has been no studies undertaken on Vedat Nedim Tör so far in terms of Republican Revolution’s intellectual relationship and its outcomes. The purpose of the study is to contribute to the field of historical studies by laying out information in relation to Tör’s life, various works and work life. The study consists of following chapters; “Introduction”, “The Life of Vedat Nedim Tör”, “Intellectual Activities of Vedat Nedim Tör”, “Kadro Movement and Vedat Nedim Tör”, “Vedat Nedim Tör’s Work in Bureuacracy”. In the introduction chapter, the topic of the study is thoroughly elaborated on and information is provided in relation to the purpose, scope, importance and the methods of research. In the first chapter, the life, education, work life and political life of Vedat Nedim Tör is elaborated on in light of available documents. His experiences and as a republican intellectual the values he has added to the Republic of Turkey are touched upon. X In the second chapter, the focus is on the intellectual activities of Vedat Nedim Tör who has left his mark on the era he left with his versatile personality. From the ascertained documents, his mentality, theathre work, essays, magazine articles, memoir work, story book, newspaper articles, articles about him and his other works are elaborated on. In chapter three, Vedat Nedim Tör’s relationship with Kadro Movement which was founded with Ataturk’s permisson, the role he played in the movement, his activities as part of this movement and position within the movement in terms of his managerial position as well as his articles on economy, tourism and culture are discussed. In the fourth chapter, Tör’s bureucratic life is elaborated on. Information is provided in relation to his various positions, i.e. manager, deputy manager, consultant etc., in different state departments and private sector. Key Words: Vedat Nedim Tör, Kadro Hareketi, Turkey Labourer and Farmer Socialist Party XI İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY …………………………………………………………...… VI ETİK İLKE VE KURALLARA UYGUNLUK BEYANNAMESİ………………..VII BİLDİRİM ………………………………………………………………………. VIII ÖZET ……………………………………………………………………………. IX ABSTRACT ……………………………………………………………………... XI İÇİNDEKİLER …………………………………………………………………. XIII EKLER LİSTESİ…………………………………………………………………. XV KISALTMALAR LİSTESİ …………………………………………………….. XVI ÖNSÖZ………………………………………………………………………… XVII GİRİŞ ……………………………………………………………………………. 1 BİRİNCİ BÖLÜM VEDAT NEDİM TÖR’ÜN HAYATI 1.1.Vedat Nedim Tör’ün Aile Hayatı ………………………………………… 5 1.2.Vedat Nedim Tör’ün Eğitim Hayatı ……………………………………… 6 1.3.Vedat Nedim Tör’ün Çalışma Hayatı ……………………………………. 6 1.4. Vedat Nedim Tör’ün Siyasi Hayatı ……………………………………… 7 İKİNCİ BÖLÜM VEDAT NEDİM TÖR’ÜN ENTELEKTÜEL FAALİYETLERİ 2.1. Vedat Nedim Tör’ün Eserleri ……………………………………………. 11 2.1.1. Vedat Nedim Tör’ün Düşünce Yapısı .…………………………. 11 2.1.2. Tiyatro Oyunları ...……………………………………………… 15 2.1.3. Denemeleri ………………………………………………………. 20 2.1.4. Anı Çalışması ……………………………………………………. 26 2.1.5. Dergi Yazıları …………………………………………………… 27 XII 2.1.6. Hikaye Kitabı …………………………………………………… 31 2.1.7. Gazete Yazıları ……………………………………………….…. 32 2.1.8. Hakkında Çıkan Yazılar ……………………………………….. 46 2.1.9. Diğer Eserleri ……………………………………………………. 57 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KADRO HAREKETİ VE VEDAT NEDİM TÖR 3.1. Kadro Hareketinin Kuruluşu ……………………………………………. 64 3.2. Kadro Hareketinin Faaliyetleri ……………………………………….…. 72 3.3. Kadro Hareketi İçerisinde Vedat Nedim Tör’ün Konumu ………….… 77 3.4. Kadro Hareketinin Kapatılması …………………………………………… 79 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM VEDAT NEDİM TÖR’ÜN BÜROKRASİDEKİ ÇALIŞMALARI 4.1. Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti Müdürlüğü ……………………….… 82 4.2. Matbuat Umum Müdürlüğü ………………………………….………….. 83 4.3. Turizm Müdürlüğü …………………………………………………….…. 84 4.4. Ankara Radyosu Müdürlüğü …………….…………………………….… 85 4.5. Ankara Elektrik Şirketi Müdür Muavinliği ….………………….……… 86 4.6. Yapı Kredi Bankasındaki Müşavirlik Görevi ….……………….………. 87 4.7. Akbank Görevi ……………………………………………………………. 88 4.8. Newyork Sergisi Görevi ………………………………………………….. 90 4.9. Avrupa Tetkik Seyahati Görevi ……………………………….………… 91 SONUÇ ………………………………………………………………………… 92 KAYNAKÇA ………………………………………………………………..… 94 EKLER ……………………………………………………………………….... 100 XIII EKLER LİSTESİ Ek-1: Vedat Nedim Tör’ün Newyork’tan Refik Saydama Yazdığı Mektup 100 Ek-2: Vedat Nedim Tör’ün Celal Bayar’a gönderdiği irtica ile ilgili mektup 103 Ek-3: Cumhurbaşkanlığı Genel Katipliği’nin Başbakan Adnan Menderes’i Tör’ün mektubu hakkında bilgilendirmesi 106 Ek-4: Vedat Nedim Tör’ün yurt dışı görevlendirmesiyle ilgili kararnamesi 107 Ek-5: Vedat Nedim Tör’ün Newyork sergisi ile ilgili kararnamesi 108 Ek-6: Vedat Nedim Tör’ün Cumhuriyet’teki vefat haberi 109 Ek-7: Şevket Süreyya Aydemir’in Milliyet’teki Kadro hareketi yazısı 110 Ek-8: Vedat Nedim Tör’ün vefatıyla ilgili Milliyet’te çıkan haber 111 XIV KISALTMALAR LİSTESİ BCA : Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi CHF : Cumhuriyet Halk Fırkası CHP : Cumhuriyet Halk Partisi İSAM :
Load more

Recommended publications
  • Örneklerin Kaynakları
    TÜRKÇE SÖZLÜK’TEKĐ ÖRNEKLERĐN KAYNAKLARI Abbas Sayar Eflâtun Cem Güney Abdülhak Hamit Tarhan Elif Şafak Abdülhak Şinasi Hisar Emine Işınsu Abidin Dino Erzurumlu Emrah Adalet Ağaoğlu Enderunlu Vasıf Ahmet Altan Enis Behiç Koryürek Ahmet Cemal Ercüment Ekrem Talu Ahmet Hamdi Tanpınar Erhan Bener Ahmet Haşim Erzurumlu Emrah Ahmet Hikmet Müftüoğlu Esat Mahmut Karakurt Ahmet Kabaklı Etem Đzzet Benice Ahmet Kutsi Tecer Evliya Çelebi Ahmet Midhat Fahir Đz Ahmet Muhip Dranas Fahri Celâlettin Ahmet Rasim Falih Rıfkı Atay Ahmet Ümit Faruk Nafiz Çamlıbel Aka Gündüz Fazıl Hüsnü Dağlarca Ali Naci Karacan Feridun Fazıl Tülbentçi Anayasa Fikret Otyam Anonim şiir Fuat Köprülü Arif Nihat Asya Fuzuli Asaf Halet Çelebi Gevheri Âşık Ali Đzzet Özkan Haldun Taner Âşık Ömer Halide Edip Adıvar Âşık Veysel Halikarnas Balıkçısı Atai Halit Fahri Ozansoy Atatürk Halit Ziya Uşaklıgil Attilâ Đlhan Halk türküsü Aydın Boysan Hamdullah Suphi Tanrıöver Ayla Kutlu Hasan Âli Yücel Ayşe Kulin Hasan Pulur Azra Erhat Hikmet Münir Ebcioğlu Aziz Nesin Hüseyin Bayaz Bahai Hüseyin Cahit Yalçın Baki Hüseyin Rahmi Gürpınar Bayburtlu Zihni Đbrahim Alâeddin Gövsa Bedri Rahmi Eyüboğlu Đhsan Oktay Anar Behçet Kemal Çağlar Đlker Sarıer Behçet Necatigil Đrfani Bekir Sıtkı Erdoğan Đsmail Hakkı Baltacıoğlu Beynul Akyavaş Đsmet Özel Burhan Felek Karacaoğlan Burhan Günel Kemal Bilbaşar Cahit Külebi Kemal Tahir Cahit Sıtkı Tarancı Kemalettin Kamu Cahit Uçuk Kenan Hulûsi Celâl Bayar Koca Ragıp Paşa Celâl Sahir Erozan Kul Mustafa Cem Sultan Lâtife Tekin Cemil Meriç Leylâ Erbil Cenap Şehabettin
    [Show full text]
  • Edebiyatina Giriş-1
    YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ-1 ÜNİTE 1 EDEBİYAT-TÜRK EDEBİYATI- YENİ TÜRK EDEBİYATI. EDEBİYAT • Edebiyat dili, dilin ses ve anlam zenginliğini kullanarak eser ortaya koymayı amaçlar. Bunu yaparken mecaz ve semboller en sık başvurulan biçimlerdir. • Bilim olarak edebiyat, içerik ve anlamından önce konum itibariyle ilgililerini meşgul eder; edebiyatın ne tür bilim olarak tasnif edileceği sorusu bu noktada karşımıza çıkar ki bunun edebiyatla ilgisi sorulan sorunun gülünçlüğü nispetindedir. • Edebiyat eserlerinin tasnifinde de çok çeşitli başlıklar önerilmekle birlikte, eserin malzemesi dil olduğu için, yazıldığı dilde eser tasnifi akla yatkın görünmektedir. EDEBİYAT • Edebiyatın dili kullanıyor olması, edebiyat bilimini incelerken, sosyal bilimlerle olan ilişkisini ön planda tutmamızı gerektirir. • Edebiyat ve hayat, karşılıklı olarak birbirlerini etkilemektedirler. • Edebiyat eserinin nitelikleri incelendiğinde eser sahibinin ait olduğu milletin sahip olduğu kültürel değerlerin eserdeki yansımaları dikkate alınır. • Eser sahibi, yaşadığı toplumun güncel sorunlarına, ekonomik ve sosyal değişimlerine tanıklık eder ve belli ölçüde bu değişimlerin yansımaları eserine nüfuz eder. Yaşanan coğrafyadaki değişimler edebiyat eselerinde de değişimlere neden olur(etkileşimin detay ve kapsamı nispetinde). EDEBİYAT • Türk Edebiyat Tarihi’nin kurucusu Fuat Köprülü (1890-1966) • Türk edebiyatı üç dönemde incelenebilir: • a) İslam öncesi Türk edebiyatı • b) İslami dönem Türk edebiyatı • c) Batı etkisindeki Türk edebiyatı EDEBİYAT • Türklerin en eski dönem edebiyatı sözlü ve yazılı olmak üzere iki alt kategoride incelenir. • Bilinen en eski Türkçe şiir MÖ 119 tarihli bir ağıttır. • Eski Türk edebiyatı sözlü edebiyat eserleri; destan, koşuk, sagu ve sav’lardan oluşur. • Sözlü edebiyat eserlerinin şairlerine şaman, baksı, ozan ve oyun denilmekte dir. • Bu şairler, şiirlerini genellikle kopuz adı verilen bir saz eşliğinde söylerlerdi. EDEBİYAT • Yazılı edebiyatımızın ilk örnekleri tabletlerdir. MÖ.
    [Show full text]
  • Language Use in the Ottoman Empire and Its Problems
    LANGUAGE USE IN THE OTTOMAN EMPIRE AND ITS PROBLEMS (1299-1923) by Yelda Saydam Dissertation submitted in fulfilment of the requirements for the degree M. Phil. in the Faculty of Humanities (Department of Greek and Centre for Islamic Studies) at the University of Johannesburg Supervisor: Prof. B. Hendrickx Co-supervisor: Dr A. Dockrat Johannesburg 2006/7 Abstract The Ottoman Empire, an imperial power that existed from 1299 to 1923, was one of the largest empires to rule the borders of the Mediterranean Sea. Ottoman Turkish was used especially between the 16th and 19th centuries during the Ottoman Empire. This ornamented, artificial language separated the general population from intellectual and palace elite and a communication problem followed. Although the minorities of the Ottoman Empire were free to use their language amongst themselves, if they needed to communicate with the government they had to use Ottoman Turkish. This thesis explains these language differences and the resulting problems they created during the Empire. Examples of original correspondence are used to highlight the communication differences and the difficulties that ensured. From this study, the author concludes that Ottoman Turkish was not a separate language from Turkish; instead, it was a variation of Turkish in inexistence for approximately 600 years. I Preface My family and I came to South Africa from Turkey during August 2002 for my husband’s sabbatical as a post-doctoral fellow at University of The Witwatersrand. We both took a years leave from our jobs when we came to South Africa. I was working for Havva Özişbakan High School in İzmir, Turkey as a Turkish Language and Literature teacher.
    [Show full text]
  • Bilkent Üniversitesi Ekonomi Ve Sosyal Bilimler Enstitüsü AHMET
    Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü AHMET HAMDİ TANPINAR’IN ŞİİR ELEŞTİRİSİNDE AVRUPA MERKEZLİLİK EMRAH PELVANOĞLU Türk Edebiyatı Disiplininde Yüksek Lisans Derecesi Kazanma Yükümlülüklerinin Parçasıdır TÜRK EDEBİYATI BÖLÜMÜ Bilkent Üniversitesi, Ankara Temmuz 2006 Bütün hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla alıntı ve gönderme yapılabilir. © Emrah Pelvanoğlu Dedem Salih Çatalbaş için; Her şeyim olan Nilay’a... Bu tezi okuduğumu, kapsam ve nitelik bakımından Türk Edebiyatında Yüksek Lisans derecesi için yeterli bulduğumu beyan ederim. ………………………………………… Yrd. Doç. Dr. Süha Oğuzertem Tez Danışmanı Bu tezi okuduğumu, kapsam ve nitelik bakımından Türk Edebiyatında Yüksek Lisans derecesi için yeterli bulduğumu beyan ederim. ………………………………………… Doç. Dr. Nesrin Karaca Tez Jürisi Üyesi Bu tezi okuduğumu, kapsam ve nitelik bakımından Türk Edebiyatında Yüksek Lisans derecesi için yeterli bulduğumu beyan ederim. ………………………………………… Yrd. Doç. Dr. Oktay Özel Tez Jürisi Üyesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü’nün onayı ………………………………………… Prof. Dr. Erdal Erel Enstitü Müdürü ÖZET Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-62), modern Türk edebiyatı içinde özellikle romanları ve şiirleriyle özgün bir yer edinmiş, yazdığı edebiyat tarihi, makaleler ve denemeler ile Türk edebiyatı çalışmalarına önemli katkılar sağlamıştır. Tanpınar yazdığı yazılarda şiir türüne özel bir önem vermiş, Türk edebiyatının gelişimini Türk şiirini merkeze alarak değerlendirmiştir. Bu tezde Tanpınar’ın şiir, Osmanlı şiiri ve Yahya Kemal üzerine yazdığı yazı ve yazı
    [Show full text]
  • The Poetry of Nazim Hikmet
    THE BELOVED UNVEILED: CONTINUITY AND CHANGE IN MODERN TURKISH LOVE POETRY (1923-1980) LAURENT JEAN NICOLAS MIGNON SCHOOL OF ORIENTAL AND AFRICAN STUDIES UNIVERSITY OF LONDON THESIS SUBMITTED FOR THE DEGREE OF PHD ProQuest Number: 10731706 All rights reserved INFORMATION TO ALL USERS The quality of this reproduction is dependent upon the quality of the copy submitted. In the unlikely event that the author did not send a com plete manuscript and there are missing pages, these will be noted. Also, if material had to be removed, a note will indicate the deletion. uest ProQuest 10731706 Published by ProQuest LLC(2017). Copyright of the Dissertation is held by the Author. All rights reserved. This work is protected against unauthorized copying under Title 17, United States C ode Microform Edition © ProQuest LLC. ProQuest LLC. 789 East Eisenhower Parkway P.O. Box 1346 Ann Arbor, Ml 48106- 1346 2 Abstract The thesis explores the ideological aspect of modern Turkish love poetry by focusing on the works of major poets and movements between 1923 and 1980. The approach to the theme of love was metaphorical and mystical in classical Ottoman poetry. During the period of modernisation (1839-1923), poets either rejected the theme of love altogether or abandoned Islamic aesthetics and adopted a Parnassian approach arguing that love was the expression of desire for physical beauty. A great variety of discourses on love developed during the republican period. Yahya Kemal sets the theme of love in Ottoman Istanbul and mourns the end of the relationship with the beloved who incarnates his conservative vision of national identity.
    [Show full text]
  • GARİP ŞİİRİ.Pdf
    TÜRK ŞĐĐRĐNDE GARĐP HAREKETĐ Yasemin MUMCU AY * ÖZET Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat Horozcu ve Melih Cevdet Anday’ın temsilciliğini yaptığı Garip hareketi, Cumhuriyet sonrası Türk şiirinin dönüm noktalarından birini oluşturmaktadır. Garip şairlerinin verdiği örnekler, gerek şiire getirdikleri şekil özellikleri gerekse muhtevada yaptıkları radikal yeniliklerle etkisini günümüze kadar sürdürmüştür. Bu çalışmanın amacı Garip şiirinin ortaya çıktığı dönemin koşulları, temsilcilerinin etkilendiği akımlar ve kişiler, Garip şiirinin ortaya çıkışı, gelişmesi, yarattığı etkiler, aldığı olumlu ve olumsuz eleştiriler ve sonlanışı hakkında genel bir bilgi vermektir. Anahtar Kelimeler : Garip, Cumhuriyet, şiir, yeni- lik GARĐP MOVEMENT IN TURKISH POETRY ABSTRACT The Garip movement, of which Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat Horozcu ve Melih Cevdet Anday were the representatives, constitues one of the turning points in Turkish poetry. The examples The Garip poets gave have kept its own effects so far not only with form charactericts they brougt to the poetry but also with radical innovations they made in content. The purpose of this study is to give general information about the conditions during the period in which Garip poetry appeared, trends and people that affected its representatives, appearence of Garip poetry, its * Yrd. Doç.Dr., Adnan Menderes Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, [email protected] Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4 /1-II
    [Show full text]
  • Yeni Türk Edebiyatında Kaynak Olarak Poetika
    YENĐ TÜRK EDEBĐYATINDA KAYNAK OLARAK POETĐKA Âlim GÜR * Bedia KOÇAKOĞLU ** ÖZET Yunanca poiétiké kelimesinden türeyen ve “yap- mak, üretmek, yaratmak” gibi anlamlara gelen poetika, genel olarak bütün sanat dallarını kapsamakta ancak günümüzde yaygın olarak şiir türünü içermektedir. Şiir sanatı üzerine teorilerin sistematiği, bütünü, ilmi anla- mına gelen poetika, Aristo’nun aynı adlı eserinde ilk kez terim olarak kullanılmıştır. Aristo’dan bu yana çok hızlı bir seyir izleyen kav- ram, zamanla dünya çapında önemli bir disiplin halini almıştır. Günümüzde de daha çok şiirle alakalı her türlü meseleyle ilgilenen bir alan olmuştur. Poetika, Klasik çağda verilen ilk örnekten sonra Batıda Eflatun, Horatius, Longinus gibi isimlerle gelişme göstermiş, özellikle 20. yüzyılda bir araştırma yöntemi haline gelmiştir. Cahiliye döneminde bir şarkı formu olarak ortaya çıkan şiirle ilgili, Batı’ya oranla daha nitelikli, poetik ör- neklere rastlamak mümkündür. Poetik gelenek Araplar- dan Đslamiyeti kabul eden Đranlılara oradan da Türklere geçmiştir. Fars edebiyatında daha çok eski öğretilerin de- vamı şeklinde gelişen ve süslü söyleyişleriyle öne çıkan şiir hakkında, Türkçeye çevrilmiş çok fazla teorik çalış- maya rastlanmaz. Anılan yollarla Osmanlı şiirine de ge- çen poetik yaklaşım, Divan edebiyatında başlı başına bir * Doç. Dr., Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bö- lümü, [email protected] ** Arş. Gör., Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bö- lümü, [email protected] Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4 /1-I Winter 2009 80 Âlim GÜR-Bedia KOÇAKOĞLU kitap halinde verilmese de şairlerin divanlarındaki beyit- lerde, dîbâcelerde, tezkirelerde yer yer kendini göster- mektedir. Türk Edebiyatında ilk defa Necip Fazıl tarafından Büyük Doğu dergisinde kullanılan kavram, Tanzimat’tan günümüze genel olarak, gerçek-hayal tartışması etrafında ele alınmıştır.
    [Show full text]
  • I. Tanpinar'da Değişim
    ALPER AKÇAM AYDINLANMAMIŞ TARİH KÖŞELERİ: I. TANPINAR’DA DEĞİŞİM 12 Eylül 1980 darbesi sonrası, söz yerindeyse yeniden yapılanan kültür ve edebiyat ortamımız, kendi tarihini de bir kez daha yazmaya girişti. Bu dönemeçte dikkat çeken önemli noktalardan birisi de “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın değeri” üzerine yapılan tartışmalardı. 1990 sonrası yaptığı atakla evrensel alanda yazın dünyamızı temsil edebilecek bir üne kavuşacak olan Orhan Pamuk’tan, az sayıda ürettiği metinle tansıksı bir saygınlık uyandırmış Orhan Koçak’a, yazın dünyamızın hemen tüm önemli yazar ve eleştirmeni, kültür tarihimiz üzerine konuşurken, Yahya Kemal-Tanpınar çizgisinin değerinin yeterince bilinmediğini, bu nedenle de kültürümüzde bir kırılma, hatta “reddiye” oluştuğunu öne sürer. Orhan Pamuk, Kitaplık dergisi Kasım-Aralık 2002 tarihli 56. sayıdaki söyleşisinde "(...) Türkiye'de hâlâ kapalı, hâlâ yarı yarı, pre-modern olan bir topluma pozitivist ve yararcı düşünce gelince ve toplumun geçmişindeki tasavvufi veya manevi değerler de modernleşme çabası ile, Atatürk reformları ile yıkılınca, Cumhuriyet döneminin kuşakları sanatın kendisi için yapılabileceğini düşünmeyi bile bir skandal olarak kabul eder oldu," der (s 112) ve 2003 tarihinde yayınlanan İstanbul adlı yapıtında, Yahya Kemal’i Türk edebiyatının yirminci yüzyıldaki en büyük şairi, Ahmet Hamdi Tanpınar’ı da en büyük romancısı olarak anar (İstanbul, Hatıralar ve Şehir, s 235). Orhan Pamuk’un yaptığı gibi işe başlamak, Yahya Kemal’in, A. Hamdi Tanpınar’ın “en büyüklükleri”ni tartışmaya açmak ya da başka adlar öne sürerek seçenek oluşturmaya girişmek doğru bir yaklaşım olmasa gerek… Orhan Koçak da Orhan Pamuk gibi Cumhuriyet’in bir “reddiye” ile başladığı inancındadır. ‚Rejim eski estetik kültürü toptan reddedip bir yenisini yoktan var etmeye yönelirken inandırma, cezbetme ve yönlendirme araçlarından da önemli ölçüde yoksun 1 bırakıyordu kendini.‛ (Orhan Koçak, 1920’lerden 1970’lere Kültür Politikaları, Kemalizm, s 393) Koçak, Tanpınar’a yeterince değer verilmediği için kültürde bir kırılma oluştuğunu görüşündedir.
    [Show full text]
  • Ayni Sesin Peşinde: Ahmet Kutsi Tecer'in 'Nerdesin' Şiiri
    U.Ü. FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ Yıl: 9, Sayı: 15, 2008/2 AYNI SESİN PEŞİNDE: AHMET KUTSİ TECER’İN ‘NERDESİN’ ŞİİRİ ÜZERİNE* Rahim TARIM** ÖZET Ahmet Kutsi Tecer (1901-1967)’in “Nerdesin” adlı şiiri Türk edebiyatının en çok sevilen şiirleri arasındadır. Bugüne kadar bu şiir ve şiirde geçen “ses” ile ilgili birçok yorum ve değerlendirmeler yapılmasına rağmen bu sesin kaynağının ne olduğu konusunda net bir yaklaşımda bulunulamamıştır. Oysa, şiirdeki anlatıcı kadar alımlayıcı ve yorumcuları peşinden koşturan bu sesin kaynağı tamamen folklorik olup Türk kültüründen kaynaklanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Halkbilimi, masallar ve şiir sanatı, su kültü, arketip, umgreifende (Karl Jaspers), Türk folklorunda bilinmeyen yer ve görünmeyen varlık/lardan (gaipten) ses duyma. ABSTRACT Chasing The Same Voice: About Ahmet Kutsi Tecer’s Poem “Nerdesin” Ahmet Kutsi Tecer's Poem "Nerdesin" (Where are you?) is one of the most popular poems in the Turkish literature. Although several evaluations have been made of this poem these commentaries have not clearly identified the origins of this poem's "voice". In fact, the voice in this poem that has intrigued scholars is completely folkloric and originated from Turkish culture. * Doç. Dr.; Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. 457 Keywords: Turkish Folklor, Tales and poetry, water-cult, archétype, umgreifende (Karl Jaspers), As a motive, hearing a sound from invisible being/s or an unknown zone in Turkish Folklor. Giriş Ahmet Kutsi Tecer (1901-1967) Türk edebiyatında Beş Hececiler ve Yedi Meşaleciler’den sonra gelen ve 1925-1930 yılları arasında kendilerini hissettiren Cumhuriyet’in ilk şair kuşağına mensuptur. Bu kuşağın belirleyici vasfı, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin kültürel ortamına öncülük ederek devletin ülke çapındaki yeniliklerinin yaygınlaşmasında önemli görevler üstlenmiş olmasıdır.
    [Show full text]
  • Necip Fazıl Kısakürek - O Ve Ben
    Necip Fazıl Kısakürek - O ve Ben www.kitapsevenler.com Merhabalar Buraya Yüklediğim e-kitaplar Aşağıda Adı Geçen Kanuna Dstinaden Görme Özürlüler Dçin Hazırlanmıştır Ekran Okuyucu, Braille 'n Speak Sayesinde Bu Kitapları Dinliyoruz Amacım Yayın Evlerine Zarar Vermek Değildir Bu e-kitaplar Normal Kitapların Yerini Tutmayacağından Kitapları Beyenipte Engelli Olmayan Arkadaşlar Sadece Kitap Hakkında Fikir Sahibi Olduğunda Aşağıda Adı Geçen Yayın Evi, Sahaflar, Kütüphane, ve Kitapçılardan Temin Edebilirler Bu Kitaplarda Hiç Bir Maddi Çıkarım Yoktur Böyle Bir Şeyide Düşünmem Bu e-kitaplar Kanunen Hiç Bir Şekilde Ticari Amaçlı Kullanılamaz Bilgi Paylaştıkça Çoğalır Yaşar Mutlu Not: 5846 Sayılı Kanunun "altıncı Bölüm-Çeşitli Hükümler " bölümünde yeralan "EK MADDE 11. - Ders kitapları dahil, alenileşmiş veya yayımlanmış yazılı ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler için üretilmiş bir nüshası yoksa hiçbir ticarî amaç güdülmeksizin bir engellinin kullanımı için kendisi veya üçüncü bir kişi tek nüsha olarak ya da engellilere yönelik hizmet veren eğitim kurumu, vakıf veya dernek gibi kuruluşlar tarafından ihtiyaç kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri 87matlarda çoğaltılması veya ödünç verilmesi bu Kanunda öngörülen izinler alınmadan gerçekleştirilebilir."Bu nüshalar hiçbir şekilde satılamaz, ticarete konu edilemez ve amacı dışında kullanılamaz ve kullandırılamaz. Ayrıca bu nüshalar üzerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulması ve çoğaltım amacının belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesinde deneme yayınına geçilmiştir.
    [Show full text]
  • Türk Şiirinin Cumhuriyetten Günümüze Kadar Geçirdiği Biçim Ve İçerik Değişimlerinin Türkçe Ders Kitaplarındaki Yansımasına Eleştirel Bir Bakış
    T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı Doktora Tezi Türk Şiirinin Cumhuriyetten Günümüze Kadar Geçirdiği Biçim ve İçerik Değişimlerinin Türkçe Ders Kitaplarındaki Yansımasına Eleştirel Bir Bakış Abbas Hilmi Tezgör 2502040043 Tez Danışmanı Prof. Dr. Selahattin Dilidüzgün İstanbul 2010 Türk Şiirinin Cumhuriyetten Günümüze Kadar Geçirdiği Biçim ve İçerik Değişimlerinin Türkçe Ders Kitaplarındaki Yansımasına Eleştirel Bir Bakış Abbas Hilmi Tezgör Öz Bu tez çalışmasında, Cumhuriyet’ten günümüze kadarki süreçte Türk şiirinin geçirdiği biçim ve içerik değişikliklerinin, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı’nın bastığı ya da basımına izin verdiği ortaokul Türkçe ders kitaplarına eş ve art zamanlı yansıması ortaya konulmuştur. Bu çalışmada yöntem olarak ‘doküman analizi’ tekniği benimsenmiştir. Bu bağlamda öncelikle ilgili dokümanlar gözden geçirilerek gerekli bilgiler toplanmış ve tarihsel olarak ayrıştırılmış; daha sonra ise elde edilen veriler analiz edilerek sonuçlar çıkarılmıştır. Bir başka deyişle Türk şiirinin geçirmiş olduğu evrelerle biçim ve içerikte ortaya çıkan yenilikler belirlenmiş ve bu yeniliklerin ders kitaplarına yansıması sayısal verilerle saptanmıştır. Bunun içinse öncelikle Cumhuriyet döneminde basılan ve ortaokullarda okutulan ders kitaplarının hangileri olduğu belirlenmiş, sonrasında ise bunlarda yer alan şiirlerin, şiir türündeki gelişmeleri eş ya da art zamanlı olarak içerip içermediği araştırılmıştır. Sonuçta ortaya çıkan tabloya eleştirel olarak bakıldığında, seçilen metinlerin Türkçe
    [Show full text]
  • ATI Ö ĞRETMEN İ (G.O.Ö.D.-M.T.Ö.D.) Yarı Şma Sınavı a A
    TÜRK D İLİ VE EDEB İYATI Ö ĞRETMEN İ (G.O.Ö.D.-M.T.Ö.D.) Yarı şma Sınavı A A 1 Aşağıdakilerden hangisi J.J. Rousseau, Goethe ve 4 "Güzel şeyler dü şünelim diye Lamartin'in ortak özelli ğidir? Yemye şil oluvermi ş a ğaçlar." Yukarıdaki dizelerde yer alan en belirgin söz A ) Aynı edebi akım içinde yer almaktadırlar. sanatı a şağıdakilerden hangisidir? B ) Sadece tiyatro ve tiyatro türleriyle u ğra şmı şlardır. C ) Realizmin öncüleri durumundadırlar. A ) Te şbih D ) Eserlerinde katı kurallar vardır. B ) Kinaye E ) Sadece roman türüne önem vermi şlerdir. C ) Hüsn-i Ta'lil D ) Tecahül-i Arif E ) Mübala ğa 2 Bir sanatçı "Bütün romanlarımda oldu ğu gibi son romanımda da acı, ölüm ve hastalıklardan vazgeçemedim. Romanım, yine hüzün ve 5 Aşağıdakilerin hangisinde redif yoktur ? gözya şıyla bitiyor." diyerek eserlerinin tümü hakkında genel bir tanımlama yapıyor. A ) Eyvah! Ne yer, ne yar kaldı Bu parçada söz edilen sanatçı hangi edebiyat Gönlüm dolu âh ü zâr kaldı. akımı içinde yer almaktadır? B ) Bilmem şimdi hâlâ bu ilk kocanda mısın? Hâlâ da ğları karlı Erzincan'da mısın? A ) Klasizm C ) Hayalimde tek çizgi bir sen kalmı şsın, sen B ) Romantizm Ne güzeldi o günler, bir bilsen! C ) Sürrealizm D ) Güzellikleri alır satarım, geli şim bu. D ) Realizm Güzel sevdalıyım ben, alan var mı i şim bu. E ) Natüralizm E ) Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede Yaz, kı ş ye şil bir saksı pencerede 3 Aşağıdakilerden hangisi Divan Edebiyatı'yla ilgili bir bilgi yanlı şıdır ? 6 Aşağıdakilerin hangisi Tasavvuf Edebiyatı şiir A ) Dı ş tesirlere kapalı kalmı ş, ba şka edebiyatlardan türleri arasında yer almaz? etkilenmemi ştir.
    [Show full text]