АМЕА-nın Xəbərləri (biologiya və tibb elmləri), cild 71, №2, səh. 85-90 (2016)

Goranboy Rayonu Ərazisində Hörümçəklərin (Arachnida, Araneae) Öyrənilməsinə Dair

Ş.İ. Xasayeva*, E.F. Hüseynov

AMEA Zoologiya İnstitutu, A.Abasov küç., 1128 döngə, 504 mərhəllə, Bakı AZ1073, Azərbaycan; *E-mail: [email protected], [email protected]

Məqalə 2015-ci ildə Goranboy rayonu ərazisində aparılan tədqiqatların nəticələri əsasında hazırlanıb. Toplanılmış materialların tədqiqi zamanı 13 fəsilə, 22 cinsə aid 24 növ hörümçək aşkar edilmişdir. Bunlardan 1 fəsilə (Phrurolithidae Banks, 1892), 2 cins (Alopecosa Simon, 1885; Phrurolithus C.L.Koch, 1839) və 5 növ (Phrurolithus festivus (C.L.Koch, 1835); Alopecosa cuneata (Clerck, 1757); Steatoda albomaculata (De Geer, 1778); Theridion melanurum Hahn, 1831; Titanoeca veteranica Herman, 1879) Gəncə-Qazax bölgəsi üçün ilk dəfə qeyd olunub.

Açar sözlər: Gəncə-Qazax bölgəsi, hörümçək, növ, cins, fəsilə

GİRİŞ üsullardan istifadə olunmuşdur. Bütün tapılan ma- teriallar 75%-li etil spirtində fiksasiya edilib, Goranboy rayonu Kiçik Qafqazın şimal-şərq etiketlənmişdir. Materialın təyin edilməsi NİKON ətəklərində, Gəncə-Qazax düzənliyinin cənub-şərq SMZ 1270 mikroskopu vasitəsilə yetkin fərdlər kənarında yerləşir. Rayonunun səthi şimal-şərqdə üzrə aparılmışdır. Növlərin təyin olunması siste- düzənlik, cənub-qərbdə isə dağlıqdır şimala doğru matikası əsasən Avropanın hörümçəklər faunası alçalan dağlıq və düzənlikdir. Cənub və cənub-qərb vasitəsilə, dünyada yayılması isə Platnikin dün- hissəsini Murovdağ silsiləsinin şimal yamacları, yanın hörümçəkləri kataloquna əsaslanaraq veril- şimalını Mingəçevir su anbarının sahili boyunca mişdir (http://www.araneae.unibe.ch; http://research. yerləşən Bozdağ əhatə edir. Korçay yasaqlığının bir amnh.org/iz/spiders/catalog_15.0/index.html). hissəsi rayon ərazisindədir. Goranboy rayonunun təbii şəraitindəki müxtə- liflik özünü iqlim dəyişkənliyində də biruzə verir: NƏTİCƏLƏR VƏ ONLARIN MÜZAKİRƏSİ yüksək dağlıq tundra iqlimi, qışı quraq keçən soyuq iqlim, qışı quraq keçən mülayim-isti iqlim, yayı isti 2015-ci ilə qədər Goranboy rayonu ərazisində keçən yarımsəhra və quru çöl iqlimi. Dağətəyi və heç bir araxnoloji tədqiqat işi aparılmamışdır. Bunu dağlıq zonada qış nisbətən sərt, yay isə sərin keçir. nəzərə alaraq 2015-ci ildən etibarən Goranboy ra- İqlimi mülayim isti və quru subtropikdir. Orta tem- yonu ərazisində tədqiqatlar aparırırq. İlk tədqiqatla- peratur yanvarda – 1,5°C-dən – 1°C-yədək, iyulda rımızı rayonun şimalında Mingəçevir su anbarının 22°C-dən 26,5°C-yədəkdir. İllik yağıntı 300-600 sahili boyunca yerləşən Bozdağda aparmışıq. Top- mm-dir. Çayları (Kürək, Goran, Korçay) Kür höv- ladığımız araxnoloji materialların tədqiqi zamanı 13 zəsinə aiddir. Şabalıdı, dağ boz-qəhvəyi torpaqları fəsilə, 22 cinsə aid 24 növ hörümçək aşkar edilmiş- var. Əsas bitki örtüyü yovşanlı və yovşanlı-şoran- dir. Bunlardan 1 fəsilə (Phrurolithidae Banks, 1892), otulu yarımsəhra tiplidir (Məmmədov və b., 2012). 2 cins (Alopecosa Simon, 1885; Phrurolithus C.L.Koch, 1839) və 5 növ (Phrurolithus festivus (C.L.Koch, 1835); Alopecosa cuneata (Clerck, MATERİAL VƏ METODLAR 1757); Steatoda albomaculata (De Geer, 1778); Theridion melanurum Hahn, 1831; Titanoeca Material 2015-ci ildə Goranboy rayonunun ət- veteranica Herman, 1879) Gəncə-Qazax bölgəsi raf kənd və qəsəbələrinin ərazisindən toplanmışdır. üçün ilk dəfə qeyd olunub. 100-ə yaxın araxnoloji nümunə götürülmüşdür. Həmin növlər aşağıda verilmişdir: Tədqiqat zamanı materialın yığılması ümumi qəbul Fəsilə: Araneidae Simon, 1895 olunmuş metodika ilə - vizual axtarma və əl (ma- Mangora O. P.-Cambridge, 1889 nual) ilə toplama yolu ilə aparılmışdır. Hörümçəklər Mangora acalypha (Walckenaer, 1802) yaşaya bilən bütün yerlər diqqətlə nəzərdən keçiril- Material: 6 ♀♀, Goranboy. Bozdağ, mişdir. Bundan başqa nümunələrin toplanmasında 12.05.2015. Hüseynov E.F. çətir, entomoloji tor, eksqauster, tələlərdən, bot- Azərbaycanda yayılması: Qusar, Gəncə, robiont hörümçəklərin yuvalardan çıxarılması və s. Abşeron yarımadasında, Böyük Qafqazın cənub

85 Xasayeva və Hüseynov hissəsində, Muğan düzündə, Lənkəran təbii vila- Altıağac və Ağstafada qeyd olunub (Дунин,1984; yətində, İsmayıllıda, Şərurda, Göygöl Milli Par- Guseinov, 1999; Marusik et al., 2004; Нуруева, kında və Ağstafada qeyd olunub. (Вержбицкий, 2011; Гусейнов, Хасаева, 2013; Xasayeva, 2015). 1902; Xаритонов, 1936; Дунин, 1984; Дунин, Dünyada yayılması: Holarktik növdür. 1989; Мамедов, 1992; Guseinov, 1999; Hüseynov və b., 2003; Marusik et al., 2004; Xasayeva, 2014; Cins: Tibellus Simon, 1875 Xasayeva, 2015). Tibellus oblongus (Walckenaer, 1802) Dünyada yayılması: Palearktik növdür. Material: 1♀, Goranboy. Bozdağ, 12.05.2015. Hüseynov E.F. Fəsilə: Phrurolithidae Banks, 1892 Azərbaycanda yayılması: Gəncədə, Şəki- Phrurolithus C.L.Koch, 1839 Zaqatala bölgəsində, Abşeron yarımadasında, Phrurolithus festivus (C.L.Koch, 1835) Böyük Qafqazın cənub hissəsində, Muğan düzün- Material: 1♂, Goranboy. Bozdağ, 12.05.2015. də, Lənkəran təbii vilayətində, Qobustanda və Hüseynov E.F. Ağstafada qeyd olunub (Xаритонов,1936; Атаки- Azərbaycanda yayılması: Böyük Qafqazın шиев, 1969; Guseinov, 1999; Нуруева, 2011; cənub hissəsində, Abşeron yarımadasında, İsma- Xasayeva, 2015) yıllıda, Şahbuzda və Şamaxıda yayılıb (Дунин, Dünyada yayılması: Holarktik növdür. 1989; Hüseynov və b., 2003; Marusik et al., 2004; Гусейнов, 2008). Fəsilə: Pholcidae C.L.Koch, 1851 Dünyada yayılması: Palearktik növdür. Holocnemus Berland, 1942 Qeyd: Gəncə-Qazax bölgəsi üçün yeni Holocnemus pluchei (Scopoli, 1763) fəsilədir. Material: 6♂♂, 6♀♀, Goranboy. Bozdağ, 12.05.2015. Hüseynov E.F; 4 ♀♀, Goranboy. Fəsilə: Oxyopidae Thorell, 1870 Bozdağ, 12.05.2015.Əliyev X.Ə. Oxyopes Latreille, 1804 Azərbaycanda yayılması: Növ Qobustan Oxyopes heterophtalmus (Latreille, 1804) ərazisində və Ağstafada qeyd olunub (Нуруева, Material: 1♀, Goranboy. Bozdağ, 12.05.2015. 2011; Xasayeva, 2015). Hüseynov E.F. Dünyada yayılması: Aralıq dənizi ətrafı, di- Azərbaycanda yayılması: Ağstafa, Qusar, gər yerlərə də introduksiya olunub. Gəncə, Abşeron yarımadasında, Böyük Qafqazın cənub hissəsində, Lənkəran Təbii Vilayətində, İs- Fəsilə: Salticidae Blackwall, 1841 mayıllıda, Şərurda, Xızı, Altıağac və Göygöl Milli Cyrba Simon, 1876 Parkında qeyd olunub. (Kulczynski 1895; Xasaye- Cyrba algerina (Lucas, 1846) va, 2015; Вержбицкий, 1902; Харитонов, 1936; Material: 2 juv, 2♀♀, Goranboy. Bozdağ, Дунин, 1984; Дунин, 1989; Guseinov,1999; Hü- 12.05.2015. Hüseynov E.F. seynov və b., 2003; Marusik et al., 2004; Гусейнов, Azərbaycanda yayılması: Neftçala, Xanlar, 2013; Xasayeva, 2014). Abşeron yarımadası, Böyük Qafqazın cənub ya- Dünyada yayılması: Palearktik növdür. macları, Lerik, Siyəzən, Ağdaş, Qobustan, Xızı, Salyan, Şərur və Ağstafada rast gəlinib (Дунин, Fəsilə: Lycosidae Sundevall, 1883 1979; Дунин, 1984; Дунин, 1989; Logunov, 2001; Alopecosa Simon, 1885 Aлиева, 2010; Marusik et al., 2004; Xasayeva, Alopecosa cuneata (Clerck, 1757) 2015). Material: 2♂♂, Goranboy, Bozdağ, Dünyada yayılması: Aralıq dənizindən Mər- 20.08.2015, X.Əliyev. kəzi Asiyaya qədər yayılıb. Azərbaycanda yayılması: Lənkəran Təbii Vilayətində rast gəlinib (Guseinov, 1999). Cins: Phlegra Simon, 1876 Dünyada yayılması: Palearkrik növdür. Phlegra bresnieri (Lucas, 1848) Qeyd: Gəncə-Qazax bölgəsi üçün yeni cinsdir. Material: 1♂, Goranboy, 20.08.2015, X.Əliyev. Fəsilə: Philodromidae Thorell, 1870 Azərbaycanda yayılması: Abşeron yarımada- Thanatus C.L.Koch, 1837 sı, Siyəzən, Qobustan, Ağdaş, Şərur, Qobustan və Thanatus vulgaris (Simon, 1870) Goranboyda rast gəlinib (Дунин, 1984; Logunov, Material: 2♂♂, Goranboy. Bozdağ, 1996; Marusik et al., 2004; Aлиева, 2010; Xasa- 12.05.2015. Hüseynov E.F. yeva, 2016). Azərbaycanda yayılması: Azərbaycanda Ab- Dünyada yayılması: Aralıq dənizindən Mər- şeron yarımadasında, Muğan düzündə, Lənkəran kəzi Asiyaya qədər yayılıb (Məmmədov və b., təbii vilayətində, Şərur, Şahbuz, Qobustan, Xızı, 2012).

86 Goranboy Rayonu Ərazisində Hörümçəklərin

Cins: Philaeus Thorell, 1869 yamacları, Muğan düzü, Lənkəran Təbii Vilayəti, Philaeus chrysops (Poda, 1761) İsmayıllı,Şərurda, Şamaxıda, Qobustanda, Xızı və Material: 2♀♀, Goranboy. Bozdağ, Altıağacda rast gəlinib (Kulczynski, 1895; Харито- 12.05.2015. Hüseynov E.F. нов, 1936; Дунин, 1984; Дунин, 1989; Мамедов, Azərbaycanda yayılması: Lənkəran, Abşe- 1992; Guseinov, 1999; Hüseynov və b., 2003; Maru- ron yarımadası, Böyük Qafqazın cənub yamacları, sik et al., 2004; Гусейнов, 2008; Гусейнов, 2013). Muğan düzü, İsmayıllı, Xaçmaz, Şamaxı, Şuşa, Dünyada yayılması: Holarktika. Qax, Balakən, Ağdaş, Göygöl, Lerik, Neftçala, Lənkəran təii vilayəti, Xaçmaz, Qax, Balakən, Şə- Cins: Steatoda Sundevall, 1833 rur, Şahbuz, Göygöl Milli Parkında, Ağstafada və Steatoda albomaculata (De Geer, 1778) Qarayazı Dövlət Təbiət Qoruğunda rast gəlinib Material: 2♀♀, Goranboy, Bozdağ, (L.Koch, 1878; Дунин, 1979; Дунин, 1984; Ду- 12.05.2015, E.Hüseynov. нин, 1989; Мамедов, 1992; Logunov, 2001; Maru- Azərbaycanda yayılması: Abşeron yarımada- sik et al., 2004; Aлиева, 2010; Xasayeva, 2014). sı, Böyük Qafqazın cənub yamacları, Muğan düzü, Dünyada yayılması: Palearktik növdür Lənkəran Təbii Vilayəti, İsmayıllı, Şərurda və Şa- (Məmmədov və b., 2012). maxıda rast gəlinib (Дунин, 1984; Дунин, 1989; Мамедов, 1992; Guseinov, 1999; Hüseynov və b., Cins: Salticus Latreille, 1804 2003; Marusik et al., 2004; Гусейнов, 2008). Salticus tricinctus (C.L.Koch, 1846) Dünyada yayılması: Kosmopolit növdür. Material: 1♂, Goranboy, Bozdağ, 12.05.2015, Qeyd: Gəncə-Qazax bölgəsi üçün yeni E.Hüseynov. növdür. Azərbaycanda yayılması: Lerik, Abşeron ya- rımadası, Xızı, Salyan, Şahbuz, Qobustan və Go- Növ: Steatoda paykulliana (Walckenaer, ranboyda yayılıb (Logunov, 2001; Marusik et al., 1805) 2004; Aлиева, 2010; Xasayeva, 2016). Material: 2♀♀, Goranboy, Bozdağ, Dünyada yayılması: Mərkəzi Asiya və Qaf- 12.05.2015, E.Hüseynov. qazda (Məmmədov və b., 2012). Azərbaycanda yayılması: Növ Böyük Qaf- qazın cənub yamacları, Abşeron yarımadasında, Fəsilə: Tetragnathidae Menge, 1866 Muğan düzündə, Lənkəran təbii vilayətində, İsma- Pachygnatha Sundevall, 1823 yıllıda, Şərurda, Şamaxıda, Göygöl Milli Parkı və Pachygnatha degeeri Sundevall, 1830 Ağstafada qeyd olunub (Атакишиев, 1969; Дунин, Material: 3♂♂, 3♀♀, Goranboy, Bozdağ, 1989; Мамедов, 1992; Guseinov, 1999; Hüseynov 20.08.2015, Əliyev X.Ə. və b., 2003; Marusik et al., 2004; Гусейнов, 2008; Azərbaycanda yayılması: Abşeron yarımada- Xasayeva, 2014; Xasayeva və b., 2015). sı, Böyük Qafqazın cənub yamacları, Muğan düzü, Dünyada yayılması: Avropa, Aralıq dənizin- Lənkəran təii vilayəti və Şahbuzda rast gəlinib dən Mərkəzi Asiyaya qədər yayılıb. (Дунин, 1984; Дунин, 1989; Мамедов, 1992; Gu- seinov, 1999; Marusik et al., 2004). Növ: Stetoda triangulosa (Walckenaer, 1802) Dünyada yayılması: Palearktik növdür. Material: 1♀, Goranboy, Bozdağ, 12.05.2015, E.Hüseynov. Cins: Tetragnatha Latreille, 1804 Azərbaycanda yayılması: Qusar, Gəncə, Bö- Tetragnatha extensa (Linnaeus, 1758) yük Qafqazın cənub yamaclarında, Qobustanda Material: 1♂, 2 ♀♀, Goranboy. Bozdağ, (Aliyeva 2010) və Ağstafada yayılıb (Вержбиц- 12.05.2015. Hüseynov E.F. кий, 1902; Харитонов, 1936; Атакишиев, 1969; Azərbaycanda yayılması: Gəncə, Böyük Qaf- Дунин, 1984; Дунин, 1989; Мамедов, 1992; Gu- qazın cənub yamacları, Muğan düzü və Lənkəran seinov, 1999; Aлиева, 2010; Xasayeva, 2015). Təbii Vilayətində rast gəlinib (Харитонов, 1936; Dünyada yayılması: Kosmopolit növdür. Дунин, 1989; Мамедов, 1992; Guseinov, 1999). Dünyada yayılması: Holarktika. Cins: Theridion Walckenaer, 1805 Theridion melanurum Hahn, 1831 Fəsilə: Theridiidae Sundevall, 1833 Material: 1♂, 6♀♀, Goranboy, Bozdağ, Phylloneta Archer, 1950 12.05.2015, E.Hüseynov. Phylloneta impressa (L.Koch, 1881) Azərbaycanda yayılması: Lənkəran Təbii Material: 3♂♂, Goranboy, Bozdağ, Vilayətində, Şərurda, Qobustanda və Xızıda yayılıb 12.05.2015, E.Hüseynov. (Guseinov, 1999; Marusik et al., 2004; Aлиева, Azərbaycanda yayılması: Ağstafada, Gən- 2010; Гусейнов, 2013; Xasayeva, 2015). cədə, Abşeron yarımadası, Böyük Qafqazın cənub Dünyada yayılması: Holarktik növdür.

87 Xasayeva və Hüseynov

Qeyd: Gəncə-Qazax bölgəsi üçün yeni Qeyd: Gəncə-Qazax bölgəsi üçün yeni növdür. növdür.

Fəsilə: Thomisidae Sundevall, 1833 Fəsilə: Uloboridae Thorell, 1869 Ebrechtella Dahl, 1907 Uloborus Latreille, 1806 Ebrechtella tricuspidata Misumena Uloborus walckenaerius (Latreille, 1806) tricuspidata (Fabricius, 1775) Material: 1 ♀, Goranboy, Bozdağ, Material: 1♂, Goranboy, Bozdağ, 12.05.2015, 12.05.2015, E.Hüseynov. E.Hüseynov. Azərbaycanda yayılması: Gəncə, Xaçmaz, Azərbaycanda yayılması: Qusar, Gəncə, Ab- Saatlı, Lənkəran, Böyük Qafqazın cənub hissəsi, şeron yarımadası, Böyük Qafqazın cənub yamac- Muğan düzü, İsmayıllı, Şərurda, Qobustanda, Xı- ları, Muğan düzü və Lənkəran Təbii Vilayətində zıda, Göygöl Milli Parkı və Ağstafada qeyd olunub yayılıb (Вержбицкий, 1902; Харитонов, 1936; (Xаритонов, 1936; Дунин, 1988; Дунин, 1989; Дунин, 1984; Дунин, 1989; Мамедов, 1992; Gu- Мамедов, 1992; Hüseynov və b., 2003; Marusik et seinov, 1999). al., 2004; Aлиева, 2010; Гусейнов, 2013; Xasa- Dünyada yayılması: Palearktika. yeva, 2014; Xasayeva, 2015). Dünyada yayılması: Palearktik növdür. Cins: Runcinia Simon, 1875 Runcinia grammica (C.L.Koch, 1837) Fəsilə: Zodariidae Thorell, 1881 Material: 3 ♀♀, Goranboy, Bozdağ, Cins: Zodarion Walckenaer, 1826 12.05.2015, E.Hüseynov. Növ: Zodarion thoni Nosek, 1905 Azərbaycanda yayılması: Gəncə, Abşeron Material: 2♂♂, ♀♀, Goranboy, Bozdağ, yarımadasında, Böyük Qafqazın cənub hissəsi, 12.05.2015, E.Hüseynov. Muğan düzü, Lənkəran təbii vilayətində, Şamaxıda, Azərbaycanda yayılması: Abşeron yarımada- Qobustanda, Xızıda və Ağstafada qeyd olunub (Ха- sı, Böyük Qafqazın cənub hissəsi, Qəbələ, Saatlı, ритонов, 1936; Дунин, 1984; Дунин, 1989; Маме- Qobustan, Şirvan, Şamaxı, Lerik, Salyan, Gəncə, дов, 1992; Guseinov, 1999; Гусейнов, 2008; Aлие- Şuşa və Muğan düzündə yayılıb (Дунин, 1984; ва, 2010; Гусейнов, 2013; Xasayeva və b., 2015). Дунин,1989; Дунин, 1987; Дунин, 1991; Маме- Dünyada yayılması: Palearktika və Cənubi дов, 1992; Guseinov, 1999). Afrika. Dünyada yayılması: Şərqi Avropadan Azər- baycana qədər yayılıb. Cins: Thomisus Walckenaer, 1805 Thomisus onustus Walckenaer, 1805 Material: 2♂♂, 3 ♀♀, Goranboy, Bozdağ, NƏTİCƏLƏR 12.05.2015, E.Hüseynov. Azərbaycanda yayılması: Lənkəran təbii vi- 1. Aparılan tədqiqatlar zamanı 13 fəsilə, 22 layətində, Ağstafada, Qusarda, Gəncədə, Abşeron cinsə aid 24 növ hörümçək aşkar olunub. yarımadasında, Böyük Qafqazın cənub hissəsində, 2. Bir fəsilə (Phrurolithidae Banks, 1892) Muğan düzündə, İsmayıllıda, Şərurda, Şamaxıda, Gəncə-Qazax bölgəsi üçün ilk dəfə qeyd olunub. Xızıda, Göygöl Milli Parkı və Ağstafada qeyd 3. İki cins (Alopecosa Simon, 1885; Phruro- olunub (Koch, 1878; Kulczynsky, 1895; Xasayeva, lithus C.L.Koch, 1839) Gəncə-Qazax bölgəsi üçün 2015; Вержбицкий, 1902; Xаритонов, 1936; Ду- ilk dəfə qeyd olunub. нин, 1984; Дунин, 1989; Дунин, Мамедов, 1992; 4. Beş növ (Phrurolithus festivus (C.L.Koch, Hüseynov və b., 2003; Marusik et al., 2004; Гу- 1835); Alopecosa cuneata (Clerck, 1757); Stea- сейнов, 2008; Гусейнов, 2013; Xasayeva, 2014; toda albomaculata (De Geer, 1778); Theridion me- Xasayeva, 2015). lanurum Hahn, 1831; Titanoeca veteranica Her- Dünyada yayılması: Palearktik növdür. man, 1879) Gəncə-Qazax bölgəsi üçün ilk dəfə qeyd olunub. Fəsilə: Titanoecidae Lehtinen, 1967 Titanoeca Thorell, 1870 Titanoeca veteranica Herman, 1879 ƏDƏBİYYAT Material: 2♂♂, Goranboy, Bozdağ, 12.05.2015, E.Hüseynov. Hüseynov E.F., Əliyev X.Ə., Sneqovaya N.Y. Azərbaycanda yayılması: Abşeron yarıma- (2003) İsmayıllı qoruğunun hörümçəklər fauna- dasında rast gəlinib (Дунин, 1984; Дунин, 1988). sının öyrənilməsinə dair. Azərbaycan Zooloqlar Dünyada yayılması: Şərqi Avropadan Mər- cəmiyyəti, I Qurultayın materialları. Bakı: 191- kəzi Asiyaya qədər yayılıb. 195.

88 Goranboy Rayonu Ərazisində Hörümçəklərin

Hüseynov E.F., Xasayeva Ş.İ. (2013) Hirkan Milli Харитонов Д.Е. (1936) Дополнение к каталогу Parkının hörümçəkləri. Zoologiya İnstitutunun русских пауков. Уч. зап. Пермск. ун-та, əsərləri, 31(№ 2): 205-211. 2(вып.1): 167-225. Məmmədov Q.Ş., Yusifov E.F., Xəlilov M. və b. Хасаева. Ш.И. (2014) K изучению фауны (2012) Azərbaycan ekoturizm potensialı. Bakı: пауков (Arachnida: Araneae) Гёй-Гёльского Şərq-Qərb, II: 268-275. Государственного Природного заповедника. Xasayeva Ş.İ., Hüseynov E.F. (2015) Gəncə- Материалы Международной научной конфе- Qazax bölgəsinin hörümçək (Arachnida, Ara- ренции «Каспийское море: прошлое, насто- neae) faunasının yeni növləri. Zoologiya İnsti- ящее, будущее». Махачкала: c. 203-205. tutunun Əsərləri., 33(1): 50. Dunin, P.M., Nenilin A.B. (1987) The spider fa- Xasayeva Ş.İ., Hüseynov E.F. (2015) Ağstafa mily Zodariidae in the Caucasus (Arachnida: rayonu ərazisində hörümçəklərin (Arachnida, Araneae). Senckenbergiana Biologica, 68: 191- Araneae) öyrənilməsinə dair. AMEA-nın Xəbər- 198. ləri, biologiya və tibb elmləri, 70(2): 68. Dunin P.M., Zacharjan V.A. (1991) New spider Xasayeva Ş.İ., Hüseynov E.F., Məhərrəmov species of genus Zodarion from the Caucasus M.M. (2015) Azərbaycanin qərb hissəsinin hö- (Aranei, Zodariidae). Zoologicheskiĭ Zhurnal, rümçəklərinin (Arachnida, Araneae) öyrənilmə- 70(10): 142-144. sinə dair. AMEA Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri, Guseinov E.F. (1999) Spiders of Lenkoran natural təbiət və texniki elmlər seriyası, 1(4): 217-224. region and Apsheron peninsula in Azerbaijan. Алиева. Т.В. (2008). Фауна пауков (Arachnida: Autoreferate of the thesis of candidate (Ph.D) of Araneae) Пиркулинского заповедника Азер- biological sci. degree. Baku, 29 p. байджана, Институт Зоологии НАН Азербай- Logunov D.V. (1996e) A review of the genus джана. Институт Зоологии НАН Азербай- Phlegra Simon, 1876 in the fauna of Russia and джана. Баку: 281-287. adjacent countries (Araneae: Salticidae: Aeluril- Алиева Т.В. (2010) К изучению фауны пауков linae). Genus, 7: 533-567. (Arachnida: Aranei) Гобустанского заповед- Logunov D.V., Guseynov. E.F. (2001) Faunistic ника Азербайджана. Кавказский Энтомоло- review of the jumping spiders of Azerbaijan гический Бюллетень. Ростов-на-Дону,6 (вып. (Aranei, Salticidae), with additional faunistic 2): 133-142. records from neighbouring Caucasian countries. Атакишиев Т.А. (1969) Пауки – симбионты ме- Arthropoda Selecta. 10 (3): 243-260 доносной пчелы. Уч. зап. Казанск. вет. ин-та, Khasayeva Sh.I. (2015) Spider (Arachnida, Ara- 105: 317-323. neae) fauna of Garayazi State Nature Reserve. Вержбицкий Э. (1902) О пауках Кавказского Academic Science Week, International Multi- края. Зап. Киевск. общ. естествоисп., 17 (вып. disciplinary Forum, Baku: 365. 2): 461-504. Marusik Y.M., Guseinov E.F., Aliev H.A. (2004) Дунин П.М. (1979а) Материалы по фауне пау- Spiders (Arachnida: Aranei) of Azerbaijan. 4. ков сем. Salticidae Азербайджана. Науч. тр. Fauna of Naxcivan. Arthropoda Selecta, 13: 135- Азерб. Ун-та., cер. биол. н., вып. 1: 35-40. 149. Дунин П.М. (1984) Фауна и экология пауков Koch L. (1878) Kaukasische Arachnoiden. In (Aranei) Апшеронского полуострова (Азер- O.Schneider (ed.): Naturwissenschaftliche Beit- байджанская ССР). Фауна и экол. Пауко- rage zur Kenntniss der Kaukasuslander. Dres- образных. Пермь: Пермск. ун-т., с. 45-60. den, 3: 36-71. Дунин П.М. (1989) Фаунa и высотное распре- Kulczynsky A.L. (1895) Attidae Musei Zoologici деление пауков (Arachnida, Aranei) Азербай- Varsoviensis in Siberia Orientali Collecti. Dissert. джанской части южного макросклона Боль- Akad. Cracoviensis., 32: 44-98.tab.II. шого Кавказа. Фауна и экол. пауков и скор- Schmidt P. (1895). Beitrag zur Kenntnis der пионов: Арахнол. сб. М.: Наука., с. 31-39. Laufspinnen (Araneae, Citigradae Thor.) Russ- Дунин П.М., Мамедов А.А. (1992) Пауки lands. Zool. Jb., Abt. syst. Bol. 8 (4): 439-484 хлопковых полей юго-восточной части Азер- http://www.araneae.unibe.ch (Araneae spiders of байджана. Бюл. Моск. общ-ва испыт. приро- Europe). ды, Отд. биол., 97 (вып. 6): 53-61 http://research.amnh.org/iz/spiders/catalog_15.0 Нуруева Т.В., Гусейнов Э.Ф. (2011) К изуче- /index.html (The World Spider Catalog, Version нию фауны пауков прибрежной зоны Каспий- 15 by Norman I. Platnick). ского моря в пределах Гобустана. Zoologiya İnstitutunun əsərləri, XXIX: 448-455.

89 Xasayeva və Hüseynov

К Изучению Пауков (Arachnida, Araneae) Гёранбойского Района

Ш.И. Хасаева, Э. Ф. Гусейнов

Институт зоологии НАН Азербайджана

В настоящей статье приводятся результаты исследований, проведенных на территории Гёран- бойского района в 2015 году. За период исследований было собрано 24 вида пауков, относящихся к 22 родам и 13 семействам. Из них одно семейство (Phrurolithidae Banks, 1892), 2 рода (Alopecosa Simon, 1885; Phrurolithus C.L.Koch, 1839) и 5 видов (Phrurolithus festivus (C.L.Koch, 1835); Alopecosa cuneata (Clerck, 1757); Steatoda albomaculata (De Geer, 1778); Theridion melanurum Hahn, 1831; Titanoeca veteranica Herman, 1879) впервые отмечаются для фауны Гянджа-Газахской зоны.

Ключевые слова: Гянджа-Газахская зона, пауки, вид, род, семейство

To The Study Of Spiders (Arachnida, Araneae) Of Goranboy District

Sh.I. Khasayeva, E.F. Huseynov

Institute of Zoology, Azerbaijan NAS

In the present paper the resulst of investigation conducted in Goranboy district in 2015 are provided. During the investigation 24 species of spiders belonging to 22 genera and 13 families were collected. Of these one family (Phrurolithidae Banks, 1892), 2 genera (Alopecosa Simon, 1885; Phrurolithus C.L.Koch, 1839) and 5 species (Phrurolithus festivus (C.L.Koch, 1835); Alopecosa cuneata (Clerck, 1757); Steatoda albomacu- lata (De Geer, 1778); Theridion melanurum Hahn, 1831; Titanoeca veteranica Herman, 1879) are reported for the first time for the fauna of Gyanja-Gazakh zone.

Keywords: Ganja-Gazakh zone, spider, species, genus, family

90