Winkelatlas Rotterdam

Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam

Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam

Winkelatlas Rotterdam

Datum 22 april 2005 Kenmerk RTD126/Gfr/1283 Eerste versie

Documentatiepagina

Opdrachtgever(s) Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam

Titel rapport Winkelatlas Rotterdam

Kenmerk RTD126/Gfr/1283

Datum publicatie 22 april 2005

Projectteam opdrachtgever(s) de heer H. van de Zande en mevrouw E. Jacobs

Projectteam Goudappel Coffeng de heren R.J. de Graaf en B.P. van Dijk

Projectomschrijving In de Winkelatlas Rotterdam zijn de resultaten opgenomen van het consumentenonderzoek dat in 2004 door Goudappel Coffeng in opdracht van het OBR is uitgevoerd. De winkelatlas biedt inzicht in lokale koopstromen en het economisch functioneren van winkelgbieden. Tevens is inzicht verkregen in de de volgende onderdelen: beoordeling van winkelgebieden, bezoekfrequentie, vervoerswijze, bezoekreden en de combinatie met leisure.

Trefwoorden winkelatlas, winkelcentra, aanbodgegevens, economisch functioneren en koopstromen

Inhoud Pagina

Samenvatting I

1 Inleiding 1 1.1 Aanleiding 1

2 Onderzoeksopzet 3 2.1 Onderzoeksgebied 3 2.2 Aanbodanalyse 3 2.2.1 Branchering 3 2.3 Vraaganalyse 4 2.3.1 Steekproeftrekking 4 2.3.2 Steekproefomvang 5 2.3.3 Weging 6 2.3.4 ‘Yesterday-methode’ 6 2.4 Toevloeiing van buiten onderzoeksgebied 7 2.5 Bestedingscijfers 7 2.5.1 Omzetstijging 7 2.6 Economisch functioneren 7

3 Winkelen in de gemeente Rotterdam 9 3.1 Aanbod 10 3.2 Koopstromen dagelijkse artikelen sector 11 3.3 Koopstromen niet-dagelijkse artikelen sector 13 3.4 Veranderingen in de koopstromen 16 3.5 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekredenen 17 3.6 Beoordeling winkelgebieden Rotterdam 18 3.7 Combinatie met leisure 19

4 Winkelen per deelgemeente 21 4.1 Deelgemeente Overschie 21 4.1.1 Detailhandelsaanbod 22 4.1.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 24 4.1.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 24 4.1.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 27 4.1.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 28 4.2 Deelgemeente Hillegersberg/Schiebroek 31 4.2.1 Detailhandelsaanbod 32 4.2.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 33 4.2.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 33 4.2.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 36 4.2.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 37

4.3 Deelgemeente Prins Alexander 39 4.3.1 Detailhandelsaanbod 40 4.3.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 41 4.3.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 41 4.3.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 44 4.3.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 45 4.4 Deelgemeente Noord 49 4.4.1 Detailhandelsaanbod 50 4.4.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 51 4.4.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 51 4.4.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 54 4.4.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 55 4.5 Deelgemeente Kralingen/Crooswijk 59 4.5.1 Detailhandelsaanbod 60 4.5.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 61 4.5.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 61 4.5.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 64 4.5.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 65 4.6 Deelgemeente Delfshaven 67 4.6.1 Detailhandelsaanbod 68 4.6.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 69 4.6.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 69 4.6.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 72 4.6.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 73 4.7 Deelgemeente Stadscentrum 75 4.7.1 Detailhandelsaanbod 76 4.7.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 78 4.7.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 78 4.7.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 81 4.7.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 82 4.8 Deelgemeente Feijenoord 85 4.8.1 Detailhandelsaanbod 86 4.8.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 88 4.8.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 88 4.8.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 92 4.8.5 Beoordeling winkelgebieden 93 4.9 Deelgemeente Charlois 95 4.9.1 Detailhandelsaanbod 96 4.9.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 98 4.9.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 98

4.9.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 101 4.9.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 102 4.10 Deelgemeente IJsselmonde 105 4.10.1 Detailhandelsanbod 106 4.10.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 107 4.10.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 107 4.10.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 110 4.10.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 111 4.11 Deelgemeente Hoogvliet 113 4.11.1 Detailhandelsaanbod 114 4.11.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 115 4.11.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 115 4.11.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 118 4.11.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 119 4.12 Deelgemeente Heijplaat en Pernis 121 4.12.1 Detailhandelsaanbod 122 4.12.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 123 4.12.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 123 4.12.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 125 4.13 Deelgemeente Hoek van Holland 127 4.13.1 Detailhandelsaanbod 128 4.13.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel 129 4.13.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel 129 4.13.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden 131 4.13.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure 132

5 Hoofdwinkelcentra in de gemeente Rotterdam 133 Noorderboulevard (zwaanhals) 133 Rotterdam Centrum 135 Rotterdam Zuidplein 137 Rotterdam Alexandrium (I, II en III) 139 Rotterdam Keizerswaard 141 Hoogvliet Binnenban 143 Rotterdam Binnenweg/ Schiedamseweg 145 Rotterdam Boulevard Zuid 147

Bijlage I: Verklarende woordenlijst

Pagina I

Samenvatting

De gemeente Rotterdam heeft in 2004 met 29 andere opdrachtgevers het koopstromenonderzoek Randstad uit laten voeren. Aanvullend aan dit onderzoek heeft de gemeente aan Goudappel Coffeng BV gevraagd extra telefonische enquêtes af te nemen, met als doel een lokaal koopstromenonderzoek uit te voeren. De resultaten van dit onderzoek zijn in de ‘Winkelatlas Rotterdam 2004’ opgenomen.

Eerdere koopstromenonderzoeken hebben de gemeente veel inzicht geleverd in het economisch functioneren van de detailhandel in Rotterdam. Deze resultaten hebben als bouwstenen gediend voor het te formuleren detailhandelsbeleid. Met de realisatie van deze winkelatlas beschikt de gemeente over een zeer waardevol bestand, met inzicht in het lokale consumentengedrag over een periode van 15 jaar.

In deze samenvatting zijn de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek kort op een rijtje gezet.

Ontwikkeling winkelaanbod De totale omvang van het winkelaanbod in Rotterdam bedraagt bijna 840.000 m2 wvo, verdeeld over 4.400 winkels . Ten opzichte van vorig onderzoeksjaar is het aanbod met 133.000 m2 toegenomen. Deze groei heeft zich voornamelijk in de niet- dagelijkse sector voorgedaan. jaar dagelijks niet-dagelijks totaal 1994 137.200 440.450 577.650 1999 158.330 545.770 704.100 2004 181.009 656.286 837.295

Tabel 1: Ontwikkeling detailhandelsaanbod Rotterdam

De ontwikkeling van het winkelaanbod per deelgemeente is in tabel 2 opgenomen. In deelgemeente Noord is de afgelopen periode het winkelaanbod met circa 12.500 m2 wvo het sterkst toegenomen. Het minst is het winkelaanbod gegroeid in deelgemeente Krallingen/Crooswijk, in vergelijking met vijf jaar geleden is hier het winkelaanbod vrijwel gelijk gebleven.

Pagina II

jaar Charlois Delfshaven Feijenoord Hillegersberg/Schiebroek Ijsselmonde Kralingen/Crooswijk Noord Overschie Prins Alexander Stadscentrum Hoogvliet Heijplaaten Pernis Hoek van Holland Totaal 1994 59.480 43.660 44.990 28.130 42.140 32.900 46.520 16.200 61.010 159.180 26.040 2.120 4.820 577.650 1999 70.350 49.060 46.560 30.590 47.800 38.530 48.680 18.640 149.730 167.470 27.570 2.190 2.850 704.100 2004 81.634 54.865 59.024 41.568 55.883 38.573 65.740 21.607 159.736 209.341 34.707 6.249 8.368 837.295

Tabel 2: Ontwikkeling winkelaanbod deelgemeenten Rotterdam

De trend van schaalvergroting is in Rotterdam duidelijk waar te nemen. Het aantal verkooppunten is ten opzichte van 1999 stabiel gebleven, de gemiddelde omvang van de winkelunits is daarentegen toegenomen tot 190 m2 wvo. jaar dagelijks niet-dagelijks totaal 1994 89 156 132 1999 103 185 157 2004 130 218 190

Tabel 3: Schaalvergroting winkeloppervlak 1994-2004 Rotterdam

Schaalvergroting heeft er voor de Rotterdamse consument toe geleid dat zij meer vierkante meters winkels tot de beschikking hebben. Het gemiddelde vloeroppervlak per 1.000 Rotterdamse inwoners is 1.413 m2 wvo. jaar dagelijks niet-dagelijks totaal 1994 230 739 969 1999 267 921 1.188 2004 305 1.107 1.413

Tabel 4: Winkelaanbod per 1.000 inwoners 1994-2004 Rotterdam

Koopgedrag De oriëntatie van de Rotterdammers op het eigen winkelapparaat is in de dagelijkse sector met 95% onverminderd hoog gebleven. Ten opzichte van 1999 betekent het echter een lichte daling van 2%.

Pagina III

In de niet-dagelijkse sector is de koopkrachtbinding eveneens licht gedaald naar 85%, dit was in 1999 nog 89%. Deze ontwikkelingen zijn het gevolg van het toenemende winkelaanbod in zowel Rotterdam maar ook de rest van de provincie Zuid-Holland en de Randstad. De keuzemogelijkheden voor de consument zijn zodoende sterk toegenomen. Als gevolg van de recessie is deze consument ook kritischer geworden en beschikt vanwege het internet over betere informatie. Het gevolg is toegenomen zwerfgedrag.

De ontwikkeling van de koopstromen in de verschillende deelgemeenten is in tabel 5 weergegeven. In de dagelijkse sector is het beeld in de verschillende deelgemeente overeenkomstig met de ontwikkeling in de gemeente Rotterdam. Sinds 1999 is in vrijwel alle deelgemeenten de koopkrachtbinding in de dagelijkse sector gedaald. Een- zelfde ontwikkeling wordt waargenomen in de niet-dagelijkse sector. Het merendeel van de deelgemeenten laat een daling van de koopkrachtbinding zien.

1990 1994 1999 2004 niet- niet- niet- niet- deelgemeente dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks Overschie 62% 29% 75% 37% 92% 38% 65% 48% Hillegersberg/Schiebroek 80% 39% 95% 46% 75% 33% Prins Alexander 70% 47% 86% 52% 91% 64% 86% 58% Noord 55% 28% 77% 35% 83% 35% 72% 27% Kralingen/Crooswijk 57% 23% 74% 23% 84% 19% 56% 12% Delfshaven 45% 17% 75% 27% 93% 25% 54% 13% Stadscentrum 88% 86% 59% 63% 87% 91% 77% 68% Feijenoord 66% 35% 78% 29% 65% 20% Charlois 54% 46% 85% 61% 95% 74% 61% 36% IJsselmonde 72% 35% 85% 50% 70% 34% Hoogvliet 92% 45% 87% 44% 97% 53% 94% 55% Heijplaat en Pernis 63% 23% 39% 10% 55% 14% 44% 7% Hoek van Holland 67% 38% 75% 40% 91% 37% 86% 31% eindtotaal 94% 86% 97% 89% 95% 85%

Tabel 5: ontwikkeling koopkrachtbinding deelgemeenten Rotterdam

Het toegenomen zwerfgedrag van de consument is ook de oorzaak dat het aandeel vreemde koopkracht, oftewel toevloeiing is toegenomen sinds 1999. In de dagelijkse sector betreft het een toename van 3 naar 5%. De koopkrachtoevloeiing in de niet- dagelijkse sector steeg in de afgelopen vijf jaar van 31 naar 36%.

Diezelfde toename is ook waargenomen in het merendeel van de verschillende deelgemeenten (tabel 6). Met uitzondering van deelgemeente Krallingen/Crooswijk zijn in alle overige deelgemeenten de percentages vreemde koopkracht toegenomen voor zowel de dagelijkse als de niet-dagelijkse goederen. Pagina IV

1994 1999 2004 niet- niet- niet- deelgemeente dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks Overschie 11% 41% 7% 35% 17% 48% Hillegersberg/Schiebroek 9% 26% 11% 45% 24% 46% Prins Alexander 23% 36% 11% 53% 19% 69% Noord 13% 51% 9% 37% 31% 59% Kralingen/Crooswijk 14% 23% 20% 28% 15% 61% Delfshaven 14% 24% 5% 10% 17% 55% Stadscentrum 68% 94% 37% 93% 73% 93% Feijenoord 12% 33% 5% 34% 24% 45% Charlois 23% 66% 16% 56% 35% 73% IJsselmonde 14% 25% 6% 36% 13% 53% Hoogvliet 26% 33% 12% 27% 26% 40% Heijplaat en Pernis 12% 5% 4% 16% 7% 63% Hoek van Holland 5% 9% 3% 6% 21% 30% eindtotaal 8% 35% 3% 31% 5% 36%

Tabel 6: Ontwikkeling koopkrachttoevloeiing deelgemeenten Rotterdam

Circa 50% van de Rotterdamse consumenten brengt bijna dagelijks een bezoek aan dagelijkse voorzieningen. De bezoekfrequentie in de niet-dagelijkse artikelen sector ligt lager, 35% van de consumenten gaf aan deze voorzieningen circa 1 keer per week te bezoeken.

Als belangrijkste bezoekmotief bij het boodschappen doen noemt men ‘dichtst bij huis’ en niet ‘prijs’. Voor de niet-dagelijkse artikelen sector is het belangrijkste bezoekmotief ‘compleetheid winkelaanbod’.

De auto blijft ongekend populair onder de consument voor zowel de dagelijkse boodschappen als het winkelen. In tegenstelling tot het Randstadstedelijke koopstromenonderzoek is het gebruik van de tram en de metro een veel gebruikt vervoersmiddel om met name te gaan winkelen. In stadsdeel Prins Alexander bijvoorbeeld gebruikt 36% van de geënquêteerde de metro als vervoersmiddel om te gaan winkelen. In stadsdeel Krallingen/Crooswijk is het gebruik van de tram 20,3% en de metro 23,2%. Daarmee zijn deze modaliteiten nog meer gebruikt dan de auto (14,1%).

Uit de analyses naar het combinatiebezoek met leisurevoorzieningen blijkt dat de consument dit voornamelijk doet tijdens het recreatieve winkelen. Winkelen wordt vooral gecombineerd met horecavoorzieningen zoals café’s en lunchrooms. 64% van de bezoekers aan Alexandrium III combineert dit met een bezoek aan één van de horecagelegenheden. Pagina V

Tijdens het boodschappen doen is er minder vaak sprake van combinatiebezoek met leisurevoorziengen. Hier zijn het overigens ook de horecagelegenheden als lunchrooms en café’s waarmee de dagelijkse boodschappen worden gecombineerd.

Economisch functioneren In Rotterdam is in 2004 ruim € 3 miljard in winkels uitgegeven. Daarmee neemt Rot- terdam 19% van de totale bestedingen in heel Zuid-Holland voor haar rekening. Ten opzichte van 1999 is de omzet in Rotterdam met ongeveer €430 miljoen toegenomen. Veruit het belangrijkste stadsdeel wat betreft omzet is het stadscentrum. Vorig jaar is hier € 936 miljoen omgezet. Op enige afstand volgen de stadsdelen Prins Alexander (€ 574 miljoen) en Charlois (€ 338 miljoen).

Ondanks de groei van de omzet in Rotterdam als geheel betekent dit niet dat in alle stadsdelen dezelfde ontwikkeling is waargenomen. Het sterkst heeft de omzetgroei plaats gevonden in deelgemeente Prins Alexander (+€ 178 miljoen), gevolgd door Stadscentrum (+ € 84 miljoen) en Noord (+ 44 miljoen). Daling van de totale omzet heeft plaatsgevonden in Delfshaven (-€ 21 miljoen), Charlois (-€ 22 miljoen) en Kral- lingen/Crooswijk (-€ 15 miljoen).

1994 1999 2004 niet- niet- niet- deelgemeente dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks Overschie 24 18 29 21 26 36 Hillegersberg/Schiebroek 54 38 72 71 84 61 Prins Alexander 134 113 149 247 187 387 Noord 73 68 83 63 110 80 Kralingen/Crooswijk 72 30 95 30 72 38 Delfshaven 87 49 124 44 97 50 Stadscentrum 84 604 68 784 180 756 Feijenoord 83 69 102 69 130 64 Charlois 115 219 125 235 129 209 IJsselmonde 78 50 93 100 99 105 Hoogvliet 71 46 71 58 92 78 Heijplaat en Pernis 5 1 7 2 4 2 Hoek van Holland 11 7 15 8 21 10 eindtotaal 953 1.415 1.030 1.695 1.239 1.880

Tabel 7: Omzetten deelgemeenten Rotterdam

De vloerproductiviteit in Rotterdam bedraagt voor de dagelijkse artikelensector € 6.847 en voor de niet-dagelijkse sector € 2.865 per m² wvo. In vergelijking met 1999 betekent dit een stijging in de vloerproductiviteit van de dagelijkse detailhandel en een daling in de niet-dagelijkse detailhandel. De omzetgroei in de niet-dagelijkse sector (12% in vijf jaar tijd) heeft de groei van het detailhandelsaanbod niet kunnen Pagina VI

bijhouden. De voornaamste reden is de sterke schaalvergroting maar ook de tegenvallende omzetten in de woonbranche.

Tussen de Rotterdamse stadsdelen bestaan grote verschillen in de gerealiseerde vloerproductiviteiten.

1994 1999 2004 niet- niet- niet- deelgemeente dagelijks dagelijks agelijks dagelijks dagelijks dagelijks Overschie 6.839 1.417 8.304 1.403 9.150 1.916 Hillegersberg/Schiebroek 5.739 2.025 7.723 3.334 7.255 2.046 Prins Alexander 7.219 2.664 7.457 1.905 8.235 2.826 Noord 5.987 1.974 5.933 1.807 6.646 1.625 Kralingen/Crooswijk 5.722 1.457 6.420 1.255 5.934 1.435 Delfshaven 5.917 1.693 7.145 1.382 5.857 1.306 Stadscentrum 5.957 4.159 4.355 5.163 7.104 4.107 Feijenoord 6.306 2.168 5.696 2.398 5.953 1.718 Charlois 9.173 4.664 6.993 4.483 6.236 3.427 IJsselmonde 6.895 1.621 6.874 2.908 7.612 2.449 Hoogvliet 6.143 3.206 6.436 3.510 7.191 3.557 Heijplaat en Pernis 3.548 1.608 5.306 2.484 8.200 346 Hoek van Holland 5.529 2.663 6.698 3.137 4.651 2.587 eindtotaal 6.948 3.212 6.505 3.040 6.847 2.865

Tabel 0.8: Ontwikkeling vloerproductiviteiten stadsdelen Rotterdam (in /m2 wvo)

Van de belangrijke aankoopplaatsen in Rotterdam hebben de afgelopen vijf jaar met name het centrum en Alexandrium (I, II en III) een belangrijke groei doorgemaakt. Zowel de totale omzet als de opbrengst per m2 wvo zijn toegenomen. In de andere grote centra, waaronder Hoogvliet Binnenban, Binnenweg/Schiedamseweg en Boule- vard Zuid is sprake van een beperkte stijging of stabilisatie van de omzet.

Pagina 1

1 Inleiding

1.1 Aanleiding

In 2004 is in opdracht van de provincie Zuid-Holland het ‘Koopstromenonderzoek detailhandel en leisure’ uitgevoerd. Voor de provincie was dit alweer de vierde maal in succesie dat dit onderzoek werd uitgevoerd. Ten opzichte van voorgaande koopstromenonderzoeken is het onderzoeksgebied dit jaar uitgebreid met de provincie Utrecht en delen van Noord-Holland.

De gemeente Rotterdam heeft Goudappel Coffeng gevraagd de steekproefomvang op te hogen zodat inzicht ontstaat in de gemeentelijke koopstromen. De resultaten van deze verdieping zijn gepresenteerd in de Winkelatlas Rotterdam, waarvan u nu het eind- exemplaar voor u heeft liggen.

Bij de realisatie van de Winkelatlas Rotterdam 2004 is aangesloten bij de opzet en methodiek uit 1999. Hiermee is de vergelijkbaarheid tussen beide atlassen gewaar- borgd. Pagina 2 Pagina 3

2 Onderzoeksopzet

2.1 Onderzoeksgebied

Het onderzoeksgebied voor de Winkelatlas beslaat de gehele gemeente Rotterdam. In navolging van eerdere onderzoeken uit 1994 en 1999 is dezelfde gebiedsindeling gehanteerd. Het betreffen de volgende dertien deelgebieden:

1. Overschie; 2. Hillegersberg/Schiebroek; 3. Prins Alexander; 4. Noord; 5. Kralingen/Crooswijk; 6. Delfshaven; 7. Stadscentrum; 8. Feijenoord; 9. Charlois; 10. IJsselmonde; 11. Hoogvliet; 12. Heijplaat en Pernis; 13. Hoek van Holland.

2.2 Aanbodanalyse

Voor de analyse van het winkelaanbod in het onderzoeksgebied hebben wij gebruik gemaakt van Locatus-gegevens. Ter controle hebben wij de aanbodgegevens naar de betreffende opdrachtgevers gestuurd. Op basis van deze gecontroleerde winkelover- zichten is de aanbodanalyse opgesteld.

Bij de aanbodanalyse moet worden opgemerkt dat in het voorgaande onderzoek DIS- bestanden zijn gebruikt om het winkelaanbod in de provincie Zuid-Holland in beeld te brengen. Deze DIS-bestanden waren minder fijnmazig dan de door ons gebruikte Lo- catus-gegevens. Sterke toename van het winkelaanbod sinds 1999 en 2004 kan dus voor een deel worden toegeschreven aan het gebruik van verschillende bronbestanden.

2.2.1 Branchering Voor de Winkelatlas Rotterdam is dezelfde branchering aangehouden als in het hoofd- onderzoek ‘Koopstromen in Beeld’. Dit betekent dat het aanbod grofweg te verdelen is in dagelijkse artikel groepen en niet-dagelijkse artikel groepen. Binnen deze tweede- ling is een verdere verbijzondering gemaakt naar verschillende branches. Deze zijn in tabel 2.1 gepresenteerd.

Pagina 4

branchegroepen - levensmiddelen - persoonlijke Verzorging - warenhuis - kleding & mode - schoenen & Lederwaren - juwelier & Optiek - huishoudelijke & luxe artikelen - antiek & kunst - sport & spel - hobby - media - plant & dier - bruin- & witgoed - auto & fiets - doe-het-zelf - wonen - detailhandel overig

Tabel 2.1: Branchering

2.3 Vraaganalyse

2.3.1 Steekproeftrekking Onderzoekspopulatie De onderzoekspopulatie van het Koopstromenonderzoek (KSO) is gedefinieerd als ‘Consumenten in Nederland’.

Formules steekproefomvang Bij het berekenen van de steekproefomvang is uitgegaan van een enkelvoudige aselec- te steekproeftrekking per stratum. Voor de bepaling van de steekproefomvang is ge- bruikgemaakt van de volgende formule:

z p(1− p) n = α ε 2

Bij een betrouwbaarheid van 95% is de z-waarde 1,96 en bedraagt de steekproefomvang 385 respondenten. Bij een betrouwbaarheid van 85% is de z-waarde 1,45 en bedraagt de steekproefomvang 210 respondenten. Met deze aantallen is er respectievelijk 95 en 85% zekerheid dat de gemeten koopkrachtbinding met een nauwkeurigheid van 5% wordt gemeten.

Randvoorwaarden Voor de steekproefomvang gelden verder de volgende randvoorwaarden: - de steekproef dient een representatieve afspiegeling te zijn van de bevolking van de in het onderzoek te onderscheiden gebieden; - bij het proces van optimaliseren van de steekproefomvang is rekening gehouden met het aantal aankoopplaatsen in het betreffende (herkomst)gebied en de wens Pagina 5

minimaal 95% zekerheid met niet meer dan 5% afwijking te hebben over de gegevens per herkomstgebied en minimaal 85% over de koopstroomgegevens per te onderscheiden aankoopplaats (de zogenaamde 95-85 variant); - het optimaliseren van het proces van steekproeftrekking heeft als resultaat dat er voldoende waarnemingen worden gedaan om zowel over de herkomstgebieden als aankoopplaatsen representatieve, betrouwbare en nauwkeurige gegevens te verschaffen.

In totaal zijn in de regio Rotterdam e.o. 2.730 telefonische enquêtes afgenomen.

2.3.2 Steekproefomvang Voor de totale steekproefomvang zijn er twee onderscheiden eisen: 1. Representatieve afspiegeling van de bevolking per herkomstgebied; 2. Rekening houden met het aantal aankoopplaatsen per herkomstgebied.

Als uitgangspunt voor de berekeningen geldt een betrouwbaarheidsniveau van 95% voor de herkomstgebieden en 85% voor de aankoopplaatsen.

Deze eisen hebben betrekking op de steekproefomvang van het onderzoeksgebied in het reguliere onderzoek zonder verdiepingen. Deze eisen zijn te vertalen in normen die bepalend zijn voor de grootte van de steekproef.

Representatieve afspiegeling van de bevolking per herkomstgebied Het onderzoeksgebied bestaat uit 30 herkomstgebieden. Bij een betrouwbaarheidsniveau van 95% gaat het om 30*385=11.550 respondenten. Om een goede spreiding in een gebied te verkrijgen is uitgegaan van een vast aandeel te behalen respondenten per postcodegebied in een gebied. Op deze manier wordt een goede geografische spreiding naar postcodegebieden verzekerd. In totaal bevat het hele onderzoeksgebied 909 postcodes. Uitgaande van een betrouwbaarheidsniveau van 95% per onderzoeksgebied betekent dit dat gemiddeld 12,7 (11.550/909) respondenten per postcode gewenst is.

Rekening houden met het aantal aankoopplaatsen per herkomstgebied Rekening houden met het aantal aankoopplaatsen per herkomstgebied betekent dat de steekproefomvang toeneemt met het aantal aankoopplaatsen. Als randvoorwaarde geldt dat de koopstroomgegevens met minimaal 85% zekerheid gemeten moeten worden. Dit houdt in dat het onderzoek minimaal 210 enquêtes per aankoopplaats moet bevatten.

Worden bovenstaande eisen vertaald naar normen per herkomstgebied, dan zijn de volgende normen bepalend voor de steekproefomvang: - norm 1: minimaal 385 respondenten per herkomstgebied (95% betrouwbaarheid); - norm 2: minimaal 12,7 respondenten per postcodegebied (95% betrouwbaarheid); - norm 3: minimaal 210 respondenten per aankoopplaats (85% betrouwbaarheid). Pagina 6

2.3.3 Weging De kern van steekproeftrekking bestaat uit het principe van gelijke aantallen per herkomstgebied/bestemmingsgebied met een goede spreiding binnen de gebieden. Met deze aanpak zijn betrouwbare uitspraken te doen op gebiedsniveau. Wanneer we echter uitspraken willen doen voor de hele provincie of naar persoonskenmerken (bijvoorbeeld leeftijd) is een weging noodzakelijk. Uitspraken over absolute grootheden als omzet in een gebied, vergt bovendien een ophoging.

Voor de wegingsmethodiek is dezelfde techniek gebruikt als in voorgaand onderzoek. De gemiddelde weegfactor is 1.00 en deze weegfactor corrigeert voor verschillen in bevolkingsomvang tussen de gebieden. Omdat we binnen een gebied per viercijferige postcode trekken naar rato van het aantal huishoudens, varieert de wegingsfactor niet binnen een gebied maar wel tussen gebieden.

Ophoging vindt ten slotte plaats door uit te gaan van het absolute aantal inwoners per gebied waarbij de weegfactor weer wordt vermenigvuldigd met het aantal inwoners.

Het voordeel van de splitsing van weging en ophoging is vooral van methodologisch technische aard. De gewogen resultaten (bijvoorbeeld de koopkrachtbinding per provincie) zijn zuiver (unbiased) en statistische toetsing (T-toets) is mogelijk. Met de op- gehoogde resultaten vinden we de absolute grootheden.

2.3.4 ‘Yesterday-methode’ In de telefonische enquête is ervoor gekozen de aankoopplaatsen per artikelgroep in beeld te brengen via de zgn. ‘yesterday-methode’. Aan de consument wordt niet zoals in 1994 en 1999 gevraagd waar hij/zij meestal en af en toe een bepaald artikel koopt (of waar hij/zij het meeste geld uitgeeft), maar waar hij/zij de laatste keer en de één na laatste keer het artikel heeft gekocht. De reden voor het hanteren van de yesterday- methode is dat met deze methode het koopgedrag veel zuiverder (meer valide) wordt gemeten: kleine aankoopplaatsen worden niet bevoordeeld of benadeeld ten opzichte van grote aankoopplaatsen. De methode doet op deze manier volledig recht aan de dynamiek in het winkelgedrag waarbij voor sommige branches sprake is van een diffuus patroon: zo is bijvoorbeeld het aankooppatroon van kleding in toenemende mate diffuus en beperken de kledingaankopen zich bij de meeste consumenten allang niet meer tot twee aankoopplaatsen (meestal en af en toe). Een inwoner van Woerden koopt bijvoorbeeld kleding in de eigen woonplaats, Den Haag, Zoetermeer, Utrecht, Rotterdam en tijdens een weekendje weg in Maastricht of Groningen, of bestelt de kleding bij de Wehkamp. Met de yesterday-methode wordt dit gedrag op de juiste manier in kaart gebracht.

Een valide koopstromenonderzoek biedt de garantie dat winkelcentra een (naar omzet) gelijke kans moeten hebben om in de resultaten terecht te komen. Of vanuit de consument geredeneerd: een koopstromenonderzoek moet een goed beeld geven van het aankoopgedrag van de consument. Wanneer de trend zo is dat consumentengedrag Pagina 7

steeds diffuser wordt, wordt dit met een yesterday-methode precies goed gemeten: een meting naar het ’normale’ gedrag is dan niet meer valide omdat er zo weinig normaal gedrag overblijft.

2.4 Toevloeiing van buiten onderzoeksgebied

Voor het bepalen van de toevloeiing van buiten het onderzoeksgebied is ervoor gekozen om het Onderzoek Verplaatsingsgedrag (OVG) als externe bron te gebruiken. Het OVG bestaat uit een groot aantal respondenten die een dagboekje invullen waarin zij hun verplaatsingen noteren. Van elke verplaatsing wordt tevens het verplaatsingsmotief ingevuld. Een voor het koopstromenonderzoek relevant verplaatsingsmotief betreft winkelen en boodschappen doen. Voor toevloeiing op grote afstand geldt dat het hoofdzakelijk om winkelen gaat en niet om de aankoop van levensmiddelen. Met be- hulp van het OVG kan het jaarlijkse aantal verplaatsingen van consumenten van buiten het onderzoeksgebied voor het doen van aankopen in winkelcentra binnen het onderzoeksgebied worden berekend. Door aan de aantallen verplaatsingen de bestedingen te koppelen is de omvang van de toevloeiing in financiële zin bepaald.

2.5 Bestedingscijfers

Voor de bestedingscijfers in het de winkelatlas is onderscheid gemaakt naar bestedingen in de dagelijkse sector en de niet-dagelijkse sector. De Nederlander besteedt jaarlijks gemiddeld € 2.059,-1 aan dagelijkse artikelen. Het gemiddeld besteed bedrag in de niet-dagelijkse sector ligt hoger en bedraagt jaarlijks € 2.396,-. In vergelijking met het voorgaande onderzoek zijn de bestedingen licht gestegen. In 1999 bedroegen de bestedingscijfers voor de dagelijkse artikelen sector € 1.757,- (f 3.873,-) en € 2.196,- (f 4.840,-) voor de niet-dagelijkse artikelen sector.

2.5.1 Omzetstijging De in de tekst vermelde omzetstijgingen tussen 1999 en 2004 betreffen de in die jaren gerealiseerde omzetten. Ten behoeve van de interpretatie van trends wijzen wij er op dat de prijzen zijn veranderd: Uit CBS-gegevens is bekend dat de prijsstijging tussen de onderzoeksjaren (april 1999-april 2004) 15,0% is geweest.

2.6 Economisch functioneren

Door de uitkomsten van het consumentenonderzoek te combineren met de aanbodgegevens van winkelcentra, gemeenten en regio’s, is het mogelijk uitspraken te doen over het economisch functioneren. De confrontatie van ‘vraag’ en ‘aanbod’, geeft aan

______1 Bron: Hoofdbedrijfschap Detailhandel, publicatie ‘Bestedingen en marktaandelen’, 2004. Pagina 8

hoe de winkels gemiddeld genomen functioneren. Een vergelijking met voorgaande metingen maakt duidelijk of het in een winkelcentrum of gemeente slechter, of juist beter gaat.

De analyse van het economisch functioneren beginnen wij met het vaststellen van het bestedingspotentieel van de individuele gemeenten. Dit doen we door het aantal inwoners in een gemeente te vermenigvuldigen met de gemiddelde detailhandelsbestedingen. In dit bestedingscijfer is rekening gehouden met het gemiddelde inkomensni- veau in de gemeente. Door de berekende bestedingspotentiëlen van de gemeenten op te tellen, ontstaat het potentieel voor de regio.

De in het consumentenonderzoek gemeten koopkrachtbindingscijfers geven vervolgens aan welk deel van de bestedingen in de ‘eigen’ gemeente wordt uitgegeven en hoeveel er afvloeit naar aankoopplaatsen buiten de eigen gemeente of regio. Omgekeerd vloei- en er ook bestedingen naar een gemeente toe, afkomstig van consumenten die woon- achtig zijn buiten de eigen gemeente of regio. Door de gebonden bestedingen en de koopkrachttoevloeiing bij elkaar op te tellen, wordt de gerealiseerde omzet van individuele winkelgebieden, gemeenten en regio’s vastgesteld.

Deze omzetcijfers zeggen echter nog niets over het economisch functioneren. Winkel- centra met veel winkelaanbod zullen in de regel een hogere omzet behalen dan centra met een beperkt aanbod. Daarom zetten wij de gerealiseerde omzet af tegen het winkelaanbod. De omzet wordt gedeeld door het aantal m² winkelvloeroppervlak (wvo)2 . Deze omzet/m² wvo (vloerproductiviteit) geeft tenslotte aan hoe de winkels in een winkelgebied, gemeente of regio gemiddeld genomen functioneren. Hierbij maken wij onderscheid naar de dagelijkse en niet-dagelijkse sector.

______2 Winkelvloeroppervlak (wvo) is hetzelfde als verkoopvloeroppervlak (vvo), maar is geïntroduceerd om de verwarring met de in vastgoedkringen gebruikelijke term vrij verhuurbaar oppervlak (eveneens vvo) te voorkomen. Bruto verkoopvloeroppervlak (bvo) is wvo plus serviceruimte (niet- verkoopruimte). Pagina 9

3 Winkelen in de gemeente Rotterdam

Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de detailhandelsstructuur in de gemeente Rot- terdam. In totaal bevinden zich in Rotterdam 4.400 winkels die gezamenlijk 837.295 m2 wvo beslaan. Tabel 3.1 geeft de belangrijkste kerngegevens van de detailhandel in de gemeente Rotterdam.

Aantal inwoners 1994 596.120 1999 592.600 2004 598.919

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse len sector artikelen sector Totaal 1999 1.030 1.286 2.316 Bestedingspot. in mln euro 2004 1.233 1.435 2.668

Aantal winkels 1994 1.541 2.820 4.361 1999 1.538 2.945 4.483 2004 1.391 3.009 4.400

Totaal aantal m2 wvo 1994 137.200 440.450 577.650 1999 158.330 545.770 704.100 2004 181.009 656.286 837.295 m2 wvo per winkel 1994 89 156 132 1999 103 185 157 2004 130 218 190

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 230 739 969 1999 267 921 1.188 2004 305 1.107 1.413

Koopkrachtbinding in % 1994 94% 86% Koopkrachtbinding in mln euro 877 926 1.803 1999 97% 89% 999 1.145 2.144 2004 95% 85% 1.171 1.213 2.384

Toevloeiing in % 1994 8% 35% Toevloeiing in mln euro 76 488 565 1999 3% 31% 31 514 545 2004 5% 36% 68 668 736

Omzet 1994 953 1.415 2.368 1999 1.030 1.659 2.689 2004 1.239 1.880 3.120

Vloerproductiviteit 1994 6.948 3.212 1999 6.505 3.040 2004 6.847 2.865

Tabel 3.1: Kerngegevens gemeente Rotterdam Pagina 10

3.1 Aanbod

In tabel 3.2 is weergegeven hoe het detailhandelsaanbod is verdeeld over de verschillende deelgemeenten. Uit de tabel blijkt dat deelgemeente Stadscentrum ongeveer een kwart van het winkelaanbod bezit. In Heijlaat en Pernis en Hoek van Holland is het minste winkelaanbod gevestigd.

dagelijks niet dagelijks totaal deelgemeente inwoners vkp wvo wvo/vkp vkp wvo wvo/vkp vkp wvo wvo/vkp Charlois 66.684 154 20.730 135 303 60.904 201 457 81.634 179 Delfshaven 72.414 173 16.493 95 241 38.372 159 414 54.865 133 Feijenoord 73.052 175 21.885 125 320 37.139 116 495 59.024 119 Hillegersberg/Schiebroek 41.634 94 11.576 123 212 29.992 141 306 41.568 136 IJsselmonde 59.930 73 13.032 179 133 42.851 322 206 55.883 271 Kralingen/Crooswijk 52.476 103 12.090 117 203 26.483 130 306 38.573 126 Noord 51.219 164 16.505 101 321 49.235 153 485 65.740 136 Overschie 15.998 35 2.819 81 68 18.788 276 103 21.607 210 Prins Alexander 85.883 111 22.649 204 279 137.087 491 390 159.736 410 Stadscentrum 30.300 209 25.343 121 772 183.998 238 981 209.341 213 Hoogvliet 35.431 73 12.821 176 116 21.886 189 189 34.707 184 Heijplaat en Pernis 4.544 5 534 107 12 5.715 476 17 6.249 368 Hoek van Holland 9.354 22 4.532 206 29 3.836 132 51 8.368 164 eindtotaal 598.919 1.391 181.009 1770 3009 656.286 3024 4.400 837.295 2649

Tabel 3.2: Detailhandelsaanbod deelgemeenten Rotterdam

Pagina 11

3.2 Koopstromen dagelijkse artikelen sector

Tabel 3.3 geeft de bindingscijfers van de deelgemeenten in Rotterdam voor de dagelijkse detailhandel weer. De tabel laat zien dat de inwoners van deelgemeenten Hoog- vliet het trouwst zijn aan hun eigen deelgemeente bij het boodschappen doen. Zij doen 94% van hun dagelijkse bestedingen in Hoogvliet zelf.

Overschie Hillegersberg/Schiebroek Prins Alexander Noord Kralingen/Crooswijk Delfshaven Stadscentrum Feijenoord Charlois IJsselmonde Hoogvliet Heijplaat en Pernis Holland Hoek van Elders onderzoeksgebied Rotterdam Overschie 65 1 0 0 1 0 0 0 0 Hillegersberg , Schiebroek 4 75 1 1 2 2 0 0 2 0 4 0 Prins Alexander 3 6 86 1 5 1 0 1 4 1 0 0 Noord 3 6 0 72 5 10 5 0 1 1 0 0 Kralingen , Crooswijk 2 0 1 2 56 0 5 0 0 0 0 Delfshaven 2 0 0 0 0 54 8 3 0 1 0 Stadscentrum 14 7 5 16 23 24 77 12 17 5 2 1 1 0 Feijenoord 1 1 3 2 2 2 65 5 2 0 8 0 Charlois 1 1 0 0 1 2 0 12 61 3 0 14 0 IJsselmonde 0 0 2 1 0 0 2 1 70 1 0 Hoogvliet 0 0 0 0 2 0 94 25 0 Heijplaat en Pernis 0 0 0 44 0 Hoek van Holland 0 86 0 Barendrecht 0 0 0 0 3 2 3 0 2 1 Capelle aan den IJssel 0 0 3 0 1 0 0 0 0 1 Delft 1 1 0 0 0 2 ‘s-Gravenhage 0 0 0 0 0 0 0 10 Ridderkerk 0 0 0 0 0 0 0 2 7 1 Schiedam 1 1 0 0 2 0 1 Spijkenisse 0 0 1 0 1 Vlaardingen 1 0 0 0 0 0 0 1 Elders in Nederland 2 3 1 2 3 2 2 1 2 6 2 2 13 80 Aankoopgebied Regio Rotterdam 95 97 95 98 95 94 97 96 93 83 97 95 87 1 Elders 5 3 5 2 5 6 3 4 7 17 3 5 13 99

Tabel 3.3: Koopkrachtbinding deelgemeenten Rotterdam voor dagelijkse detailhandel

Pagina 12

In tabel 3.4 is weergegeven waar de omzet voor de dagelijkse detailhandel van de verschillende deelgemeenten vandaan komt. Met name Heijplaat en Pernis haalt een zeer groot deel van hun boodschappenomzet uit de eigen deelgemeente. Voor deelgemeente Stadscentrum geldt juist dat bijna driekwart van de omzet van de dagelijkse detailhandel van buiten de eigen deelgemeente komt.

Overschie Hillegersberg/Schiebroek Prins Alexander Noord Kralingen/Crooswijk Delfshaven Stadscentrum Feijenoord Charlois IJsselmonde Hoogvliet Pernis en Heijplaat Hoek van Holland Elders onderzoeksgebied Totaal Overschie 83 2 1 2 1 3 2 0 1 0 5 100 Hillegersberg/Schiebroek 1 76 2 2 2 3 0 0 4 0 1 6 100 Prins Alexander 0 3 81 1 3 1 0 1 3 1 0 7 100 Noord 1 3 0 69 5 11 3 1 1 1 0 5 100 Kralingen/Crooswijk 1 0 3 3 85 1 5 1 0 0 1 100 Delfshaven 0 0 0 0 0 83 7 4 0 1 4 100 Stadscentrum 2 2 4 9 11 15 27 7 10 3 1 0 0 11 100 Feijenoord 1 1 4 2 3 1 76 8 3 0 1 2 100 Charlois 1 0 0 0 1 2 0 21 65 3 0 1 5 100 IJsselmonde 0 0 2 1 0 0 5 1 87 0 4 100 Hoogvliet 0 0 0 0 3 0 74 4 19 100 Heijplaat en Pernis 2 0 0 93 5 100 Hoek van Holland 0 79 20 100

Tabel 3.4: Herkomst omzet voor dagelijkse artikelen per deelgemeente

Leeswijzer bindingstabellen In de rapportage zijn tabellen opgenomen met daarin de koopstromen tussen de verschillende deelgemeenten. Op de x-as (horizontaal) zijn de herkomstgebieden benoemd. Op de y-as (verticaal) zijn de aankoopgemeenten/bestemmingen benoemd. Uit de tabel is af te lezen in welke mate de bestedingen van de inwoners uit een deelgemeente terechtkomen (koopkrachtbinding) in de eigen en overige deelgemeenten. Voorbeeld. Uit tabel 3.3 is af te leiden dat 65% van de dagelijkse bestedingen van de inwoners uit de deelgemeente Overschie in de eigen deelgemeente worden gedaan. Leeswijzer toevloeiingstabellen Naast de bindingscijfers zijn eveneens tabellen opgenomen met toevloeiingscijfers. Op de x-as (horizontaal) zijn de herkomstgebieden benoemd. Op de y-as (verticaal) zijn de aankoopgemeenten/bestemmingen benoemd. Uit de tabel is de herkomst van de omzet (koopkracht) per deelgemeente af te leiden. Alle koopkracht die van buiten de eigen deelgemeente afkomstig is, wordt koopkrachtoevloeiing genoemd. Voorbeeld: Uit tabel 3.4 is af te leiden dat 83% van de totale omzet in Overschie afkomstig is uit de eigen deelgemeente. Dit betekent dat 17% van de omzet in de dagelijkse sector afkomstig is van buiten Overschie (= toevloeiing). Pagina 13

3.3 Koopstromen niet-dagelijkse artikelen sector

In tabel 3.5 zijn de koopkrachtbindingscijfers van de deelgemeenten voor de niet- dagelijkse detailhandel weergegeven. De tabel laat duidelijk het sterke aandeel zien dat het Stadscentrum heeft in het winkelen van de inwoners van de deelgemeenten. Heij- plaat en Pernis heeft van de deelgemeenten de laagste binding. Slechts 7% van de winkelbestedingen worden in de Heijplaat en Pernis zelf gedaan.

Overschie Hillegersberg/ Schiebroek Prins Alexander Noord Kralingen/ Crooswijk Delfshaven Stadscentrum Feijenoord Charlois IJsselmonde Hoogvliet Heijplaat en Pernis Hoek van Holland Elders onderzoeksgebied Rotterdam Overschie 48 0 0 0 0 0 0 0 0 Hillegersberg/Schiebroek 133 1 1 3 0 0 00 0 0 0 0 Prins Alexander 3 13 58 5 9 5 7 24 6 1 3 1 1 Noord 2 6 2 27 5 4 1 11 0 1 0 0 0 Kralingen/Crooswijk 00 1 0 12 0 1 11 0 0 0 Delfshaven 1 1 1 1 2 13 5 11 0 0 1 0 Stadscentrum 26 32 20 48 53 55 68 28 30 18 15 12 5 2 Feijenoord 0 1 1 0 0 1 1 20 10 3 1 2 0 Charlois 0 1 0 0 1 2 1 25 36 14 6 17 0 IJsselmonde 0 0 1 1 0 1 2 82 34 1 1 0 Hoogvliet 0 0 0 0 0 01 0 55 31 0 Heijplaat en Pernis 0 0 7 0 Hoek van Holland 0 31 0 Barendrecht 0 0 1 0 1 0 2 34 9 5 4 1 Capelle aan den IJssel 11 6 2 2 1 1 00 1 1 0 1 Delft 2 2 2 3 2 5 2 11 0 0 1 3 ‘s-Gravenhage 0 0 0 1 0 0 0 10 0 0 0 4 9 Ridderkerk 0 0 0 0 0 11 6 0 1 1 Schiedam 4 0 1 1 0 6 0 00 0 0 1 0 1 Spijkenisse 0 0 0 0 00 0 4 3 1 Vlaardingen 0 0 0 0 0 0 0 00 0 0 2 4 1 Elders in Nederland 5 7 6 8 6 7 10 78 5 8 14 53 79 Aankoopgebied Regio Rotterdam 82 88 83 84 87 81 85 87 85 78 80 74 38 5 Elders 18 12 17 16 13 19 15 13 15 22 20 26 62 95

Tabel 3.5: Koopkrachtbinding deelgemeenten Rotterdam voor niet-dagelijkse detailhandel

Pagina 14

Tabel 3.6 laat zien dat met name Hoek van Holland ook voor de niet-dagelijkse detailhandel het grootste gedeelte van de omzet uit de eigen deelgemeente haalt. Van de totale omzet van het winkelen in het stadscentrum komt slechts 7% bij de inwoners van het stadscentrum vandaan.

Overschie Hillegersberg /Schiebroek Prins Alexander Noord Kralingen/Crooswijk Delfshaven Stadscentrum Feijenoord Charlois IJsselmonde Hoogvliet Pernis en Heijplaat Hoek van Holland Elders onderzoeksgebied Totaal Overschie 52 3 1 2 1 2 1 1 37 100 Hillegersberg/Schiebroek 1 54 4 3 5 1 1 1 1 1 0 0 28 100 Prins Alexander 1 4 31 2 4 2 2 1 2 2 0 0 0 49 100 Noord 2 6 4 41 7 7 1 1 2 1 1 0 0 27 100 Kralingen , Crooswijk 1 3 5 4 39 3 6 8 3 2 0 26 100 Delfshaven 2 2 2 4 7 45 10 3 3 0 0 0 20 100 Stadscentrum 1 4 4 6 6 9 7 4 4 3 2 0 0 51 100 Feijenoord 0 1 1 1 1 1 1 55 20 7 1 0 11 100 Charlois 0 1 0 0 1 2 0 23 27 11 3 2 30 100 IJsselmonde 0 1 2 1 1 2 2 16 5 47 1 0 22 100 Hoogvliet 0 0 0 0 0 0 2 0 60 6 31 100 Heijplaat en Pernis 2 8 37 51 100 Hoek van Holland 1 70 29 100

Tabel 3.6: Herkomst omzet voor niet-dagelijkse artikelen per deelgemeente

In tabel 3.7 en tabel 3.8 is voor respectievelijk de dagelijkse en de niet-dagelijkse detailhandel aangegeven hoe de inwoners van de dertien deelgebieden zijn georiën- teerd op de grote winkelgebieden in Rotterdam. Het centrum trekt uit alle deelgemeenten veel koopkracht. Ook Alexandrium weet een deel van de niet-dagelijkse bestedingen uit alle deelgemeenten te binden. Zuidplein heeft een erg groot aandeel in de deelgemeenten op de zuidelijke Maasoever. Pagina 15

Overschie Hillegersberg/ Schiebroek Prins Alexander Noord Kralingen/Crooswijk Delfshaven Stadscentrum Feijenoord Charlois IJsselmonde Hoogvliet Heijplaat en Pernis Hoek van Holland Hoofdwinkelcentra Alexandrium I Oosterhof 1 112000002 0 Boulevard Zuid 100000173 1 Hoogvliet (RT) Binnenban 0 0 0 0 0 0 40 11 Keizerswaard 010020 37 Nieuwe Binnenweg/Schiedamseweg 00 0 32 8 1 0 1 Noorderboulevard (zwaanhals) 2 30132230 0 Rotterdam centrum 14 7 5 15 22 24 70 10 17 5 2 1 1 Westerboulevard 0 8 0 Zuidplein 0 1000101010 3 0 10 Subtotaal 17 13 18 29 25 35 74 72 40 47 43 22 1

Tabel 3.7: Koopstromen dagelijkse artikelen naar grote winkelgebieden

Overschie Hillegersberg/ Schiebroek Alexander Prins Noord Kralingen/Crooswijk Delfshaven Stadscentrum Feijenoord Charlois IJsselmonde Hoogvliet PernisHeijplaat en Hoek van Holland Hoofdwinkelcentra Alexandrium 2 10 38 3 7 3 4 2 2 3 1 1 1 Boulevard Zuid 0 1 0 0 0 0 0 10 10 2 0 2 Hoogvliet (RT) Binnenban 0 0 0 0 0 0 0 37 23 Keizerswaard 0 0 0 0 0 1 1 24 0 Nieuwe Binnenweg/Schiedamseweg 00 0 0 0 5 2 0 0 0 0 0 Noorderboulevard (zwaanhals) 13 0 12 2 2 0 0 0 0 0 0 Rotterdam centrum 25 32 20 48 53 54 68 28 29 18 15 12 5 Westerboulevard 0 0 2 0 1 Zuidplein 0 1 0 0 1 2 0 23 26 13 6 16 Subtotaal 29 47 59 64 63 69 75 64 68 61 60 54 6

Grootschalige/perifere winkelcentra Alexandrium II Megastores 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 0 Alexandrium III Woonmall 01 3 0 1 1 1 0 1 1 0 1 Stadionweg 0 0 0 0 0 1 2 6 1 4 0 1 Vierhavensstraat 0 1 0 1 2 6 3 1 0 0 0 0 Subtotaal 1 2 5 2 4 7 6 7 2 6 1 3 1

Tabel 3.8: Koopstromen niet-dagelijkse artikelen naar grote winkelgebieden Pagina 16

3.4 Veranderingen in de koopstromen

In tabel 3.9 zijn de koopkrachtbindingscijfers van de deelgemeenten van 2004 vergeleken met de voorgaande onderzoeksjaren. Ten opzichte van 1999 is de koopkrachtbinding op de eigen deelgemeente in de meeste deelgemeenten voor zowel de dagelijkse als niet-dagelijkse sector afgenomen. Voor Rotterdam als geheel blijkt de daling beperkt tot 2% in de dagelijkse sector en 4% in de niet-dagelijkse sector.

1990 1994 1999 2004 dagelijks niet- dagelijks niet- dagelijks niet- dagelijks niet- dagelijks dagelijks dagelijks dagelijks Overschie 62% 29% 75% 37% 92% 38% 65% 48% Hillegersberg /Schiebroek 80% 39% 95% 46% 75% 33% Prins Alexander 70% 47% 86% 52% 91% 64% 86% 58% Noord 55% 28% 77% 35% 83% 35% 72% 27% Kralingen/Crooswijk 57% 23% 74% 23% 84% 19% 56% 12% Delfshaven 45% 17% 75% 27% 93% 25% 54% 13% Stadscentrum 88% 86% 59% 63% 87% 91% 77% 68% Feijenoord 66% 35% 78% 29% 65% 20% Charlois 54% 46% 85% 61% 95% 74% 61% 36% IJsselmonde 72% 35% 85% 50% 70% 34% Hoogvliet 92% 45% 87% 44% 97% 53% 94% 55% Heijplaat en Pernis 63% 23% 39% 10% 55% 14% 44% 7% Hoek van Holland 67% 38% 75% 40% 91% 37% 86% 31% Eindtotaal 94% 86% 97% 89% 95% 85%

Tabel 3.9: Vergelijking koopkrachtbindingscijfers

Pagina 17

3.5 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekredenen

- De Rotterdamse consument bezoekt de dagelijkse voorzieningen zeer frequent. Circa 50% van de ondervraagden doet de boodschappen 3 keer per week of vaker. De bezoekfrequentie in de niet-dagelijkse sector ligt lager, bijna 47% van de consumenten gaf aan deze voorzieningen 1 tot 2 keer keer per maand te bezoeken. - Voor het boodschappen doen is de benenwagen het voornaamste vervoermiddel (44%), gevolgd door de auto (32%). De auto is bij het winkelen onder de Rotterdamse consumenten het populairste vervoersmiddel met 29%. In de niet-dagelijkse sector worden alternatieve vervoersmiddelen, zoals de tram en metro ook erg veel gebruikt. - Belangrijkste bezoekreden in de dagelijkse sector is ‘dichtst bij huis’. Prijs en compleetheid van het winkelaanbod spelen een veel minder belangrijke rol als het gaat om de keuze voor een winkelgebied. Daarentegen is ‘compleetheid winkelaanbod’ wel de belangrijkste bezoekreden bij de niet-dagelijkse aankopen, op enige afstand gevolgd door ‘dichtst bij huis’. Bezoekfrequentie meest genoemde Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector aankoopplaats (Bijna) dagelijks 20,9% 4,0% 3 tot 4 keer per week 28,1% 3,2% 2 keer per week 26,0% 8,7% 1 keer per week/wekelijks 23,0% 23,8% 1 tot 2 keer per maand 2,0% 46,8% 1 keer per kwartaal 9,7% 1 keer per half jaar 0,1% 2,2% Weet niet 1,7% Totaal 100% 100%

Vervoerswijze meest genoemde aankoop- Dagelijkse artikelensector Niet-dagelijkse artikelens ector plaats Te voet 44,2% 12,9% (Brom)fiets 19,8% 16,7% Auto/motor 31,9% 29,2% Bus 0,9% 8,1% Tram 1,1% 13,3% Metro 1,3% 17.7% Anders 1.0% 2,1% Totaal 100,0% 100%

Bezoekreden meest genoemde Dagelijkse artikelensector Niet-dagelijkse artikelen sector aankoopplaats Dichtst bij huis 65,0% 27,3% Compleetheid winkelaanbod 7,4% 41,3% Compleetheid aanbod artikelen 3,6% 7,9% Prijsniveau winkels 12,5% 2,4% Goedkoop 2,6% 9,4% Bereikbaarheid per OV 0,4% 2,7% Bereikbaarheid per auto 1,8% 1,0% Parkeertarief 2,3% 2,8% Steunen plaatselijke winkeliers 0,3% 0,3% Kwaliteit winkels/producten/service 0,4% 0,2% Sfeer/uitstraling winkelgebied 0,5% 4,1% Weet niet 0,6% 0,6% Totaal 100% 100% Pagina 18

3.6 Beoordeling winkelgebieden Rotterdam

De Rotterdamse consument beoordeelt over het algemeen de winkelgebieden zeer positief. De hoogste score bij de dagelijkse artikelen wordt behaald op het onderdeel parkeertarief, dit waarschijnlijk als gevolg van het ontbreken van betaald parkeren in deze winkelgebieden. Ook de compleetheid van het winkelaanbod, de bereikbaarheid per openbaar vervoer en auto scoren een beoordeling van boven de 7. In de niet-dagelijkse sector is een vergelijkbaar beeld waargenomen. Compleetheid winkelaanbod en bereikbaarheid per openbaar vervoer scoren het hoogst. Het parkeertarief scoort hier juist het laagst.

Beoordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

Compleetheid winkelaanb. winkelaanb. Compleetheid Sfeer en uitstraling Bereikbaarheid perOV Bereikbaarheid perauto Parkeermogelijkheden Parkeertarief winkelaanb. Compleetheid Sfeer en uitstraling Bereikbaarheid perOV Bereikbaarheid perauto Parkeermogelijkheden Parkeertarief Totaal 7,1 6,7 7,1 7,2 6,6 7,4 7,8 7,0 7,6 7,1 6,5 6,4

Tabel 3.10: Gemiddelde beoordeling winkelgebieden Rotterdam

Pagina 19

3.7 Combinatie met leisure

Van de repsondenten geeft 23% aan dat ze het boodschappen doen wel eens combineren met een leisureactiviteit. Hierbij worden de lunchroom en het café het vaakst genoemd. Bij het winkelen geeft 30% aan een bezoek aan de winkels te combineren met een leisureactiviteit. Hierbij noemen de respondenten naast de horeca (in totaal 22%) ook de bioscoop (3%) en een toneelvoorselling (3%).

Combintatie met leisureactiviteiten

- t

Dagelijkse detailhandel Nee,bezoek geen verder Lunchroom Ccafé/bar Rrestaurant (geen fas food) Bioscoop/filmhuis Cafetaria, snackbar cabaret Toneel, concert, of tentoon- Mmuseum stelling Discotheek/houseparty Bibliotheek Sportwedstrijden Anders, nl ......

Rotterdam 77 5 5 4 3 32 1 0 0 0 0

Niet-dagelijkse detailhandel

Rotterdam 70 8 5 6 3 33 1 1 0 0 0

Tabel 3.11: Combinatie met leisure (in %) Pagina 20

Pagina 21

4 Winkelen per deelgemeente

4.1 Deelgemeente Overschie

Aantal inwoners 1994 18.110 1999 16.770 2004 15.998

Dagelijkse arti- Niet-dagelijkse kelen sector artikelen sector Totaal 1999 29 36 66 Bestedingspot. in mln euro 2004 33 38 71

Aantal winkels 1994 48 71 119 1999 50 70 120 2004 35 68 103

Totaal aantal m2 wvo 3490 3.490 12.710 16.200 3470 3.470 15.170 18.640 2004 2.819 18.788 21.607 m2 wvo per winkel 1994 73 179 136 1999 69 217 155 2004 81 276 210

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 193 702 895 1999 207 905 1.112 2004 176 1.174 1.351

Koopkrachtbinding in % 1994 75% 32% Koopkrachtbinding in mln euro 21 11 32 1999 92% 38% 27 14 41 2004 65% 48% 21 19 40

Toevloeiing in % 1994 11% 41% Toevloeiing in mln euro 3 710 1999 7% 35% 2 79 2004 17% 48% 4 17 22

Omzet 1994 24 18 42 1999 29 21 50 2004 26 36 62

Vloerproductiviteit 1994 6.839 1.417 1999 8.304 1.403 2004 9.150 1.916

Kerngegevens Overschie Pagina 22

4.1.1 Detailhandelsaanbod Deelgemeente Overschie ligt in het noordwesten van Rotterdam en telt 16.000 inwoners, waarmee het qua inwoneraantal één van de kleinste deelgemeente van de stad is. Ook wat aantal winkels (103 verkooppunten) en winkelvloeroppervlak (21.607 m2 wvo) betreft is Overschie één van de kleinste deelgemeente. Met name de woonbranche (28%), de doe-het-zelfbranche (19%), en de antiekbranche nemen, vergeleken met de rest van Rotterdam, een groot aandeel in van het totale winkeloppervlak. Dit wordt vooral veroorzaakt door grootschalig aanbod op het bedrijventerrein Spaanse Polder. Tabel 4.1.1 laat een overzicht zien van de branche-indeling van het winkelaanbod in Overschie.

afwijking t.o.v. aantal winkels aantal m2 wvo % wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 28 2.273 11% -8% - Persoonlijke Verzorging 7 546 3% -1% Totaal dagelijkse artikelen sector 35 2.819 13% -9% 0% - Warenhuis 0 0 0% -5% - Kleding & Mode 8 849 4% -10% - Schoenen & Lederwaren 0 0 0% -3% - Juwelier & Optiek 2 83 0% -1% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 2 407 2% -2% - Antiek & Kunst 3 3.440 16% 14% - Sport & Spel 7 1.364 6% 2% - Hobby 1 40 0% -2% - Media 3 186 1% -1% - Plant & Dier 6 526 2% 0% - Bruin & Witgoed 10 976 5% -1% - Auto & Fiets 3 190 1% -1% - Doe-Het-Zelf 8 4.030 19% 13% - Wonen 11 6.087 28% 6% - Detailhandel Overig 4 610 3% -1% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 68 18.788 87% 9%

Totaal 103 21.607 100% 0%

Tabel 4.1.1: Hoofdbranche indeling winkelaanbod Overschie

In tabel 4.1.2 is de verdeling van dit winkelaanbod over de verschillende winkelgebieden weergegeven. Zoals uit de tabel blijkt bevindt het grootste winkelgebied in Over- schie zich aan de Burgemeester Baumannlaan, waar 3.200 m2 wvo detailhandel ge- concentreerd is.

Pagina 23

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal m² aantal aantal m² aantal aantal m² winkels wvo winkels wvo winkels wvo Abtsweg 9 652 4 145 13 797 Burgem. Baumannln/jan Steenstraat 11 1.323 22 1.894 33 3.217 Van Noortwijckstraat 10 645 5 415 15 1.060 Spaanse Polder 11 8.768 11 8.768 Overig Overschie 5 199 26 7566 31 7765 Eindtotaal 35 2.819 68 18.788 103 21.607

Tabel 4.1.2: Winkelgebieden in Overschie Pagina 24

4.1.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - Van de bestedingen van de inwoners van Overschie aan dagelijkse artikelen komt 65% in de eigen deelgemeente terecht, 14% van de bestedingen gaat naar deelgemeente Stadscentrum. - Het winkelgebied aan de Jan Steenstraat/Burgemeester Baumannlann bindt veruit de meeste koopkracht aan de deelgemeente (29%), gevolgd door de Van Noort- wijckstraat (7%). - De toevloeiing van buiten Overschie bedraagt 17%. - De deelgemeente Overschie realiseert met een vloerproductiviteit van € 9.150/m2 een zeer hoge vloerproductiviteit in de dagelijkse detailhandel.

4.1.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - Van de niet-dagelijkse bestedingen wordt 48% gebonden aan Overschie. Het Stadscentrum eist vervolgens het grootste deel van de niet-dagelijkse uitgaven op (26%). - Ook voor de niet-dagelijkse bestedingen is het winkelgebied van de Jan Steen- straat/Burgemeester Baumannlaan de belangrijkste aankoopplaats gevolgd door de Van Noortwijckstraat en de Abtsweg. - Van de niet-dagelijkse omzet van deelgemeente Overschie komt 48% van buiten Overschie. - De vloerproductiviteit is met circa € 1.916,-/m2 wvo erg laag te noemen. Dit wordt voor een groot gedeelte vervoorzaakt door het grootschalige detailhandelsaanbod in de Spaanse polder.

In tabellen 4.1.3 en 4.1.4 zijn de koosptromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 25

Spaanse Zestien- Kleinpolder Landzicht Overschie Schieveen Polder hoven Eigen deelgemeente Rotterdam Abtsweg 34 2 0 0 0 Rotterdam Burgemeester Baumannlaan/Jan Steenstraat 48 98 55 89 87 31 Rotterdam Van Noortwijckstraat 6 7 17 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 1 Rotterdam Kleiweg 1 0 Rotterdam Peppelweg 0 20 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 0 11 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 1 Rotterdam Hesse 1 Noord Rotterdam Bentinckplein 2 1 Rotterdam Bergselaan 0 Rotterdam Bergweg 0 3 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 26 Delfshaven Rotterdam Franselaan Rotterdam 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 4 19 13 Charlois Rotterdam Katendrechtse Lagedijk 2 Rotterdam Zuidplein 0 Barendrecht 0 Capelle aan den Ijssel 0 1 2 Delft 3 Ridderkerk 1 Schiedam 5 Spijkenisse 0 Vlaardingen 1 Elders in Nederland 2 3 1 Aankoopgebied Rotterdam 97 100 87 100 100 97 Elders 3 13 3

Tabel 4.1.3 Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 26

Spaanse Zestienho- Kleinpolder Landzicht Overschie Schieveen Polder ven Eigen deelgemeente Rotterdam Abtsweg 30 Rotterdam Burgemeester Baumannlaan/Jan Steenstraat 26 24 8 8 14 6 Rotterdam Van Noortwijckstraat 0 18 4 12 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 0 1 20 Rotterdam Ceintuurbaan 0 1 Rotterdam Peppelweg 0 1 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 1 3 36 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 0 1 Rotterdam Alexandrium II Megastores 0 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 0 0 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 0 Noord Rotterdam Bentinckplein 0 0 Rotterdam Bergselaan 3 Rotterdam Bergweg 0 4 11 3 Rotterdam Eudokiaplein 0 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 0 2 2 Rotterdam Statenweg Rotterdam 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 Rotterdam Lusthofstraat 0 Rotterdam Oudedijk 0 0 Rotterdam Vlietlaan/Frits Ruystraat 11 Delfshaven Rotterdam Franselaan Rotterdam 0 Rotterdam Mathenesserweg 1 Rotterdam Nieuwe Binnenweg 0 1 Rotterdam Schiedamseweg 0 Rotterdam Vierhavensstraat 0 2 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 19 46 34 8 24 37 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 Rotterdam Vrij Entrepot 0 Charlois Rotterdam Slinge Rotterdam 0 Rotterdam Zuidplein 0 IJsselmonde Rotterdam Stadionweg Rotterdam 0 0 Barendrecht 0 0 7 Capelle aan den IJssel 1 1 Delft 0 8 38 3 ‘s-Gravenhage 0 1 Ridderkerk 0 Schiedam 2 12 12 8 Vlaardingen 0 1 Elders in Nederland 2 14 9 11 26 Aankoopgebied Rotterdam 92 100 64 53 70 63 Elders 8 36 47 30 37

Tabel 4.1.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 27

4.1.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - De inwoners van Overschie doen minder vaak boodschappen dan de rest van de Rotterdammers, 14% doet dit bijna dagelijks terwijl dit percentage voor Rotter- dam als geheel 21% is. Van de inwoners van Overschie gaat 38% 1 keer per week of minder vaak, tegen 25% voor de Rotterdammers. Bijna de helft (48%) van de inwoners van Overschie geeft aan 1 tot 2 keer per maand te winkelen, wat een vergelijkbaar percentage is met de rest van Rotterdam. - De auto is het populairste vervoermiddel voor de inwoners van Overschie om boodschappen te doen (43%) gevolgd door te voet (38%). Ook bij het winkelen is de auto het populairste vervoermiddel (39%). - 64% van de respondenten in Overschie geeft aan dat de voornaamste bezoekreden bij het boodschappen doen is dat het dicht bij huis is. Voor het winkelen is de compleetheid van het winkelaanbod de voorstnaamste bezoekreden.

Bezoekfrequentie meest genoemde Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen aankoopplaats sector (Bijna) dagelijks 14,3% 3,5% 3 tot 4 keer per week 29,1% 1,2% 2 keer per week 18,5% 4,1% 1 keer per week/wekelijks 38,0% 15,8% 1 tot 2 keer per maand 47,6% 1 keer per kwartaal 15,3% 1 keer per half jaar 1,7% Weet niet 10,7% Totaal 100% 100%

Vervoerswijze meest Dagelijkse artikelensector Niet-dagelijkse artikelensec- genoemde aankoopplaats tor Te voet 37,7% (brom)fiets 17,3% Auto/motor 42,8% Bus 0,9% Tram Metro 1,3% Anders Totaal 100%

Bezoekreden meest genoemde aan- Dagelijkse artikelensector Niet-dagelijkse artikelensec- koopplaats tor Dichtst bij huis 64% 11% Compleetheid winkelaanbod 16% 47% Compleetheid aanbod artikelen 4% 6% Prijsniveau winkels 7% Goedkoop 2% 12% Bereikbaarheid per OV 3% Bereikbaarheid per auto 2% 2% Parkeertarief 1% 6% Steunen plaatselijke winkeliers 1% Kwaliteit winkels/producten/service 0% Sfeer/uitstraling winkelgebied 15% Weet niet 2% Totaal 100% 100%

Tabel 4.1.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden Pagina 28

4.1.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.1.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Overschie weergegeven. De winkelebieden in Overschie worden over het algemeen positief beoordeeld. De compleetheid van het winkelaanbod aan de Abtsweg in de niet-dagelijkse sector beoordeelt de consument positiever dan het dagelijkse aanbod. Bereikbaarheid, parkeermogelijkheden en parkeertarief aan de Van Noortwijkckstraat worden zowel in de dagelijkse als niet-dagelijkse sector positef beoordeeld. In tabel 4.1.7 is het combinatiebezoek met leisureactiviteiten weergegeven. Er vindt in de winkelcentra van Over- schie nauwelijks combinatiebezoek met leisure plaats.

Beoordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

compleetheid winkelaanb. sfeer enuitstraling bereikbaarheid per OV bereikbaarheid per auto Parkeermogelijkheden parkeertarief compleetheid winkelaanb. sfeer enuitstraling bereikbaarheid per OV bereikbaarheid per auto Parkeermogelijkheden parkeertarief Abtsweg 6,6 6,4 7,6 6,6 6,3 6,5 8,3 7,6 8,2 6,9 6,8 6,9 Burg. Baumannlaan / J. Steenstraat 6,4 6,1 6,8 7,7 7,1 9,3 6,0 1,0. . . 5,0 Van Noortwijckstraat 7,2 5,9 6,9 7,9 7,4 8,1 5,7 6,4 6,1 7,0 6,4 10,0

Tabel 4.1.6. Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

Dagelijkse detailhandel nee, geen verderbezoek lunchroom café/bar (geen fastfood) restaurant bioscoop/filmhuis cafetaria, snackbar cabaret concert, toneel, museum of tentoonstelling discotheek/houseparty Bibliotheek Sportwedstrijden ...... nl anders,

Abtsweg 100 Burg. Baumannlaan/J. Steenstraat 91 1 2 2 2 2 Van Noortwijckstraat 100

Niet-dagelijkse detailhandel Abtsweg 100 Burg. Baumannlaan/J. Steenstraat 100 Van Noortwijckstraat 89 11

Tabel 4.1.7: Combinatie met leisureactiviteiten (in %)

Pagina 29

Pagina 30

Pagina 31

4.2 Deelgemeente Hillegersberg/Schiebroek

Aantal inwoners 1994 39.170 1999 38.980 2004 41.634

Dagelijkse arti- Niet-dagelijkse kelen sector artikelen sector Totaal 1999 68 85 152 Bestedingspot. in mln euro 2004 86 100 185

Aantal winkels 1994 116 210 326 1999 106 221 237 2004 94 212 306

Totaal aantal m2 wvo 1994 9.370 18.760 28.130 1999 9.360 21.230 30.590 2004 11.576 29.992 41.568 m2 wvo per winkel 1994 81 89 86 1999 88 96 129 2004 123 141 136

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 239 479 718 1999 240 545 785 2004 278 720 998

Koopkrachtbinding in % 1994 80% 39% Koopkrachtbinding in mln euro 49 28 77 1999 95% 46% 64 39 103 2004 75% 33% 64 33 97

Toevloeiing in % 1994 9% 26% Toevloeiing in mln Euro 5 10 15 1999 11% 45% 8 32 40 2004 24% 46% 20 28 48

Omzet 1994 54 38 92 1999 72 71 143 2004 84 61 145

Vloerproductiviteit 1994 5.739 2.025 1999 7.723 3.334 2004 7.255 2.046

Kerngegevens Hillegersberg/Schiebroek Pagina 32

4.2.1 Detailhandelsaanbod Hillegersberg/Schiebroek is de meest noordelijke deelgemeente van Rotterdam en huis- vest circa 41.500 inwoners. In totaal bevinden zich in de deelgemeente 306 verkooppunten die gezamenlijk 41.500 m2 wvo beslaan. Elke inwoner van Hillegersberg/- Schiebroek heeft gemiddeld dus één m² winkeloppervlak binnen de eigen deelgemeente. In tabel 4.2.1 is de hoofdbranche-indeling van de deelgemeente weergegeven. De dagelijkse detailhandel is hierbij in vergelijking met Rotterdam totaal zeer goed vertegenwoordigd met 28% van het winkeloppervlak, evenals de Plant en Dier en Hobby. De woonbranche is sterk ondervertegenwoordigd. Er bevindt zich geen warenhuis in Hillegersberg/Schiebroek.

afwijking t.o.v. aantal winkels aantal m² wvo % wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 75 9.954 24% 5% - Persoonlijke Verzorging 19 1.622 4% 1% Totaal dagelijkse artikelen sector 94 11.576 28% 6% 0% - Warenhuis 0 0 0% -5% - Kleding & Mode 63 6.218 15% 1% - Schoenen & Lederwaren 12 897 2% -1% - Juwelier & Optiek 14 788 2% 0% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 9 1.603 4% 0% - Antiek & Kunst 7 1.573 4% 2% - Sport & Spel 4 511 1% -3% - Hobby 12 3.802 9% 7% - Media 6 602 1% -1% - Plant & Dier 23 2.776 7% 4% - Bruin & Witgoed 6 780 2% -3% - Auto & Fiets 6 558 1% 0% - Doe-Het-Zelf 13 3.017 7% 2% - Wonen 26 5.672 14% -8% - Detailhandel Overig 11 1.195 3% -1% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 212 29.992 72% -6%

Totaal 306 41.568 100% 0%

Tabel 4.2.1 Hoofdbranch-indeling winkelaanbod Hillegersberg/Schiebroek

Tabel 4.2.2 laat zien dat de Bergse Dorpsstraat met afstand het voornaamste winkelgebied is met 107 winkels en 12.031 m2 wvo, gevolgd door de Kleiweg en de Peppel- weg. De winkelconcentratie aan de Ceintuurbaan bestaat uit grootschalige hobby- en doe-het-zelfwinkels. Pagina 33

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal m² aantal aantal m² aantal aantal m² winkels wvo winkels wvo winkels wvo Bergse Dorpsstraat 27 3.468 80 8.563 107 12.031 Ceintuurbaan 0 0 5 4.874 5 4.874 Kleiweg 20 2.863 44 4.920 64 7.783 Peppelweg 26 2.419 48 3.822 74 6.241 Teldersweg 4 651 2 190 6 841 Van Beethovensingel 9 947 11 796 20 1.743 Overig Hillegersberg/Schiebroek 8 1.228 22 6.827 30 8.055 Eindtotaal 94 11.576 212 29.992 306 41.568

Tabel 4.2: Winkelgebieden in Hillegersberg/Schiebroek

4.2.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - De inwoners van Hillegersberg/Schiebroek doen 75% van hun boodschappenbestedingen in de eigen deelgemeente en 7% in het Stadscentrum. - Belangrijkste aankoopplaats voor het doen van boodschappen zijn de Bergse Dorpsstraat (33%), gevolgd door de Peppelweg (19%) en de Kleiweg (17%). - Het aandeel van de boodschappenbestedingen dat van buiten de eigen deelgemeente komt is 24%. Het zijn de deelgemeenten Noord, Stadscentrum en Prins Alexander waar de meeste vreemde koopkracht vandaan komt. - Er wordt door de dagelijkse detailhandel in Hillegersberg/Schiebroek een vloerproductiviteit gerealiseerd van € 7.255/m2 wvo.

4.2.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - Van de niet-dagelijkse bestedingen wordt 33% aan Hillegersberg/Schiebroek gebonden en 32% aan het Stadscentrum. - Ook voor de niet-dagelijkse bestedingen is de Bergse Dorpsstraat de belangrijkste aankoopplaats met 17% van de bestedingen. Van de uitgaven wordt 9% aan de Peppelweg gedaan. - De toevloeiing in de niet-dagelijkse artikelen sector bedraagt voor Hillegers- berg/Schiebroek 46%. - De niet-dagelijkse detailhandel fucntioneeert met een vloerproductiviteit van € 2.046/m2 wvo.

In tabellen 4.2.3 en 4.2.4 zijn de koosptromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 34

Hillegersberg- Hillegers- Molenlaan- Schie- Noord berg-Zuid kwartier broek Terbregge Eigen deelgemeente Rotterdam Bergse Dorpsstraat 84 25 58 612 Rotterdam Kleiweg 4 54 3 11 1 Rotterdam Peppelweg 4 2 0 48 1 Rotterdam Teldersweg 7 Rotterdam Van Beethovensingel 21 Overschie Rotterdam Burgemeester Baumannlaan/Jan 0 3 Steenstraat Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 0 0 0 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 0 1 010 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 1 47 Rotterdam Hesse 2 05 Rotterdam Jan van Campenplein 0 Rotterdam Lage Land 1 Rotterdam Mia van IJperenplein 3 Noord Rotterdam Bentinckplein 2 0 211 Rotterdam Bergweg 1 0 01 Rotterdam Eudokiaplein 0 0 Rotterdam Noorderboulevard (zwaanhals) 8 Rotterdam Stadhoudersplein Rotterdam 0 Rotterdam Walenburgerwg 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 Delfshaven Rotterdam Westerboulevard 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 7 8 5 72 Rotterdam Westerboulevard/1e Middelland- 0 sestraat Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 3 01 Charlois Rotterdam Zuidplein 2 IJsselmonde Rotterdam Kouwenoord 1 Hoek van Holland Hoek van Holland Centrum Prins Hendrikstraat 0 Capelle aan den IJssel 0 ‘s-Gravenhage 0 Ridderkerk 0 Schiedam 3 Vlaardingen 0 Elders in Nederland 0 5 28 Aankoopgebied Rotterdam 100 97 94 98 92 Elders 0 3 6 28

Tabel 4.2.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 35

Hillegers- Hillegers- Molenlaan- berg-Noord berg-Zuid kwartier Schiebroek Terbregge Eigen deelgemeente Rotterdam Bergse Dorpsstraat 25 8 52 5 3 Rotterdam Ceintuurbaan 1 1 1 1 1 Rotterdam Kleiweg 2 13 1 4 1 Rotterdam Peppelweg 3 5 1 20 1 Rotterdam Teldersweg 1 Rotterdam Van Beethovensingel 0 2 0 Overschie Rotterdam Burgemeester Baumannlaan/Jan 0 Steenstraat Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 146245 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 1 3 3 3 27 Rotterdam Alexandrium II Megastores 1 1 0 1 0 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 1 1 1 8 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 1 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 7 Rotterdam Hesse 1 0 Rotterdam Jan van Campenplein 1 Rotterdam Mia van IJperenplein 0 0 0 Noord Rotterdam Bentinckplein 1 Rotterdam Bergselaan 0 Rotterdam Bergweg 5 6 2 2 1 Rotterdam Eudokiaplein 0 Rotterdam Noorderboulevard (zwaanhals) 1 5 1 3 Rotterdam Noordersingel 0 Rotterdam Stadhoudersplein Rotterdam 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 1 0 Rotterdam Jonker Fransstraat 0 0 Rotterdam Oostzeedijk 0 0 1 Rotterdam Oudedijk 0 0 Delfshaven Rotterdam Mathenesserweg 0 Rotterdam Nieuwe Binnenweg 1 1 1 Rotterdam Schiedamseweg 0 Rotterdam Vierhavensstraat 1 1 1 Rotterdam Westerboulevard/1e Middelland- 1 sestraat Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 37 32 20 36 18 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 2 1 Rotterdam Groenezoom 1 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 0 Charlois Rotterdam Zuidplein 0 3 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 0 Rotterdam Kouwenoord 0 Rotterdam Oude Watering 0 Rotterdam Spinozaweg 0 Rotterdam Stadionweg Rotterdam 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Binnenban 0 Barendrecht 0 0 2 Capelle aan den IJssel 1 1 1 1 5 Delft 12223 ‘s-Gravenhage 1 0 0 Ridderkerk 0 Schiedam 1 1 1 Vlaardingen 1000 Elders in Nederland 5 10 7 7 11 Aankoopgebied Rotterdam 92 86 90 88 79 Elders 814101221

Tabel 4.2.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau

Pagina 36

4.2.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden De inwoners van Hillegersberg doen vaker boodschappen dan de rest van de Rot- terdammers. Liefst 64% gaat vaker dan 3 keer per week, voor Rotterdam als geheel is dit 49%. Wat winkelen betreft loopt Hillegersberg/Schiebroek aardig in de pas met de rest van Rotterdam, waarbij de categorie die 1 tot 2 keer per maand gaat, het grootste aandeel heeft met 45%. In de deelgemeente gaan net iets meer consumenten te voet (40%) boodschappen doen dan met de auto (38%). Bij het winkelen gaat de meerderheid (52%) met de auto, gevolgd door de metro (26%) en de fiets (18%). Zoals dat bijna voor heel Rotterdam het geval is, is bij het boodschappen doen ‘dicht bij huis’ het belangrijkste bezoekmotief en bij het winkelen het complete winkelaanbod. Bij het winkelen worden ook ‘dicht bij huis’ en ‘goedkoop’ vaak genoemd als bezoekmotief.

Bezoekfrequentie meest genoemde Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen aankkoopplaats sector (Bijna) dagelijks 24,0 2,9% 3 tot 4 keer per week 40,2 15,3% 2 keer per week 20,0 39,0% 1 keer per week/wekelijks 14,1 38,0% 1 tot 2 keer per maand 1,7 3,0% 1 keer per kwartaal 1 keer per half jaar 1,7% 1 keer per jaar 100,0% Weet niet 2,9% Totaal 100 15,3%

Vervoerswijze meest Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankkoopplaats sector Te voet 40,1 1,6 (Brom)fiets 20,2 17,5 Auto/motor 37,7 51,9 Bus 0,4 2,8 Metro 1,6 26,3 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen koopplaats sector Dichtst bij huis 78,7 18,4 Compleetheid winkelaanbod 5,9 47,9 Compleetheid aanbod artikelen 2,3 6,8 Prijsniveau winkels 1,5 0,7 goedkoop 3,2 12,5 Bereikbaarheid per OV 4,1 Bereikbaarheid per auto 2,0 2,5 Parkeertarief 3,5 0,5 Op de route van/naar werk 1,2 Op de route van/naar andere activitei- 0,6 ten Kwaliteit winkels/producten/service 0,7 Sfeer/uitstraling winkelgebied 0,7 5,3 Anders 0,5 0,6 Totaal 100 100

Tabel 4.2.5: bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden Pagina 37

4.2.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.2.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Hillegers- berg/Overschie weergegeven. De Bergse Dorpsstraat scoort erg hoog op compleetheid winkelaanbod en sfeer en uitstraling. De parkeersituatie wordt minder beoordeeld, maar krijgt nog altijd een voldoende. Tabel 4.2.7 laat het combinatiebezoek met leisureactiviteiten zien. Met name aan de Bergse Dorpsstraat en de Kleiweg vindt combinatiebezoek plaats met horeca tijdens een bezoek aan de winkelcentra.

Beordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

- l

compleetheid winke compleetheid aanb. sfeer en uitstraling bereikbaarheid perOV bereikbaarheid perauto parkeermogelijkheden parkeertarief c ompleetheid winkelaanb. sfeer en uitstraling bereikbaarheid perOV bereikbaarheid perauto Parkeermogelijkheden parkeertarief Bergse Dorpsstraat 8,0 7,8 7,5 7,4 6,8 6,8 8,0 7,9 6,6 7,4 6,3 6,1 Kleiweg 7,3 6,6 8,1 7,5 6,4 7,0 . 8,0. 9,0 8,0 10,0 Peppelweg 7,3 6,7 7,7 7,8 6,7 9,8 7,6 7,6 7,0 7,7 7,4. Teldersweg 8,2 7,5 8,4 8,7 8,5 9,9 Van Beethovensingel 7,0 6,3 7,0 7,3 5,710,0

Tabel 4.2.6: Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

- l e t oons t en f t o

Dagelijkse detailhandel bezoek verder nee, geen lunchroom café/bar restaurant (geen fastfood) bioscoop/filmhuis cafetaria, snackbar cabaret concert, toneel, museum ling discotheek/houseparty bibliotheek sportwedstrijden ...... anders, nl

Bergse Dorpsstraat 73 8 8 9 3 Kleiweg 87 6 3 3 Peppelweg 85 9 6 Teldersweg 100 Van Beethovensingel 100

Niet-dagelijkse detailhandel Bergse Dorpsstraat 68 14 3 10 5 Kleiweg 34 66 Peppelweg 100

Tabel 4.2.7: Combinatie met leisureactiviteiten in %)

Pagina 38

Pagina 39

4.3 Deelgemeente Prins Alexander

Aantal inwoners 1994 76.770 1999 83.740 2004 85.883

Dagelijkse arti- Niet-dagelijkse kelen sector artikelen sector Totaal 1999 146 182 327 Bestedingspot. in mln. euro 2004 177 206 383

Aantal winkels 1994 90 168 258 1999 102 246 348 2004 111 279 390

Totaal aantal m2 wvo 1994 18.620 42.390 61.010 1999 19.960 129.770 149.730 2004 22.649 137.087 159.736 m2 wvo per winkel 1994 207 252 236 1999 196 528 430 2004 204 491 410

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 243 552 795 1999 238 1.550 1.788 2004 264 1.596 1.860

Koopkrachtbinding in % 1994 86% 52% Koopkrachtbinding in mln euro 104 73 177 1999 91% 64% 132 116 249 2004 86% 58% 152 118 270

Toevloeiing in % 1994 23% 36% Toevloeiing in mln euro 30 40 71 1999 11% 53% 16 131 147 2004 19% 69% 35 269 304

Omzet 1994 134 113 247 1999 149 247 396 2004 187 387 574

Vloerproductiviteit 1994 7.219 2.664 1999 7.457 1.905 2004 8.235 2.826

Kerngegevens Prins Alexander Pagina 40

4.3.1 Detailhandelsaanbod Deelgemeente Prins Alexander ligt in het noordoosten van Rotterdam ten zuiden van de A20 en ten oosten van de A16. De deelgemeente heeft ongeveer 86.000 inwoners die binnen de grenzen van de deelgemeente 390 winkels met een gezamenlijk oppervlakte van 160.000 m2 wvo tot hun beschikking hebben. Meer dan de helft van het winkelaanbod bevindt zich in het winkelgebied Alexandrium, dat een bovenregionale functie heeft. Hierdoor is de dagelijkse artikelen sector relatief laag vertegenwoordigd (14%) en de woonbranche ruim oververtegenwoordigd (48%). Tabel 4.3.1 geeft het sterke aandeel van de woonbranche in het totale winkelaanbod van Alexandium duidelijk weer.

afwijking t.o.v. aantal winkels aantal m2 wvo % wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 87 19.070 12% -7% - Persoonlijke Verzorging 24 3.579 2% -1% Totaal dagelijkse artikelen sector 111 22.649 14% -7% 0% - Warenhuis 2 3.559 2% -3% - Kleding & Mode 60 15.537 10% -4% - Schoenen & Lederwaren 16 3.462 2% -1% - Juwelier & Optiek 17 1.110 1% -1% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 18 5.070 3% -1% - Antiek & Kunst 0 0 0% -1% - Sport & Spel 9 5.450 3% -1% - Hobby 8 858 1% -1% - Media 11 1.289 1% -1% - Plant & Dier 21 6.012 4% 1% - Bruin & Witgoed 12 7.144 4% -1% - Auto & Fiets 8 2.133 1% 0% - Doe-Het-Zelf 7 5.709 4% -2% - Wonen 82 76.405 48% 26% - Detailhandel Overig 8 3.349 2% -2% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 279 137.087 86% 7%

Totaal 390 159.736 100% 0%

Tabel 4.3.1: Hoofdbranch-indeling winkelaanbod Prins Alexander

De dominantie van Alexandrium in het winkelaanbod van de deelgemeente is duidelijk af te lezen uit tabel 4.3.2. Hierbij neemt Alexandrium III (de woonmall) het grootste aandeel in met 53.500 m2 wvo, voornamelijk woonwinkels. Alexandrium II bestaat uit slechts dertien winkels, maar beslaat wel een kleine 20.000 m2 wvo. Alexandrium I heeft 26.000 m2 wvo, waaronder een zeer ruim aanbod dagelijkse artikelen. Buiten Alexandrium zijn de Hesseplaats en het Lage Land de voornaamste winkelgebieden.

Pagina 41

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal m² aantal aantal m² aantal aantal m² winkels wvo winkels wvo winkels wvo Alexandrium 8 616 7 1.305 15 1.921 Alexandrium I Oosterhof 22 5.436 81 20.836 103 26.272 Alexandrium II Megastores 0 0 13 19.861 13 19.861 Alexandrium III Woonmall 0 0 57 53.452 57 53.452 Ambachtsplein Rotterdam 11 2.082 18 2.060 29 4.142 Binnenhof Rotterdam 13 3.267 15 1.809 28 5.076 Duikerstraat 3 426 3 211 6 637 Hesseplaats 14 2.819 18 3.003 32 5.822 Jan van Campenplein 5 655 5 848 10 1.503 Lage Land 15 2.503 19 6.280 34 8.783 Mia van IJperenplein 7 1.593 3 402 10 1.995 Overig Prins Alexander 13 3.252 40 27.020 53 30.272 Eindtotaal 111 22.649 279 137.087 390 159.736

Tabel 4.3.2: Winkelgebieden in Alexander

4.3.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - Deelgemeente Prins Alexander kent met 86% een hoge koopkrachtbinding voor de dagelijkse detailhandel. 5% van de boodschappen worden in het Stadscentrum gedaan. - Van de bestedingen komt 22% in Alexandrium terecht, 16% bij Hesse en 13% aan het Ambachtplein. - Er is ook toevloeiing vanuit met name Kralingsen/Crooswijk en Hillegersberg/ Schiebroek. In totaal bedraagt de toevloeiing 19%. - De dagelijkse detailhandel haalt met € 8.235/m2 wvo een hoge vloerproductiviteit in deelgemeente Prins Alexander.

4.3.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - In de deelgemeente wordt 58% van de niet-dagelijkse bestedingen gebonden. 20% van de winkelbestedingen komt in het Stadscentrum terecht. Verder wordt 6% uitgegeven in Capelle aan den IJssel. - Er is toevloeiing naar Prins Alexander toe vanuit bijna de gehele stad. Dit wordt met name veroorzaakt door Alexandrium. Maar liefst 69% van de niet-dagelijkse omzet in de deelgemeente komt van buiten de eigen deelgemeente. - Winkelgebied Alexandrium (I, II en III) is met grote afstand het belangrijkste winkelgebied van de inwoners van Prins Alexander. 42% van de bestedingen wordt hier gedaan. - De niet-dagelijkse detailhandel functioneert met een vloerproductiviteit van € 2.826/m2 wvo.

In tabellen 4.3.3 en 4.3.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 42

s-Graven- Het Lage Kralingse Om- Ooster- Prinsen- Zeven- land Land Veer moord flank land kamp Eigen deelgemeente Rotterdam Alexandrium 23 4 24 4 6 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 7 7 6 50 3 7 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 1 0 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 3 10 3 2 6 51 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 1 39 1 2 Rotterdam Duikerstraat 3 Rotterdam Hesse 1 5 39 1 2 15 Rotterdam Jan van Campenplein 12 2 2 Rotterdam Lage Land 6 26 0 7 21 0 Rotterdam Mia van IJperenplein 60 3 2 46 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 0 0 1 0 1 Rotterdam Kleiweg 0 0 Rotterdam Peppelweg 1 Rotterdam Teldersweg 1 Noord Rotterdam Bentinckplein 2 0 Rotterdam Bergweg 0 0 Rotterdam Noorderboulevard (zwaan- 0 0 hals) Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 1 Rotterdam Crooswijkseweg 0 0 Rotterdam Lusthofstraat 0 Rotterdam Oudedijk 520 1 Delfshaven Rotterdam Schiedamseweg 0 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 4 1 2 4 8 15 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 2 Rotterdam Dordtselaan 1 Rotterdam Vrij Entrepot 1 Charlois Rotterdam Katendrechtse Lagedijk 0 Rotterdam Zuidplein 1 0 1 0 IJsselmonde Rotterdam Spinozaweg 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Binnenban 1 Barendrecht 1 1 Capelle aan den IJssel 10 179 0 4 2 1 ‘s-Gravenhage 0 Ridderkerk 4 Elders in Nederland 1 1 1 3 0 1 Aankoopgebied Rotterdam 86 98 21 99 93 98 97 Elders 14 279 1 7 2 3

Tabel 4.3.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 43

s-Graven- Het Lage Kralingse Om- Ooster- Prin- Zeven- land Land Veer moord flank senland kamp Eigen deelgemeente Rotterdam Alexandrium 8 10 4 16 29 12 26 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 16 16 18 17 37 20 21 Rotterdam Alexandrium II Megastores 0 2 122 2 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 5 4 322 2 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 4 0 0 6 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 1 711 0 Rotterdam Duikerstraat 0 1 000 Rotterdam Hesse 2 1 13 1 2 4 Rotterdam Jan van Campenplein 2 0 0 2 Rotterdam Lage Land 1 8 126 Rotterdam Mia van IJperenplein 10 0 9 Overschie Rotterdam Burgemeester Baumannlaan/Jan 0 0 Steenstraat Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 2 0 112 0 Rotterdam Ceintuurbaan 1 0 0 0 Rotterdam Kleiweg 0 1 Rotterdam Peppelweg 0 0 Rotterdam Van Beethovensingel 0 0 Noord Rotterdam Bentinckplein 0 0 0 0 Rotterdam Bergselaan 0 0 0 Rotterdam Bergweg 2 1 102 0 Rotterdam Eudokiaplein 0 Rotterdam Noorderboulevard (zwaanhals) 1 1 00 1 Rotterdam Noordersingel 0 0 Kralingen , Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 1 0 000 0 Rotterdam Lusthofstraat 0 0 0 Rotterdam Oostzeedijk 1 0 0 Rotterdam Oudedijk 0 0 1 000 Delfshaven Rotterdam Mathenesserweg 0 Rotterdam Nieuwe Binnenweg 0 0 Rotterdam Schiedamseweg 0 0 Rotterdam Vierhavensstraat 3 0 Rotterdam Westerboulevard 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 26 22 34 24 12 24 10 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 3 1 0 1 0 Rotterdam Groenezoom 0 Charlois Rotterdam Katendrechtse Lagedijk 0 Rotterdam Nederhorst 0 Rotterdam Wolphaertsbocht 0 Rotterdam Zuidplein 0 0 1 0 Ijsselmonde Rotterdam Keizerswaard 1 0 Rotterdam Oude Watering 1 Rotterdam Spinozaweg 0 1 Rotterdam Stadionweg Rotterdam 1 0 000 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Akkerwinde 1 Hoogvliet (RT) Binnenban 0 0 Hoek van Holland Hoek van Holland Centrum Prins Hendrikstraat 0 Barendrecht 1 1 2 110 1 Capelle aan den IJssel 8 4 32 464 11 Delft 1 5 211 1 s-Gravenhage 0 1 10 0 Ridderkerk 0 0 1 Schiedam 0 100 3 Vlaardingen 0 Elders in Nederland 7 10 7 535 7 Aankoopgebied Rotterdam 82 79 59 87 88 89 76 Elders 18 21 41 13 12 11 24

Tabel 4.3.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 44

4.3.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - De bezoekfrequentie voor het boodschappen doen van de inwoners van Prins Alexander is vergelijkbaar met die van Rotterdam als geheel, waarbij de categorie 2 keer per week met 30% het meest scoort. Ook de bezoekfrequentie voor het winkelen is nagenoeg gelijk aan die van Rotterdam. Hierbij gaan de meeste inwoners van Prins Alexander (52%) 1 tot 2 keer per maand winkelen. - Voor boodschappen doen wordt van de verschillende vervoerswijzen het vaakst gebruik gemaakt van de auto. Opvallend is dat voor het winkelen (niet-dagelijkse aankopen) niet de auto (35%) maar de metro (36%) het meest gebruikte vervoermiddel is. - Dichtst bij huis is zoals bij alle deelgemeenten, de meest genoemde bezoekreden voor het boodschappen doen. Deze reden heeft in Prins Alexander ook een vrij hoog aandeel bij het winkelen, met name veroorzaakt door Alexandrium. Belang- rijkste bezoekreden bij het winkelen blijft echter de compleetheid van het winkelaanbod.

Pagina 45

Bezoekfrequentie meest genoemde Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen aankoopplaats sector (Bijna) dagelijks 24,1 1,3 3 tot 4 keer per week 25,8 2,7 2 keer per week 29,7 9,5 1 keer per week/wekelijks 19,0 22,2 1 tot 2 keer per maand 1,4 52,0 1 keer per kwartaal 8,0 1 keer per half jaar 2,2 1 keer per jaar 0,5 Minder dan 1 keer per jaar 0,6 Weet niet 1,2 Totaal 100 100

Vervoerswijze meest Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector sector Te voet 34,7 5,8 (Brom)fiets 21,1 16,3 Auto/motor 40,7 35,2 Trein 1,3 Bus 0,4 3,2 Tram 0,3 0,3 Metro 0,9 36,0 Anders 194 1,9 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Niet-dagelijkse artikelen koopplaats Dagelijkse artikelen sector sector

Dichtst bij huis 75,2 26,2 Compleetheid winkelaanbod 7,7 43,8 Compleetheid aanbod artikelen 1,6 8,2 Prijsniveau winkels 8,9 0,8 Goedkoop 2,1 9,5 Bereikbaarheid per OV 0,2 2,0 Bereikbaarheid per auto 0,4 1,0 Parkeertarief 1,4 0,9 Op de route van/naar werk 0,5 Op de route van/naar andere activitei- 0,8 0,8 ten Steunen plaatselijke winkeliers 0,3 1,0 Kwaliteit winkels/producten/service 0,3 0,5 Sfeer/uitstraling winkelgebied 0,3 3,9 Anders 0,5 1,4 Totaal 100 100

Tabel 4.3.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden

4.3.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.3.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Prins Alexander weergegeven. Alle winkelgebieden scoren op de meeste onderdelen positief. Het parkeertarief in Alexandrium wordt in de niet dagelijkse sector zeer laag gewaardeerd. Het combinatiebezoek met leisureactiviteiten is weergegeven in tabel 4.3.7. Combina- tie met leisure vind met name plaats in Alexandrium. Van de bezoekers aan de woonmall (Alexandrium III) bezoekt 64% een van de horecavoorzieningen.

Pagina 46

Beoordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

vompleetheid winkelaanb. sfeer en uitstraling bereikbaarheidOV per bereikbaarheidauto per Parkeermogelijkheden parkeertarief winkelaanb. compleetheid sfeer en uitstraling bereikbaarheidOV per bereikbaarheidauto per Parkeermogelijkheden parkeertarief Alexandrium I Oosterhof 7,7 7,6 7,7 8,3 7,9 6,0 8,5 8,1 8,3 8,0 7,7 6,3 Alexandrium II Megastores 9,0 7,3 7,4 8,0 6,3 2,0 Alexandrium III Woonmall 8,2 7,8 9,4 6,8 5,3 4,1 Ambachtsplein 6,9 6,3 8,2 7,1 6,3 8,1 7,0 7,0. 8,0 7,0 6,0 Binnenhof 5,7 5,7 9,0 8,9 8,5 9,4 8,3 7,4 9,1 7,6 6,1 2,7 Duikerstraat 8,0 5,3 7,0 8,0 7,0 8,5 Hesse 7,2 7,0 8,5 8,1 7,3 9,4 7,4 7,4 8,9 8,0 8,0 8,9 Jan van Campenplein 6,7 6,7 7,4 7,3 6,8 9,1 8,0 8,0 8,0 8,0 7,6 7,0 Lage Land 7,6 6,9 5,7 7,7 7,3 9,5 8,0 8,0. 8,0 9,0. Mia van IJperenplein 6,8 6,9 5,9 7,8 6,8 9,6

Tabel 4.3.6: Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

- l e t oons t en f t o

Dagelijkse detailhandel nee, geen verderbezoek lunchroom café/bar (geen fastfood) restaurant bioscoop/filmhuis cafetaria, snackbar cabaret concert, toneel, museum ling discotheek/houseparty bibliotheek Sportwedstrijden ...... nl anders,

Alexandrium 92 4 2 2 Alexandrium I Oosterhof 59 14 1 5 21 Alexandrium III Woonmall 77 23 Ambachtsplein 97 2 1 Binnenhof 90 4 3 1 1 Duikerstraat 100 Hesseplaats 88 1 3 5 3 Jan van Campenplein 83 17 Lage Land 85 7 8 Mia van IJperenplein 85 9 2 2 2

Niet-dagelijkse detailhandel Alexandrium 50 22 3 15 0 9 1 Alexandrium I Oosterhof 54 25 4 9 0 7 0 0 Alexandrium II Megastores 100 Alexandrium III Woonmall 26 22 11 20 9 11 Ambachtsplein 41 59 Binnenhof 87 13 Hesseplaats 100 Jan van Campenplein 32 39 29 Lage Land 100 Mia van IJperenplein 100

Tabel 4.3.7: Combinatie met leisur activiteiten (in %) Pagina 47 Pagina 48 Pagina 49

4.4 Deelgemeente Noord

Aantal inwoners 1994 51.730 1999 52.100 2004 51.219

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse Totaal len sector artikelen sector 1999 91 113 204 Bestedingspot. in mln. euro 2004 105 123 228

Aantal winkels 1994 189 336 525 1999 169 301 470 2004 164 321 485

Totaal aantal m2 wvo 1994 12.150 34.370 46.520 1999 13.920 34.760 48.680 2004 16.505 49.235 65.740 m2 wvo per winkel 1994 64 102 89 1999 82 115 104 2004 101 153 136

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 235 664 899 1999 267 667 934 2004 322 961 1.284

Koopkrachtbinding in % 1994 77% 35% Koopkrachtbinding in mln euro 63 33 96 1999 83% 35% 75 40 115 2004 72% 27% 76 33 109

Toevloeiing in % 1994 13% 51% Toevloeiing in mln Euro 10 35 45 1999 9% 37% 72331 2004 31% 59% 34 47 81

Omzet 1994 73 68 141 1999 83 63 145 2004 110 80 190

Vloerproductiviteit 1994 5.987 1.974 1999 5.933 1.807 2004 6.646 1.625

Kerngegevens Noord Pagina 50

4.4.1 Detailhandelsaanbod Deelgemeente Noord ligt ingeklemd tussen de Rotte, de A20 en de spoorlijn naar Schiedam. De deelgemeente telt ongeveer 51.219 inwoners. Het detailhandelsaanbod bestaat uit 485 winkels en een totaal winkelvloeroppervlak van 65.740 m² wvo. Het dagelijkse aanbod in de deelgemeente is met 25% ruimer dan in Rotterdam totaal en ook de woonbranche is met 26% goed vertegenwoordigd. Het aantal m² in de kledingbranche is relatief krap met 8%. Er bevindt zich geen warenhuis in de deelgemeente. Tabel 4.4.1 geeft een overzicht van de branche-indeling in Noord.

afwijking t.o.v. aantal winkels aantal m² wvo % wvo in totaalRotterdam totaal - Levensmiddelen 143 13.948 21% 3% - Persoonlijke Verzorging 21 2.557 4% 1% Totaal dagelijkse artikelen sector 164 16.505 25% 3%

- Warenhuis 0 0 0% -5% - Kleding & Mode 59 5.047 8% -6% - Schoenen & Lederwaren 10 1.049 2% -2% - Juwelier & Optiek 17 992 2% 0% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 16 2.628 4% 0% - Antiek & Kunst 10 873 1% 0% - Sport & Spel 14 3.962 6% 2% - Hobby 9 2.752 4% 2% - Media 12 796 1% -1% - Plant & Dier 24 2.408 4% 1% - Bruin & Witgoed 23 3.811 6% 1% - Auto & Fiets 12 1.178 2% 0% - Doe-Het-Zelf 15 3.009 5% -1% - Wonen 56 17.193 26% 4% - Detailhandel Overig 44 3.537 5% 2% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 321 49.235 75% -3%

Totaal 485 65.740 100% 0%

Tabel 4.4.1: Hoofdbranch-indeling winkelaanbod Noord

De Noorderboulevard, ook wel de Zwaanhals genoemd, neemt met ongeveer 20.000 m2 wvo bijna een derde van het detailhandelsaanbod in beslag en is met afstand het grootste winkelgebied in Noord. De Bergweg is het andere grote winkelcentrum en beslaat 13.000 m2 wvo. Het overige aanbod in Noord bevindt zich in kleine buurtcentra of is verspreid.

Pagina 51

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal m² aantal aantal aantal m² winkels wvo winkels aantal m² wvo winkels wvo Bentinckplein 6 1.783 2 84 8 1.867 Bergselaan 15 711 24 1.991 39 2.702 Bergweg 20 2.676 37 10.961 57 13.637 Eudokiaplein 7 1.895 6 754 13 2.649 Noorderboulevard (Zwaanhals) 58 4.300 150 15.678 208 19.978 Noordersingel 0 0 7 1.166 7 1.166 Rodenrijselaan 3 219 9 542 12 761 Stadhoudersplein Rotterdam 9 1.852 10 906 19 2.758 Statenweg Rotterdam 9 747 6 474 15 1.221 Tellingerstraat 4 252 3 150 7 402 Walenburgerwg 2 130 6 601 8 731 Overig Noord 31 1.940 61 15.928 92 17.868 Eindtotaal 164 16.505 321 49.235 485 65.740

Tabel 4.4.2: Winkelgebieden in Noord

4.4.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - Deelgemeente Noord weet 72% van de bestedingen aan zich te binden. 16% van de uitgaven aan dagelijkse artikelen wordt in Stadscentrum gedaan. - De drie grote boodschappencentra wat koopkrachtbinding betreft zijn de Bergweg (22%), het Bentinckplein (20%) en de Noorderboulevard (14%). - De toevloeiing in de dagelijkse artikelen sector bedraagt 31%. - Deelgemeente Noord haalt een vloerproductiviteit van € 6.646/m2 wvo.

4.4.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - Voor de niet-dagelijkse detailhandel geldt dat 27% van de bestedingen van de inwoners van Noord in de eigen deelgemeente gedaan worden. Het Stadscentrum is echter met afstand de meest gangbare bestemming om te winkelen (48%). - Een groot gedeelte (59%) van de omzet in de niet-dagelijkse detailhandel komt van buiten de deelgemeente. 27% van de omzet komt van buiten Rotterdam, met name vanuit de kernen ten noorden van Rotterdam. - De Noorderboulevard is met 11% het belangrijkste winkelcentrum in Noord, gevolgd door de Bergweg die 8% voor zijn rekening neemt. - De vloerproductiviteit in deelgemeente Noord is met € 1.625/m2 wvo laag in vergelijking met de rest van Rotterdam.

In tabellen 4.4.3 en 4.4.4 zijn de koosptromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 52

Agniese- Berg- Lis- Oude- Prove- buurt polder Blijdorp kwartier Noorden nierswijk Eigen deelgemeente Rotterdam Bentinckplein 5 9 55 0 258 Rotterdam Bergselaan 2 19 14 Rotterdam Bergweg 9 2 145 41 5 Rotterdam Eudokiaplein 7 12 611 21 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 17 0 219 24 6 Rotterdam Rodenrijselaan 0 Rotterdam Stadhoudersplein Rotterdam 9 14 2 Rotterdam Statenweg Rotterdam 19 3 0 Overschie Rotterdam Van Noortwijckstraat 2 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 2 2 0 0 Rotterdam Kleiweg 2 00 1 Rotterdam Peppelweg 1 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 1 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 0 01 0 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 0 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 3 0 Rotterdam Hesse 3 0 Rotterdam Jan van Campenplein 1 Rotterdam Lage Land 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 1 10 0 Rotterdam Crooswijkseweg 0 Rotterdam Goudseplein 1 Rotterdam Oudedijk 2 0 Delfshaven Rotterdam Franselaan Rotterdam 0 0 Rotterdam Nieuwe Binnenweg 0 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 16 19 95 23 6 Rotterdam Westerboulevard/1e Middelland- 1 16 sestraat Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 Rotterdam Noordereiland 0 Rotterdam Oranjeboomstraat 32 Rotterdam Vrij Entrepot 0 Charlois Rotterdam Plein 1953 0 Rotterdam Zuidplein 0 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 Rotterdam Kouwenoord 2 1 4 Rotterdam Spinozaweg 0 Capelle aan den IJssel 1 0 1 ‘s-Gravenhage 0 0 0 Schiedam 0 Spijkenisse 0 Vlaardingen 1 Elders in Nederland 0 0 40 13 Aankoopgebied Rotterdam 100 100 95 99 99 96 Elders 0 0 51 14

Tabel 4.4.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 53

Agniese- Berg- Lis- Oude- Prove- buurt polder Blijdorp kwartier Noorden nierswijk Eigen deelgemeente Rotterdam Bentinckplein 1 0 9 1 0 3 Rotterdam Bergselaan 0 10 1 5 0 Rotterdam Bergweg 6 2 3 18 14 1 Rotterdam Eudokiaplein 0 0 0 2 0 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 15 2 4 17 17 14 Rotterdam Noordersingel 0 Rotterdam Rodenrijselaan 0 0 Rotterdam Stadhoudersplein Rotterdam 1 2 0 1 Rotterdam Statenweg Rotterdam 0 1 0 Rotterdam Walenburgerwg 0 0 0 0 0 Overschie Rotterdam Burgemeester Baumannlaan/Jan Steenstraat 0 0 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 1 2 0 1 1 Rotterdam Ceintuurbaan 0 0 0 0 1 Rotterdam Kleiweg 0 0 0 Rotterdam Peppelweg 0 0 Rotterdam Van Beethovensingel 1 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 1 2 2 1 1 4 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 1 1 2 4 0 Rotterdam Alexandrium II Megastores 1 0 1 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 0 1 0 1 0 1 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 3 0 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 3 Rotterdam Hesse 0 1 Rotterdam Lage Land 0 0 Rotterdam Mia van IJperenplein 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 0 Rotterdam Crooswijkseweg 0 0 Rotterdam Jonker Fransstraat 0 0 0 0 Rotterdam Oostzeedijk 0 0 Rotterdam Oudedijk 0 Rotterdam Vlietlaan/Frits Ruystraat 0 Delfshaven Rotterdam Nieuwe Binnenweg 1 0 0 2 Rotterdam Schiedamseweg 0 Rotterdam Vierhavensstraat 0 3 1 0 1 0 Rotterdam Westerboulevard 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 55 54 50 30 51 47 Rotterdam Vasteland/Westzeedijk 0 Rotterdam Westerboulevard/1e Middellandsestraat 0 2 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 1 0 0 1 Rotterdam Dordtselaan 0 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 0 Charlois Rotterdam Nederhorst 0 Rotterdam Zuidplein 0 0 0 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 1 Rotterdam Kouwenoord 0 0 Rotterdam Stadionweg Rotterdam 0 1 0 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Binnenban 0 Barendrecht 1 1 0 0 Capelle aan den IJssel 6 0 2 0 3 1 Delft 2 2 4 2 3 4 ‘s-Gravenhage 1 1 1 0 Schiedam 1 0 7 0 Spijkenisse 2 Vlaardingen 0 0 Elders in Nederland 4 13 10 10 3 16 Aankoopgebied Rotterdam 88 82 81 80 90 77 Elders 12 18 19 20 10 23

Tabel 4.4.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 54

4.4.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - Voor de bezoekfrequentie voor boodschappen doen geldt dat de categorie ‘bijna dagelijks’ een laag aandeel heeft in vergelijking met Rotterdam maar dat 3 tot 4 keer per week juist wel vaak wordt genoemd, met 35% als de meest genoemde categorie. Voor het winkelen is net als voor Rotterdam de categorie 1 tot 2 keer per maand de meest voorkomende categorie. - Opvallend bij de vervoerswijze van deelgemeente Noord is dat te voet niet alleen voor het boodschappen het meest voorkomt (53%), maar ook voor het winkelen (28%). De auto komt bij het winkelen pas op de vierde plaats met 17%. - De belangrijkste bezoekmotieven zijn ‘dichtst bij huis’ (70%) voor boodschappen doen en compleetheid winkelaanbod (45%) voor het winkelen.

Bezoekfrequentie meest ge Noemde aankkoopplaats Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector (Bijna) dagelijks 14,6 6,4 3 tot 4 keer per week 35,2 2,5 2 keer per week 18,1 7,9 1 keer per week/wekelijks 30,3 27,5 1 tot 2 keer per maand 1,8 43,0 1 keer per kwartaal 7,9 1 keer per half jaar 4,4 1 keer per jaar 0,3 Totaal 100

Vervoerswijze meest Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankoopplaats sector Te voet 52,8 28,3 (Brom)fiets 21,3 25,5 Auto/motor 23,0 17,4 Trein 0,9 Bus 1,2 Tram 2,3 25,6 Anders 0,5 1,0 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen koopplaats sector Dichtst bij huis 69,7 27,8 Compleetheid winkelaanbod 6,3 45,2 Compleetheid aanbod artikelen 4,8 2,6 Prijsniveau winkels 13,6 0,8 goedkoop 0,9 10,8 Bereikbaarheid per OV 0,7 Bereikbaarheid per auto 0,6 2,4 Op de route van/naar werk 0,6 Op de route van/naar andere activitei- 3,1 ten Parkeertarief 0,3 1,2 Parkeermogelijkheid 0,3 Steunen plaatselijke winkeliers 2,0 Sfeer/uitstraling winkelgebied 0,6 2,1 Anders 2,7 Totaal 100 100

Tabel 4.5.5: bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden Pagina 55

4.4.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.4.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Noord weergegeven. Over de compleetheid van het winkelaanbod en de sfeer en uitstraling van winkelgebieden in Noord is de consument zeer tevreden. Ook de bereikbaarheid per openbaar vervoer wordt positief beoordeeld. Uitschieter naar beneden op dit onderdeel is de Walenburgerweg. Tabel 4.5.7 geeft de combinatie met leisureactiviteiten weer. Aan het Stadhoudersplein wordt het meest gecombineerd met leisure. Het gaat hierbij met name om horeca en bioscoopbezoek.

Beordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

compleetheid winkelaan- compleetheid bod sfeer en uitstraling bereikbaarheidOV per bereikbaarheidauto per parkeermogelijkheden parkeertarief winkelaan- compleetheid bod sfeer en uitstraling bereikbaarheidOV per bereikbaarheidauto per parkeermogelijkheden parkeertarief Bentinckplein 7,0 6,4 6,8 6,1 5,6 6,3 9,0 9,0 10,0 Bergselaan 7,6 7,0 5,1 6,6 4,8 6,4 9,0 8,0. 7,0 6,0 Bergweg 7,6 7,0 8,4 7,4 5,9 6,5 8,8 8,8 8,0 6,5 5,0 7,0 Eudokiaplein 6,7 6,3 6,3 7,6 7,7 6,3 Noorderboulevard (zwaanhals) 7,4 6,2 7,4 6,9 6,1 6,3 7,7 7,7 6,3 6,7 5,5 6,3 Noordersingel 7,0 6,0 7,0 Stadhoudersplein Rotterdam 6,9 6,6 7,2 7,5 6,5 4,4 7,9 7,5 7,9 6,0 5,9 6,0 Statenweg Rotterdam 7,4 7,4 6,3 7,2 6,9 5,5 8,0 7,0 8,0 8,0 6,0 9,4 Walenburgerweg 10 8,0 5,0 7,0 5,0 5,0

Tabel 4.5.6: Beoordelingscijfer winkelcentra

Pagina 56

Combinatie met leisureactiviteiten

- l e t oons t en f t o

Dagelijkse detailhandel bezoek nee, verder geen lunchroom café/bar restaurant (geen fastfood) bioscoop/filmhuis cafetaria, snackbar cabaret concert, toneel, museum ling discotheek/houseparty bibliotheek sportwedstrijden ...... anders, nl

Bentinckplein 98 2 Bergselaan 97 3 Bergweg 89 6 4 0 Eudokiaplein 95 2 2 Noorderboulevard (Zwaanhals) 73 2 16 5 5 Stadhoudersplein 59 9 32 Statenweg 100 Walenburgerwg 100

Niet-dagelijkse detailhandel Bentinckplein 37 15 8 15 10 15 Bergselaan Bergweg 100 Noorderboulevard (Zwaanhals) 83 5 6 5 2 Stadhoudersplein 32 18 11 15 12 12 Statenweg Rotterdam 100

Tabel 4.4.7: Combinatie met leisureactiviteiten (in %) Pagina 57 Pagina 58 Pagina 59

4.5 Deelgemeente Kralingen/Crooswijk

Aantal inwoners 1994 53.580 1999 52.010 2004 52.476

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse Totaal len sector artikelen sector 1999 90 113 203 Bestedingspot. in mln euro 2004 108 126 234

Aantal winkels 1994 129 192 321 1999 153 228 381 2004 103 203 306

Totaal aantal m2 wvo 1994 12.610 20.300 32.900 1999 14.780 23.760 38.530 2004 12.090 26.483 38.573 m2 wvo per winkel 1994 98 106 102 1999 97 104 101 2004 117 130 126

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 235 379 614 1999 284 457 741 2004 230 505 735

Koopkrachtbinding in % 1994 74% 23% Koopkrachtbinding in mln euro 62 23 85 1999 84% 19% 76 21 97 2004 56% 12% 61 15 75

Toevloeiing in % 1994 14% 23% Toevloeiing in mln euro 10 7 17 1999 20% 28% 19 8 27 2004 15% 61% 11 23 34

Omzet 1994 72 30 102 1999 95 30 125 2004 72 38 110

Vloerproductiviteit 1994 5.722 1.457 1999 6.420 1.255 2004 5.934 1.435

Kerngegevens Kralingen/Crooswijk

Pagina 60

4.5.1 Detailhandelsaanbod De deelgemeente Kralingen/Crooswijk ligt ten oosten van het centrum van Rotterdam, begrensd door de Maas, de A16 en de A20. In totaal heeft de deelgemeente 52.476 inwoners, 306 winkels en 41.568 m2 wvo. De dagelijkse artikelen sector heeft hier- binnen een zeer fors aandeel van 31%. Het recreatieve aanbod, zoals modezaken, schoenenzaken en warenhuizen, zijn ondervertegenwoordigd in Kralingen/Crooswijk in vergelijking met de rest van Rotterdam. De opbouw van het detailhandelsapparaat in Kralingen/Crooswijk is te vinden in tabel 4.5.1.

afwijking t.o.v. aantal winkels aantal m2 wvo % wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 88 10.892 28% 10% - Persoonlijke Verzorging 15 1.198 3% 0% Totaal dagelijkse artikelen sector 103 12.090 31% 10% 0% - Warenhuis 0 0 0% -5% - Kleding & Mode 18 1.686 4% -10% - Schoenen & Lederwaren 3 631 2% -1% - Juwelier & Optiek 9 375 1% -1% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 10 1.083 3% -1% - Antiek & Kunst 8 1.053 3% 1% - Sport & Spel 20 3.463 9% 5% - Hobby 8 644 2% 0% - Media 11 1.105 3% 1% - Plant & Dier 16 998 3% 0% - Bruin & Witgoed 20 2.535 7% 1% - Auto & Fiets 7 1.219 3% 2% - Doe-Het-Zelf 9 1.711 4% -1% - Wonen 40 7.725 20% -2% - Detailhandel Overig 24 2.255 6% 2% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 203 26.483 69% -10%

Totaal 306 38.573 100% 0%

Tabel 4.5.1: Hoofdbranch- indeling winkelaanbod Kralingen/Crooswijk

Tabel 4.5.2. geeft aan dat er in Kralingen/Crooswijk geen echte grote winkelgebieden te vinden zijn. De Jonker Fransstraaat, de Oostzeedijk en de Oudedijk zijn van de wijkwinkelcentra in de deelgemeente de grootste met alle drie circa 5.000 m2 winkeloppervlak.

Pagina 61

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal aantal aantal aantal aantal winkels m² wvo winkels m² wvo winkels m² wvo Crooswijkseweg 12 1.038 7 1.077 19 2.115 Goudseplein 3 920 2 151 5 1.071 Jonker Fransstraat 6 465 21 4.161 27 4.626 Lusthofstraat 12 653 21 1.858 33 2.511 Oostzeedijk 3 150 26 4.835 29 4.985 Oudedijk 12 2.719 23 2.496 35 5.215 Rijnwaterstraat 4 1.402 1 60 5 1.462 Rusthoflaan 7 318 11 629 18 947 Vlietlaan/Frits Ruystraat 21 1.293 30 2.640 51 3.933 Overig Crooswijk 23 3.132 61 8.576 84 11.708 Eindtotaal 103 12.090 203 26.483 306 38.573

Tabel 4.5.2: Winkelgebieden in Kralingen/Crooswijk

4.5.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - Kralingen/Crooswijk kent een lage koopkrachtbinding voor de dagelijkse detailhandel. In totaal wordt 56% van de bestedingen in de eigen deelgemeente gedaan. 23% van de bestedingen in de dagelijkse sector uit Krallingen/Croowijk komt terecht in het Stadscentrum. - De toevloeiing van buiten Kralingen/Crooswijk naar de deelgemeente toe bedraagt 15%. De meeste toevloeiing komt vanuit het stadscentrum dat voor 5% van de omzet in de deelgemeente Krallingen/Crooswijk zorgt. - Belangrijkste aankoopplaatsen in Kralingen/Crooswijk zijn de Oude Dijk (13%), de Crooswijkseweg (7%) en het Goudseplein (4%). - De vloerproductiviteit in de dagelijkse sector (€5.934,-/m2) is ten opzicht van 1999 licht gedaald.

4.5.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - Deelgemeente Kralingen/Crooswijk bindt 12% van de koopkracht in de niet- dagelijkse sector. Alleen de deelgemeente Heijplaat en Pernis heeft een lager bin- dingspercentage. - De belangrijkste aankoopplaatsen voor het winkelen in Kralingen/Crooswijk zijn de Goudsesingel (3%), de Oudedijk (3%), de Lusthofstraat (2%) en de Crooswijk- seweg (2%). - Inwoners uit Kralingen/Crooswijk zijn voor een belangrijk deel geörienteerd op stadsdeel Stadscentrum (53%). Daar staat tegenover dat 61% van de omzet van buiten de eigen deelgemeente afkomstig is. - De vloerproductiviteit in de niet-dagelijkse sector bedraagt € 1.435,-/m2.

In tabellen 4.5.3 en 4.5.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 62

Kralin- gen- Kralin- Nieuw- Oud- Oost gen- Kraling- Nesse- Croos- Croos- Strui- De Esch West se Bos lande wijk wijk Rubroek senburg Eigen deelgemeente Rotterdam Centrum Rotterdam 2 11 41 2 15 29 16 Rotterdam Crooswijkseweg 1 45 16 8 Rotterdam Goudseplein 1 6 15 10 Rotterdam Jonker Fransstraat 0 Rotterdam Lusthofstraat 2 15 2 1 12 Rotterdam Oostzeedijk 0 Rotterdam Oudedijk 10 42 17 100 3 4 31 Rotterdam Rijnwaterstraat 29 Rotterdam Rusthoflaan 0 Rotterdam Vlietlaan/Frits Ruystraat 0 2 0 Rotterdam Burgem Baumannln/Jan Overschie Steenstraat 0 Rotterdam Van Noortwijckstraat 1 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 6 1 1 Rotterdam Kleiweg 0 1 Rotterdam Peppelweg 0 Rotterdam Teldersweg 0 1 2 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 1 6 Rotterdam Alexandrium I Ooster- hof 0 0 0 0 Rotterdam Ambachtsplein Rotter- dam 2 0 1 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 1 0 1 Rotterdam Hesse 0 0 Rotterdam Jan van Campenplein 1 Rotterdam Lage Land 1 Rotterdam Mia van IJperenplein 8 13 0 12 Noord Rotterdam Bentinckplein 1 Rotterdam Bergselaan 2 1 Rotterdam Bergweg 1 20 0 1 Rotterdam Eudokiaplein 0 2 1 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 0 5 2 6 Delfshaven Rotterdam Schiedamseweg 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 10 5 26 3 9 39 33 15 Rotterdam Vasteland/Westzeedijk 4 Rotterdam Westerboulev/1e Mid- dell. str 4 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 Rotterdam Noordereiland 16 4 Rotterdam Oranjeboomstraat 2 Rotterdam Vrij Entrepot 0 Charlois Rotterdam Nederhorst 3 Rotterdam Plein 1953 1 Rotterdam Zuidplein 4 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 7 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Binnenban 0 Heijplaat en Pernis Pernis (RT) Elders 0 Barendrecht 0 Capelle aan den IJssel 1 1 2 4 Ridderkerk 3 2 Schiedam 0 Vlaardingen 1 3 0 0 Elders in Nederland 1 2 3 87 4 1 5 Aankoopgebied Rotterdam 94 98 96 100 10 93 99 98 92 Elders 6 2 4 90 7 1 2 8 Tabel 4.5.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 63

Kralin- Kralin- Kra- Nieuw- Oud- De gen- gen- lingse Nesse- Croos- Croos- Strui- Esch Oost West Bos lande wijk wijk Rubroek senburg Eigen deelgemeente Rotterdam Centrum Rotterdam 0 4 4 7 01 4 3 Rotterdam Crooswijkseweg 14 2 3 Rotterdam Goudseplein 0 0 00 0 Rotterdam Jonker Fransstraat 0 1 Rotterdam Lusthofstraat 1 8 3 0 3 Rotterdam Oostzeedijk 0 1 0 0 2 Rotterdam Oudedijk 1 11 3 01 0 7 Rotterdam Rijnwaterstraat 1 Rotterdam Rusthoflaan 0 0 Rotterdam Vlietlaan/Frits Ruystraat 0 3 0 0 0 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 5 0 1 Rotterdam Ceintuurbaan 15 0 0 Rotterdam Kleiweg 0 Rotterdam Peppelweg 0 00 Rotterdam Teldersweg 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 2 4 4 4 44 0 5 2 5 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 7 1 0 246 5 Rotterdam Alexandrium II Megastores 01 1 0 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 0 1 1 41 1 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 0 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 0 0 0 0 Rotterdam Hesse 1 0 Rotterdam Lage Land 1 1 Rotterdam Mia van IJperenplein 1 1 0 Noord Rotterdam Bentinckplein 0 0 Rotterdam Bergselaan 10 Rotterdam Bergweg 0 2 0 76 1 1 Rotterdam Noorderboulevard (zwaanhals) 0 1 64 3 1 Rotterdam Noordersingel 0 0 Rotterdam Stadhoudersplein Rotterdam 0 1 4 Delfshaven Rotterdam Nieuwe Binnenweg 0 0 Rotterdam Schiedamseweg 0 1 Rotterdam Vierhavensstraat 131 0 01 3 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 32 38 66 68 17 56 52 61 52 Rotterdam Vasteland/Westzeedijk 0 0 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 0 0 300 Rotterdam Noordereiland 0 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 1 0 Charlois Rotterdam Plein 1953 0 1 Rotterdam Zuidplein 5 0 1 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 Rotterdam Spinozaweg 1 Rotterdam Stadionweg Rotterdam 1 0 0 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Elders 0 Heijplaat en Pernis Pernis (RT) Elders 0 Barendrecht 2 2 2 1 3 Capelle aan den IJssel 1 1 1 814 4 2 Delft 1 3 2 21 2 3 ‘s-Gravenhage 2 0 9 0 1 Ridderkerk 0 1 0 1 0 Schiedam 0 0 0 3 0 1 Spijkenisse 0 0 Vlaardingen 1 4 1 1 Elders in Nederland 14 9 5 12 18 3 12 7 7 Aankoopgebied Rotterdam 82 83 88 79 66 93 81 85 82 Elders 18 17 12 21 34 7 19 15 18 Tabel 4.5.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 64

4.5.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - De fiets is in Kralingen/Crooswijk het belangrijkste vervoermiddel om de boodschappen te doen. Opvallend is dat juist bij het winkelen te voet het belangrijkste vervoermiddel is, terwijl dat bij de andere deelgemeenten juist het belangrijkste vervoermiddel voor het boodschappen doen is. - Dichtst bij huis is voor zowel het winkelen als het boodschappen doen de voornaamste bezoekreden voor de winkelcentra van Kralingen/Crooswijk.

Bezoekfrequentie meest genoemde aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector (Bijna) dagelijks 6,8 6,4 3 tot 4 keer per week 1,1 2,5 2 keer per week 3,7 7,9 1 keer per week/wekelijks 28,5 27,5 1 tot 2 keer per maand 50,7 43,0 1 keer per kwartaal 7,9 7,9 1 keer per half jaar 1,0 4,4 Weet niet 0,3 0,3 Totaal 100,0 100,0

Vervoerswijze meest genoemde aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector Te voet 10,3 28,3 (Brom)fiets 28,1 25,5 Auto/motor 14,1 17,4 Bus 3,5 0,9 Tram 20,3 1,2 Metro 23,2 25,6 Anders 0,4 1,0 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen koopplaats sector Dichtst bij huis 59,7 35,0 Compleetheid winkelaanbod 10,4 34,5 Compleetheid aanbod artikelen 4,3 16,0 Prijsniveau winkels 10,9 0,3 goedkoop 4,2 3,8 Bereikbaarheid per OV 0,4 4,2 Bereikbaarheid per auto 3,5 0,5 Op de route van/naar andere activitei- 0,2 0,2 ten Combinatie met bezoek fami- 0,9 lie/vrienden Parkeertarief 0,8 Sfeer/uitstraling winkelgebied 3,2 Steunen plaatselijke winkeliers 4,3 0,3 Kwaliteit winkels/producten/service 0,2 Anders 1,0 1,2 Totaal 100 100

Tabel 4.5.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden

Pagina 65

4.5.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.5.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Prins Alexander weergegeven. De winkelgebieden in Kralingen/Crooswijk worden op vrijwel alle onderdelen positief beoordeeld door de consument. Consumenten zijn zeer te spreken over parkeren bij de diverse aankoopplaatsen. Met uitzondering van de parkeermogelijkheden aan het Goudseplein worden de centra in Kralingen/Croowsijk positief beoordeeld. Tabel 4.5.7 geeft het combinatiebezoek met leisure. De inwoners van Kralin- gen/Crooswijk combineren een bezoek van het winkelcentrum vaak met café- of cafe- tariabezoek.

Beoordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

compleetheid winkelaanb. winkelaanb. compleetheid sfeer en uitstraling bereikbaarheidOV per bereikbaarheidauto per Parkeermogelijkheden parkeertarief winkelaanb. compleetheid sfeer en uitstraling bereikbaarheidOV per bereikbaarheidauto per parkeermogelijkheden parkeertarief Crooswijkseweg 6,4 5,8 6,7 7,8 6,2 8,6 Goudseplein 4,5 6,8 7,0 6,5 5,310,0 Jonker Fransstraat 7,0 7,0 8,0 8,0 8,0 8,3 Lusthofstraat 8,3 6,9 7,1 7,2 6,6 9,8 Oostzeedijk 9,0 9,0 8,0 7,0 7,010,0 Oudedijk 7,5 6,6 7,3 7,8 7,5 8,6 Rijnwaterstraat 7,1 6,5 7,2 8,1 7,8 9,8

Tabel 4.5.6: Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

Dagelijkse detailhandel nee, verderbezoek geen lunchroom café/bar restaurant (geen fastfood) bioscoop/filmhuis cafetaria, snackbar cabaret concert, toneel, of museum tentoonstelling discotheek/houseparty bibliotheek sportwedstrijden anders, ...... nl

Goudsesingerl 96 2 1 1 1 Crooswijkseweg 97 3 Goudseplein 94 6 Lusthofstraat 100 Oostzeedijk 100 Oudedijk 92 1 1 3 2 Overig plaats Rotterdam 87 2 1 3 1 51 1 Rijnwaterstraat 70 10 20

Niet-dagelijkse detailhandel Centrum Rotterdam Goudsesingel 83 8 8 Jonker Fransstraat 100 Lusthofstraat 100 Oudedijk 100

Tabel 4.5.7: Combinatie met leisureactiviteiten in %) Pagina 66 Pagina 67

4.6 Deelgemeente Delfshaven

Aantal inwoners 1994 75.850 1999 72.730 2004 72.414

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse Totaal len sector artikelen sector 1999 126 158 284 Bestedingspot. in mln euro 2004 149 174 323

Aantal winkels 1994 238 330 568 1999 236 307 543 2004 173 241 414

Totaal aantal m2 wvo 1994 14.740 28.920 43.660 1999 17.320 31.740 49.060 2004 16.493 38.372 54.865 m2 wvo per winkel 1994 62 88 77 1999 73 103 90 2004 95 159 133

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 194 381 576 1999 238 436 675 2004 228 530 758

Koopkrachtbinding in % 1994 75% 27% Koopkrachtbinding in mln euro 73 37 126 1999 93% 25% 118 39 157 2004 54% 13% 80 23 103

Toevloeiing in % 1994 14% 24% Toevloeiing in mln euro 15 12 27 1999 5% 10% 6411 2004 17% 55% 17 27 44 omzet 1994 87 49 153 1999 124 44 168 2004 97 50 147

Vloerproductiviteit 1994 5.917 1.693 1999 7.145 1.382 2004 5.857 1.306

Kerngegevens Delfshaven Pagina 68

4.6.1 Detailhandelsaanbod Deelgemeente Delfshaven ligt aan de westkant van Rotterdam tussen Schiedam en Rotterdam-centrum. De deelgemeente heeft circa 72.500 inwoners die binnen hun deelgemeente 414 winkels en 54.865 m² winkelvloeroppervlak tot hun beschikking hebben. De dagelijkse artikelen sector is relatief goed vertegenwoordigd, evenals de doe-het-zelfbranche. De woonbranche en de kledingbranche zijn daarentegen veel minder sterk vertegenwoordigd.

afwijking t.o.v. aantal winkels aantal m2 wvo % wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 152 14.834 27% 9% - Persoonlijke Verzorging 21 1.659 3% 0% Totaal dagelijkse artikelen sector 173 16.493 30% 8% 0% - Warenhuis 0 0 0% -5% - Kleding & Mode 48 3.638 7% -8% - Schoenen & Lederwaren 4 946 2% -1% - Juwelier & Optiek 19 854 2% 0% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 23 2.206 4% 0% - Antiek & Kunst 12 891 2% 0% - Sport & Spel 3 224 0% -4% - Hobby 1 60 0% -2% - Media 13 804 1% -1% - Plant & Dier 13 849 2% -1% - Bruin & Witgoed 21 2.515 5% -1% - Auto & Fiets 10 1.001 2% 0% - Doe-Het-Zelf 15 11.011 20% 14% - Wonen 33 7.450 14% -9% - Detailhandel Overig 26 5.923 11% 7% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 241 38.372 70% -8%

Totaal 414 54.865 100% 0%

Tabel 4.6.1: Hoofdbranche-indeling winkelaanbod Delfshaven

Tabel 4.6.2 laat zien dat wat oppervlakte betreft de Vierhavensstraat de grootste winkelconcentratie is. Dit winkelgebied bestaat uit zeven grootschalige winkels in de woonbranche. Als gekeken wordt naar het aantal winkels, dan is de Schiedamseweg het grootste winkelgebied, met 118 winkels met zowel food als non-food aanbod. Pagina 69

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal m² aantal win- aantal m² aantal win- aantal m² winkels wvo kels wvo kels wvo Burgemeester Meinezplein 4 292 6 350 10 642 Franselaan Rotterdam 13 1.667 8 425 21 2.092 Mathenesserweg 22 1.375 41 3.618 63 4.993 Nieuwe Binnen- weg/Schiedamseweg 40 3.982 80 6.596 120 10.578 Vierhavensstraat 0 0 7 15.285 7 15.285 Westerboulevard 29 3.493 32 4.804 61 8.297 Westerboulevard/1e Middel- landsestraat 24 1.897 37 2.600 61 4.497 Overig Delfshaven 41 3.787 30 4.694 71 8.481 Eindtotaal 173 16.493 241 38.372 414 54.865

Tabel 4.6.2: Winkelgebieden in Delfshaven

4.6.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - De koopkrachtbinding van de dagelijkse artikelen sector in de deelgemeente Delfshaven bedraagt 54%. Gezien de ligging ten opzichte van het centrum neemt de deelgemeente Stadscentrum bij het boodschappen doen een prominente positie in, 24% van de boodschappen wordt hier gedaan. - De Schiedamseweg is met 22% van de bestedingen de belangrijkste aankoopplaats voor de boodschappen. De Franselaan en de Nieuwe Binnenweg bezitten respectievelijk de tweede en derde plaats voor de boodschappen; beide binden 8% van de bestedingen. - De meeste toevloeiing komt vanuit het Stadscentrum. Hier komt 7% van de omzet vandaan. In totaal is 17% van de omzet in de dagelijkse sector afkomstig van buiten de deelgemeente. - De dagelijkse detailhandel functioneert met een vloerproductiviteit van € 5.857/m2 wvo.

4.6.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - Van de niet-dagelijkse bestedingen wordt 13% door de winkels uit de eigen deelgemeente gebonden. De meeste winkelbestedingen (55%) worden in het Stads- centrum van Rotterdam gedaan. - Belangrijkste aankoopplaats voor het winkelen in Delfshaven is de woonboulevard aan de Vierhavensstraat met 5%. De Schiedamseweg eist 3% van de bestedingen op, de Westerboulevard 2%. - Evenals in de dagelijkse-sector is de meeste vreemde koopkracht in Delfshaven afkomstig uit het Stadscentrum, in totaal 10%. In totaal bedraagt de toevloeiing in de niet-dagelijkse sector 55%. - De vloerproductiviteit voor het niet-dagelijks winkelaanbod is met € 1.306 /m2 wvo laag. Dit komt met name door de aanwezigheid van de grootschalige winkels aan de Vierhavensstraat. In tabellen 4.6.3 en 4.6.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 70

Oud- Bospol- Delfs- Middel- Nieuwe- Mathe- Schie- Tussen- Witte der haven land Westen nesse mond Spangen dijken Dorp Rotterdam Burgemeester Eigen deelgemeente Meinezplein 1 Rotterdam Franselaan Rotterdam 21 2 11 73 1 2 Rotterdam Mathenesserweg 0 010 5 1 1 13 Rotterdam Nieuwe Binnenweg 12 16 15 4 1 Rotterdam Schiedamseweg 70 26 37 3 67 38 60 Rotterdam Westerboulevard 0 27 1 1 Rotterdam Burg Baumannlaan/Jan Overschie Steenstraat 0 1 1 1 Rotterdam Van Noortwijckstraat 0 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 10 10 1 Rotterdam Kleiweg 0 0 0 Rotterdam Teldersweg 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 0 1 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 0 01 0 1 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 0 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 1 0 2 Rotterdam Hesse 0 Rotterdam Mia van IJperenplein 0 Noord Rotterdam Bentinckplein 2 3 312 1 1 81 Rotterdam Bergselaan 0 0 00 12 Rotterdam Bergweg 1 0 Rotterdam Eudokiaplein 0 0 1 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaan- hals) 5 2 0 0 Rotterdam Stadhoudersplein Rotterdam 2 Rotterdam Statenweg Rotterdam 0 0 Rotterdam Walenburgerwg 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 Rotterdam Crooswijkseweg 0 Rotterdam Goudseplein 0 Rotterdam Oudedijk 0 1 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 2 30 26 9 1 16 21 20 7 Rotterdam Vasteland/Westzeedijk 1 1 Rotterdam Westerboulev/1e Middell.str 36 9 0 0 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 1 Rotterdam Dordtselaan 0 Rotterdam Lange Hilleweg 14 Rotterdam Oranjeboomstraat 1 Rotterdam Pretorialaan/Paul Kruger- straat 0 Rotterdam Vrij Entrepot 0 Charlois Rotterdam Katendrechtse Lagedijk 9 Rotterdam Nederhorst 2 Rotterdam Wolphaertsbocht 0 Rotterdam Zuidplein 1 10 0 3 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 Rotterdam Oude Watering 0 Rotterdam Spinozaweg 0 Barendrecht 1 0 0 Capelle aan den IJssel 1 0 Delft 0 4 ‘s-Gravenhage 0 1 Ridderkerk 0 Schiedam 1 7 00 11 4 1 0 Vlaardingen 0 0 0 Elders in Nederland 4 4 51 1 2 2 1 Aankoopgebied Rotterdam 96 88 90 98 86 94 97 98 100 Elders 4 12 10 2 14 6 3 2 Tabel 4.6.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 71

Bos- Delfs- Middel- Nieuwe- Oud- Schie- Span- Tussen- Witte polder haven land Westen Mathenesse mond gen dijken Dorp Eigen deelgemeente Rotterdam Burgemeester Meinezplein 0 Rotterdam Franselaan Rotterdam 5 0 0 5 0 6 Rotterdam Mathenesserweg 0 1 0 2 Rotterdam Nieuwe Binnenweg 1 2 4 0 1 0 0 Rotterdam Schiedamseweg 7 4 0 3 1 4 3 7 Rotterdam Vierhavensstraat 10 4 5 5 4 11 2 11 11 Rotterdam Westerboulevard 0 0 0 5 1 2 Rotterdam Burg Baumannln/Jan Steen- Overschie straat 0 0 Hillegersberg , Schie- broek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 0 0 0 0 1 Rotterdam Ceintuurbaan 0 0 Rotterdam Kleiweg 0 0 Rotterdam Peppelweg 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 4 1 4 2 4 1 3 10 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 0 0 1 6 0 Rotterdam Alexandrium II Megastores 0 0 0 1 0 0 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 0 2 0 1 1 0 1 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 0 1 Rotterdam Hesse 0 0 Rotterdam Mia van IJperenplein 0 1 0 Noord Rotterdam Bentinckplein 0 0 0 0 0 Rotterdam Bergselaan 0 0 0 Rotterdam Bergweg 0 0 1 1 1 1 1 Rotterdam Eudokiaplein 2 0 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 0 0 5 6 3 2 Rotterdam Walenburgerwg 0 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 0 0 Rotterdam Jonker Fransstraat 0 0 Rotterdam Oostzeedijk 0 0 Rotterdam Oudedijk 0 0 0 Rotterdam Vlietlaan/Frits Ruystraat 0 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 46 67 61 51 18 69 63 59 46 Rotterdam Westerboulev./e Middel.str 2 1 0 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 0 0 0 0 10 Rotterdam Bree 0 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 0 1 Rotterdam Putselaan 0 Charlois Rotterdam Zuidplein 0 4 0 2 9 1 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 0 0 0 4 Rotterdam Oude Watering 0 Rotterdam Spinozaweg 0 Rotterdam Stadionweg Rotterdam 0 0 1 1 0 2 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Akkerwinde 0 Hoogvliet (RT) Binnenban 0 Barendrecht 0 0 0 0 0 1 0 Capelle aan den IJssel 0 1 0 1 1 2 0 Delft 11 4 7 3 7 0 5 3 ‘s-Gravenhage 1 1 0 Ridderkerk 0 Schiedam 9 1 1 1 38 0 5 2 12 Spijkenisse 1 0 Vlaardingen 0 0 0 0 0 1 Elders in Nederland 8 9 12 8 4 6 3 6 Aankoopgebied Rotterdam 72 84 79 86 50 92 84 88 88 Elders 28 16 21 14 50 8 16 12 12

Tabel 4.6.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 72

4.6.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - De bezoekfrequentie bij het boodschappen doen ligt in Delfshaven lager dan in Rotterdam als geheel. In Delfshaven doet 41% vaker dan 4 keer per week de boodschappen, in Rotterdam als geheel is dit 49%. Bij het winkelen is de bezoekfrequentie vergelijkbaar met de rest van Rotterdam. 47% geeft aan 1 tot 2 keer per maand te winkelen. - Meer dan de helft (55%) van de inwoners van Delfshaven doet de boodschappen te voet. Het percentage dat met de auto de boodschappen doet (17%) is in vergelijking met de rest van Rotterdam laag (32%). Bij het kopen van niet-dagelijkse artikelen is het aandeel van de auto ook erg laag (10%) in vergelijking met Rot- terdam (29%). De inwoners van Delfshaven maken voor het winkelen veel gebruik van de tram (30%) en de metro (23%). - Voor het boodschappen doen is ‘dichtst bij huis’ (60%) het belangrijkste bezoekmotief. Ook het prijsniveau van de winkels (20%) is een vaak genoemde bezoekreden. Bij het winkelen is de compleetheid van het winkelaanbod (44%) het belangrijkste bezoekmotief.

Bezoekfrequentie meest genoemde Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen aankkoopplaats sector (bijna) dagelijks 14,6 6,0 3 tot 4 keer per week 26,3 4,2 2 keer per week 28,0 3,9 1 keer per week/wekelijks 27,6 27,1 1 tot 2 keer per maand 3,5 47,0 1 keer per kwartaal 9,4 1 keer per half jaar 2,0 1 keer per jaar 0,1 Weet niet 0,1 Totaal 100 100

Vervoerswijze meest Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankkoopplaats sector Te voet 55,3 11,5 (Brom)fiets 19,5 21,3 Auto/motor 16,7 9,5 Trein 0,2 Bus 0,1 4,0 Tram 3,9 30,2 Metro 3,9 22,7 Anders 0,7 0,5 Totaal 100 100 Bezoekreden meest genoemde aan- Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen koopplaats sector Dichtst bij huis 59,6 28,3 Compleetheid winkelaanbod 2,7 43,6 Compleetheid aanbod artikelen 7,8 7,5 Prijsniveau winkels 19,6 5,4 Goedkoop 1,4 9,7 Bereikbaarheid per OV 0,3 1,3 Bereikbaarheid per auto 2,1 0,1 Parkeertarief 4,1 0,2 Steunen plaatselijke winkeliers 0,1 Op de route van/naar andere activitei- 0,3

ten Kwaliteit winkels/producten/service 0,1 Sfeer/uitstraling winkelgebied 0,1 3,0 Weet niet 2,2 0,5 Anders 100 100 Tabel 4.6.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden

Pagina 73

4.6.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.6.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Delfshaven weergegeven. De consument beoordeelt het winkelaanbod in Delfshaven postief. Minder tevreden is de consument over de parkeermogelijkheden aan de Schiedamseweg en de Nieuwe Binnenweg. In tabel 4.6.7 is het combinatiebezoek met leisure aangegeven. Er vindt tijdens het winkelen met name combinatiebezoek plaats met horeca.

Beordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

Compleetheid winkelaanb. winkelaanb. Compleetheid uitstraling en Sfeer Bereikbaarheid per OV Bereikbaarheid per auto Parkeermogelijkheden Parkeertarief winkelaanb. Compleetheid uitstraling en Sfeer Bereikbaarheid per OV Bereikbaarheid per auto Parkeermogelijkheden Parkeertarief Burgemeester Meinezplein 7,0 6,0. . 5,0 4,0 8,0 5,0 10,0 8,0 7,0 4,3 Franselaan 7,6 7,4 6,5 7,1 6,0 8,9 Mathenesserweg 6,2 6,8 7,9 7,2 5,7 7,9 Nieuwe Binnenweg 7,1 6,6 7,7 6,4 5,2 4,6 8,0 7,2 8,9 6,8 4,8 5,1 Schiedamseweg 7,1 6,7 7,9 6,7 6,1 6,0 8,9 8,0 7,0 4,0 1,1 9,0 Westerboulevard 6,5 7,6 7,0 7,8 7,3 6,8

Tabel 4.6.6: Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

Dagelijkse detailhandel bezoek geen verderNee, Lunchroom Ccafé/bar fastfood) (geen Rrestaurant Bbioscoop/filmhuis Ccafetaria, snackbar cabaret concert, Ttoneel, Mmuseum of tentoonstelling Ddiscotheek/houseparty Bibliotheek Sportwedstrijden nl ...... Aanders,

Burgemeester Meinezplein 100 Franselaan 91 2 11 4 Mathenesserweg 79 4 1 16 Nieuwe Binnenweg 81 1 7 6 22 2 Schiedamseweg 88 5 3 2 01 1 Westerboulevard 66 32 2

Niet-dagelijkse detailhandel Burgemeester Meinezplein 100 Nieuwe Binnenweg 77 10 4 4 4 Schiedamseweg 85 8 4 4

Tabel 4.6.7: Combinatie met leisureactiviteiten (in %) Pagina 74

Pagina 75

4.7 Deelgemeente Stadscentrum

Aantal inwoners 1994 28.720 1999 28.350 2004 30.300

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse len sector artikelen sector Totaal 1999 49 62 111 Bestedingspot. in mln euro 2004 62 73 135

Aantal winkels 1994 147 632 779 1999 156 671 827 2004 209 772 981

Totaal aantal m2 wvo 1994 14.040 145.140 159.180 1999 15.620 151.850 167.470 2004 25.343 183.998 209.341 m2 wvo per winkel 1994 96 230 204 1999 100 226 203 2004 121 238 213

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 489 5.054 5.542 1999 551 5.356 5.907 2004 836 6.073 6.909

Koopkrachtbinding in % 1994 59% 63% Koopkrachtbinding in mln euro 27 33 59 1999 87% 91% 43 56 99 2004 77% 68% 48 49 98

Toevloeiing in % 1994 68% 94% Toevloeiing in mln euro 57 571 628 1999 37% 93% 25 728 753 2004 73% 93% 132 706 838

Omzet 1994 84 604 687 1999 68 784 852 2004 180 756 936

Vloerproductiviteit 1994 5.957 4.159 1999 4.355 5.163 2004 7.104 4.107

Kerngegevens Stadscentrum

Pagina 76

4.7.1 Detailhandelsaanbod De 30.300 inwoners van de deelgemeente Stadscentrum hebben relatief het meeste winkelaanbod per inwoner tot hun beschikking. Dit komt door de aanwezigheid van het bovenregionale winkelgebied van Rotterdam-centrum, dat zijn bezoekers uit een wijde omtrek trekt. In totaal heeft de deelgemeente 981 winkels met een totale winkelvloeroppervlakte van 209.341 m². Door de bovenregionale functie van het Stads- centrum is de niet-dagelijkse artikelen sector sterker vertegenwoordigd dan in de rest van Rotterdam.

aantal aantal % wvo in afwijking t.o.v. winkels m2 wvo totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 172 20.607 10% -9% - Persoonlijke Verzorging 37 4.736 2% -1% Totaal dagelijkse artikelen sector 209 25.343 12% -10% 0% - Warenhuis 3 28.397 14% 9% - Kleding & Mode 266 56.443 27% 13% - Schoenen & Lederwaren 63 8.870 4% 1% - Juwelier & Optiek 56 4.006 2% 0% - Huishoudelijke- & Luxe Artikelen 46 8.389 4% 0% - Antiek & Kunst 12 1.669 1% -1% - Sport & Spel 27 9.472 5% 0% - Hobby 28 4.866 2% 0% - Media 58 10.588 5% 3% - Plant & Dier 24 1.617 1% -2% - Bruin & Witgoed 46 13.719 7% 1% - Auto & Fiets 12 2.016 1% -1% - Doe-Het-Zelf 9 1.558 1% -5% - Wonen 78 27.254 13% -9% - Detailhandel Overig 44 5.134 2% -1% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 772 183.998 88% 10% 0% 0% Totaal 981 209.341 100% 0%

Tabel 4.7.1 Hoofdbranche-indeling winkelaanbod Stadscentrum

Binnen het centrum van Rotterdam bevindt zich het meeste winkelaanbod rond het Beursplein en de Lijnbaan, waarbij de kledingbranche sterk vertegenwoordigd is. Bui- ten het kernwinkelgebied is er verder nog een grote winkelconcentratie langs de Nieuwe Binnenweg. Het gaat hierbij vooral om kleinschalige winkeltjes in zowel de dagelijkse als de niet-dagelijkse artikelen sector. Pagina 77

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aankoopplaatsen Stadscentrum winkels m² wvo winkels m² wvo winkels m² wvo Centrum Rotterdam Beursplein 9 588 54 36.563 63 37.151 Centrum Rotterdam de Grote Lijn 1 231 6 4.635 7 4.866 Centrum Rotterdam de Lijnbaan 8 968 68 19.150 76 20.118 Centrum Rotterdam Goudsesingel 1 125 7 2.227 8 2.352 Centrum Rotterdam Hermes City Plaza 0 0 6 648 6 648 Centrum Rotterdam Lijnbaanplein 3 2.781 7 2.331 10 5.112 Centrum Rotterdam Overig 77 8.191 426 88.114 503 96.305 Centrum Rotterdam The Corner 1 283 3 6.485 4 6.768 Centrum Rotterdam W. de Witstraat 3 365 8 904 11 1.269 Nieuwe Binnenweg 52 4.864 122 17.359 174 22.223 Vasteland/Westzeedijk 8 1.616 14 1.903 22 3.519 Westerboulevard/1e Middellandsestraat 37 4.116 40 2.679 77 6.795 Overig Stadscentrum 9 1.215 11 1.000 20 2.215 Eindtotaal 209 25.343 772 183.998 981 209.341

Tabel 4.7.2: Winkelgebieden in Stadscentrum Pagina 78

4.7.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - De koopkrachtbinding voor dagelijkse artikelen in de deelgemeente Stadscentrum is met 77% erg hoog in vergelijking met de andere deelgemeenten. - Van de totale boodschappenomzet in de deelgemeente is bijna driekwart (73%) afkomstig van buiten Stadscentrum zelf. - De vloerproductiviteit van de winkels in de dagelijkse detailhandel is met € 7.104/m2 iets hoger dan het gemiddelde in Rotterdam.

4.7.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - In de niet-dagelijkse artikelen sector is de koopkrachtbinding 68%. - Het stadscentrum heeft een echte regiofunctie. Dit blijkt ook uit het feit dat van de omzet 93% van buiten de eigen deelgemeente komt. - Deelgemeente Stadscentrum heeft met € 4.107/m2 de hoogste vloerproductiviteit van Rotterdam.

In tabellen 4.7.3 en 4.7.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven.

Pagina 79

C.S. Nieuwe Oude- Stadsdrie- kwartier Cool Dijkzigt Werk Westen hoek Rotterdam Centrum Rot- Eigen deelgemeente terdam 44 89 22 79 47 81 Rotterdam Vaste- land/Westzeedijk 10 Rotterdam Westerboule- vard/1e Middellandsestraat 8 1 25 Rotterdam Bergse Dorps- Hillegersberg/Schiebroek straat 2 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 0 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 0 0 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 1 0 Rotterdam Lage Land 0 Rotterdam Mia van IJpe- renplein 0 Noord Rotterdam Bentinckplein 30 1 1 Rotterdam Bergselaan 17 0 Rotterdam Bergweg 6 Rotterdam Noorderboule- vard (Zwaanhals) 9 1 Rotterdam Statenweg Rotterdam 0 Rotterdam Walenburgerwg 0 Rotterdam Centrum Rot- Kralingen/Crooswijk terdam 0 3 8 Rotterdam Lusthofstraat 0 Rotterdam Oudedijk 1 1 1 Rotterdam Nieuwe Bin- Delfshaven nenweg 1 74 14 1 Rotterdam Schiedamseweg 4 10 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 1 0 Rotterdam Noordereiland 1 Rotterdam Oranjeboom- straat 1 2 2 Rotterdam Vrij Entrepot 1 Rotterdam Katendrechtse Charlois Lagedijk 0 Rotterdam Nederhorst 0 Rotterdam Zuidplein 0 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Binnenban 0 Capelle aan den IJssel 1 Ridderkerk 0 Elders in Nederland 2 1 1 4 Aankoopgebied Rotterdam 98 99 100 100 99 95 Elders 2 1 1 5

Tabel 4.7.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 80

C.S. Dijk- Nieuwe Oude- Stads- kwartier Cool zigt Werk Westen driehoek Eigen deelgemeente Rotterdam Centrum Rotterdam 47 70 75 74 64 69 Rotterdam Westerboulevard/1e Middellandsestraat 1 2 Overschie Rotterdam Van Noortwijckstraat 0 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 1 0 0 Rotterdam Van Beethovensingel 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 10 1 4 2 4 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 5 7 1 0

Rotterdam Alexandrium II Megastores 1 1 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 7 1 0 2 Rotterdam Hesse 0 Rotterdam Lage Land 0 Rotterdam Mia van IJperenplein 0 Noord Rotterdam Bentinckplein 2 0 Rotterdam Bergselaan 2 0 0 Rotterdam Bergweg 4 0 0 1 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 1 0 0 Rotterdam Rodenrijselaan 0 Rotterdam Statenweg Rotterdam 2 Rotterdam Walenburgerwg 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 0 1 Rotterdam Crooswijkseweg 0 Rotterdam Goudseplein 2 Rotterdam Jonker Fransstraat 1 0 0 0 Rotterdam Lusthofstraat 0 Rotterdam Oostzeedijk 1 Rotterdam Oudedijk 0 Rotterdam Vlietlaan/Frits Ruystraat 0 Delfshaven Rotterdam Nieuwe Binnenweg 1 21 2 1 Rotterdam Vierhavensstraat 1 3 7 1 Rotterdam Westerboulevard 3 0 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 0 0 Rotterdam Noordereiland 0 Rotterdam Oranjeboomstraat 5 0 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 1 0 Charlois Rotterdam Nederhorst 0 Rotterdam Wolphaertsbocht 2 Rotterdam Zuidplein 3 0 0 IJsselmonde Rotterdam Stadionweg Rotterdam 1 1 1 1 2 Barendrecht 1 6 2 2 Capelle aan den IJssel 3 0 0 1 Delft 4 2 2 2 ‘s-Gravenhage 0 Schiedam 0 0 Spijkenisse 0 Vlaardingen 0 Elders in Nederland 5 11 2 6 12 10 Aankoopgebied Rotterdam 92 85 96 88 84 84 Elders 8 15 4 12 16 16

Tabel 4.7.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 81

4.7.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - Ondanks het zeer ruime detailhandelsaanbod in het Stadscentrum doen de inwoners van deze deelgemeente niet vaker hun boodschappen dan in de rest van Rot- terdam. Het percentage dat 4 keer per week of vaker de boodschappen doet, is voor het centrum 44%, voor Rotterdam is dit 49%. Winkelen doen de centrum- bewoners wel vaker: 36% doet 2 keer per week of vaker winkelaankopen terwijl dit voor Rotterdam als geheel slechts 16% is. - De inwoners van het Stadscentrum hoeven geen grote afstand af te leggen voor het winkelen, waardoor ‘te voet’ met 63% het belangrijkste vervoermiddel is. Ook voor het boodschappen doen neemt de benenwagen het grootste aandeel in (62%), en heeft de fiets ook een hoog aandeel (23%). - Gezien de korte afstand die de inwoners van het centrum hebben tot het kern- winkelapparaat is ‘dichtst bij huis’ niet alleen bij het boodschappen doen de voornaamste bezoekreden maar ook bij het winkelen.

Bezoekfrequentie meest genoemde Niet-dagelijkse artikelen aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector sector (Bijna) dagelijks 21,5 3,0 3 tot 4 keer per week 22,8 2,8 2 keer per week 26,9 30,9 1 keer per week/wekelijks 25,5 16,3 1 tot 2 keer per maand 3,3 39,6 1 keer per kwartaal 4,2 1 keer per half jaar 0,8 1 keer per jaar 2,4 Totaal 100 100

Vervoerswijze meest genoemde aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector Te voet 61,9 63,0 (Brom)fiets 23,2 8,9 Auto/motor 12,7 14,8 Trein 0,6 Bus 1,3 Tram 0,8 1,9 Metro 0,4 9,7 Anders 1,1 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen koopplaats sector Dichtst bij huis 69,8 65,2 Compleetheid winkelaanbod 4,1 19,2 Compleetheid aanbod artikelen 2,7 8,9 Prijsniveau winkels 5,2 0,3 Goedkoop 3,3 Bereikbaarheid per OV 1,0 1,1 Bereikbaarheid per auto 3,7 Parkeermogelijkheden 0,3 Parkeertarief 6,5 Op de route van/naar andere activitei- 0,4 ten Combinatie met bezoek fami- 4,7 lie/vrienden Sfeer/uitstraling winkelgebied 0,4 1,1 Anders 0,8 Totaal 100 100

Tabel 4.7.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden Pagina 82

4.7.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.7.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Stadscentrum weergegeven. De Rotterdamse consument is van mening dat de parkeertarieven in Rotterdam- centrum te hoog zijn. Alle deelgebieden in het centrum scoren op dit onderdeel uitermate laag. Op de overige aspecten is de consument een stuk positiever gestemd, en beoordeelt deze aspecten als compleetheid winkelaanbod en sfeer en uitstraling over het algemeen goed. In tabel 4.7.7. is het combinatiebezoek met leisureactiviteiten weergegeven. Van alle deelgemeenten in Rotterdam vindt in stadscentrum het meeste combinatiebezoek met leisureactiviteiten plaats. Naast horecabezoek wordt het winkelen ook veel met een bezoek aan de bioscoop, een voorstelling of een museum

Beoordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

Compleetheid winkelaanb. winkelaanb. Compleetheid uitstraling en Sfeer Bereikbaarheid perOV per auto Bbereikbaarheid Parkeermogelijkheden Parkeertarief winkelaanb. Compleetheid Ssfeer en uitstraling per OV Bbereikbaarheid per auto Bbereikbaarheid Parkeermogelijkheden Pparkeertarief Rotterdam Centrum Beursplein 7,7 7,3 8,2 6,1 5,6 4,3 8,3 7,6 8,4 6,5 6,2 4,8 Rotterdam Centrum De Grote Lijn 7,4 7,0 8,2 5,8 5,7 4,1 8,3 7,5 8,3 6,6 6,4 4,5 Rotterdam Centrum De Lijnbaan 7,4 6,8 8,1 5,5 5,7 4,7 8,2 7,5 8,5 6,5 6,3 2,0 Rotterdam Centrum Goudsesingerlaan 7,3 6,3 7,9 7,7 6,2 6,4 5,0 5,0 6,0 3,0 2,0 5,3 Rotterdam Centrum Lijnbaanplein 8,0 7,0 7,5 6,4 6,3 4,7 8,4 7,6 7,6 7,1 6,0 4,8 Rotterdam Centrum Overig 7,3 6,9 8,5 7,3 6,5 6,1 7,8 7,5 8,1 6,9 6,3 5,0 Rotterdam Centrum W. de Witstraat 5,5 6,9 7,4 6,5 7,4 5,8 Rotterdam Centrum The Corner 10 6,0 10 4,0 4,0 10 Vasteland/Westzeedijk 6,0 7,0 8,0 7,0 7,0. Westerboulevard/1e Middellandsestraat 7,1 6,3 8,3 5,6 4,7 2,9

Tabel 4.7.6: Beoordelingscijfer winkelcentra

Pagina 83

Combinatie met leisureactiviteiten

Dagelijkse detailhandel Nee, geen verder bezoek Lunchroom Café/bar Restaurant (geen fastfood) Bioscoop/filmhuis Cafetaria, snackbar cabaret concert, Toneel, Museum of Tentoonstel- ling Discotheek/houseparty Bibliotheek Sportwedstrijden Anders, nl ......

Rotterdam Centrum Beursplein 25 11 24 14 17 23 3 1 0 Rotterdam Centrum de grote lijn 63 12 12 3 3 3 5 Rotterdam Centrum de Lijnbaan 38 8 6 10 31 7 Rotterdam Centrum Lijnbaanplein 49 18 9 15 4 5 Rotterdam Centrum Overig 40 3 34 21 0 0 1 1 Rotterdam Centrum W. de Witstraat 41 20 20 20 Rotterdam Vasteland/Westzeedijk 100 Westerboulevard/1e Middellandsestraat 91 1 1 1 2 11 1 1

Niet-dagelijkse detailhandel Rotterdam Centrum Beursplein 21 13 13 18 14 58 4 1 1 0 2 Rotterdam Centrum de Grote Lijn 27 15 14 14 15 37 2 1 1 2 Rotterdam Centrum de Lijnbaan 25 15 14 18 13 44 3 1 0 2 Rotterdam Centrum Lijnbaanplein 14 37 25 25 Rotterdam Centrum Overig 42 10 17 13 8 04 3 0 1 1 Rotterdam Centrum The Corner 100 10 Rotterdam Centrum W. de Witstraat 0

Tabel 4.7.7: Combinatie met leisureactiviteiten (in %)

Pagina 84 Pagina 85

4.8 Deelgemeente Feijenoord

Aantal inwoners 1994 71.760 1999 71.650 2004 73.052

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse len sector artikelen sector Totaal 1999 125 156 280 Bestedingspot. In mln euro 2004 150 175 325

Aantal winkels 1994 192 321 513 1999 182 296 478 2004 175 320 495

Totaal aantal m2 wvo 1994 13.240 31.750 44.990 1999 17.950 28.610 46.560 2004 21.885 37.139 59.024 m2 wvo per winkel 1994 69 99 88 1999 99 97 97 2004 125 116 119

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 185 442 627 1999 251 399 650 2004 300 508 808

Koopkrachtbinding in % 1994 66% 35% Koopkrachtbinding in mln euro 74 46 120 1999 78% 29% 97 45 142 2004 65% 20% 98 35 133

Toevloeiing in % 1994 12% 33% Toevloeiing in mln euro 10 23 33 1999 5% 34% 52429 2004 24% 45% 32 29 61 omzet 1994 83 69 152 1999 102 69 171 2004 130 64 194

Vloerproductiviteit 1994 6.306 2.168 1999 5.696 2.398 2004 5.953 1.718

Kerngegevens Feijenoord

Pagina 86

4.8.1 Detailhandelsaanbod Feijenoord ligt op de zuidelijke Maasoever en heeft 73.052 inwoners. De deelgemeente heeft 495 winkels binnen de deelgemeentegrenzen met een totaal winkelvloeroppervlak van circa 59.000 m². Hierbij is de dagelijkse artikelen sector sterk vertegenwoordigd in vergelijking met de rest van Rotterdam. Er is minder wooninrichtingaanbod dan in Rotterdam als geheel.

aantal aantal % wvo afwijking t.o.v. winkels m2 wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 147 18.834 32% 13% - Persoonlijke Verzorging 28 3.051 5% 2% Totaal dagelijkse artikelen sector 175 21.885 37% 15% 0% - Warenhuis 1 506 1% -4% - Kleding & Mode 53 5.557 9% -5% - Schoenen & Lederwaren 10 1.786 3% 0% - Juwelier & Optiek 20 1.042 2% 0% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 19 2.902 5% 1% - Antiek & Kunst 3 216 0% -1% - Sport & Spel 16 2.851 5% 0% - Hobby 8 632 1% -1% - Media 6 495 1% -1% - Plant & Dier 24 1.902 3% 1% - Bruin & Witgoed 40 3.225 5% 0% - Auto & Fiets 14 1.335 2% 1% - Doe-Het-Zelf 14 2.601 4% -1% - Wonen 44 8.987 15% -7% - Detailhandel Overig 48 3.102 5% 2% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 320 37.139 63% -15% 0% 0% Totaal 495 59.024 100% 0%

Tabel 4.8.1: Hoofdbranche-indeling winkelaanbod Feijenoord

Het winkelgebied Boulevard Zuid is met afstand het grootste winkelgebied binnen de deelgemeente, met onder andere een ruim aanbod in de modebranche. De opbouw van het winkelaanbod over de verschillende winkelgebieden is te vinden in tabel 4.8.2.

Pagina 87

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal aantal aantal aantal aantal winkels m² wvo winkels m² wvo winkels m² wvo Boulevard Zuid 47 5.556 149 17.864 196 23.420 Bree 2 98 6 424 8 522 Dordtselaan 5 252 3 165 8 417 Groenezoom 9 958 5 205 14 1.163 Lange Hilleweg 5 872 1 106 6 978 Noordereiland 3 579 8 484 11 1.063 Oranjeboomstraat 15 2.579 12 1.498 27 4.077 Pretorialaan/Paul Krugerstraat 18 1.512 30 3.925 48 5.437 Putsebocht 10 974 7 739 17 1.713 Putselaan 9 483 9 682 18 1.165 Vrij Entrepot 4 3.354 10 1.073 14 4.427 Overig Feijenoord 48 4.668 80 9.974 128 14.642 Eindtotaal 175 21.885 320 37.139 495 59.024

Tabel 4.8.2:Winkelgebieden in Feijenoord Pagina 88

4.8.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - In totaal wordt 65% van de dagelijkse bestedingen van de inwoners van Feijen- oord in de eigen deelgemeente gedaan. Daarnaast zijn inwoners van Feijenoord sterk georiënteerd op stadsdeel Charlois, 12% van de bestedingen komt hier terecht. - Circa een kwart van de omzet is afkomstig van buiten de deelgemeente (24%), De meeste toevloeiing komt vanuit Charlois, dat voor 8% van de omzet zorgt. - De vloerproductiviteit in de dagelijkse sector bedraagt in stadsdeel Feijenoord € 5.953,-/m2.

4.8.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - In de niet-dagelijkse sector bindt de deelgemeente Feijenoord 20% van de bestedingen. Inwoners uit Feijenoord zijn voor een belangrijk deel georiënteerd op stadsdeel Centrum (28%) en Charlois (25%) - De belangrijkste aankoopplaatsen voor het winkelen in Feijenoord zijn Boulevard Zuid, Groenezoom en de Oranjeboomstraat. - Van de omzet is 45% afkomstig van buiten de deelgemeente. Uit deelgemeente Charlois komt de meeste vreemde koopkracht, namelijk 20%. - De vloerproductiviteit in de niet-dagelijkse sector bedraagt € 1.718,-/m2 wvo.

In tabellen 4.8.3 en 4.8.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven.

Pagina 89

Afri- Kop van kaander- Bloem- Feijen- Hille- Katen- Zuid- Noorder- Vree- wijk hof oord sluis drecht entrepot eiland wijk Eigen deelgemeente Rotterdam Boulevard Zuid 49 15 6 24 43 1 3 13 Rotterdam Bree 2 Rotterdam Dordtselaan 0 2 8 Rotterdam Groenezoom 36 Rotterdam Lange Hilleweg 27 0 0 Rotterdam Noordereiland 1 1 0 40 Rotterdam Oranjeboomstraat 1 1 30 229 20 1 Rotterdam Pretorialaan/Paul Kruger- straat 36 3 0 50 Rotterdam Putsebocht 0 Rotterdam Vrij Entrepot 0 0 23 124 11 0 Rotterdam Burg Baumannlaan/Jan Overschie Steenstraat 0 0 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 1 0 Rotterdam Teldersweg 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 0 0 0 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 1 01 1 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 0 Rotterdam Hesse 0 0 11 0 Rotterdam Jan van Campenplein 0 Noord Rotterdam Bentinckplein 2 Rotterdam Bergweg 0 Rotterdam Eudokiaplein 5 0 Rotterdam Noorderboulevard (zwaanhals) 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 1 0 Rotterdam Lusthofstraat 0 Rotterdam Oudedijk 1 Delfshaven Rotterdam Franselaan Rotterdam 1 10 Rotterdam Mathenesserweg 1 Rotterdam Nieuwe Binnenweg 1 Rotterdam Schiedamseweg 1 1 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 4 1 17 15 40 16 9 2 Rotterdam Vasteland/Westzeedijk 1 3 Rotterdam Westerboulevard/1e Middel- landsestraat 9 Rotterdam markten elders 1 1 1 0 1 Charlois Rotterdam Hellevoetstraat 16 11 1 1 Rotterdam Katendrechtse Lagedijk 2 0 021 0 Rotterdam Nederhorst 0 0 5 Rotterdam Plein 1953 1 0 2 Rotterdam Slinge Rotterdam 0 Rotterdam Wolphaertsbocht 1 1 1 Rotterdam Zuidplein 3 15 4 28 42 10 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 1 0 1 3 2 2 5 Rotterdam Prinsenplein 1 1 1 2 1 Rotterdam Spinozaweg 0 00 3 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Binnenban 0 Heijplaat en Pernis Pernis (RT) Elders 0 Barendrecht 1 2 0 11 Capelle aan den IJssel 0 00 1 ‘s-Gravenhage 1 Ridderkerk 0 0 1 0 2 4 Elders in Nederland 1 1 1 1 0 8 0 Aankoopgebied Rotterdam 99 98 98 94 98 100 91 85 Elders 1 2 2 6 20 9 15

Tabel 4.8.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 90

Afri- Kop van kaander- Bloem- Feijen- Hille- Katen- Zuid- Noorder- Vree- wijk hof oord sluis drecht entrepot eiland wijk Eigen deelgemeente Rotterdam Boulevard Zuid 7 11 11 16 13 1 1 9 Rotterdam Bree 0 0 Rotterdam Dordtselaan 3 0 0 Rotterdam Groenezoom 0 23 Rotterdam Noordereiland 5 Rotterdam Oranjeboomstraat 0 0 15 0 053 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 9 0 0 400 0 Rotterdam Putsebocht 0 Rotterdam Putselaan 0 Rotterdam Vrij Entrepot 0 1 0 0 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 0 Rotterdam Ceintuurbaan 0 3 00 0 Rotterdam Van Beethovensin- gel 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 2 1 2 123 1 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 1 0 0 1 0 Rotterdam Alexandrium II Megastores 2 0 0 1 0 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 0 0 0 0 0 1 0 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 4 0 Rotterdam Lage Land 1 Noord Rotterdam Bergselaan 0 0 Rotterdam Bergweg 0 0 0 0 011 0 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 0 0 0 010 Rotterdam Stadhoudersplein Rotterdam 0 Rotterdam Walenburgerwg 0 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 8 0 Rotterdam Oostzeedijk 0 0 0 Rotterdam Franselaan Rotter- Delfshaven dam 0 Rotterdam Vierhavensstraat 3 0 000 2 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 43 9 26 38 22 53 57 11 Rotterdam Vaste- land/Westzeedijk 0 1 Rotterdam markten elders 0 2 0 0 Charlois Rotterdam Gruttostraat 0 Rotterdam Hellevoetstraat 0 Rotterdam Katendrechtse Lagedijk 1 0 4 Rotterdam Nederhorst 0 2 040 1 Rotterdam Plein 1953 0 0 1 0 Rotterdam Wolphaertsbocht 0 0 Rotterdam Zuidplein 22 57 26 12 13 2 24 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 0 1 1 304 2 Rotterdam Oude Watering 0 Rotterdam Prinsenplein 0 Rotterdam Spinozaweg 0 0 0 2 Rotterdam Stadionweg Rotter- dam 0 4 4 6 091 11 Rotterdam Zenostraat 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Binnenban 0 0 0 Barendrecht 6 1 1 1 541 3

Pagina 91

Afri- Kop van kaander- Bloem- Feijen- Hille- Katen- Zuid- Noorder- Vree- wijk hof oord sluis drecht entrepot eiland wijk Capelle aan den IJssel 0 0 0 0 01 1 Delft 0 0 2 422 0 s-Gravenhage 8 1 01 Ridderkerk 0 0 701 1 Schiedam 0 0 0 0 Spijkenisse 0 0 Vlaardingen 0 0 0 1 Elders in Nederland 2 9 1 8 19 10 14 4 Aankoopgebied Rotterdam 91 89 90 87 66 83 79 90 Elders 9 11 10 13 34 17 21 10

Tabel 4.8.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau

Pagina 92

4.8.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - De inwoners van Feijenoord doen minder vaak boodschappen dan de totale Rot- terdamse populatie. Liefst 32% geeft aan dit 1 keer per week of minder vaak te doen, terwijl dit percentage voor Rotterdam als geheel 25% is. De meeste Feijen- oorders geven aan 1 keer per week (31%) of 1 tot 2 keer per maand (37%) te winkelen. - De helft van de inwoners van de deelgemeente doen de boodschappen te voet (50%), circa een derde met de auto (34%). Voor het winkelen is de auto de meest gangbare vervoerswijze (37%) gevolgd door het openbaar vervoer (36%). - Naast ‘dichtst bij huis’ (63%) scoort ook het prijsniveau (14%) bij het winkelen hoog als bezoekmotief. Bij het winkelen is ‘dichtst bij huis’ (39%) ook de belangrijkste bezoekreden, gevolgd door de compleetheid van het winkelaanbod (27%).

Bezoekfrequentie meest genoemde Niet-dagelijkse artikelen aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector sector (Bijna) dagelijks 23,5 2,6 3 tot 4 keer per week 23,5 5,6 2 keer per week 20,5 8,5 1 keer per week/wekelijks 29,4 30,8 1 tot 2 keer per maand 3,0 37,1 1 keer per kwartaal 11,3 1 keer per half jaar 1,1 1 keer per jaar 0,6 Minder dan 1 keer per jaar 0,2 Geen antwoord 2,2 Totaal 100 100

Vervoerswijze meest Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector sector Te voet 50,3 14,7 (Brom)fiets 12,1 12,0 Auto/motor 33,9 37,3 Trein 4,2 Bus 0,8 13,8 Tram 0,4 9,0 Metro 1,9 8,7 Anders 0,6 0,2 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Niet-dagelijkse artikelen koopplaats Dagelijkse artikelen sector sector Dichtst bij huis 62,9 38,9 Compleetheid winkelaanbod 7,6 26,5 Compleetheid aanbod artikelen 3,1 8,5 Prijsniveau winkels 14,1 8,9 goedkoop 1,4 8,8 Bereikbaarheid per OV 0,4 0,1 Bereikbaarheid per auto 2,8 0,4 Parkeermogelijkheden 0,3 0,1 Parkeertarief 2,3 0,1 Steunen plaatselijke winkeliers 0,3 Kwaliteit winkels/producten/service 0,3 Sfeer/uitstraling winkelgebied 2,1 4,1 Anders 3,0 3,0 Totaal 100 100

Tabel 4.8.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden Pagina 93

4.8.5 Beoordeling winkelgebieden In tabel 4.8.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Feijenoord weergegeven.

Inwoners van stadsdeel Feijenoord zijn uitermate positief over de diverse winkelgebieden. Ook onderwerpen die doorgaans laag scoren, zoals parkeren, worden in Feijen- oord hoog beoordeeld. Tabel 4.8.7. geeft het combinatiebezoek met leisureactiviteiten weer. Dit combinatiebezoek gebeurt met name bij bezoek aan Boulevard Zuid waarbij het volledig om een combinatie met horecabezoek gaat.

Beoordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

Compleetheid win- Compleetheid kelaanb. uitstraling en Sfeer Bereikbaarheid per OV Bereikbaarheid per Auto Parkeermogelijkhe- den Parkeertarief win- Compleetheid kelaanb. Seer en uitstraling Bereikbaarheid per OV per Bbereikbaarheid auto Parkeermogelijkhe- den Parkeertarief Boulevard Zuid 6,8 6,3 7,3 7,3 6,7 6,5 7,6 6,3 7,2 7,4 6,9 4,1 Bree 7,0 6,0 7,0 6,7 5,7 7,0 Groenezoom 6,6 7,3 7,0 7,0 6,3 9,8 Lange Hilleweg 6,5 5,8 6,8 7,1 7,4 7,7 7,0 7,0 7,0 7,0 7,0 8,7 Noordereiland 6,3 6,7 6,9 8,2 7,2 9,9 Oranjeboomstraat 6,9 6,9 7,6 7,9 7,0 5,9 Pretorialaan/Paul Krugerstraat 7,1 6,5 6,7 7,2 6,4 7,5 9,5 6,6 8,3 8,0 5,3 Vrij Entrepot 6,5 7,3 6,9 8,4 8,2 8,5

Tabel 4.8.6: Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

Dagelijkse detailhandel Nee, geen verderbezoek Lunchroom Ccafé/bar (geenRestaurant fastfood) Bioscoop/filmhuis Cafetaria, snackbar cabaret Toneel, concert, Museum of tentoonstelling Discotheek/houseparty Bibliotheek Sportwedstrijden nl ...... Anders,

Boulevard Zuid 78 12 2 5 2 Bree 100 Groenezoom 100 Lange Hilleweg 100 Noordereiland 100 Noordersingel 100 Oranjeboomstraat 97 1 1 Pretorialaan/Paul Krugerstraat 96 4 Vrij Entrepot 96 1 1 1

Niet-dagelijkse detailhandel Boulevard Zuid 69 1 3 27 Pretorialaan/Paul Krugerstraat 100

Tabel 4.8.7: Combinatie met leisureactiviteiten (in %) Pagina 94 Pagina 95

4.9 Deelgemeente Charlois

Aantal inwoners 1994 66.250 1999 63.890 2004 66.684

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse len sector artikelen sector Totaal 1999 111 139 250 Bestedingspot. in mln euro 2004 137 160 297

Aantal winkels 1994 187 290 477 1999 194 325 519 2004 154 303 457

Totaal aantal m2 wvo 1994 12.550 46.930 59.480 1999 17.930 52.420 70.350 2004 20.730 60.904 81.634 m2 wvo per winkel 1994 67 162 125 1999 92 161 136 2004 135 201 179

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 189 708 898 1999 281 820 1.101 2004 311 913 1.224

Koopkrachtbinding in % 1994 85% 61% Koopkrachtbinding in mln euro 88 74 162 1999 95% 74% 106 103 208 2004 61% 36% 84 57 141

Toevloeiing in % 1994 23% 66% Toevloeiing in mln euro 27 145 172 1999 16% 56% 20 132 152 2004 35% 73% 45 152 197

Omzet 1994 115 219 334 1999 125 235 360 2004 129 209 338

Vloerproductiviteit 1994 9.173 4.664 1999 6.993 4.483 2004 6.236 3.427

Kerngegevens Charlois

Pagina 96

4.9.1 Detailhandelsaanbod Deelgemeente Charlois ligt aan de Zuidelijk Maasoever tussen Feijenoord en het havengebied in. De deelgemeente heeft ongeveer 67.000 inwoners en met 81.600 m² wvo en 457 verkooppunten een zeer ruim winkelaanbod. Hierbij is met name het dagelijkse en het recreatieve winkelaanbod sterk vertegenwoordigd.

aantal aantal % wvo afwijking t.o.v. winkels m2 wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 127 17.263 21% 3% - Persoonlijke Verzorging 27 3.467 4% 1% Totaal dagelijkse artikelen sector 154 20.730 25% 4% 0% - Warenhuis 2 6.993 9% 4% - Kleding & Mode 64 14.115 17% 3% - Schoenen & Lederwaren 15 4.636 6% 3% - Juwelier & Optiek 24 1.672 2% 1% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 18 4.109 5% 1% - Antiek & Kunst 2 50 0% -1% - Sport & Spel 13 5.356 7% 2% - Hobby 12 728 1% -1% - Media 15 1.437 2% 0% - Plant & Dier 21 1.541 2% -1% - Bruin & Witgoed 32 6.585 8% 3% - Auto & Fiets 9 718 1% -1% - Doe-Het-Zelf 9 1.063 1% -4% - Wonen 34 9.031 11% -11% - Detailhandel Overig 33 2.870 4% 0% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 303 60.904 75% -4% 0% 0% Totaal 457 81.634 100% 0%

Tabel 4.9.1: Hoofdbranche-indeling winkelaanbod Charlois

Dat Charlois per inwoner een ruim detailhandelsaanbod heeft, wordt vooral veroorzaakt door het stadsdeelcentrum Zuidplein, dat meer dan de helft van het winkelaanbod voor zijn rekening neemt. Andere grote winkelcentra in de deelgemeente Charlois zijn plein 1953 en de Katendrechtse Lagendijk. Een totaal overzicht van de verdeling van het winkelaanbod over de verschillende winkelgebieden is te vinden in tabel 4.9.2.

Pagina 97

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal m² aantal win- aantal m² aantal aantal m² winkels wvo kels wvo winkels wvo Dordtselaan 3 215 6 510 9 725 Gaesbeekstraat 0 0 2 134 2 134 Gruttostraat 2 61 4 283 6 344 Hellevoetstraat 3 1.053 3 771 6 1.824 Katendrechtse Lagedijk 30 2.921 43 5.248 73 8.169 Nederhorst 16 2.966 25 2.139 41 5.105 Plein 1953 17 4.362 19 2.919 36 7.281 Putselaan 0 0 1 18 1 18 Slinge Rotterdam 17 1.072 18 1.494 35 2.566 Wielewaalstraat 1 22 1 75 2 97 Wolphaertsbocht 11 1.856 20 2.921 31 4.777 Zuidplein 20 4.374 124 41.663 144 46.037 Overig Charlois 34 1.828 37 2.729 71 4.557 Eindtotaal 154 20.730 303 60.904 457 81.634

Tabel 4.9.2: Winkelgebieden in Charlois

Pagina 98

4.9.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - De inwoners van Charlois zijn in belangrijke mate voor de dagelijkse detailhandel georiënteerd op het eigen winkelapparaat. In totaal wordt 61% van de bestedingen in de eigen deelgemeente gedaan. 17% komt terecht in het Stadscentrum. - Van buiten het stadsdeel vloeit voornamelijk koopkracht toe uit Feijenoord namelijk 21%. In totaal vloeit 35% van de koopkracht in de dagelijse sector toe; - Belangrijkste aankoopplaatsen in Charlois zijn Zuidplein, Katendrechtse Lagen- dijk en Nederhorst. - De vloerproductiviteit in de dagelijkse sector bedraagt € 6.236,-/m2.

4.9.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - Van de niet-dagelijkse bestedingen wordt 36% gebonden aan de eigen deelgemeente. Daarnaast is de consument uit Charlois voor de niet-dagelijkse artikelen sterk georiënteerd op het winkelaanbod in het Stadscentrum (30%). - Een belangrijk deel van de omzet uit de niet-dagelijkse sector is afkomstig van buiten de deelgemeente, namelijk 73%. - De vloerproductiviteit in de niet-dagelijkse sector bedraagt €3.427,-/m2 wvo.

In tabellen 4.9.3 en 4.9.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 99

Oud- Pen- Tarwe- Wiele- Zuider- Zuid- Zuid- Carnisse Charlois decht wijk waal park plein wijk Eigen deelgemeente Rotterdam Gaesbeekstraat 0 Rotterdam Gruttostraat 0 0 Rotterdam Hellevoetstraat 0 1 12 Rotterdam Katendrechtse Lagedijk 815 2 1 47 90 Rotterdam Nederhorst 1 0 10 2 39 172 Rotterdam Plein 1953 2 7 52 0 24 3 Rotterdam Slinge Rotterdam 0 0 1 1 4 Rotterdam Wolphaertsbocht 52 6 3 6 Rotterdam Zuidplein 17 8 2 19 53 76 2 Rotterdam Burgem. Baumannln/Jan Overschie Steenstraat 1 1 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 0 1 10 0 Rotterdam Kleiweg 2 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 0 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 0 0 9 2 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 0 0 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 0 6 Rotterdam Hesse 0 0 0 Rotterdam Jan van Campenplein 0 Rotterdam Mia van IJperenplein 1 Noord Rotterdam Bentinckplein 0 0 1 2 0 Rotterdam Bergweg 0 Rotterdam Eudokiaplein 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 Rotterdam Jonker Fransstraat 0 Delfshaven Rotterdam Schiedamseweg 0 Rotterdam Westerboulevard 1 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 6 53 3 19 12 Rotterdam Vasteland/Westzeedijk 0 Rotterdam Westerboulevard/1e Middell.estr 0 0 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 1 3 3 1 21 3 Rotterdam Dordtselaan 7 Rotterdam Lange Hilleweg 6 Rotterdam Oranjeboomstraat 0 Rotterdam Pretorialaan/Paul Kruger- straat 1 Rotterdam Vrij Entrepot 1 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 0 5 Rotterdam Oude Watering 1 1 Rotterdam Prinsenplein 1 Rotterdam Spinozaweg 0 1 0 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Akkerwinde 0 0 Hoogvliet (RT) Binnenban 0 0 Hoogvliet (RT) Elders 7 0 Hoogvliet (RT) Zalmplaat 1 Barendrecht 0 0 1 2 15 17 Delft 1 ‘s-Gravenhage 0 0 Ridderkerk 1 0 7 0 1 Vlaardingen 0 Elders in Nederland 3 3 0 3 1 2 Aankoopgebied Rotterdam 94 97 92 95 100 85 98 90 Elders 6 3 8 5 15 210

Tabel 4.9.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 100

Oud- Pen- Tarwe- Wiele- Zuider- Zuid- Zuid- Carnisse Charlois drecht wijk waal park plein wijk Eigen deelgemeente Rotterdam Gruttostraat 1 0 1 Rotterdam Hellevoetstraat 0 1 Rotterdam Katendrechtse Lagedijk 2 5 0 0 15 1 0 Rotterdam Nederhorst 0 1 2 0 11 2 7 Rotterdam Plein 1953 1 12 7 1 Rotterdam Slinge Rotterdam 1 1 1 2 Rotterdam Wolphaertsbocht 10 0 1 1 0 Rotterdam Zuidplein 31 19 37 29 75 25 43 14 Overschie Rotterdam Van Noortwijckstraat 0 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 0 0 0 Rotterdam Ceintuurbaan 0 0 0 Rotterdam Peppelweg 0 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 1 1 0 0 1 1 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 1 0 4 1 0 Rotterdam Alexandrium II Megastores 3 0 0 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 0 0 3 1 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 1 0 Rotterdam Binnenhof Rotterdam 2 Noord Rotterdam Bentinckplein 0 0 Rotterdam Bergselaan 0 0 Rotterdam Bergweg 6 1 0 0 0 Rotterdam Eudokiaplein 0 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Oostzeedijk 4 0 0 Rotterdam Oudedijk 0 0 Delfshaven Rotterdam Franselaan Rotterdam 0 Rotterdam Nieuwe Binnenweg 0 0 Rotterdam Vierhavensstraat 0 0 0 Rotterdam Westerboulevard 2 2 Rotterdam Westerboulev./1e Middelland- sestr 0 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 20 49 18 36 17 18 27 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 3 2 1 4 0 31 Rotterdam Bree 0 Rotterdam Noordereiland 0 Rotterdam Oranjeboomstraat 0 0 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 0 0 2 1 0 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 1 1 7 1 Rotterdam Oude Watering 0 0 Rotterdam Spinozaweg 0 1 0 4 0 Rotterdam Stadionweg Rotterdam 2 1 1 1 1 4 1 Rotterdam Zenostraat 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Akkerwinde 0 Hoogvliet (RT) Binnenban 1 1 1 1 0 Hoogvliet (RT) Elders 1 0 2 0 Hoogvliet (RT) Zalmplaat 0 Heijplaat en Pernis Pernis (RT) Elders 0 Barendrecht 2 3 4 4 19 5 4 Capelle aan den IJssel 0 0 0 0 0 Delft 0 0 1 3 0 ‘s-Gravenhage 1 0 1 3 Ridderkerk 0 1 0 4 1 Schiedam 0 4 0 Spijkenisse 0 1 0 Vlaardingen 0 0 6 0 Elders in Nederland 13 6 5 12 5 17 6 Aankoopgebied Rotterdam 85 89 88 79 90 75 71 88 Elders 15 11 12 21 10 25 29 12 Tabel 4.9.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 101

4.9.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - De boodschappenfrequentie van de inwoners van Charlois is vergelijkbaar met die van de Rotterdammers. Een derde van de inwoners van Feijenoord doet de boodschappen 2 keer per week. Bij de bezoekfrequentie van het winkelen is ‘1 tot 2 keer per maand de meest genoemde categorie (51%). Bij de Rotterdammers had deze categorie een aandeel van 47%. - Een ruime meerderheid (56%) doet de boodschappen te voet. Bij het winkelen neemt de metro (30%) een zeer prominente positie in. Dit wordt met name veroorzaakt door de zeer goede metroverbinding naar winkelcentrum Zuidplein. In totaal gaat 52% van de respondenten met het openbaar vervoer bij het winkelen. - ‘Dichtst bij huis’ (66%) en ‘prijsniveau winkels’ (19%) zijn, zoals bij veel andere deelgemeenten, de twee belangrijkste bezoekmotieven bij het boodschappen doen. Bij het winkelen geeft een meerderheid (52%) aan dat de ‘compleetheid van het winkelaanbod’ het voornaamste bezoekmotief was. Bezoekfrequentie meest genoemde Niet-dagelijkse artikelen aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector sector (Bijna) dagelijks 24,8 3,1 3 tot 4 keer per week 23,5 2,8 2 keer per week 33,8 16,3 1 keer per week/wekelijks 15,2 17,9 1 tot 2 keer per maand 2,6 51,1 1 keer per kwartaal 0,1 6,7 1 keer per half jaar 1,4 1 keer per jaar 0,7 Weet niet 0,1 Totaal 100 100 Vervoerswijze meest Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankkoopplaats Dagelijkse artikelen sector sector Te voet 56,2 18,0 (Brom)fiets 10,3 7,3 Auto/motor 28,2 21,9 Trein 0,4 Bus 2,6 18,0 Tram 0,3 2,7 Metro 0,1 30,9 Anders 2,3 0,8 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Niet-dagelijkse artikelen koopplaats Dagelijkse artikelen sector sector Dichtst bij huis 65,6 22,3 Compleetheid winkelaanbod 6,2 52,0 Compleetheid aanbod artikelen 1,9 5,8 Prijsniveau winkels 19,2 2,4 Goedkoop 1,5 6,6 Bereikbaarheid per OV 0,4 6,7 Bereikbaarheid per auto 0,5 0,2 Parkeermogelijkheden 0,3 0,6 Parkeertarief 2,7 0,6 Op de route van/naar andere activitei- 0,2

ten Kwaliteit winkels/producten/service 0,1 0,2 Sfeer/uitstraling winkelgebied 0,5 2,1 Anders 1,1 0,3 Totaal 100 100 Tabel 4.9.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden Pagina 102

4.9.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.9.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Charlois weergegeven. Zowel voor de dagelijkse als de niet-dagelijkse artikelensector wordt het parkeertarief aan het Zuidplein slecht gewaardeerd. De overige aspecten scoren allemaal erg hoog aan het Zuidplein. Tabel 4.9.7. geeft de combinatie met leisurebezoek weer. Hierbij valt het hoge combinatiebezoek bij Zuidplein op. Hier gaat het niet alleen om combinatie met horecabezoek maar ook met concertbezoek in Ahoy’.

Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

Beordeling winkelgebieden - l e k n i w id e h eet l omp Compleetheid winkel- Compleetheid aanb. Sfeer en uitstraling Bereikbaarheid per OV Bereikbaarheid per auto Parkeermogelijkheden Parkeertarief C aanb. Sfeer en uitstraling Bereikbaarheid per OV Bereikbaarheid per auto Parkeermogelijkheden Parkeertarief Hellevoetstraat 7,5 7,1 6,2 7,1 6,4 8,9 Katendrechtse Lagedijk 7,0 6,7 6,6 7,4 6,2 6,9 Nederhorst 8,0 6,4 7,8 7,9 7,1 8,8 8,1 8,0 7,0 7,4 6,9 4,7 Plein 1953 7,4 6,6 6,3 7,3 7,0 6,0 4,0 5,0 1,0 2,0 5,0 7,0 Slinge 7,8 7,4 7,5 8,7 7,8 7,0 Wolphaertsbocht 7,5 6,0 4,8 6,3 5,8 5,4 Zuidplein 7,7 7,0 8,5 7,7 7,4 5,6 8,0 7,4 8,2 7,9 7,7 4,3

Tabel 4.9.6: Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

Dagelijkse detailhandel Nee, geen verder bezoek Lunchroom Ccafé/bar Restaurant (geen fastfood) Bioscoop/filmhuis Cafetaria, snackbar cabaret concert, Toneel, Museum of tentoonstelling Discotheek/houseparty Bibliotheek Sportwedstrijden Anders, nl ......

Hellevoetstraat 95 5 Katendrechtse Lagedijk 94 2 2 2 Nederhorst 91 5 3 1 Plein 1953 94 1 1 2 1 2 Slinge 100 Wolphaertsbocht 98 2 Zuidplein 64 6 2 12 9 4 2

Niet-dagelijkse detailhandel Katendrechtse Lagedijk 100 Nederhorst 100 Plein 1953 86 14 Slinge 100 Zuidplein 46 20 4 8 2 11 51 0 0 2

Tabel 4.9.7: Combinatie met leisureactiviteiten (in %) Pagina 103 Pagina 104

Pagina 105

4.10 Deelgemeente IJsselmonde

Aantal inwoners 1994 59.670 1999 59.130 2004 59.930

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse len sector artikelen sector Totaal 1999 103 128 231 Bestedingspot. in mln euro 2004 123 144 267

Aantal winkels 1994 96 114 210 1999 88 129 217 2004 73 133 206

Totaal aantal m2 wvo 1994 11.300 30.840 42.140 1999 13.520 34.280 47.800 2004 13.032 42.851 55.883 m2 wvo per winkel 1994 118 271 201 1999 154 266 220 2004 179 322 271

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 189 517 706 1999 229 580 808 2004 217 715 932

Koopkrachtbinding in % 1994 72% 35% Koopkrachtbinding in mln euro 67 38 105 1999 85% 50% 87 64 152 2004 70% 34% 86 49 135

Toevloeiing in % 1994 14% 25% Toevloeiing in mln euro 11 12 23 1999 6% 36% 63641 2004 13% 53% 13 56 69

Omzet 1994 78 50 128 1999 93 100 193 2004 99,2 104,9 204,1

Vloerproductiviteit 1994 6.895 1.621 1999 6.874 2.908 2004 7.612 2.449

Kerngegevens IJsselmonde

Pagina 106

4.10.1 Detailhandelsanbod IJsselmonde is op de zuidelijke Maasoever de meest oostelijk gelegen deelgemeente. De circa 60.000 inwoners hebben binnen hun eigen deelgemeente 206 winkels met een winkelvloeroppervlak van 56.000 m² tot hun beschikking. Op het gebied van kleding is er in de deelgemeente relatief weinig winkelaanbod. In het grootschalige winkelaanbod aan de Stadionweg is de doe-het-zelfbranche zeer ruim vertegenwoordigd.

aantal aantal % wvo afwijking t.o.v. winkels m2 wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 59 11.333 20% 2% - Persoonlijke Verzorging 14 1.699 3% 0% Totaal dagelijkse artikelen sector 73 13.032 23% 2% 0% - Warenhuis 1 1.133 2% -3% - Kleding & Mode 27 4.363 8% -6% - Schoenen & Lederwaren 6 1.395 2% -1% - Juwelier & Optiek 10 665 1% 0% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 6 1.755 3% -1% - Antiek & Kunst 1 120 0% -1% - Sport & Spel 5 1.994 4% -1% - Hobby 6 997 2% 0% - Media 6 672 1% -1% - Plant & Dier 18 1.238 2% 0% - Bruin & Witgoed 5 653 1% -4% - Auto & Fiets 7 1.671 3% 1% - Doe-Het-Zelf 8 9.459 17% 11% - Wonen 20 15.138 27% 5% - Detailhandel Overig 7 1.598 3% -1% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 133 42.851 77% -2% 0% 0% Totaal 206 55.883 100% 0%

Tabel 4.10.1: Hoofdbranche-indeling winkelaanbod IJsselmonde

Het stadsdeelcentrum Keizerswaard is het belangrijkste winkelgebied voor de inwoners van IJsselmonde. Daarnaast neemt wat winkelvloeroppervlakte betreft de Stadionweg, met grootschalige detailhandel, het grootste aantal m² in beslag. Een totaaloverzicht van de winkelgebieden in IJsselmonde is weergegeven in tabel 4.10.2.

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal aantal aantal aantal aantal winkels m² wvo winkels m² wvo winkels m² wvo Keizerswaard 24 5.579 45 8.762 69 14.341 Kerstendijk 5 558 3 273 8 831 Kouwenoord 3 711 4 1.131 7 1.842 Oude Watering 8 1.496 9 826 17 2.322 Prinsenplein 7 1.226 2 200 9 1.426 Spinozaweg 10 1.600 16 2.273 26 3.873 Stadionweg Rotterdam 0 0 12 16.420 12 16.420 Zenostraat 0 0 3 356 3 356 Overig IJsselmonde 16 1.862 39 12.610 55 14.472 Eindtotaal 73 13.032 133 42.851 206 55.883

Tabel 4.10.2 Winkelgebieden in Ijsselmonde Pagina 107

4.10.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - De consument in IJssselmonde is voor de dagelijkse boodschappen in sterke mate georiënteerd op de voorzieningen in het eigen stadsdeel. In totaal wordt 70% van de bestedingen in de eigen deelgemeente gedaan. Daarnaast zijn de consumenten in beperkte mate gericht op de dagelijkse voorzieningen in deelgemeente Stads- centrum. Hier komt 5% van de bestedingen terecht. - De toevloeiing van buiten IJsselmonde naar de deelgemeente toe bedraagt 13%. De meeste toevloeiing komt vanuit Feijenoord (5%). - Belangrijkste aankoopplaats in IJsselmonde voor de dagelijkse artikelen is het stadsdeelcentrum Keizerswaard. - De vloerproductiviteit in de dagelijkse sector bedraagt in IJsselmonde € 7.612/m2.

4.10.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - De consument in IJsselmonde is in beperkte mate georiënteerd op het eigen winkelaanbod. 34% van de inwoners doet de niet-dagelijke aankopen in één van de winkelcentra in IJsselmonde. De stadsdelen Stadscentrum (18%) en Charlois (14%) weten veel consumenten uit Ijsselmonde aan zich te binden. - De plek om te gaan winkelen in Ijsselmonde is stadsdeelcentrum Keizerswaard. Andere centra die ook veel consumenten aan zich binden zijn de Spinozaweg en Prinsenplein. - Veel consumenten van buiten IJsselmonde doen niet-dagelijkse aankopen in Ijsselmonde, 53% van de omzet is afkomtig van buiten de deelgemeente. - De vloerproductiviteit in de niet-dagelijkse sector bedraagt € 2.449/m2.

In tabellen 4.10.3 en 4.10.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 108

Bever- Groot- Lombar- Oud- waard IJsselmonde dijen IJsselmonde Eigen deelgemeente Rotterdam Keizerswaard 11 62 7 52 Rotterdam Kerstendijk 1 Rotterdam Kouwenoord 9 Rotterdam Oude Watering 17 0 1 Rotterdam Prinsenplein 22 9 6 9 Rotterdam Spinozaweg 1 51 Rotterdam Stadionweg Rotterdam 1 Rotterdam Zenostraat 0 0 Overschie Rotterdam Burgemeester Baumannlaan/Jan Steenstraat 0 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Teldersweg 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 1 3 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 0 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 Rotterdam Hesse 0 Rotterdam Mia van IJperenplein 0 1 Noord Rotterdam Bentinckplein 1 0 1 Rotterdam Bergweg 0 Rotterdam Noorderboulevard (zwaanhals) 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Oostzeedijk 0 Rotterdam Oudedijk 0 Rotterdam Vlietlaan/Frits Ruystraat 0 Delfshaven Rotterdam Nieuwe Binnenweg 4 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 4 5 7 3 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 1 4 Rotterdam Oranjeboomstraat 5 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 1 0 Rotterdam Putsebocht 0 Charlois Rotterdam Nederhorst 0 1 Rotterdam Plein 1953 0 0 Rotterdam Slinge Rotterdam 0 0 Rotterdam Wolphaertsbocht 0 Rotterdam Zuidplein 1 1 8 0 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Akkerwinde 1 Hoogvliet (RT) Binnenban 0 0 Heijplaat en Pernis Pernis (RT) Elders 0 Barendrecht 0 2 7 4 Capelle aan den IJssel 0 1 Delft 0 ‘s-Gravenhage 0 Ridderkerk 16 5 0 20 Schiedam 0 Elders in Nederland 26 1 1 2 Aankoopgebied Rotterdam 58 92 92 73 Elders 42 8 8 27

Tabel 4.10.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 109

Bever- Groot- Lombar- Oud- waard IJsselmonde dijen IJsselmonde Eigen deelgemeente Rotterdam Keizerswaard 25 31 8 27 Rotterdam Kerstendijk 0 0 Rotterdam Oude Watering 6 0 1 Rotterdam Prinsenplein 0 0 Rotterdam Spinozaweg 1 112 Rotterdam Stadionweg Rotterdam 7 43 7 Rotterdam Zenostraat 0 1 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Bergse Dorpsstraat 0 0 Rotterdam Ceintuurbaan 0 0 Rotterdam Van Beethovensingel 1 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 3 31 3 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 1 20 2 Rotterdam Alexandrium II Megastores 1 11 1 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 1 11 2 Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 0 Rotterdam Mia van IJperenplein 2 00 Noord Rotterdam Bergweg 0 0 1 Rotterdam Eudokiaplein 0 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 0 0 Rotterdam Rodenrijselaan 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 2 0 Rotterdam Jonker Fransstraat 0 Rotterdam Lusthofstraat 0 Rotterdam Oostzeedijk 0 0 1 Rotterdam Vlietlaan/Frits Ruystraat 0 Delfshaven Rotterdam Nieuwe Binnenweg 0 0 Rotterdam Vierhavensstraat 0 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 23 16 18 20 Rotterdam Westerboulevard/1e Middellandsestraat 0 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 3 15 2 Rotterdam Bree 0 Rotterdam Dordtselaan 0 Rotterdam Groenezoom 1 Rotterdam Lange Hilleweg 0 Rotterdam Oranjeboomstraat 0 1 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 0 00 Rotterdam Vrij Entrepot 0 Charlois Rotterdam Gruttostraat 0 0 Rotterdam Katendrechtse Lagedijk 0 1 Rotterdam Nederhorst 0 0 0 Rotterdam Plein 1953 0 0 Rotterdam Slinge Rotterdam 0 0 Rotterdam Wolphaertsbocht 0 Rotterdam Zuidplein 4 10 28 5 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Binnenban 0 1 Hoogvliet (RT) Elders 0 Barendrecht 12 97 5 Capelle aan den IJssel 1 11 2 Delft 0 0 ‘s-Gravenhage 0 0 0 Ridderkerk 6 71 8 Schiedam 1 00 0 Spijkenisse 0 0 1 Vlaardingen 0 1 Elders in Nederland 1 77 9 Aankoopgebied Rotterdam 79 75 82 74 Elders 21 25 18 26

Tabel 4.10.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 110

4.10.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - De inwoners van IJsselmonde doen vaak boodschappen. Van de bezoekers doet 81% de boodschappen 2 keer per week of vaker, terwijl dit voor Rotterdam 75% is. De bezoekfrequentie bij het winkelen komt overeen met dat van de rest van Rotterdam. 48% van de bezoekers gaat 1 tot 2 keer per maand winkelen. - De IJsselmonders doen minder vaak de boodschappen te voet (29%) en meer met de auto (45%) in vergelijking met de rest van Rotterdam (respectievelijk 44 en 32%). Ook bij het winkelen scoort de auto veel hoger (44%) dan in Rotterdam (29%). - Zoals bij bijna alle andere deelgemeenten is ‘dichtst bij huis’ de belangrijkste bezoekreden (63%) voor het boodschappen doen en ‘compleetheid winkelaanbod’ (42%) voor het winkelen. Bezoekfrequentie meest genoemde Niet-dagelijkse artikelen aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector sector (Bijna) dagelijks 24,9 7,1 3 tot 4 keer per week 27,9 0,9 2 keer per week 28,1 2,8 1 keer per week/wekelijks 17,6 25,3 1 tot 2 keer per maand 1,5 48,2 1 keer per kwartaal 12,5 1 keer per half jaar 2,1 1 keer per jaar 0,6 Weet niet 0,6 Totaal 100 100

Vervoerswijze meest Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankoopplaats sector Te voet 29,0 1,3 (Brom)fiets 23,0 14,3 Auto/motor 44,8 43,6 Trein 0,3 4,0 Bus 1,5 14,8 Tram 0,4 19,1 Metro 1,9 Anders 1,1 1,2 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Niet-dagelijkse artikelen koopplaats Dagelijkse artikelen sector sector Dichtst bij huis 62,5 15,1 Compleetheid winkelaanbod 8,7 41,5 Compleetheid aanbod artikelen 2,5 6,5 Prijsniveau winkels 10,8 0,6 goedkoop 9,1 18,3 Sfeer/uitstraling winkelgebied 6,2 Bereikbaarheid per OV 0,6 4,3 Bereikbaarheid per auto 2,3 1,2 Parkeermogelijkheden 0,5 Parkeertarief 1,1 0,7 Op de route van/naar werk 0,2 0,6 Op de route van/naar andere activi- 0,9 0,1 teiten Kwaliteit winkels/producten/service 0,4 0,2 Steunen plaatselijke winkeliers 0,5 0,3 Weet niet 0,7 3,6 Totaal 100,0 100,0 Tabel 4.10.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden Pagina 111

4.10.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.10.6 zijn de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in IJsselmonde weergegeven. Het gratis parkeren in winkelcentrum Keizerswaard krijgt een zeer hoog rapportcijfer. Ook de bereikbaarheid met de auto wordt hier gezien als een sterk punt en scoort een 8. Tabel 4.10.7. geeft de combinatie met leisurebezoek weer. Dit combinatiebezoek gebeurt met name bij stadsdeelcentrum Keizerswaard, waar ongeveer eenderde van de consumenten het winkelen combineert met horecabezoek.

Beoordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

- l e k n i w id e th ee l omp Compleetheid winkelaanb. Sfeer en uitstraling Bereikbaarheid perOV auto per Bereikbaarheid Parkeermogelijkheden Parkeertarief C aanb. Sfeer en uitstraling OV per Bereikbaarheid bereikbaarheid per auto Parkeermogelijkheden Pparkeertarief Keizerswaard 7,6 7,5 7,4 8,3 7,6 9,5 8,3 7,8 7,9 8,0 7,6 10,0 Kerstendijk 7,5 7,0 7,0 8,0 7,5 8,5 Kouwenoord 8,0 7,6 8,7 7,7 7,0 6,5 7,0 6,0 7,0 7,0 7,0 10,0 Oude Watering 6,4 5,8 7,4 7,1 6,6 8,9 Prinsenplein 7,6 8,1 7,6 8,0 6,4 8,7 7,0 8,0 7,0 7,0 8,0 1,2 Spinozaweg 7,0 6,9 7,7 7,8 7,8 9,8 7,9 7,1 7,9 7,5 7,1 5,4 Stadionweg 8,0 4,0 7,0 5,0 6,0 6,0 Zenostraat 8,0 8,0. 7,0 6,0 5,7

Tabel 4.10.6: Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

Dagelijkse detailhandel Nee, geen verderbezoek Lunchroom Café/bar Rstaurant (geen fastfood) Bioscoop/filmhuis Cafetaria, snackbar cabaretToneel, concert, Museum of tentoonstelling Discotheek/houseparty Bibliotheek Sportwedstrijden Anders, nl ......

Keizerswaard 80 9 4 2 0 3 2 Kerstendijk 100 Kouwenoord 98 2 Oude Watering 93 7 Prinsenplein 100 Spinozaweg 98 2 Stadionweg 100

Niet-dagelijkse detailhandel Keizerswaard 63 28 3 2 1 1 1 1 Kouwenoord 100 Prinsenplein 100 Spinozaweg 84 16 Zenostraat 100

Tabel 4.10.7: Combinatie met leisureactiviteiten (in %) Pagina 112 Pagina 113

4.11 Deelgemeente Hoogvliet

Aantal inwoners 1994 38.380 1999 36.980 2004 35.431

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse len sector artikelen sector Totaal 1999 64 80 145 Bestedingspot. in mln euro 2004 73 85 158

Aantal winkels 1994 65 104 169 1999 63 110 173 2004 73 116 189

Totaal aantal m2 wvo 1994 11.590 14.450 26.040 1999 10.970 16.600 27.570 2004 12.821 21.886 34.707 m2 wvo per winkel 1994 178 139 154 1999 174 151 159 2004 176 189 184

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 302 376 678 1999 297 449 746 2004 362 618 980

Koopkrachtbinding in % 1994 87% 44% Koopkrachtbinding in mln euro 53 31 84 1999 97% 53% 62 43 105 2004 94% 55% 68 47 115

Toevloeiing in % 1994 26% 33% Toevloeiing in mln euro 19 15 34 1999 12% 27% 81624 2004 26% 40% 24 31 55

Omzet 1994 71 46 118 1999 71 58 129 2004 92 78 170

Vloerproductiviteit 1994 6.143 3.206 1999 6.436 3.510 2004 7.191 3.557

Kerngegevens Hoogvliet Pagina 114

4.11.1 Detailhandelsaanbod Deelgemeente Hoogvliet is de meest zuidelijke deelgemeente van Rotterdam met ongeveer 35.000 inwoners. Het winkelaanbod richt zich voor een groot gedeelte op dagelijkse artikelen, het recreatieve winkelaanbod is relatief minder vertegenwoordigd. Een overzicht van de branche-indeling van Hoogvliet is te vinden in tabel 4.11.1.

aantal aantal % wvo afwijking t.o.v. winkels m2 wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 60 11.404 33% 14% - Persoonlijke Verzorging 13 1.417 4% 1% Totaal dagelijkse artikelen sector 73 12.821 37% 15% 0% - Warenhuis 1 446 1% -4% - Kleding & Mode 24 4.255 12% -2% - Schoenen & Lederwaren 6 2.280 7% 3% - Juwelier & Optiek 12 686 2% 0% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 6 1.514 4% 1% - Antiek & Kunst 0 0 0% -1% - Sport & Spel 6 1.475 4% 0% - Hobby 3 230 1% -1% - Media 3 485 1% -1% - Plant & Dier 17 1.104 3% 1% - Bruin & Witgoed 11 1.717 5% 0% - Auto & Fiets 4 684 2% 0% - Doe-Het-Zelf 7 3.915 11% 6% - Wonen 12 2.912 8% -14% - Detailhandel Overig 4 183 1% -3% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 116 21.886 63% -15% 0% 0% Totaal 189 34.707 100% 0%

Tabel 4.11.1 Hoofdbranche-indeling winkelaanbod Hoogvliet

Bijna tweederde van het winkelaanbod bevindt zich in het stadsdeelcentrum Binnen- ban. Voor de rest kent Hoogvliet geen grote winkelconcentraties. In tabel 4.11.2 is de verdeling van het winkelaanbod in Hoogvliet over de verschillende winkelgebieden weergegeven.

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal aantal aantal aantal aantal winkels m² wvo winkels m² wvo winkels m² wvo Akkerwinde 5 1.296 1 43 6 1.339 Binnenban 20 5.949 68 13.932 88 19.881 Lengweg 4 141 4 177 8 318 Oude Wal 5 401 9 439 14 840 Wilhelm Tellplaats 9 509 8 1.377 17 1.886 Zalmplaat 8 1.504 10 1.041 18 2.545 Overig Botlek RT 0 0 1 72 1 72 Overig Hoogvliet RT 13 2.191 10 4.203 23 6.394 Overig Pernis RT 9 830 5 602 14 1.432 Eindtotaal 73 12.821 116 21.886 189 34.707

Tabel 4.11.2: Winkelgebieden in Hoogvliet Pagina 115

4.11.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - De dagelijkse koopkrachtbinding in stadsdeel Hoogvliet is met 94% de hoogste in Rotterdam. Winkelcentrum Binnenban is met afstand het belangrijkste winkelcentrum. - De toevloeiing van buiten Hoogvliet naar de deelgemeente toe bedraagt 26%. De meeste toevloeiing komt van buiten de stad Rotterdam (19%). - De vloerproductiviteit in de dagelijkse sector bedraagt in stadsdeel Hoogvliet € 7.191/m2.

4.11.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - De consument in Hoogvliet is voor meer dan de helft geörienteerd op het eigen winkelaanbod, namelijk 55%. Belangrijkste aankoopgebied buiten het centrum is het Stadscentrum. Ook bij het winkelen is winkelcentrum Binnenban het belangrijkste winkelcentrum. - 40% van de omzet in Hoogvliet is afkomstig van buiten de eigen deelgemeente. Net zoals in de dagelijkse sector is de ‘vreemde’ omzet voornamelijk afkomstig van buiten de gemeente Rotterdam. - De vloerproductiviteit in de niet-dagelijkse sector is met € 3.557/m2 wvo erg hoog.

In tabellen 4.11.3 en 4.11.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 116

Hoogvliet- Hoogvliet- Noord Zuid Eigen deelgemeente Hoogvliet (RT) Akkerwinde 22 26 Hoogvliet (RT) Binnenban 51 33 Hoogvliet (RT) Oude Wal 5 2 Hoogvliet (RT) Elders 4 10 Hoogvliet (RT) Wilhelm Tell 11 0 Hoogvliet (RT) Zalmplaat 0 24 Prins Alexander Rotterdam Ambachtsplein Rotterdam 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 4 1 Feijenoord Rotterdam Oranjeboomstraat 0 Charlois Rotterdam Zuidplein 0 0 IJsselmonde Rotterdam Spinozaweg 1 Barendrecht 0 0 Delft 0 Spijkenisse 2 Vlaardingen 1 Elders in Nederland 2 1 Aankoopgebied Rotterdam 98 96 Elders 2 4 Elders 23 18

Tabel 4.11.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 117

Hoogvliet- Hoogvliet- Noord Zuid Eigen deelgemeente Hoogvliet (RT) Akkerwinde 5 4 Hoogvliet (RT) Binnenban 40 35 Hoogvliet (RT) Lengweg 0 0 Hoogvliet (RT) Oude Wal 1 0 Hoogvliet (RT) Elders 7 10 Hoogvliet (RT) Wilhelm Tell 2 1 Hoogvliet (RT) Zalmplaat 0 4 Overschie Rotterdam Burgemeester Baumannlaan/Jan Steenstraat 0 Hillegersberg/Schiebroek Rotterdam Ceintuurbaan 0 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 0 1 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 0 0 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 1 0 Noord Rotterdam Bergselaan 0 Rotterdam Bergweg 1 1 Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 0 Kralingen/Crooswijk Rotterdam Centrum Rotterdam 0 Rotterdam Crooswijkseweg 0 Delfshaven Rotterdam Nieuwe Binnenweg 0 Rotterdam Vierhavensstraat 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 12 18 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 0 0 Rotterdam Dordtselaan 0 Rotterdam PretorialaanPaul Krugerstraat 0 0 Charlois Rotterdam Plein 1953 0 Rotterdam Zuidplein 5 7 IJsselmonde Rotterdam Keizerswaard 0 0 Rotterdam Spinozaweg 0 Rotterdam Stadionweg Rotterdam 1 Barendrecht 8 3 Capelle aan den IJssel 0 1 Delft 1 0 ‘s-Gravenhage 0 1 Ridderkerk 0 0 Schiedam 0 Spijkenisse 3 5 Vlaardingen 0 0 Elders in Nederland 9 7 Aankoopgebied Rotterdam 77 82

Tabel 4.12.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau Pagina 118

4.11.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - De bezoekfrequentie van deelgemeente Hoogvliet loopt aardig in pas met dat van de Rotterdammers. Het aantal respondenten dat aangeeft 1 keer per kwartaal of minder vaak te winkelen is in Hoogvliet hoger dan in Rotterdam: (18% tegen 13%). - De auto is voor het boodschappen doen met afstand het belangrijkste vervoermiddel. Voor het winkelen is dit de metro, met name vanwege de goede metroverbinding van Hoogvliet naar Rotterdam-centrum en Zuidplein. - ‘Dichtst bij huis’ is de belangrijkste bezoekreden (57%) voor het boodschappen doen en ‘compleetheid winkelaanbod’ (56%) voor het winkelen.

Bezoekfrequentie meest genoemde Dagelijkse artikelen ector Niet-dagelijkse artikelen aankoopplaats sector (Bijna) dagelijks 22,0 0,9 3 tot 4 keer per week 25,0 6,8 2 keer per week 24,3 8,2 1 keer per week/wekelijks 26,4 19,9 1 tot 2 keer per maand 1,1 46,2 1 keer per kwartaal 13,7 1 keer per half jaar 3,7 Weet niet 1,2 0,5 Totaal 100,0 100

Vervoerswijze meest Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankoopplaats sector Te voet 24,0 1,4 (Brom)fiets 27,4 14,6 Auto/motor 46,8 40,3 Bus 0,7 1,1 Tram Metro 41,7 Anders 1,3 0,8 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Dagelijkse artikelensector Niet-dagelijkse artikelensec- koopplaats tor Dichtst bij huis 56,7 13,7 Compleetheid winkelaanbod 15,4 55,3 Compleetheid aanbod artikelen 3,0 10,7 Prijsniveau winkels 17,3 Goedkoop 1,4 9,6 Bereikbaarheid per openbaar vervoer 0,7 0,8 Bereikbaarheid per auto 0,7 0,8 Parkeermogelijkheden 0,7 0,5 Parkeertarief 1,4 Combinatie met bezoek fami- 0,5 lie/vrienden Sfeer/uitstraling winkelgebied 1,4 7,7 Weet niet 0,8 0,9 Totaal 100 100

Tabel 4.11.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden Pagina 119

4.11.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure Tabel 4.11.6 geeft de beoordelingscijfers van de winkelgebieden in Hoogvliet weer. Hoogvliet binnenban scoort laag bij de bereikbaarheid met het openbaar vervoer. De autobereikbaarheid weten de respondenten beter te waarderen, evenals de parkeersituatie. In tabel 4.11.7 is de combinatie met leisurebezoek weergegeven. Met name bij winkelcentrum Binnenban combineren de consumenten hun winkelbezoek met horecabezoek.

Beoordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen sector

Compleetheid winkelaanb. Compleetheid winkelaanb. Sfeer en uitstraling Bereikbaarheid perOV Bereikbaarheid perauto Parkeermogelijkheden Parkeertarief Compleetheid winkelaanb. Ssfeer en uitstraling Bereikbaarheid perOV Bereikbaarheid perauto Parkeermogelijkheden Parkeertarief Hoogvliet RT Akkerwinde 7,9 7,0 6,1 8,0 7,6 9,7 8,0 6,7 7,5 8,3 8,3 9,3 Hoogvliet RT Binnenban 7,6 7,2 6,6 8,1 8,6 9,7 7,8 7,4 6,2 7,7 8,6 8,0 Hoogvliet RT Oude Wal 6,4 6,6 7,4 8,0 6,910,0 Hoogvliet RT Overig plaats 7,2 7,0 6,8 7,9 7,1 9,8 Hoogvliet RT Wilhelm Tellplaats 7,0 7,2 6,2 8,0 8,010,0 8,0 8,0 7,0 8,0 8,0 10,0 Hoogvliet RT Zalmplaat 6,7 5,9 7,0 7,7 7,6 9,4

Tabel 4.11.6. Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

Dagelijkse detailhandel Nee, geen verder bezoek Lunchroom Ccafé/bar (geenRestaurant fastfood) Bioscoop/filmhuis Ccafetaria, snackbar cabaret concert, Toneel, Museum of tentoonstelling Discotheek/houseparty Bibliotheek Sportwedstrijden Anders, nl ......

Hoogvliet RT Akkerwinde 98 2 Hoogvliet RT Binnenban 75 12 6 4 1 1 Hoogvliet RT Oude Wal 100 Hoogvliet RT Overig 100 Hoogvliet RT Wilhelm Tellplaats 80 10 10 Hoogvliet RT Zalmplaat 92 5 3

Hoogvliet RT Akkerwinde 89 11 Hoogvliet RT Binnenban 83 11 1 5 Hoogvliet RT Oude Wal 100

Tabel 4.11.7: Combinatie met leisureactiviteiten (in %)

Pagina 120 Pagina 121

4.12 Deelgemeente Heijplaat en Pernis

Aantal inwoners 1994 6.740 1999 6.620 2004 4.544

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse len sector artikelen sector Totaal 1999 12 14 26 Bestedingspot. in mln euro 2004 91120

Aantal winkels 1994 20 12 32 1999 18 12 30 2004 51217

Totaal aantal m2 wvo 1994 1.330 790 2.120 1999 1.240 950 2.190 2004 534 5.715 6.249 m2 wvo per winkel 1994 67 66 66 1999 69 79 73 2004 107 476 368

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 197 117 315 1999 187 144 331 2004 118 1.258 1.375

Koopkrachtbinding in % 1994 39% 10% Koopkrachtbinding in mln euro 415 1999 55% 14% 628 2004 44% 7% 415

Toevloeiing in % 1994 12% 5% Toevloeiing in mln euro 101 1999 4% 16% 001 2004 7% 63% 012

Omzet 1994 516 1999 729 2004 426

Vloerproductiviteit 1994 3.548 1.608 1999 5.306 2.484 2004 8.200 346

Kerngegevens Heijplaat en Pernis Pagina 122

4.12.1 Detailhandelsaanbod De twee dorpen Heijplaat en Pernis liggen in het havengebied en vormen samen een gebied van ruim 4.500 inwoners. Het winkelaanbod in de deelgemeente is zeer beperkt met slechts zeventien winkels en er is geen grote supermarkt. Door de aanwezigheid van een aantal grootschalige winkels heeft het wel veel winkeloppervlakte.

aantal aantal % wvo afwijking t.o.v. winkels m2 wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 5 534 9% -10% - Persoonlijke Verzorging 0 0 0% -3% Totaal dagelijkse artikelen sector 5 534 9% -13% 0% - Warenhuis 0 0 0% -5% - Kleding & Mode 1 72 1% -13% - Schoenen & Lederwaren 0 0 0% -3% - Juwelier & Optiek 0 0 0% -1% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 0 0 0% -4% - Antiek & Kunst 1 2.303 37% 35% - Sport & Spel 1 250 4% 0% - Hobby 0 0 0% -2% - Media 1 72 1% -1% - Plant & Dier 0 0 0% -3% - Bruin & Witgoed 0 0 0% -5% - Auto & Fiets 0 0 0% -2% - Doe-Het-Zelf 3 515 8% 3% - Wonen 2 1.123 18% -4% - Detailhandel Overig 3 1.380 22% 18% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 12 5.715 91% 13% 0% 0% Totaal 17 6.249 100% 0%

Tabel 4.12.1: Hoofdbranche-indeling winkelaanbod Heijplaat en Pernis

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal aantal aantal aantal aantal winkels m² wvo winkels m² wvo winkels m² wvo Overig Rotterdam 5 534 12 5.715 17 6.249

Tabel 4.12.2: Winkelgebieden in Heijplaat en Pernis Pagina 123

4.12.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - De koopkrachtbinding voor de dagelijkse boodschappen in Heijplaat en Pernis is, vanwege het ontbreken van grote winkelcentra, erg laag (44%). Buiten de eigen deelgemeente is Hoogvliet met 29% de belangrijkste bestemming voor het boodschappen doen. - De vloerproductiviteit in de dagelijkse sector bedraagt in de deelgemeente € 8.200/m2.

4.12.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - De consument uit Heijplaat en Pernis is bij het winkelen voor 7% georiënteerd op het eigen winkelaanbod. Belangrijkste aankoopgebied buiten het centrum is Hoogvliet dat 31% van de winkelbestedingen in beslag neemt. - 63% van de omzet in Heijplaat en Pernis is afkomstig van buiten de eigen deelgemeente. Net zoals in de dagelijkse sector is de ‘vreemde’ omzet voornamelijk afkomstig van buiten de gemeente Rotterdam. - De vloerproductiviteit in de niet-dagelijkse sector bedraagt € 346/m2 wvo. Deze lage vloerproductiviteit wordt veroorzaakt door het grootschalige karakter van de 12 niet-dagelijkse winkels.

In tabellen 4.12.3 en 4.12.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 124

Heijplaat Pernis Eigen deelgemeente Pernis (RT) Elders 63 Hillegersberg , Schiebroek Rotterdam Kleiweg 13 Noord Rotterdam Eudokiaplein 1 Stadscentrum Rotterdam centrum 1 0 Feijenoord Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 27 Charlois Rotterdam Nederhorst 12 Rotterdam Zuidplein 31 1 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Akkerwinde 16 Hoogvliet (RT) Binnenban 13 10 Hoogvliet (RT) Oude Wal 4 Barendrecht 1 2 Spijkenisse 1 Elders in Nederland 3 Aankoopgebied Rotterdam 99 94 Elders 1 6

Tabel 4.12.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau

Heijplaat Pernis Eigen deelgemeente Pernis (RT) Elders 19 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 1 Rotterdam Alexandrium I Oosterhof 1 Rotterdam Alexandrium II Megastores 2 Rotterdam Alexandrium III Woonmall 1 Noord Rotterdam Noorderboulevard (Zwaanhals) 1 Delfshaven Rotterdam Schiedamseweg 1 Rotterdam Vierhavensstraat 2 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 26 7 Feijenoord Rotterdam Boulevard Zuid 6 Rotterdam Dordtselaan 1 Rotterdam Pretorialaan/Paul Krugerstraat 2 Charlois Rotterdam Nederhorst 2 1 Rotterdam Zuidplein 33 10 IJsselmonde Rotterdam Stadionweg Rotterdam 5 Hoogvliet Hoogvliet (RT) Akkerwinde 1 2 Hoogvliet (RT) Binnenban 1 23 Hoogvliet (RT) Elders 2 4 Barendrecht 6 3 ‘s-Gravenhage 1 Ridderkerk 2 Schiedam 1 1 Spijkenisse 1 3 Vlaardingen 3 Elders in Nederland 10 16 Aankoopgebied Rotterdam 82 72 Elders 18 28

Tabel 4.12.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau

Pagina 125

4.12.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - De inwoners van Heijplaat en Pernis hebben een lage bezoekfrequentie voor zowel het boodschappen doen als het winkelen. Bij het boodschappen doen gaat 41% 1 keer per week. Maar liefst 84% van de inwoners winkelt 2 keer per maand of minder. - De auto is voor zowel de dagelijkse artikelen sector (53%) als de niet-dagelijkse artikelen sector (58%) het meest gebruikte vervoersmiddel. - ‘Dichtst bij huis’ is voor het doen van boodschappen (69%) de belangrijkste bezoekreden, voor het winkelen is dit ‘compleetheid winkelaanbod’ (39%).

Bezoekfrequentie meest genoemde Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen aankoopplaats sector (Bijna) dagelijks 14,2 3 tot 4 keer per week 27,3 8,2 2 keer per week 17,8 1 keer per week/wekelijks 40,8 7,7 1 tot 2 keer per maand 72,5 1 keer per kwartaal 7,7 1 keer per jaar 4,1 Totaal 100

Vervoerswijze meest Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankoopplaats sector Te voet 18,3 (Brom)fiets 25,6 8,2 Auto/motor 53,0 57,5 Bus 3,2 18,0 Metro 16,3 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen koopplaats sector Dichtst bij huis 68,8 19,9 Compleetheid winkelaanbod 9,7 38,8 Compleetheid aanbod artikelen 7,3 8,2 Prijsniveau winkels 3,7 Bereikbaarheid per OV 12,2 Bereikbaarheid per auto 3,7 Parkeertarief 3,2 Overdekt winkelgebied 3,7 Combinatie met dagtrip 10,1 Sfeer/uitstraling winkelgebied 10,9 Totaal

Tabel 4.12.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden

Pagina 126

Pagina 127

4.13 Deelgemeente Hoek van Holland

Aantal inwoners 1994 9.230 1999 9.390 2004 9.354

Dagelijkse artike- Niet-dagelijkse len sector artikelen sector Totaal 1999 16 20 37 Bestedingspot. in mln euro 2004 19 22 42

Aantal winkels 1994 22 26 48 1999 21 24 48 2004 22 29 45

Totaal aantal m2 wvo 1994 2.060 2.760 4.820 1999 2.290 2.560 2.850 2004 4.532 3.836 8.368 m2 wvo per winkel 1994 94 106 100 1999 109 107 59 2004 206 132 186

Aantal m2 wvo per 1.000 inwoners 1994 223 299 522 1999 244 273 304 2004 484 410 895

Koopkrachtbinding in % 1994 75% 40% Koopkrachtbinding in mln euro 11 7 18 1999 91% 37% 15 8 22 2004 86% 31% 17 7 24

Toevloeiing in % 1994 5% 9% Toevloeiing in mln euro 111 1999 3% 6% 001 2004 21% 30% 537

Omzet 1994 11 7 19 1999 15 8 23 2004 21 10 31

Vloerproductiviteit 1994 5.529 2.663 1999 6.698 3.137 2004 4.651 2.587

Kerngegevens Hoek van Holland Pagina 128

4.13.1 Detailhandelsaanbod Deelgemeente Hoek van Holland ligt 25 kilometer ten westen van de stad Rotterdam aan de Noordzeekust. De 9.400 inwoners hebben relatief veel dagelijks aanbod tot hun beschikking. Van het totale winkeloppervlak is 54% in de boodschappen sector.

aantal aantal % wvo afwijking t.o.v. winkels m2 wvo in totaal Rotterdam totaal - Levensmiddelen 19 3.981 48% 29% - Persoonlijke Verzorging 3 551 7% 3% Totaal dagelijkse artikelen sector 22 4.532 54% 33% 0% - Warenhuis 0 0 0% -5% - Kleding & Mode 6 550 7% -8% - Schoenen & Lederwaren 1 92 1% -2% - Juwelier & Optiek 2 160 2% 0% - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 4 478 6% 2% - Antiek & Kunst 0 0 0% -1% - Sport & Spel 3 355 4% 0% - Hobby 2 140 2% 0% - Media 2 339 4% 2% - Plant & Dier 4 676 8% 5% - Bruin & Witgoed 1 63 1% -4% - Auto & Fiets 2 661 8% 6% - Doe-Het-Zelf 1 88 1% -5% - Wonen 1 234 3% -19% - Detailhandel Overig 0 0 0% -4% Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 29 3.836 46% -33% 0% 0% Totaal 51 8.368 100% 0%

Tabel 4.13.1 Hoofdbranche-indeling winkelaanbod Hoek van Holland

Veruit het merendeel van het winkelaanbod bevindt zich in het centrum van Hoek van Holland. Een overzicht van de verdeling van het winkelaanbod in Hoek van Holland is te vinden in tabel 4.13.2.

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen totaal aantal aantal aantal aantal aantal aantal winkels m² wvo winkels m² wvo winkels m² wvo Centrum Hoek van Holland/ Pr. Hendrikstraat/Rietdijkstraat 15 3.522 27 3.388 42 6.910 Overig Hoek van Holland 7 1.010 2 448 9 1.458 Eindtotaal 22 4.532 29 3.836 51 8.368

Tabel 4.13.2: Winkelgebieden in Hoek van Holland

Pagina 129

4.13.2 Koopstromen en economisch functioneren dagelijkse detailhandel - De consument in Hoek van Holland is voor de dagelijkse boodschappen in sterke mate (86%) geörienteerd op de voorzieningen in de eigen kern. Van de bestedingen komt 13% buiten Rotterdam terecht. - De toevloeiing van buiten Hoek van Holland naar de deelgemeente toe bedraagt 21%. - Belangrijkste aankoopplaats in Hoek van Holland voor de dagelijkse artikelen is het centrum. - De vloerproductiviteit in de dagelijkse sector bedraagt in Hoek van Holland € 4.651/m2.

4.13.3 Koopstromen en economisch functioneren niet-dagelijkse detailhandel - De consument uit Hoek van Holland is bij het winkelen voor 31% georiënteerd op het eigen winkelaanbod. Belangrijkste aankoopgebied buiten het centrum is het stadscentrumdat 5% van de winkelbestedingen in beslag neemt. - 30% van de omzet in Hoek van Holland is afkomstig van buiten de eigen deelgemeente. Net zoals in de dagelijkse sector is de ‘vreemde’ omzet voornamelijk afkomstig van buiten de gemeente Rotterdam. - De vloerproductiviteit in de niet-dagelijkse sector bedraagt € 2.587/m2.

In tabellen 4.13.3 en 4.13.4 zijn de koopstromen voor respectievelijk de dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau weergegeven. Pagina 130

Strand en Dorp Duin Eigen deelgemeente Hoek van Holland Centrum Prins Hendrikstraat 60 95 Hoek van Holland Elders 24 2 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 1 Elders in Nederland 14 3 Aankoopgebied Rotterdam 86 97 Elders 14 3

Tabel 4.13.3: Koopstromen dagelijkse detailhandel op buurtniveau

Strand en Dorp Duin Eigen deelgemeente Hoek van Holland Centrum Prins Hendrikstraat 32 26 Hoek van Holland Elders 0 Hillegersberg , Schiebroek Rotterdam Ceintuurbaan 0 Prins Alexander Rotterdam Alexandrium 1 Noord Rotterdam Bergweg 0 Stadscentrum Rotterdam Centrum Rotterdam 5 5 Capelle aan den IJssel 0 Delft 1 ‘s-Gravenhage 3 11 Schiedam 0 Vlaardingen 4 5 Elders in Nederland 53 53 Aankoopgebied Rotterdam 39 31 Elders 61 69

Tabel 4.13.4: Koopstromen niet-dagelijkse detailhandel op buurtniveau

Pagina 131

4.13.4 Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden - Het aandeel inwoners van Hoek van Holland dat de boodschappen dagelijks doet, is vrij hoog (40%) in vergelijking met de rest van Rotterdam (21%). Winkelen doet daarentegen niemand dagelijks in Hoek van Holland. Hier scoort de categorie 1 tot 2 keer per maand het hoogst met 45%. - De auto neemt bij het boodschappen doen (46%) en het winkelen (78%) een grote rol in. In beperkte mate wordt er bij het winkelen gebruik gemaakt van de trein (7%) of de bus (3%). - ‘Dichts bij huis’ wordt door 60% van de respondenten genoemd als voornaamste aankoopplaats. Bij het winkelen is ‘compleetheid winkelaanbod’ de meest genoemde reden om het winkelcentrum te bezoeken met 36%.

Bezoekfrequentie meest genoemde Niet-dagelijkse artikelen aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector sector (Bijna) dagelijks 40,0 3 tot 4 keer per week 25,7 6,5 2 keer per week 14,3 3,2 1 keer per week/wekelijks 20,0 19,4 1 tot 2 keer per maand 45,2 1 keer per kwartaal 12,9 1 keer per half jaar 9,7 Weet niet 3,2 Totaal 100 100

Vervoerswijze meest Niet-dagelijkse artikelen genoemde aankoopplaats Dagelijkse artikelen sector sector Te voet 20,0 (Brom)fiets 31,4 12,9 Auto/motor 45,7 77,4 Trein 6,5 Bus 3,2 Anders 2,9 Totaal 100 100

Bezoekreden meest genoemde aan- Dagelijkse artikelen sector Niet-dagelijkse artikelen koopplaats sector Dichtst bij huis 60,0 9,7 Compleetheid winkelaanbod 8,6 35,5 Compleetheid aanbod artikelen 5,7 6,5 Prijsniveau winkels 11,4 3,2 goedkoop 8,6 6,5 Op de route van/naar andere activitei- 2,9 ten Overdekt winkelgebied 2,9 Parkeertarief 3,2 Bereikbaarheid per openbaar vervoer 6,5 Bereikbaarheid per auto 9,7 Sfeer/uitstraling winkelgebied 6,5 Op de route van/naar andere activitei- 3,2 ten Combinatie met bezoek fami- 3,2 lie/vrienden Parkeermogelijkheden 6,2 Totaal 100 100

Tabel 4.13.5: Bezoekfrequentie, vervoerswijze en bezoekreden Pagina 132

4.13.5 Beoordeling winkelgebieden en combinatie met leisure In tabel 4.13.6 zijn de beoordelingscijfers voor Hoek van Holland-centrum weergegeven. Het centrum scoort niet erg hoog op aspecten als compleetheid winkelaanbod en sfeer en uitstraling. Voor de niet-dagelijkse artikelen sector waren te weinig respondenten om gegronde beoordelingscijfers te geven.

Tabel 4.13.7 geeft het combinatie met leisurebezoek weer. Dit vindt alleen plaats bij het niet-dagelijkse winkelen in het centrum van Hoek van Holland. Van de consumenten combineert 22% hun bezoek met een bezoek aan de horeca.

Beordeling winkelgebieden Dagelijkse artikelensector

Compleetheid winkelaanb. Sfeer en uitstraling OV per Bereikbaarheid auto per Bereikbaarheid Parkeermogelijkheden Parkeertarief Hoek v. Holland Centrum 6,2 6,8 6,0 7,6 7,1 9,8

Tabel 4.13.7. Beoordelingscijfer winkelcentra

Combinatie met leisureactiviteiten

- t as

Dagelijkse detailhandel Nee, geen verderbezoek Lunchroom Ccafé/bar f (geen restaurant food) Bbioscoop/filmhuis Cafetaria, snackbar Toneel, cabaret concert, of Museum tentoonstelling Discotheek/houseparty Bibliotheek Sportwedstrijden Anders, nl ......

Hoek van Holland Centrum 100

Niet-d agelijkse detailhandel Hoek van Holland Overig 100 Hoek van Holland Centrum 78 5 13 4

Tabel 4.13.7: Combinatie met leisureactiviteiten (in %) Pagina 133

5 Hoofdwinkelcentra in de gemeente Rotterdam

Noorderboulevard (zwaanhals)

Aantal winkels Aantal m² wvo Branchering 1994 1999 2004 1994 1999 2004 - Levensmiddelen 32 25 49 1.800 1.030 2.929 - Persoonlijke Verzorging 5 7 9 590 985 1.371 Totaal dagelijkse artikelen sector 37 32 58 2.390 2.015 4.300

- Warenhuis 0 0 0 0 0 0 - Kleding & Mode 53 35 47 3.880 2.670 4.018 - Schoenen & Lederwaren 7 9 8 700 917 969 - Juwelier & Optiek 11 12 10 600 650 554 - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 6 1 11 870 314 1.952 - Antiek & Kunst - - 3 - - 153 - Sport & Spel 6 2 5 760 371 805 - Hobby - - 3 - - 165 - Media 2 4 6 110 272 449 - Plant & Dier 7 3 4 570 180 449 - Bruin & Witgoed 14 10 14 1.280 1.137 1.538 - Auto & Fiets 3 1 1 240 41 179 - Doe-Het-Zelf 4 3 5 790 299 469 - Wonen 9 6 23 1.610 809 3.108 - Detailhandel Overig 6 4 10 360 240 870 Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 128 90 150 11.770 7.900 15.678

Totaal 165 122 208 14.160 9.915 19.978

Economisch functioneren Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Koopkrachtbinding uit gemeente 1999 1% 2% 2004 2% 2%

Toevloeiing van buiten de gemeente 2004 3% 12%

Omzet winkelgebied (€ in mln) 1999 10 25 2004 24 29 Vloerproductiviteit 1999 5.173 3.222 2004 5.655 1.823

Beoordeling kwaliteits- en bereikbaarheidsas- pecten Voor het centrum, indien het de belangrijkste aankoopplaats is voor Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Compleetheid 7,4 7,7 Sfeer en uitstraling 6,2 7,7 Bereikbaarheid OV 7,4 6,3 Bereikbaarheid auto 6,9 6,7 Parkeermogelijkheid 6,1 5,5 Parkeertarief 6,3 5,1

Combinatiebezoek met leisure-activiteiten Top 3 voor combinatie met Top 3 voor combinatie met niet- dagelijkse aankopen dagelijkse aankopen café/bar 16% café/bar 6% restaurant (geen fastfood) 5% lnchroom 5% cafetaria, snackbar 5% cafetaria, snackbar 5%

Pagina 134 Pagina 135

Rotterdam Centrum Aantal winkels Aantal m² wvo Branchering 1994 1999 2004 1994 1999 2004 - Levensmiddelen 61 66 81 5.510 6.909 10.536 - Persoonlijke Verzorging 16 23 29 2.230 2.405 4.225 Totaal dagelijkse artikelen sector 77 89 110 7.740 9.314 14.761

- Warenhuis 3 4 3 30.770 31.341 28.397 - Kleding & Mode 203 200 224 37.070 42.991 53.327 - Schoenen & Lederwaren 45 52 57 7.570 8.921 8.421 - Juwelier & Optiek 38 53 44 3.210 4.190 3.463 - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 18 43 38 6.710 8.489 7.752 - Antiek & Kunst - - 9 - - 1.988 - Sport & Spel 14 16 26 3.540 3.274 9.689 - Hobby - - 24 - - 3.970 - Media 24 22 34 6.190 5.703 8.706 - Plant & Dier 12 13 15 660 699 895 - Bruin & Witgoed 32 39 42 6.320 10.049 13.422 - Auto & Fiets 1 2 7 150 167 1.426 - Doe-Het-Zelf 8 12 3 1.870 1.513 389 - Wonen 28 34 57 17.110 15.419 20.610 - Detailhandel Overig 33 20 28 2.400 1.516 3.624 Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 459 510 611 123.570 134.272 166.079

Totaal 536 599 721 131.310 143.586 180.840

Economisch functioneren Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Koopkrachtbinding uit gemeente 1999 5% 33% 2004 12% 26% Koopkrachtbinding uit regio 1999 5% 33% 2004 11% 22%

Toevloeiing van buiten de gemeente 2004 11% 51%

Omzet winkelgebied (€ in mln) 1999 63 766 2004 162 777 Vloerproductiviteit 1999 6.807 5.672 2004 11.003 4.678

Beoordeling kwaliteits- en bereikbaarheidsas- pecten Voor het centrum, indien het de belangrijkste aankoopplaats is voor Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Compleetheid 7,5 8,2 Sfeer en uitstraling 6,9 7,5 Bereikbaarheid OV 8,2 8,4 Bereikbaarheid auto 6,8 6,5 Parkeermogelijkheid 6,1 6,2 Parkeertarief 5,4 4,4

Combinatiebezoek met leisure-activiteiten Top 3 voor combinatie met Top 3 voor combinatie met niet- dagelijkse aankopen dagelijkse aankopen café/bar 28% restaurant (geen fastfood) 18% restaurant (geen fastfood) 17% bioscoop/filmhuis 14% bioscoop/filmhuis 11% lunchroom 13%

Pagina 136

Pagina 137

Rotterdam Zuidplein Aantal winkels Aantal m² wvo Branchering 1994 1999 2004 1994 1999 2004 - Levensmiddelen 15 13 13 650 3.055 2.719 - Persoonlijke Verzorging 5 8 7 620 683 1.655 Totaal dagelijkse artikelen sector 20 21 20 1.270 3.738 4.374

- Warenhuis 2 3 2 8.370 10.374 6.993 - Kleding & Mode 38 53 43 10.320 11.879 11.789 - Schoenen & Lederwaren 7 11 12 1.370 2.240 4.379 - Juwelier & Optiek 12 13 12 1.160 949 1.138 - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 4 8 6 710 780 2.093 - Antiek & Kunst - - 1 - - 20 - Sport & Spel 3 4 8 1.160 1.156 4.811 - Hobby - - 3 - - 265 - Media 4 4 9 300 343 1.026 - Plant & Dier 4 2 3 140 80 152 - Bruin & Witgoed 8 7 13 2.240 1.093 4.755 - Auto & Fiets 1 30 - Doe-Het-Zelf 2 428 - Wonen 2 3 8 1.280 1.488 3.862 - Detailhandel Overig 4 4 3 180 240 350 Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 88 114 124 27.230 31.050 41.663

Totaal 108 135 144 28.500 34.788 46.037

Economisch functioneren Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Koopkrachtbinding uit gemeente 1999 2% 11% 2004 3% 8% Koopkrachtbinding uit regio 1999 2% 11% 2004 2% 6%

Toevloeiing van buiten de gemeente 2004 8% 36%

Omzet winkelgebied (€ in mln) 1999 26 200 2004 35 191 Vloerproductiviteit 1999 7.034 6.444 2004 7.952 4.576

Beoordeling kwaliteits- en bereikbaarheidsas- Voor het centrum, indien het de belangrijkste aankoopplaats is voor pecten Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Compleetheid 7,7 8,0 Sfeer en uitstraling 7,0 7,4 Bereikbaarheid OV 8,5 8,2 Bereikbaarheid auto 7,7 7,9 Parkeermogelijkheid 7,4 7,7 Parkeertarief 5,6 5,7

Combinatiebezoek met leisure-activiteiten Top 3 voor combinatie met Top 3 voor combinatie met niet- dagelijkse aankopen dagelijkse aankopen restaurant (geen fastfood) 12% lunchroom 20% cafetaria, snackbar 9% cafetaria, snackbar 11% lunchroom 6% restaurant (geen fastfood) 8%

Pagina 138

Pagina 139

Rotterdam Alexandrium (I, II en III) Aantal winkels Aantal m² wvo Branchering 1994 1999 2004 1994 1999 2004 - Levensmiddelen 18 20 22 5.290 5.516 4.503 - Persoonlijke Verzorging 4 4 8 560 559 1.549 Totaal dagelijkse artikelen sector 22 24 30 5.850 6.075 6.052

- Warenhuis 1 2 2 1.130 3.845 3.559 - Kleding & Mode 30 30 34 6.520 8.324 11.924 - Schoenen & Lederwaren 6 9 12 810 3.162 2.824 - Juwelier & Optiek 7 9 9 410 547 616 - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 2 8 9 550 1.247 3.172 - Antiek & Kunst - - - - - Sport & Spel 2 4 5 500 5.099 5.015 - Hobby - - 7 - - 803 - Media 3 2 6 310 229 690 - Plant & Dier 3 6 5 100 2.563 1.369 - Bruin & Witgoed 7 8 7 1.200 5.887 6.531 - Auto & Fiets 1 3 2 150 945 721 - Doe-Het-Zelf 2 9 1 530 5.745 189 - Wonen 1 40 55 680 57.918 55.932 - Detailhandel Overig 2 6 4 110 3.069 2.109 Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 67 136 158 13.000 98.580 95.454

Totaal 89 160 188 18.850 104.655 101.506

Economisch functionere Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Koopkrachtbinding uit gemeente 1999 2% 8% 2004 3% 9% Koopkrachtbinding uit regio 1999 2% 8% 2004 5% 9%

Toevloeiing van buiten de gemeente 2004 15% 47%

Omzet winkelgebied (€ in mln) 1999 27 193 2004 44 244 Vloerproductiviteit 1999 4.402 1.951 2004 7.200 2.556

Beoordeling kwaliteits- en bereikbaarheidsas- Voor het centrum, indien het de belangrijkste aankoopplaats is voor pecten Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Compleetheid 7,6 8,5 Sfeer en uitstraling 7,5 8,1 Bereikbaarheid OV 7,7 8,4 Bereikbaarheid auto 8,3 8,0 Parkeermogelijkheid 7,9 7,6 Parkeertarief 6,2 6,2 )

Combinatiebezoek met leisure-activiteiten Top 3 voor combinatie met Top 3 voor combinatie met niet- dagelijkse aankopen dagelijkse aankopen cafetaria, snackbar 12% lunchroom 23% lunchroom 11% restaurant (geen fastfood 12% restaurant (geen fastfood) 4% cafetaria, snackbar 8%

Pagina 140

Pagina 141

Rotterdam Keizerswaard Aantal winkels Aantal m² wvo Branchering 1994 1999 2004 1994 1999 2004 - Levensmiddelen 11 18 20 2.450 4.594 4.817 - Persoonlijke Verzorging 2 3 4 220 561 762 Totaal dagelijkse artikelen sector 13 21 24 2.670 5.155 5.579

- Warenhuis 1 1 1 1.350 1.351 1.133 - Kleding & Mode 8 15 17 1.240 3.053 2.766 - Schoenen & Lederwaren 2 3 3 230 319 1.034 - Juwelier & Optiek 5 9 5 290 581 374 - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 1 4 3 250 617 1.289 - Antiek & Kunst - - - - - Sport & Spel 2 3 3 400 464 612 - Hobby - - 1 - - 108 - Media 2 2 4 210 165 513 - Plant & Dier 2 3 3 100 187 204 - Bruin & Witgoed 2 5 4 260 491 599 - Auto & Fiets 1 160 - Doe-Het-Zelf 1 250 - Wonen 1 1 1 340 596 130 - Detailhandel Overig Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 28 46 45 5.080 7.824 8.762

Totaal 41 67 69 7.750 12.979 14.341

Economisch functioneren Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Koopkrachtbinding uit gemeente 1999 5% 3% 2004 4% 2% Koopkrachtbinding uit regio 1999 5% 3% 2004 3% 2%

Toevloeiing van buiten de gemeente 2004 8% 10%

Omzet winkelgebied (€ in mln) 1999 50 42 2004 60 39 Vloerproductiviteit 1999 9.756 5.332 2004 10.704 4.464

Beoordeling kwaliteits- en bereikbaarheidsas- pecten Voor het centrum, indien het de belangrijkste aankoopplaats is voor Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Compleetheid 7,6 8,3 Sfeer en uitstraling 7,5 7,8 Bereikbaarheid OV 7,4 7,9 Bereikbaarheid auto 8,3 8,0 Parkeermogelijkheid 7,6 7,6 Parkeertarief 9,5 8,3

Combinatiebezoek met leisure-activiteiten Top 3 voor combinatie met Top 3 voor combinatie met niet- dagelijkse aankopen dagelijkse aankopen lunchroom 9% lunchroom 28% café/bar 4% café/bar 3% cafetaria, snackbar 3% restaurant (geen fastfood) 2%

Pagina 142

Pagina 143

Hoogvliet Binnenban Aantal winkels Aantal m² wvo Branchering 1994 1999 2004 1994 1999 2004 - Levensmiddelen 13 17 17 6.300 5.478 5.249 - Persoonlijke Verzorging 2 33 210 180 700 Totaal dagelijkse artikelen sector 15 20 20 6.510 5.658 5.949

- Warenhuis 11 450 446 - Kleding & Mode 14 17 18 1.930 3.391 3.312 - Schoenen & Lederwaren 4 46 570 566 2.280 - Juwelier & Optiek 5 86 270 505 373 - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 2 44 550 659 1.269 - Antiek & Kunst - - - - Sport & Spel 2 54 1.030 1.340 1.400 - Hobby - -2 -- 146 - Media 3 23 210 295 485 - Plant & Dier 2 44 90 126 231 - Bruin & Witgoed 7 68 1.270 1.131 1.556 - Auto & Fiets 1 11 100 98 99 - Doe-Het-Zelf 2 21 150 147 60 - Wonen 5 49 1.860 1.772 2.263 - Detailhandel Overig 11 215 12 Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 47 59 68 8.030 10.695 13.932

Totaal 62 79 88 14.540 16.353 19.881

Economisch functioneren Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Koopkrachtbinding uit gemeente 1999 3% 3% 2004 2% 2% Koopkrachtbinding uit regio 1999 3% 3% 2004 2% 2%

Toevloeiing van buiten de gemeente 2004 17% 32%

Omzet winkelgebied (€ in mln) 1999 34 47 2004 36 50 Vloerproductiviteit 1999 6.081 4.356 2004 6.005 3.606

Beoordeling kwaliteits- en bereikbaarheidsas- pecten Voor het centrum, indien het de belangrijkste aankoopplaats is voor Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Compleetheid 7,6 7,8 Sfeer en uitstraling 7,2 7,4 Bereikbaarheid OV 6,6 6,2 Bereikbaarheid auto 8,1 7,7 Parkeermogelijkheid 8,6 8,6 Parkeertarief 9,7 9,3

Combinatiebezoek met leisure-activiteiten Top 3 voor combinatie met Top 3 voor combinatie met niet- dagelijkse aankopen dagelijkse aankopen lunchroom 12% lunchroom 11% restaurant (geen fastfood) 4% restaurant (geen fastfood) 5% café/bar 6% café/bar 1%

Pagina 144 Pagina 145

Rotterdam Binnenweg/ Schiedamseweg Aantal winkels Aantal m² wvo Branchering 1994 1999 2004 1994 1999 2004 - Levensmiddelen 72 56 46 5.830 5.187 4.468 - Persoonlijke Verzorging 6 6 7 610 551 516 Totaal dagelijkse artikelen sector 78 62 53 6.440 5.738 4.984

- Warenhuis 0 0 0 0 0 0 - Kleding & Mode 34 27 32 1.920 1.487 2.366 - Schoenen & Lederwaren 7 3 2 600 228 208 - Juwelier & Optiek 8 8 4 380 355 126 - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 14 11 4 1.110 947 309 - Antiek & Kunst - - 1 - - 110 - Sport & Spel 3 1 2 310 29 327 - Hobby - - 5 - - 935 - Media 9 4 17 640 406 1.401 - Plant & Dier 11 8 3 540 456 266 - Bruin & Witgoed 24 11 9 2.590 929 1.034 - Auto & Fiets 4 4 3 380 300 340 - Doe-Het-Zelf 9 8 4 1.330 958 909 - Wonen 13 7 20 4.820 2.069 7.347 - Detailhandel Overig 13 9 17 1.070 456 1.753 Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 149 101 123 15.690 8.620 17.431

Totaal 227 163 176 22.130 14.358 22.415

Economisch functioneren Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Koopkrachtbinding uit gemeente 1999 5% 2% 2004 4% 1% Koopkrachtbinding uit regio 1999 5% 2% 2004 4% 1%

Toevloeiing van buiten de gemeente 2004 3% 22%

Omzet winkelgebied (€ in mln) 1999 54 25 2004 51 27 Vloerproductiviteit 1999 9.484 2.950 2004 10.315 1.542

Beoordeling kwaliteits- en bereikbaarheidsas- pecten Voor het centrum, indien het de belangrijkste aankoopplaats is voor Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Compleetheid 7,1 8,3 Sfeer en uitstraling 6,7 7,5 Bereikbaarheid OV 7,8 8,9 Bereikbaarheid auto 6,6 6,7 Parkeermogelijkheid 5,9 3,5 Parkeertarief 5,7 3,5

Combinatiebezoek met leisure-activiteiten Top 3 voor combinatie met Top 3 voor combinatie met niet- dagelijkse aankopen dagelijkse aankopen café/bar 7% café/bar 10% restaurant (geen fastfood) 6% toneel, concert, cabaret 4% museum of tentoonstelling 2% restaurant (geen fastfood) 4%

Pagina 146

Pagina 147

Rotterdam Boulevard Zuid Aantal winkels Aantal m² wvo Branchering 1994 1999 2004 1994 1999 2004 - Levensmiddelen 40 40 38 2.360 2.409 3.687 - Persoonlijke Verzorging 8 69 660 569 1.869 Totaal dagelijkse artikelen sector 48 46 47 3.020 2.978 5.556

- Warenhuis 1 506 - Kleding & Mode 46 39 42 4.660 4.185 4.706 - Schoenen & Lederwaren 5 58 390 716 1.651 - Juwelier & Optiek 13 11 13 1.160 1.155 626 - Huishoudelijke & Luxe Artikelen 6 98 940 1.290 1.918 - Antiek & Kunst - -1 -- 97 - Sport & Spel 2 45 310 426 886 - Hobby - -2 -- 256 - Media 5 32 230 134 140 - Plant & Dier 7 78 630 623 724 - Bruin & Witgoed 20 13 21 1.920 1.099 1.713 - Auto & Fiets 2 128 - Doe-Het-Zelf 7 55 1.120 553 538 - Wonen 11 917 3.920 2.054 3.062 - Detailhandel Overig 4 414 200 283 913 Totaal niet-dagelijkse artikelen sector 126 109 149 15.480 12.518 17.864

Totaal 174 155 196 18.500 15.496 23.420

Economisch functioneren Dagelijks artikelen Niet-dagelijkse artikelen Koopkrachtbinding uit gemeente 1999 4% 3% 2004 3% 2% Koopkrachtbinding uit regio 1999 4% 3% 2004 2% 2%

Toevloeiing van buiten de gemeente 2004 5% 14%

Omzet winkelgebied (€ in mln) 1999 39 39 2004 40 38 Vloerproductiviteit 1999 13.250 3.131 2004 7.208 2.109

Beoordeling kwaliteits- en bereikbaarheidsas- pecten Voor het centrum, indien het de belangrijkste aankoopplaats is voor Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen Compleetheid 6,8 7,6 Sfeer en uitstraling 6,3 6,3 Bereikbaarheid OV 7,3 7,2 Bereikbaarheid auto 7,3 7,4 Parkeermogelijkheid 6,7 6,9 Parkeertarief 6,5 4,1

Combinatiebezoek met leisure-activiteiten Top 3 voor combinatie met Top 3 voor combinatie met niet- dagelijkse aankopen dagelijkse aankopen lunchroom 12% cafetaria, snackbar 27% restaurant (geen fastfood) 5% café/bar 3% café/bar 2% lunchroom 1% Pagina 148

Bijlage 1: Verklarende woordenlijst

Pagina B1-2

Aankoopplaats Winkelcentrum of winkelgebied. Bestedingspotentieel Totaal aan winkelbestedingen die door de inwoners van een bepaald gebied gedaan kunnen worden. Gebaseerd op inwoneraantal naar gemiddelde (landelijke) besteding per hoofd van de bevolking, gecorrigeerd naar de gemiddelde inko- menssituatie in het betreffende gebied. Dagelijkse artikelen Levensmiddelen en persoonlijke verzorging. GDV-locatie Nieuwe concentratie van grootschalige detailhandelsvestigingen, door het Rijk toelaatbaar geacht buiten bestaande winkelconcentraties. Grootschalige Detailhan- Winkels met over het algemeen meer dan 1.500 m² oppervlak, zoals bedoeld in dels Vestigingen (GDV) het Rijksbeleid t.a.v. GDV-locaties. Grootschalige detailhandel heeft de oppervlakte als criterium, niet de branchering (zie PDV). Koopkrachtafvloeiing Mate waarin inwoners van een bepaald gebied hun bestedingen verrichten bij gevestigde winkels buiten dat gebied. Koopkrachtbinding Mate waarin inwoners van een bepaald gebied hun bestedingen verrichten bij winkels die in dat gebied gevestigd zijn. Koopkrachttoevloeiing Mate waarin inwoners van buiten een bepaald gebied bestedingen verrichten bij winkels die in dat gebied gevestigd zijn. Koopstromen Koopkrachtbewegingen door binding, afvloeiing en toevloeiing van koopkracht. Leisure Horeca- en vrijetijdssector. Niet-dagelijkse artikelen Alle winkelbranches behalve levensmiddelen en persoonlijke verzorging. Niet-winkelaankopen Detailhandelsbestedingen die niet in gevestigde winkels verricht worden (onder andere warenmarkt, postorder, groothandel, internet etc.). Parkeerprestatie Aantal parkeerplaatsen per 100 m² winkelvloeroppervlak. Passantenmarketing Het vermarkten van goederen of diensten aan hen die voor een ander doel on- derweg zijn. PDV-locatie Plaats waar detailhandel gevestigd is buiten de reguliere winkelcentra in de branches tuincentra, bouwmarkten, woninginrichting, keukens en sanitair. Perifere Detailhandels- Detailhandel op locaties buiten reguliere winkelcentra, bijvoorbeeld bedrijventer- Vestigingen (PDV) reinen, langs grote wegen, etc.: auto’s, boten, caravans, brand- en milieugevaar- lijke stoffen, tuincentra, bouwmarkten, de gehele woninginrichtingsbranche, waaronder meubelen, keukens en sanitair. Perifere detailhandel heeft de branchering als criterium. Vloerproductiviteit Gemiddelde detailhandelsomzet per vierkante meter winkelvloeroppervlak. Werkkoopstromen Koopkrachtbeweging door aankopen gedaan naar, op of vanaf de werkplek. Winkelgebied Concentratie van winkels die voor de consument waarneembaar als eenheid te onderscheiden is; synoniem voor winkelcentrum of aankoopplaats. Woonboulevard Strip met winkels in de woningbranche zoals meubelzaken, keukencentra en sanitairwinkels. Wvo Winkelvloeroppervlak: de effectieve verkoopruimte in een winkel (in tegenstelling tot bvo – bruto vloeroppervlak – dat de serviceruimte erbij telt). Zwerfgedrag Mate waarin de consument meerdere aankoopplaatsen bezoekt.