Yıl: 2 • Sayı: 3 • Şubat 2010 Bülteni Yayın Türü ve Basım Tarihi Bülten - Şubat 2010

Yunus Emre Enstitüsü Adına Sahibi Prof. Dr. Ali Fuat Bilkan

Yazı İşleri Müdürü İsa Sarı Sunuş

Adres Anafartalar Mahallesi Atatürk Bulvarı 7 Mayıs 2009 tarihinde faaliyetlerine başlayan Yunus No: 11 Ulus/Ankara-Türkiye Emre Enstitüsü, ilk olarak Bosna-Hersek’in başkenti Tel: +90 312 309 11 88 Saraybosna’da Saraybosna Yunus Emre Türk Faks: +90 312 309 16 15 Kültür Merkezi ve Türkçe Kurs Merkezinin açılışını gerçekleştirmiş ve Bosna-Hersek ile Türkiye arasında Ağ Sayfası bir “gönül köprüsü” kurma faaliyetlerine başlamıştır. www.yunusemrevakfi.com.tr Enstitümüz, ikinci Türk Kültür Merkezini ise, köklü tarihî ve kültürel bağlarımızın bulunduğu Arnavutluk’un başkenti E-posta Adresi Tiran’da, Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül’ün [email protected] teşrifleriyle 11 Aralık 2009’da açmış bulunmaktadır.

Tasarım Bültenimizin bu sayısında, Tiran Yunus Emre Türk Kültür KG Kurumsal Gelişim Merkezinin açılışına dair notlar, Arnavutluk ile Türkiye Kemer Sk. No: 10/A G.O.P./Ankara arasındaki tarihî ve güncel ilişkilere yönelik bilgiler, Tel: +90 312 446 85 65 Arnavutça ve Türkçe arasındaki ilişkilere dair bir makale, Türkiye’nin Arnavutluk’ta yürüttüğü faaliyetler ve diğer Baskı detaylar yer almaktadır. Dinamik Form Ofset Matbaacılar Sanayi Sitesi Bir sonraki sayımızda buluşmak dileğiyle... 1515. Sk. No: 22 İvedik/ANKARA Tel: +90 312 394 58 08

Kaynak gösterilmeden hiçbir yazı kopyalanamaz.

© 2009 Yunus Emre Enstitüsü Tüm hakları saklıdır. İçindekiler

Tiran Yunus Emre Türk Kültür 04 Merkezi Açılış Töreni

07 Açılış Törenine Katılanlardan Arnavutluk’ta Türkoloji 27 İzlenimler Bizden 28 12 Arnavutluk: Gördüm/Görmedim Basında Yunus Emre Vakfı 32 16 Türkçemizin Ses Bayrağı: Yunus Emre Vakfı TİKA’nın Arnavutluk’ta 36 Gerçekleştirdiği Faaliyetler 20 Arnavutça ve Türkçe Arasındaki İlişkiler Üzerine Arnavutluk Hakında Genel Bilgiler 39

24 Kursiyerlerimizden Haberler

TİRAN YUNUS EMRE AÇILIŞ Yunus Emre Vakfının kanununu bir yerler var. Bunlar, hiç zaman süre önce çıkarmıştık, şimdi artık kaybetmeden gerçekleştirmemiz TÜRK KÜLTÜR MERKEZİ KONUŞMALARI uygulaması da gerçekleşti. Bugün, gereken işlerdir. Her yerde Türkiye’ye memnuniyetle görüyorum ki, bu karşı çok büyük ilgi var. Umuyorum AÇILDI müşterek arzumuz hayata geçti ve ki burada da çok büyük ilgi olacaktır. Vakfa bağlı Türk Kültür Merkezlerinin Cumhurbaşkanımız Sayın ikincisini bugün burada, Arnavutluk’ta Az önce binanın en üst katında Abdullah Gül açmış olduk. İlki, Saraybosna’da gezdiğimiz Türkçe sınıfı doluydu. açıldı. Saraybosna’daki Türk Kültür Her yaştan, her meslekten insanlar Arnavutluk’a yaptığımız resmî ziyaret Merkezini de biliyorum. O merkezin vardı. Çok gurur verici bir durum. Enstitümüze bağlı olarak yurt sırasında, Yunus Emre Türk Kültür yeri, konumu, her şeyi gerçekten Yeri gelmişken, büyükelçilikler dışında Türkiye’yi ve Türk Merkezinin açılışında bulunmak ayrı çok iyi. İnanıyorum ki büyük ilgi bünyesinde açılan Türkçe kurslarına bir mutluluk vermektedir. Türkiye gibi görüyordur. talebin çok fazla olduğunu, bunlara kültürünü tanıtma faaliyetleri köklü bir tarihi ve kültürü bulunan, yetişemediğimizi de belirtmek isterim. yürüten Türk Kültür umhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ve bu kültürü kendi hinterlandında çok Özellikle Kahire’de, Şam’da, aynı beraberindeki bakanların teşrif ettiği açılış törenimize etkin olan bir ülkenin böyle bir araca “Büyük başkentlerde, şekilde Berlin’de bu tür taleplere Merkezlerinin ikincisi olan milletvekilleri ile akademisyenler de katıldı. Tören ihtiyacı vardı. Bunun noksanlığını hep Yunus Emre Türk Kültür yetişebilmek mümkün değil. Burada Tiran Yunus Emre Türk Kültür C sonrasında, Türkçe dersleri alan öğrencilerle bir çekiyorduk. Bugüne kadar, tanıtım Merkezlerinin en iyi ise, bu talepleri karşılama noktasında, faaliyetlerimiz büyükelçiliklerimiz Türkçe öğretim faaliyetlerini en iyi araya gelen Gül, buradaki öğrencilerin sadece Türkçeyi değil, şekilde faaliyet göstermesi Merkezi, 11 Aralık 2009 Cuma Türkçeyle birlikte Türk kültürünü de öğrendiklerini vurguladı ve vasıtasıyla, Diyanet İşleri Başkanlığı ve şekilde gerçekleştirebilecek ortam gerekir.“ günü gerçekleştirilen açılış bundan büyük bir mutluluk duyduğunu belirtti. Gül, Merkezin Dışişleri Bakanlığı bünyesinde kültürel mevcuttur. faaliyetleriyle ilgili bilgi alırken, kurulan Türk Kültür Merkezlerinin etkinlikler şeklinde yapılıyordu, ama bunlar çok yeterli olmuyordu. Türkçe Büyük başkentlerde, Yunus Emre töreniyle faaliyetlerine başladı. önemli bir görev üstlendiği de ifade etti. dersleri veriliyordu ve bunlar da çok Biraz önce Sayın Başkandan da Türk Kültür Merkezlerinin en iyi sınırlı kalıyordu. dinledik. Sırada, açılması gereken şekilde faaliyet göstermesi gerekir.

6 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 7 İzlenimler

Tiran Yunus Emre Türk Kültür Merkezi Açılış Törenine Katılanlardan İzlenimler

11 Aralık 2009 tarihinde faaliyetlerine başlayan Tiran Yunus Emre Türk Kültür Merkezinin açılışına Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ve beraberindeki bakanların yanı sıra akademisyenler, gazeteciler ve milletvekilleri de katıldı. Katılımcılar görüş ve izlenimlerini bildirdiler.

Bu faaliyetler esnasında, üniversiteler Prof. Dr. Ali Fuat Bilkan 2010 yılı programında, Paris, başta olmak üzere diğer kültür Yunus Emre Enstitüsü Berlin, Üsküp, Moskova, Şam ve merkezlerinden, kurumlardan, Başkanı Kahire’de birer merkez açılması bilim adamlarından, kültür planlanmaktadır. insanlarından, basın kuruluşlarından Sayın Cumhurbaşkanım, değerli Zafer Çağlayan Yunus Emre Vakfını geçmişte bu Bunlar, son derece mutluluk verici faydalanılmasının da yerinde olacağı konuklar... Hepinizi saygıyla Tiran Yunus Emre Türk Kültür Devlet Bakanı kadar yakından tanıma fırsatım gelişmeler. Bu girişimin meyvelerini kanaatindeyim. selamlıyorum. Merkezi, tarihî ve kültürel bağlarımızın olmamıştı. Böyle bir yerde, böyle önümüzdeki yıllarda daha iyi bir bir ülkede bu kadar faydalı bir şekilde alacağımızdan eminim. bulunduğu Arnavutluk’ta, her iki Kültür mirasını canlı tutmak, Sayın Cumhurbaşkanım, hizmeti gerçekleştirmek beni son Türkiye’nin en büyük gücüdür. Bizim, Kurucu Mütevelli Heyet Başkanı ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesine derece mutlu etti. Ziyaret ettiğimiz geçmişimizin ve tarihimizin kıymetini olduğunuz Yunus Emre Vakfı, önemli katkılar sağlayacaktır. Türkçe sınıfında her meslekten, her bilmemiz lazım. Bugünkü modern merkezdeki kurumsal yapısını yaştan insanın Türkçe öğrendiğine dünyada, en modern yöntemlerle bu Yunus Emre Enstitüsü bünyesinde Yaklaşık 7 bin öğrenci kapasiteli Tiran şahit oldum. Hatta sadece faaliyetleri yapmamız ve kültürümüzü tamamlamış ve 17 Ekim 2009 Yükseköğretim Yurdu’nun girişinde Türkçe öğrenmekle kalmayıp en iyi şekilde yaymamız gerektiğine tarihinde Saraybosna’da ilk Yunus ve Ekonomi Fakültesi ile Yabancı Türkçe konuşmanın inceliklerini inanıyorum. Yunus Emre Türk Kültür Emre Türk Kültür Merkezini faaliyete Diller Fakültesinin karşısında bulunan yakaladıklarını da gözlemledim. Merkezlerinin bu yolda çok büyük geçirmiştir. merkezimiz, yediyüz metrekaresi işler yapacağına ve Türkiye’ye, Türk kapalı olmak üzere toplam 2,5 kültürüne çok büyük hizmetlerde “Tiran Yunus Emre Türk dönümlük bir alan üzerine inşa bulunacağına inancım tamdır. Kısa Kültür Merkezi, tarihî süre içerisinde, dünyada saygınlığı ve kültürel bağlarımızın edilmiştir. Bünyesinde 6 derslik, Nihat Ergün Bu, ikinci Yunus Emre Türk Kültür da aynı şekilde, Türkçeye karşı son seminer salonu, kütüphane, bilgisayar yüksek bir kurum haline geleceğinden bulunduğu Arnavutluk’ta, Sanayi ve Ticaret Bakanı Merkezini ziyaret edişim. Birincisini, derece ilgililer. Açılacak diğer Yunus laboratuvarı, kafeterya ve idarî geçtiğimiz ay Saraybosna’da de eminim. Nasıl Türkiye’nin TİKA gibi her iki ülke arasındaki Emre Türk Kültür Merkezlerinin de, bir kurumu kısa bir süre içerisinde birimleri bulunan Merkez, beş yüz gerçekleştirmiştim. Saraybosna’daki hem Türk dilinin öğretilmesi hem de ilişkilerin gelişmesine çok büyük bir saygınlık oluşturduysa, öğrenciye aynı anda ders verebilecek merkezin tam kapasiteyle çalışan Türk kültürünün yaygınlaştırılması bir kuruma dönüşmüş olduğunu Yunus Emre Türk Kültür Merkezlerinin önemli katkılar kapasitededir. açısından çok fonksiyonel birer ve büyük ilgi gördüğünü fark de aynı şekilde bu büyük saygınlığı sağlayacaktır.” stratejik nokta olacağını ve dünyanın ettim. Bütün derslikleri doluydu oluşturacağına inanıyorum. Sayın Cumhurbaşkanım, Bugün açılış törenini teşrif ettiğiniz ve öğrenciler Türkçeye karşı son çeşitli yerlerinde bu merkezlerin Bize verdiğiniz destek ve sağladığınız sayısının artacağını düşünüyorum. Emeği geçen herkese tekrar teşekkür Tiran Yunus Emre Türk Kültür derece ilgiliydiler. Şimdi burada imkânlar için, Mütevelli Heyet ve ediyorum ve başarılar diliyorum. Merkezi ile birlikte, Aralık sonunda da, henüz yeni açılmasına rağmen, Bu girişimi başlatanlara, bugüne Astana’daki merkezimiz de faaliyete Yönetim Kurulu adına şükranlarımı ve TİKA’dan devralınan bir öğrenci getirenlere, bundan sonra emeği geçmiş olacaktır. saygılarımı sunuyorum. grubu Türkçe dersi almakta ve onlar geçecek olanlara başarılar diliyorum.

8 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 9 İzlenimler

Prof. Dr. Mehmet Sağlam Bugün, yine Türkiye için, Türk dili olarak değil, bilim ve sanat Doç. Dr. Ayşenur İslam Kuruluşunun belki biraz geç tekrar canlandırılması bakımından 23. Dönem Kahramanmaraş Milletvekili ve kültürünün ve özellikle dilimizin dili olarak da gelişmesinde bu Yunus Emre Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi ve kaldığını düşünebileceğimiz, çok önemlidir. Enstitümüz, Balkanların TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor yaygınlaşmasıyla ilgili çok hayırlı bir merkezlerin büyük rolü olacaktır. Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar gerekli, ileriye yönelik çalışmalar ardından Avrupa, Uzakdoğu, Komisyonu Başkanı iş yapıldı. Sayın Cumhurbaşkanımız Önümüzdeki yıllarda, en az Genel Müdürü gerçekleştirecek ve Türkiye’nin Amerika gibi coğrafyalarda da Tiran’da, Tiran Devlet 7-8 bölgede Yunus Emre Türk uluslararası hamlelerine destek açılımlar yapacak ve Türkçe Üniversitesi’nin neredeyse kampüsü Kültür Merkezleri kurulacak. Bu olacak bir kurum niteliğindeki derslerinden Türk kültürünü tanıtıcı içerisinde Yunus Emre Türk Kültür merkezlerin bir an önce kurulmaları Yunus Emre Enstitüsü, kuruluşunu etkinliklere, hatta meslek edindirme Merkezinin açılışını gerçekleştirdi. ve yaygınlaşmaları Türkiye’nin bilim, tamamlayıp Balkanlardan kurslarına kadar çeşitli faaliyetlerde sanat ve kültür hayatı için, Türkçenin başlayarak Türkiye’nin yakın bulunacaktır. Bunları yaparken de, Türkiye, artık büyük bir devlet dünya genelinde konuşulması için çevresinden uzağına doğru son tüm bu faaliyetler için bütünleştirici olmanın, siyasî arenada etkili çok önemli olacaktır. Uygun bir derece önemli faaliyetlere girişti. bir yapı altında çalışmalarına bir aktör konumuna gelmenin binada, nezih bir öğrenci ortamında, Bu ikinci merkezimizin Tiran’da devam edecektir. Buradan ve diğer altyapılarını oluşturuyor. Bu kampüs içerisinde böyle bir açılması, derin tarihî ilişkilerimizin merkezlerimizden çok olumlu geri altyapının oluşmasında, açılan bu merkezin açılmasının çok yararlı bulunduğu Arnavutluk’ta Türk dönüşler alacağımızı düşünüyorum. merkezlerin de önemi büyüktür. olacağı inancındayım. Başarılı olması dilinin, tarihinin ve kültürünün Türkçemizin yalnız gönül ve kültür dileklerimle...

Prof. Dr. Onur Bilge Kula Yunus Emre Enstitüsünün oluşturulması ve en modern biçimde Yunus Emre Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi ve Tiran’da Yunus Emre Türk Kültür donatılmış olması, hem Türkiye’nin Prof. Dr. Kıymet Giray Yunus Emre Vakfı, kendi programını vermekte. Bu da gerçek anlamda Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Merkezi açması, Türk kültürünün imajını yenilemek bakımından hem Yunus Emre Vakfı Mütevelli Heyet Üyesi ve sistemli bir şekilde uygulayarak, onur verici bir durum. Bütün bu tarihiyle bağlantı kurulması de bu güzel mekânlarda Türk Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi özellikle yurt dışında kültür faaliyetlerin, Türk toplumunun ve bakımından oldukça önemlidir. kültürünü ve dilini öğretip Türkiye’nin merkezleri açma girişimine bir Türkiye’nin dünyada tanıtılması Bu tarihsel bağı, birikimlerimiz sahip olduğu değerlerin tanınmasına yenisini daha ekleyip bu merkezlerin için çok önemli adımlar olduğunu çerçevesinde güncel gelişmelerle katkıda bulunmak açısından ikincisinin açılışını Tiran’da düşünüyorum; çünkü ülkeler ilişkilendirmek ve böylece iki eşit önemlidir. Umuyorum ve diliyorum gerçekleştirdi. Vakıf, burada, kendilerini her daim kültürleriyle, devlet arasındaki münasebetleri ki, kültürel alanda, gelecekte üniversite yapıları arasında, kültürel sanatlarıyla ve dilleriyle tanıtırlar. her bakımdan sağlamlaştırmak de başarılı bir şekilde etkinlikler etkinlikler açısından elverişli bir Bu nedenle de, önceliği dile veren gereklidir. Enstitünün burada yürütülür. binada faaliyetlerine başladı. Türkçe bir tanıtma sistemi içinde Yunus faaliyet göstermesi, mühim bir işlevi öğretecek bir okul niteliğindeki Emre Vakfının programları, bir kültür yerine getirecektir. Bu mekânın bu merkez, bölgede yaşayan merkezi açmak ya da bir eğitim ve yüzyıllarını Türklerle paylaşan sistemi kurmanın ötesinde farklı insanlara yeni bir ufuk, yeni bir alan anlamlar taşıyor. Bu, gençlerin açacaktır. Tefriş edilen merkezin Türk kültürüyle gerçekçi boyutlarda Necati Utkan Böylesine büyük bir kültür birikimine yerleştirdi ve şimdiden biri Bosna- özenle düzenlenmesi olsun, açılış tanışmasını sağlayacak ve gençlerle Emekli Büyükelçi ve sahip olmak çok az ülkeye nasip Hersek’te, diğeri Arnavutluk’ta programının düzgün bir şekilde kurduğumuz bağlar da her zaman Yunus Emre Vakfı Danışma Kurulu Üyesi olur. Ülkemizde bu köklü birikim olmak üzere iki merkez açtı. Bundan yapılması olsun, Vakfın, çalışmalarını bize geleceği hazırlayacaktır. var ve biz bu durumla övünüyoruz. sonraki adımlarını da planlamış ne kadar özverili ve dikkatli bir Bunu dışarıya yansıtmak, bu durumda. Ben, Danışma Kurulu biçimde uygulamaya koyduğunu Yunus Emre Vakfı, Türkiye’nin birikime ortak tanık olmuş ülkelerde Üyesi olarak, Vakfın yöneticilerini gösterdi. geleceğine yönelik son derece yaşatmak ve geliştirmek çok çalışmalarından dolayı kutluyorum gerekli çalışmalarda bulunuyor. önemli, bir o kadar da gerekli bir ve önemli bir işlevin görülmekte Açılan Türk Kültür Merkezlerinin Böylece ülkemizin, kültürümüzün iştir. Bu noktada, Yunus Emre olduğunu müşahede etmekten de devamı da gelecek. Bu iki atılımın dünya genelinde yaygınlaşmasını, Vakfı çok önemli görevler üstleniyor mutluluk duyduğumu ifade etmek gösterdiği başarı, ilerlemenin de tanıtılmasını sağlayacak ve yukarıda ve etkin, süratli bir şekilde bunu istiyorum. hızlı, kararlı ve düzenli bir şekilde da belirttiğim gibi, gençlerle kurulan gerçekleştiriyor. Kurulalı henüz 6 ay gerçekleşeceğinin ipuçlarını bağlarla geleceği bize taşıyacaktır. olmasına karşın altyapısını tamamen

Rasim Özdenören Tiran Yunus Emre Türk Kültür bu hüküm yer almaktadır; fakat Yunus Emre Vakfı Mütevelli Heyet Üyesi Merkezinin açılışı benim için çok bugüne kadar fiili olarak herhangi Prof. Dr. Süleyman Yıldız Kültürel faaliyetler, kolay gerçekleştirmiş ve gerçekleştirmeye Yunus Emre Vakfı Danışma Kurulu Üyesi ve görünen, ama aksine oldukça de devam etmektedirler. Bizim, ve Gazeteci-Yazar heyecan verici oldu. Tecrübelerime bir atılım gerçekleşmemiştir. Ben Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi zor faaliyetlerdir. Bir ülkeyi şimdiye kadar büyükelçiliklerimiz dayanarak şunu söyleyebilirim: de bundan neredeyse ümidimi tanımanın yolu da, o ülkenin ve dış temsilciliklerimiz bünyesinde Böyle bir girişimi, bizim 25-30 kesmiştim. Dolayısıyla, böyle bir kültürünü tanımaktan geçmektedir. gerçekleştirilen tanıtım faaliyetlerimiz sene öncesinde hayal etmemiz kültür merkezinin açılması benim mümkün bile değildi. Bundan 25 Gelişmiş ülkelerin, bu faaliyetleri ise, dağınık ve birbirinden kopuk için oldukça heyecan verici ve sene önce, 1984 yılında İngiltere’yle gerçekleştirir mahiyette, kendilerini durumdaydı. Bunların bir çatı umutlandırıcı nitelikte oldu. Başta yaptığımız İkili Kültür Anlaşmasının tanıtabilecekleri, ülkelerine altında, belli bir sisteme dayalı olarak maddelerinden biri, karşılıklı kültür Sayın Cumhurbaşkanı olmak özgü kültürel unsurları öne yürütülmesi günümüzde çok önem merkezleri açılmasıydı. Suriye, üzere, bu heyecanı yaşamamda çıkarabilecekleri birtakım kuruluşları kazanmıştır ve Yunus Emre Vakfı da İspanya, İtalya gibi çeşitli ülkelerle emeği geçen herkesi kutluyor ve vardır: Almanların Alman Kültür bunu gerçekleştirecektir. Bu güzel yapılan anlaşmalar da dâhil Moskova’dan Amerika Birleşik Merkezi, İngilizlerin British Council’ı fikri bulanları ve tüm bu çalışmaları olmak üzere, Türkiye’nin bütün Devletleri’ne kadar bu merkezlerin gibi... Bu kuruluşlar, dünyanın gerçekleştirenleri tebrik etmek uluslararası kültürel anlaşmalarında açılmasını dört gözle bekliyorum. dört bir tarafında pek çok faaliyet istiyorum.

10 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 11 İzlenimler

Prof. Dr. Kemal Özmen Böyle bir kurumun açılması, olguları, bu ilişkilerin dışında kalmıştı. Yunus Emre Vakfı Danışma Kurulu Üyesi ve Türk kültürü, sanatı, edebiyatı Ben, uluslararası düzeyde, halkların Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi açısından çok önemli ve gereklidir. kardeşliğine inanan bir insanım. Belki geç kalınmış bir girişim Halkları birbirine yaklaştırmanın olarak düşünülebilir, ama ben bu yolunun da kültürden geçtiğini çabayı yürekten alkışlıyorum ve düşünüyorum. Yunus Emre Türk destekliyorum. Türk kültürünün Kültür Merkezlerinin bu hususta özellikle Balkan ülkeleriyle ortak bir önemli bir adım olduğunu biliyorum tarih birliği içerisinde paylaştığı çok ve bunun gibi merkezlerin sadece şey var; ancak bugüne kadar belki Balkan ülkeleriyle sınırlı olmayıp en çok ihmâl ettiğimiz hususların Avrupa’nın diğer başkentlerinde de başında bu paylaşımların devam açılacağını memnuniyetle öğrenmiş ettirilememesi geliyor. bulunuyorum. Türkiye ile diğer ülkeler arasındaki ilişkilerin bundan Ülkeler arasında genellikle böyle daha sağlam zeminlere Kültür ve Turizm Bakanlığı Türk Dünyası ekonomik, ticarî ve siyasî ilişkiler oturtulacağını umuyorum. Müzik Topluluğu tarafından verilen konser ön plana çıkmış durumdaydı; kültür

Prof. Dr. Cemal Kurnaz Yunus Emre Türk Kültür Merkezinin güne uyanmıştı, cümlesi onun Prof. Dr. A. Melek Özyetgin Türk dilinin ve Türk kültürünün yurt sayısının ve etki alanının artarak Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi açılışı için Tiran’a giderken, rengine boyanmıştı. Dağlar, taşlar, Yunus Emre Vakfı Danışma Kurulu Üyesi ve dışındaki tanıtımında Türkiye’nin devam etmesini temenni ediyorum. gönlümüzde Yunus’un “mânâ”sı. kurtlar kuşlar o gün Yunusça Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi etkin kurumlarından birisi olmasını Ecdadımızın atlı, yaya geçtiği yüce konuşuyordu. Cümle dost bahçesi arzu ettiğimiz, bu alanda önemli bir Geçmişte Osmanlı-Türk dağların üstünden uçakla uçuyoruz. bülbülü oradaydı. Bizim Yunus ete Sıra sıra karlı dağlara baktıkça onları kemiğe bürünmüştü, bir “Gül” olmuş görevi üstelenmiş olan Yunus Emre coğrafyasının içinde yer alan, Türk bir kez daha minnetle anıyoruz. görünmüştü. Nâgehan şehre varam, Vakfı, kültür merkezlerinden ikincisini kültürünün izlerinin hâlâ güçlü bir feryâd u figan koparam demişti. Aşk Arnavutluk’un başkenti Tiran’da şekilde hissedildiği, Balkanların Kartallar ülkesi Arnavutluk. Kartal elçisi gelmişti. Gönüller yapmaya açtı. 11 Aralıkta Cumhurbaşkanımız Adriyatik kıyısındaki ülkesi ruhlu kahramanlar ülkesi. Bu gelmişti. Tanış olmaya gelmişti. Sayın Abdullah Gül’ün açılışını Arnavutluk’ta böyle bir merkezin coğrafyayı gördükten sonra, kendini Ben şahidim, o Tiran’daydı. O gün yaptığı bu törene katılmış olmaktan açılmasını çok anlamlı buluyorum. “taşlı yerin şahbazı” olarak niteleyen orada bulunan herkes de gördü. dolayı büyük bir onur duyduğumu Bu merkezin, yüzlerce yıl bir arada gazi-şair Dukaginzâde Yahya Bey’i Buyurgan değildi, hükümran değildi. öncelikle ifade etmek isterim. yaşamanın getirdiği bir aşinalık ile şimdi daha iyi anlıyoruz. Alçak gönüllüydü. Gülümsüyordu. Türkiye’den katılan çok sayıda Arnavut-Türk halkları arasındaki Herkesin elini sıkıyordu, hal hatır Yunus bizim hüma kuşumuz. değerli bilim insanını, yazarımızı, dostluk ve kardeşliği pekiştireceğini soruyordu. Türkçemizin ilk büyük ustası. Her bürokratımızı ve sanatçılarımızı düşünüyorum. Aynı zamanda Tiran çağda çağdaşımız. Yetmiş iki millete Yunus’un dilini öğrenmeye can kapsayan seçkin bir heyetle birlikte Yunus Emre Türk Kültür Merkezinin, bir göz ile bakmayı öğreten tevhit atan her yaştan kursiyer, onun önemli bir olaya tanıklık ettiğimizi iki ülkenin uluslararası alanda siyasî, öğretmeni. “Sen sana ne sanursan adını taşıyan Türk Kültür Merkezinin düşünüyorum. Bu açılışta emeği ekonomik ve kültürel ilişkilerine de ayruğa da anı san diyen birlik delisi/ sınıflarını doldurmuştu. O gün geçen herkesi kutluyorum ve önemli önemli bir katkı sağlayacağını ümit Değildir ‘öteki’ 1’den ayrı, değildir o herkes Yunus olmuştu. Temiz yüzlü, bir ülkü ile yola çıkmış olan Yunus ediyorum. senden ayrı…” Arnavutlarla 500 yıl utangaç, ışıl ışıl bakan çocuklar… Emre Türk Kültür Merkezlerinin birlikte yaşamamızın sırrı bunda saklı. Bundan böyle Yunus Emre’yi kendi dilinde okuyacaklar. O gün, Bizim Yunus’un “mânâ”sı her şeyi kuşatmıştı. Cümle yaratılmış Prof. Dr. Osman Horata Yunus Emre adı, sevgi, dostluk ve derece isabetli bir karardır. Sayın Yunus Emre Vakfı Danışma Kurulu Üyesi ve barışla bütünleşmiş bir isim. Şimdi Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül’ün Atatürk Kültür Merkezi Başkanı de Türk kültürünün dünyaya bakan, de onurlandırdığı Yunus Emre Türk Zeynep Karahan Uslu Yunus Emre Vakfı, devletimizin göğsümüzü kabartan bir kurumla evrensel yüzüyle bütünleşmiş... Çok Kültür Merkezinin Tiran şubesinin 22. Dönem İstanbul Milletvekili ve çok yeni bir organıdır; fakat yeni karşılaşacağız. da isabetli olmuş. açılış törenine katılma fırsatı buldum. TOBB ETÜ Öğretim Üyesi olmasına rağmen faaliyetleriyle Bu merkezler, ülkemiz, dilimiz ve Türk kültürünün dünyaya tanıtılması Dünyanın her yerinde bu Sevgi ve dostluk, karşılıklı etkileşimi, kültürümüz için dünyaya açılan ve farklı coğrafyalardaki Türklerin tür merkezler faaliyetlerde kurulan köprüleri ifade eder. Kalıcı önemli bir kapıdır. Bu kapıyı sürekli birbirleriyle iletişim kurabilmesine bulunuyorlardı ve bulundukları etkileşim ve iletişimin temeli de dile açık tutma ve o kapıyı dilimiz ve vesile olmak adına az zamanda merkezlerde dillerinin yanı sıra dayanır. Yunus Emre Enstitüsü de, kültürümüzün zenginliğiyle doldurma çok iş başarmıştır. Bugün kültürlerinin de yaygınlaşması burada olmaktan, şahsım adına amacıyla etkinlikler köprülerin temelini, önce Türkçeyle konusunda, özeli tüzeli ayırt da, ülkem adına da çok büyük gerçekleştiriyorlardı. Arnavutluk, sonra da Türk kültürüyle atmayı ve etmeksizin herkese, her kuruluşa bir gurur duyuyorum. Sayın bizim yakın olduğumuz ve atılan temeller üzerinde yeni köprüler önemli sorumluluklar düşmektedir. Cumhurbaşkanımızın katılımlarıyla karşılıklı ilişkilerimizin son derece kurmayı, yeni sevgi ve dostluk Atatürk Kültür Merkezi olarak, bizler gerçekleştirilen bu açılımla, kuvvetli olduğu bir ülkedir. çiçekleri açtırmayı hedeflemektedir. üzerimize düşen sorumluluğu yerine Arnavutluk-Türkiye ilişkilerinin ciddi Bundan böyle, Arnavutluk-Türkiye getirmeye çalışacağız. bir ivme kazanacağına olan inancım ilişkilerinin seyrinin olumlu yönde Kültürün, ülkeler arasındaki tamdır. İnanıyorum ki, bundan değişeceğinden hiç şüphem yoktur. siyasî ve ekonomik ilişkilerde Sayın Bilkan ve dinamik ekibinin birkaç sene sonra, birkaç ülkede Bu merkezin açılışında emeği geçen belirleyici rol oynadığı bir süreçten yakaladığı sinerji, gelecek adına, değil, sayamayacağımız kadar çok herkese teşekkür ediyorum ve geçiyoruz. Yunus Emre Türk Kültür kültürümüz adına bizlere ümit verdi. ülkede Yunus Emre Türk Kültür başarılar diliyorum. Merkezleri, gecikmeli de olsa son Yolları açık azıkları bol olsun! Merkezlerini görme fırsatı bulup

12 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 13 Sohbet

ARNAVUTLUK: Gördüm/Görmedim

unus Emre Vakfının Arnavut, he Arnavut, ekmek alacağı Onun kendini “taşlı yerin şehbâzı/ teknoloji karşısında bu çakar almaz geçiyor: Lana nehri. Yeni, yüksek, Tiran’daki Türk Kültür yerde barut alır. doğanı” olarak nitelemesi, Arnavutların silahların bir işe yaramayacağı ortada. modern binalar yapılmaktaysa da, Merkezinin açılışına Eğik yaşamaktansa, ayakta ölmek kendilerini kartala benzetmesinin tarihi genelde binalar ağaçlardan daha Y katılmak üzere 10 daha iyidir. bir geçmişi olduğunu gösteriyor. Durres/Dıraç yüksek değil. Geniş caddeler ve Aralık 2009 Perşembe sabahı Arnavut verdiği söz için oğlunu da bulvarlar şehrin merkezi olan İskender Ankara’dan hareket ettik. Cuma keser. Tiran’a Doğru Durres, (Osmanlıların söyleyişiyle Bey Meydanı’nına çıkıyor. Prof. Dr. Cemal Kurnaz günü Cumhurbaşkanı Abdullah Gül Dıraç) ülkenin en büyük limanına Şu atasözü ise, Arnavut kültüründe Şehir merkezine 17 km uzaklıktaki sahip ikinci büyük şehri. 1914-1920 Tiran, 1612 metrelik Dajti Dağı’nın Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Merkezin açılışını yaptı. Geceleyin eve döndük. Arnavutluk’ta kahvenin önemi kadar, Türk algısını Tiran Uluslararası Havaalanı Rinas, arasında başkentlik yapmış. Ünlü batısındaki geniş ovada yer alıyor. kaldığımız süre 24 saatten biraz da göstermesi bakımından önemli: aynı zamanda Nobel Barış Ödüllü hatip Çiçero buradan “hayranlık Dajti dağı şehre 25 km. uzaklıkta. fazla. Arnavutluk’u ne gördük ne Dumansız kahve imansız Türk’e Rahibe Teresa’nın adıyla da anılıyor. uyandıran şehir” diye söz ediyor. Aynı zamanda milli park alanı. Kışın görmedik. benzer (Osmanlılar zamanında Rahibe Teresa Üsküp doğumlu Adriyatik sahilinde, İtalya’ya 72 kayak yapılıyor; yaz bahar aylarında Türk kelimesinin aynı zamanda bir Arnavut. Havaalanına yakın bir kilometre uzaklıkta. İtalya’ya kaçak piknik. Balkanlar’da Osmanlı’dan en son Müslüman anlamında kullanıldığını kavşakta kocaman heykeli var. yoldan gidenler artınca, sahilde sürat kopan toprak parçası Arnavutluk. da hatırlamalıdır). Buradaki misyonerlik faaliyetlerinin bir motoru kullanımı yasaklanmış. Şehrin güneyindeki Milli Park (Parku 500 yıl Osmanlı egemenliğinde göstergesi. Kombetar) da halkın rağbet ettiği yaşadı. Osmanlı, bu topraklara Arnavutluk denince, neden Şehre varır varmaz önce Arkeoloji piknik alanlarından. Parkta yer alan 1417 yılında girdi ve ülkedeki son bilmem, benim aklıma 16. yüzyılın Biz, İskender Bey Meydanı’ndaki 4 Müzesini gezdik. Ardından Adriyatik yapay Tiran Gölü çam, sedir ve Osmanlı Hasan Rıza Paşa’nın şehit meşhur şairi Dukaginzâde Yahya yıldızlı Tirana International Hotel’de kenarında bir lokantada balık yedik. servilerle çevrili. İçinde amfi tiyatro, edilmesiyle 1913’te terk etmek Bey geliyor. Türkçenin bu büyük kaldık. Otele yerleştikten hemen sonra Sahilinde gezdik. Coşkun dalgalara botanik bahçesi ve hayvanat bahçesi zorunda kaldı. Osmanlı Devleti’nde şairi, Arnavutluk’un dağlık/taşlık öğle yemeğini yemek üzere Adriyatik sırtımızı verip fotoğraf çektirdik. de bulunuyor. Parkta yan yana Arnavut kökenli çok sayıda şair, bir yöresinden devşirilerek Acemi kıyısındaki Durres şehrine hareket Yemekten sonra M.Ö. 2. yüzyılda inşa üç tanıdığın büstleri ile karşılaştık: devlet adamı yetişti. Her yedi Oğlanlar Ocağı’nda eğitilmiş. Bu ettik. Trafik yoğunluğu sebebiyle edilmiş 18 bin kişilik Balkanların en Fraşeri biraderlerden Sami, Naim ve sadrazamdan biri Arnavut. yüzden Taşlıcalı Yahya diye de yolculuğumuz bir saat kadar sürdü. büyük amfi tiyatrosunun kalıntılarını Abdül. Bunlardan Şemseddin Sami anılmış. Hem iyi bir asker hem gezdik. Bizim Ege bölgemizde Türkiye’de romancı, dilci, ansiklopedi Arnavutlar kendilerine ‘kartal’ de iyi bir şair olmuş. Bir beytinde Sınırdan girer girmez sıra sıra mantar bunların daha mükemmel örnekleri ve sözlük yazarı olarak tanınıyor. anlamına gelen ‘shqip’/‘shqiptar’, şöyle diyor: O taşlı yerin doğanı şeklinde siperler dikkatimizi çekti. bulunduğundan çok da ilgimizi Onun, “Arnavutluk Ne idi, Nedir, ülkelerine de kartal yuvası gibi olan Yahya, hüner kılıcını Durres yolu boyunca da tepelerde bu çekmedi. Akşam geç vakit, gündüze Ne Olacak?” isimli kitapçığı Arnavut anlamında ‘Shqiperi’ diyorlar. hilal gibi göğe astı. Bin düşman siperleri gördük. Adeta Arnavutluk’un göre çok daha yoğun bir trafikte milliyetçiliğinin manifestosu sayılıyor. Bayraklarında çift başlı kartal var. öldüren veya bin av avlayan yiğidin alâmet-i fârikası gibi. Bu koruganlar, kaldığımız otele döndük. Naim Bey Bektâşilik “akâidi”nin Şu atasözleri bu duyguyu anlatır: kılıcı, bir ödül olmak üzere yüksek Enver Hoca zamanında ülkenin her kitabını yazan bir âlim. Arnavutçanın Kartalın yuvasını koruduğu gibi bir yere asılarak teşhir edilirmiş. tarafına yerleştirilmiş. 4 milyon nüfuslu Tiran en meşhur Kerbelâ mersiyesinin de vatanını koru. Yahya Bey’in de savaşlarda kılıcıyla Arnavutluk’ta irili ufaklı 730 bin (bir şairi. Arnavutların millî şairi. Abdül Bey gösterdiği yararlıklar, gökteki ay rivayete göre 1 milyon) korugan Tiran, Osmanlılar zamanında 1614 ise Arnavut bağımsızlık mücadelesinin Arnavutların kavgacı ve inatçı gibi herkes tarafından ayan beyan olduğu söyleniyor. Enver Hoca, yılında Süleyman Paşa tarafından öncüsü bir siyasetçi. Sami Bey ile olduğu söylenir. Arnavut, “Biri bassa bilinmektedir. benzerlerinin yaptığı gibi, rejimini kurulmuş. O zamanki adı Tahran birlikte Arap harflerini terk ederek da kavga etsem.” diye kuşağını sürdürebilmek için halkını düşman imiş. Zamanla halk dilinde Tiran’a Latin ve Yunan harflerinden yeni sürüyerek gidermiş. Bu görüşü Arnavut-asldur ol taşlu yerin şehbâzı tehdidi ile korkutmuş olmalı. Bu dönüşmüş. 1920’de ülkenin başkenti Arnavut alfabesini ve modern doğrulayacak bazı atasözleri var: Asdı eflâke meh-i nev gibi tîg-i koruganlarda eli silahlı askerler nöbet olmuş. Bütün Balkan şehirlerinden Arnavutçanın ilk dilbilgisi kitabını Silahsız adam donsuz kadın gibidir. hüneri tutarlarmış. Oysa bugün, gelişmiş olduğu gibi ortasından bir nehir hazırlayan kişi.

14 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 15 Sohbet

“Türk işçileri, teknisyenleri devirde yerini ve önemini korumuş. tasarlamış, piramit şeklinde. Eskiden ve mühendisleri burada Oysa zamanında, yanı başına dikilen burada bulunan mezarını şimdi başka hizmet veriyor. Türkçe heykellerden bugün ne Lenin’in ne de bir yere nakletmişler. Günümüzde Enver Hoca’nınki yerinde. ise, yerel TV istasyonu büroları, öğrenen Arnavutlar için iş bar, disko ve sergi alanı olarak imkânları doğuyor. Yunus İskender Bey Meydanı’nın bir kullanılıyor. Binanın önünde 1999’da Emre Vakfının Tiran’da Türk köşesinde yan yana duran Ethem İşkodralı çocukların topladığı binlerce Kültür Merkezi açmasının Bey Camii ve saat kulesi Osmanlı’nın merminin eritilmesiyle yapılmış olan ne kadar doğru bir karar hatırası. Ethem Bey Camii 1789-1821 Özgürlük Çanı heykeli dikkati çekiyor. tarihleri arasında yapılmış. İçi dışı olduğunu yerinde gördük. tamamıyla kalem işi manzara resimleri Tiran’da 1950’lerde yapılmış eski Sınıfları dolduran kadın ve renkli motiflerle kaplı. Travnik evlerin duvarları sarı, yeşil, kırmızı gibi erkek her yaştan öğrencinin ve Kalkandelen’de benzerlerini canlı renklere boyanarak görüntü yüzlerindeki sevinç ve gördüğümüz Alaca Camiler gibi. güzelleştirilmiş. Bu, yeni belediye mutluluk bunu açıkça Tek kubbeli ve tek minareli küçük başkanının projesi imiş; seçimlerde bir cami. Meydanın köşesinde bir bunu vaat ederek seçilmiş. 20 yıl gösteriyor.” biblo gibi duruyor. Koca şehrin içinde bütün binaların bu şekilde ihtiyacını karşılamaktan uzak. Enver boyanması planlanıyormuş. İlk Hoca zamanında 1966’da ibadete bakışta ilginç gelen bu canlı renkler, İskender Bey Meydanı kapatılarak müze haline getirilmiş. eski binalardaki yoksulluğu örtmeye 1990’larda demokrasiye geçildikten yetmiyor. Arnavutların en büyük millî kahramanı sonra yavaş yavaş ibadete açılmış. 15. yüzyılda yaşayan İskender Bey. Tiran’da bir yanda yoksulluk diğer Öğle namazında caminin içi yanda lüks arabalar. En çok da Gerçek adı Gjergj Kastrioti. Kardeşiyle her yaştan öğrencinin yüzlerindeki Elbasan şehrine özgü Elbasan dolmuştu, son cemaat mahallinde de Mercedes… İtalya üzerinden gelen birlikte devşirilerek Edirne’deki İç sevinç ve mutluluk bunu açıkça Tava’ya “Tava Elbasani” diyorlar. bir saf cemaat vardı. Cuma sabahı kaçak Avrupa arabalarının çok ucuza Oğlanlar Mektebinde eğitilmiş. gösteriyor. Başta, Başkan Prof. Dr. Bizim salçalı köftenin adı “Qofte e tekrar uğradık. Temizlik yapılıyordu. satıldığı söylentisini biz bile duyduk. Gjergj, Müslüman olunca İskender Ali Fuat Bilkan ve Tiran’daki merkezin ferguar.” Meşhur ıspanaklı Arnavut Ak sakallı bir kişi şükür namazı Araba mezarlığı diyebileceğimiz iş adını almış ve 1438’de Sultan II. müdürü Bünyamin Çağlayan’ı bu böreğininki ise “Byrek me Spinaq”. kılıyordu. Bir başkası önüne rahleyi yerleri dikkatimizi çekti. Yollar bozuk Murat tarafından Kruja beyliğine tarihî hizmetlerinden dolayı kutlamak Bunun pırasalı ve peynirlisi de çekmiş, sesli olarak Saffât Suresini olduğu için çok sayıda lastikçi var. tayin edilmiş. Burası, Osmanlıların gerekir. Şurası bir gerçek ki, yapılıyor. Ortak yemeklerimiz de okumaktaydı. Akçahisar dediği Tiran’a ve Adriyatik ENKA ve MNG Holding Arnavutluk’ta Arnavutlar Türkçe öğrenirken, Türkler var: pilav, paça, patates, musakka, kıyısına 30 kilometre uzaklıkta, 1200 Söylediklerine göre Tiran’da toplam yollar ve tüneller inşa etmişler. de Arnavutça öğrenmeli. borani, lahana dolma, kokoreç... En metre rakımlı bir şehir. İskender, sekiz cami varmış. İhtiyaca cevap Kosova-Arnavutluk arasındaki yaygın tatlı baklava. Bayramlarda beş yıl sonra burayı ele geçirerek Türk Kültüründe Arnavutlar vermiyormuş. Cuma günleri halk Durres (Dıraç) yolunu ENKA mutlaka yapılıyor. Baklavanın Enver Osmanlı’ya başkaldırmış ve sokaklara taşıyormuş. Holding yapıyor. Çalık Holding’in Hoca zamanında yasaklanmış olması bağımsızlığını ilân etmiş; ölümüne Karagöz ve Ortaoyunu’ndaki Arnavut; telefon ve bankacılık alanlarında çok şaşırtıcı. kadar geçen 25 yıl boyunca Osmanlı ciğerci, bahçıvan, bostancı, bozacı Caminin hemen yanı başındaki önemli yatırımları var. Türk işçileri, “Boza satan, bozacı” anlamına ordularına direnmiş. Arnavutların gibi işler yapan bir tip. Dürüst ve Saat Kulesi 1821-1830 tarihleri teknisyenleri ve mühendisleri burada Arnavut ciğerinin burada bilinmediğini gelen “bûze-furûş” sözünün yer en ünlü edebiyatçısı sayılan İsmail mert. Ancak bilgisi az. Söz anlamaz. arasında yine Ethem Bey tarafından hizmet veriyor. Türkçe öğrenen söylediler. Bana hiç inandırıcı aldığı şu beyitte Mantıkî, “Ne Kadare, 1970’te yayınlanan Kale Okuma yazması, sayı sayması yok. yaptırılmış. 1928 yılında 35 metreye Arnavutlar için iş imkânları doğuyor. gelmedi. Oysaki Türkiye’de Bozacı Arnavut’un minnet yükü, romanında bu direnişi anlatır. Bu Kavgacı, kabadayı, silah kullanmada kadar yükseltilmiş. Biz gittiğimizde Yunus Emre Vakfının Tiran’da Türk Arnavutlar ciğerci, ciğer kebapçısı ne şarap satıcının alımlı edâsı, ne direnişte İtalya, Macaristan ve mahir. Çabuk kızar, ataktır. Onun restorasyon yapılmaktaydı. Kültür Merkezi açmasının ne kadar olarak bilinir. Meçe benzeyen bir meyhânecinin nâzı olsun.” diyerek özellikle Papalığın desteğini almış. için adam öldürmek kolay bir iştir. doğru bir karar olduğunu yerinde çeşit şişe de Arnavut şişi derler. Arnavutların bozacılıkla meşhur Arnavutluk topraklarının sarplığı ve Arnavut ağzıyla konuşur. Meydanın bir köşesinde İtalyan gördük. Sınıfları dolduran kadın erkek Sezâi, “Arnavut güzelinin kılıcı ciğerler olduğunu ifade ediyor: Osmanlı savaş tekniğini bilmesi de mimarisinin özelliklerini yansıtan Türk edebiyatında Arnavutluk’tan, doğradığı için, âşık geçinenlerin sert Ne bâr-ı minnet-i Arnavûdân-ı bûze-fürûş direnişini kolaylaştırmış. İskender’in bakanlık binaları dikkati çekiyor. Arnavutlardan söz eden eserler var yürekli olması gerektiği”ni söylediği Ne kayd-ı şîve-i hammâr u nâz-ı pîr-i mugân 1468’teki ölümünden sonra Venedik 1981 yılında yapılan Milli Tarih mı bilmiyorum. Bahaattin Özkişi’nin şu beytinde onların ciğerci oluşlarına destekli direniş zayıflamış ve Müzesi’nin cephesindeki mozaik “Sokak’ta” romanında beni etkileyen işaret ediyor: Türkiye’de Arnavut kaldırımı Osmanlı ordusu bölgeyi fethetmiş. Albania (Arnavutlar) adlı panoda her bir sokak satıcısı var. Mevsimine denilen taş döşeme işine Üsküp’te Bunun üzerine yarım milyon kesimden halk temsil edilmekte. göre nane, maydanoz, tere otu, yeşil Pek yürekli gerek âşık geçinenler zîrâ Türk kaldırımı (Turska kaldırma) kadar Arnavut’un İtalya’ya kaçtığı; 1960 yılında yapılmaya başlanan soğan, kırmızı turp, kıvırcık salata Ernabud tâzesinin tîgi ciğerler doğrar diyorlarmış. Belli ki, zamanında bugün Güney İtalya’da yaşayan Kültür Sarayı, 1966 yılında satan, ince uzun bir Arnavut. Sarp İstanbul’da bu işi daha çok Arnavut Eskiden, İstanbul’daki bozacıların Arbereşler’in bunların torunu olduğu tamamlanabilmiş. Binanın içinde dağ köylerinden birinde bir kavgaya ustalar yapıyormuş. Arnavutluk’ta ne söyleniyor. Rivayete göre yurt dışında tiyatro, opera, restoran, kafe ve sanat karışmış, kendi düğününde gelini tamamı Arnavut imiş. Karagöz ad verildiğini sormadım. yaşayan Arnavutların sayısı 700 galerileri yanında Milli Kütüphane de öldürmüş, sonra da bir meczup oyununda da bozacı Arnavut’tur. bin civarındaymış. Arnavutluk’un yer alıyor. olarak gurbete düşmüş. Bu büyük Meşhur Vefa Bozacısı 1870’lerde Arnavutluk’un tadı damağımızda bağımsızlığı için mücadele edenler yürek yangınını anlatan türkünün Arnavutluk’tan İstanbul’a gelen Hacı kaldı. Daha görecek çok yerimiz İskender Bey’i kendilerine örnek Tiran’ın en geniş ve uzun caddesi nakaratı şöyledir: “İşkodralı Tevfik Sadık Bey tarafından; Ankara’daki vardı. Oysa zaman kısaydı. Ne almışlar. Arnavut kimliği, bugün de Şehitler Bulvarı (Bulevardi Deshmoret Bey’den imdat umarım.” meşhur Akman Boza ve Pasta gördük, ne görmedik. Atalarımızın İskender Bey üzerine inşa ediliyor. e Kombit). Şehrin ortasında, İskender Salonu da, 1910’larda Bursa’ya sıcak hatıralarını barındıran İşkodra’yı, Kendi adını taşıyan meydanın Bey heykelinden Tiran Üniversitesi’ne Arnavutluk mutfağından Türk göç eden Arnavut kökenli Vahap Elbasan’ı, Berat’ı, Akçahisar’ı daha ortasındaki heykeli, onu at üstünde kadar 4 km uzunluğunda. Bulvar mutfağına geçmiş ortak bazı ve Muharrem Akman kardeşler bir başka sefere görmek üzere bir savaşçı olarak gösteriyor. O, her üzerindeki Enver Hoca Müzesi’ni kızı yemekler var. Türkiye’de de bilinen, tarafından kurulmuştur. ayrıldık.

16 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 17 Sohbet

Türkçemizin Ses Bayrağı: YUNUS EMRE VAKFI

iran’daki Yunus Emre Yunus Emre Kültür Merkezleri “Sovyetler Birliğinin yazı ve konuşma dilinde birliğin sıkıntılardan alınan dersler ve ortaya Türk Kültür Merkezinin bünyesinde yürütülecek Türkçe dil dağılmasıyla başlayan oluşturulmasında en önemli engel çıkan eksiklikler de göz önünde açılış törenine Yunus kursları sayesinde hem yabancı dil değişim süreci ile Amerika Sovyetler tarafından oluşturulan bu bulundurularak, yeni planlamalar Emre Vakfı Başkanı Sayın olarak Türkçe öğrenmek isteyenlere sun’i farklılaşmadır. yapılmıştır. Kültürel ve sosyal T Birleşik Devletleri’nin tek Prof. Dr. Ali Fuat Bilkan tarafından Türkçe öğrenim imkânı sağlanmış ilişkilerin temelini oluşturan Türkiye davet edildim. Kalabalık bir heyetle olacak hem de ilgili ülkelerdeki kutuplu dünya politikaları, Siyasî tercihlerin ve olayların Türkçesinin öğretilmesi için başta uçaktayım. Tiran’a üçüncü kez Türk vatandaşlarının dillerini daha Türkiye’nin politik, siyasî dil üzerindeki etkisi açık olarak üniversitelerimiz bünyesinde Türkçe gidişim. Türk dili ve edebiyatı tahsil yakından tanımaları temin edilerek ve sosyal rollerinde önemli görülmektedir. Özellikle Sovyetler öğretim merkezleri açılmış, yabancı Türkiye ile kültürel bağlarının devamı Birliği döneminde Türkler üzerinde etmiş bir Türkçe sevdalısı olarak, değişikliklere sebep üniversitelere Türkçeyi öğretmek Prof. Dr. Filiz Kılıç uçak yolculuğu esnasında bir sağlanacaktır. “ uygulanan siyasî ve kültürel oyunlar, maksadıyla öğretim görevlileri yandan Vakfın kuruluş amacını, olmuştur.” işgalin uzamasını sağlamış ve gönderilmiştir. Daha sonraki Nevşehir Üniversitesi Rektörü Bu bağlamda, Türk kültür faaliyet alanlarını broşürlerden ortaya çıkabilecek millî direncin de dönemde bu çalışmaların daha verimli merkezlerinin kuruluş amaçlarının okuyor, bir yandan da Türkçemizin Çeşitli değişimler geçiren Türk diline şiddetini ve genişliğini engellemiştir. ve kurumsal yapılabilmesi için TİKA sadece yabancılara Türkçeyi karşılık olarak kullanılan alfabelerde Günümüzde ortak dil için yapılacak tarihî seyrini aklımdan geçiriyorum. öğretmek değil, ilgili ülkelerdeki kurulmuştur. TİKA’nın yaptığı başarılı de değişiklikler olmuştur. Orhun çalışmalarda bağımsızlığını kazanmış çalışmaların sonucunda bu sahada Yunus Emre Vakfına bağlı olarak Türk vatandaşlarının dillerini daha Türk cumhuriyetlerinde, o dönemden yakından tanımalarını temin ederek alfabesiyle başlayan bu süreç Uygur, önemli adımlar atılmıştır. kurulan Yunus Emre Enstitüsünün kalma alışkanlıkların etkisiyle bugün Türkiye ile kültürel bağlarının Arap ve Latin alfabelerinin kullanımıyla kuruluş amacı şöyle ifade de devam eden bu tavır ve tercihlere Kısaca anlatmaya çalıştığım gibi, yeni devamını sağlamak olduğunu devam etmiştir. 19. yüzyılın sonlarına edilmekte: dikkat edilmesi gerekir. dünya düzeninin ortaya çıkmasıyla görüyoruz. kadar Arap alfabesi kullanan Türkler, “Enstitü, kuruluş amaçları Cumhuriyetin ilanından sonra Latin ve hükümetimizin uyguladığı başarılı Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla doğrultusunda Türk kültürünün, Bugün, yaklaşık 250 milyon alfabesini kullanmaya başlar. 1926 politikalar neticesinde Türkiye’nin başlayan değişim süreci ile Amerika tarihinin, dilinin ve edebiyatının Türk, dünyanın farklı yerlerinde Bakü Kongresinde, bütün Türk ağırlığı dünyanın her yanında artmış, Birleşik Devletleri’nin tek kutuplu daha iyi tanıtılması ve öğretilmesi yaşamakta. Tarih sahnesine cumhuriyetlerinin Latin alfabesini özellikle bölgemizde kendisine amacıyla araştırmalar yapmak, farklı çıktığı andan itibaren irili ufaklı dünya politikaları, Türkiye’nin politik, danışılmadan hiçbir karar alınamaz kullanması yönünde tavsiye kararı siyasî ve sosyal rollerinde önemli kurumlarla işbirliği yaparak bilimsel pek çok devlet kuran Türk milleti, alınır. Bu karar, özellikle Sovyetler olmuştur. Devletimizin bu siyaseti çalışmaları desteklemek ve ortaya değişikliklere sebep olmuştur. Orta bölge halklarına da yansımış, günümüzde de geniş bir coğrafyaya Birliği bünyesindeki Türk boyları için çıkan sonuçları çeşitli yayınlar Asya, Kafkaslar, Orta Doğu ve Türkiye’ye ve Türkçe öğrenmeye yayılmış durumda. Tarihî sürece çok önemlidir. Millî birliği oluşturma vasıtasıyla kamuoyuna duyurmak Balkanları da içine alan geniş bir karşı yoğun bir ilgi başlamıştır. baktığımızda, yaşam tarzlarının yönündeki tehlikeyi gören Stalin, amacına yönelik faaliyetler bir sonucu olarak sürekli hareket alanda Türk ve Müslüman kimlikli 1937-1940 yılları arasında Türk yürütmektedir. hâlinde olan ve savaşan Türk halklarla ortaya çıkan siyasî, sosyal İşte bu dönemde önemli bir adım cumhuriyetlerinin Kiril alfabesini boyları, bu hareketliliğin neticesinde ve kültürel ilişkiler Türkiye’ye yeni atılmış ve Yunus Emre Vakfı kullanması mecburiyetini getirir. Edebî Yunus Emre Enstitüsü Türk dili, diğer Türk boyları ile iç içe geçmiş, roller yüklemiştir. Bir taraftan Türkiye kurulmuştur. Yukarıda belirttiğimiz tarihi, kültürü, sanatı ve müziği başta dil ve kültür olmak üzere pek dillerin bölünmesinin yanında alfabe dışındaki Türk cumhuriyetleriyle amaçlarına uygun olarak Vakfa bağlı alanlarında yetkin akademisyen çok sahada etkileşim içine girmiştir. değişikliği de Türk boyları arasındaki ilişkiler, diğer yandan Osmanlı Enstitü bünyesinde ilk kültür merkezi ve araştırmacıların yetişmesine Tarihî süreç içinde başlangıçtan iletişimin büyük ölçüde aksamasına İmparatorluğu’nun tebası olan ve Saraybosna’da açılmıştır. Bir başka katkı sağlamayı, sertifika 13. yüzyıla kadar Türk dünyasında sebep olur. Rusların her Türk boyuna Müslüman olmanın getirdiği ortak deyişle, zincirin ilk halkası, ata programlarıyla eğitim-öğretim bir tek edebî dil kullanılmıştır. 13. ayrı bir yazı dili oluşturma gayretleri, kültürün neticesinde bizlere gönül yadigârı bir başka Balkan şehrinde, uygulamalarını gerçekleştirmeyi de yüzyılda Azerbaycan ve Anadolu’da bu sorunu daha da ağırlaştırır. bağı ile bağlı halklarla yeni bir dönemi Saraybosna’da oluşturulmuştur. hedeflemektedir. Oğuz ağzına dayanan ikinci Onların bu bilinçli ve ısrarlı çabalarının başlatmak gerekiyordu. Tiran’daki Yunus Emre Türk Kültür bir edebî dil doğmuştur. Oğuz sonucunda yaklaşık 20 yazı dili Merkezi bu zincirin ikinci halkasını Yunus Emre Enstitüsü yurt Türklerinin ağzının yeni bir yazı dili meydana gelmiştir. Bu yeni konjonktürün sonucu olarak, oluşturmaktadır. dışında çeşitli ülkelerde açacağı olarak oluşmasından sonra ise, devletimiz yeni politikalar üretmeye ve Yunus Emre Kültür Merkezleri ile Azerbaycan, Anadolu, Irak, Suriye Sovyetlerin yıkılmasından sonra bu politikaları uygulayacak kurumlar İki günlüğüne Tiran’dayız. Devletimizin Türkiye’nin Türk dilinin, kültürünün, ve Balkanlar gibi geniş bir sahada Gaspıralı İsmail’in ortaya attığı “dilde, oluşturmaya başladı. Türkiye’nin bazı bakanları, milletvekilleri, üst sanatının ve tarihinin tanıtılması Batı Türkçesi dediğimiz bir edebî dil fikirde, işte birlik” şiarına uygun diğer Türk cumhuriyetleriyle düzey bürokratları, YÖK üyeleri, adına çalışmalar yapacaktır. kullanılmıştır. olarak meydana getirilmeye çalışılan yaşadığı ikili ilişkilerde ortaya çıkan rektörler, öğretim üyeleri, yazarlar ile

18 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 19 Sohbet

bazı işadamlarından oluşan bir grupla konser eşliğinde bütün Türk Tiran’da kalacağımız oteldeyiz. Bir an dünyasına seyahat ettik. Keşke bu önce Yunus Emre Kültür Merkezini yolculuğumuza Arnavut dostlarımız görmek için sabırsızlanıyoruz. da katılabilseydi derken, onlardan da Tiran’da Osmanlı’ya ait çok fazla böyle bir talebin geldiğini öğrenmek eser yok. Keşke vakit olsaydı da beni mutlu etti. İşkodra, Elbasan gibi şehirlere gidip Osmanlının izlerinin hâlâ çok iyi Yunus Emre Türk Kültür Merkezi yaşadığı eserleri görebilseydik. Daha binasındayız. Tiran’ın nezih önceki seyahatlerimde bir kısmını semtlerinden birinde, üniversitelerin görebildiğim için şanslıyım. ve öğrenci yurtlarının bulunduğu bir bölgedeyiz. Takvimler 11 Aralığı gösterse de, güneş alabildiğine “Tiran Yunus Emre gülümsüyor. Sanki sevincimize Türk Kültür Merkezinin, ortak olmakta. Kültür merkezi olarak Türkçenin öğretimi, Türk kullanılacak müstakil, şirin binada Türkçe ve Türk kültürü sevdalısı kültürünün Arnavutluk’ta çalışanların, Türkçe öğrenmek tanıtılması ve iki ülke için gelen Arnavut öğrencilerin arasındaki kültürel bağların gözlerindeki ışıltıyı, yüzlerindeki geliştirilmesi amacıyla sevinci görmek mutluluğumuza çeşitli faaliyetler yürütmesi mutluluk katıyor. Arnavut dostlarımızla Türkçe sohbet etmenin zevki ise neticesinde, bir yandan tarifsiz. Dört katlı binanın içi pırıl Türkiye’nin tanıtımına katkı pırıl. Merkezin müdürü Bünyamin sağlanırken, bir yandan Bey görev ve sorumluluğunun da Türkiye ile Arnavutluk farkında, koşturup duruyor. Bir parlamenter, bürokrat, akademisyen “Üniversitelerimizin Tiran Yunus Emre Türk Kültür tamamlayacağına ve güçleneceğine arasındaki dostluk yandan da bizlere binayı tanıtmaya, ve halktan insanlar katılmıştı. Ay yıldızlı de gerek öğretim üyesi Merkezinin, Türkçenin öğretimi, Türk inanıyorum. Bu konuda Nevşehir faaliyetlerini anlatmaya çalışıyor. pekişecek ve kültürler al bayrağımın altında İstiklâl Marşımızı göndererek gerekse kültürünün Arnavutluk’ta tanıtılması Üniversitesi olarak elimizden gelen Sınıflar, kütüphane, okuma salonları, tek bir yürek hâlinde okurken, asırlar ve iki ülke arasındaki kültürel desteği vermek arzusundayız. arasındaki münasebet bilgisayar salonları, idari personel ve ortak projelerle öncesinden günümüze, Orta Asya kültür merkezlerini bağların geliştirilmesi amacıyla çeşitli artacaktır.” öğretim elemanı odaları ile bu merkez steplerinden Adriyatik kıyılarına faaliyetler yürütmesi neticesinde, bir Ata yadigârı bu topraklarda tam bir eğitim öğretim kurumu olarak kadar koskoca bir coğrafyada desteklemeleriyle, yandan Türkiye’nin tanıtımına katkı bulunmaktan dolayı daha önceki planlanmış. En üstteki misafirhâne güzel Türkçemin ağızlardan nasıl bu birimlerin çok sağlanırken, bir yandan da Türkiye gelişlerimde de çok duygulanmıştım. Adriyatik kıyısında yenilen yemekte ise, Türkiye’den konferans, ders döküldüğünü düşünmek beni tarifsiz daha hızlı bir şekilde ile Arnavutluk arasındaki dostluk Ancak bu seferki duygu yoğunluğumu ta Orta Asya steplerinde yaşayan vb. etkinlikler için gelecek öğretim soydaşlarımızı yad ettik. Türk bir gurur, heyecan ve mutluluk yapılanmalarını pekişecek ve kültürler arasındaki tarif etmek çok zor. Tiran’da tarihî elemanlarına ayrılmış. Çok iyi bir olaya tanıklık etmekten büyük bir Kültür Merkezlerinin üçüncüsünün düşünülmüş. ummanına gark etti. tamamlayacağına münasebet artacaktır. heyecan ve mutluluk duymaktayım. Kazakistan’ın Astana şehrinde ve güçleneceğine Nihayet beklenen an geldi ve Üniversitelerimizin de gerek Bu duygularla, Yunus Emre Enstitüsü açılacağını öğrendim. Orta Asya Az sonra Sayın Cumhurbaşkanımızın inanıyorum.” ve Adriyatik kıyıları, çok manidar! ve beraberindeki heyetin teşrifleriyle Sayın Cumhurbaşkanımızın ve öğretim üyesi göndererek gerekse Başkanı Sayın Prof. Dr. Ali Fuat O gece otelde Kültür ve Turizm mekânın resmî açılışı yapılacak. Açılış bakanlarımızın kurdeleyi kesmeleriyle ortak projelerle kültür merkezlerini Bilkan’ın şahsında emeği geçen Bakanlığına bağlı Türk Dünyası Müzik törenine Türkiye’den gelen heyet Yunus Emre Türk Kültür Merkezinin desteklemeleriyle, bu birimlerin çok herkesi kutluyor, çalışmalarında Topluluğunun verdiği muhteşem yanında Arnavutluk’tan da pek çok açılışı coşkuyla gerçekleştirildi. daha hızlı bir şekilde yapılanmalarını başarılar diliyorum.

20 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 21 Makale

Arnavutça ve Türkçe Arasındaki İlişkiler Üzerine

rnavutça ve Türkçe Çağ Arnavutçası, özelliklerini çok kitapların yazarlarının Katolik olması Arnavutçadaki Türkçe kelimelerin Yemek, giyim kuşam, ev yapımı ve ev arasındaki ilişkiler, iyi bir şekilde muhafaza etmiştir. Bu ve üstelik kitapların dinî mahiyette değerlendirilişinde en önemli ve ilgi eşyaları ile ilgili Türkçe asıllı kelimeler Osmanlıların Balkanlara gelişmeyi dikkate alırsak, İtalya’daki bulunması, bu aşamada Türkçenin çekici konulardan biri, Arnavutçadaki bugünkü Arnavutçada yaygın olarak A yerleşmesi ve bu küçük Arnavut topluluğunun etkisinin, tespit edilenden daha Türkçe kelimelerin kullanıldığı kullanılmaktadır: Arn. ashure < Türk. Arnavut topraklarının Osmanlı konuştuğu dilde rastlanan az sayıda derin olduğunun bir göstergesidir. alanların tespit edilmesidir. Bu aşure; bakllava < baklava; bollgur < Dr. Genciana Abazi Egro İmparatorluğun hâkimiyeti altına Türkçe kelimeler, ağırlıklı olarak XV. Bu görüşü +lIk ekinin kullanımı da konu, hem dil hem de kültür ve tarih bulgur; bozë < boza; burani < borani; Arnavutluk Çalışmaları Merkezi Uzmanı girmesiyle başlamıştır. Yaklaşık yüzyılda Arnavutçaya giren ve aynı güçlendirmektedir. Katolik bir rahip araştırmalarında özel bir öneme sahip byrek < börek; çaj < çay; çomlek beş yüzyıl süren bu süreç sırasında zamanda Arnavutçanın en kadim olan Pjetër Bogdani’nın 1685’te olup Arnavut topraklarında Osmanlı < çömlek; çorbë < çorba; hallvasi, Arnavutça, Türkçeden özellikle Türkçe kelimeleri konumundadır. yayımlanan Cuneus Prophetarum adlı hâkimiyetinin niteliği, etkinliği ve hallvë < helva; hoshaf < hoşaf; leksik bakımdan etkilenmiştir. kitabında “Tanrının imparatorluğu” yerleşme şeklinin ortaya çıkarılmasıyla imambajëlldi < imambayıldı; jahni < Yapılan araştırmalarda Arnavutçaya Bu etki, ağırlıklı olarak kelime anlamına gelen perëndillëk kelimesine ilgili dikkat çekici ipuçları ortaya yahni; kaçamak < kaçamak; kadaif XV. yüzyılda giren ilk Türkçe alışverişine dayanmakla birlikte, rastlanmaktadır. +lIk ekinin Arnavutça koymaktadır. < kadayıf; kafe < kahve; kajmak < kelimelerin, savaş, giyim kuşam, kelime alışverişinin sınırlarını aşıp bir köke getirilmesi, söz konusu ekin kaymak; kaurma < kavurma; kimë ev ve ev eşyaları alanlarıyla ilgili Türkçenin dinî tabirler, askerî ve idarî eklere ve çeviri yoluyla giren bu dilde varlığını ispat etmesinin yanı < kıyma; llokum < lokum; meze < deyim ve atasözlerine kadar oldukları tespit edilmiştir: Arn. bori unvanlar, ev yapımı, ev eşyaları, giyim meze; muhalebi < muhallebi; musaka sıra, işlek bir hâl kazandığını net bir uzanabilmektedir. < Türk. boru; daulle < davul; fitil kuşam, yemek, meslek, malzeme, < musakka; niseshte < nişasta; biçimde göstermektedir. < fitil; jeniçer < yeniçeri; mejdan < el sanatları, sosyal hayat alanları ile paçe < paça; pastërma < pastırma; Türkçe kelimelerin Arnavutçaya meydan; çarçaf < çarşaf; çorape < XVIII. ve XIX. yüzyıllarda, Türkçenin ilgili kelimeleri Arnavut dilinde etkili pilaf < pilav; pite < pide; qebap < girmesi ve yerleşmesi, belli bir çorap; sënduk < sandık; penxhere olmuştur. Köy hayatı ile ilgili Türkçe Arnavutça üzerinde etkisi geniş ve kebap; qofte < köfte; raki < rakı; zaman kesitinde ve aynı hızla < pencere; hambar < ambar; hesap kelimeler ise çok az olup genellikle ciddî boyutlara ulaşmıştır. Bunda, reçel < reçel; revani < revani; simite gerçekleştirilen bir olay değil, < hesap vb. toprak işlemesinde kullanılan aletleri şehirlerin gelişmesi ve medreselerin < simit; suxhuk < sucuk; syltiaç < tedricen meydana gelen bir süreç isimlendirmede kullanılmıştır: Arn. bel sayıca çoğalıp yaygınlaşması sütlaç; sheqer < şeker; sheqerpare olarak nitelendirilebilir. Böyle XVI. ve XVII. yüzyıllarda Arnavut < Türk. bel; qyrek < kürek; qylyk < < şekerpare; shërbet < şerbet ; önemli bir rol oynamıştır. Bu zaman nispî veya mutlak bir kronolojinin dilinde yazılan ilk kitaplarda, külünk; tokmak < tokmak vb. shishqebap < şişkebap; shurup < diliminde, Türkçe kelimelerin, belirlenmesi, Balkan dillerinden Türkçenin etkisi açık bir şurup; tarator < tarator; trahana < Arnavutçaya sadece konuşma dili sadece Arnavutçada mümkündür. şekilde göze çarpmaktadır. Bu Konu, sosyal ve tarihî açıdan tarhana; turli < türlü; turshi < turşu vb. Arnavut topraklarında Osmanlı dönemde, Türkçe kelimelerin aracılığıyla değil, aynı zamanda kitabî değerlendirildiğinde, Türkçenin hâkimiyetinin kurulması sırasında, çoğalmasıyla beraber, kullanıldığı dilden geçtikleri görülmektedir. Öte Arnavutça üzerindeki etkisinin Arn. batanije < Türk. battaniye; çarçaf yerli halkın önemli bir bölümü Batıya alanların yelpazesi genişletilip yandan, zamanla bir oryantal rengi kentsel bir nitelik kazanıp ağırlıklı < çarşaf; divan < divan; dollap < doğru göç edip İtalya’nın güneyinde zenginleştirilmiştir. Savaş, giyim alan Arnavut şehirlerinde, Arnavutçayı olarak şehirlerde yoğunlaştığını ve dolap; dyshek < döşek; fitil < fitil; yerleşmiştir. İtalya’da yaşadıkları kuşam, ev ve ev eşyalarının yanı sıra Arap harfleriyle yazan yerli bir yönetimden özel hayata, kamudan hasër < hasır; jastëk < yastık; jatak hayat ve kullandıkları dil, Arnavut inanç, yönetim, günlük ve sosyal edebiyat akımının ortaya çıkması, meslekî faaliyetlere kadar hemen < yatak; jorgan < yorgan; këllëf < topraklarındaki hayat ve dillerinden hayat, bitki alanları, hatta hayvanat doğal olarak Türkçe kelimelerin hemen bütün şehir yaşamının kılıf; kolltuk < koltuk; legen < leğen; ayrı ve bağımsız bir şekilde dünyasını da kapsamaktadır. Arnavutçaya geçmesine uygun bir yönlerini kapsamı altına aldığını mangall < mangal; minder < minder; yaşayagelmiştir. Doğal olarak, Orta Ancak bu dönemde yazılan zemin yaratmıştır. görebilmek mümkündür. musandër < musandıra; perde <

22 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 23 Makale

çalışılan veya bulunulan yer (Arn. Bilindiği gibi, bir Hint-Avrupa dili olan yemeğin tadını denemek isteyen gemixhi < Turk. gemici; dyqanxhi < Arnavutça ile Ural-Altay dil grubundan (kimse)’ gibi kelimelerin Arnavutçada dükkâncı) esas alınarak yapılmaktadır. gelen Türkçe, gerek kaynak türetildiği kanaatindeyiz. Bu son iki bakımından gerekse yapı bakımından durumda görüldüğü gibi, söz konusu Bunun yanı sıra, Arnavutçaya birbirinden farklı iki dildir. Buna ekler Arnavutçanın malı olmuş ve oryantal zanaatlarda kullanılan alet rağmen Arnavutçayı konuşanlar, girdiği dilin kurallarına uygun olarak ve maddelerin isimleri de girmiştir. Türkçe kelimelerin yapısını şekil ve yeni kelimelerin türetilmesinde görev Bundan dolayı, Arnavutça söz anlam açısından sezer olagelmiştir. almıştır. Burada vurgulamak gerekir varlığında, nakışta kullanılan çeşitli Bu sürecin kolaylaştırılmasında ki, bu ekler, Arnavutçada genellikle iplik isimleri (Arn. gjymysh < Türk. Türkçenin eklemeli bir dil olmasının konuşma dilinde kullanılmaktadır. gümüş; ibërshim < ibrişim; gajtan büyük payı vardır. Öte yandan, Kökü Arnavutça olan grabitqar < gaytan; tërtër < tırtıl; tire < tire; Türkçeden Arnavutçaya hem eklerle (< Arn. grabit+Tur. +qar) sıfatı bu kllapodan < kılaptan vb.), çeşitli türetilmiş olan kelimeler hem de durumun bir istinasıdır. ‘yırtıcı, başlık isimleri (Arn. kallpak < Türk. söz konusu kelimelerin gövdeleri avcı (hayvan)’ anlamına gelen söz kalpak; fes, feste < fes; takije ayrı ayrı girmiş, bu durum, süreci konusu şekil, Arnavutçada hiç bir

24 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 25 Kursiyerlerimizden

yeni dostlukların oluşturulması ve Gelecekte Arnavutluk için bir Türk çeşitli alanlarda tecrübe paylaşımı medyasının muhabiri olabilmek isteği, gelir. Türkçe derslerime başlamak için bir diğer önemli nedendir. Herkesin Bütün bu sebeplerden öte, bildiği gibi, Türkiye’nin Arnavutluk benim Türkçe kursuna katılmamı ile beş yüz yıllık ortak bir tarihi vardır sağlayan şey, TRT ve TİKA’nın ve iki ülke arasındaki ilişkiler günden Antalya’da düzenlediği 20 günlük güne gelişme göstermektedir. Türkiye eğitim programıydı. Gazeteci Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın olarak çalıştığım Radyo Tiran’a Abdullah Gül’ün birkaç gün önce gelen davetiye üzerine bu eğitim Arnavutluk’a gelmesi de bunun en Driada Hoxha programı düzenlenmiş ve ben de açık kanıtıdır. bu program yer almıştım. Eğitim Tiran Yunus Emre Türk Kültür programına katılmış olmam, hem Merkezi, devam etmek istediğim meslekî açıdan beni geliştirdi hem yolda gelişmem için bana de Türkiye’yi ve Türkçeyi tanımak yardımcı olmaktadır. İsteklerimi Bir yabancı dil öğrenmek, her ülkede açısından faydalı oldu. Zaten daha gerçekleştiremeyecek olsam bile, her insan için önemlidir. Bir ülkenin öncesinden, Türk dilini filmlerden ve Türkçe öğrenmek benim için tarifi örf ve adetlerini tanımak ise o ülkenin duyduğum şarkılardan her zaman çok mümkün olmayan bir mutluluk Kursiyerlerimizin Gözünden dilinin öğrenmeyle başlar. Sonrasında sevmişimdir. olacaktır. Tiran Yunus Emre Türk Kültür Merkezi

Yıllar boyunca öğrendiğim İngilizce, Bu hususta, Türkiye ile Arnavutluk Almanca ve İtalyancanın yanı sıra, arasındaki ilişkilerin günden güne şu anda yüksek lisansımı yaptığım daha da iyileştiğini görüyorum. Dış Siyaset ve Diplomasi Bölümüyle Çok sayıda yabancı dil öğrenmek, yabancı dil bilen birisi daha iyi iş Arnavutluk’a Türkler tarafından çok ilgili olarak, Türkiye’nin tarihi, siyaseti, o kadar ülkeyi ve kültürü tanımak imkânına sahip olacaktır; çünkü büyük yatırımlar yapılıyor. Maden, kültür ve adetlerini tanımak için demektir. Her dilin arkasında bir yabancı dillerin bilgi toplumundaki altyapı, telekomünikasyon, turizm, Türkçeyle de ilgileniyorum. kültür ve medeniyet bulunmaktadır. önemi büyüktür. bankacılık vb. alanlardaki yatırımlar Fransızcada “Plus tu apprends des Türkçeyi öğrendikten sonra, Türk Arnavutluk ekonomisinde de önemli langues, plus tu es humaines.” (Ne Türkçe öğrenmemin sebebi, bu edebiyatı hakkında da bilgi sahibi bir yer tutmaktadır. Ben de Türkiye’ye kadar dil öğrenirsek o kadar insanî dilin uluslararası ilişkilerde önemli bir olmak isteğindeyim. Bu dili öğrenmek yapacağım iş seyahatlerinde veya oluyoruz.) deyimi vardır ve bu da, rol oynamasıdır. Türkçe sayesinde Erinda Nela isteyişimin başka bir nedeni ise, turistik gezilerde bundan böyle dil öğrenmenin ne kadar önemli gittikçe küreselleşen dünyaya daha iki ülke arasında yıllar boyunca Türkçe konuşarak oradaki insanlarla bir ihtiyaç olduğunu gözler önüne çok yakınlaştığımı hissediyorum. süregelmiş olan kardeş ilişkilerdir. doğrudan iletişim kurabileceğim. sermektedir. Sadece bir yabancı Hedeflerimden birisi de, en ünlü Erdisa Laze dil bilmenin de yeterli olmadığı Türk yazarlarının kitaplarının orijinal bir dünyada yaşıyoruz. Daha çok baskılarını okuyabilmektir.

derinden etkilemiştir. Her zaman, ve Türkiye’de yüksek lisansımı atalarımın bu geçmişini, adetlerini ve tamamlamak, en büyük hedeflerim kültürünü merak etmişimdir. Türkçe arasındadır. öğrenmek istememin sebeplerinden Yaklaşık 5 yıl öncesinden, Rusya’da öğrenmek isteyişimin nedenlerinden biri budur. Yeni diller öğrenmeyi Türkiye her zaman gelişmiş bir okumaya başladığımdan beri birisi de budur. severim ve bir ülkenin gerçek ülke olmuştur. Bu sebepten Türk Balkan tarihi ile ilgileniyorum. Şu zenginliğinin, o ülkenin dili olduğuna mallarını hemen her yerde görebilmek anda Tiran’da okuma imkânım Tiran’da Yunus Emre Türk Kültür inanırım. Bundan dolayı, Türkiye’nin mümkündür. Türkiye’nin ekonomisi var. Çok kültürlü ülkelerinin tarihi Merkezine gelip Türkçeyi, konusunda zenginliğini daha iyi anlayabilmek için gelişmiş olduğu gibi turizmi de çok ile örf ve adetleri her zaman ilgimi tecrübeli öğretmenlerden öğrenme de Türkçe öğrenmeye karar verdim. gelişmiştir. Türkiye’nin turistik yerleri çekmiştir. Balkanların tarihi süreci fırsatım var. Buradaki eğitim seviyesi her yıl binlerce turist ağırlıyor. Türkler, içerisinde Arnavutluk, Bosna-Hersek oldukça yüksek ve iyi şartlarda ders Alma Vako Türkçe kursuna başlayalı az bir doğa zenginliklerini değerlendirmeyi ve Kosova en ilgi çekici ve aynı görüyoruz. Bu sayede, Türkçemi zaman geçti, ama öğretmenimizin bilmişlerdir. Türkiye’nin mimarî eserleri zamanda geçmişi aydınlatılmaya en ilerletip sadece Balkan tarihini sayesinde şu ana kadar çok şey de görülmeye değerdir. Bunlardan, muhtaç ülkelerdir. Bu ülkeler, belli incelemek için değil, Slav ve Türk öğrendim. Türkçeden dilimize geçen Sultan Ahmet Camiini ya da Avrupa Matvey Lomonosov dönemlerde Türk kültüründen önemli dünyası arasında yeni köprülerin Ülkemizin tarihindeki 500 yıllık kelimelerinin sayısının ne denli fazla Türkiyesini Asya Türkiyesiyle ölçüde etkilenmiştir ve bu etki hâlen oluşmasına katkıda bulunmak için de Osmanlı İmparatorluğu dönemi, bizim olduğunun da bu sayede farkına birleştiren Boğaz Köprüsünü anmak devam etmektedir. Benim, Türkçeyi çabalamak istiyorum. hem kültürümüzü hem de dilimizi vardım. Bu konu üzerine çalışmak yeterlidir.

26 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 27 Kursiyerlerimizden Türkoloji

Türkiye’de 11 yıl kalan arkadaşım, dolayı Türkçe öğrenmeye karar Arnavutluk’a döndüğünde Türkiye verdim. ve özellikle İstanbul hakkında bana pek çok şey anlattı. Arkadaşım, Türk Daha önce Türkçe öğrenmek için mutfağına ait yemekleri yapmayı birçok dil merkezinde derslere öğrenmişti ve onu ziyarete gittiğimde katıldım, ama buralarda verilen dersler hep Türk yemekleri hazırlıyordu. beni tatmin etmedi. Bir gün gazete Televizyonda yayımlanan “Yedi Cüce okurken, Türkçe kurslarıyla ilgili bir ve Pamuk Prenses” filminden de ilan gözüme çarptı. Bu ilan, Tiran etkilendim ve radyoda çalan Türk Yunus Emre Türk Kültür Merkezindeki müziklerini dinler oldum. Sonrasında, kurslarla ilgiliydi. Ertesi gün kursa Jonilda Myftaraj Türkiye’yi daha çok tanımaya ve kayıt oldum ve o günden beri Türkçe sevmeye başladım. Pek çok Türk derslerime devam ediyorum. En arkadaş edindim ve Türkiye’ye olan büyük hayalim Türkiye’yi ve İstanbul’u ilgim onlar sayesinde her geçen gün ziyaret etmektir. Umarım bir gün bu artar hâle geldi. Bu sebeplerden hayalimi de gerçekleştirebilirim.

Yaklaşık bir ay önce açılan Tiran uygun ve ücretler de semboliktir. Bu, Yunus Emre Türk Kültür Merkezi, kurslardan herkesin faydalanabilmesi Türk dilini öğrenmek isteyen bütün için büyük bir şans. Arnavutlar için eşi bulunamaz bir Arnavutluk’ta Türkoloji Aldığımız dersler süresince hem fırsattır. Daha önceki dönemlerde Türk dilinin gramerini hem de Türk dili kursları TİKA tarafından Türkiye hakkında birçok şey düzenleniyordu. Artık bir bu kültür öğreniyoruz. Türkiye ile Arnavutluk merkezinin açılmasıyla kurslara arasındaki ilişkiler her zaman çok iyi devam etmenin herkes için daha olmuştur. Derslerden edindiğimiz kolay olacağını düşünüyorum. bu bilgilerin, var olan ilişkilerin daha rnavutluk, asırlarca Osmanlı bir şekilde görebilmekteyiz. Buna televizyonlarının da seyredilebildiği Devleti’nin yönetiminde rağmen, yirminci yüzyılın ikinci bir kültür merkezi kurulmuştur. Zana Kupi Kursiyerlere yardımcı olabilmek da geliştirilmesi ve daha ileriye amacıyla, Merkez tarafından götürülmesi amacıyla etkili olacağına kalmış bir coğrafyadır. yarsından itibaren, uygulanan Bölümdeki öğretim elemanlarının belirlenen kurs saatleri oldukça inanıyorum. A Bu süre içerisinde tapu, yönetim şekli ve değişen dünya meslekî gelişmelerine yönelik askerlik belgesi, pasaport vb. gibi şartları, Arnavutluk’ta da Türkçe düzenlenen eğitim programlarına resmî belgeler ve bunların kayıtları bilenlerin sayısında azalmaya yol katılmaları sağlanmış ve Türkiye’de Türkçeyle yazılmış, Arnavut yazarlar açmıştır. Doksanlı yıllardan sonra gerçekleştirilen sempozyum vb. tarafından meydana getirilen edebî yeniden gelişmeye başlayan Türkiye bilimsel faaliyetlere iştirak etmelerine eserlerde de Türkçe kullanılmıştır. Arnavutluk ilişkileri ve önceden beri destek olunmuştur. Başka ülkelerden Hattâ bunlar arasında, Taşlıcalı Yahya var olan gönül bağı ise, ilerleyen öğrencilerin de faydalandığı yaz staj gibi Türk edebiyatı için önemi büyük zamanlarda Türkçe öğrenmeyi programlarına Tiran Üniversitesi olan ve edebiyatımıza değeri yüksek gerekli kılmış, bunu teminen 1996 Türkoloji Bölümü öğrencilerinden eserler kazandıran isimler de vardır. yılında Tiran Üniversitesi Yabancı de katılımlar sağlanagelmiştir. Bundan dolayıdır ki Türkçe, zaten Diller Fakültesinde Türkoloji 120 öğrencinin öğrenim gördüğü çok dilli olan bütün Balkan ülkelerinde Bölümü kurulmuştur. Öte yandan Bölümde, TİKA tarafından olduğu gibi, Arnavutluk’ta da yaygın Türk Büyükelçiliği ve Arnavutluk görevlendirilen bir öğretim üyesi ile olarak kullanılan bir dil hâline hükümeti işbirliğiyle halka yönelik beş yerel okutman çalışmaktadır. gelmiştir. Türkçe kursları açılmış ve Türkiye, TİKA’nın Tiran Koordinasyon gerek Türkoloji Bölümüne gerek Ofisi bünyesinde bu yıl açılan Osmanlı Devleti’nden ayrılıp bağımsız Türkçe kurslarına her yönden kurslarda ise, aralarında başka bir devlet hâline gelmesinden sonra destek olmuştur. Dersliklerin tamir ülke vatandaşlarının da bulunduğu da Arnavutluk’ta yakın zamanlara ve bakımları, kitap, kırtasiye ve ders 185 kayıtlı kursiyer bulunmaktadır. kadar Türkçe eserler yazıldığını malzemeleri, teknik donanım ve Bu kurslarda da öğretim elemanı görebilmek mümkündür. Bütün öğretim elemanı ihtiyacı ilk başlarda olarak fakülte çalışanları dersler bunlar, Arnavutluk tarihinde ve Milli Eğitim Bakanlığı aracılığıyla, daha vermektedir. 11 Aralık 2009 kültüründe Türkçenin ne denli itibarlı sonraları ise Tiran Ofisi’nin faaliyete tarihinde Cumhurbaşkanımız Sayın olduğunun göstergesidir. Yirminci geçmesiyle birlikte TİKA tarafından Abdullah Gül’ün teşrifleri ile açılışı yüzyılın ilk yarısında yaşayan nesil karşılanmıştır. Bu çerçevede, gerçekleştirilen Tiran Yunus Emre de, bu sebepten dolayı Türkçeye Tiran Üniversitesi Yabancı Diller Türk Kültür Merkezinin faaliyetlerine ve bu dilde yazılan eserlere vâkıftı. Fakültesinde kütüphane, bilgisayar başlaması ile TİKA tarafından Bunun tezahürlerini, Arnavutluk’ta salonu, televizyon video cihazları yürütülen Türkçe kursları Yunus Emre ortaya konulan yayınlarda açık ve İnternet bulunduran, Türk Türk Kültür Merkezine devredilmiştir.

28 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 29 Bizden

Türkiye ve Arnavutluk, iki dost ve kardeş Arnavutluk’un, Yunus Emre Türk Kültür 1954 yılında Ankara’da doğdu. TİKA tarafından Tiran Üniversitesi ülke olarak, aynı coğrafyayı ve tarihin Merkezlerinin açıldığı ilk ülkelerden Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yabancı Diller Fakültesi Türkoloji derinliklerine uzanan ortak kültürü birisi olması, ülkelerimiz arasındaki Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden Bölümünde misafir öğretim üyesi paylaşmaktadır. Biz, Arnavutluk’u güçlü tarihsel bağların ve dostluğun bir mezun olduktan sonra Erzincan ve olarak görevlendirildi. 2007 yılında Balkanlarda çok yakın ve adeta komşu göstergesidir. Kırıkkale’de Milli Eğitim Bakanlığına Kastamonu Eğitim Fakültesinden ve kardeş bir ülke olarak görüyoruz. bağlı okullarda çalıştı. Gazi Üniversitesi emekli olarak yeniden Tiran Burada, kendimizi yabancı ellerde değil, Siyasî ve ekonomik ilişkilerden farklı Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. evimizde hissediyoruz. olarak kültürel ilişkiler, toplumun ve Edebiyatı Anabilim Dalında 11 Aralık 2009 tarihinde açılışı her kesimine doğrudan hitap eden yapılan Tiran Yunus Emre Türk Kültür Arnavutluk’un ülkemize bakış açısı yüksek lisans ve doktora yaptı. bir faaliyet alandır. Başta, kültür Merkezine müdür olarak atandı. da bundan farklı değildir. Onlar da merkezlerimize adını veren Yunus Ankara Üniversitesi Kırıkkale Meslek ülkemizi dost ve kardeş bir ülke olarak Emre olmak üzere, çok çeşitli ve çok Yüksekokulu ve Belgrad Üniversitesi Evli ve dört çocuk babası olan görüyor ve bizler bunu her vesileyle değerli Türk büyüklerinin katkılarıyla Filoloji Fakültesi Oryantalistik Bünyamin Çağlayan, İngilizce ve hissediyoruz. Bugüne kadar birçok Hasan Sevilir Aşan oluşmuş engin kültürel mirasımızdan Bünyamin Çağlayan Bölümünde Türk Dili okutmanı olarak Sırpça bilmektedir. Türk dili ve ülkede görev yapmış birisi olarak, bunun T.C. Tiran Büyükelçisi beslenerek düzenlenecek kültürel çalıştı. Gazi Üniversitesi Kastamonu edebiyatı alanında yayımlanan makale bir ayrıcalık olduğunu belirtmeliyim. Her Tiran Yunus Emre Türk Kültür etkinliklerde, bütün insanlığa hitap Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi ve kitaplarının yanı sıra, sempozyum ve yerde bu sıcaklığı ve bu yakınlığı bulmak Merkezi Müdürü eden unsurlar olacaktır. Arnavutluk Bölümü Başkanı olarak çalıştığı sırada panellerde sunduğu tebliğleri de vardır. mümkün olmayabiliyor. halkının da Yunus Emre Türk Kültür Ülkelerimiz arasındaki ilişkiler her Merkezinin faaliyetlerine, sanki kendi alanda mükemmel düzeydedir. Hiçbir kültürünün bir parçası olarak iştirak sorunun bulunmadığı siyasî ilişkilerimizin edeceğini söylemek yanlış olmayacaktır. yanı sıra, son yıllarda ekonomik Dolayısıyla, Tiran Yunus Emre Türk ilişkilerimizde de büyük gelişmeler Kültür Merkezinin düzenleyeceği Arnavutluk’ ta yaşadığım on yıl ülkemizi tanıtmak olmalıdır. Bu gaye kaydedildi. Sadece son bir yılda, başta etkinliklerin ilgiyle takip edileceğini boyunca, bu dost ve kardeş halkla için sarf edilen mesai aramızdaki Sayın Cumhurbaşkanımızın, Sayın şimdiden söyleyebilirim. ilgili bir gözlemim de hiç Türkiye’ye dostluğu da pekiştirecektir. Bu kadar Başbakanımızın ve Sayın Dışişleri gitmemiş olanların ülkemiz hakkında yerinde ve belki de gecikmiş bir Bakanımızın ziyaretleri olmak üzere, Hâlihazırda çok iyi düzeyde olmakla yanlış bir izlenime sahip olmalarıdır. teşkilatlanmaya küçük de olsa bir gerçekleşen ziyaretlerin düzeyine ve birlikte, ilişkilerimizi her alanda daha da Bu nedenle, ilk defa Türkiye’ye giden katkıda bulunmak beni çok mutlu sıklığına baktığımızda, iki ülke arasındaki geliştirerek, iki ülke arasındaki dostluğun bütün Arnavutlar ülkemizin gelişmişlik edecektir. ilişkilerin ne kadar yoğun olduğu yüksek seviyesine ve tarihî ilişkilerimize düzeyi, tabii ve kültürel güzellikleri anlaşılacaktır. Ülkelerimiz arasındaki yaraşır bir düzeye çıkarmak için anlayış karşısında şaşırmakta ve hayran bu müstesna ilişkilerin artarak devam birliği vardır. Bunu gerçekleştirebilmek olmaktadır. Bence Yunus Emre Türk edeceğine inancım tamdır. için potansiyel de mevcuttur. Kültür Merkezinin öncelikli gayesi, Türkiye’ye gitmemiş Arnavutlara Son olarak, Sayın Cumhurbaşkanımızın Bu anlayışla, ülkelerimiz arasındaki ziyareti sırasında açılışı yapılan Yunus ilişkilerin, önümüzdeki dönemlerde Emre Türk Kültür Merkezinin de daha da gelişeceğine olan inancımı Seyhan Pencaplıgil kültürel ilişkilerimize ayrı bir ivme ifade ederek, bu süreçte üzerine Tiran Yunus Emre Türk Kültür kazandıracağına; Türk dilini ve Türk düşeni fazlasıyla yerine getireceğinden Merkezi Koordinasyon Kurulu kültürünü toplumun daha geniş kuşku duymadığım Tiran Yunus Emre Üyesi ve BKT-Bank Genel Müdürü kısımlarına tanıtma, mevcut bazı Türk Kültür Merkezine, çalışmalarında yanlış düşünce ve önyargıları giderme başarılar diliyorum. anlamında başarılı bir iş çıkaracağına ve eksiklikleri gidereceğine inanıyorum.

30 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 31 Bizden

Evliya Çelebi’nin 17. yüzyıla ait Kosova ya da Makedonya’da yaşayan Arnavutluk, yüzyıllar boyu birlikte değişik yerlerinde de yeşertilmesi ve Seyahatnamesinde, Osmanlı Devleti Arnavutlardan farklı olarak Arnavutluk yaşadığımız, omuz omuza verdiğimiz kültürümüzün yeniden sevgi merkezli ile arasında sosyokültürel yönden halkı, İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda kardeş bir ülkedir. Bazı tarihî hadiseler bir anlayış içerisinde bu merkezlerde pek bir fark görmediği Arnavutluk, başlayan ve 1991 yılına kadar hiçbir aramızda ayrılığa neden olmuşsa da, sunuluyor olması, bizler ve bu Osmanlı döneminde yetiştirdiği otuzdan Demir Perde ülkesinde görülmeyen her ayrılığın sonunun tatlı bir vuslata merkezlerin kurulduğu yerlerin halkları fazla sadrazamın yanı sıra, annesi bir izolasyona maruz kaldı. Bunun kavuştuğu gibi, bizler de millet olarak tarafından çok sıcak karşılanmaktadır. Arnavut olan Mimar Sinan’ı, Türkiye doğal sonucu olarak, Türk-Arnavut bu ayrılığın hasretini giderme adına Cumhuriyeti’nin alfabesini borçlu olduğu ilişkileri deyim yerinde ise yarım asra Arnavutluk’a yolculuk yaptık ve Arnavutluk’un başkenti Tiran’daki bu Şemseddin Sami’yi (Arnavut adıyla yakın bir süre ‘askıya alındı”. İşte bu buralarda tüm insanî değerlerimizle merkezin Cumhurbaşkanımız Sayın Sami Frasheri) ve adının ünlü bir Türk noktada, Tiran’da kurulan Yunus yaşamaya devam etmeye karar Abdullah Gül tarafından açılmış olması, takımının stadına verildiği Ali Sami Yen’i Emre Türk Kültür Merkezinin görev ve verdik. 2000 yılının Ocak ayından bu anlamda, merkezin, işlevi ve Türk-Arnavut ortak kültür hazinesine sorumlulukları, diğer ülkelerde kurulan beri Arnavutluk’ta yaşamaktayım. yüklendiği misyon açısından ne kadar kazandırmıştır. Hatta buralarda anlatılan Yunus Emre Türk Kültür Merkezlerinden Arnavutluk’a ilk geldiğimde, Türkiye’nin önemli olduğunu bizlere daha açık bir Güven Güneren bir hikâyeye göre, Şemseddin Sami kat kat daha fazla olacaktır ve olmalıdır. Tahsin Albayrak herhangi bir kasabasına gitmiş gibi bir şekilde göstermiş bulunmaktadır. Tiran Yunus Emre Türk Kültür Latin harflerinden olan “Q” harfinin Balkanlardaki diğer toplumlarla hisse kapılmadım desem yanlış olur. İş Adamı Bu arada, Tiran Yunus Emre Türk Merkezi Koordinasyon Kurulu Türkçenin ses uyumuna yakışmadığını karşılaştırıldığında, geçen bir asırlık Kültür Merkezi binasının açılışa Üyesi düşünmüş ve alfabede konusunda son sürenin yarısının tam anlamıyla ‘kayıp’ Bugün, buralarda güllerin yeniden hazır hale getirilmesiyle ilgili gerekli sözü söyleyecek Atatürk’e sunduğu olduğu Arnavutluk’ta bu handikapın neşvünema bulabilmesi için, devlet çalışmaların yapılması görevinin harf listesinde görünüş itibariyle giderilmesi kolay olmayacaktır. ve millet olarak hummalı bir çalışma tarafıma tevdi edilmiş olmasını emir nispeten çirkin olan “q” yazılışına yer içerisinde gayretli bir şekilde yola telakki ederek bir nefer gibi bu işi vermiştir. Bu rivayet günümüz Türk Tiran Yunus Emre Türk Kültür devam edildiğini görmek sevinç gururla yerine getirmiş olmanın sevinci alfabesinde “Q” harfinin yer almama Merkezi, Sayın Büyükelçimizin ve veriyor. Yunus Emre Türk Kültür ve mutluluğunu taşıyor; bunu sizlerle nedeni olarak gösterilmektedir. Bu ve elçilik mensuplarının kişisel gayretleri, Merkezinin Arnavutluk’ta da çok paylaşma imkânını sunan sayın bunun gibi pek çok durum Arnavut- Yunus Emre Türk Kültür Merkezi önemli kilometre taşlarından birisi yetkililerinin özverisi, önemli bir olacağına inancımız tamdır. Yunus yetkililere sonsuz şükranlarımı arz Türk ilişkilerini geliştirmiş ve Arnavutların ediyorum. Türklere duyduğu yakınlığın artmasına bölümü Arnavutluk’ta yaşayan Türk Emre Türk Kültür Merkezlerinin neden olmuştur. aydınlarından oluşan Koordinasyon sadece Arnavutluk’ta değil, dünyanın Kurulunun çabaları, Türk dostu Nüfusunun üçte ikisi Arnavutluk Arnavutluk yetkililerinin ve aydınlarının Devleti sınırları dışında yaşayan yardımıyla bu önemli görevin bilincinde Arnavutların, Anadolu kültürünün bir şekilde çalışmalarına başlamıştır. Balkan coğrafyasında asırlar boyunca Bu yeni ve kutsal görev hepimize hayırlı yaşatılmasındaki rolleri tartışılamaz. olsun.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı eğitim ve kültür faaliyetleriyle yani Sayın Abdullah Gül’ün açılışını yaptığı bütün plan ve projeleriyle yürütmeye ve Arnavutluk’ta, vereceği kurslarla, karar vermiş bir kurumdur. Özellikle, düzenleyeceği kültürel etkinlikleriyle düzenlediği Türkçe kursları, kültür ve ve yardım faaliyetleriyle Türkiye’nin folklor unsurlarımızı nesilden nesile pâk aynası olacak Tiran Yunus Emre taşıyan Türk dilinin öğretilmesini Kültür Merkezinde görev almaktan noktasında en büyük hedef onur duyuyorum. 90’lı yıllardan sayılmaktadır. Ayrıca, Arnavutçada 4 beri Arnavutluk’ta, Türkiye’yi ve bini aşkın Türkçe sözcüğün olduğunu Türkçeyi, hayatımızın her safhasında, öğrenen kursiyerlerimizin Türkçeye ekonomimizde, eğitimimizde, karşı sevgi ve sempatisinin arttığını kültürümüzde hatta bilincimizde daha ve ilgilerinin ortak kültürümüze doğru iyi görür ve takdir eder olduk. kaydığını fark etmekteyiz. Bu da bizi Adriatik Derjaj son derece mutlu etmekte. Tiran Yunus Emre Türk Kültür İlk önce, günümüze kadar belirli Merkezi Öğretmeni ve Tiran süreç ve şartlarda aktarılan bu paha Coğrafyamızda aynı değerleri taşıyan biçilmez mirası, yani maddî ve manevî topluluklarla yakınlık değerimizi Üniversitesi Yabancı Diller etkileşimimizi bu konuma getirenlere hissettiren Türkiye’nin en güzel hediyesi Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı teşekkür etmek isterim. Tiran Yunus olan bu kuruma teşekkür eder ve Bölümü Öğretim Üyesi Emre Türk Kültür Merkezi, yukarıda başarılar dilerim. belirttiklerimi yöneticisiyle, kadrosuyla,

32 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 33 Basında Yunus Emre Vakfı

TIRAN YUNUS EMRE TÜRK KÜLTÜR MERKEZI AÇILIYORTarih : 10.12.2009 MUHALEFETTEN GÜL E JET YANIT HAYIR Sayfa : 4 Tarih : 12.12.2009 Yayın Adı : Tünaydın Tiraj : 7.500 1/1 Sayfa : 20 TIRAN YUNUS EMRE TÜRK KÜLTÜR MERKEZI AÇILIYORTarih : 08.12.2009 Periyod : Günlük Sayfa : 6 Ili : Istanbul Yayın Adı : Milliyet CUMHURBASKANI TirajARNAVUTLUK'TA : 272.765 1/1 Yayın Adı : Yenigün (Istanbul) Tiraj : 7.000 1/1 Tarih : 12.12.2009 Periyod : Günlük Periyod : Günlük Sayfa : 5 Ili : Istanbul Ili : Istanbul Yayın Adı : Cumhuriyet Tiraj : 52.903 1/1 Periyod : Günlük Ili : Istanbul

TIRAN'DA TÜRK ÜNIVERSITESININ TEMELINI ATTITarih : 12.12.2009 Sayfa : 21 Yayın Adı : Zaman Tiraj : 829.116 1/1 Periyod : Günlük Ili : Istanbul

BESIR AVYAZOGLU'NUN KÖSE YAZISI Tarih : 10.12.2009 Sayfa : 23 Yayın Adı : Zaman Tiraj : 829.116 1/1 Periyod : Günlük Ili : Istanbul

TIRAN YUNUS EMRE TÜRK KÜLTÜR MERKEZI AÇILIYORTarih : 10.12.2009 Sayfa : 3 Yayın Adı : Son An Tiraj : 7.500 1/1 Periyod : Günlük Ili : Istanbul MTM Istanbul Merkez (0212) 442 20 82, Ankara (0312) 447 34 98, Izmir (0232) 465 25 15, Avrupa +49 (0) 821 2185791 www.medyatakip.com MTM Istanbul Merkez (0212) 442 20 82, Ankara (0312) 447 34 98, Izmir (0232) 465 25 15, Avrupa +49 (0) 821 2185791 www.medyatakip.com

MTM Istanbul Merkez (0212) 442 20 82, Ankara (0312) 447 34 98, Izmir (0232) 465 25 15, Avrupa +49 (0) 821 2185791 www.medyatakip.com

ww.medyatakip.com 34 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 MTM Istanbul Merkez (0212) 442 20 82, Ankara (0312) 447 34 98, Izmir (0232) 465 25 15, Avrupa +49 (0) 821 2185791 w 35

MTM Istanbul Merkez (0212) 442 20 82, Ankara (0312) 447 34 98, Izmir (0232) 465 25 15, Avrupa +49 (0) 821 2185791 www.medyatakip.com

MTM Istanbul Merkez (0212) 442 20 82, Ankara (0312) 447 34 98, Izmir (0232) 465 25 15, Avrupa +49 (0) 821 2185791 www.medyatakip.com

om

MTM Istanbul Merkez (0212) 442 20 82, Ankara (0312) 447 34 98, Izmir (0232) 465 25 15, Avrupa +49 (0) 821 2185791 www.medyatakip.c Basında Yunus Emre Vakfı

Başkanı Jozefina Topalli, Başbakan Sali Berisha ile Tirana Presidenti turk Gyl nis sot një vizitë dy-ditore në Belediye Başkanı ve ana muhalefet partisi lideri Sayın Edi Shqipëri Rama ile biraraya gelecek. Presidenti I Turqise Abdulla Gyl nis sot ne Shqiperi nje Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezince yapılan açıklamada vizite zyrtare 2 ditore. Delegacioni i kryesuar nga kreu i www.zaman.com.tr “Sayın Cumhurbaşkanımızın Arnavutluk’u ziyaretlerinin, shtetit turk do te mberrije ne Aeroportin Nderkombetar www.milliyet.com.tr “Nene Tereza” pak pas mesdites, ndersa presidenti i mükemmel düzeyde seyreden ikili ilişkilerimizi daha da Tiran’da Yunus Emre Kültür Merkezi Shqiperise Bamir Topi do te organizoje ne Pallatin e ‘Gücümüz, mirasımızı canlı tutmak’ güçlendireceğine ve her alanda mevcut olan işbirliğimize Arnavutluk’un başkenti Tiran’da Yunus Emre Türk Kültür Brigadave ceremonine zyrtare te pritjes. Dy presidentet derinlik ve zenginlik kazandıracağına inanılmaktadır” do te bisedojne koke me koke per marredheniet mes te Türk kültürünü tanıtmak ve yaymak amacıyla kurulan Merkezi açılacak. denildi. dy vendeve dhe situaten ne rajonin tone. Me pas ata do Yunus Emre Kültür Vakfı bünyesindeki Yunus Emre Türk 11 Aralık’ta gerçekleşecek açılışına Cumhurbaşkanı te dalin ne nje konference te perbashket per shtyp. Kültür merkezlerinin ikincisi Cumhurbaşkanı Abdullah Yunus Emre Türk Kültür Merkezi açılacak Abdullah Gül’ün de katılacağı merkezde Türkçenin Gül tarafından Tiran’da açıldı. Ne diten e pare te vizites se presidentit Gyl eshte Ziyaret sırasında ayrıca, yurtdışında Türkiye’yi, kültürünü öğretimi, Türk kültürünün tanıtılması ve iki ülke parashikuar vendosja e kurores me lule ne Monumentin Türk kültürünün tanıtılmasına ilişkin faaliyetlerin şimdiye ve Türk dilini tanıtmayı amaçlayan Yunus Emre Vakfı arasındaki kültürel bağların geliştirilmesi amacıyla ‘Nene Shqiperi’ ne Varrezat e Deshmoreve te Kombit, kadar Dışişleri Bakanlığı bünyesinde yürütüldüğünü tarafından Tirana’da kurulan Yunus Emre Türk Kültür faaliyetler yürütülecek. Yunus Emre Türk Kültür vizite ne Kolegjin turk “Mehmet Akif” si edhe takimi me anlatan Gül, ancak bu faaliyetlerin yetersiz kaldığını Merkezi Gül tarafından açılacaktır. merkezlerinin Kazakistan, Makedonya, İspanya, Almanya kryetarin e Bashkise se Tiranes Edi Rama. ifade etti. Cumhurbaşkanı Gül, merkezlerin dünyanın ve Fransa gibi ülkelerde de açılması planlanıyor. Tirana’daki merkezin, Ekim ayında Saraybosna’da Neser ne diten e dyte te qendrimit, Gyl dhe Topi do të büyük başkentlerinde en iyi şekilde hizmet vermesini faaliyete geçen merketin ardından Yunus Emre Vakfı përshëndesin Forumin e Biznesit Shqiptaro-Turk. Me pas isteyerek, “Türkiye’nin en büyük gücü kültür mirasını tarafından kurulan ikinci kültür merkezi olduğuna dikkat presidenti i Turqise do te marre pjese ne ceremonine canlı tutmak. Bu merkezler, Türkiye’nin görünmez gücü” Dış Basında Yunus Emre çekiliyor. e hapjes se Qendrës kulturore “Yunus Emre”, do te diye konuştu. Cuma namazını Ethem Bey Camii’nde vizitoje Xhaminë “Et’hem Beut” dhe do te takoje veçmas kılan Gül, Arnavutluk’taki resmi ziyaretinin ikinci ve kryeministrin Sali Berisha dhe kryetaren e Kuvendit son gününde Parlamento Başkanı Jozefina Topalli ve Turkey, Albania Set For Stronger Economic Ties Topalli. Başbakan Sali Berişa ile ayrı ayrı görüştü. Gül, Arnavutluk Cumhurbaşkanı Bamir Topi’yle birlikte de Türkiye- TIRANA, Dec. 10 – Turkish President Abdullah Gul on Thursday started a two-day state visit to Albania Arnavutluk İş Forumu’na katıldı. Gül, Karadağ’ın başkenti along his regional tour which will take him also to Me ftesë të Presidentit Topi, Presidenti turk Abdullah Podgorica’ya geçti. Montenegro. Gyl do të zhvillojë një vizitë zyrtare dyditore në vendin tonë. www.yeniasya.com.tr Gul meets with all top Albanian officials and also take part at an economic forum of the two countries held in Me ftesë të Presidentit të Republikës, Prof. Dr. Bamir Tiran’da, Yunus Emre Kültür Merkezi açılıyor capital Tirana. Gul was to meet with Albanian President Topi, ditën e enjte më 10 dhjetor 2009 mbërrin për Bamir Topi, Parliament Speaker Jozefina Topalli, Prime një vizitë zyrtare dyditore në Shqipëri, Presidenti i TÜRKİYE’NİN, Türk dilinin, kültürünün, san’atının ve Minister Sari Berisha, and leader of the main opposition Republikës së Turqisë, Abdullah Gyl. tarihinin tanıtılması ve yaygınlaştırılması amacıyla party Edi Rama. He also attended inauguration of Yunus yurtdışında faaliyetlerde bulunan Yunus Emre Emre Turkish Culture Center in Tirana. Presidenti i Republikës do e mirëpresë homologun www.cumhuriyet.com.tr e tij turk përgjatë një ceremonie zyrtare që do Enstitüsü’nün ikinci Kültür Merkezi Tiran’da açılıyor. të zhvillohet në Pallatin e Brigadave. Në vijim dy Gül Balkanlar’a gidiyor Presidentët do të zhvillojnë një takim kokë më kokë Bu merkez ile Türkiye ve Arnavutluk arasındaki dostluk (Gen)Turkish President Inaugurates Yunus Emre Culture e më pas do të drejtojnë bisedimet bilaterale mes Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, yurtdışı gezilerine hız ilişkilerinin, birlik ve beraberliğin ortak paylaşımların Center in Tirana delegacioneve respektive. Në prani të dy Presidentëve verdi. Gül, 10-12 tarihleri arasında sırasıyla Arnavutluk arttırılması hedefleniyor. İlki Bosna-Hersek’te açılan Turkish President Abdullah Gul inaugurated Yunus do të nënshkruhet edhe Protokolli i Bashkëpunimit ve Karadağ’a resmi ziyaretlerde bulunacak. Tiran’da Kültür Merkezleri’nin ikincisi Aralık Ayı’nda Tiran’da Emre Turkish Culture Center aiming to promote Turkish mes Ministrive të Punëve të Jashtme reciproke. Në Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’nin açılışını yapacak açılacak. Türkiye’nin, Türk dilinin, kültürünün, san’atının culture abroad in Albanian capital of Tirana on Friday. përfundim, Presidenti Topi dhe Presidenti turk Gyl do Gül, Karadağ’a Türkiye’den cumhurbaşkanı düzeyinde ilk ve tarihinin tanıtılması faaliyetlerini yürütecek olan të japin një konferencë të përbashkët për shtyp. Ndërsa ziyareti gerçekleştirecek. Yunus Emre Türk Kültür Merkezleri’nin Kazakistan, Delivering a speech in the opening ceremony, Gul ditën tjetër, dy Presidentët do të përshëndesin punimet Makedonya, İspanya, Almanya ve Fransa gibi çeşitli said that Turkey and Albania shares common culture e Forumit të Biznesit Shqiptaro-Turk. and Albanian people who were eager to learn Turkish Ankara- Abdullah Gül’e ziyaretler sırasında Devlet ülkelerde de açılması planlanıyor. Arnavutluk’un language and culture would make good use of this Bakanları Selma Aliye Kavaf ve Zafer Çağlayan, Sanayi başşeehri Tiran’da 11 Aralık 2009 tarihinde Në kuadër të vizitës së tij zyrtare në vendin tonë, center. Presidenti i Republikës së Turqisë, Abdullah Gyl do të ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün ile milletvekilleri ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün katılımıyla açılacak olan takohet me Kryetaren e Kuvendit të Shqipërisë, Jozefina işadamlarından oluşan bir heyet eşlik edecek. Yunus Emre Türk Kültür Merkezi; Türkçe’nin öğretimi, Turkey would promote its history and culture to the world by such culture centers, he said. Topalli, Kryetarin e Këshillit të Ministrave, Sali Berisha, Arnavut ziyareti Türk kültürünün Arnavutluk’ta tanıtılması ve iki ülke si dhe Kryetarin e Bashkisë së Tiranës, Edi Rama. arasındaki kültürel bağların geliştirilmesi amacıyla çeşitli Earlier Yunus Emre Turkish Culture Center was opened Axhenda e Presidentit turk Gyl përfshin dhe një vizitë Cumhurbaşkanı Bamir Topi’nin daveti üzerine 10-12 faaliyetler yürütecek. Kültür Merkezi, Türkiye-Arnavutluk in Sarajevo, Bosnia-Herzegovina. Other centers will also në Kolegjin Turk “Mehemet Akif”, si dhe pjesëmarrjen e Aralık günlerinde gerçekleşecek Arnavutluk ziyareti ilişkilerinin pekiştirilmesi konusunda da önemli bir görev be opened in Kazakhstan, Macedonia, Spain, Germany, tij në ceremoninë e hapjes së Qendrës kulturore “Yunus sırasında Gül, mevkidaşı Topi’nin yanısına, Parlamento üstlenecek. France and Egypt. Emre”.

36 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 37 Mercek

TİKA’nın Arnavutluk’ta Gerçekleştirdiği Faaliyetler

adımlar atmıştır. Bu faaliyetlerden oluşan 4 kişilik bir ekip gönderilmiştir. kapsamlı bir eğitim programı bazıları şöyledir: Cami, han ve konaklardan oluşan bu düzenlenmiştir. Proje kapsamında, Türk kültür miraslarının yenilenmesi hemşire ve doktorlardan oluşan Arnavutluk’un Peçin şehrinde bulunan faaliyetlerine başlanmış ve projenin ilk bir ekibe, İstanbul Üniversitesi ve adını Türkiye Cumhuriyeti’nin kısmı tamamlanmıştır. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ten Nefroloji Bölümünde birer ay süre alan Pajova Mustafa Kemal Atatürk Arnavutluk-Berat’ta 1970’li yılların ile çocuk nefrolojisi ve çocuk diyaliz Lisesi’nin binası, 2009 yılı içerisinde sonunda inşa edilen ve şehrin en ünitelerinin kullanılması konusunda TİKA tarafından onarılmış ve hizmete büyük anaokulu durumundaki Çlirim gerekli eğitim verilmiştir. açılmıştır. Yaklaşık 500 öğrencinin 2 Anaokulu, 2009 yılı ortasında öğrenim gördüğü liseye, proje TİKA tarafından onarılmış ve Kavaja şehrindeki Kryevith ilçesine kapsamında bir ek bina yapılmış ve Arnavutluk Başbakan Yardımcısı bağlı altı köye içme suyu taşıyan eski 24 Ocak 1992 tarihli Bakanlar Kurulu öğrencilerin daha iyi şartlarda eğitim Genc Pollo başta olmak üzere pek su hattının yerine, TİKA tarafından Kararı’yla kurulan Türk İşbirliği ve almaları amacıyla da çeşitli yardımlar çok davetlinin iştirak ettiği bir törenle Türk edebiyatının seçkin eserleri, etmekte olan başarılı öğrencileri yaz yeni bir hat inşa edilmiş ve bu Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA), yapılmıştır. faaliyete geçirilmiştir. Arnavutluk’taki eğitim setleri ve okuma kitapları aylarında ülkemize getirip onlara köylerde yaşayanlar sağlıklı içme suyu gelişmekte olan ülkelerle her türlü çocukların eğitim hayatına iyi bir bağışlamış ve Türkçenin, Türk burada yoğunlaştırılmış Türkçe kullanma imkânına kavuşmuşlardır. ticarî, ekonomik, teknik, sosyal ve Tiran, Durres (Draç), İşkodra, başlangıç yapmalarını temin edecek edebiyatının ve kültürünün burada dersleri vermekte ve Türkiye’nin çeşitli kültürel iş birlikleri gerçekleştirip bu Elbasan, Gjirokastra (Ergiri), Peçin, anaokulu, 200 öğrenciye hizmet tanıtılması noktasında önemli bir bölgelerini gezilerle tanıtmaktadır. TİKA, Emniyet Genel Müdürlüğü ve ülkelerin kalkınmalarına yardımcı Korça, Vlora, Berat ve Kruja gibi verebilecek kapasitededir. hizmet gerçekleştirilmiştir. Arnavutluk Emniyet Genel Müdürlüğü Tiran Nene Tereza Üniversite olmak amacıyla Başbakanlığa bağlı şehirlerde bulunan ve Osmanlı tarafından ortaklaşa bir şekilde Hastanesi bünyesinde TİKA olarak faaliyetlerde bulunan bir İmparatorluğu döneminden TİKA, Arnavutluk’ta yürüttüğü kültür Ayrıca TİKA, Enstitümüz ve TOBB gerçekleştirilen “Uluslararası Polis tarafından kurulacak “Çocuk kurumdur. TİKA, Arnavutluk’un çeşitli günümüze ulaşan tarihî yapıların faaliyetleri kapsamında, Arnavutluk’un Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Eğitimi İşbirliği Projesi” kapsamında, Diyaliz Merkezi”ne ait protokolün merkezlerinde de bir dizi faaliyet restorasyonu amacıyla, adı geçen köklü üniversitelerinden biri olan ortaklığında gerçekleştirilen “Türkoloji kriz/rehine müzakereleri, iç güvenlik imzalanmasının ardından, Merkezde gerçekleştirmiş ve Türkiye-Arnavutluk yerlere TİKA aracılığıyla Kültür ve Tiran Üniversitesi’nin Yabancı Diller Yaz Stajı Projesi” kapsamında, istihbaratı ve terörle mücadele görev alacak personel için Türkiye’de ilişkilerinin pekiştirilmesinde önemli Turizm Bakanlığı uzmanlarından Fakültesine bağlı Türkoloji Bölümüne, Türkoloji Bölümüne devam konularında Arnavut polisine kurslar

38 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 39 Mercek Arnavutluk

verilmiştir. Türkiye’de ve Arnavutluk’ta gerçekleştirilen kursların ilk aşamasında 15, ikinci aşamasında 12, Arnavutluk Hakkında Genel Bilgiler üçüncü aşamasında ise 10 polise ilgili konularda sertifikalar verilmiştir. Başkenti: Tiran Berat şehrindeki Rushnik’te yetersiz şartlar altında Yönetim Biçimi: Cumhuriyet eğitim veren Rushnik Köprülü Mehmet Lisesi’nin Bağımsızlık Tarihi: 28 Kasım 1912 çürümeye yüz tutmuş binası TİKA tarafından yenilenmiş ve yapılan bir törenle yeniden kullanıma Toplam Nüfusu: 3,639,453 (%95 Arnavut, %3 Yunan, %2 diğer) açılmıştır. Bölgedeki öğrencilerin daha iyi şartlarda Toplam Yüzölçümü: 28,748 km2 eğitim alabilmesi amacıyla gerçekleştirilen çalışmalardan biri olan bu proje, amacına ulaşmış Resmî Dili: Arnavutça ve Rushnik halkının haklı mutluluğunu beraberinde Başlıca Dinler: İslâm (%70), Ortodoks (%20), Katolik (%10) getirmiştir. Başlıca Diller: Arnavutça, Yunanca, Romence Bu faaliyetlerinin yanı sıra TİKA, TRT Genel Müdürlüğü GSMH: 22,59 milyar $ işbirliğiyle gerçekleştirdiği proje çerçevesinde GSMH (Kişi Başı): 6,200 $ Arnavutluk Radyo-Televizyon Kurumuna donanım desteğinde bulunmak ve 2007 Akdeniz Folklor Enflasyon Oranı: %3,4 Festivalinin gerçekleşmesine destek vermek gibi İhracat Hacmi: 1,345 milyar $ çeşitli çalışmalarda da bulunmuştur. İthalat Hacmi: 4,898 milyar $ Başlıca İhracat Ortakları: İtalya (%55,9), Yunanistan (%11,6), Çin (%7,2) Başlıca İthalat Ortakları: İtalya (%32,2),Yunanistan (%13,1), Türkiye (%7,2), Almanya (%6,6), Çin (%4,5), Rusya (%4,4) Türkiye ile Saat Farkı: -1 saat Saat Dilimi: GMT +1 Millî Bayram: 28 Kasım Telefon Kodu: +55 İnternet Kodu: .al

40 Yunus Emre Bülteni Şubat 2010 41

Altin El 21x29.7 2.fh11 1/18/10 2:38 PM Page 1

C M Y CM MY CY CMY K

Composite