Gazeta Nacional 63.Pmd
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
C M Y K BOTIM I “NACIONAL GRUP” VITI II BOTIMIT, NR. 63 19 - 26 SHTATOR ÇMIMI 30 LEKË / 0,20 EURO 1/ E Diel, 19 shtator 2010 Gazetë javore, letrare, kulturore, politike nacional acionaAdresa: Ish-kinostudio “Shqipëria e re”, Tiranë n E-mail: [email protected], [email protected] Deshmi për masakrat greke në Çamëri Si i analizonte CIA zhvillimet në Shqipëri, në rast të një grushti shteti Masakra në Çamëri në dritën Si lindi CIA, platforma e saj e dokumenteve antikomuniste Dossier nga Kastriot Dervishi faqe 16 Dossier nga Robert Papa faqe 10-11 Intervistë me poetin Gjekë Marinaj, me rastin e 20-vjetorit të largimit nga Shqipëria E DITORIAL Kur të vegjlit luajnë rolin e të mëdhenjëve Marinaj: “Si i kapërceva Nga Nazmi Lukaj Njerëzit e mëdhenj të kombit e të penës janë bërë të telat me gjëmba” tillë jo pse Zoti i ka krijuar të mëdhenj, Intervistoi: Mujë Buçpapaj faqe 2-3 por ata të tillë janë bërë me punën e tyre. Ata, madhështinë e vet, veç me punën e tyre, Në foto: Gjekë Marinaj BRENDËSI e kanë arritur edhe për një vyrtyt tjetër: Në kurrë nuk janë marrë me njerëzit e vegjël, të cilët, duke iu penguar madhështia e të Gjakësi mëdhenjve, gjithmonë kanë bërë përpjekje që madhështisë së tyre t’i dalin në pritë Tregim nga Anton Papleka me vogëlsinë e vet njerëzore dhe faqe shpirtërore. Duke vuajtur që janë të veg- 20-21 jël përballë të mëdhenjve... Proza e Shahbaze Vishajt Faqe 9 Kritikë nga Prend Buzhala faqe Ekzekutimi i 8 martirëve të Plavës! Një varr për qenin Tregim nga Bahri Myftari Nga Gani Tërshnjaku faqe 6 Toponimia shqiptare në Ballkan Kritikë nga Dr. Ledi Shamku - Shkreli faqe “Aneksimi i 9 tokave shqiptare “Nuk kam dyshuar kurrë nga Serbia dhe tek poezia” Mali i Zi u sho- Intervistë me poetin Jak Përpali qërua me vendosjen e një regjimi të egër, faqe me shtypje dhe terror ndaj shqiptarëve. 14 Me masa të ndryshme të represionit, or- Studiuesi Miftar Spahia ganet ushtarake serbe, shqiptarëve të Dossier nga Dr. Shefqet Hoxha kësaj ane ua mbyllën rrugët e tregjeve, sikurse në qytetin e Prizrenit, Tetovës, faqe 22 Dibrës, duke krijuar një situatë Poezi nga: Haviz Shirazi, kërcënuese të mijërave jetëve nga uria.” Hekuran Meçe, Tonin Alimhilli, Gëzim Llojdia, Myrvete Mehmeti, Faqe 9 Sokrat Kotherja 12345678901234567890123456789012123456789012345678 faqe 12345678901234567890123456789012123456789012345678 5-15 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 Nobelisti Uinston Çërçill 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 Nga Egla Kokalari 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 faqe 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 “Nacional” promovon 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 librin “Piskamë e heshtur” 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 12345678901234567890123456789012123456789012345678 të Tahir Bezhanit 12345678901234567890123456789012123456789012345678 faqe 12345678901234567890123456789012123456789012345678 21 2/ E Diel, nacional INTERVISTË 19 shtator 2010 Intervistë me poetin Gjekë Marinaj, me rastin e 20-vjetorit të largimit nga Shqipëria Marinaj: “Ju tregoj si i kapërceva telat me gjemba” Marinaj: “Fati më i madh i poezisë “Kuajt” ka qenë fakti se populli shqiptar pat shumë nevojë për një poezi të tillë dhe se ajo vinte nga unë; një malësor i panjohur dhe i papërlyer në privilegjet e kohës. Ngaqë nuk kishte arsye objektive të dyshonte tek unë, lexuesi gjeti durim ta interpretonte poezinë sipas dhimbjeve shpirtërore e fizike që ndiente. Ajo që gjendej përtej durimit të tyre për ta kuptuar ishte fakti se botimi i poezisë “Kuajt” nuk do të ishte i mundur pa guximin e Rudolf Markut, Skënder Buçpapajt, Ndoc Gjetos, Nasi Lerës etj. Unë e kam shkruar atë poezi i shtyrë kryesisht nga rebelimi shpirtëror. Ata e botuan te “Drita” të shtyrë edhe nga rebelimi intelektual. Rebelimi intelektual dënohej shumë më rëndë në atë kohë. Kështu, një meritë e madhe u takon atyre që e botuan atë.” Nacional: Zoti Marinaj, njëzet vjet më parë, fat të cilin nuk e gëzuan asnjë nga ata që kufiri kapërcyet kufirin e telave me gjemba dhe sh- shtetëror u kthye në kufi vendimtar të jetëndër- kuat në tokën e premtuar; në Amerikë. Si i prerjes së tyre. kujtoni ato çaste, si e morët atë vendim? Nacional: Poezia “Kuajt” e botuar nga Ju në Marinaj: Vërtet u bënë dy dekada nga origjina gazetën e shkrimtarëve “Drita”, që bërë e fam- kohore e zgjatjes time nga Shqipëria për në shme për frymën disidente dhe nënkuptimet e Amerikë. Them “zgjatjes,” sepse duke u nisur drejtpërdrejta që përcillte, njëkohësisht duke nga një pikë simingle referimi, besoj se i kam ju afishuar ju si një kundërshtar të regjimit qëndruar elastik kohës. Edhe kur ka ndodhur të komunist, apo jo? epem, të tërhiqem apo të përkulem para ndonjë momenti të vështirë në jetë—gjithmonë kam gje- Marinaj: Po. Fati më i madh i poezisë “Kuajt” tur forca në vetvete, të kthehem përsëri në gjend- ka qenë fakti se populli shqiptar pat shumë jen e mëparshme shpirtërore. Ato çaste mbeten nevojë për një poezi të tillë dhe se ajo vinte nga sektorë informacioni në kujtesën time dhe kur u unë; një malësor i panjohur dhe i papërlyer në referohem më bindin se kushtet social-dinamike privilegjet e kohës. Ngaqë nuk kishte arsye ob- nëpër të cilat kam kaluar nuk më kanë shpër- jektive të dyshonte tek unë, lexuesi gjeti durim bërë, por ndërtuar si njeri. ta interpretonte poezinë sipas dhimbjeve Ndërsa arsyetimi i marrjes së këtij vendimi mund shpirtërore e fizike që ndiente. Ajo që gjendej të kërkohet tek ai kushtëzim i caktuar psikologjik përtej durimit të tyre për ta kuptuar ishte fakti se që e aktivizon njeriun të harrojë ato që ka dhe të botimi i poezisë “Kuajt” nuk do të ishte i mun- pushtohet nga një fiksim entimirist i cili të sh- dur pa guximin e Rudolf Markut, Skënder Buç- tynë të mendosh se nuk ke asgjë të mirë për të papajt, Ndoc Gjetos, Nasi Lerës etj. Unë e kam humbur. Ndonëse jam protonist nga natyra dhe shkruar atë poezi i shtyrë kryesisht nga rebelimi logjika, ky ka qenë një qëndrim pragmatik nga shpirtëror. Ata e botuan te “Drita” të shtyrë edhe ana ime, sepse u përqendrova në rezultatet prak- nga rebelimi intelektual. Rebelimi intelektual tike dhe jo në praktikën e rezultateve të atyre që dënohej shumë më rëndë në atë kohë. Kështu, kisha. Po të mos kishin ndodhur ato që ndod- një meritë e madhe u takon atyre që e botuan hen, nuk do të isha sot në Amerikë. Larg saj, do atë. të ishte e pamundur të jetoja këtë jetë që jetoj sot. Nacional: Sidoqoftë, pas botimit të saj, veglat e diktaturës filluan gjuetinë e shtrigave ndaj Nacional: Cilat ishin emocionet e lënies pas të jush. Si e kujtoni atë periudhë, përfshirë edhe një diktature komuniste e cila gjatë periudhës klimën politike të kohës, dredhat politike të janar-shtator 1990 kishte pushkatuar në kufij udhëheqësit komunist të kohës, si dhe pa- rreth 150 shqiptarë të rinj, ashtu si Ju, në durimin e të rinjve si Ju për të prekur sa më përpjekje për të dalë jashtë shtetit? parë lirinë? Marinaj: Emocionet e asaj periudhe i kam pro- Marinaj: Regjimi i asaj kohe u zu i papërgatitur, jektuar brenda dy vizioneve të ndryshme të ko- natyrisht, për ta pranuar forcën shpresëdhënëse hës. Pikëpamja ime e parë u bazua në preçizonin të poezisë “Kuajt” tek njerëzit dhe burimin e matematik dhe objektivitetin e realitetit, si një panjohur të autorësisë së saj. Të ndërgjegjshëm segment i pandalshëm që fillon tek pika zero se, zakonisht, çdo ngacmim sjell një reagim, regji- dhe nuk ka kthim prapa. Kjo përkufizon përqen- mi e pa poezinë time si një katalizator që mund ta drimin tim intelektual dhe njerëzor tek ideja se e shpejtonte revoltën e popullit kundër tyre dhe, shkuara i përket së kaluarës dhe vetëm e tanish- që andej, edhe rrjedhën politike. Dënimi im ishte mja ka ekzistencë me parametra domethënës. i pashmangshëm. Njeriu mund të ndryshojnë vetëm të tanishmen dhe të orvatet të projektojë të ardhmen. E kalu- Nacional: Fiks dy dekada më vonë, Universiteti ara është histori dhe duhet trajtuar si e tillë. Po pashpërfytyruara, të gjalla dhe aktive, duke e i Dallasit e përkujtoi arratisjen tuaj nga dik- të ecim me kokën të kthyer prapa forca e gravi- me interesat humane—parandalimi i metodave injoruar filozofinë kohore dhe ndryshimet që tatura, në një mënyrë domethënëse, me një tetit dhe ligjet e orientimit do ndikonin në ekui- që sjellin negativitet dhe përsëritja dhe avanci- mund të pësojnë fenomenet jetësore brenda saj. video të bazuar në poezinë tuaj “Kuajt.” Çfarë librin tonë fizik, shpirtëror dhe intelektual. E kalu- mi i ideve që rezultojnë te vlershme. Edhe kur ndodh të ndjehem i montuar tek e tan- ishte kjo veprimtari? ara na ofron privilegjin e mësimit të arsyeve, Kurse vizioni i dytë ka pasë një natyrë më sub- ishmja fizikisht, e kaluara luan rolin e saj dinamik zhvillimeve dhe rezultateve të aksioneve të më- jektive për mua. Koha ecën me hapin e saj, por në vetëdijen time, gjë që shpjegon edhe vendi- Marinaj: Pranë Universitetit