KADINLARIMIZ… KAHRAMAN, ZEKİ, ÇALIŞKAN TÜRK KADINLARIMIZ… ŞERİFE BACI (1891-1921) ve ELİF

KURTULUġ SAVAġI KAHRAMANI ŞERİFE BACI (1891- 1921) ve ELİF

. 1900'lü yılların başında dünyaya gelen Şerife Bacı, Kurtuluş Savaşı sırasında 1921 yılının kışında İnebolu'dan aldığı cephaneyi, kafilesiyle birlikte Kastamonu'ya taşıyor. Yanında 8-9 aylık bir bebeği (Elif) var. Zaman zaman bebeğini emzirmek için kafileden geriye kaldığı da oluyor. Bebeği için kağnıdaki mermiler arasına ottan yatak yapıyor. Üzerindeki kıyafetlerle bu bebeğin ve mermilerin üzerini kapatıyor. Belli bir süre sonra kafileden geri kalıyor. Kafile Kastamonu kışlasında sayım yaptığında bir kişinin olmadığı görülüyor. ŞERİFE BACI (1891- 1921) ve ELİF

. Sabah olduğunda uzakta bir karartı görülüyor. Askerler bakmaya gittiklerinde bir kadının kağnı arabasının üzerine yüzüstü yatmış şekilde donarak öldüğü ortaya çıkıyor. Sonra bir ses geliyor ve altında bir çocuk olduğu ortaya çıkıyor. Çocuğu donmasın diye üzerine uzandığı anlaşılıyor. FATMA SEHER ERDEN (KARA FATMA) (1888-1955)

Bursa‟nın Kurtuluşuna İmza Atmış KURTULUġ SAVAġI KAHRAMANI FATMA SEHER ERDEN (KARA FATMA (1888-1955)

. 19 Mayıs 1919 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk‟ün Samsun‟a çıkıp, ardından Sivas Kongresi‟ni toplamak için Sivas‟ta olduğunu öğrenen Kara Fatma Sivas‟a giderek Mustafa Kemal ile görüşmüştür. . Mustafa kemal bu görüşme sırasında ona adını, silah kullanmayı, ata binmeyi bilip-bilmediğini, savaştan korkup-korkmadığını sormuştur. Kara Fatma‟nın verdiği cevaplar Mustafa Kemal‟i memnun etmiş, “Kara Fatma, bütün kadınlar keşke senin gibi olsaydı” demiştir. Bu olaydan sonra Fatma Seher Hanım‟ın adı “Kara Fatma” olarak kalmıştır.

HALİDE EDİP ADIVAR (1884-1964)

KURTULUġ SAVAġI KAHRAMANI, YAZAR, ONBAġI, AKADEMĠSYEN HALİDE EDİP ADIVAR (1884-1964)

. Halide Edip Adıvar, yalnızca edebi kimliği ile değil kahraman özelliği ile de bilinen Türkiye’nin ilk kadın yazarlarından bir tanesidir. Halide OnbaĢı olarak da tanınan bu değerli isim aynı zamanda akademisyen, siyasetçi ve bir öğretmendir. KurtuluĢ SavaĢı’nda Mustafa Kemal Atatürk’ün yanında görev yapmıştır. Sivil olmasına rağmen savaş sırasında verdiği mücadele ve çabası sayesinde rütbe alarak kahraman sayılmıştır. . Başlıca eserleri; Sinekli Bakkal, Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Handan… HALİDE EDİP ADIVAR (1884-1964) NENE HATUN (1857-1955)

KURTULUġ SAVAġI KAHRAMANI NENE HATUN (1857-1955)

. Erzurum‟daki Aziziye Tabyası‟nın savunulmasında kahramanca çalışarak adını tarihe yazdıran Nene Hatun Aziziye savunmasına 20 yaşlarında genç bir gelinken, küçük yaştaki oğlunu ve 3 aylık kızını evde bırakarak katılmıştır. Bu oğlu da daha sonra Çanakkale SavaĢı„nda şehit olmuştur. . Nene Hatun„un vatan için gece başlayan mücâdelesi, tüm düşman Erzurum‟dan kovuluncaya kadar devam etti. Erzurum‟un her karış toprağında cephâne taşıyarak, yaralılara hemşirelik yaparak, yemek pişirerek, su dağıtarak, hizmetten hizmete koşarak destanlaştı.

NEZAHAT ONBAŞI (1908-1994)

KURTULUġ SAVAġI KAHRAMANI NEZAHAT ONBAŞI (1908-1994)

. Nezahat Onbaşı, Atatürk ile Birinci İnönü Muharebesi‟nde cephede karşılaşır. Atatürk buraya Hafız Halid Bey‟in alayını denetlemeye gelmiştir. Orada Nezahat Onbaşı‟yı görünce şaşırır ve burada ne aradığını sorar. Nezahat Onbaşı, ben askerlerin kalesiyim, geri dönmek isteyen olursa karşısında beni bulur diye cevap verir. 2013 Yılında İstiklal Madalyası verilmiştir.

ADSIZ KAHRAMANLAR… AFİFE JALE (1902-1941)

İLK KADIN TİYATRO SANATÇISI AFİFE JALE (1902-1941)

. Afife‟nin çocukluk hayallerini hep tiyatro süsledi. İstanbul Kız Sanayi Mektebi‟nde eğitim görüyordu; ancak aklı yine tiyatrodaydı. Türk ve Müslüman kadınların sahneye çıkması yasaktı. İşte tam da böyle bir zaman diliminde 10 Kasım 1918‟de, Darülbedayi‟nin tiyatro kursları için açtığı sınava girdi.

. Ancak Darülbedayi, Müslüman kadınların sadece kadınlara özel gösterilerde yer alacağı gerekçesiyle açmıştı bu sınavı. Elbette hayallerinde tiyatro sahnelerinden inmeyen Afife, bu sınavı kazandı. Darülbedayi‟ye kabul edilen 5 Müslüman kadından biriydi…

AFİFE JALE (1902-1941) CAHİDE SONKU (1916-1981)

ĠLK KADIN SĠNEMA YILDIZI VE ĠLK KADIN YÖNETMEN CAHİDE SONKU (1916-1981)

. Cahide Sonku Cumhuriyet Kız Ortaokulu‟nda bir tiyatro oyununda „peri kızı‟ rolüyle oyunculuğa çocuksu bir adım attı. Peri kızı rolü onu hayallere sürüklemişti.

. Annesi evde dikiş nakış işleri yaparak para kazanmaya çalışıyordu. Yıl 1932‟ydi, o sıralar gazetelerde Şehir Tiyatroları‟nın öğrenci aranıyor ilanları çıkıyordu. 13 yaşındaki Cahide Sonku öğrencilere hem eğitim hem de sahnede figüran olarak iş verileceğini duyunca hemen başvurdu ve sınavı kazandı. SUNA KAN (1936 - …)

TÜRK TARĠHĠNĠN KADIN KEMAN USTASI SUNA KAN (1936 - …)

. Suna Kan ilk keman derslerini beş yaşında babası Nuri Kan‟dan aldı. . 9 yaşında verdiği ilk konserinde Mozart‟ın 5.Konçertosunu ve Viotti‟nin 22.Konçertosunu seslendirdi. . 1952 yılında konservatuarı birincilikle bitirdi. . 1954‟te Cenevre Konkuru‟nda birincilik madalyası aldı.1955‟te Viotti YarıĢmalarında birincilik, 1956‟da Münih YarıĢmasında ikincilik, 1957‟de Margueite Lang_Jacques Thibaud Uluslararası yarışmasında beşincilik kazandı. KERİMAN HALİS ECE (1913-2012)

DÜNYA GÜZELĠ SEÇĠLEN ĠLK TÜRK KADINI KERİMAN HALİS ECE (1913-2012)

. Cumhuriyet Gazetesi„nin 1932 yılında düzenlediği Türkiye Güzellik Kraliçesi Yarışmasında birinci seçilmiştir. 31 Temmuz 1932 tarihinde Belçika„nın Spa kentinde yapılan ve yirmi sekiz ülkenin delegelerinin katıldığı, dönemin en prestijli yarışması, Dünya Güzellik Yarışmasında birinci olarak “Dünya Güzellik Kraliçesi” seçilmiştir. . Keriman Halis‟e, 1934‟te çıkan Soyadı Kanunu‟ndan sonra bizzat Atatürk tarafından kraliçe anlamına gelen “Ece” soyadı resmî olarak verilmiştir.

REFET ANGIN (1915-2010)

TÜRK TARĠHĠNĠN ĠLK KADIN ÖĞRETMENĠ REFET ANGIN (1915-2010)

. Mustafa Kemal Atatürk ile yolları birçok kez kesişen Refet Angın, birinci karşılaşması olan ilkokul yıllarında Atatürk‟ün “Büyüyünce ne olacaksın çocuk?” sözüne, “Öğretmen” diye cevap verir. İkinci karşılaşmalarında ise Öğretmen Okulu öğrencisidir ve Atatürk‟e “Bakın sözümü tuttum Paşam. Öğretmen olacağım işte” dediğinde, Atatürk onun Gelibolu‟daki küçük kız olduğunu derhal hatırlar ve bunu belirterek, ne öğretmeni olmak istediğini sorar. „Matematik‟ cevabını alınca “Hayır tarih öğretmeni olacaksın. Çünkü nesillere tarihlerini öğretmek en önemli vazifedir” der. Atatürk‟ün bu sözü üzerine Refet Angın, tarih öğretmeni olmaya karar verir.

REFET ANGIN (1915-2010)

Refet Angın, verdiği sözü tuttuğunu ve tarih öğretmeni olduğunu söylediğinde ise Atatürk‟ün cevabı şu şekilde olur: „Bak, öğretmen olmak kâfi değil; görev şimdi başlıyor. Şunu iyi bil ki çok iyi öğretmen olacaksın. Çok okuyacaksın. Sen, zaten okuyorsun; ama daha çok okuyacaksın. Talebelerini çok iyi yetiştireceksin. Onlara, Kurtuluş Savaşı’nı çok iyi öğreteceksin. Ve bu arada Çanakkale Savaşları’nı sakın unutma. Bizi, bu günlere getiren Çanakkale Savaşları’dır. Ezkaza biz onu kaybetse idik, bugün hür dünya camiası yoktu. Devrimleri ve ilkeleri yaşatacaksın. Gerektiğinde mücadele edeceksin. Sakın ha, unutma.’ SABİHA GÖKÇEN (1903-2001)

TÜRK TARĠHĠNĠN ĠLK KADIN PĠLOTU SABİHA GÖKÇEN (1903-2001)

. Sabiha Gökçen, hem Türk hem de dünya tarihinde "göklerin kızı" lakabıyla bilinmektedir. Daha kadınların okuma yazma bilmediği, birçok şeyden kısıtlandığı dönemlerde, pilotluk gibi zor bir görevin üstesinden gelmeyi başarmıştır. Ve bu alanda bir ilke imza atarak da adını tarihe altın harflerle yazdırmıştır. Pilotluk hayatı boyunca; sayısız ödül, 30'un üzerinde nişan, plaket alan Sabiha Gökçen'ın adı, İstanbul'daki Sabiha Gökçen Havalimanı'na verilerek ölümsüzleştirilmiştir. . Bursa‟da dünyaya gelmiştir. Atatürk’ün manevi evlatlarından birisidir. SABİHA GÖKÇEN (1903-2001) SAMİYE CAHİD MORKAYA (1897-1972)

TÜRK TARĠHĠNĠN ĠLK KADIN OTOMOBĠL YARIġÇISI SAMİYE CAHİD MORKAYA (1897-1972)

. Samiye Hanım‟ın “ġeytan iĢi, hem de nasıl! Atsız öküzsüz arabayı bir de kadın idare ediyor... Kadının kullandığı otomobile zinhar binilmez!” diyenlere en güzel cevabı; yıllarca hafızalardan silinmeyen başarıları ile vermiştir. . 1922 yılında ehliyetini alan ilk Türk kadınıdır. Bir tutkuya dönüşen otomobil sevdası ile birlikte yarışlara katılmaya başlayan Samiye Hanım, 1930 ve 1931 yıllarında çok önemli dereceler elde ederken ilk birinciliğini ise 1932 yılında İstanbul‟da bulunan İstinye Köprüsü ile Zincirlikuyu arasındaki 9.5 kilometrelik parkurda düzenlenen rallide kazandı. 1933 yılında yapılan yarışlarda da birinciliği göğüsledi. SAFİYE ALİ (1891-1952)

TÜRK TARĠHĠNĠN ĠLK KADIN DOKTORU ve TIP EĞĠTMENĠ SAFİYE ALİ (1891-1952)

. Balkan savaşı günlerinde cepheden getirilen pek çok yaralıyı görüp doktor olmaya karar verir. Ancak; onun bu isteğini gerçekleştirmek zor olacaktı. Çünkü o yıllarda bir kadının tıp öğrenimi görmesi olanaksızdı. Oldukça yetenekli ve başarılı bir kişi olarak dikkatleri çeken Safiye AIi, dönemin Maarif Vekili Şükrü Bey‟in desteği ile Almanya'ya tıp eğitimine gönderildi. . Bu ülkede kadın ve çocuk hastalıkları üzerine ihtisas yapan Safiye AIi, Türk tarihinin ilk kadın doktoru olmasının yanı sıra yurtdışındaki tıp kongrelerinde de ülkemizi temsil etmiştir. LALE AYTAMAN (1944 - …)

TÜRK TARĠHĠNĠN ĠLK ve HALEN TEK KADIN VALĠSĠ LALE AYTAMAN (1944 - …)

. 1991'de Muğla valisi olarak atanan Dr. Lale AYTAMAN 1995 yılına dek valilik görevini sürdürmüştür. Türkiye'nin ilk ve halen tek kadın valisidir. Hamburg Üniversitesi‟nde Alman Dili ve Edebiyatı doktorası yapmış, Ankara Üniversitesi‟nde ve Boğaziçi Üniversitesi‟nde öğretim görevlisi olarak Almanca dersler vermiştir.

HATI ÇIRPAN (SATI KADIN) (1890-1956)

TÜRK TARĠHĠNĠN ĠLK KADIN MUHTARI ve MĠLLETVEKĠLĠ HATI ÇIRPAN (1891-1952)

. Ankara‟da yakıcı bir yaz günü.. . Atatürk arkadaşları ve yaverleriyle Kızılcahamam‟a giderken Kazan köyü yakınlarında durmuş ve otomobilinden inmişti. . Köylüler, yabancı konukları görünce koşuştular, kimi su koşturdu, kimi ayran.. . İçlerinden biri, soğuk ayranı Ata‟ya uzattı.. . Çorak iklimin kavurduğu yüzüyle bir Türk anasıydı, kucağında kundaklı bebeğiyle.. . Ata ayranını içerken sohbete başladı kadınla.. . ” Senin kocan kim? ” . ” Sakarya Harbi‟nde boğazından yaralanmış bir gazi, Paşam!.. ” . ” Kaç yaşındasın?.. . ” 15 paşam..” HATI ÇIRPAN (1891-1952)

. Atatürk şaşırdı. . Karşısındaki kadın en az 25 yaşında gösteriyordu. . ” Ne zaman doğdun sen?. . “19 mayıs 1919‟da” dedi, kadın.. . ” Sahi mi” dedi, Atatürk!.. . Kadın hiç tereddütsüz ve bu defa gülümseyerek . ” Evet paşam” dedi. . ” Ondan evvel yaşamıyordum ki!.” . Atatürk, yaverine kadının adını ve adresini not ettirdi. . ….. . Ve bu kadın, yani Hatı Çırpan, Atatürk‟ün de desteği ile 1935 yerel seçimlerinde aday olup, Türkiye‟nin ilk seçilen milletvekili oldu. Prof. Dr. TÜRKAN AKYOL (1928-2017)

TÜRK TARĠHĠNĠN ĠLK KADIN REKTÖRÜ ve ĠLK KADIN BAKANI TÜRKAN AKYOL (1928-2017)

. Akyol, Erenköy Kız Lisesinden mezun olduktan sonra Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesine girdi.1956'da göğüs hastalıkları uzmanı oldu. . Akyol, 1959-1962'de ABD'nin New York şehrinde, Albert Einstein Tıp Fakültesi'nde eğitimini sürdürdü. 1964'te göğüs hastalıkları ana bilim dalında doçent, 1969'da profesör oldu. . Türkan Akyol, 1971'de Türkiye'nin ilk kadın Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı olarak göreve getirildi. 1980'de Türkiye'nin ilk seçilen kadın rektörü olarak üniversitesinin başına geçti. Prof. Dr. TANSU ÇİLLER (1946 -…)

TÜRK TARĠHĠNĠN ĠLK KADIN BAġBAKANI Prof. Dr. TANSU ÇİLLER (1946 -…)

. Tansu Çiller, 1946 yılında Ġstanbul„da doğdu. Robert Koleji mezunu olan Tansu Çiller, Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü‟nü bitirdi. Doktorasını Connecticut Üniversitesi„nde vere çalışmalarını Yale Üniversitesi„nde devam ettirdi. 1978 yılında doçent, 1983 yılında profesör oldu. . 13 Haziran 1993 tarihli olağanüstü genel kurulunda en yüksek oyu alarak genel başkan seçildi ve Türkiye‟nin ilk kadın başbakanı oldu. ZÜBEYDE HANIM (1857 - 1923)

ĠLK CUMHURBAġKANIMIZ ULU ÖNDER ATATÜRK’ün ANNESĠ ZÜBEYDE HANIM (1857- 1923)

. Selanik‟te Gümrük Muhafaza Teşkilatında memur Ali Rıza Efendi ile 1871 yılında evlendi. . 6 çocuğu oldu. Çocuklarından Ahmet (1874-1883), Ömer (1875-1883), Naciye (d.1889) ve Fatma (1872-1875) fazla yaşamadı. Sadece Mustafa (d.1881) ve Makbule (d.1885) hayatlarına devam edebildi. Naciye‟yi de 1899 yılında küçük yaşta veremden kaybettiler. . Kocası Ali Rıza Efendi, 1889 yılında, Mustafa Kemal ilkokul üçüncü sınıfta okuduğu sırada, hastalanarak öldü. . 14 Ocak 1923 tarihinde İzmir‟de 66 yaşında ölmüştür. KADIN HAKLARIMIZIN MİMARI… Ulu Önderimiz Mustafa Kemal ATATÜRK MUSTAFA KEMAL ATATÜRK (1881- ∞)

ĠLK CUMHURBAġKANIMIZ ULU ÖNDER ATATÜRK MUSTAFA KEMAL ATATÜRK (1881- ∞)

. «Milletimiz güçlü bir millet olmaya azmetmiştir. Bunun gereklerinden biri de kadınlarımızın her konuda yükselmelerini sağlamaktır. Bundan dolayı kadınlarımız ilim ve fen sahibi olacaklar ve erkeklerin geçtikleri bütün öğretim basamaklarından geçeceklerdir.» M. Kemal ATATÜRK . Atatürk‟ün daha 1916‟da, Doğu Cephesinde komutan olduğu sırada, karargâhındaki arkadaşlarıyla sohbet ederken, kadınlara sosyal haklar tanınması; annelerin iyi yetiştirilmesinin topluma sağlayacağı yararlar; çalışma hayatında kadınlara da yer verilmesi gibi konulan ele aldığını, yayınlanan “Hâtıra Defteri‟nden anlıyoruz. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK (1881- ∞) MUSTAFA KEMAL ATATÜRK (1881- ∞)

. Türk Kadınına Seçme ve Seçilme Hakkı 1935 yılında Ulu Önderimizin desteği ve isteği ile tanınmıştır. İtalya‟ da kadınlar ancak 1948 yılında seçimlere girebilmişler. Japon kadınları ise seçim haklarını ancak 1950 yılında alabilmiştir. Medeni Kanun‟ları aldığımız İsviçre‟de ise kadınlar haklarını 1971 yılına kadar alamamışlardır.

. … Dünyada hiçbir milletin kadını, ‘Ben Anadolu kadı- nından fazla çalıştım…, milletimi kurtuluşa ve zafere gö- türmekte Anadolu kadını kadar emek verdim’ diyemez. … M. Kemal ATATÜRK MUSTAFA KEMAL ATATÜRK (1881- ∞)

Ne mutlu bir Atatürk yetiştiren Türk kadınına, ne mutlu O’na sahip olan Türk milletine…

Ve Öğretmenim… SİZİN ve TÜM SEVDİKLERİNİZİN KADINLAR GÜNÜNÜZÜ KUTLARIZ…