Erwin C. Dietrich En Jess Franco SOFT, GEKUIST EN HARDCORE
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
INHOUD Film Fun E.W. DIETRICH Surprise surprise The other side of the wind Amsterdamse buurtbioscopen I.M. Brigitte Lahaye 1 ZEVENDE JAARGANG * #74 * FEBRUARI 2020 INHOUD VAN DIT NUMMER Edwin C Dietrich 3 | The Other Side of the Wind 14 | Surprise Surprise 19 | Amsterdamse buurtbios 29| In memoriam 37 | Wordt verwacht: Kirk Douglas 42 Film Fun is een tijdschrift van Thys Ockersen dat maandelijksverschijnt en geleverd wordt aan een select gezelschap geïnteresseerden. Dit is nummer 74 7e jaargang - februari 2020 © 2020 Thys Ockersen Films/Film Fun Tekst en foto’s: Thys Ockersen/Stillphoto Gastredacteuren: Peter Cuijpers, Ruud den Drijver, Michael Helmerhorst, Wim Jansen, Thomas Leeflang, Bram Reijnhoudt, Mark van den Tempel Vormgeving: Hille Tymstra Thys Ockersen Films Wilhelminaweg 54 2042NR ZANDVOORT thysockersenfilms.com Edwin C Dietrich (1930-2018) [email protected] De Film Fun-uitgaven kunnen The images displayed on this site are placed here purely for the enjoyment of all film fans worldwide. FILM FUN is a hier worden gedownload. non-profit making digital magazine and no money is made from the display of these images. Neither is the display of these photos intended to suggest that we possess copyright, and photos will be removed immediately if parties pictured in the photographs, or if parties who can demonstrate that they possess copyright, make such a request. FILM FUN #74 2 Februari 2020 INHOUD Erwin C. Dietrich en Jess Franco SOFT, GEKUIST EN HARDCORE Als je een publieksmedium en een verdienmodel wordt, val je onder de openbare vermakelijkheden en de zedenwetge- ving. Binnen die grenzen zijn de commercialisering van de seks en het opzoeken van het wettelijk toelaatbare even oud als de filmindustrie zelf. Zie bijvoorbeeld reclame voor Fran- se films al in de jaren ’50, reclame die natuurlijk altijd veel meer beloofde dan er binnen te zien was. Maar vanaf onge- veer 1970 kwamen de films voor volwassenen in een stroom- versnelling. Deels moest dat, wegens de concurrentie met de tv, deels mocht het, wegens de verandering in de tijdgeest. Het laatste had te maken met diverse ontwikkelingen in de samenleving, zoals de ontkerkelijking, de sterk toegenomen mobiliteit wegens de toegang tot het onderwijs en de eman- door cipatie van minderheden, allemaal overigens zaken die op Peter Cuijpers hun beurt samenhingen met de economische welvaart en de bijbehorende vrijheid van keuze voor het volk. FILM FUN #74 3 Karim Gambier in Die Nichten der Frau Oberst Februari 2020 INHOUD Zweeds affiche voor Langt ner i halsen, alias Diep in de keel, alias Deep Throat gebleven. (Sommige hiervan kwamen later alsnog in de bioscoop.) Meer dan tien per jaar dus, waar- ingediend en Blue Movie provoceerde en passeer- van ongeveer driekwart wegens teveel seks en de de de filmkeuring in 1971. De formele afschaffing rest vooral wegens bloederige scènes en sadisme. werd vooral door premier Van Agt vertraagd en Daarenboven werden in ruim 50 films voor boven kreeg pas in 1977 vorm na een gewonnen proef- de achttien een of meer coupures gelast. Titels zal proces toen in Amsterdam de film Deep throat ik niet meer noemen, want vrijwel al die films zijn was vertoond in een zaal met meer dan 49 stoelen, inmiddels door iedereen vergeten. namelijk Centraal (zie ook pagina 29). Op het Europese toneel was in die overgangsperiode vanaf 1970 onder anderen de Zwitserse filmprodu- TRANSITIE cent en regisseur Erwin C. Dietrich (1930-2018) een Ruwweg in de periode 1970—1980 vond er dus belangrijke sleutelfiguur. In Film Fun 53 werd zijn een belangrijke transitie plaats in de bioscoop- en dood terecht al gememoreerd en op internet is zijn filmwereld, waarbinnen de aloude exploitatie van oeuvre zowel in de IMDb als in Wikipedia uitvoerig seks evolueerde van bedekte erotiek tot expliciete gedocumenteerd. Sommige van zijn films leven als porno. De laatste had in de bioscopen overigens digitale bestanden wereldwijd nog altijd voort. Het maar een kortstondig leven, want in hetzelfde genre van de expliciete erotische bioscoopfilm heeft decennium kwamen de video en de videotheken welbeschouwd nog geen twee decennia bestaan—het op. Zo kon de gewone man thuis naar pormo kij- verdween eerst naar de videotheken en vervolgens ken zoveel hij wilde en dat was een betere am- naar de wereld van de digitale bestanden—dus het N DE VERENIGDE STATEN werd in 1968 het biance dan een zaal vol schichtig medepubliek. was een fenomeen waarvan de opkomst en de onder- principe losgelaten dat alle films en tijdschrif- Over de fase van de ‘bedekte’ erotiek heb ik in gang elkaar snel opvolgden. Al gauw bleek dat por- ten voor alle leeftijden toegankelijk moesten 1971 een boekje gepubliceerd, Sexfilms in de bio- no niet geschikt was voor publieke bioscopen, maar Izijn, hetgeen zelfs de weg vrij maakte voor por- scoop (Zwarte Beertjes, 1407). Hierin staat onder in de jaren ’70 werd de grens tussen seks en porno nofilms in bioscopen (1971 en later). In Europe- meer, op pagina 194-198, dat in de periode 1966 nog verkend. In Amerika, Frankrijk, Italië en elders se landen, Denemarken voorop, meen ik, werd de tot en met mei 1970 door de toenmalige film- werden (enkele) artistiek verantwoorde porno’s ge- filmkeuring voor volwassenen afgeschaft. In Ne- keuring 54 films ook na herkeuring en/of in ge- filmd, terwijl traditionele genres als misdaad en hor- derland werd al in 1970 daartoe een initiatiefwet wijzigde (ingekorte) samenstelling afgekeurd zijn ror, zoals de films van Jess Franco, gekruid werden FILM FUN #74 4 Februari 2020 INHOUD Brigitte Lahaye Cathy Stewart Karin Gambier met steeds explicieter sex. De Amerikaanse geschie- Ook de pretentieloze filmkomedies gingen deels nik Alber. Als producent heeft hij 97 credits op denis van Deep throat (1972) van Gerard Damiano mee in de trend. De grappige Amerikaanse farces zijn naam, waaronder van alles en nog wat, ook en vele navolgers, zoals Radley Metzger en Joe Sar- van Bethel Buckalew, op wie ik straks nog even mainstream. In 47 daarvan, van 1968 tot 1982, was no, is welbekend. Er ontstond ook een subbranche terugkom, en de satires van Russ Meyer, evenals hij tevens de regisseur, vrijwel altijd onder het ps- vol pseudonienen, zoals Henry Paris voor Metzger, de Tirolers van Duitse makelij werden steeds vrij- eudoniem Michael Thomas. Als scenarist wordt Burd Tranbaree voor Claude Bernard-Aubert en postiger, aanvankelijk zonder over de grens met de meestal Manfred Gregor genoemd, maar dat is Sacha Rudamko voor Gerard Kikoïne. Tot de Franse porno heen te gaan. Wegens deze achtergronden waarschijnlijk ook een pseudoniem van hem. Dit pioniers behoorde ook Max Pécas, die geschiedenis lijkt me een wat uitvoeriger terugblik op het werk waren in grote meerderheid softe seksfilms, maar schreef met twee uitstekende films waarvan een softe van het succesvolle Zwitserse filiaal onder leiding op het laatst waren er ook titels bij waarvan een en een harde versie uitkwamen, Les 1001 perversi- van Erwin C. Dietrich de moeite waard. pornoversie bestaat. Tot zijn oeuvre als producer ons de Félicia (1975, Met Rebecca Brooke en Béatri- behoorden in de jaren 1975-1977 tevens 14 films ce Harnois) en Luxure (1976, met Karine Gambier), Volgens mij is hij vooral te typeren is als een be- van Jess Franco (1930-2013), waarvan er minstens waarna hij overigens naar de zeer softe erotiek terug- kwame, onderzoekende zakenman met een per- drie ook in een hardcore-versie bestaan. Jesús keerde. De koninginnen van de porno waren Brigitte soonlijke passie voor film. Ik geloof niet dat hij Franco Manera werkte ook regelmatig onder an- Lahaie, Cathy Stewart en Karine Gambier, waarvan zichzelf zag als een kunstenaar, maar zeker wél als dere pseudoniemen, zoals Clifford Brown, maar de laatste na dozijnen films in 1981 uit het metier ver- een vakman. Quentin Tarantino schijnt hem ooit bij de credits van zijn vele op video gezette films dween, men fluistert: nadat ze een rijk huwelijk sloot. ‘de Zwitserse Roger Corman’ te hebben genoemd, is het ook verder vaak een rommeltje en moeten lees ik in de korte IMDb-biografie door Domi- we maar raden naar de oorspronkelijke titel (be- FILM FUN #74 5 Februari 2020 INHOUD halve in de officiële video’s van Elitefilm). Ook bij nen of in Honduras een filmpje voor zichzelf erbij Jess Franco ging het bij die 14 titels in hoofdzaak maakte, met materiaal en acteurs die hij op kos- om softe seksfilms, maar ze waren meestal buiten ten van Dietrich bij zich had. Moet kunnen, onder Zwitserland opgenomen en hadden vaak bloed, vrienden. misdaad, een vleugje horror en/of vrouwen ach- ter tralies in de plot, gewoonlijk bigger than life, Erwin C. Dietrich begon dus pas in 1968 als regis- haast karikaturaal. Die van Michael Thomas wa- seur en heeft na 1983 ook geen films meer geregis- ren daarentegen vriendelijk, met humor en op een seerd. Als Zwitserse filmtycoon, ook met theaters, heel andere manier sfeervol. Waar bij Franco een had hij zijn handen vol, de laatste jaren onder an- zekere jachtigheid en onvoorspelbaarheid de re- dere met het digitaal restaureren van grote delen gel is, kiest Dietrich juist voor ongehaaste, rustig van zijn oeuvre. Het begon in 1968 met Hinter- opgebouwde scènes, met hypnotiserende muziek höfe der Liebe, een prostitutiedrama met ‘docu- van Walter Baumgartner erbij, naar mijn gevoel mentaire’ fragmenten. De Nederlandse titel luidde in elke film hetzelfde deuntje. Baumgartner kan Afgrond der erotiek, dat zegt genoeg. Meer succes trouwens ook een pseudoniem zijn geweest, net behaalde Michael Thomas met zijn Die Nichten als de vaak terugkerende naam van de cameraman der Frau Oberst (1 en 2) in 1968 en 1969, waar- (Peter Baumgartner). van het tweede deel in Nederland afgekeurd bleef, maar vooral met Ich, ein Groupie (1970). Deze We hebben dus alles bij elkaar te maken met on- heette in de Engelstalige versie Higher and higher geveer 30 seksfilms van Michael Thomas (1968- en als regisseur stond Fred Williams vermeld.