Drie Wandeldrieduizenders in Wallis Haar Twee Berggidsen Als Eersten Op De Hoogste Wandeldrieduizender Van De Alpen, De Üssers Barrhorn (3610 M)

THEMA Walliser Alpen

In september 1883 stonden de Britse alpiniste Margaret Anne Jackson en Drie wandeldrieduizenders in Wallis haar twee berggidsen als eersten op de hoogste wandeldrieduizender van de Alpen, de Üssers Barrhorn (3610 m). Op 9 augustus 2019 traden Tanja en ik in haar voetsporen. 1 week, TEKST NOES LAUTIER FOTO’S NOES LAUTIER & TANJA MERKELBACH 2 vrouwen, 3 toppen

De overwinning. Op de top van de Üssers Barrhorn (3610 m). Foto: Noes Lautier

26 BERGEN magazine BERGEN magazine 27 THEMA Walliser Alpen

e Matterhorn, hét symbool van werd doorbroken door een fanatiek zingen- genomen, maar tevens het enige minpunt Tweedaagse Mettelhorn (3405 m) Zermatt, is royaal te zien vanaf de de merel. Van de rit over de smalle weg van de tocht. Hier en daar moet je flink “Het Trifttal is het enige dal rond Zermatt HET VERLANGEN OM BERGEN TE BEKLIMMEN Barrhorn en toch speelde hij een hiernaartoe wil ik alleen kwijt dat ik de wat skivoorzieningen uit het beeld filte- zonder kabelbanen”, had Claudine Zubing bijrolletje in ons verhaal. Wij auto zonder kleerscheuren via de wandel- ren. Vrijwel horizontaal bereikten we van Zermatt Tourismus ons verteld. In twee De drang om bergen te beklimmen ontstond niet in de middeleeuwen, want toen meende men dat Dwaren immers niet uit op een heroïsche weg naar de B&B reed; de gemeente had het Berghotel Fluhalp, sloegen linksaf en uur wandelden we door dit dal van stilte het verblijf op aarde een voorbereiding was op het rijk Gods of dat van de duivel. Er waren zegenin beklimming, maar op het simpele genot van hek weggehaald en geen inrijverbodsbordje stonden even later op de splitsing kabel- naar Berggasthaus Trift, dat in 1887 gen en beproevingen. Bergen behoorden zonder twijfel tot de beproevingen, getuige de Engelse een bergwandeling naar grote hoogte. Het geplaatst. Omdat eerstbeklimster Margaret baanstation Unterrothorn-Oberrothorn. gebouwd was en in 1898 door een lawine monnik John Bremble die in de winter van 1188 over de Grote Sint Bernhardpas trok. Hij schreef: “Ik plan was: eerst acclimatiseren en vervolgens Anne Jackson haar beklimming van de Een magnifiek bergpad slingerde aange- werd vernield. In 1900 stond het nieuwe ben op de bergen van Jupiter geweest; aan mijn ene hand keek ik op tegen de hemelen van de ber de Üssers Barrhorn beklimmen. We begon- Barrhorn in Gruben begon, zullen wij daar naam omhoog op de flanken van ‘onze’ Gasthaus op een veiliger plek. “Herzlich will- gen, aan mijn andere hand kreeg ik rillingen van de hel van valleien. ‘Heer,’ sprak ik, ‘breng me terug nen in Zermatt, in Hotel Beau Site dat zijn morgen ook starten. Maar eerst doe ik – berg. De wolken veranderden van melk- kommen, ich bin Hugo”, begroette de waard bij mijn broeders zodat ik ze kan zeggen, dat zij niet naar deze plaats van marteling moeten komen. deuren in 1907 opende. Een oplettende met een glas Walliser fendant voor me – wit naar donkergrijs en stortten hun ons en beval ons de Salatteller mit Trocken- Een folterkamer is het…’” (*) hotelmanager gaf ons een kamer met uit- verslag van de bergen die we eerder deze regendruppels over ons uit. Op gepaste fleisch aan. “Wij drogen het vlees zelf en Aanvankelijk trokken mensen over bergpassen om van A naar B te komen. Daarna kregen weten zicht op de iconische Matterhorn, die wel week deden om te acclimatiseren. afstanden staan kunstwerken van glas maken ijsthee met verschillende kruiden. schappers interesse in het fenomeen bergen en tijdens de romantiek wilde men de grootse natuur model lijkt te hebben gestaan voor de vorm met filosofische teksten over de natuur: IJsthee erbij?” Volgens een Allgäuer berg- ondergaan ondanks de ontberingen. Pas vanaf 1835 trok men puur voor het plezier naar de bergen, van de Rotterdamse Erasmusbrug. Dagtocht Oberrothorn (3413 m) de Weg zur Freiheit. Dat dit vrijheidspad gids – op stap met één man en twee vrou- zonder goddelijke associaties, wetenschappelijke aspiraties of romantische idealen. Na het acclimatiseren verruilden Tanja en Dat we met de kabelbaan vanuit Zermatt tot vlak onder de top een paadje zou zijn wen die opdringerig kirrend om al zijn ik Zermatt voor de tuin van B&B Berginsel naar Blauherd konden zweven, negen- was een verrassing. Geen puin, geen blok- grapjes lachten – was de appeltaart de (*) Uit Grenzeloos verlangen – Tweehonderd jaar alpinisme, Mark van Hattem & Robert Eckhardt, in het Turtmanntal, waar de intense stilte honderd meter hogerop, was mooi mee kenterrein, wel het laatste kwartier over beste van alle hutten waar hij komt. Geen uitg. Kwadraat. mooie rotsplaten. De berg is geliefd van- wonder, elke maand worden er 320 kilo wege het uitzicht op 38 vierduizenders, appels per helikopter aangevoerd. inclusief de Matterhorn. Ons was dit for- ’s Avonds kondigde Hugo aan: “De route naar Geen puin, geen blokkenterrein, wel het midabele panorama echter niet gegund de Mettelhorn is uitstekend gemarkeerd, vanwege de bewolking. Na een uurtje maar het gaat regenen. Morgenochtend is het laatste kwartier over mooie rotsplaten waren we terug bij Unterrothorn waar waarschijnlijk het droogste. Wie wil er vroeg een toeristentrekker van formaat staat: ontbijten?” Wij waren de enigen. klopt iets niet.” Zij rende hier gisteren een met bordjes Mettelhorn en Platthorn konden een rood stalen selfies-frame met uitzicht trainingsrondje voor de Jungfrau-marathon. missen is voor altijd een raadsel. Ù De splitsing Unterrothorn – op de Matterhorn. “Doen?”, vroeg Tanja. Geen Mettelhorn We wierpen een blik op de kaart en liepen Het miezerde toen we eenmaal in de juiste Oberrothorn. (NL) “Tuurlijk”, zei ik. De omweg terug naar We ontbeten bij kaarslicht en startten om door. Op een morenenrug vol steenbokken richting liepen. Een flits en klabam. De blik- Û Een van de kunstwerken van de Blauherd via de Ritzengrat was een groot zeven uur. Gezellig keuvelend passeerden we zei Tanja opnieuw: “Toch klopt er iets niet.” sem sloeg vlak bij de Mettelhorn in. Als we Weg der Freiheit. (NL) succes. Het ene moment liepen we over twee richtingbordjes. Op een vlakte met een Kaart en kompas erbij. We waren op weg niet fout gelopen waren, hadden we nu à Het horizontale paadje richting comfortabel neergelegde rotsblokken, het meanderende rivier zei Tanja ineens: “Er naar de Rothornhut! Hoe we de enorme paal vlak onder de top gestaan. “Laten we even het Gässi. andere op een paadje op een uitzichtrijke afwachten”, stelde Tanja voor. We gingen àà De Turtmannhut (2519 m). (NL) graat. We konden de edelweiss naast het met de armen om de benen zitten. Na twin- pad onmogelijk over het hoofd zien. tig minuten was het onweer voorbij, het Ú Fabienne en Hugo Biner. (NL) regende zachtjes en er stak een vlagerige wind op. “Op de pas tussen Platthorn en Mettelhorn beslissen we welke berg we beklimmen”, kondigde Tanja aan. Er was geen sprake van omkeren. We betraden het merkwaardig wit en bruinroze gekleurde rotsterrein onder de Platthorn en staken een paar sneeuwvelden over. Op Furggji concludeerden we dat de Mettelhorn, die moeilijker is, met dit weer onverantwoord was. We vervolgden het steile puinspoor naar de Platthorn (3344 m) en stonden wel- geteld drie minuten op de top, net voldoen- de voor een paar foto’s. Het indrukwekken- de zigzagspoor op de Mettelhorn was te zien, alle andere bergen verscholen zich achter zwartomrande wolken. Doornat kwamen we in Trift aan. De huttenwaard was aangenaam verrast dat wij als enigen onder deze omstandigheden de Platthorn beklommen hadden: “Vergeet niet te schrijven dat elke Mettelhorn- en Platthornkandidaat mij moet vragen wat je bij de heersende omstandigheden nodig hebt: wandelstokken of ook pickel en stijgijzers.” We sloten de dag met een Zermatter Matterhorn-biertje af op het balkon van Hotel Beau Site.

28 BERGEN magazine BERGEN magazine 29 THEMA Walliser Alpen

Ú Uitzicht op de Brunegg Gletscher, de Bishorn (4153 m, de bolle top) en de Weisshorn (4505 m, de scherpe graat achter de Bishorn). (TM)

ÙÙ De enorme paal met richtingbordjes die we ‘over het hoofd’ zagen. (NL)

Ù Merkwaardig melkwit gekleurde rotsen op 3000 meter. (TM)

ßß Wachten tot het onweer voorbij trekt. (TM)

ß Het pasje tussen Inners en Üssers Barrhorn. Het pad naar de top loopt omhoog door het bruine gruis. (NL)

BERGWIJZER Alle wandeldrieduizen- 6½ uur, h 1000 m, i 1750 m, T3. Mettelhorn: ong. ders in dit artikel liggen in 1 uur extra en hi 350 m extra, T4. het Zwitserse Wallis: Oberrothorn, • Dag 4: Gruben/Meiden (1818 m) – Gruben Mettelhorn en Platthorn beklim je vanuit Zermatt. Mittelstafel (2176 m) – Turtmannhütte (2519 m). Vanwege onweer hebben we i.p.v. de Mettelhorn 3 uur, h 860 m, i 215 m, T3. (T4) de Platthorn (T3) beklommen. De normaal- • Dag 5: Turtmannhütte (2519 m) – Üssers Barrhorn route van de Üssers Barrhorn doe je vanuit het (3610 m) – Turtmannhütte – Massstafel (2239 m) Turtmanntal (T4). – Gruben Meiden (1818 m); 7 uur, h 1430 m, i 2080 m, T4. recht dat we hier mogen zijn”, zegt Tanja. BESTE PERIODE “Zo is het maar net”, beaam ik. “Het was Half juli–eind september. In een sneeuwrijk jaar kan SLAPEN er tot ver in juli nog te veel sneeuw liggen. Informeer • Hotels, B&B’s enz. in Zermatt (www.zermatt.ch). puur genieten van elke stap en van het uit- altijd bij de huttenwaard! Dat is met name belangrijk • Berggasthaus Trift (www.zermatt.net/trift). zicht op de bergen die tot aan de einder rei- voor de Mettelhorn en de Barrhorn. • B&B Berginsel, Turtmanntal (www.berginsel.com) ken. Net of er alleen maar natuur is.” • Turtmannhütte (www.turtmannhuette.ch) VERVOER “Is dit nou de mooiste top van deze week?”, Zwitserland is bereikbaar met het vliegtuig PARKEREN TURTMANNTAL interviewt Tanja mij. (www.swiss.com, 4 x daags naar Zürich) of de trein In Gruben vlak vóór Hotel Schwarzhorn linksaf, P na “Elke top had zijn hoogtepunten, maar (www.treinreiswinkel.nl). 500 m (onverhard, gratis). Of bij Hotel Schwarzhorn. deze dag is perfect.” Zermatt en het Turtmanntal zijn uitstekend ontsloten Snelste route naar Turtmannhütte: P bij Vorder Om één uur zijn we terug in de hut. Na de door trein en bus. Trein Täsch naar autovrij Zermatt; Säntumm, betaald. bus Leuk of Gampel naar Turtmanntal. Vrij reizen of Tweedaagse Üssers Barrhorn en rotsblokken gevuld couloir. Daarna volgt koffie met ovenverse abrikozentaart meld KAARTEN & GIDS hoge korting in trein, postbus, bergbanen enz. Na een verkwikkende nacht in B&B Berginsel het Gässi (ong. 2641 m), de sleutelpassage ik: “Mijn benen voelen weer als nieuw aan. • Wanderkarte 7, Zermatt – Täsch – Randa, Rotten MAAGDELIJKE met de ErlebnisCard voor 2, 3 of 5 dagen trekken we in Gruben de veters van onze die goed is beveiligd met kabels en voetsteu- Zullen we jouw plan volgen en – net als Verlag, 1:25.000 – voor Oberrothorn, Mettelhorn, TOPPEN (www.erlebniscard.ch). bergwandelschoenen stevig aan, net als Mar- nen. Niets om je druk over te maken. Dan Margaret Anne – te voet naar Gruben gaan Platthorn. De alpiene kronieken vermelden garet Anne Jackson zal hebben gedaan. Onze strekt zich een metersbrede morenerug voor in plaats van liftend?” DE BEWANDELDE BERGTOPPEN • Wanderkarte Leukerbad, Rotten Verlag, 1:25.000 Een wandelberg is een berg waarop een gemarkeer- – voor hele route Gruben – Üssers Barrhorn. niet wie de eerstbeklimmers van route loopt lager op de helling dan de hare, ons uit met een paadje op de kruin. Op 3000 ’s Avonds zitten we opnieuw in de tuin van de route naar de top loopt die max. T4 is. Ga naar • Met uitzicht op de Matterhorn, Menno Boermans, de Oberrothorn en de Platthorn want wij overnachten in de Turtmannhut meter hoogte belanden we in merkwaardig de B&B. “Dit was mijn laatste drieduizen- Bergwijzer.nl voor uitleg over de moeilijkheidsgraad: Uitg. Robert Weijdert – Met Oberrothorn, Mettelhorn waren. Over de Mettelhorn zijn ze die indertijd nog niet bestond. Het is er melkwit gekleurde rotsen. Het is hier heer- der”, kondig ik aan. https://bit.ly/2KyXZZa en Platthorn. De Üssers Barrhorn wordt vanaf de kort: "Voor het eerst beklommen op lijk klauteren en een kwestie van zorgvuldig “Ik verwed er tien flessen fendant om dat dit De beste volgorde is: Oberrothorn (3414 m): 1 dag, Topalihut beschreven, een moeilijkere en steenslag- 10 september 1851." De Üsssers de wit-rood-witte markering volgen. niet het geval is”, zegt Tanja. “Op je zeven- vanuit Zermatt. Dan de Mettelhorn (3405 m), of de gevaarlijke route (T5). Platthorn (3344 m) als de omstandigheden op de Barrhorn, de hoogste wandel tigste beklimmen wij een vierduizender.” TIP Op een vlakte met een gletsjer aan de voet van de Mettelhorn ongunstig drieduizender van de Alpen, werd De hoogste “Dat duurt nog even”, zeg ik. De Matterhorn-app, met o.a. weerbericht en webcams: meanderende rivier zei zijn: 2 dagen, vanuit Berggasthaus Trift. Als laatste De Barrhorn (3610 m) is een wandelberg, www.zermatt.ch/en/Media/Article/Matterhorn-App in september 1883 door Margaret Tanja ineens: “Er klopt de Üssers Barrhorn (3610 m): 2 dagen, vanuit het Anne Jackson en de berggidsen dus na de rotsen volgt weer een paadje naar Epiloog Turmanntal. De beschreven route kan aanzienlijk MEER WETEN? Aloys Pollinger en Matthias Truffer iets niet” het Schöllijoch (3343 m). Na ruim achthon- Inmiddels staat er alweer een prachtig plan worden ingekort als je (betaald) parkeert bij Vorder • www.MySwitzerland.com – 00800 100 200 30 beklommen vanuit Gruben. Ze derd hoogtemeters is het tijd voor smeuïge in de steigers. Met Tanja’s zoon Joris zal ik Sänntum (1902 m). (ook voor boekingen) • www.MySwitzerland.com/rail – info over Swiss daalden dezelfde dag nog af. medjouldadels en versgebrande pecanno- deze zomer de vijfdaagse Tour du Wildhorn • Dag 1: Zermatt (ong. 1600 m) – Blauherd Travel Pass en andere voordeelpassen van Swiss gezellig druk. De matrassen in de slaapzaal ten. Het pad van het Joch naar de top loopt doen. Ik ben al overgehaald om dan ook de (2574 m, per kabelbaan) – Oberrothorn (3413 m) Travel System zijn supersmal, maar het ontbijt is geweldig, bovenlangs enkele sneeuwvelden. Tanja Wildhorn (3248 m) zelf te beklimmen. – Blauherd. 5 uur, hi 1000 m, T3. • www.wallis.ch • Dag 2: Zermatt (ong. 1600 m) – Berggasthaus met müesli en vers volkorenbrood. stapt met ijzeren regelmaat voor me uit, ik Geen drieduizenders meer? Ik weet niet • www.zermatt.ch Trift (2337 m). 2 uur, h 740 m, T2. Om kwart over zeven passeren we de steen- volg enigszins hijgend in haar kielzog. meer hoe ik op dat idiote idee gekomen • www.turtmanntal.ch man die het begin van de beklimming mar- Dan is het moment daar: we staan op de ben, maar die tien flessen fendant heb ik er • Dag 3: Berggasthaus Trift – Furggji (3149 m) – Platthorn (3344 m) – Zermatt (ong. 1600 m). keert. Het gruispad traverseert een met puin top van de Üssers Barrhorn. “Wat een voor- graag voor over. n

30 BERGEN magazine BERGEN magazine 31 NTE BERGEN MAGANE Word abonnee!

OOK LEUK ALS CADEAU!

1 JAAR VAN 32,45 VOOR 22,50 + cadeaus!

BERGERNABNNEMENT

BergenM_abonneewerf_215x280.indd 43 20-01-20 12:09