HOOGSTRATEN ... een stadje met smaak Hoogstraten, een stadje met smaak

Hoogstraten, een fascinerend grensgebied in het uiterste noor- De naam Hoogstraten komt hoogstwaarschijnlijk den van de Antwerpse Kempen, biedt een boeiende mix van van ‘hoge straat’. In 1210 kreeg Hoogstraten vrij- natuur, cultuur, erfgoed en gastronomie. Samen met haar deel- heidsrechten van de hertog van Brabant. Door gemeenten Minderhout, Meer, Meerle, Meersel-Dreef en Wortel haar gunstige ligging op de route die de oude ontvangt Hoogstraten je graag voor een bezoek dat al jouw Hanzesteden Bremen, Lübeck met ’s Hertogen- zintuigen in beroering brengt. Zien, horen, ruiken, proeven? bosch en Antwerpen verbond, groeide Hoogstra- Hoogstraten heeft het allemaal, haar aparte charme laat je niet ten snel uit. Keizer Karel V gaf het Land van onverschillig. Hoogstraten, onder de heerschappij van Antoon de Lalaing (+1540) en Elisabeth van Culemborg Mensen die hier voor het eerst komen, zijn vaak aangenaam ver- (+1555), de status van graafschap. rast. O ja, Hoogstraten is wel degelijk een stad al is het woord ‘stadje’ misschien beter op zijn plaats. Het zal je zeker bekoren Hun regeerperiode betekende een hoogtepunt er even rond te dwalen en het historische centrum te verkennen. in de geschiedenis van Hoogstraten. Tot 1709 Je ontdekt beslist een aantal opmerkelijke monumenten, maar bleef Hoogstraten in handen van de familie de ook mooie en idyllische plekjes in het groen. Lalaing.

Zijn het de vele kerken, kapelletjes en monumenten die je hier absoluut niet verwacht of zijn het de historische huizen, de lindebomen, de vele terrasjes, de kleine en grote winkeltjes? Moeilijk te zeggen, maar Hoogstraten heeft een unieke aantrek- kingskracht die haar uitwerking maar zelden mist. Laat je overtuigen en je zal zien: je komt graag een keer terug!

Wandschildering Karel Boom: Hoogstraten wordt uitgeroepen tot ‘stad & vrijheid’ 2 Stad & Vrijheid… een adellijke geschiedenis

Daarna was het de beurt aan de familie mengevoegd met de omliggende dorpen zowel het verleden, het heden als de van Salm-Salm. In 1740 verhief keizer Meer, Meerle, Meersel-Dreef, Minder- toekomst van Hoogstraten centraal Karel VI Hoogstraten tot hertogdom. Bij hout en Wortel. Sinds 1985 mag Hoog- stonden. Gastvrij als Hoogstraten is, de Franse overheersing een halve eeuw straten zich terug ‘stad’ noemen. deed het haar reputatie alle eer aan. later gingen alle titels en voorrechten Deze historische verjaardag werd een echter verloren. In 2010 vierde Hoogstraten de 800ste feest om nooit te vergeten en heeft op Door de fusies der gemeenten in 1977 verjaardag van haar vrijheidsrechten. haar beurt een plaatsje in de Hoog- werd Hoogstraten als vanouds terug sa- Het werd een groots feestjaar waarin straatse geschiedenis verdiend.

Panorama van Hoogstraten in 1564. Raadzaal Stadhuis Hoogstraten

3 Sint-Katharinakerk… een kerk De geschiedenis van de Sint-Katha- achtkantig. Deze flamboyante laat- met de allures rinakerk is voor een groot deel de gotische stijl, waarbij bakstenen geschiedenis van Hoogstraten. worden afgewisseld met witte van een kathedraal Wanneer je in de kerk rondwandelt, ‘speklagen’ uit zandsteen, vinden zie je de heren, graven en hertogen we op meerdere plaatsen in de om- van Hoogstraten passeren in de geving terug. prachtige glasramen en het unieke funeraire erfgoed. De bouw van de kerk was de bekroning van de ge- Openingsuren stage groei van Hoogstraten sinds De Sint-Katharinakerk is vanaf april haar stichting in 1210. Sindsdien t/m 31 oktober dagelijks vrij toegan- groeide Hoogstraten langzaam uit kelijk in de namiddag (uitgezonderd op maandag). Groepen o.l.v. een tot een klein stadje, waarvan de Hoogstraatse stadsgids kunnen Sint-Katharinakerk de bekroning gans het jaar door de Sint-Kathari- was. nakerk bezoeken.

Deze indrukwekkende kerk en toren werden gebouwd tussen 1524 en De Sint-Katharinakerk bleef ge- 1546, in opdracht van graaf Antoon spaard van de godsdiensttroebelen de Lalaing en gravin Elisabeth van in de 16de eeuw, maar op 23 oktober Culemborg, naar een plan van Rom- 1944 werd de toren, nog net voor de bout Keldermans, één van de archi- bevrijding, door de wegtrekkende tecten van de kathedraal van Duitse troepen gedynamiteerd. Kerk Antwerpen. De kerk met haar 104,70 en toren werden in de jaren ’50 ech- meter hoge toren heeft een lengte ter minutieus herbouwd onder lei- van 80 meter en wordt vaak de ‘tri- ding van de architecten L. Stijnen en omf der bakstenen’ genoemd. Het is P. Berger. Deken Lauwerys gaf de dan ook niet voor niets één van de impuls tot het herbouwen van dit hoogste bakstenen gebouwen in historische monument. Als dank Europa. kreeg hij later van de Hoogstraatse bevolking een standbeeld in de om- De basis van de toren is vierkantig, geving van de kerk. boven de klokkenkamer wordt hij

4 Kunstschatten

Het interieur van de Sint-Katharinakerk bevat een aantal waardevolle kunstobjecten waaronder glasramen, koor- banken, wandtapijten en praalgraven. Het kleine ge- stoelte, afkomstig uit de oude kerk, is Brabants en dateert uit de 15de eeuw. Het grote, laatgotische gestoelte werd door Albrecht Gelmers vervaardigd tussen 1532 en 1548. Naast de apostelen en de heiligen worden in deze koor- banken ook geestige, moraliserende volksspreuken en scènes uit de heidense oudheid uitgebeeld.

Boven het hoogaltaar zie je zeven opvallende glasramen (14m hoog) die de zeven sacramenten voorstellen. Ze zijn gemaakt door Anton Evertz, een 16de eeuwse glasschilder uit Culemborg. Het glasraam in de noordelijke zijbeuk (1535) dat het ‘Laatste Avondmaal’ voorstelt, wordt toege- schreven aan Pieter Coecke van Aelst. De zes ramen boven het koorgestoelte zijn van de hand van Claes Matthijs uit Hoogstraten.

Het meest recente glasraam ‘Laat de Engelen zingen’ (2005) in de zuiderkruisbeuk is ontworpen door Raph Huet, neef van de Hoogstraatse glazenier Jan Huet.

WEETJE

Het unieke Thomas-orgel is bekend in binnen- en buitenland. Het wordt veelvuldig bespeeld door jonge organisten in opleiding en dit uit- zonderlijke instrument speelt even- eens een belangrijke rol in de promotie van de orgelkunst in de Noorderkempen.

5 Begijnhof … een uniek stukje Unesco Werelderfgoed

Het begijnhof van Hoogstraten is ont- van een nieuwe kerk. Vanaf de tweede nog twaalf andere Vlaamse begijnhoven staan voor 1380. In de 16de eeuw werd het helft van de 18de eeuw liep het aantal be- op de Unesco-lijst van Werelderfgoed. meermaals door brand geteisterd. Gedu- gijnen geleidelijk terug tot in 1972 het rende al die tijd bleef het hof beperkt tot laatste begijntje definitief uit het begijn- Openingsuren slechts een paar huisjes die in 1534 om- hof vertrok. ringd werden door een stenen muur. In Het begijnhof is dagelijks vrij toegankelijk. De begijnhofkerk is vanaf april t/m 31 ok- 1553 stonden er op het begijnhof welge- Een uniek restauratieproject tober dagelijks vrij toegankelijk. teld veertien woningen. Een halve eeuw In het begin van de jaren ‘90 kwamen en- Groepen o.l.v. een Hoogstraatse stadsgids later waren er nog maar twee begijntjes. kele mensen van Hoogstraten tot het be- kunnen gans het jaar door de begijnhofkerk bezoeken De grote bloeiperiode van het begijnhof sluit dat het genoeg was geweest. ligt tussen de tweede helft en het einde Midden in hun dorp stond een mooi poë- van de 17de eeuw. tisch begijnhof al jarenlang te verkomme- Begijnhofkerk Het aantal begijnen steeg toen tot 160 ren en zij besloten om dit prachtige De begijnhofkerk is een driebeukige kerk zodat er woningen moesten worden bij- monument van de ondergang te redden. in baksteen die in de jaren 1680-1687 gebouwd. Men begon ook met de bouw Geld hadden ze niet, referenties ook niet, door Libert Fabri werd gebouwd. Met uit- maar wel een dosis idealisme en enthou- zondering van de barokke voorgevel, is siasme. Ze zochten een aantal gelijkge- deze kerk aan de buitenzijde een sober stemde zielen en samen richtten ze de gebouw. De toegang is rijkelijk versierd vzw Het Convent op. Deze vereniging met een portaal uit arduin. Boven de kreeg het begijnhof in erfpacht voor een deur, in een nis met schelpmotieven, periode van 99 jaar en de restauratie kon prijkt het beeld van Maria. Zij is gehuld beginnen. Het concept was eenvoudig: in een brede mantel met het kindje Jezus de 34 leden zouden elk één woning res- op de rechterarm en de scepter in de lin- taureren en samen zouden ze de ge- kerhand. Het beeld dateert vermoedelijk meenschappelijke delen zoals muren, uit de 15de eeuw en werd in 2010 geres- kapelletjes en pompen aanpakken. De taureerd. werken namen een aanvang in 1992 en Verder zie je boven de deur eveneens een op 2 mei 1999 kon het begijnhof feeste- bord met een engelenkopje waarop vol- lijk worden heropend. Dit ‘unieke’ res- gend jaarschrift te lezen is: eXtrVItVr tauratieproject viel meermaals in de DoMVs eXCeLsI (1687). Rechts hiervan, in prijzen. Sinds 1998 staat het begijnhof een nis van de zuidelijke zijbeuk, zie je van Hoogstraten trouwens samen met Sint-Petrus met sleutels in zijn gevouwen Binnenzicht begijnhofkerk 6 handen. Links van het portaal, in een nis sluier met de Koninginnenkroon. De zeszijdige dakruiter, bekroond met een van de noordelijke zijbeuk, staat het beelden werden in 1860 geschonken lantaarn uitlopend op een scherpe spits. beeld van de H. Joanna van Valois, stich- door E.H. Petrus van Roey, toenmalig Bij de inwijding van de kerk op 10 augus- teres van de Annonciaden. Zij draagt een pastoor van het begijnhof en zijn nicht tus 1687 werden Sint- Jan Evangelist en kloosterkleed met het gordelkoord, een begijn Joanna van Roey. Boven de koor- de H. Begga de patroonheiligen van de mantel, schoudermantel en een hoofd- ingang bevindt zich een mooie houten kerk.

7 Stedelijk Museum Hoogstraten

Daarnaast organiseert het museum jaar- lijks vier gelegenheidstentoonstellingen telkens met 'Hoogstraten' als uitgangs- punt. Maak je klaar voor een reis in de tijd en herbeleef een boeiend stukje Hoogstraatse geschiedenis.

WEETJE In 2012 kreeg het Stedelijk Museum Hoogstraten het kwaliteitslabel ‘Erkend Museum’ van de Vlaamse Overheid.

Ook voor scholen is een apart educatief aanbod voorzien, zowel voor het kleuter, lager als secundair onderwijs. Op deze manier wordt de geschiedenis van Hoog- straten 'kinderspel'. Iedereen die benieuwd is naar de boei- laat kennismaken met de vroegste bewo- ende geschiedenis van Hoogstraten kan ners van Hoogstraten. Steentijd, brons- Historisch, speels, verhalend of kunstzin- terecht in het Stedelijk Museum. Je vindt tijd of ijzertijd? Elk tijdperk komt nig? Het wordt voor jong en oud beslist dit museum in de huizen 9 tot 11 van het uitgebreid en rijkelijk geïllustreerd aan een leerrijke ervaring! prachtige begijnhof. Het museum toont bod. het rijke erfgoed van het historische Land van Hoogstraten. Toonaangevende mo- numenten en belangrijke figuren vertel- Openingsuren len je het hele verhaal. woensdag t/m zondag van 14 tot 17 Begijnhof 9-11 uur. De toegang is gratis. 2320 Hoogstraten De vaste museumopstelling brengt je van Groepen o.l.v. een Hoogstraatse 03 340 19 80 de recentere geschiedenis helemaal stadsgids kunnen gans het jaar door [email protected] terug tot in de prehistorie. Hier ontdek je het Stedelijk Museum bezoeken. www.erfgoedbankhoogstraten.be een kampplaats uit de steentijd die je www.hoogstraten.be

8 Stadhuis WEETJE In het torentje van het his- torische stadhuis hangt nog steeds een klokje van 1486, afkomstig uit de toren van de oude kerk. Het stadhuis is een mooi voorbeeld van burgerlijke, laatgotische architec- tuur in bak- en zandsteen. Bij de dyna- mitering van de Sint-Katharinatoren werd het bijna volledig verwoest door een gigantisch steenblok van naar schatting vijftig ton. Na de oorlog werd dit monument tot in detail heropge- bouwd onder leiding van provinciaal architect J. Schellekens. Op de voor- en zuidgevel vinden we zeven van de acht wapenkwartieren van graaf Filips de Lalaing en Anna van Rennenberg, de tweede graaf en gra- vin van Hoogstraten. De pui is versierd met het wapen van Lalaing en van Kyrburg, wat verwijst naar de vorsten van Salm-Salm, die later eveneens over Hoogstraten regeerden. De glas- ramen (1952-1967) zijn van Jan Huet. Binnenin hangen diverse schilderijen van kunstschilder Karel Boom. Het gebouw naast en achter het stad- huis is het gemeentelijk administratief centrum.

Openingsuren Het historisch stadhuis is enkel toe- gankelijk o.l.v. een Hoogstraatse stadgids. Dit kan gans het jaar door.

9 Op mijn blote voeten liep ik door het gras Poosplaatsen van de groene velder die mijn prairie was langs de Mark ik was een indiaan, een held, een wildebras … een verhaal van die droomde dat de Mark de Amazone was bron tot monding Guido Belcanto

Met deze mooie woorden brengt de Wortelse zanger Guido Bel- Onder impuls van het toenmalige toeristische samenwerkings- canto zijn ode aan de Mark. Dit idyllisch riviertje dat dwars door verband ‘Grensland Hoogstraten’ werden, in 2013, in totaal acht Hoogstraten stroomt, vormt het decor voor het grensoverschrij- nieuwe poosplaatsen gecreëerd in Hoogstraten, Merksplas, dende kunstproject ‘Poosplaatsen aan de Mark’. Baarle-Hertog en Rijkevorsel. Voor de gedichten wist Grensland Hoogstraten enkele grote namen te strikken, waaronder Guido De Nederlandse kunstenares en dichteres Pien Storm van Leeu- Belcanto, Marc Pairon, Geert De Kockere en Jan Geerts. Bo- wen is de bezielster van dit project. Vanuit haar fascinatie voor venop hun prachtig en vaak bekroond oeuvre hebben zij alle- landschap en historie introduceerde ze enkele jaren geleden maal een raakvlak met deze regio gemeen. het woord ‘poosplaats’, een woord waarin zowel ‘poëzie’ als ‘verpozen’ doorklinkt. Langs de rivier de Mark, vanaf de bron Het loont meer dan de moeite om dit poëtische project te ont- in Merksplas tot aan de monding ver voorbij Breda, vind je maar dekken. Laat je verrassen door de schoonheid van de natuur, liefst 21 van deze poosplaatsen. Op deze poosplaatsen werd de impact van het verleden en het kronkelen van de Mark. Het telkens een gedicht, gebeiteld in steen, ten velde gelegd. Ze is niet alleen een pelgrimage door de groene, meanderende nodigen de toevallige voorbijganger, fietser en wandelaar uit Markvallei, maar ook doorheen de tijd. In Hoogstraten vind je om even stil te staan bij het uitzicht, de geschiedenis of de sfeer een poosplaats ter hoogte van het Gelmelslot en in Meersel- van die plaats en de betekenis ervan in heden en verleden. Dreef aan de MeerselMolen.

WEETJE Op verschillende plaatsen vormt de Mark de officiële scheidings- lijn tussen België en Nederland.

10 11 Laermolen

In de Molenstraat, aan de brug over de oliemolen voor het pletten van oliehou- Mark, vind je de prachtig gerestau- dende zaden. In de loop der jaren werd WEETJE reerde Laermolen. Sinds de 14de eeuw de molen meermaals verwoest en her- Twee keer per jaar, met de Vlaamse en de provinciale molendag, kan je aan de Laer- stond op deze plaats een watermolen. opgebouwd. Enkele enthousiaste Hoog- molen terecht voor een portie artisanale De eerste vermelding van deze ‘Laermo- stratenaren, verenigd in vzw De smoutebollen gebakken in eigen geslagen len’ dateert van 1381 (Laer = een onbe- Laermolen, hebben de molen terug in smout. bouwd, drassig weiland). Aanvankelijk zijn vroegere glorie hersteld en nu oogt was het enkel een graanmolen, later hij opnieuw zoals hij er in 1800 heeft uit- smout geslagen, maar ook walnoten- en was er ook sprake van een slagmolen of gezien. Vier keer per jaar wordt er nog lijnolie horen tot de productie.

Openingsuren

De Laermolen is in werking en vrij toegankelijk elke tweede en vierde zondag van de maand van 14 tot 16 uur en de daaropvol- gende dinsdagen van 19.30 tot 21.30 uur.

Meetings in alle rust

Ook op het gebied van MICE-toerisme extra rust en inspiratie. Bovendien biedt heeft Hoogstraten heel wat te bieden. het de mogelijkheid om in combinatie met MICE staat voor Meetings, Incentives, een ontspannende activiteit je gedachten Conferences & Events. Vrij vertaald gaat te verzetten na een intensieve brainstor- het om locaties die een aangepaste infra- ming. In Hoogstraten vind je verschillende structuur voor vergaderingen, seminaries adressen die een professionele omgeving of bedrijfsfeesten aanbieden. Of het nu en hypermoderne telecommunicatieappa- gaat om een idee voor een teambuilding- ratuur combineren met ontspannings- en activiteit, seminarie of bedrijfsuitstap, in overnachtingsmogelijkheden. Hoogstraten bent u aan het juiste adres. Kortom, de gedroomde start voor briljante De groene Hoogstraatse omgeving met ideeën! uitgestrekte natuur en bossen zorgt voor

12 Entente Florale

Hoogstraten doet al jaren tal van inspan- Hoogstraten is, sinds 1 september 2005, ningen om de stad een groen en leefbaar een actieve Fair Trade gemeente. Meer imago te geven. Deze inspanningen wer- nog: Hoogstraten was de eerste Kem- den in 2012 dan ook beloond met de titel pense en de vierde Vlaamse gemeente ‘Vlaamse Groen- en Bloemengemeente’ die het Fair Trade-label ontving. Hoog- én de gouden medaille in de wedstrijd Pure Kempen Gemeenten investeren in straten draagt dit label al verschillende Entente Florale. streekidentiteit, cultuur en erfgoed en jaren én met gepaste trots. De stad pro- natuur en landschap. Daarnaast onder- moot de lokale duurzame landbouw steunen ze op een actieve manier de plat- samen met verschillende actoren: de telandsondernemers op hun grond land- en tuinbouwsector, de milieuver- gebied, onder andere door lokale pro- enigingen, de noordzuidverenigingen, ducten te promoten, door een sterk hore- bedrijven en VVV Hoogstraten. Het be- cabeleid te voeren en bij aanbestedingen stuur blijft zich engageren voor Fair Trade rekening te houden met bedrijven uit en dat is merkbaar in alle aspecten van eigen streek. Je kan Hoogstraten als Pure het lokaal beleid: op heel wat activiteiten Kempen Gemeente herkennen aan het worden eerlijke wijnen geschonken en logo dat symbool staat als kwaliteitslabel worden streek- en seizoensgebonden voor streekgebonden goederen en dien- producten gepromoot. sten. Entente Florale is een Europese wedstrijd voor steden en gemeenten, waaraan jaar- lijks 12 landen deelnemen. De oorspron- kelijke bedoeling van Entente Florale was om bebloemde en groene gemeenten te belonen, maar ondertussen is de doel- stelling veel ruimer: deelnemende ge- meentes worden beoordeeld op het vlak van milieuzorg, netheid, landschap, na- tuurbeheer en natuurontwikkeling, pri- vate en openbare groenvoorziening, zorg Vind Toerisme Hoogstraten voor erfgoedwaarden, betrokkenheid van leuk op facebook en volg alles de burger, natuureducatie en toerisme. vanop de eerste rij. Duurzaamheid en visie op lange termijn VOLG ONS OP staan centraal bij de beoordeling, iets FACEBOOK wat Hoogstraten met veel zorg toepast.

13 Lekker Hoogstraten Gezellig winkelen Exclusieve pralines, wereldberoemde aardbeien, pittig streek- Hoogstraten mag dan wel een klein stadje zijn, toch vind je er bier, kraakverse hoeveproducten en vers geslingerde honing een gezellig en ondernemend winkelcentrum. De Vrijheid, de zijn slechts een greep uit de waaier van producten die er voor drukbezochte winkelstraat, loopt als een bruisende slagader zorgen dat Hoogstraten haar plekje op de streekspecialiteiten- door het centrum. Van kleine verrassende winkeltjes tot en met kaart verdient. exclusieve speciaalzaken: je vindt het hier allemaal. Voeg daar- Hoogstraten heeft heel wat te bieden en is daar dan ook bijzon- bij nog de zomerse terrasjes onder de lindebomen en het sfeer- der trots op. De Hoogstraatse producenten staan garant voor volle plaatje is helemaal compleet. vakmanschap en kwaliteit van eigen bodem. Je proeft de liefde Als je komt winkelen in Hoogstraten, word je als klant flink in voor het product bij elke hap of slok. Het stadsbestuur van de watten gelegd: naast de traditionele lente-, zomer- en herfst- Hoogstraten steunt en promoot haar Hoogstraatse producenten opendeurdagen, is er de kindvriendelijke braderij, een lekker dan ook voor de volle honderd procent. Dit resulteert in een ‘hapje-tapje’ en de kerstshopping met glühweinfestival. ruime verscheidenheid aan lokale specialiteiten en zorgt er Je vindt alle data en details op: voor dat het aanbod van Hoogstraatse specialiteiten kan blijven www.winkelcentrumhoogtraten.be. groeien. Pure verwennerij… De Hoogstraatse cadeaubon Uiteraard kan een overkoepelende cadeaubon in dit eigentijdse winkelcentrum niet ontbreken. In samenwerking met Unizo, de Hoogstraatse Horeca en het stadsbestuur ontwikkelde VVV Hoogstraten een universele cadeaubon waarmee je in maar Maar er is meer: In 2012 werd Hoogstraten verkozen als Am- liefst meer dan negentig handelszaken terecht kan. De cadeau- bassadeur van Vlaanderen Lekker Land! Dat Hoogstraten deze bonnen bestaan in vijf, tien, twintig en vijftig euro en zijn uit- titel binnenhaalde mag geen wonder heten: met de wereldbe- sluitend te koop bij Toerisme Hoogstraten. Ze zijn verpakt in roemde Hoogstraten Aardbeien® en verfijnde gastronomie een speciale geschenkenvelop en je stelt het bedrag zelf samen kampeert Hoogstraten al langer in de hoogste regionen van de naargelang jouw eigen budget. De lijst met deelnemende han- lekkerste streekproducten en -gerechten. delszaken kan je raadplegen op www.hoogstraten.be, maar hij Hoogstraten doet haar slogan 'Een stadje met smaak' alle eer wordt ook standaard aan de cadeaubon toegevoegd. Op deze aan en streeft er naar om een uitgebreid programma aan te bie- manier kom je nooit voor verrassingen te staan. den met verrukkelijke activiteiten, overgoten met een vleugje culinair meesterschap, gastronomie én de gekende Hoog- straatse gastvrijheid. Je vindt alle Hoogstraatse specialiteiten op: www.hoogstraten.be.

WEETJE De met lindebomen omzoomde Vrijheid is sinds 1995 officieel beschermd als landschap.

14 15 Groepsuitstappen

In deze brochure maak je kennis met Hoogstraten in al haar fa- vrienden, collega’s of familie een fantastische dag zal beleven. cetten, die stuk voor stuk de moeite waard zijn om te ontdek- De gids neemt je mee voor een ontspannende trip en kiest vaak ken. Ook onder leiding van een vakkundige stadgids kan je in voor een minder voor de hand liggende locatie die zo voor een Hoogstraten op pad. verrassende invalshoek van de rondleiding zorgt. Deze Hoog- Voor iedereen die op zoek is naar een originele uitstap, is er de straatse gidsen zijn bovendien niet de eersten de besten. Het brochure ‘Groepsuitstappen in Hoogstraten, Baarle-Hertog en zijn stuk voor stuk mensen die hun hart verpand hebben aan Merksplas'. Drie dynamische gemeenten die ieder garant staan Hoogstraten en haar omgeving en dat merk je meteen als je hen voor een uiteenlopend aanbod aan culturele, recreatieve en aan het werk hoort. Zij nemen je met kennis van zaken mee voor boeiende activiteiten en die ervoor zorgen dat je samen met je een authentieke kennismaking met de streek.

16 De brochure Groepsuitstappen in Hoogstraten biedt een waaier aan mogelijkheden en bundelt de meest interessante, leerrijke of vaak ook ge- woon lekker relaxte rondleidingen. Wat dacht je van een interactieve theaterwande- ling? Een busrondrit door de koloniën van Wortel en Merksplas? Een actieve teambuilding in Re- creatiedomein De Mosten? Een begeleide wan- deling langs de Dodendraad? Een bedrijfsbezoek aan Veiling Hoogstraten? Of gewoon, tussen pot en pint, de geschiedenis van het Hoogstraatse caféleven leren kennen tijdens een kroegen- tocht? Alles is mogelijk, Toerisme Hoogstraten maakt voor jou graag een daguitstap op maat! Ook voor kinderen en scholen kan een apart programma worden uitgewerkt.

De brochure wordt elke twee jaar aangepast, waardoor er steeds nieuwe onderwerpen aan het bestaande aanbod worden toegevoegd.

Land van Mark & Merkske In 2014 werd het nieuwe toeristische sa- Mark & Merkske’ een nieuwe wind te Het ‘Land van Mark & Merkske’ reali- menwerkingsverband ‘Land van Mark & doen waaien doorheen het bestaande seerde al verschillende, succesvolle pro- Merkske’ boven het doopvont gehouden. toeristische landschap en zullen Hoog- jecten zoals een gezamenlijke Het ‘Land van Mark & Merkske’ vloeit straten, Merksplas & Baarle-Hertog alle evenementenkalender, de culinaire fiets- voort uit het eerdere samenwerkingsver- zeilen bijzetten om met gebundelde route, geanimeerde avondwandelingen, band ‘Grensland Hoogstraten’ en zal de krachten de bezoekers van het ‘Land van groepsuitstappen en de tweedaagse stroom van gezamenlijke toeristische Mark & Merkske’ op gepaste en geheel wandeltocht. En dit was slechts het projecten en evenementen blijven beva- eigentijdse wijze een onvergetelijke be- begin, de toekomst heeft nog heel wat ren. Tegelijkertijd belooft het ‘Land van leving te bezorgen. moois in petto...

17 18 Fietsparadijs in het groen

In en om Hoogstraten is het heerlijk om te fietsen. Waar het maar mogelijk is, slingeren de fietsroutes door de natuur te midden van akkers en weilanden, langs de boorden van het riviertje de Mark of door de uitgestrekte bossen van Wortel Kolonie. Hoogstraten heeft voor ieder wat wils: korte, krachtige themalussen, een uitgebreid fietsknooppuntennetwerk, een mountainbikeroute voor de sportieve fietser en een langeafstandsroute voor de avonturiers.

Aardbeienroute Landlopersroute Enclaveroute De Aardbeienroute situeert zich volledig De Landlopersroute baadt in een weelde- De Enclaveroute brengt je naar de op het grondgebied van de fusiege- rig groen decor. Deze route verbindt de Vlaamse en Nederlandse enclaves. Een meente Hoogstraten, waarbij ze het his- vier penitentiaire instellingen in de regio enclave is een gebied dat volledig wordt torisch centrum van Hoogstraten met de Hoogstraten, Merksplas en Turnhout en omsloten door het grondgebied van een fraaie Markvallei en het weidse platte- doorkruist de landloperskoloniën van ander land, met andere woorden: mid- land van onze grensstreek combineert. Wortel en Merksplas. Dit domein is een denin het Nederlandse Baarle-Nassau De route illustreert hoe belangrijk de uniek geheel van dreven, bossen, vennen vind je kleine stukjes Vlaams grondge- land- en tuinbouw in deze regio is. Je en landbouwgronden. In 1999 werden bied en omgekeerd. Deze unieke situatie fietst langs heel wat serres met aard- beide koloniën beschermd als cultureel- zorgt er voor dat je tijdens deze fietsroute beien en aardbeienvelden die duidelijk historisch erfgoed en momenteel loopt maar liefst zes keer de grillige Belgisch- de evolutie van de aardbeienteelt door- de selectieprocedure voor de erkenning Nederlandse grens oversteekt. De Encla- heen de jaren aantonen. De route werd van Wortel en Merksplas als Unesco We- veroute is een landelijke en bijgevolg de laatste jaren grotendeels herwerkt, relderfgoed. Wellicht maakt ‘de kolonie’ rustige route doorheen een divers en waardoor er heel wat belevingselemen- in de toekomst deel uit van die verzame- aantrekkelijk landschap. ten aan de route werden toegevoegd. ling bijzondere erfgoedsites. De Markval- 46 km - verkorting van 26 & 35 km Uiteraard werden de grote troeven van de lei zorgt er voor dat je op deze route ook oorspronkelijke route behouden, maar kan genieten van heel wat natuurschoon

deze zijn aangevuld met leuke plekjes en uitzonderlijke fauna & flora. SME PROVINCIE ANTWERPEN RI TOE van Hoogstraten die de Hoogstraten 55 km - verkortingen van 16, 23, 24 Aardbeien® extra in de verf zetten. & 32 km Enclaveroute 46 km 40 km - verkortingen van 20 & 27 km

WEETJE

SME VLAANDEREN RI De Aardbeienroute bestaat al sinds 1977 TOE en is één van de eerste themaroutes die in de provincie Antwerpen werd ontwikkeld.

19 België werd door het Dodendraadroute staat voor Noord Amsterdams Peil en de route door- Duitse leger bezet, Ne- De Dodendraadroute is een recreatieve en tegelij- loopt zo getrouw mogelijk de kustlijn die zou ont- derland was neutraal. kertijd interactieve fietsroute. Ze neemt je via de staan als alle dijken en duinen wegvallen. Eens op De Belgisch-Neder- fietsknooppunten mee langs de meest opmerke- Belgische bodem volgt ze het fietspad langs de landse grens was de lijke plaatsen uit de geschiedenis van de Eerste We- Mark. Via Brecht en Malle gaat het verder naar We- chelderzande waar de route aansluit op de bekende scheidingslijn tussen reldoorlog. Onderweg vind je vier reconstructies en Vlaanderen Fietsroute (LF5). oorlog en vrede. De verschillende thematische infoborden. Bovendien kan je op elf locaties ingesproken ver- Duitse bezetter plaat- halen beluisteren. Je kan de verhalen vooraf al Fietsknooppuntennetwerk Antwerpse ste er vanaf 1915 een downloaden via www.dodendraad.org of ter Kempen draadversperring on- plaatse scannen via een QR-code. Het fietsknooppuntennetwerk is een netwerk van der hoogspanning: de De Dodendraadroute start aan bezoekerscentrum enkele duizenden kilometers veilige en landelijke ‘dodendraad’. Het zui- De Klapekster in Wortel-Kolonie. fietspaden. De fietspaden bestaan zowel uit hoofd- delijke deel van de 38 km routes als uit alternatieve routes die met elkaar worden verbonden door middel van knooppunten. Dodendraadroute Elk knooppunt in het netwerk heeft een nummer en volgt het vroegere tra- Spek & Eierenroute Hoe groeit een plant? Waarom hebben schapen ge- aan de hand van de kaart stippel je zelf een traject ject van deze afslui- kleurde verf op hun rug? Welke rol speelt een lieve- naar keuze uit. Je bepaalt zelf hoe lang jouw tocht ting. heersbeestje in de glastuinbouw? Hoe gezond is wordt en waar je naartoe wil. Vervolgens hoef je al- Het noordelijke deel paardenmelk? …. Rijd de Spek & Eierenroute en je leen maar de rechthoekige bewegwijzeringsborden ervan brengt u naar komt het allemaal te weten. Deze kindvriendelijke te volgen (groene nummers op witte achtergrond). de vrij gebleven Bel- fietsknooppuntenroute volgt het spoor van het In 2014 gaf Toerisme Provincie Antwerpen het fiets- gische enclaves. Aan Hoogstraatse plattelandsleven en de infoborden knooppuntennetwerk in de Antwerpse Kempen een grondige opfrisbeurt: 40 extra knooppunten, 140 de Belgisch-Neder- langsheen het traject bieden een waaier aan inte- kilometer nieuwe fietstrajecten en vlotte verbindin- landse grens was ressante wetenswaardigheden. 54 km - verkorting van 39 km gen met de dorpskernen maken het netwerk nog Baarle-Hertog omwille fijnmaziger, comfortabeler en veiliger. van de enclavesituatie Kolonieroute de enige niet-bezette Deze mountainbikeroute doorkruist het imposante Belgische gemeente. gebied van Wortel en Merksplas-Kolonie. Het geva- De Belgische overheid rieerde mountainbikeparcours bestaat uit twee lus- en het verzet wisten sen en houdt rekening met zowel de recreatieve als Fietsverhuur hiervan handig ge- de sportieve mountainbiker. Fietshandel Verschueren - 03 314 51 86 42 km - verkortingen van 22 & 29 km bruik te maken. [email protected] Fietsverhuur Adams - +31 648 40 67 90 LF9 - NAP-route [email protected] Deze lange-afstandsroute vertrekt vanuit Gronin- (1 dag vooraf reserveren) gen en komt via Meersel-Dreef België binnen. NAP

20 Wandelen

Er liggen in Hoogstraten verschillende themawandelingen, goed voor meer dan 160 kilometer wandelplezier, op je te wachten.

Het succesvolle concept van de themawandelingen is één van de toppers in het Hoogstraatse wandelaanbod. Deze wandelin-

gen ondergingen recentelijk een heuse metamorfose: de vertrouwde bewegwijzering met pijltjes werd vervangen door knoop-

punten. De wandelbrochure bevat per wandeling een prachtig uitgewerkte folder met een waaier aan interessante

wetenswaardigheden, mooie illustraties en een duidelijk overzichtsplan.

schap. De wandeling is rolwagenvriende-

Aardbeienpad Kapucijnenpad

lijk en goed toegankelijk voor gezinnen

Deze rustige wandeling Meersel-Dreef is het

Aardbeienpad

Kapucijnenpad

Rustige gezinswandeling

Landschapswandeling

Afstand 8,8 km

8 km - verkortingen 5 km en 6,5 km met kinderwagens.

situeert zich in en rond kleinste dorp van de fu-

6,5 km - rolwagenvriendelijk

Meer. Dit pad laat je siegemeente Hoogstra-

nader kennis maken met ten. Architecturaal en op

Jan Huetpad

de aardbeienteelt in al het gebied van natuur-

Foto © Frank Croes haar aspecten. De Hoog- Het landschap waardoor schoon is het ongetwij-

Jan Huetpad

Natuurwandeling

Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55 Afstand 15 km, verkorting 7 km Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55

[email protected] - www.hoogstraten.be

Bij nat weer aangepast schoeisel vereist. [email protected] - www.hoogstraten.be

Leeuwen van Storm © Jan Willem Foto

straatse aardbei is niet de route loopt, biedt een feld één van de interes-

voor niets de trots van Hoogstraten. Het santste deelgemeenten. De boeren, de heerlijk stukje natuur-

traject loopt over verharde wegen en ge- schoon uit onze grens- ambachtslieden en de religieuzen die

zien de korte afstand en de educatieve streek met beemden, hier een simpel bestaan probeerden uit

waarde is het Aardbeienpad geschikt als bossen, heide, oude ven- te bouwen, hebben doorheen de eeuwen

Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55

[email protected] - www.hoogstraten.be

gezinswandeling. nen en zeldzame krui- tal van interessante sporen nagelaten.

8,8 km - rolwagenvriendelijk den. Het Jan Huetpad ligt gedeeltelijk in 8 km - verkorting van 5 & 6,5 km

Nederland en brengt je via Wortel-Kolo-

nie naar Baarle-Brug, de Kromme Hoek,

Deken Lauweryspad Markvalleipad

Hal, ’t Schoor en Castelré. Bij wandellief-

Dit pad is een aange- Het Markvalleipad brengt je langs de

Deken Lauweryspad

Monumentenwandeling

6,5 km - rolstoelvriendelijk

hebbers staat het Jan Huetpad sinds

name monumentenwan- mooiste plekjes van

Markvalleipad

Zeer afwisselende lange wandeling

met verschillende variaties

jaren bekend als één van de mooiste

39 km - noord 15 of 20 km - zuid 16 km

deling langsheen de Hoogstraten. Dit wandel-

wandelingen in de provincie Antwerpen.

mooiste plekjes en mo- pad heeft raakpunten

15 km - verkorting van 7 km

numenten van oud- met het Jan Huetpad, het

.

Hoogstraten. Het is een Watermolenpad, het

Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55

[email protected] - www.hoogstraten.be

uitstekende gelegenheid Deken Lauweryspad en

WEETJE

Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55

[email protected] - www.hoogstraten.be

om het rijke culturele verleden van Hoog- het Aardbeienpad. Op en-

De Markvallei is de grootste en één van de

straten te leren kennen. Verder kan je kele plaatsen kruis je ook de GR-Kempen.

drie enige Vlaamse vindplaatsen van de

uiterst zeldzame grote pimpernel.

39 km - verkortingen van 15 of 20 km eveneens genieten van schilderachtige

stukjes groen en een open dorpsland- (noord) & 16 km (zuid)

21

zoek naar de Sint-Ber- • Heilluizerspad - 10 km St.-Bernarduspad

Landschapswandeling

Afstand 13 km

13 km Sint-Ambrosiuspad narduskapel. Inderdaad • -

WEETJE

‘op zoek’, want de kapel

Hoogstraten stelt op drie plaatsen gratis

een speciale rolstoel ter beschikking waar- staat verscholen in een

Wortel-Kolonie

mee je ook op moeilijker toegankelijk ter-

Wandelpaden in

bos, op een heel klein Naar, in en rond het im-

Wortel-Kolonie

rein kan gaan wandelen. Op deze manier 13 km • Wandelen van Hoogstraten naar Wortel-Kolonie -

• Gevangen tussen grens en groen - 12,5 km + uitbreiding Pampa - 14 km

• Bootjesvenpad - 4,5 km + uitbreiding Witte Kei - 12,5 km

4,5 km + uitbreiding 13 km • Juul Noeyenspad - Bolk -

stukje België, dat… enkel posante domein van

kunnen ook personen met een beperkte

Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55

[email protected] - www.hoogstraten.be

mobiliteit of mensen die minder goed te

vanuit Nederland te be- Wortel-Kolonie zijn er 4

been zijn genieten van De Elsakker, Wortel-

reiken is. routes voor je uitgezet,

Kolonie en de natuur rondom recreatiedo-

13 km goed voor meer dan 30

mein De Mosten. Ontlenen kan elke dag

tussen 9 en 17 uur. Reservatie is noodzake-

km wandelen in de vrije

Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55

[email protected] - www.hoogstraten.be

lijk; dit doe je minstens 48 uur vooraf bij

natuur, inclusief de uit-

Watermolenpad

Toerisme Hoogstraten.

Het Watermolenpad is breidingen zelfs bijna 50 km.

Watermolenpad

Natuur- en landschapswandeling

9,5 km + uitbreiding Bootjesven 14 km

Wandelen van Hoogstraten naar een bijzonder mooi wan- •

Mgr. Eestermanspad

delpad langsheen een Wortel-Kolonie - 13 km

Deze bos- en heidewan-

Mgr. Eestermanspad

erg variërend landschap Gevangen tussen grens en groen

•

Bos- en heidewandeling

Afstand 15,6 km + uitbreiding 17 km

deling dankt zijn naam

door bossen en velden. 12,5 km uitbreiding Pampa -

aan Fabianus Antonius

14 km Het brengt je via de ge- van

Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55

[email protected] - www.hoogstraten.be

Eestermans, een voor- restaureerde Laermolen, • Bootjesvenpad - 4,5 km

name Meerlenaar die in

een olieslagmolen aan de oevers van de uitbreiding Witte Kei van 12,5 km

1905 tot bisschop werd

4,5 km Mark, naar het buitengebied tussen de Juul Noeyenspad • -

Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55

[email protected] - www.hoogstraten.be

gewijd. Het traject voert

dorpskernen van Minderhout, Hoogstra- uitbreiding Bolk van 13 km

je doorheen de gehuchten van de grens- ten, Wortel en het Nederlandse gehucht

streek via de prachtige natuurdomeinen

Castelré.

.

WEETJE

Elsakker, Chaamse Beek & Strijbeekse

9,5 km - uitbreiding Bootjesven van 14

De wandeling ‘Gevangen tussen grens en

groen’ werd in 2013 uitgeroepen tot wan-

Heide. In dit bosrijke gebied zit je volop

km

deling van het jaar.

in de domeinen van kasteelheren en de

mooie hoeves. Het is een prachtige wan-

Wandeling naar Achtel

deltocht voor gans de familie.

De wandeling naar Achtel

Wandelnetwerk Kempense

Wandeling Achtel

Landschapswandeling

Kadrilpad 6,5 km • Heilluizerspad 10 km

Sint-Ambrosiuspad 13 km

15,6 km - uitbreiding Lage Rooy van 17

is een drieluik: met het

Kolonies

km

Kadrilpad, Heilluizerspad Dit wandelnetwerk serveert maar liefst

& Sint-Ambrosiuspad ga 435 kilometer wandelplezier in de ge-

St.-Bernarduspad

je vanuit het centrum van meenten Hoogstraten, Baarle-Hertog

Dit prachtige en zeer gevarieerde wandel-

Hoogstraten op ontdek- (Zondereigen), Beerse, Merksplas, Rijke-

Toerisme Hoogstraten - 03 340 19 55

[email protected] - www.hoogstraten.be

pad brengt je naar Ulicoten. Dit vredig

kingstocht naar het na- vorsel en Turnhout. Net zoals bij het po-

landbouwdorpje, net over de grens, is

burige gehucht Achtel. pulaire fietsroutenetwerk stippel je zelf

een deel van Baarle-Nassau. Hier ga je op

• Kadrilpad - 6,5 km lussen uit langs mooie wandelpaden, die

22

met elkaar verbonden zijn via knooppun- je Hoogstraten en haar omgeving op een ten en is in totaal maar liefst 272 km lang, ten. De rechthoekige rood-witte borden aangename manier kan ontdekken. een flinke kluif voor echte stappers. met nummers houden je onderweg op De route is volledig bewegwijzerd met de het juiste pad. Een fraai decor, zorgvuldig Streek-GR Kempen internationaal bekende rood-gele strepen. geselecteerde trajecten aan de hand van Voor de geoefende wandelaars is er een handig en gebruiksvriendelijk eveneens een lange-afstandsroute. De knooppuntensysteem zorgen ervoor dat GR Kempen loopt dwars door Hoogstra-

23 24 Hoogstraten op kindermaat

Trippel mee met Fredje & Fraisellie Ken jij Fredje en Fraisellie al? Fredje is de hipste muis van heel Hoogstraten en Frai- sellie is zijn muizenlief! Samen beleven ze té gekke avonturen in Hoogstraten. In Speelplein Den Dijk elke deelgemeente gaan ze op zoek naar de merkwaardigste, meest mysterieuze Op stap met Ekstertje Klap Speelplein Den Dijk en leukste plekjes en ze kennen de grap- Het uitgestrekte natuurgebied van Den Dijk is een groengebied in het cen- pigste, griezeligste en meest vreemde Wortel-Kolonie is de thuisbasis van trum van Hoogstraten waar jong en oud verhalen die daaraan verbonden zijn. Ekstertje Klap. Samen met zijn vrienden tot rust kunnen komen. Rondom het cen- Ben jij benieuwd naar de zwarte, dan- Fladder de vleermuis en Spik de specht trale plein, ideaal voor een partijtje voet- sende katten van Meer, wil je weten wie trekt deze zeldzame klapekster er op uit bal, liggen petanquevelden, hangen Begijn Fraisailina is of wat er precies in om een spannende reis te maken. Uitge- natuurlijke ligstoelen en staan er ver- het Grote Gudina Toverboek staat? rust met een tas vol coole onderzoekspul- schillende avontuurlijke speeltoestellen. Trek dan snel je jas en wandelschoenen len, zoals een verrekijker, vergrootglas, Zet je neer en geniet van de bloemen- aan en haal dit leuke verhalenboek in schepje en rolmeter, vertrek je voor een weide terwijl de allerkleinsten zich kos- huis. Een pluchen Fredje en Fraisellie superleuke tocht vol zoek-, doe- en den- telijk amuseren in de ruime zandbak. Den krijg je er gratis bovenop! Dit olijke mui- kopdrachten die verstopt zitten in het Dijk is elke dag vrij toegankelijk en is te zenduo neemt je mee op ontdekkings- bos. Op deze manier leer je heel wat bij bereiken via de Gelmelstraat. tocht door Hoogstraten en onderweg over de natuur en de omgeving. Doe mee vertellen ze je de spannendste verhalen. en ontcijfer het geheimschrift, huppel als Misschien zijn jouw papa en mama wel een konijn en ontleed dierensporen. een beetje bang, dus zo'n stoere muizen- Deze interactieve speurtocht van Natuur- vriend of een flink muizenvriendinnetje punt start aan bezoekerscentrum De als jij, kunnen ze vast goed gebruiken op Klapekster en is geschikt voor speelvo- jullie trip! gels van de lagere school.

25 Mijn lief, in droom en gedachte ben je mij zo nabij strelend zou ik zoete woorden willen schrijven langs je huid. Maar dor en verward is mijn hart, nu het weet van het tomeloos breken van leven in de maalstroom van chaos en geweld die oorlog heet. Beminde, ik bid dat dit strijden voorbij mag gaan dat wij elkaar weer zullen hervinden.

26 Het Land van Hoogstraten MINDERHOUT De aanleg van het stemmige, kuipvormige gemeenteplein dateert uit 1987. De Sint-Clemenskerk werd gerestaureerd en ook de bibliotheek kreeg een opknapbeurt. Het kunstwerk op de gevel van de bibliotheek is van beeldhouwer Paul Verbeeck. Het heet ‘De Papboer’ en stelt een jongeman voor die met veel smaak een bord pap leeg lepelt, wat een verwij- zing is naar de spotnaam van de Minderhoutenaren. In het tuintje van de bibliotheek staat nog altijd ‘den bak’. In deze mini-gevangenis (10 m²) werden vroeger dronkenlappen en landlopers opgesloten. 1696 de huidige vorm kreeg. Tot op de dag van vandaag staat de kapel bekend voor het vragen van genezing en troost. Ge- tuigen hiervan zijn de verschillende ex-voto’s en andere uitin- Sint-Clemenskerk gen van dankbaarheid die we in de kapel terugvinden. Met een Reeds in 1238 stond op de plaats van deze kerk een klein he- beetje geluk kan je ook binnenin een kijkje nemen. renkerkje dat later werd vergroot en er een toren bij kreeg. Na de woelige periode van de 80-jarige oorlog (de kerk deed dienst als schuiloord en berging voor de bevolking) en het beleg van Het Verlangen Breda, begon men halverwege de 17de eeuw met de restauratie. Het beeld ‘Het Verlangen’ van kunstenaar Luk Van Soom aan De toenmalige pastoor Waltman van Dyck, broer van de be- het dorpsplein van Minderhout is een blijvende herinnering aan roemde schilder Antoon van Dijck, schonk de kerk tal van kunst- de ‘Slag van Hoogstraten’ van 11 januari 1814. Met ‘Het Verlan- werken, waaronder een renaissance hoogaltaar en een gen’ kiest Luk Van Soom niet voor kanonnen of geweren, maar arduinen doopvont. De laatste grote restauratie van de kerk focust op het verlies dat zo vaak met oorlog gepaard gaat: ver- werd beëindigd in 1992. lies van bezittingen, van levens, van geliefden. Tegelijkertijd betekent oorlog ook verlangen naar vrede, naar het normale Kapel Onze-Lieve-Vrouw van den Akker leven, naar de toekomst, naar die mensen waarvan je geschei- Aan het einde van de Kapeldreef staat de kapel Onze-Lieve- den werd. Vrouw van Zeven Weeën, beter bekend als ‘Kapel Onze-Lieve- Luk beeldt dit verlangen en verlies uit in twee geliefden: de Vrouw van den Akker’. Het is een éénbeukig, bakstenen man, ver verwijderd van zijn geliefde, schrijft haar een brief om gebedshuis. Dit aantrekkelijk kapelletje werd halfweg de 17de zijn hart te luchten. De vrouw lijkt te zweven: leeft zij nog of is eeuw gebouwd door pastoor Waltman van Dyck. De kapel is ze dood? Is ze er echt of is ze maar een droombeeld? steeds een belangrijke trekpleister geweest voor bedevaarders Pien Storm van Leeuwen schreef de poëtische tekst waarvan omwille van de verschillende wonderen en mirakelen die hier de man de eerste regels op het lichaam van zijn geliefde zouden hebben plaatsgevonden. Hierdoor moest de kapel in schrijft. Het gehele gedicht staat gegraveerd in de stenen bank 1686 en nadien in 1691 nogmaals vergroot worden tot ze in tegenover het beeld.

27 Het Land van Hoogstraten MEERLE

De aantrekkelijke dorpskom met de kerk, het kerkhof, het Domeinbos ‘De Elsakker’ dorpsplein, de school en het raadhuis is beschermd als De Elsakker maakte reeds in de 16de eeuw deel uit van de eigen- dorpsgezicht. Het raadhuis werd omstreeks 1919 gebouwd dommen van het Stift van Thorn, een kloostergemeenschap in in zogenaamde Hollandse trant met stijlkenmerken uit de Nederlands Limburg. In 1984 werd gans het domein aange- neobarok en de neorenaissance. In 2013 startte het project kocht door het Vlaams Gewest. ‘Meerle, ons dorp’. Hierin daagt het gemeentebestuur de Het bos is zeer divers opgebouwd: naast de aangeplante naald- dorpsbewoners uit om samen een visie voor het dorp uit te bomen kom je heidevelden, vennen, bloemrijke graslanden en werken. Op deze manier zal komende jaren gewerkt worden gagelstruwelen tegen. Opvallend bij een bezoek aan De Elsak- aan een nieuwe toekomst voor deze aantrekkelijke ker is de grote verscheidenheid aan vogels, maar je vindt er en authentieke dorpskern. eveneens verschillende zoogdieren, amfibieën en insecten. Ver- der fungeert het bos voornamelijk als rustgebied voor het wild. Sinds 2013 is het gebied van de Elsakker ontsloten naar Neder- land toe en werden er enkele nieuwe mooie wandelingen toe- gevoegd in de Strijbeekse Heide en het gebied van de Chaamse Beek. Het wandelgebied is alle dagen vrij toegankelijk voor het Sint-Salvatorkerk publiek. Er zijn verschillende bewegwijzerde wandelingen en De Sint-Salvatorkerk is een van de oudste kerken uit de streek. ook het Monseigneur Eestermanspad loopt door de Elsakker. De basis van de toren is romaans, vermoedelijk van het begin van de 14de eeuw. Het schip en twee kleine zijkapellen zijn Sint-Bernarduskapel vroeg-gotisch, terwijl het koor en de zijbeuken dateren uit de De Sint-Bernarduskapel staat verscholen in een bos op een heel 16de eeuw en eerder tot de late gotiek behoren. Voor deze ver- klein stukje België dat enkel vanuit Nederland te bereiken is. bouwingen werd beroep gedaan op Rombout II Keldermans die De huidige Sint-Bernarduskapel dateert van na de Tweede We- op dat moment ook aan andere bouwprojecten in Hoogstraten reldoorlog, maar de geschiedenis ervan gaat veel verder terug. werkte. Ten tijde van de godsdienstoorlogen vonden de inwoners van Het eigenaardige Spaanse torentje diende vroeger als ‘kom’ Ulicoten het veiliger om net over de grens een veldkerk te bou- van de archieven. In het rijke interieur vind je een uitgebreide wen, aangezien er in de Noordelijke Nederlanden geen katho- collectie 17de en 18de eeuwse kunstwerken waaronder twee lieke eredienst meer mocht worden gehouden. Op het schilderijen die gewijd zijn aan de verering van Onze-Lieve- grondgebied van Meerle, dat onder Spaans en dus katholiek Vrouw van Meerle. bewind viel, konden zij hun geloof nog wel belijden.

28 29 30 Het Land van Hoogstraten MEER

Meer is één van de belangrijkste aardbeien- en tomatencen- tra van België. Het uitzicht van het dorp wordt dan ook vooral bepaald door de land- en tuinbouw. De aardbeienvelden van weleer hebben grotendeels plaatsgemaakt voor computer- gestuurde serres en plastic tunnels. Het kerkhof, de omge- ving van de kerk en een deel van de Donckstraat zijn als dorpsgezicht en landschap geklasseerd. WEETJE Jaarlijks worden er in Veiling Hoogstraten meer dan 35.000 ton Hoogstraten® Aardbeien verhandeld. Het label ‘Hoogstraten’ staat voor de volle smaak en kwaliteit van onze aardbeien. Kerk Onze-Lieve-Vrouw-Bezoeking Deze kerk heeft in de loop der eeuwen al heel wat herstellingen Nest en verbouwingen ondergaan. De oudst gekende heer, Wouter Raf Thys ontwierp in 2006 het werk 'Nest'. Weinig dorpen in van Meer, liet mogelijk al in de loop van de 12de eeuw een klein Vlaanderen kunnen terugblikken op zo´n ver verleden als Meer. bedehuis bouwen. Enkele eeuwen later volgde de bouw van een Reeds in de steentijd hebben de eerste bewoners er zich ge- nieuwe kerk, maar deze gotische kerk brandde in 1815 quasi nesteld met weinig meer dan wat takken om zich te beschutten. volledig af. Daarom was men genoodzaakt om, met uitzonde- Meer is sindsdien altijd bewoond gebleven. Daarom is dit nest ring van de toren, een nieuwe kerk te bouwen. De huidige kerk vervaardigd in brons als symbool voor het tijdloze en onver- werd bij KB van 27 mei 1975 geklasseerd als beschermd monu- woestbare. ment. Ze dateert uit 1870 en opnieuw bleef de toren bewaard. Kloostersite De kloostersite bevindt zich langs de Donckstraat in Meer. De Het gebodenhuisje omgeving is beschermd als dorpsgezicht. Het is op deze site Vlakbij de toren tegen de kerkhofmuur staat een eigenaardig dat ‘vzw Klooster Meer’ het kloppend hart van Meer wil realise- halfrond gebouwtje met een deur, een klein venstertje en een ren. De plannen zijn ambitieus: de historische gebouwen, dakje in leien. Dit is het gebodenhuisje of ‘het geboei’ zoals het onder andere twee klaslokalen gebouwd in 1879 in Vlaamse re- in het Meerse dialect wordt genoemd. Mogelijk werd het samen naissancestijl, klooster en de parochiezaal, worden gerestau- met de kerkhofmuur gebouwd maar er zijn geen gegevens over reerd en krijgen een publieke functie. Verder is er ruimte voor het bouwjaar bekend. Het gebodenhuis diende vooral om ‘s woningen, een dienstencentrum, bed and breakfast en een ge- zondags na de mis allerlei officiële berichten af te kondigen en zellig dorpsplein. Opnieuw een stukje patrimonium dat be- kenbaar te maken. Dat gebeurde meestal door de veldwachter. waard blijft.

31 Recreatiedomein De Mosten

De Mosten is een oase van rust en ontspanning voor alle leef- feltennissen. Kortom, De Mosten staat garant voor avontuur en tijden. Het is een paradijs waar iedereen - jong en iets minder ontspanning en is de ideale partner voor een gezellig dagje uit. jong - zich naar hartenlust kan uitleven of heerlijk kan relaxen. Wie zich enkel aan een zwemvijver verwacht, zal aangenaam Openingsuren & tarieven verrast zijn door het gevarieerde aanbod van De Mosten. In de De specifieke openingsuren (afhankelijk van zomer- of win- omliggende, uitgestrekte bossen ligt een uitgebreid netwerk terseizoen) en de geldende tarieven (zwemvijver, watersport aan wandel-, fiets- en ruiterroutes. Naast de visvijver en de wa- & vissen) vind je op www.hoogstraten.be. tersportvijver zijn er verschillende buitensportmogelijkheden De Mosten | Hoogeind 74 | 2321 Meer voor een actieve teambuilding. Je kan er gratis beachvolleybal- [email protected] len, badmintonnen, kegelen, basketten, minivoetballen of ta-

32 Buitenspel aan De Mosten Goodlife Cablepark Buitenspel organiseert verrassende outdooractiviteiten voor Wakeboard- & Waterskicentrum scholen, verenigingen, bedrijven, families en vrienden Goodlife Cablepark is de eerste wakeboard- en waterskikabel- groepen. Voor elke groep wordt een programma op maat sa- baan in de provincie Antwerpen die in 2014 haar deuren mengesteld, waarbij plezier en samenwerking centraal staan. opende. Het was meteen een schot in de roos. Deze hippe Er is een gevarieerd aanbod aan avontuurlijke groepsactivitei- sport spreekt een breed publiek aan: jonge kinderen, trendy ten zoals boogschieten, kanovaren, touwenparcours, tonsur- jongeren en sportieve volwassenen; iedereen is welkom. fen, wip-it, smart-waterpipe, ... Maak je klaar voor een geweldig avontuur: met een snelheid Uiteraard word je vakkundig begeleid door de ervaren anima- van 30 km per uur scheer je over het water langs de 650 m toren van Buitenspel. lange kabelbaan.

Buitenspel aan De Mosten | 0474 91 65 19 Goodlife Cablepark | 0477 82 84 70 [email protected] | www.buitenspel.be [email protected] | www.goodlifecablepark.be

Goodlife Cablepark, wakeboard- en waterskikabelbaan 33 Het Land van Hoogstraten MEERSEL-DREEF

Ook al is Meersel-Dreef het kleinste dorp van Hoogstraten, had beloofd een Lourdesgrot op te richten indien hij veilig en op toeristisch vlak is het een sterke trekpleister. Kathedralen wel zou terugkeren van een missie in Punjab (India/Pakistan). en grote kastelen zal je er niet aantreffen en beroemde kun- Hij hield zich aan zijn belofte en zo geschiedde… stenaars hebben er nooit geleefd, maar de boeren, am- bachtslieden en religieuzen, die hier een simpel bestaan Meerselmolen leidden, hebben doorheen de eeuwen tal van interessante De Meerselmolen wordt voor het eerst genoemd in een docu- sporen nagelaten. De geschiedenis van Meersel-Dreef is ment van de heer van Hoogstraten uit 1382. Het was toen sterk verbonden met Nederland en dat komt niet alleen door slechts een kleine, houten constructie, verscholen in het toen- zijn ligging als meest noordelijke dorp van België. malige moerasachtige gebied. Het was niet alleen een graan-, maar ook een olieslagmolen, waarmee olie werd gewonnen uit lijnzaad en koolzaad. Door brand en oorlogsgeweld moest het Kapucijnenklooster gebouw door de eeuwen heen vaak terug heropgebouwd wor- In 1637 bouwde de Kapucijnen een eenvoudige nederzetting op den. de oevers van de Mark en in 1690 werd daar een Kapucijnen- Toch is deze idyllische watermolen aan de Mark altijd bepalend klooster opgericht. Niet geheel toevallig op 10 km van Breda geweest voor het dorpsleven van Meersel-Dreef. Na de brand waar de Kapucijnen tijdens de godsdienstoorlogen (1618-1648) van 1910 werd de molen in zijn huidige vorm herbouwd. Deze, verdreven werden door de calvinisten. De katholieke Nederlan- voor die tijd moderne, turbinemolen vormt nu een bijzonder in- ders die hun geloof wilden belijden, volgden hen. Deze traditie dustrieel monument. In 1998 werd hij geheel gerestaureerd en is door de eeuwen blijven bestaan tot op vandaag en dat ver- sindsdien is hij ook gedeeltelijk bewoond. klaart meteen het ontstaan van het bedevaartsoord in 1895. In augustus viert Meersel-Dreef elk jaar Pater Pio-dag. Pater Pio, Openingsuren de meest beroemde van alle Kapucijnen, heeft hier dan ook een De Meerselmolen is vanaf de laatste zondag van april t/m prachtig standbeeld gekregen. tweede zondag van oktober toegankelijk van 10 tot 17 uur. Groe- pen kunnen de Meerselmolen elke dag bezoeken vanaf april Mariapark t/m oktober (enkel na afspraak). Sinds 1895 is het Mariapark met de Lourdesgrot in België en Nederland een bekend bedevaartsoord. De verschijning van WEETJE Maria in Lourdes bracht ook in Meersel-Dreef een ongeziene Het sluiswiel bij de Meerselmolen werd in 2013 tot ‘meest opmer- Maria-devotie op gang. De Kapucijnen speelden hier graag op kelijke plekje’ van Hoogstraten verkozen. De Meerselmolen wordt in en ‘Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes in Meersel-Dreef’ werd de van water voorzien door een oude arm van de Mark. Op de plaats spil van de devotie aan de grens. Het bos tegenover het kloos- waar die oude arm via een sluis in de nieuwe bedding van de Mark ter, dat aanvankelijk dienst deed als kloostertuin, kreeg een (sluiswiel) uitkomt, vind je een poosplaats met een gedicht van Marc Pairon. nieuwe bestemming als devotiepark. Pater Jan Baptist Rutten

34 35 36 Het Land van Hoogstraten WEETJE In de zijkant van de kerk steekt een kanonskogel. Deze kanonskogel werd door de Fransen in 1814 afgevuurd tijdens De Slag van Hoog- WORTEL straten.

Wortel is als parochie ouder dan Hoogstraten. Door de bezetting van meer dan vijfduizend landlopers-gedetineerden. fusie van de gemeenten in 1977 werd het tot spijt van de Na de afschaffing van de wet op de landloperij in 1993 werden echte Wortelnaren als vanouds weer samengevoegd met de centrale gebouwen van de ‘kolonie’ ingericht als gevangenis. Hoogstraten. Wortel komt van 'wurt', wat ‘hoge oever van De overige gebouwen en gronden kregen een nieuwe bestem- een waterloop’ betekent en van 'lo' (bos). De naam Wortel ming. Het domein, een uniek compartimentenlandschap met wijst dan terug naar een bos op een hoge oever van bossen, weilanden en monumentale dreven, is sinds 1999 be- de Mark. schermd als cultureel-historisch erfgoed, uniek in Europa. Intussen werd de selectieprocedure voor de erkenning van Wortel en Merksplas-Kolonie als Unesco Werelderfgoed op- Sint-Jan-De-Doperkerk gestart. Wellicht maakt de ‘kolonie’ in de toekomst deel uit Dit sobere, gotische dorpskerkje dateert uit de 15de eeuw, al kan van die verzameling bijzondere erfgoedsites. het benedengedeelte in de kerk wel ouder zijn. In de massieve toren hangt het oudste klokje uit de streek (1421). De laatba- Bezoekerscentrum De Klapekster rokke doopkapel met zijportaal tegen de zuidwand van de In het hartje van Wortel-Kolonie, in de oude landlopersboerde- toren, dateert uit de 18de eeuw. De glas-in-loodramen uit 1935 rij, bevindt zich bezoekerscentrum De Klapekster. Dit gebouw zijn van Jan Huet (1903-1976), een Wortelse kunstenaar die op werd helemaal gerenoveerd en heringericht door vrijwilligers het kerkhof vlakbij de kerk begraven is. van Natuurpunt Markvallei. Het is de ideale uitvalsbasis voor wandelaars en fietsers: in de unieke sfeer van de landloperij De Rijksweldadigheidskolonie ontvangen ze je graag om er even te verpozen, iets te drinken Armoede is van alle tijden, al was er vroeger een verschil tussen bedelaars en landlopers. Liefdadigheidsinstellingen zorgden voor bedelaars of armen van eigen streek; vreemde bedelaars of landlopers werden meedogenloos verjaagd. Aan het einde van de 18de eeuw kreeg de armenzorg met de Franse overheer- sing een nieuwe structuur en nam de overheid diverse initia- tieven. Zo richtte ze in 1822 in Wortel een vrije landbouwkolonie op waar arme gezinnen werden tewerkgesteld. Het project kende echter geen succes en werd na de Belgische onafhanke- lijkheid afgevoerd. Na de nodige aanpassingen startte de Rijksweldadigheidsko- lonie in 1881 opnieuw en werd het een thuishaven voor landlo- pers en bedelaars. Tot aan de Eerste Wereldoorlog was er een

37 of om het Jan Spannenburgmuseum te bezoeken. Je krijgt er meer uitleg over de historiek van de kolonie, over de natuur in het grensgebied en het landschapsbe- heer. Daarenboven worden er regelmatig gelegenheidstentoonstellingen georga- niseerd en er worden verschillende edu- catieve pakketten aangeboden.

Openingsuren De Klapekster is open van donderdag t/m zondag vanaf 13 uur. Voor groepen en scholen zijn er, na af- spraak, geleide bezoeken, natuurwan- delingen en rondleidingen mogelijk.

Paalkamperen Wortel-Kolonie heeft niet alleen cultuur- rende vogels. De spelregels zijn eenvou- hoefsmeden en dierenartsen zijn mee historisch een bijzondere waarde, maar dig: in een straal van tien meter rondom aangegeven en maken dat Hoogstraten ook de natuur is een uiterst waardevol de waterpomp, mag je kamperen met een prima bestemming is voor een ruiter- natuurwetenschappelijk geheel. Het maximaal drie tentjes en tien personen vakantie. landschap is een prachtige mozaïek van en dit voor maximaal 48 uur. Kamperen verschillende miniatuurlandschappen is er volledig gratis en zonder twijfel een met verscheidene bostypes, grasland, Loopomloop fantastisch avontuur. heidegebied en vennen. Het is dan ook Als het net allemaal iets sneller mag gaan niet verwonderlijk dat de fauna en flora of als je je vakantie in Hoogstraten spor- hier welig tiert. Ruiterroutenetwerk Taxandria tief wil starten, is de loopomloop in Wor- Te midden van al dit overweldigend na- Ook paardenliefhebbers hebben hun tel-Kolonie perfect. Het parcours is 95% tuurschoon ligt een vredige paalkam- eigen netwerk dat onder ander dwars onverhard en er is zowel aan de begin- peerplaats verscholen, waar je door Wortel-Kolonie loopt. Zowel ruiters nende loper als aan de geoefende atleet ongestoord één kan worden met de na- als menners kunnen hun hart ophalen gedacht. Er zijn drie verschillende lussen tuur. Als je ‘paalkampeert’, geniet je langs een volledig bewegwijzerd en van 5, 6 & 10 km, die je makkelijk kan vol- volop van de rust en de natuur met enkel grensoverschrijdend netwerk dat 190 ki- gen aan de hand van de specifieke be- basiscomfort. Geen ontbijt op bed, lometer aantrekkelijke ruiterpaden met wegwijzering. De startplaats is telkens warme douche of gratis Wi-Fi, maar wel elkaar verbindt. Goed uitgeruste mane- aan bezoekerscentrum De Klapekster. een fantastische brok natuur en kwette- ges, ruitervriendelijke cafés en logies,

38 39 Wortel-Kolonie kerkhof Hoogstraten in Groenten & Bloemen

40 UiT in Hoogstraten

3de dinsdag van de maand Maandelijkse marktdag Laatste vrijdag april Verlichte avondmarkt 4de zondag april Opening toeristisch seizoen Hoogstraten Erfgoeddag Vlaamse Molendag 1ste zondag mei Meermarkt: Kunst- en Lentemarkt 1ste zondag juni Meermarkt: Muziek- en Dansmarkt 1ste en 2de zondag na Pinksteren Heilig Bloedprocessie Kermis & torenbeklimming Tentoonstelling IKO 2de woensdag na Pinksteren Jaarmarkt & stratenloop 1ste zondag juli Meermarkt: Kindermarkt Vrijdag voor 11 juli Vlaanderen Feest! Vat van ‘t Stad 1ste zondag augustus Meermarkt: Proefmarkt 2de woensdag in juli & augustus Bokes in ’t Groen: Muzikale picknickmiddag Elke woensdag in augustus Beiaardconcerten 2de weekend (vr & za) augustus Antilliaanse Feesten Voorlaatste zondag augustus Folkloristisch kinderfeest ‘Begijntjes Laat Besluit’ Laatste zondag augustus Fietshappening Schakel Noord Provinciale Molendag 1ste zondag september Meermarkt: Boerenmarkt 2de zondag september Open Monumentendag 3de weekend (za, zo & ma) september Hoogstraten in Groenten & Bloemen

Evenementenkalender Land van Mark & Merkske Elk jaar bundelen Hoogstraten, Merksplas & Baarle-Hertog hun evene- UIT IN menten en activiteiten in een gezamenlijke evenementenkalender. KinderKindervoorstellingvoorstelling Vat van ’t Stad Hoogstraten HOOGSTRATEN MERKSPLAS Dit leuke bewaarboekje in handig pocketformaat geeft je een overzicht BAARLE-HERTOG van een reeks bruisende, hartverwarmende en kindvriendelijke evene-

KorenpikkenKorenpikken Merksplas Deze kalender is slechts een selectie van de menten in het Land van Mark & Merkske. De kalender is gratis af te evenementen die plaatsvinden in Hoogstraten, Merksplas en Baarle-Hertog. Op de website www.UiTinvlaanderen.be vind je de volledige lijst terug. halen in de verschillende infokantoren of je kan hem downloaden op

= kindvriendelijk EVENEMENTENKALENDER Kaarskensprocessie Baarle-Hertog www.hoogstraten.be.

41 Overnachten in Hoogstraten

42 Om ten volle van alle Hoogstraatse troeven te kunnen genieten, kan je best een paar dagen uittrek- ken. Hoogstraten biedt verschillende overnachtingsmogelijkheden, aangepast aan ieders smaak en budget. Een actieve vakantieboerderij met het hele gezin? Een pittoreske bed and breakfast in het bruisende stadscentrum? Of liever een authentiek gerenoveerde hoeve? De Hoogstraatse gastvrijheid staat garant voor een gul en warm onthaal. Wat je ook kiest, elke adres vormt de perfecte uitvalsbasis voor een boeiende ontdekkingstocht doorheen Hoogstraten. Bovendien zijn al de logies in deze brochure officieel vergund, erkend of aangemeld bij Toerisme Vlaanderen.

Vakantieboerderij DE BOUWHOEVE Familie Geens-Geysen Bed & Breakfast FRAGARIA Bouwhoef 2 Minderhoutsestraat 69 2323 Hoogstraten-Wortel 2322 Hoogstraten-Minderhout 03 314 34 20 0495 88 50 06 [email protected] www.debouwhoeve.be [email protected] 6 vakantiewoningen: 2 tot 6 personen, 4 tot 4 personen www.fragaria.be Privé sanitair - Internet aanwezig, wifi op de kamer 3 kamers, 6 personen - privé sanitair Kamer met ontbijt: single: € 65 - double: € 130 Internet aanwezig, wifi op de kamer 2 pers. 4 pers. 6 pers. LS HS LS HS single: € 65 - double: € 86 Weekend € 170 € 200 € 230 € 220 € 240 Midweek € 170 € 205 € 245 € 230 € 280 Week € 220 € 330 € 410 € 380 € 470

43 Bed & Breakfast DEN HEIDRIES Bed & Breakfast INN’T HOOG Familie Aernouts - Van Dyck - Verheyen Hilde Faes Heidries 7 Heilig Bloedlaan 295 2320 Hoogstraten 2320 Hoogstraten 0474 84 45 69 0478 46 17 66 [email protected] [email protected] www.den-heidries.be 2 kamers, 4 personen 2 kamers, 4 personen - privé sanitair Privé sanitair - Internet aanwezig, wifi op de kamer Internet aanwezig, wifi op de kamer single: € 40 - double: € 80 single: € 35 - double: € 70

Domein Den Rooy Familie SPRANGERS Ulicotenseweg 54-56, 2328 Hoogstraten-Meerle Sprangers-Snoeys 03 315 83 36 Loenhoutseweg 62 [email protected] - www.denrooy.com 2320 Hoogstraten 23 kamers - privé sanitair 03 314 52 58 - 0472 69 15 31 Internet aanwezig, wifi op de kamer [email protected] 2 kamers, 4 personen - gemeenschappelijk sanitair single: € 69 - double: € 89 - triple: € 99 Internet aanwezig, wifi op de kamer Gratis parking single: € 25 - double: € 50

44 Dré & May Aerts-Verheyen Minderhoutsestraat 51b 2322 Hoogstraten-Minderhout 03 314 71 97 - 0478 62 17 02 [email protected] www.devenhoef.be 2 kamers, 5 personen - gemeenschappelijk sanitair Internet aanwezig, wifi op de kamer

Bed & Breakfast DE VENHOEF single: € 35 - double: € 55 Horeca in Hoogstraten Een bezoek aan Hoogstraten is maar pas compleet als je ook de inwendige mens niet vergeet. Geen moeilijke op- dracht in Hoogstraten: gezellige cafeetjes, leuke tavernes en brasseries voor een smaakvolle snack, gerenom- meerde restaurants voor een uitgebreid diner of zalig genieten van eigenbereid ijs… Ver hoef je het niet te zoeken en er is meer dan keuze genoeg voor ieders smaak en budget.

Restaurant BEGIJNHOF DEN BOTTEL Inge Aerts, Vrijheid 108, 2320 Hoogstraten Marc Ceuppens & Annick Moors 03 314 66 25 Vrijheid 162 [email protected] - www.restobegijnhof.be 2320 Hoogstraten Open: van 12 tot 14.30 uur & van 18 tot 21 uur, 03 314 92 29 zondag van 12 tot 21 uur [email protected] - www.denbottel.be Sluitingsdagen: dinsdag & woensdag Open: elke dag vanaf 10 uur

45 =

IJsboerderij DE BOUWHOEVE DEN ENGEL Familie Geens-Geysen Vrijheid 167, 2320 Hoogstraten Bouwhoef 2, 2323 Hoogstraten-Wortel 03 314 13 64 03 314 34 20 [email protected] - www.denengel.com [email protected] - www.debouwhoeve.be Open: dinsdag t/m zaterdag vanaf 11.30 uur, Open: zomer: van 11.30 tot 20 uur zondag vanaf 10.30 uur winter: van 11.30 tot 18 uur, zondag tot 20 uur Sluitingsdag: maandag Sluitingsdag: maandag

Taverne-Brasserie ‘t HEIKE Brasserie-Resto DE GULDEN COPPE Adams Wilma Vrijheid 173 Bredaseweg 56, 2322 Hoogstraten-Minderhout 2320 Hoogstraten 0474 35 23 36 03 314 91 94 [email protected] - www.hetheike.be [email protected] - www.deguldencoppe.be Open: dinsdag, vrijdag, & zondag vanaf 11.30 uur, Open: elke dag vanaf 11.30 uur, zaterdag vanaf 12 uur maandag & zaterdag vanaf 15 uur Sluitingsdag: maandag Sluitingsdagen: woensdag & donderdag

46 =

Taverne DE JACHTHOORN Hans Van Den Broeck & Kelly Donckers Vrijheid 200, 2320 Hoogstraten HOF TER SMISSE 03 314 36 13 Vrijheid 3 [email protected] - www.taverne-jachthoorn.be 2320 Hoogstraten Open: maandag t/m vrijdag vanaf 8 uur, 03 314 58 85 zaterdag & zondag vanaf 9 uur [email protected] Sluitingsdag: donderdag www.vandersmissen.org Open: elke dag, naargelang uw wensen =

Tinne Aernouts = Vrijheid 118 2320 Hoogstraten 03 314 66 65 [email protected] Restaurant NOORDLAND www.brasseriemanifest.be Lodewijk De Konincklaan 276, 2320 Hoogstraten 03 314 53 40 Open: maandag, woensdag & donderdag: 8 tot 17 uur [email protected] - www.noordland.be (keuken tot 16 uur) Open: van 12 tot 14.30 uur & van 18 tot 21.30 uur vrijdag, zaterdag & zondag: 8 tot 20 uur Sluitingsdagen: dinsdag en woensdag (uitgezonderd Sluitingsdag: dinsdag feestdagen)

47 Hoogstraten where a magnificent past and animated present go hand in hand

The E19, Europe's busiest motorway, tion of the municipalities in 1977, Hoog- The flat land of churches leads to a fascinating border region in straten was combined, as of old, with the and chapels the north of Belgium, where two coun- surrounding villages of Meer, Meerle, Lovers of scenic beauty and rural peace tries meet. Here Hoogstraten and its bo- Meersel-Dreef, Minderhout and Wortel. will discover that there are still idyllic roughs Minderhout, Meer, Meerle, And since 1985 Hoogstraten has been en- spots to be found in the boroughs dotted Meersel-Dreef and Wortel invitingly await titled to call itself a 'stad' - a town - once happily around Hoogstraten. This is the your visit. The convivial atmosphere of more. Flemish countryside where the landscape the place is much apprized and that in it- is studded with churches and chapels self makes Hoogstraten an attractive des- such as St. Salvator's Church in Meerle, tination. A unique part of the St. Clemens' Church in Minderhout, the World’s Heritage Church of St. Jan-de-Doper (John the Bap- Hoogstraten owes its name to the 'hoge Hoogstraten is the historic heart of the tist) in Wortel and the Church of O.L.- straat' or 'high road', once a military amalgamated municipalities. Its magni- Vrouw Bezoeking (the Visitation of the highway which linked the old trading ficent past lives on in a number of stri- Virgin Mary) in Meer. The centres of Bremen, Lubbecki and 's Her- king monuments. The magnificent Chapel of O.L.-Vrouw van den Akker (Our togenbosch. In the year 1210 Hoogstra- heraldic display of colour in the 16th cen- Lady of the Fields) in Minderhout and St. Lucia's Chapel in Meersel-Dreef are parti- ten was granted the title of 'Town and tury lead glass windows and the tape- cularly charming. And in this busy place Freedom' but under the control of the stries in St. Catharina's Church are of pilgrimage you also find the Capuchins' Count and Countess Antoon de Lalaing absolutely superb. Our remarkable his- Chapel, Maria Park and the Lourdes (+1540) and Elisabeth van Culemborg tory is brought to life by the many tombs Grotto which are open every single day (+1555) the 'Land van Hoogstraten' be- and the choir stalls, each gems of Gothic free of charge. came a county, a title which was besto- woodcarving, also dating from the 16th wed upon it by no less a person than century. This cathedral of the Holy Blood An open invitation Margaretha of Austria. Their period of go- is also a meeting place for pilgrims. The to walkers and cyclists vernment was the real pinnacle in the precious relic is stored in a golden shrine The area in and around Hoogstraten is a town's history. Hoogstraten remained in and paraded every year in the famous paradise for walkers and cyclists. You will the hands of the de Lalaing family until Procession of the Holy Blood. The Church find an excellent network of signposted 1709 after which the town was transfer- is open from April to the end of October, cycle paths, like the Aardbeienroute (40 red to the Salm-Salm family. every afternoon, except on Monday. Ad- km) and the Landlopersroute (55 km). The mission is free. brochure of walks describes the Deken In 1740 Hoogstraten was elevated to a Lauweryspad, the Watermolenpad, the duchy by Emperor Charles VI, but barely A little further up the street, concealed Kapucijnenpad, the Jan Huetpad and the half a century later, during the French behind a high white wall, you will find the Aardbeienpad. Note that the last of these rule, Hoogstraten lost its titles of town tranquillity of a rural beguinage where walking routes refers to the Hoogstraten and duchy. As a result of the amalgama- you may wander at will. speciality: 'de aardbei' or strawberry!

48 Hoogstraten ou le mariage heureux d'un riche passé et d'un présent dynamique

L'axe routier le plus utilisé de l'Europe, demi-siècle plus tard à peine, sous domi- Le plat pays des églises l'E19, vous fera traverser une région fron- nation française. et des chapelles talière fascinante du Nord de la Belgique, La fusion des communes en 1977 unifie Les amoureux de la nature et de ses pai- là où deux pays se rencontrent. C'est là une nouvelle fois Hoogstraten aux villa- sibles charmes ne manquent pas de trou- que vous attendent pour une visite Hoog- ges avoisinants de Meer, Meerle, Meer- ver dans les communes avoisinantes de straten et ses communes avoisinantes: sel-Dreef, Minderhout et Wortel. Hoogstraten quantité de petits coins idyl- Minderhout, Meer, Meerle, Meersel- Hoogstraten a d'ailleurs reconquis en liques. C'est le plat pays flamand, pay- Dreef et Wortel. Hoogstraten a su proté- 1985 le titre de ville. sage marqué par ses églises et ses ger quelques vestiges de son riche passé chapelles: l'église Saint-Sauveur de historique, mais a aussi su évoluer pour Meerle, l'église Saint-Clément de Minder- devenir une ville moderne au style bien Une pièce unique hout, l'église Saint-Jean Baptiste de Wor- particulier. du Patrimoine Mondial tel et l'église Notre-Dame de la Visitation Hoogstraten est le coeur historique de la de Meer. La chapelle Notre-Dame des C'est une ville qui sait apprécier et faire commune née de la fusion. Son riche Champs de Minderhout et la chapelle apprécier la convivialité, qui sait séduire passé a été préservé dans quelques mo- Sainte-Lucie de Meersel-Dreef ont de pé- le visiteur et lui donner envie de revenir. numents dignes d'intérêt. L'église lerinage très recherché inclut le cloître Sainte-Catherine vous éblouira par la ri- des Capucins et le parc de Marie, ainsi Hoogstraten doit son nom à la grand-rue chesse des couleurs héraldiques des vi- que la grotte de Lourdes, accessible pra- (‘hoge straat’), une ancienne grande voie traux et des tapisseries du XVIe siècle. tiquement tous les jours. de communication entre les grands cen- Les tres commerciaux qu'étaient Brême, Lü- bancs du choeur de la même époque - Un paradis des marcheurs beck et 's Hertogenbosch. En 1210, des bijoux de sculpture gothique - et les et des cyclistes Hoogstraten obtient le statut de ‘Ville nombreux tombeaux sont autant de té- La région de Hoogstraten est un véritable franche’, mais sous la souveraineté du moins silencieux de notre prestigieuse paradis des promeneurs, et que vous comte et de la comtesse Antoine de La- histoire. Cette cathédrale du Saint-Sang soyez à pied et en vélo, vous vous en laing (+1540) et d'Elisabeth de Culem- est aussi le lieu de rencontre de tous les donnerez à coeur joie. Vous découvrirez borg (+1555), le ‘pays de Hoogstraten’ pélerins. Cette précieuse relique est con- dans les environs de Hoogstraten un ex- devient un comté, titre qui lui est attribué servée dans une châsse dorée et est cellent réseau de pistes cyclables dont la que Marguerite d'Autriche. Leur règne transportée chaque année dans la célè- Aardbeienroute (40 km) et la Landlopers- marque l'apogée de l'histoire de la ville. bre procession du Saint-Sang. L'église route (55 km). Notre brochure à l'inten- Jusqu'en 1709, Hoogstraten reste dans la est ouverte tous les jours d'avril à fin oc- tion des randonneurs vous fournira la famille de Lalaing, après quoi la ville tobre. description des sentiers Deken Lauwe- passe à la famille de Salm-Salm. Vous découvrirez à quelques mètres de ryspad, Watermolenpad, Kapucijnenpad, En 1740, Hoogstraten est élevé au rang là, derrière une haute muraille blanche, Jan Huetpad, et Aardbeienpad. Ce dernier de duché par l'empereur Charles VI, mais le béguinage local où vous aurez toute li- itinéraire évoque d'ailleurs la spécialité perd son titre de ville et de duché un berté de vous promener. par excellence de Hoogstraten: la fraise!

49 Hoogstraten, reiche Vergangenheit und lebendige Gegenwart

Die am meisten befahrene Autobahn Eu- Herzogtum. Durch die Gemeindefusion Das Land der Kirchen ropas, die E19, führt Sie direkt in ein im Jahr 1977 und Kapellen reizvolles Grenzgebiet im Norden Bel- wurde Hoogstraten wieder, wie in ferner Wer Natur und ländlichen Frieden liebt, giens. Am Treffpunkt zweier Länder war- Vergangenheit, mit den umliegenden entdeckt in den Gemeinden rings um ten die Stadt Hoogstraten und die Dörfern Meer, Meerle, Meersel-Dreef, Hoogstraten noch unversehrte Idylle. In dazugehörigen Gemeinden Minderhout, Minderhout und Wortel vereint. Seit 1985 diesem flämischen Landstrich prägen Meer, Meerle, Meersel-Dreef und Wortel darf Hoogstraten sich wieder Stadt nen- Kirchen und Kapellen das Landschafts- auf Ihren Besuch. Zwar spürt man hier nen. bild, wie die St. Salvatorkirche in Meerle, und da noch den Hauch einer bewegten die St. Clemenskirche in Minderhout, die Vergangenheit; ansonsten hat Hoogstra- Kirche des Hl. Johannes des Täufers in ten sich jedoch zu einer modernen Stadt Ein einzigartiges Stückchen Wortel oder die Kirche Unserer Lieber mit einem ganz eigenen Stil ent wickelt. Weltkulturerbe Frau zur Heimsuchung in Meer. Auch die Sie ist geprägt von einer freundlichen Kapelle Unserer Lieben Frau vom Acker in Hoogstraten ist das historische Herz der Minderhout und die St. Luciakapelle in und stimmungsvollen Atmosphäre, und Fusionsgemeinden. Die reiche Vergan- Meersel-Dreef üben einen besonderen das macht sie zu einem attraktiven Aus- genheit blieb in einer Reihe bemerkens- Zauber aus. In diesem vielbesuchten flugsziel. werter Baudenkmäler erhalten. Der Wallfahrtsort gibt es außerdem noch das Der Name Hoogstraten leitet sich von Besucher der St. Katharinenkirche wird Kapuzinerkloster mit Mariapark und ‘hoge straat’ (hohe Straße) ab. Dabei jedesmal aufs Neue überwältigt von der Lourdesgrotte, die jeden Tag gratis be- handelte es sich um eine ehemalige heraldischen Farbenpracht der Bleiglas- sucht werden können. Heerstraße, die die Städte Bremen, Lü- fenster aus dem 16. Jahrhundert und der beck und 's Hertogenbosch miteinander prächtigen Wandteppiche. Das ebenso verband. 1210 erhielt Hoogstraten den alte Chorgestühl - Perlen gotischer Freibrief, aber unter der Herrschaft von Schnitzkunst - und die zahlreichen Grab- Graf und Gräfin Anton de Lalaing (geb. mäler erwecken die Geschichte dieser Ein Paradies für Wanderer 1540) und Elisabeth van Culemborg (geb. Region zu neuem Leben. Die Kirche ist und Radfahrer 1555) erhob Margarete von Österreich auch ein beliebter Wallfahrtsort. Dort Wanderer und Radfahrer können sich in das ‘Land von Hoogstraten’ zur Graf- wird nämlich ein Tuch mit dem "heiligen Hoogstraten und Umge bung nach Her- schaft. Die Regentschaft der Blut" aufbewahrt. Die kostbare Reliquie zenslust ausleben. Für sie wurden öster reichischen Statthalterin bedeutete befindet sich in einem vergoldeten zahlreiche ausgeschilderte Routen erar- einen Höhepunkt in der Geschichte der Schrein und wird alljährlich während der beitet, darunter für Radfahrer die Aard- Stadt. Bis 1709 blieb Hoogstraten im Be- berühmten Heilig-Blut-Prozession durch beienroute (40 km) und die sitz der Familie Lalaing; danach wurde die Straßen von Hoogstraten getragen. Landlopersroute (55 km). Zu den Wander die Stadt Eigentum der Familie von Salm- Die Kirche ist von April bis Ende Oktober wegen gehören der Deken Lauweryspad, Salm. In 1740 wurde Hoogstraten von Kai- täglich frei zugänglich. Etwas weiter ent- der Watermolenpad, der Kapucijnenpad, ser Karl VI. zum Herzogtum erhoben, decken Sie, verborgen hinter einer der Jan Huetpad und der Aardbeienpad. aber nur ein knappes Jahrhundert später, hohen, weißen Mauer, den ländlichen Letzterer verweist übrigens auf die be- während der französischen Herrschaft, Beginenhof, der ebenfalls besucht wer- rühmteste Spezialität Hoogstratens, verlor die Stadt ihre Titel als Stadt und den kann. nämlich Erdbeeren.

50

H O N E U E G T V S V F E E O S F T N H R H E T A O I O A E W T F H

N

E

V

T

A

In de centrumstraten van Hoogstraten is A

R

T

S AT

R A een blauwe zone ingesteld. Dit betekent TR

E S OLEN M

A M O

L L dat je enkel kan parkeren door het ge- E E N

S S T

T L R E A

R bruik van een parkeerschijf. Binnen deze E A E M T

A S

KER T AK R

N zone krijg je dan een maximale parkeer- N A

E

A

A

L T VAN AERTSELAERPLEINN T

V

O

tijd van 2 uur. Wil je langer dan 2 uur par- M

MOERSTRAA BO keren, parkeer dan in de zijstraten T S

UIL

L

E

B

E O

(voorbij de blauwe zone) of op één van de . N X

T AKKER

E

L L S

KKERS S T parkings in het centrum. A TRAA T S T R J

I A

H A A S

T G T

T T A IP N S

B Z T

T A

U K E

A P R O N P

N A EEN G L

NT D E K

E K K K K R K

EM E B P

A

Z A T BIE S R A M M I T

O U NN O

MMU EN I D T

T PO S E E T

STR O

E

E A E A S

T M L

S E L

T T

I

J E H

E E

N L

R R O T E F AT S BRO A RA T S

EN A T

S S R T SL

R. OM R H

53 A M C ERHO T S S AAT F BO P J O 8 T I ‘S S R T E W GUSTAAF S E W D E G De Mark I G U ER E S O T S A R H T A B IJN R B J EG HO A R F I A T T S R J I 3 T KA R V A R E N EELL B T A A OOOM A M U R HHE L ST EM RA O T EL G AT R R S IJK M SSEES O . L B TR R E A T A N T A T A . E S M D A G L R L E R E E L RA U T G A VVIIN C S P L E A EL T ISA S P IN BE O TLA G AN D E S R T F L R

D . EKEN S A ENDEN 4 LINDENDREEF STRA 1 A AT ALF RED . HOEFIJZERFZFIJZ WIL DE D DELA 86 E AN 2 L A . L N APEREN STTR R A GEMEESTER J. VA RAAT T BUR S IN N GGS E S KER 5 S TTR ELDAK S WER I R A M D A I S 7 T R T E E A A V

H R

J T I AT S R RA R E ST M T S L V BU RY IZEEL K WEER A L OOK U K S ST LA A RA D S M A EN T T EK E L D E A L B B S E O D EK U T 6 OU ST W A W H ENE RA A GRO A O R T E T AT F S N RA E T A SSSS N ER J A K I S AK L L T BBAK A E NNB A E E E D C N T T T B T T E H A POOT E A N T K K O J K H E A E 9 L N RS O JA L SST F AK AER B S V T ST T E A R. R S G S N . 1. Stadhuis - Administratief Centrum L I T CCU AAN L R U IIL A Y E A C K H T S TToeroerisme Hoogstraten T LOENHOUTSEWEG R A A T 2. Sint-Katharinakerk PA ST OO H R L 3. Begijnhof E T A I A M L RA B G T ER S T B M ZS Stedelijk Museum Hoogstraten N L L T O A R A S . E M B A D L O SA S L SST L 4. Bibliotheek T O K O R P C A S VEILING A T N D R. I T E 5. IKO De Kunstacademie HOOGSTRATEN K N AM O AAT PE 6. IKO - ateliers Groenewoud K TR LA I LEN SS AR E REM D 7. Rozenkranspark K J I SSTR. 8. Speelplein Den Dijk W ERMAN E LD E L D K O RIES 9. Woonzorgcentrum Stede Akkers U ID T HE O I S U RIE S L E HEID O N

LEI . D K

B R O 86 53

M R T S M S Wandel- etsknooppunt

O E S

G R E S ENS S T S M N E L LAM E T OGE E W R H

P 1 K E A S E R Parking - parkeermogelijkheid

T A E

R T T A E A N M E HO L U - V

T A Blauwe zone

H

INNT S T E A S I C L H 51

I A T G E

C L T S S B E VA H S HOU L T T R O A E A

E

L T

D

S

S E

T S

T R

A R

Hoogstraten, in de provincie Toerisme Hoogstraten Antwerpen, is het meest Historisch Stadhuis | Vrijheid 149 | 2320 Hoogstraten BREDA TILBURG E312 A16 E312 noordelijke stadje van 03 340 19 55 | [email protected] | www.hoogstraten.be N E D E R L Vlaanderen aan de grens A EINDHOVEN HOOGSTRATEN N Openingsuren: Maandag t/m vrijdag: 9 tot 12 uur en 13 tot 16 uur D met Nederland. Het ligt op 37 km van Antwerpen en op Zaterdag, zondag en feestdagen: 10 tot 12 uur en 13 tot 16 uur E19 30 km van Breda. Het situ- 1 oktober tot 31 maart: zondag gesloten ANTWERPEN E34 eert zich centraal tussen de Sluitingsdagen: 1 & 2 januari | Pasen | 1, 2 & 11 november | 25 & 26 december autosnelwegen E19 en E34. 7 Nuttige adressen: Stadsbestuur Hoogstraten | Vrijheid 149 | 2320 Hoogstraten | 03 340 19 11 E19 Vanuit Antwerpen neem je Politie Noorderkempen | Vrijheid 13 | 2320 Hoogstraten | 03 340 88 00 afrit 2 in Loenhout, vanuit Brandweer | Sint Lenaartseweg 38 | 2320 Hoogstraten | 03 314 32 11 Breda afrit 1 in Meer. HASSELT

E40 BRUSSEL Foto’s: p. 5 toren Mon Rigouts - p. 7-8-18-29 Mie De Backer - p. 11-35 Jan Willem Storm van Leeuwen E40 p. 23-37 Daniël Rys - p. 24 Evelien Jansen - p. 36 Philippe Wuyts - p. 38 Wim Verschraegen

p. 40 Linda Van der Auwera - p. 42 Toerisme Provincie Antwerpen 0477 66 11 60 Jan Croes Vormgeving: I 278, 2320 Hoogstraten De Konincklaan Lodewijk Aperen, Van Roger Toerisme, Schepen voor V.U. I VVV Hoogstraten en Stadsbestuur Hoogstraten Uitgave:

E411