Decentralizaon and Local Government Strengthening Program (DLGP)

Government of and the Inter-American Development Bank

District Strategic Development Plan 2015 - 2025

Version 1.0

1 Execuve Summary ______5

Introduce ______6

Werkmethodiek 7 Voorspoed portfolio model 7 Voorspoed Netwerk Economie 8 Geïdentificeerde Algemene uitdagingen in Suriname 9 Resultaten 10 Kernopdracht 11 Baseline ______14

Historisch 15 Ressorten 15 Demografie 16 Populatie Ressorten Brokopondo 16 Ressort 16 Ressort 17 Ressort 18 Ressort 19 Ressort Centrum 20 Ressort 21 Totale populatie 22 Economie 23 Hot issues Grondenrechten en Goudwinning 23 Grondenrechten Inheemse en Tribale volkeren van Suriname 25 Milieu 26 Toerisme 27 Ondernemerschap 28 Best Practices 29 The formulaon of vision and mission of the District of Brokopondo and related issues ______30

Definitie: Brokopondo duurzaam ontwikkelen 31 Resultaten hoorzittingen 2013 en workshops 2014 32 2 Complexiteit 32 Vision 34

Discussie 35 Vision 35 Vision 2025 35 Mission 36 Doelstellingen 36 SWOT Brokopondo ______37

Strengths 38 Opportunities 39 Threats & Weaknesses 40 Strategisch plan districtsniveau ______41

Kritische succes factoren 42 Van project matig naar programmatisch werken 42 Gefaseerde aanpak: integraal 42 Fase 1 Brokopondo Sustainable Development Team 43 Fase 2: Interne versterking 43 Fase 3: Strategisch planning: Plan-Do- Check-Act 43 Fase 4. Veiligheid, wetgeving en orde 44 Fase 5: Sustainable Economic Development 44 Interne oplossingen ______45

Strategisch plan ______46

Tijd en financiële constraints 48 Doelstellingen 49 Financiering ______53

Algemeen 53 Grotere programma’s en kleine projecten 53 Bijlagen ______55

3 Local level: Projecten 56 I. dorpsniveau 56 II. Ressortniveau 57 III. Districtsniveau 61 Projecten voor het district en per ressort 63 Evaluae workshops 71

Bevindingen Werksessie 3 71 Observaties 71 Bijlage resultaten workshop Vision 72

Goedkeuringsverklaring 75

4 Executive Summary

Project District Strategic Development Plan Brokopondo

Opdrachtgever DLGP

Doelstelling Het opstellen van een DSOP voor en door het district Brokopondo

Periode van uitvoering 2013 - 2014

Responsible Ray Jong A Lock

Ondersteunende consultants Carol Partoredjo, Vincent Kenswil

Methodiek Get!T action based learning

Concept Roy Silos

Speciaal woord van dank aan Rildo Aseri

5 Introductie

Decentralization and Local Government Strenghtening Program (DLGP) is het Decentralisatie programma van de Overheid met als sponsors het Ministerie van Regionale Ontwikkeling en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank.

In het kader van DLGP is een stappenplan opgesteld voor districten om te voldoen aan certificatie vereisten en zo zelfstandige uitvoering van projecten te mogen doen. fase 1: vestigen van capaciteit in de districten voor het zelfstandig beheren van de districtsinkomsten en –uitgaven. fase 2: certificering: het formuleren van een Vision en Mission en een daarbij behorend kapitaal-investerings programma (een CIP).

Het doel van het Districts Strategisch Ontwikkelingsplan Plan (DSOP) is de strategische vormgeving van het district voor de komende 10 jaren: 2015-2025.

Het Brokopondo DSOP is samengesteld door: het Districtsmanagement team districtsraad ressort raadsleden andere belangstellenden voor deze vormgeving van hun bestaan.

Voor het garanderen van succes is een vereiste de projecten en programma’s binnen het Districts Plan en de Districtsbegrotingen uit te voeren.

Dit document is 100% samengesteld uit de bevindingen van het Districtsmanagement team, de districtsraad, ressort raadsleden en andere lokale belangstellenden voor deze vormgeving van hun bestaan.

Op 16 oktober 2014 is de finale presentae gehouden met de resultaten, waarbij het document is geadopteerd door de aanwezige DR leden en de Districts Commissaris.

Ray Jong A Lock

6 Werkmethodiek Ten behoeve van het DLGP programma hebben 4 consultants proactief besloten samen te werken aan de DSOP’s van:

PBO NO PBO ZW Brokopondo Sipaliwini

Voorspoed portfolio model Met goedkeuring van de IDB en DLGP hebben de consultants gebruik gemaakt van het voorspoed portfolio model van Roy Silos:

Fase 1 - 2015 Fase 2 - 2020 Fase 3 - 2025

● Awareness ● Uitwerking ● Uitwerking ● Korte termijn middellang lang termijn projecten uit termijn projecten matrices projecten ● Uitvoering ● Uitvoering

7 Voorspoed Netwerk Economie De strategie tot succes is gebaseerd op de Voorspoed Netwerk Economie. Dit concept draait om veranderingen vanuit de supply- of demand chain gedreven aanpak.

Lokale ervaringskennis en de verwaarloosde culturele drivers worden benut om dit concept voor Suriname te verduurzamen.

In de Voorspoed Netwerk Economie wordt het Midden en Klein Ondernemerschap sterk ontwikkeld. Er is een sectorale aanpak. We creëren met ons allen een nieuwe flexibele creatieve netwerkeconomie.

In dit concept zijn er 4 kwadranten te onderscheiden.

1. Dropouts 2. Grassroots 3. Overheid 4. Voorspoed (ideale situatie)

Dit kwadrant is de motor van het concept. Kennis, Kapitaal en Kennissen worden met elkaar op duurzame manier gekoppeld.

De overige 3 kwadranten worden ondersteund om zoveel als mogelijk in het eerste kwadrant te transformeren.

De uitgangspunten van dit concept funderen op de 4 P’s te weten; People; kennis, vaardigheden, attitude Planet; grond, water, lucht Pleasure; vertrouwen, waardering, respect Profit; waarde gedreven optimalisering

De Voorspoed Netwerk Economie wordt ontwikkeld langs 3 basis lijnen; ● Mentale en financiële versterking van de gemeenschap; belangrijke factor voor vooruitgang en duurzame stabiliteit ● Versterken en ontwikkelen van de private MKB; diversificatie van de economie Respect voor het milieu; groen denken en leven

8 Geïdentificeerde Algemene uitdagingen in Suriname In alle districten zijn algemene uitdagingen gedefinieerd in het voorspoed portfolio model

● Shared values definieren o multi ethnisch, veel verschillende values o verschillende belangen o jonge natie

● Post-koloniale samenleving o mentaal nog niet onafhankelijk o bewogen geschiedenis (slavernij, immigratie, etc) o vreemde eend in de bij, waarhoren wij bij? Caricom, ZuidAmerika?

● Investeren in Ondernemende burgers voor een Leefbare Omgeving, Innerjoy Pleasure en Waardegedreven geoptimaliseerde Winst ● Veranderen en verbeteren o altijd weerstand o jonge natie o globalisatie - we worden onderdeel van de wereld

9 Resultaten Het voorspoed model zal de volgende resultaten opleveren:

● Ondernemerschap o MKB, Corporate Glocal, Mini-nationals

● Human Power o Changemakers, 21th Century Leaders

● Ruimtelijke Ordening o Transparant, oprecht, betrouwbaar

● Human Power

o Benutting van onze jonge natie ! Knowledge hubs ! Creative hubs o Benutting van de diaspora o Benutting van de immigranten ● Ondernemerschap o Cultuur erfgoed ! Centrale Markt ! Chinese Markt ! Historische binnenstad ! Toeleverings bedrijven ● voeding ● toerisme

● Overheid faciliteert

● Onderwijs innoveert

● Ondernemers produceren ● Ondernemerschap o MKB, Corporate Glocal, Mini-nationals ● Human Power o Changemakers, 21th Century Leaders ● Ruimtelijke Ordening o Transparent, oprecht, betrouwbaar

10

Kernopdracht

De Kernopdracht aan het consultants team vanuit het projectbureau is om de 10 districten in Suriname gefaseerd:

zelfstandig fiscaal, een eigen wettelijk kader institutioneel versterken begrotings- en financieel geven beheer kunnen voeren

zodanig dat zij hun eigen op basis van een projecten en meerjaren met optimale particpatie districtplan, - begroting en ontwikkelingsprogramma’s van de burgers eigen districtsfonds zelf kunnen voorbereiden en uitvoeren

11 deelnemers Deelnemers Deelnemers vertrouwd laten stellen regels op vertrouw laten raken met voor veilige raken met elkaar consultants discussie

Werkgroepen Plenaire voldoende tijd Werkgroepen presentatie geven voor mixen bevindingen discussie

Besluitvorming Discussie plenair

De consultants hebben werkgroepen zodanig gefaciliteerd dat de DR, RR leden en andere burgers opmaal konden parciperen en zij zich konden buigen over: Vision, Mission, SWOT en strategische prioriteiten.

De Input en Validatie van het beleid vindt plaats op het niveau van DC, DR- en RR leden

12 De werkmethodiek hee geresulteerd in 100% deelname. De eerst slle en zwijgende aanwezigen, begrepen binnen enkele minuten dat hun stem gewaardeerd werd en dat zij het voor het zeggen hadden.

De consultants hebben zich duidelijk opgesteld als facilitator.

Optimale participatie in Brokopondo is uitsluitend te bereiken wanneer respect voor het gezag, de cultuur en de individuen wordt meegenomen in de benadering.

13 Baseline

14 Historisch

Het district Brokopondo wordt begrensd in het noorden door het district Para en in het Oosten, Zuiden en Westen het district Sipaliwini. De hoofdplaats van het district is de gelijknamige plaats Brokopondo waar het kantoor van de Districtscommissaris is gevesgd.

Toen in 1985 de Brokopondo-overeenkomst werd gesloten tussen de Surinaamse Regering en de ALCOA voor de bouw van een stuwdam in de Surinamerivier voor opwekking van energie en de bouw van een aluminiumfabriek te Paranam, werd een speciale bestuurseenheid opgezet om beter in staat te zijn de specifieke problemen die hiermee samenhingen aan te pakken.

In de begin jaren ’60 kwamen dorpen aan de Surinamerivier onder water te liggen, waaronder Koffiekamp en Ganzee, en ontstonden er nieuwe woongemeenschappen boven- en benedenstrooms van het stuwmeer en langs de nieuwe weg die Paranam verbindt met Afobakka.

Ressorten Het district bestaat uit 6 ressorten te weten: Marshallkreek, Klaaskreek, Centrum, Sarakreek, Brownsweg en Kwakoegron.

15 Demografie

Populatie Ressorten Brokopondo1

Ressort Kwakoegron

Straat, dorp of plaats M V Totaal Comsariskondre 36 43 79 (Asanwa) Kwakoegron 59 46 105 Makakriki 4 2 6 Spoorbaan km 65 1 1 Totaal 99 92 191

120

90

60

30 M V Totaal 0 Comsarsikondre (Asanwa) Kwakoegron Makakriki Spoorbaan km 65

1) http://www.surinameworldwide.org, 21 maart 2014

16 Ressort Marshallkreek

Straat, dorp of plaats M V Totaal Alasabaka 18 17 35 Bigibatra 1 1 Eendracht 9 6 15 Marshall 80 71 151 Phedra 44 31 75 Rama 38 53 91 Witsanti 152 192 344 Totaal 341 371 712

400

300

M 200 V Totaal 100

0 Alasabaka Bigibatra Eendracht Marchall Phedra Rama Witsane

17 Ressort Brownsweg

Straat, dorp of plaats M V Totaal Birie Hoedoematoe 129 147 276 Brownsweg 227 157 384 Djankakondre 80 83 163 Ganzee 238 247 485 Kadjoe 337 371 708 Koffiekamp 21 24 45 Macambi 260 266 526 Macambi bij Boniakondre 1 1 Nw. Koffiekamp (km 106) 155 150 305 Wakibasoe 1 en 2 707 743 1450 Totaal 2155 2188 4343

1600

1200

M 800 V Totaal

400

0 Biriehoedoematoe Ganzee Macambi Wakibasoe 1 en 2

18 Ressort Sarakreek

Straat, dorp of plaats M V Totaal Baikoetoe 62 63 125 Bakoe 186 214 400 Banfowkondre 52 61 113 Bekiokondre 16 19 35 Doewatra 104 109 213 Mamadam 2 2 Pikinpada 29 45 74 Pitchan 19 24 43 Redidoti (Lebidoti) 520 456 976

Sarakreek 14 1 15

Totaal 1002 994 1996

19 Ressort Centrum

Straat, dorp of plaats M V Totaal Adoengaleweg 4 4 8 Afobakka 141 146 287 Asigron 142 169 311 Baling of Balingsoela 399 372 771 Boslanti () 23 15 38 Brokopondo 122 126 248 Companiekreek 48 33 81 Drepada 75 80 155 Hermandorp 135 140 275 Mamadamweg 33 22 55 Manigiweg 3 1 4 Moesoembaweg 11 12 23 Tapoeripa 324 330 654 Victoria 68 61 129 Totaal 1751 1721 3472

20 Ressort Klaaskreek

1200

900

M 600 V Totaal 300

0 Afobakkaweg Kapasikele Moejejekreek Remoncourt

Straat, dorp of M V Totaal plaats Afobakkaweg 64 62 126 Berg en Dal 5 1 6 Kapasikele 26 34 60 Klaaskreek 562 521 1083 Moejejekreek 71 61 132 Nw. Lombe 308 282 590 Remoncourt 2 2 Totaal 1036 963 1999

21 Totale populatie Populatie 5000

3750

2500

1250

0 Kwakoegron Marshallkreek Klaaskreek Brownsweg Sarakreek Centrum

De totale populatie van het District Brokopondo naar ressort: Brownsweg heeft de meeste inwoners gevolgd door het ressort Centrum en de ressorten Klaaskreek en Sarakreek.

22 Economie

“De economische betekenis van het Brokopondo gebied was al in vorige eeuwen belangrijk door de aanleg van plantages, voor de houtkap en om de goudontginning aan de Suriname-rivier, aan de Mindrineti en aan de Sarakreek. ‘Berg en Dal’ was al vroeg in de 18e eeuw een belangrijke houtplantage. Later werd het een belangrijke zendingspost van de Hernhutters en in de periode van de goudwinning een belangrijke politiepost. Door de bouw van de stuwdam werd de economische betekenis van het gebied veel groter, niet alleen voor de bauxiet- en aluminiumindustrie, maar ook voor andere sectoren van het economisch leven. Transport van hout kan nu ook plaatsvinden over het stuwmeer en goudzoekers kunnen de verre binnenlanden nu bereiken via dezelfde weg, zonder de gevaarlijke tocht over de watervallen en stroomversnellingen te maken.”2

Hot issues Grondenrechten en Goudwinning De veelal onoverzichtelijke goudwinningactiviteiten hebben echter ook voor problemen gezorgd. Robin Rosario schrijft in een artikel in GFC Nieuws3 “dat kinderen extra geld verdienen in de goudmijnen van Brokopondo en in de gebieden Merian en Sarakreek. Een Amerikaans instituut dat in 2011 bezig is geweest deze situatie in kaart te brengen, heeft geconstateerd dat 9.7 % kinderen onder de achttien jaar voltijds in de goudmijnen werken en bijna 90 % deeltijds wat extra verdienen na schooltijd, tijdens de vakantie en in het weekend. De onderzoekers Marieke Heemskerk en Celine Duyves vinden dat de kinderen onder gevaarlijke omstandigheden werkzaam zijn. Zij zijn in de putten bezig met scherpe voorwerpen en zware machines die zij nog niet volledig kunnen beheersen. Ook zijn ze blootgesteld aan kwikuitstraling die gevaarlijk is voor de gezondheid. Daarnaast beschikken zij als kinderen niet over adequate sociale voorzieningen. Er zijn echter geen alternatieven voor deze kinderen die overwegend uit sociaal arme gezinnen komen”. Daarnaast is de plaatselijke bevolking erg ontevreden over het feit dat de overheid concessierechten verleend heeft aan derden voor goudwinning in ‘hun gebieden’. Deze activiteiten hebben het vraagstuk van de grondenrechten van de plaatselijke bevolking weer tot een ‘hot issue’ gemaakt.

2 http://www.visitsurinameonline.com/nl/algemeen/32, 21 maart 2014

3 http://www.gfcnieuws.com/?p=122117, 19 maart 2014

23 Mijnconcessies in de Greenstone Belt

Bron: hp://goudwinning-suriname.blogspot.com, 19 maart 2014

Heige discussie over mijnbouw. De “kleine delvers” geven aan dat de grote mining companies ook met giige chemicaliën werken. Aan de andere kant geven de grote mining companies aan dat zij rekening houden met het milieu en de veiligheid. In beide gevallen zal het strategisch plan afwegen of deze ontwikkeling wel de duurzame weg is.

24 Grondenrechten Inheemse en Tribale volkeren van Suriname Na meer dan twee decennia is het nog steeds onduidelijk wie het recht heeft om te beslissen over de gronden en vooral de natuurlijke rijkdommen in het Binnenland van Suriname. De uitkomst van de ‘Grondenrechten Conferentie’ van de Inheemse en Tribale Volken in Suriname in oktober 2011, resulteerde zoals eerdere pogingen hiertoe, ook niet in een concrete oplossing van dit vraagstuk omdat de conferentie werd afgeblazen door de President. Zelfs niet na de uitspraak in november 2007 van het ‘Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens’, dat “het Saramaccaans volk, hun grondenrechten erkend moesten krijgen”4. Ook de Verenigde Naties legde vast dat “Suriname verplicht is aan Inheemsen en Marrons de grondenrechten te erkennen na afstemming met deze groepen en in overeenstemming met hun traditionele wetten4.” Aan de andere kant werd hieraan direct gekoppeld dat het “niet betekend dat Inheemsen en Marrons ongebreidelde toegang hebben tot delfstoffen. Ze mogen delfstoffen alleen gebruiken zolang dit noodzakelijk is voor hun levensonderhoud en activiteiten behorende tot hun traditioneel leefpatroon. Dus niet voor grootschalig commercieel gewin4.” Hetzelfde artikel geeft ook aan dat: “de Staat omgekeerd zelf na de toekenning van Grondenrechten aan de Inheemsen en Marrons, en verankering van deze rechten in de grondwet, op deze gebieden concessies aan derden mag afgeven zolang het ten voordele is van de daar wondende Inheemsen en Marrons en zij actief betrokken worden bij de exploratie en exploitatie van de concessie.” In een artikel van Parbode van 31 augustus 20115, gaf Mr. J. van Dijk-Silos aan dat men bezig is met een grondwetwijziging. “De wet waarin Suriname erkent dat er op haar grondgebied Inheemsen en Marrons wonen moet er komen, maar niet voordat alle betrokkenen gehoord zijn.” Dit is echter verre van eenvoudig gebleken. In hetzelfde artikel geeft dhr. S. Tjon A Hin aan dat “de complexiteit van de grondenrechten vooral in het feit dat het vraagstuk twee verschillende culturen beïnvloed, die een aparte benadering nodig hebben.” Sindsdien is een oplossing van dit belangrijk vraagstuk nog dringender geworden.

4 Bron: hp://suriname.wedd.de, 19 maart 2014

5 http://parbode.com/reportage/item/3394-binnenlandbewoners-eisen-grondenrechten-op, 19 maart 2014

25 Milieu De goudwinning activiteiten zorgen voor zeer milieu onvriendelijke situaties die schadelijk zijn voor de gezondheid van de lokale bevolking. De omvang van de vervuiling van oppervlaktewateren is echter niet bekend.

Goudwinning nabij de Sarakreek

Bron: http://www.virtualtourist.com, 19 maart 2014

In 2011 gaf dhr. Gerold Dompig al aan het dagblad ‘De Ware Tijd’ aan dat “er een ware goudkoorts is ontstaan met ruim 200 pontons die landelijk illegaal worden ingezet.”

“Minister Jim Hok van Natuurlijke Hulpbronnen (NH) stelde toen duidelijk in het parlement dat het dreggen naar goud in de wateren van Suriname een illegale activiteit is, omdat de gevolgen voor het milieu en vaargeulen nog onbekend zijn. Nog zorgwekkender is het feit dat bij het dreggen kwik wordt gebruikt, omdat het kwik rechtstreeks in het water wordt geloosd. Ook de bewoners van Sarakreek maken zich hieraan schuldig.”6

6 Bron: http://suriname.wedd.de/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=654, 21 maart 2014

26 Toerisme Het stuwmeer is rijk aan vis (Toekoenarie) en het gebied levert een belangrijke bijdrage aan de opkomst van het eco-toerisme in Suriname. Toekoenarie-eiland en andere eilanden in het stuwmeer zijn een gewilde vakantiebestemming van buitenlandse en binnenlandse toeristen en Suriname is internationaal bekend om het sportvissen.

Figuur 4. Eiland in het stuwmeer

! Bron: hp://www.digitalewinkelstraatsuriname.com, 19 maart 2014

Figuur 5. Sportvissen op het stuwmeer

Bron: hp://discoversurinametours.com, 19 maart 2014

27 Ondernemerschap Naast de traditionele landbouwmethoden heeft het Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij in 2013 een training van 15 weken gehouden in ‘Agro-Ondernemerschap’ waaraan 23 lokale deelnemers hebben geparticipeerd. De deelnemers varieerden tussen de leeftijd 16 en 60 jaar, waarvan het overgrote deel uit mannen bestond. De deelnemers waren afkomstig uit Brownsberg, Klaaskreek, Asigron, Drepade, Boslanti en Nieuw Lombe. De training 'Agro-Ondernemerschap' was een initiatief van het Ministerie van LVV die met de Kamer van Koophandel en Fabrieken een overeenkomst had getekend dat zij de training landelijk zou verzorgen. Het doel van deze training was om de kwaliteit en kwantiteit van producten te verhogen en om de export van agrarische producten te stimuleren. De deelnemers werden onder andere in staat gesteld een bedrijfscalculatie te maken, een kostprijs te berekenen, hun concurrentiepositie te bepalen en om beter inzicht in de markt te krijgen.7 Ook de UNDP met haar ‘Small Grant Program (SGP)’, stimuleert via NGO’s en CBO’s het ondernemerschap in het binnenland van Suriname. Op 13 juli 2013 vond de opening plaats van een organische zeepfabriek in het district Sipaliwini. Verder is er ook een ‘Project Writing Training’ gehouden in october 2013 in samenwerking met het NIMOS. De participanten bestonden uit vertegenwoordigers van vrouwengroepen, Inheemsen en Marrons en CBO’s/ NGO’s.8 De ‘Peace Corps’ heeft in Godo Olo ook een drinkwaterproject geïnitieerd dat later ook via het SGP is afgerond in 2011. Het dorp heeft nu de beschikbaarheid over schoon en veilig drinkwater9. Deze initiatieven kunnen als ‘best practice’ gebruikt worden in het district Brokopondo.

Figuur 6. Naambord van de organische zeepfabriek in Godo Olo

7 Bron: http://www.gov.sr/sr/ministerie-van-lvv/actueel/gecertificeerde-agro-ondernemers-in-brokopondo.aspx, 19 maart 2014

8 hp://undpsuriname.org/index.php?opon=com_content&view=arcle&id=257:project-wring-training-for- major-groups-in-suriname&cad=16:frontpage-slider&Itemid=63, 25 maart 2014

9 Bron: http://www.watercache.com/about/, 25 maart 2014

28 Figuur 7. Drinkwaterinstallatie in Godo Olo

Best Practices Het delen van ‘best practices’ is ook één van de doelen van het SGP. Zij heeft hiertoe op 27 augustus 2013 in samenwerking met “The Foundation Innovative Solutions (INNOVA)”, een 2- daagse ‘Milieu en Kennis Ontwikkeling Beurs’ gehouden waarop niet alleen informatie is verstrekt van de projecten van het SGP, maar ook om de vorming en instandhouding van een netwerk van alle belanghebbende organisaties te stimuleren10.

10 Bron: hp://undpsuriname.org/index.php?view=arcle&cad=16%3Afrontpage-slider&id=252%3Agefsgp- suriname-organizes-first-knowledge-fair-in- suriname&tmpl=component&print=1&layout=default&page=&opon=com_content&Itemid=63, 25 maart 2014

29 The formulaon of vision and mission of the District of Brokopondo and related issues

30 Definitie: Brokopondo duurzaam ontwikkelen

Ontwikkeling kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Onbewust kan gekozen worden voor ontwikkeling op korte termijn door te kijken waar de wereld naar toe gaat en die trend proberen te volgen.

Ontwikkeling wordt decennialang vertaald als te zijn industrialisatie en daarbij economische ontwikkeling met internet, stroom, onderwijs en gezondheidszorg volgens het westers ontwikkelingsmodel. In de wereld zijn er voorbeelden waarbij “ontwikkeling” op termijn hele leefgemeenschappen heeft vernietigd.

In dit document wordt bij “ontwikkeling” verwezen naar duurzame ontwikkeling. De eeuwenoude cultuur, kennis, en de natuur zal in synergy met de internationale ontwikkelingen zorgdragen hiervoor.

definie “Duurzame Ontwikkeling” VN-commissie Brundtland 1987:

Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeen van het heden zonder het vermogen van toekomsge generaes om in hun eigen behoeen te voorzien in gevaar te brengen.

Duurzaamheid gaat over de schaarste van de hulpbronnen waarmee welvaart wordt voortgebracht, zowel nu als in de toekomst. De oppervlakte van de aarde is eindig; grondstoffen kunnen op raken; en de opnamecapaciteit van de atmosfeer en onze natuurlijke omgeving kent haar grenzen.

De termen duurzaamheid en duurzaam gebruik komen van oorsprong uit de bosbouw. Later zijn ze ook in de visserij biologie gebruikt. In beide gevallen was de betekenis verwant met begrippen uit de ecologie. Het ging er om de natuur zodanig te beheren dat de natuurlijke structuren en processen niet principieel werden aangetast. Concreet: aan visgronden en bossen mocht niet méér vis of hout worden onrokken dan er door natuurlijke aanwas vanzelf weer bij zou komen. Het respecteren van deze ‘gebruiksruimte’ betekent dat ook toekomsge generaes er gebruik van kunnen blijven maken.

Bij duurzame ontwikkeling is dus sprake van een ideaal evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen. Alle ontwikkelingen die op technologisch, economisch, ecologisch, poliek of sociaal vlak bijdragen aan een gezonde aarde met welvarende bewoners en goed funconerende ecosystemen zijn duurzaam.

31 Resultaten hoorzittingen 2013 en workshops 2014 De projecten die uit de hoorzitting van 2013 zijn genoemd door de plaatselijke bevolking geven aan dat men een hogere levensstandaard wenst. Het gaat hierbij om basisvoorzieningen zoals onderwijs, gezondheidszorg, betere transportmogelijkheden en veiligheid.

In 2014 zijn drie workshops gehouden waarbij Districtsraadsleden en Ressorts raadsleden hebben gediscussieerd over Brokopondo: Vision, Mission, Values, Kwaliteiten, uitdagingen en kansen. De behoefte om meer tijd te besteden aan deze en andere onderwerpen -zoals strategie bepaling- is groot.

De participanten hebben aangegeven dat meer kennis over strategisch plannen de eerste vereiste is waarna zij zelf het strategisch plan met alle stakeholders kunnen maken en uitvoeren. De tijd en energie die geïnvesteerd wordt zal op termijn het meer dan waard maken.

Complexiteit

Het district Brokopondo is tezamen met Sipaliwini het meest complexe district om duurzaam te ontwikkelen.

Het heeft enorm veel economische potentie vanwege de grondstoffen en biodiversiteit. Eeuwenoude natuurkennis en rijke cultuur, uniek in de wereld. Tegelijkertijd zijn de natuurbronnen een gevaar voor de natuuromgeving en de locale bevolking indien niet duurzaam geëxploiteerd.

Brokopondo is op nationaal niveau belangrijk vanwege haar potentie als ‘inkomsten bron’ en is op lokaal niveau belangrijk voor het welzijn van haar bewoners. Hierdoor is een eeuwenoud spanningsveld tussen de belangen van het district voor het land versus de belangen van het district voor de locale bevolking.

32 De sterktes van het district zijn ook haar zwaktes, de kansen worden ook bedreigingen en vice versa. Brokopondo heeft meer dan de overige districten een sterk DSOP nodig die samengesteld is door alle stakeholders.

Resources optimal for economic development too little schools Rich Culture and knowledge about nature Education not

Abuse of nature to exploit resources

33 Vision

Brokopondo the #1 District of Suriname, hub to all districts

Het district Brokopondo biedt in 2025 haar gelukkige bewoners een goede levensstandaard waarbij ontwikkeling wordt gestimuleerd door zowel traditionele kennis als internationale kennis .

34 Discussie De Vision is het resultaat van de eerste 2 werksessies die goed bezocht zijn door RR en DR leden evenals de DC.

Vanwege verlate uitnodigingen was het aantal parcipanten jdens de derde werksessie 15, waarvan 1 DR lid. DR leden zullen hun goedkeuring geven na dit document te hebben doorgenomen.

Uit de discussies is gebleken dat de verschillende dorpen uiteenlopende behoeen, sterktes en zwaktes hebben. Een eyeopener voor de deelnemers was wel hoe weinig bekend is van elkaar en hoe weinig wordt samengewerkt met elkaar.

Tijdens de workshops om tot een goede Vision te komen is vooraf bepaald wat de vision van Brokopondo moet inhouden.

De Vision van Brokopondo is:

de droom/ het visioen dat wordt geprojecteerd ten goede van allen in het district en in Suriname

toekomst gericht

posief- het best mogelijk voor het heel district

gebaseerd op de sterktes en de potene van het district

houdt rekening met de complexe belangen van de bevolking, de economie alsook het milieu

De eerste stap is in het welzijn van de bewoners.

Vision Brokopondo the #1 District of Suriname, hub to all districts.

Uitgaand van de ligging en de mogelijkheden is de gemeenschappelijke conclusie van de dorpen dat Brokopondo in de komende 20 jaar het centrum van Suriname zal worden.

Vision 2025 Alvorens de droom te behalen zal eerst de Vision 2025 een realiteit worden:

Het district Brokopondo biedt in 2025 haar gelukkige bewoners een goede levensstandaard waarbij ontwikkeling wordt gesmuleerd door zowel tradionele kennis als internaonale kennis .

35 Mission De mission geeft de weg aan om de Vision te bereiken. De mission is samengesteld op basis van de resultaten van de werkgroepen 2014 en de hoorzittingen 2013 de huidige situatie en de gewenste situatie de opgestelde Vision internationale Vision en mission (United Nations).

De Millennium Development goals worden niet gehaald in Brokopondo, vandaar dat deze doelen in de mission zijn opgenomen.

Binnen de komende 10 jaren is in het district Brokopondo de basis gelegd voor het bereiken van de MDG-doelen.

Doelstellingen 1. Extreme armoede en kinderarbeid uitbannen.

2. Onderwijs op primair niveau voor iedereen beschikbaar maken.

3. Gendergelijkheid en ‘empowerment’ van vrouwen en meisjes.

4. Kindersterfte terugdringen.

5. Sterftecijfer onder zwangeren en pasgeborenen terugdringen en gezondheidszorg van goede kwaliteit beschikbaar maken voor iedereen.

6. HIV/AIDS, Malaria en andere ziekten terugdringen.

7. Een duurzaam milieu garanderen door behoud van een gezond leefklimaat en de bescherming van bodem en water in het binnenland.

8. Het verder ontwikkelen van en het beter gebruik maken van de getekende conventies en internationale partnerprogramma’s (MDG, 2009).

36 SWOT Brokopondo

37 Strengths De kwaliteiten die naar voren zijn gebracht door de werkgroepen zijn:

Energie – Suralco Goud – IamGold/ Newmont/ Small skills Miners Hout – watrawood Steenslag – Grassalco Visserij – Kleinschalig Zand en grind – Kleine ondernemers za Radj Oedit te Baling Lateriet – kleine ondernemers Toerisme – Ananistrand/ Berg & Dal/ Benastrand/ stoneiland etc Zoetwater Beauty’s: Miss Suriname 2014 en Miss Tropical beauty sur 2014 zijn van Klaaskreek Scholen/ kerken Natuur reservaten – Bronsberg Landbouw – Phedra, Victoria Veeteelt – Babunhol Eetgelegenheden – Vancharo’s keuken/ Emma Food court Bakery – Aloe te Brownweg/ AloeVera te ne Lombe Gezag Zang en dans – nr.1 op het fesval del Fuego Craers – tembe( houtsnijwerk), borduurwerk, bijouterie van natuurlijk materiaal Sport stadion – Brownsberg, klaaskreek, Tropical binnen Service staon – Afobakaweg, centrum, brownsweg Polie staon – klaaskreek Militaire kazerne - Brownsweg Grind Elektriciteit voor het land Water Het bos, de natuur Pluimvee (kwekerij) Onderwijs, polie-agenten, verpleegsters

38 Opportunities De volgende kansen zijn naar voren gebracht:

Export drinkwater Steenslag Landbouw Ziekenhuizen Middelbare school Universiteit Begraafplaats Ambulance Brandweer Vakantie oord Veeteelt Trainings centrum Centrale markt Bank Mortuarium Woningbouw project

39 Threats & Weaknesses Als zwaktes en bedreigingen zijn genoemd:

Ontbreken van veilig drinkwater Kwikvervuiling Medische zorg Milieuvervuiling Werkloosheid Vervolgopleidingen van de dorp oudsten algemeen Electriciteit Internet verbinding Domein gronden Tiener zwangerschappen Pin automaat De politie moet een telefoonlijn hebben Vertegenwoordiging van alle ministeries( overheidskantoren) Kaart van Brokopondo oppas Gezondheidszorg – geen permanente artsen, geen ambulance ( 1 maar) Voortgezet onderwijs – VOS scholen (internaten) Bestuurdienst onderwijs woningen Onbegaanbare binnenwegen in het gehele district Electificatie – straat verlichting (huis installatie) Afwaterings systeem Milieu vervuiling ( water-kwik) – land – zwerfvuil Min OW Communicatie – Televisie ontvangst + radio Transport – binnedoor ( Bronsweg – centrum overige dorpen) Te smalle bruggen voor vervoer Poknokkers small skills miners

- Scholen - Internaten - Scholen complex - Brandweer kazerne -Banken

40 Strategisch plan districtsniveau

Sustainable Development

41 Kritische succes factoren Tijdens de workshops is op districtsniveau gewerkt aan een strategisch plan voor het district Brokopondo om invulling te geven aan de vision: Brokopondo the #1 District of Suriname, hub to all districts.

Om ontwikkeling in Brokopondo teweeg te brengen zijn een aantal critical succes factors genoemd door de locale bevolking.

1. Samenwerking tussen de verschillende dorpen

2. Waarderen en inzetten van de huidige groep wetenschappers en professionals die hun roots in Brokopondo hebben

3. het versterken van de locale bevolking opdat zij met alle kennis zelf beslissingen kunnen nemen voor de ontwikkeling van het totaal district.

4. Zelfwerkzaamheid en zelf invulling geven aan het strategisch plan

Van project matig naar programmatisch werken De huidige situatie is dat er op Ressort en dorpsniveau projecten zijn geïdentificeerd. Het is belangrijk om op districts niveau verder te gaan met het ontwikkelen van het strategisch plan en een programmatische aanpak te starten. Dit zal uitsluitend mogelijk zijn als de kennis en tools aan meer bewoners van de ressorten worden meegegeven.

Gefaseerde aanpak: integraal

De strategie is om gefaseerd te werken aan de invulling van de mission. De participanten aan de workshop hebben de noodzaak aangegeven van een integrale aanpak op verschillende aspecten dwars door de fases heen.

42 Fase 1 Brokopondo Sustainable Development Team Het samenstellen van vertegenwoordigers uit alle ressorten die zich als team zullen profileren en gedurende de uitvoering de trekkers zullen zijn. Dit team zal periodiek bij elkaar komen en de communicatie met de ressorten onderhouden alsook de Ressort plannen afstemmen op het strategisch plan en vice versa.

Fase 2: Interne versterking Tijdens de werkgroepen kwam duidelijk naar voren dat de locale bevolking zelf de ontwikkeling wil sturen en dat daarvoor de eerste vereiste is om intern te versterken. De urgentste programma’s zijn educatie en gezondheidszorg. Eerst investeren in gezondheid, welzijn en educatie van de locale bevolking om dan zelf invulling te geven aan de uitvoering van het strategisch plan is de enige manier om “long term sustainable development” te garanderen.

Om de locale cultuur, traditionele kennis en wijsheid te behouden en het district optimaal te ontwikkelen zal het westers model aangepast worden naar een nieuw onderwijssysteem dat het beste voorheeft met de duurzame ontwikkeling van Brokopondo.

De traditionele kennis dreigt verloren te gaan vanwege het westers model dat nu volledig wordt overgenomen vanuit Ministeries en de locale bevolking omdat er ogenschijnlijk geen alternatief is.

Het is een noodzaak voor de “sustainable development” om een nieuwe vorm van educatie te maken bestaand uit een mix van westerse kennis en traditionele kennis.

Fase 3: Strategisch planning: Plan-Do- Check-Act Dit document is slechts een start punt. De bevolking trainen in strategisch denken en handelen en bewustmaken van best practices in de wereld.

De locale bevolking zal onder leiding van het Brokopondo Sustainable Development Team de Vision her evalueren, de waarden definiëren en half jaarlijks checken waar het plan moet worden bijgestuurd.

De deming methodiek van werken (Plan Do Check Act) is in de versneld veranderende wereld een noodzaak om goed uitvoering te geven aan de strategie en biedt de kans bij te sturen waar nodig.

Het strategisch plan zal zich onder meer ook buigen over Ruimtelijke ordening, Grondenrechten en andere issues die zijn aangehaald in Deliverable 5 van dit document.

43 Fase 4. Veiligheid, wetgeving en orde Wanneer preventieve gezondheidszorg en educatie gevestigd zijn, zal ook de veiligheid, wetgeving en orde van het district ter hand genomen worden om verdere ontwikkeling te garanderen.

Fase 5: Sustainable Economic Development De economische keuzes zullen in de toekomst gebaseerd worden op:

Zijn deze investeringen (Mijnbouw, toerisme, agrarisch…) op lang termijn goed voor de bevolking en het milieu van Brokopondo en Suriname?

44 Interne oplossingen Participanten hebben na het in kaart brengen van de SWOT van het district zich gebogen over welke problemen zelf opgelost kunnen worden en waar de overheidsbijdrage een vereiste noodzaak is.

Deze exercitie werd een eyeopener genoemd door bijna alle deelnemers. Door zich persoonlijk te buigen over hoe de uitdagingen aan te pakken hebben zij ontdekt dat veel bedreigingen in feite verborgen opportunities zijn voor locale ondernemers, wat direct zal leiden tot nieuwe sterktes.

Enkele van de ideen zijn:

Export drinkwater: fabriek openen Opschonen en vervangen van buizen( PVC) Filtersysteem moet goed zijn Productie process moet vernieuwd worden Kwikvervuiling: overheid (100%) Medische zorg(100%) Milieu vervuiling: recycle fabriek Werkloosheid: verzorgen van training en ….. Vervolgopleidingen: motivatie naar de mensen toe Electriciteit: betaald electriciteit Internet verbinding: de providers moeten benaderd worden Domein gronden: een afdeling van ROGB in het district; economische zone afbakenen Tienerzwangerschap: voorlichting Pin- automaat: bij de politie station Politie telefoon lijn: 115 bellen – regionale lijn voor Brokopondo Overheids kantoren Kaart van Brokopondo: bij Afaka international Oppas: een chreche gebouw opzetten

Samen staan wij sterk De dorpen zullen meer samenwerking bevorderen. Verdeel en heers politiek wordt op verschillende niveaus toegepast en zorgt voor problemen. (deelnemers na de workshop)

45 Strategisch plan

46

47 Tijd en financiële constraints Werkgroepen hebben aan de hand van de huidige situae en de gewenste situae bepaald welke projecten op kort termijn, welke op middellang en welke op lang termijn gepland worden.

Hierbij is “common sense” en hun ervaring met de situae in het district de bepalende factoren geweest.

Er is geen TOWS analyse gemaakt om Strength Opportunies strategie, Weakness threat verdedigingsplannen

Voorwaarden om het strategisch plan verder uit te werken:

1. Capaciteitsversterking van de doelgroep op het gebied van strategisch plannen

2. Tijd uirekken voor workshops

3. Deskundigen aomsg uit het district betrekken in de verwerking van de informae

Ingesloten plan kan verbeterd worden met strategische tools en is wel bruikbaar in grote lijnen.

Advies: 1 jaar uirekken

48 Doelstellingen Op basis van de geformuleerde Vision, Mision en de uitgangspunten van de Voorspoed Netwerk Economie zijn de doelstellingen voor „Brokopondo 2025‟ geformuleerd.

Middels een workshop op 21 augustus 2014 met de „District Management Teams‟ zijn onderstaande prioriteiten aangegeven. Er is direct gewezen erop dat niet alle dorpen vertegenwoordigd waren dus dat dit geen officiële besluiten kunnen zijn.

49 50 Prioriteiten geïdentificeerde projecten De werkgroepen hebben in de workshop van juli 2014 een prioriteiten lisng gemaakt van projecten. Onderstaand het resultaat.

2022*Z*2025 2018*Z2022 2015Z2018

Werkgroep(I Drinkwater*–*watertoren*net*als*Poelepantje

Bank*–*centrum*Brokopondo

Internaat*–*centrum*Brokopondo*(12*–*18jr) Gezondheidszorg*–*tekort*aan*artsen Mortuarium Bouw*van*middelbare*scholen**+*universiteit Woningbouw*projecten*(LISP)

Opzetten*van*sport*accommodatie*t.b.v.*de*jeugd Brandweer Vuilverwerking Opzetten*van*een*ijsfabriek

Opleidingen Aanleggen*van*een*vliegveld*(international*–*groter*dan*

Bouw*van*een*ziekenhuis Bouw*van*een*voetbal*stadion*(Andre*Kamperveen*station*

Aanpak*toerisme

Zanderij) grootte)

arts,*ambulance)

Werkgroep(II Gezond*drinkwater Medische*zorg*RGD*in*het*district*

Elektriciteit*(uitbreiding);* (inrichting*van*LPI,*permanente*

Landbouwschool Brokopondo*markt Internaat*–*technische*school Toerisme Middelbare*school Staatsmedia*–*radio*en*tv Bank Sport Oppas;*woningbouw

Betere*communicatie*–*radio*en*tv Infra*structuur*(alle*wegen*verharden) Landbouw;*visserij Universiteit Airstrip;*woningbouw*projecten

Brandweer*kazerne Drinkwater*export Groente*export Verbrandings*oven

Werkgroep(III Stabiele*onderwijs*tot*VOS*met*capable*leerkrachten*

Goede*drinkwater*voorziening*voor*het*heel*district

Electriciteit Medische*zorg*met*permanente*artsen,*ambulance *accommoderen Rehabilitatie*van*de*binnenwegen Vakopleidingen*voor*de*dropouts Beerpunten*voor*de*woningen*i.h.b.*van*de*leerkrachten

Train*the*trainers*voor*het*begeleiden*van*tieners en*schoolvervoer,*sport*gelegenheden

Universiteit,*HBO*en*MBO*opleidingen*met*een*internaat Werkgelegenheid*voor*de*werkzoekenden Ziekenhuis*met*alle*faciliteiten,*mortuarium*inbegrepen Bank*instellingen Post*kantoor Een*logeerhuis*voor*het*gezag*om*bezoekers*te *en*de*ambtenaren

Een*crèche

District*waar*elke*tourist*naar*toe*komt Kleine*ondernemers*zoals*art*en*crafters Stichtingen*woningen*gebouwd Het*district*van*goud*en*energie

51 Prioriteiten

Fase 1: 2015-2018

Gezond drinkwater – voorziening met watertoren(S) voor het heel district Medische zorg met permanente artsen, beschikbare ambulance Elektriciteit beschikbaar voor alle dorpen Stabiel onderwijs capabele leerkrachten: VOS niveau, technische en landbouwschool en vakopleidingen voor dropouts Fase 2: 2018-2022 Schoolvervoer Sport gelegenheden Banken aantrekken om filialen in Brokopondo Centrum op te zeen Ziekenhuis met faciliteiten (Brokopondo Train the trainers voor het begeleiden van Centrum) eners Bouw middelbare scholen & universiteit Kleine ondernemers capaciteitsversterking Brandweer (Brokopondo Centrum) Internaat op Brokopondo centrum opzeen Mortuarium (Brokopondo Centrum) Awareness programma's: samenwerking Infrastructuur Toerisme, ondernemerschap, Vuilverwerking milieu en veiligheid, strategisch planning en Opzeen van een ijsfabriek uitvoering Communicae: highspeed internet, staatsmedia Radio en TV LISP woningbouw projecten Skills programmas: Toerisme, export, ondernemerschap, mileu en veiligheid, strategisch planning en uitvoering Logeer gebouwen voor accomodae van bezoekers, trainers en anderen die een bijdrage leveren aan de Fase 2: 2022-2022 vooruitgang te accomoderen

Opleidingen HBO - districtsbehoee Aanleggen internaonal vliegveld – groter dan Export water en groente Bouw van een voetbal stadion (Andre Kamperveen staon grooe) Verdere ontwikkeling toerisme

52 Financiering

Algemeen De belangrijkste financiering voor het District Brokopondo zal in de huidige situae kunnen komen door een percentage van de inkomsten uit onder andere de mijnbouwopbrengsten belastbaar te maken voor het districts ontwikkelingsbudget.

Decentralisae kan pas goed werken wanneer districten ook mede kunnen bepalen hoe de inkomsten aangewend kunnen worden voor hun ontwikkeling.

Grotere programma’s en kleine projecten De parcipanten hebben na de workshops aangegeven dat Brokopondo in staat is veel zelf te doen, of met parculiere ondernemers te realiseren.

Een ander deel zal door de overheid worden verzorgd.

Onderstaand een voorbeeld van een van de deelnemende groepen

53 Overheid Particulieren intern Gezond drinkwater – Schoolvervoer voorziening met watertoren(S) voor het heel district Medische zorg met Banken aantrekken om permanente artsen, filialen in Brokopondo beschikbare ambulance Centrum op te zeen Elektriciteit beschikbaar voor alle dorpen Stabiel onderwijs capabele leerkrachten: VOS niveau, technische en landbouwschool en vakopleidingen voor dropouts

54 Bijlagen

55 Local level: Projecten

De bevolking heeft tijdens hoorzittingen aangegeven dat het een openbare vuilstortplaats wenst in het District. Daarnaast zijn de volgende projecten genoemd per ressort.

I. dorpsniveau de volgende projecten zijn geïdentificeerd.

Straat, dorp of plaats Project Kosten/Finacierder Tappassie en Kwakoegron Drinkwater Ministerie van NH

Kapasikele, Moejekreek en Elektriciteitaansluiting Ministerie van NH Nw. Lombe Kapasikele Drinkwatervoorziening Ministerie van NH Boslanti, Companie en Bouw gezondheidscentrum en Ministerie van VGZH Afobakka poliklinieken Baling Soela Renovatie hulppolikliniek Ministerie van VGZH Boslanti Uitbreiding van de scholen: Ministerie van Onderwijs kleuteronderwijs en klassen 1 t/m 3

56 II. Ressortniveau de volgende projecten zijn geïdentificeerd.

57 Ressort Project Kosten/Financierder Kwakoegron 1. Ontbossen van beide Ministerie van RO zijden van de Mapoesoebrug 2. Rehabilitatie van de binnenwegen van het ressort Kwakoegron 3. Bouwen van een aanmeersteiger en parkeerplaats Marshallkreek 1. Rehabiliteren van de Ministerie van RO binnenwegen van het ressort Marshallkreek Klaaskreek 1. ATM machine Ministerie van RO 2. Rehabilitatie binnenwegen 3. Dienstboot 4. Bouw aanmeersteiger en parkeerplaats 1. Permanente arts en Ministerie van VGZH bevoegd verplegend personeel 2. Ambulance 3. Mortuarium 4. RGD Poli 1. Unit ten behoeve van Ministerie van JusPol de Vreemdelingen Dienst 1. Avond MULO school Ministerie van Onderwijs 1. Opzetten kantoor CBB Ministerie van BZ 1. Straatverlichting Ministerie van NH

58 Brownsweg 1. Verharden van de weg Ministerie van RO naar de begraafplaats 2. Ministerie van RO goed faciliteren (Bestuurskantoor) 3. Uitbreiding van de dorpen in het ressort 4. Bouw van een openbare markt 5. Wachthuisje 6. “Dede Oso” 1. Opzetten van een Ministerie van SoZaVo crèche Sarakreek 1. Rehabilitatie Ministerie van RO binnenwegen Centrum 1. Renovatie van de Ministerie van RO ambtwoning van de DC 2. Renovatie van het BO- kantoor 3. Aanleg van trottoirs aan weerzijden van de Aloesoebanjaweg 4. Afbouwen recreatiezaal 5. Duikers plaatsen 6. Bouw aanmeersteiger en parkeerplaats 1. Bouw Ministerie van VGZH gezondheidscentrum en poliklinieken te Boslanti, Companie en Afobakka 2. Renovatie hulppolikliniek Baling Soela 1. Bouw brandweer post Ministerie van JusPol

59 1. Duikers plaatsen op Ministerie van Onderwijs het schoolcomplex 2. Renovatie van de toiletgroepen op de scholen 3. Bouw middelbare school 1. Opzetten van een Ministerie van SoZaVo crèche Renovatie bestaande dienstwoningen 2. Uitbreiding sportfaciliteiten 3. Kantoor voor jeugdzaken

60 III. Districtsniveau Project Ministerie 1. Bouwen van dienstwoningen Ministerie van RO 2. Asfalteren van hoofdwegen 3. Rehabilitatie van het vliegveld 4. Renovatie van de ambtwoning van de DC 5. Renovatie van het BO-kantoor 1. Op alle scholen bezoek van de Ministerie van JusPol Kinderpolitie elk kwartaal 2. Verkeerslessen voor schoolkinderen

1. Uitbreiding van de bestaande Ministerie van Onderwijs scholen en bouw nieuwe scholen waar nodig 2. Woningen voor leerkrachten 3. VOJ scholen 4. Middelbare school 1. Plaatsen van straatnaamborden Ministerie van BZ 2. Opzetten kantoor CBB 1. Opzetten van speeltuinen in alle Ministerie van SoZaVo/Sport en ressorten Jeugdzaken 2. Sociale woningbouw 3. Faciliteiten voor beide ministeries 1. Het verbeteren van radio- en Ministerie van TCT televisieontvangst van de nationale zenders 2. Veerverbindingen

1. Bouw van Overheidsgebouwen Ministerie van OW 2. In dienst nemen van ambtenaren 3. Plaatsen van verkeersmeubilair, - borden, drempels en markeringen 4. Vuilophaal 5. Openbare toiletten

61 1. Elektriciteitaansluiting Ministerie van NH 2. Watervoorziening verbeteren 3. Straatverlichting hoofdwegen

1. Bouwen van dienstwoningen voor Ministerie van LVV lokaal personeel 2. Bouw faciliteiten voor het Ministerie 3. Verzorgen van landbouwtrainingen

Bron: District Brokopondo projectmatrix) 2013, Bijlage 1

62 Projecten voor het district en per ressort (Bron: District Brokopondo projectmatrix)

1. Ressort Kwakoegron

Ministerie van Regionale Ontwikkeling 1. Rehabilitatie van de brug tussen Commissaris Kondere en Makkakreek 2. Ontbossen van beide zijden van de Mapoesoebrug 3. Rehabilitatie van de binnenwegen van het ressort Kwakoegron 4. Bouwen van een aanmeersteiger en parkeerplaats

Ministerie van Justitie en Politie 1. Op alle scholen bezoek van de Kinderpolitie elk kwartaal 2. Verkeerslessen voor schoolkinderen

Ministerie van Onderwijs 1. Uitbreiding van de bestaande scholen

Ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting/Sport en Jeugdzaken 4. Opzetten van een speeltuin 5. Sociale woningbouw

Ministerie van Transport, Communicatie en Telecommunicatie 3. Het verbeteren van radio- en televisieontvangst van de nationale zenders

Ministerie van Openbare Werken 1. Bouw van Overheidsgebouwen

Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen 4. Elektriciteitaansluiting 5. Drinkwater te Tappassie en Kwakoegron

63 2. Ressort Marshallkreek

Ministerie van Regionale Ontwikkeling 1. Rehabiliteren van de binnenwegen van het ressort Marshallkreek 2. Bouwen van dienstwoningen 3. Asfalteren van de weg

Ministerie van Justitie en Politie 1. Op alle scholen bezoek van de Kinderpolitie elk kwartaal 2. Verkeerslessen voor schoolkinderen

Ministerie van Onderwijs 1. Uitbreiding van de scholen

Min van Sociale Zaken en Volkshuisvesting/ Sport en Jeugdzaken 1. Opzetten van een speeltuin

Ministerie van Openbare Werken

1. Bouw van Overheidsgebouwen

Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen

1. Elektriciteitsaansluiting 2. Nieuwe waterleidinginstallatie

Ministerie van Transport, Communicatie en Telecommunicatie 1. Het verbeteren van radio- en televisieontvangst van de nationale zenders

64 3. Ressort Klaaskreek

Ministerie van Regionale Ontwikkeling

1.Bouwen van dienstwoningen 2.ATM machine 3.Rehabilitatie binnenwegen 4.Dienstboot 5.Bouw aanmeersteiger en parkeerplaats 6.Hoofdwegen asfalteren

Ministerie van Volksgezondheid

1.Permanente arts en bevoegd verplegend personeel 2.Ambulance 3.Mortuarium 4.RGD Poli

Ministerie van Justitie en Politie

1.Op alle scholen bezoek van de Kinderpolitie elk kwartaal 2.Verkeerslessen voor schoolkinderen 3.Unit ten behoeve van de Vreemdelingen Dienst

Ministerie van Onderwijs

1.Uitbreiding van de scholen 2.Woningen voor leerkrachten 3. VOJ scholen 4. Avond MULO school

Ministerie van Binnenlandse Zaken

1. Plaatsen van straatnaamborden

65 2. Opzetten kantoor CBB

Min van Sociale Zaken en Volkshuisvesting/ Sport en Jeugdzaken 1. Opzetten van een speeltuin

Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij

4. Opzetten van dienstwoningen voor lokaal personeel

Ministerie van Openbare Werken

1. Bouw van Overheidsgebouwen 2. In dienst nemen van ambtenaren 3. Plaatsen van verkeersmeubilair, -borden, drempels en markeringen 4. Vuilophaal 5. Openbare toiletten

Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen

1. Elektriciteitsaansluiting Kapasikele, Moejekreek en Nw. Lombe 2. Straatverlichting 3. Drinkwatervoorziening Kapasikele

Ministerie van Transport, Communicatie en Telecommunicatie

1. Het verbeteren van radio- en televisieontvangst van de nationale zenders

2. Veerverbindingen

66 4. Ressort Brownsweg

Ministerie van Regionale Ontwikkeling 1. Verharden van de weg naar de begraafplaats

2. Ministerie van RO goed faciliteren (Bestuurskantoor)

3. Rehabilitatie van het vliegveld

4. Uitbreiding van de dorpen in het ressort

5. Aanleg van een nieuwe weg van Brownsweg naar Koffiekamp

6. Bouw van een openbare markt

7. Wachthuisje

8. “Dede Oso”

9. Dienstwoningen

10.Hoofdwegen asfalteren

Ministerie van Volksgezondheid 1. Voorlichting over Aids en drugs

2. Bouw van een ziekenhuis

Ministerie van Justitie en Politie 1. Bouw brandweer post 2. Bezoek kinderpolitie elk kwartaal 3. Het opzetten van een unit t.b.v. de vreemdelingendienst 4. Verkeerslessen voor schoolkinderen

Ministerie van Onderwijs 1. Uitbreiding van de scholen 2. VOJ scholen

Min van Sociale Zaken en Volkshuisvesting/ Sport en Jeugdzaken 1. Opzetten van een crèche 2. Opzetten van een speeltuin

67 3. Faciliteiten voor het ministerie van SoZaVo

Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij 1. Faciliteiten voor het ministerie

Ministerie van Transport, Communicatie en Telecommunicatie 1. Het verbeteren van radio- en televisieontvangst van de nationale zenders

Ministerie van Openbare Werken 1. Bouw van Overheidsgebouwen

Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen 1. Elektriciteitsaansluiting 2. Drinkwater aansluiting

5. Ressort Sarakreek

Ministerie van Regionale Ontwikkeling

1. Rehabiliteren binnenwegen

Ministerie van Transport, Communicatie en Telecommunicatie

1. Het verbeteren van radio- en televisieontvangst van de nationale zenders

2. Het onderhouden van een veerverbinding

Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen

1. Drinkwatervoorziening

68 6. Ressort Centrum

Ministerie van Regionale Ontwikkeling

1. Renovatie van de ambtswoning van de DC 2. Renovatie van het BO-kantoor

3. Aanleg van trottoirs aan weerszijden van de Aloesoebanjaweg

4. Afbouwen recreatiezaal

5. Duikers plaatsen

6. Bouw aanmeer steiger en parkeerplaats

7. Hoofdwegen asfalteren

8. Recreatiezaal

Ministerie van Volksgezondheid

1. Bouw gezondheidscentrum en poliklinieken te Boslanti, Companie en Afobakka 2. Renovatie hulppolikliniek Baling Soela 3. Bouw dienstwoningen

Ministerie van Justitie en Politie

1. Bouw brandweer post 2. Bezoek kinderpolitie elk kwartaal 3. Het opzetten van een unit t.b.v. de vreemdelingendienst 4. Verkeerslessen voor schoolkinderen 5. Dienstwoningen

Ministerie van Binnenlandse Zaken

1. Bouw van dienstwoningen voor CBB medewerkers

Ministerie van Onderwijs

1. Duikers plaatsen op het schoolcomplex

2. Renovatie van de toiletgroepen op de scholen

69 3. Uitbreiding van de scholen: Klassen 1 t/m 3 te Boslanti en kleuteronderwijs

4. Bouw middelbare school

5. Onderwijswoningen

Min van Sociale Zaken en Volkshuisvesting/ Sport en Jeugdzaken 1. Opzetten van een crèche

2. Opzetten van een speeltuin

3. Bouw kantoren en dienstwoningen

4. Renovatie bestaande dienstwoningen

5. Uitbreiding sportfaciliteiten

6. Kantoor voor jeugdzaken

Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij

1. Verzorgen van landbouwtrainingen

Ministerie van Transport, Communicatie en Telecommunicatie

1. Het verbeteren van radio- en televisieontvangst van de nationale zenders

2. Veerverbindingen

Ministerie van Openbare Werken

1. Bouw van Overheidsgebouwen 2. Het plaatsen van verkeersmeubilair, borden, drempels en markeringen

Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen

1. Uitbreiding elektriciteitsaansluiting 2. Nieuwe waterleidinginstallatie 3. Straatverlichting

70 Evaluatie workshops

Participanten beschouwden de werksessies als een training.

Bevindingen Werksessie 3 Leerrijk 9x Informatief Goed zo Dikke 9 Ontwikkelingsgericht Verwachten meer Bijzonder Zelfstandig Brokopondo opbouwen Dank 2x 2025 uitkijken hoe dit te bereiken Meedoen, meedenken en meebeslissen Dynamisch

Observaties

Brokopondo heeft aangegeven dat decennia lange afspraken met de overheid niet worden nagekomen. Voorbeeld: gemaakte afspraken met dorpen die verplicht gemigreerd werden nadat de dam is gemaakt en het Prof. Blommenstein meer is ontstaan.

De gevaren van de mijnbouw vanuit grote multinationals alsook van de kleine goudzoekers was een heftige discussie waar geen overeenstemming over is bereikt.

Iedereen was het eens dat het district Brokopondo geen of weinig profijt heeft van de industrialisatie en de resources van het district.

Uitdagingen met betrekking tot het traditioneel gezag en de wettelijke gezagdragers zullen intern eerst opgelost worden en dan op nationaal niveau worden besproken

Gronden rechten zijn onduidelijk. Alles wat gebeurd in het district is ingrijpend voor het milieu en leefomstandigheden van de burgers. Dialoog is 71 noodzakelijk om tot besluitvorming over te gaan. Dialoog zowel binnen het district als nationaal. Bijlage resultaten workshop Vision

72

73

74 Goedkeuringsverklaring

75 76