DOCSLIB.ORG

Tc Firat Üniversitesi Sosyal Bilimler

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Tc Firat Üniversitesi Sosyal Bilimler T.C. FIRAT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI ELAZIĞ FOLKLORUNDA ESKİ TÜRK İNANIŞLARININ İZLERİ YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN HAZIRLAYAN Prof. Dr. Esma ŞİMŞEK Burcu SERTKAYA ELAZIĞ–2012 T.C. FIRAT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI ELAZIĞ FOLKLORUNDA ESKİ TÜRK İNANIŞLARININ İZLERİ YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN HAZIRLAYAN Prof. Dr. Esma ŞİMŞEK Burcu SERTKAYA Jürimiz, 24 Şubat 2012 tarihinde yapılan tez savunma sınavı sonunda bu yüksek lisans tezini oy birliği / oy çokluğu ile başarılı saymıştır. Jüri Üyeleri: 1. Prof. Dr. Erdal AÇIKSES 2. Prof. Dr. Esma ŞİMŞEK 3. Prof. Dr. Rahmi DOĞANAY 4. Yrd. Doç. Dr. Ebru ŞENOCAK 5. Yrd. Doç. Dr. Birol AZAR F. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Kurulunun …………..... tarih ve …..……..…. sayılı kararıyla bu tezin kabulü onaylanmıştır. Prof. Dr. Erdal AÇIKSES Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü II ÖZET Yüksek Lisans Tezi Elazığ Folklorunda Eski Türk İnanışlarının İzleri Burcu SERTKAYA Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı Elazığ – 2012, Sayfa: XII + 209 İnsanoğlu, tarih sahnesine çıktığı günden itibaren fıtratı gereği bir şeylere inanma ihtiyacı duymuş ve bu inançlara sıkı sıkıya bağlanmıştır. Tarih boyunca her dönemde güncelliğini koruyan bu inançlar, kişilerin her alanda başvurduğu bir kılavuz niteliği taşımış ve her alanda kişiye yol göstermiştir. Bu bağlamda düşünüldüğünde, insanı insan yapan temel özelliklerden birinin de inançlar olduğunu söylememiz mümkündür. Zaman zaman çaresizlik içinde kalan insanoğlu, bir takım inançlardan yararlanarak bu çaresizliğini ortadan kaldırmaya çalışmıştır. Çaresizliği gidermeye çalışan inançlar da bu vesile ile insan hayatına girmiş ve insan davranışlarına her dönemde yön vermiştir. İnsan hayatı içerisinde bu kadar önemli yer tutan inançlar, öylesine etkilidir ki adeta günlük hayatın vazgeçilmez birer parçası halindedir. Bu denli tesiri güçlü olan Eski Türk inanışları, Türk gelenek, görenek ve yaşam tarzına da derinlemesine nüfuz etmiş ve günümüze kadar gelmiştir. Bu bağlamda Elazığ ve çevresinde görülen gelenek ve göreneklerin eski Türk inanışlarının izlerini taşıdığını söylebiliriz. Çalışmamızın amacı; günlük hayatta karşılaştığımız ve hayatımızın en önemli geçiş dönemlerinde uyguladığımız pratiklerin eski Türk inanışlarıyla olan benzerliklerini tespit etmek ve bu geleneklerdeki eski Türk inanışlarının izlerini aramaktır. Çalışmamız sonucunda elde ettiğimiz bulgular, bize günümüz gelenek ve III göreneklerinde uygulanan pratiklerin eski Türk inanışlarının birer devamı niteliğinde olduğunu göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Eski Türk inancı, gelenek ve görenek, Elazığ folkloru, inanış. IV ABSTRACT Master Thesis The Clues of Old Turkish Beliefs in Elazığ Folklore Burcu SERTKAYA The University of Fırat The Institute of Social Science The Department of Turkish Language and Literatue Elazığ – 2012, Page: XII + 209 Mankind have needed to believe in something and have closely linked to this beliefs since the beginning of history. Throught history in each period, these beliefs that have always kept actuality have had the characteristic of a guide to which people have consulted in each areas, and also have guided the humanbeings in each area Humanbeings that have remained in a desperate from time to time, have eliminated helplessness by taking the advantage of same beliefs. The belief that work to resolve the despair has entered into humanlife in this way and has given direction to the behaviours of human being. The beliefs that are so important in human life are so effective that they are an indispensible part of daily life. Ancient Turkish beliefs whose influence is so strong have deeply penetrated to Turkish traditions, customs and lifestyle have come up to the present day. In this contex, we can say that, the customs and traditions around Elazığ bear traces of the ancient Turkish beliefs. The aim of our study is to identify similarities of practises, which we encounter in daily life and apply to the most important periods of ancient Turkish beliefs in present day beliefs. The finding that we have achieved as a result of our study have shows that, the practices that are applied in present customs and traditions are the continuation of the old Turkish beliefs Key words: Ancient Turkish beliefs, tradition and custom, Elazığ Folklore, beliefs. V İÇİNDEKİLER ÖZET .............................................................................................................................. II ABSTRACT ................................................................................................................... IV İÇİNDEKİLER .............................................................................................................. V ÖN SÖZ .......................................................................................................................... X GİRİŞ ............................................................................................................................... 1 1. ELAZIĞ İLİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER ..................................................... 1 1.1. Coğrafi Yapısı ........................................................................................................ 1 1.2. Tarihi Yapısı ........................................................................................................... 2 1.3. Ekonomik Yapısı .................................................................................................... 6 1.4. Kültürel Yapısı ....................................................................................................... 7 1.5. Elazığ’da Turizm .................................................................................................. 13 1.6. Halk Edebiyatı Ürünleri ....................................................................................... 15 1.7. Elazığ ve Elazığ Kültürü Üzerine Yapılan Çalışmalar ......................................... 23 BİRİNCİ BÖLÜM 1. TÜRKLERİN İNANÇ SİSTEMLERİ .................................................................... 27 1.1. Tengri/ Tanrı ......................................................................................................... 28 1.2. İyeler ..................................................................................................................... 34 1.2.1. Yardımcı İyeler .............................................................................................. 34 1.2.2. Koruyucu İyeler ............................................................................................. 35 1.2.2.1. Umay ........................................................................................................ 35 1.2.2.2. Ana Maygıl .............................................................................................. 38 1.2.2.3. Ak Ana (Ak Ene-Ağ Ana) ....................................................................... 38 1.2.3. Kara İyeler ...................................................................................................... 39 1.2.3.1 Erlik .......................................................................................................... 39 1.2.3.2. Al Karısı ................................................................................................... 45 1.3. Yer İyeleri ............................................................................................................. 47 1.3.1. Dağ İyesi ........................................................................................................ 48 1.3.2. Taş İyesi ......................................................................................................... 51 1.3.3. Yer İyesi ......................................................................................................... 53 1.3.4. Su İyesi ........................................................................................................... 54 1.3.5. Ağaç / Orman İyesi ........................................................................................ 55 VI 1.4. Gök İyeleri ............................................................................................................ 57 1.4.1. Güneş.............................................................................................................. 57 1.4.2. Ay ve Yıldızlar ............................................................................................... 57 1.5. Ev, Ocak, Ateş-Od, Ağıl-Ahır İyeleri .................................................................. 58 1.5.1. Ev İyesi........................................................................................................... 59 1.5.2. Ocak, Od, Ateş İyesi ...................................................................................... 60 1.5.3 Ağıl/ Ahır İyesi ............................................................................................... 64 1.6. Atalar Kültü .......................................................................................................... 64 1.7. Kurban, Adak ve Saçı İle İlgili İnanışlar .............................................................. 66 İKİNCİ BÖLÜM 2. ELAZIĞ’DA DOĞUM GELENEKLERİ VE BU GELENEKLERİN ESKİ TÜRK İNANCIYLA İLGİSİ ....................................................................................... 69 2.1. Doğum Öncesi Dönem ......................................................................................... 72 2.1.1. Kısırlığı Gidermede Uygulanan Pratikler .....................................................
Load more

Recommended publications
  • Türk Mitolojisi Table of Contents
    ATATÜRK OKULU * TÜRK MİTOLOJİSİ TABLE OF CONTENTS TÜRK MİTOLOJİSİ .................................................................................. 1 YARATIKLAR, TANRILAR, TANRIÇALAR VE KISA HİKAYELERİ ............................. 1 SUYUN KORUYUCUSU SU İYESİ ...................................................................... 2 İKİ KARTAL BAŞLI İNSAN SEMRÜK BÜRKÜT ..................................................... 3 DİŞİ KURDUN SEMBOLÜ ASENA ..................................................................... 4 İYİLİK TANRISI ÜLGEN ................................................................................. 6 YARATICI TANRI KAYRA HAN ........................................................................ 7 YERALTININ KÖTÜ TANRISI ERLİK HAN ..........................................................8 GÜLER YÜZLÜ UTKUUÇİ ............................................................................. 10 YAŞAM DÖNGÜSÜNÜ BAŞLATAN AK ANA ........................................................ 11 SAVAŞ TANRISI KIZAGAN HAN ..................................................................... 12 AKIL TANRISI MERGEN HAN ....................................................................... 13 YAŞAM AĞACININ SAHİBİ UMAY ANA ............................................................ 14 DUMAN TANRISI KARLIK HAN ..................................................................... 15 YAZGI TANRISI SUYLA HAN ......................................................................... 16 IRMAK TANRISI YAYIK HAN .......................................................................
    [Show full text]
  • Turkse Mythologie Gratis Epub, Ebook
    TURKSE MYTHOLOGIE GRATIS Auteur: Ingrid Klerk Aantal pagina's: 310 pagina's Verschijningsdatum: 2004-02-07 Uitgever: Sigma EAN: 9789065562265 Taal: nl Link: Download hier Turkse mythologie Behalve platen en cd's van klassiek en pop tot folk en jazz verkopen we ook platenspelers, speakers, accessoires en muziekboeken. Onze Brasserie kan niet zonder u. En hopelijk mist u ons ook een beetje! Daarom kunt u iedere donderdag een warm diner afhalen in de Brasserie. Reserveer uiterlijk woensdag voor Onze collega bespreekt een specifiek tijdslot van een kwartier met u waarin u uw diner kunt afhalen. In tegenstelling tot onze eerdere afhaaldiners worden de bestellingen warm aan u meegegeven. Dit product is bij ons op voorraad in de winkel. Bestel het voor Veilig op afstand betalen: betaal vooraf via Tikkie of aan de deur met de pin. We maken het apparaat na elke betaling schoon. Wij raden u aan om voor de beschikbaarheid en levertijd van deze titel contact met ons op te nemen. In verband met de coronacrisis hebben verschillende Engelse leveranciers hun levering geminderd of tijdelijk gestaakt. De levertijd van boeken die niet bij ons op voorraad zijn kunnen hierdoor afwijken. Soms kunnen we een boek nog via andere wegen bestellen. Neem dus altijd even contact met ons op. Boeken In de Drvkkery dwaalt u door duizenden prachtige verhalen. Veelgezochte categorieën De tip van Vinyl Platenspelers Speakers Cd's Ga naar de verzamelpagina. Brasserie de Drvkkery Onze Brasserie kan niet zonder u. Bekijk het afhaalmenu van komende donderdag Wat staat er aankomende donderdag op het menu? Bekijk het menu.
    [Show full text]
  • Gender Relations Regulated by Customary Law As Reflected Through Legends and Historical Records in the Turkic Societies Nilgün Dalkesen
    Yayınlayan: Ankara Üniversitesi KASAUM Adres: Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Cebeci 06590 Ankara Fe Dergi: Feminist Eleştiri Cilt 2 Sayı 2 Erişim bilgileri, makale sunumu ve ayrıntılar için: http://cins.ankara.edu.tr/ Gender relations regulated by customary law as reflected through legends and historical records in the Turkic societies Nilgün Dalkesen Çevrimiçi yayına başlama tarihi: 20 Aralık 2010 Bu makaleyi alıntılamak için: Nilgün Dalkesen, “Gender relations regulated by customary law as reflected through legends and historical records in the Turkic societies,” Fe Dergi 2, no. 2 (2010):16-30. URL: http://cins.ankara.edu.tr/seriat.html Bu eser akademik faaliyetlerde ve referans verilerek kullanılabilir. Hiçbir şekilde izin alınmaksızın çoğaltılamaz. 16 Turkic societies Gender relations regulated by customary law as reflected through legends and historical records in the Turkic societies Nilgün Dalkesen* History of Turkish women have generally been examined as before and after Islam. For these periods genaralizations are made as there was or was not any gender equality. Since there are very restricted historical sources for the pre-Islamic period, studies related to this period keep repeating each other. In this study, the legends of different Turkic societies are examined as historical sources in comparison under the light of some sociological and anthropological theories. Thus, I will try to show that parellel to different social, political and cultural formations in different times and different parts of Inner Asia before Islam, there were different gender relations among the Turkic societies. Key words: Central Asia, Turkish Women, Early Turks, Uighurs Destanlar ve tarihi kayıtlar ışığında farklı Türk toplumlarında cinslerarası ilişkiler Türk kadın tarihi genel olarak İslam öncesi ve sonrası olarak ele alınmakta ve bu dönemler için kadın- erkek ilişkilerinde eşitlik vardı veya yoktu yönünde genellemeler yapılmaktadır.
    [Show full text]
  • Türk Mitolojisinde Temel Inançlar (Kozmogoni, Astroloji, Renkler)
    T.C. ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK MİTOLOJİSİNDE TEMEL İNANÇLAR (KOZMOGONİ, ASTROLOJİ, RENKLER) YÜKSEK LİSANS TEZİ Murat KAHRAMAN TARİH ANABİLİM DALI Ankara, 2020 T.C. ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK MİTOLOJİSİNDE TEMEL İNANÇLAR (KOZMOGONİ, ASTROLOJİ, RENKLER) YÜKSEK LİSANS TEZİ Murat KAHRAMAN Tez Danışmanı Prof. Dr. Salih YILMAZ TARİH ANABİİM DALI Ankara, 2020 i ONAY SAYFASI Murat Kahraman tarafından hazırlanan “Türk Mitolojisinde Temel İnançlar (Kozmogoni – Astroloji – Renkler)” adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği ile Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Unvan Adı Soyadı Kurumu İmza Tez Savunma Tarihi: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum. Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Unvan Ad Soyad …………………. ii BEYAN Bu tez çalışmasının kendi çalışmam olduğunu, tezin planlanmasından yazımına kadar bütün aşamalarda patent ve telif haklarını ihlal edici etik dışı davranışımın olmadığını, bu tezdeki bütün bilgileri akademik ve etik kurallar içinde elde ettiğimi, bu tezde kullanılmış olan tüm bilgi ve yorumlara kaynak gösterdiğimi beyan ederim. 08.06.2020 İmza Adı SOYADI iii ÖZET Türkler çok eski dönemlerden itibaren Orta Asya’da kendilerine ait bir kültür sistemi ortaya çıkarmış ve bunu da çeşitli unsurlar ile diğer nesillere aktarmıştır. Bu kültür ögeleri ise farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Kimi zaman arkeolojik kazılarla kimi zaman sözlü edebiyatla kimi zaman da inanç sistemleriyle. Türklerde önemli bir yere sahip olan defin geleneği, kişinin eşyaları ile gömülmesini sağladığından, dönemin kültürel varlığı hakkında bizleri bilgi sahibi yapan en önemli unsurların başında gelmektedir. Yine mitolojik birçok figür eski dönem Türk inanç, yaşayış ve kültürel hayatı hakkında bizlere birçok bilgi sağlamaktadır.
    [Show full text]
  • Tengri - Wikipedia, the Free Encyclopedia
    טנג`רי تنغري تنگری تنگری Tengri - Wikipedia, the free encyclopedia https://en.wikipedia.org/wiki/Tengri Tengri From Wikipedia, the free encyclopedia Tengri (Old Turkic: ; Modern Turkish: Tanrı; Proto-Turkic * te ŋri / *ta ŋrɨ; Mongolian script: I!KX , Tngri ; Modern Mongolian: Тэнгэр , Tenger ), is one of the names for the primary chief deity since the early Turkic (Xiongnu, Hunnic, Bulgar) and Mongolic (Xianbei) peoples. Worship of Tengri is Tengrism. The core beings in Tengrism are Sky-Father (Tengri/Tenger Etseg) and Earth Mother (Eje/Gazar Eej). It involves shamanism, animism, totemism and ancestor worship. Contents 1 Name 2 History 3 Mythology 4 Placenames 5 Modern revival 6 See also 7 Notes 8 References 9 External links Name The oldest form of the name is recorded in Chinese annals from the 4th century BC, describing the beliefs of the Xiongnu. It takes the form 撑犁 /Cheng-li , which is hypothesized to be a Chinese transcription of Tängri . (The Proto-Turkic form of the word has been reconstructed as *Te ŋri or [1] *Ta ŋrɨ.) Alternatively, a reconstructed Altaic etymology from *T`a ŋgiri Spelling of tengri in the Old ("oath" or "god") would emphasize the god's divinity rather than his domain Turkic script (written from right over the sky. [2] to left, as t² ṅr²i ) The Turkic form, Tengri , is attested in the 11th century by Mahmud al-Kashgari. In modern Turkish, the derived word " Tanrı " is used as the generic word for "god", or for the Abrahamic God, and is used today by Turkish people to refer to God.
    [Show full text]
  • Tarihte Ve Bugün Şamanizm
    Birinci baskı : 1954 tkinci baskı : 1972 Üçüncü baskı : 1986 ATATÜRK KÜLTÜR, DÎL VE TARlH YÜKSEK KURUMU TÜRK TARÎH KURUMU YAYINLARI VII. DÎZİ — Sa. 24 b TARİHTE VE BUGÜN ŞAMANİZM Materyaller ve Araştırmalar I I I . Baskı ABDÜLKADlR ÎNAN Metin dışında 7 resim vardır TÜRK TARÎH KURUMU B A S I M E V t — A N K A R A 19 8 6 t f* r4- O Cn Ui </ O s £ *0 32101 009492925 İÇİNDEKİLER f. Sayfa I. Tarihte şamanizm ...................................... i II. Dünyanın ve insanların yaradılışına dair efsaneler 13 III. T ufan efsanesi .................... 22 IV . Dünyaiun sonu-kıyamet (kalgançı çak) ............... 24 V. Tanrılar ve ruhlar ......................... 26 V I. Şamanizmde put-fetişler ..................................... 42 VII. Yer-su tanrıları ....................................... 48 VIII. Ateş ve ocak ................................ 66 IX. Şaman-kam ve hayatı.......................................... 72 X. Şaman cübbesi, külâhı ve davulu ........................ 91 XI. Âyin, tören ve bayramlar................................... 97 XII. Şaman dua, İlâhî ve afsunlan ............................. 120 XIII. Falcılık ve kehanet .................. 151 XIV. Yada (cada, yat) taşı ve yağmur tılsımları 160 XV. Evlenme ve doğum ....................................... .. 166 X V I. ö lü m ve ölüler k ü lt ü .......................................... 176 X V II. Burhanizm (şamanizmi ıslah teşebbüsü) .......... 201 XVIII. Müslüman Türklerde şamanizm kalıntıları .... 204 Bibliyografya .......................... 209 İndeksler .............................
    [Show full text]
  • Türk Mitolojisinin Temelleri
    Türk Mitolojisinin Temelleri Kam Davulu Milletleri millet yapan bir dizi etmenin başında mitolojinin gelmesi, onun ilk bilgi kaynağı, eski insanın düşünce ve hayat tarzı olmasından ve kendini yaşadığı dünyada bulmasından dolayıdır. Mitolojik şuurun ürünü olan mitler; her kavmin millî kültürünün temeli, millî bilincinin özüdür. Türk mitolojisi de uzun zaman bâkir bir alan olarak kalmış, yalnız 20. yy’ın ikinci yarısından sonra araştırma konusu olmuştur. Ne yazık ki Türk mitolojisini görmezden gelme bugün de devam etmektedir. Oysa yazılı belgelerin kısıtlı olmasına bakmaksızın Türklerin hâlâ, canlı olan mitolojik olguları vardır ki, Batı dünyası bunu çoktan kaybetmiştir. Bir bilgi kaynağı olan mitlerin çağdaşlaşmasında ve sanat-bilim dünyasına yansımasında esas olgu insanın geriye, kökene dönüşü ve başlangıcı tekrar yaşamasıdır. Bilinmeyenleri bilenlerle bağdaştırmak ve kökende olan ilk mitolojik düşünceleri bir kez daha çağa uydurarak yaşatma isteği; özellikle 20. yy’ın teknolojik gelişmelerinden sonra hızla artmıştır. Tanımı Yunanca; mitologia (µυθολογία), mithos (µυθος) yani “söylenen ya da duyulan söz” ve logos (λογος) yani “konuşma” kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Eski Yunan’da “geçmişte söylenenlerin tekrar edilmesi “gibi bir anlam barındırmaktayken zamanla “efsane” anlamı kazanmıştır. Çağdaş kullanımda, “belirli bir uygarlığa ya da dinsel geleneğe özgü inançları, uygulamaları, kurumları ya da doğa olaylarını açıklamak amacıyla görünüşte gerçekten yaşanmış olayları aktaran, çoğunlukla kökeni bilinmeyen ve en azından kısmen geleneğe dayanan söylenceler toplamı” şeklinde tanımlanmaktadır. Mit, herhangi bir noktada insanı çevreleyen hayatın gerçekleriyle karşılaşarak onu kendisine has bir şekilde izâh eder. Bu manâda toplanmış mitolojik metinler en üniversal kaos-kozmos, tabiat-cemiyet, hayat-ölüm, ışık-karanlık karşılaştırmalarından tutun da, basit mitolojik ifâdelere kadar bütün evreni kapsar. Kısacası mitoloji bin yıllar boyunca halkların ve milletlerin, soyların ve kabilelerin etnikmedenî sisteminde hakim olmuştur.
    [Show full text]
  • Çalışmayı İndir (PDF)
    DÜŞÜNCE DÜNYASINDA D ÜŞÜNCE D ÜNYASINDA T ÜRKİZ boş 2 S İYASET VE K ÜLTÜRÜLTÜR D ERGİSİERGİSİ DÜŞÜNCE DÜNYASINDA TÜRKİZ SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ Yıl: 7 / Sayı: 38 / Mart - Nisan 2016 / ISSN 1309–601X İki ayda bir yayımlanır. Sahibi GÜNTÜLÜ EĞİTİM YAYINCILIK VE TİC. LTD. ŞTİ. Editör Prof. Dr. Kamil Aydın Sayı Editörü Oğuz Turhan Yayın Kurulu Prof. Dr. Kamil Aydın Prof. Dr. Ali Yakıcı Prof. Dr. Necdet Hayta Prof. Dr. Yaşar Kaya Prof. Dr. Cemalettin Taşkıran Prof. Dr. Zuhal Topçu Prof. Dr. Vahit Türk Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Prof. Dr. Ali Yakıcı Kapak ve Sayfa Tasarımı: Net Ofset Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın – Hakemli Dergi Taranılan İndeksler: ASOS İndeks Büro İç Hizmetler Atakan Türkyılmaz Adres: 1. Cad Nu.: 43/4 06520 Balgat-Ankara Tel: +90 (312) 287 88 99 Faks: +90 (312) 285 44 99 Web: www.turkizdergisi.com.tr e-posta: [email protected] Fiyatı: 15 TL Basım Yeri Net Ofset Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti. www.netmatbaacilik.net Necatibey Cad. Lale Sok. Nu.: 21/27 Yenişehir/Ankara Tel-Faks: 0.312.230 07 23 Basım Tarihi: Ocak 2016 – Ankara Abonelik Ücreti (Yıllık) Yurt içi: 90 TL Kurumsal abonelik: 180 TL Yurt dışı: Avrupa ve Orta Doğu ülkeleri: 75£ ABD ve diğer ülkeler: 100$ Abonelik için: 0.312.287 88 99 Nu.lı telefondan Atakan Türkyılmaz 3 D ÜŞÜNCE D ÜNYASINDA T ÜRKİZ BİLİM, DANIŞMA VE HAKEM KURULU Prof. Dr. A.Kadir Yuvalı Erciyes Ü Doç. Dr. Yonca Anzerlioğlu Hacettepe Ü Prof. Dr. Azmi Yetim Gazi Ü Yrd. Doç.Dr. Ahmet Turgut Niğde Ü Prof. Dr. Celalettin Yavuz Türksam Yrd.
    [Show full text]
  • Turkish Mythology Dictionary
    MULTILINGUAL – 9 Languages TURKISH MYTHOLOGY DICTIONARY ENGLISH – GERMAN – TURKISH – AZERBAIJANI – TATARIAN – RUSSIAN – UKRAINIAN – ARABIC – PERSIAN العربية – فارىس – ENGLISH – DEUTSCH – TÜRKÇE – AZƏRİCƏ – TATARÇA – РУССКИЙ – УКРАЇНСЬКИЙ Concepts and Meanings Vol-1: First 5 Languages Deniz Karakurt 2018 ر القاموس اﻷسطوري الت ك TURKISH MYTHOLOGY DICTIONARY فرهنگ لغت اساطرت ترك TURKISCH MYTHOLOGİE WÖRTERBUCH ر TÜRK MİTOLOJİ SÖZLÜĞÜ تورك آفسانه لغا ت TÜRK MİFOLOGİYA LÜĞƏTİ / SÖZLÜYÜ СЛОВАРЬ ТУРЕЦКОЙ МИФОЛОГИИ TÖREK MİFOLOGİYA SÜZLEGE СЛОВНИК ТУРЕЦКОЙ МІФОЛОГІЇ English – German – Turkish – Azerbaijani – Tatarian – Russian – Ukrainian – Arabic – Persian Concepts and Meanings Englisch – Deutsch – Türkisch – Aserbaidschanisch – Tatarisch – Russisch – Ukrainisch – Arabisch – Persisch Begriffe und Bedeutungen İngilizce – Almanca – Türkçe – Azerice – Tatarca – Rusça – Ukraynca – Arapça – Farsça Kavramlar ve Anlamları İngiliscə – Almanca – Türkcə – Azəricə –Tatarca – Rusca – Ukraynaca – Ərəbcə –Farsca Məfhumlar ve Mənaları İnglizçä – Almança – Törekçä – Äzeriçä – Tatarça – Rusça – Ukrainça – Ğaräpçä – Farsıça Töşençälär häm Mäğnälär Английский – Немецкий – Турецкий – Азерский – Татарский –Русский – Украинский – Арабский – Персидский Концепции и значения Англійська - Німецька - Турецька - Азерська - Татарська - Російська - Українська - Арабська - Перська Поняття та значення اﻹنجليزية – اﻷلمانية – التركية – اﻷذربيجانية – التتارية – الروسية – اﻷوكراني – العربية – فارسية الشروط والمعاني انگليسى – آلمانى – تركى – آذربايجانى – تاتارى – روسى – اوكرانى
    [Show full text]
  • Tu-Tu-Tu"Lama Uygulamalari
    GÖK TANRI İNANCINDAN GÜNÜMÜZE KADAR EFSUNLAMA "TU-TU-TU"LAMA UYGULAMALARI Yaşar Kalafat Eski Türk inançlarının, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da izlerini ararken, Göktanrı inanç sistemine ait olduğunu söyleyebileceğim bazı dini pratiklerde, efsunlamanın tipik bir uygulaması ile karşılaştım. Gök Tanrı İnancı ile ilgili çalışmamız kitap olarak yayınlandıktan sonra (1) Hocam Prof.Dr.Yıldırım'ın yönetiminde devam eden incelemelerim, bu efsun türünün, hayatın muhtelif dönemlerinde rastlanabileceğini ortaya koydu. Bu tebliğimde üzerinde durduğum bu değişik efsun türünü tartışacağım. Biz, eski Türk inançlarını incelediğimiz sistematikte, Tanrı ile kişioğlu arasında, yardımcı iyelerin yanısıra, koruyucu ve kara iyeleri belirledik. Koruyucu iyeler arasında Umay, Ana Maykıl, Ak Ana'yı, kara iyeler arasında da, Erlik ve Alkarısını tespit ettik. Ayrıca Gökle ilgili iyelerde (Gök, Güneş, Ay, Yıldızlar), Yer ile ilgili iyelerde de (Dağ iyesi, Kaya-Taş iyesi, Yer iyesi, su iyesi, Ağaç-Orman iyesi)'ni, Ev; Ocak ve Ağıl iyelerini kişioğlu'nun kendisini ve Ata iye- sini tasnifimizde zikrettik. Kam'ın ise, Şaman olmayıp, kişioğlu ile Tanrı arasında iletişimi sağlayan bir vasıta olduğunu savunduk. Bu tebliğimizde, eski Türk inancı olan, Gök Tanrı inancından günümüze kadar gelen efsunların; doğum, ad verme, evlenme, adak, sacı, bereket törenleri, ölüm gibi hayatın değişik safha- larından yaptığımız tespitleri tahlil edeceğiz. Bunu yaparken, efsun- lamalarda (2) sık rastlanan bir kotu alıp sadece "tu-tu-tu" üzerinde duracağız. (20) Yaşar KALAFAT, Doğu Anadolu'da Eski, Türk inançlarının izleri, Ankara, 1990 (21) Gök Tanrı inancı itibariyle efsun konusunda; (İsmet ÇETİN, "Ortaasya Türk Kültüründe Efsun ve Efsun Törenleri" Milli Folklor Sayı: 1O.sh. 257. sy.11, sh.27-32) inceleme metnine bakılabilir. -271 - Efsunlarda ana tema, bize göre iyelerdir.
    [Show full text]
  • Full Text (PDF)
    IJOESS Year: 7, Vol:7, Issue: 22 MARCH 2016 ALTAY YARATILIŞ MİTİ İLE M. NECATİ SEPETÇİOĞLU’NUN YARATILIŞ DESTANININ YÜZEYSEL YAPI UNSURLARI BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI Rabia Gökcen KAYABAŞI Yrd. Doç. Dr., Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, [email protected] Received: 16.01.2016 Accepted: 21.03.2016 ÖZ Halk hafızasındaki çeşitli olaylar ve inançlar; mitlerde, destanlarda ve çeşitli anlatı türlerinde yaşayarak günümüze kadar gelebilmiştir. Fakat zamanla komşu veya sonradan tanışılan kültürlerin etkisine maruz kalmışlar, bu nedenle mevcut metinlerde değişiklikler olduğu gibi yeni metinler de teşekkül etmiştir. Sözlü olarak icra edilen bu ürünler yazıya belli bir zamandan sonra aktarıldığı için, çoğu kez unutulmuş ve birtakım değişikliklere maruz kalmıştır. Bu bağlamda 19. yüzyılın ikinci yarısında Altay Türkleri arasında Radloff tarafından derlenmiş olan Türk yaratılış miti, dünyanın ve evrenin yaratılışı, insan soyunun türeyişi ve tüm bunlar oluşurken şeytanın (Erlik) yaptığı kötülükler Türk düşüncesi etrafında şekillendirilmektedir. Bu makalede Radlof’un derlemiş olduğu Altay Yaratılış Miti ile M. Necati Sepetçioğlu’nun Yaratılış Destanı, karşılaştırmalı yazın bilimi açısından, yüzeysel yapısındaki figüratif unsurlar (mekân, zaman, anlatıcı, bakış açısı, kahramanlar, motifler, olay örgüsü) dikkate alınarak incelenmiştir. Gerçekleştirilen çözümlemede yazın bilim, gösterge bilim ve metin dil bilim yöntem ve teknikleri çalışmanın kuramsal zeminini oluşturmaktadır. Çalışmanın bir diğer amacı da mit ve destan yazın türlerinin yapısına ilişkin çıkarımlarda bulunmaktır. Değerlerin ve deneyimlerin bilgisini mitler aracılığı ile bize sunan mitoloji ile iç içe olmak, insanı, toplumu ve evreni anlama noktasında önemlidir. Mitleri su yüzüne çıkaran şair ve yazarlar da hazırladıkları bu eserlerle insanlara yeni ufuklar açacaktır. Anahtar Kelimeler: Mit, destan, yaratılış, Altay yaratılış miti, yüzeysel yapı unsurları. COMPARISON OF ALTAYYARATILIS MYTH and THE EPIC OF YARATILIS, M.
    [Show full text]
  • TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt
    e-KİTAP TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ Deniz Karakurt 2011 Açıklamalı Ansiklopedik Mitoloji Sözlüğü 1.B ASKI S a y f a | 2 ÖNEMLİ AÇIKLAMA OKUYUCULARDAN MUTLAKA İSTENEN TEK ŞEY: BU E-KİTABI EN AZ 5 –BEŞ- KİŞİYE (MÜMKÜNSE TÜM TANIDIKLARINA) MAİL İLE GÖNDERMELERİ VE ONLARIN DA AYNI ŞEYİ YAPMALARINI ÖNERMELERİDİR. TÜRK AYRICA, FORUMLARDA VE SOSYAL SİTELERDE SÖYLENCE PAYLAŞILABİLİR. SÖZLÜĞÜ BU UYGULAMA TAMAMEN YASAL OLUP, YAZARIN İZNİYLE GERÇEKLEŞTİRİLMEKTEDİR. BU SÖZLÜĞÜ OKUMAK, PAYLAŞMAK, ALINTI Deniz Karakurt YAPMAK TÜRK KÜLTÜRÜNÜ KORUMAK VE YABANCILAŞMASINDAN KURTARMAK İÇİN ISBN ATILAN ÖNEMLİ BİR ADIM OLACAKTIR. 978-605-5618-03-2 İYİ OKUMALAR… Sözlük AÇIKLAMALI, ANSİKLOPEDİK İnceleme, Derleme, Halkbilim, Etimoloji Türkçe Türk Lehçe ve Şiveleri, 12 + Moğolca Lehçe ve Şiveleri. ONİKİ YAŞ VE ÜZERİ OKUYUCULAR İÇİNDİR. BİRİNCİ BASKI Ağustos, 2011 / TÜRKİYE “Xasiork – Ölümsüz Öyküler Kulübü” üyesidir. Google Kitap Projesi’ne dâhildir. © DENİZ KARAKURT, 2011 Kaynak göstermek kaydıyla her tür alıntı yapılabilir. Tüm Hakları Saklıdır. Deniz KARAKURT TÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ S a y f a | 3 GİRİŞ “Dünya bir deniz idi; ne gök vardı, ne bir yer, Uçsuz bucaksız sonsuz sular içindeydi heryer.” (Altay Yaradılış Destanı – Giriş Cümlesi.) Türk söylencelerindeki temel unsurlar ve bileşenlerin tespit edilip bir sözlük halinde dizgeli bir biçimde ortaya konulması amaçlanan bu çalışma bu anlamda belki de bir ilk olacak kadar geniş kapsamlıdır. Bu amaçla var olan tüm çalışmalar tek tek taranmış ve gözden geçirilmiştir. Buna rağmen gözden kaçmış, eksik ve ayrıca derlemelere girmeyen başlıkların olması da kaçınılmazdır. Ayrıca belirtilmesi gereken diğer bir husus da bu sözlük oluşturulurken sadece derlemlerden veya başkalarına ait yapıtlardan yararlanılmadığı, ilave olarak Anadolu’nun değişik yerlerinde kırsal hayatın içinde bulunarak pek çok motifin, figürün bizzat işitilmiş olduğudur.
    [Show full text]