LOBBYMEMO

Onderwerp : Lobbymemo Den Haag - Brussel Van : Concernstaf Aan : SBO Datum : 7 juni 2019

• Tweede Kamer o Debat over brief Kinderombudsman inzake hulp kwetsbare kinderen en jongeren o AO Externe Veiligheid o Hoorzitting governance klimaatbeleid o AO Klimaat en energie o • Stemmingen • Eerste Kamer • Brussel • Parlementaire agenda de komende weken • Lange termijn plenaire vergadering

Tweede Kamer

Debat over brief Kinderombudsman inzake hulp kwetsbare kinderen en jongeren Woensdagmiddag, vlak na de Algemene Ledenvergadering van de VNG, debatteerde de Tweede Kamer over de jeugdhulp naar aanleiding van een brief van de Kinderombudsman inzake hulp aan kwetsbare kinderen en jongeren. Agema (PVV) had het debat in maart aangevraagd. Hoewel de brief van de Kinderombudsvrouw aanleiding was, ging het debat nadrukkelijk ook over de financiële tekorten, de brief van het kabinet over de Voorjaarsnota en de ALV van de VNG, waarover de Kamer voor aanvang van het debat was geïnformeerd.

Het vorige kabinet heeft de jeugdzorg gedecentraliseerd naar de gemeenten en tegelijkertijd het budget verlaagd. Dit is onverstandig geweest, vindt Hijink (SP). Het doel was om de samenwerking te verbeteren, maar aanbestedingen, concurrentie en prestatiefinanciering zorgden volgens hem vooral voor veel extra bureaucratie. Ook De Jonge zegt die bureaucratie te willen aanpakken. Kinderen zijn te allen tijde belangrijker dan centen, betoogt Agema (PVV). Zij laakt de in haar ogen ondoordachte decentralisatie van de jeugdzorg en de daarmee gepaard gaande bezuiniging. Hierdoor is de sector volgens haar kapotgemaakt. In sommige gemeenten is men goed bezig, zegt Raemakers (D66), maar er zijn ook problemen, zoals lange wachtlijsten. Achteraf gezien was de korting op het budget waarschijnlijk te fors, vindt hij, en daarom is het goed dat er voor de komende jaren een miljard bij komt.

De decentralisatie van de jeugdzorg was bedoeld om de versnippering aan te pakken, zegt de minister. De overdracht naar de gemeenten is volgens hem goed verlopen, maar ook is duidelijk geworden dat er tekorten zijn ontstaan door een volumestijging. De Jonge legde uit waarom het

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Nassaulaan 12 Den Haag | Postbus 30435 | 2500 GK Den Haag vng.nl 070 - 373 83 93 | [email protected]

kabinet nu geen structureel budget beschikbaar heeft gesteld: hij wil eerst grondig onderzoeken waar het jeugdzorggeld precies blijft, zodat duidelijk wordt of er structureel meer geld nodig is. Tielen (VVD) wil meer inzicht in de zorgvraag van jongeren en ze constateert dat het komend onderzoek toch weer veel aandacht geeft aan zorgaanbod. Op haar verzoek praat de Kamer mee over de onderzoeksopzet. Voor het AO Jeugdhulp van 13 juni krijgt de Kamer het stappenplan hoe het onderzoek zal worden opgezet.

Hijink (SP) en Westerveld (GL) zochten naar manieren om het extra miljard te kunnen oormerken, uit vrees dat gemeenten het geld niet aan jeugdzorg zouden besteden, maar dat wees De Jonge vierkant van de hand.

Overheid en professionele jeugdhulp kunnen niet alles oplossen, stelt Peters (CDA). Hij denkt dat de definitie van jeugdhulp te veel is opgerekt: horen paardentherapie en mindfulness daar wel bij? Het moet volgens hem duidelijker worden waarvoor gemeenten precies verantwoordelijk zijn. We moeten jongeren centraal stellen, betoogt Westerveld (GroenLinks), en niet het geld of het systeem. Jongeren met complexe psychische problemen, zoals suïcidale gedachten, psychoses en anorexia, komen volgens haar nu te vaak niet op de juiste plek terecht. Raemakers (D66) suggereert om dit soort complexe zorg bovenregionaal te gaan inkopen. Minister De Jonge wil nieuwe afspraken maken over de ordening van de jeugdzorg. Het moet duidelijker worden wat men van de gemeenten mag verwachten, bijvoorbeeld in de wijken. Hij wil ook bezien of specialistische (ggz-)zorg bovenregionaal of landelijk georganiseerd moet worden. Agema wil dat er nagedacht wordt over recentralisatie van hoog specialistische jeugdzorg, diende er een motie over in, en wijzigt die in bovenregionale oplossingen voor deze zorg, toen De Jonge zei dat hij hem dan oordeel Kamer kon geven. Agema diende ook een motie in voor een half miljard structureel erbij, maar die werd ontraden

In totaal zijn er zeven moties ingediend; het oordeel van minister De Jonge staat erachter: • Gewijzigde motie van het lid Agema over bovenregionaal organiseren van decentralisatie van de meer complexere Jeugdhulp (t.v.v. 31839-664). Oordeel Kamer; • 31839-665 Motie van het lid Agema over structureel een half miljard euro extra beschikbaar stellen voor de uitvoering van de Jeugdwet. Ontraden; • Gewijzigde motie van het lid Hijink over samenwerking tussen jeugdzorgaanbieders stimuleren (t.v.v. 31839-666). Oordeel Kamer; • 31839-667 Motie van het lid Westerveld over onderzoek naar hoeveel jongeren die acuut hulp nodig hebben op een wachtlijst staan. Ontraden; • Gewijzigde motie van het lid Westerveld over voldoende plekken voor jongeren met complexe psychische aandoeningen (t.v.v. 31839-668). Oordeel Kamer; • 31839-669 Motie van het lid Westerveld over het realiseren van landelijk expertisecentra voor complexe en acute jeugdhulp. Ontraden; • 31839-670 Motie van het lid Peters c.s. over onderzoek naar de reikwijdte van de jeugdhulpplicht. Oordeel Kamer. Dinsdag wordt er over de moties gestemd en donderdag 13 juni is er een algemeen overleg over Jeugdhulp. Tevoren biedt de gemeente Opsterland namens ongeveer 150 gemeenten een petitie aan.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 2/10

AO Externe Veiligheid Het AO op woensdag 5 juni ging in hoofdzaak in op de volgende twee onderwerpen: Asbest Een dag vóór het AO had de Senaat het wettelijke asbestdakverbod verworpen dat per 2025 had moeten ingaan. Ze vonden het te duur, te snel en niet risicogericht. De Kamer wilde weten wat de staatssecretaris nu gaat doen. De PVV vond het prima dat de wet verworpen was, de SP was er zeer ontstemd over en met GL willen ze snel een alternatieve aanpak, D66 wil een nieuwe poging voor een verbod, het CDA en de VVD wilden weten wat de verzekeraars nu gaan doen zonder verbod. [deze hebben hun voorwaarden in de opstalverzekeringen al aangescherpt vooruitlopend op het verbod, red].

De staatssecretaris was zeer teleurgesteld dat de Senaat haar handreikingen (ingang per 2028 en extra geld met name) had afgeslagen. Het heeft tien jaar geduurd zover te komen, het fundament is nu weg en er komt geen nieuwe wet geeft ze aan. Ze gaat zich beraden met alle partijen op een niet-wettelijke route die recht doet aan het advies van de Gezondheidsraad en komt vóór het einde van het jaar met haar conclusies naar de Kamer. Verzekeraars is ze mee in overleg. Ze zijn nu op de hoogte dat er geen verbod is maar maken hun eigen afweging. Daar treedt ze niet in.

Tata Steel De aanhoudende grafietregens van Harsco op het Tata complex is de Kamer een doorn in het oog. Dat inwoners van Wijk aan Zee er zelf aan hebben moeten sleuren om handhavend op te treden door de provincie Noord-Holland en nu gelijk krijgen in hun zorgen dat het stof schadelijk is voor de gezondheid van jonge kinderen. GL wil dat Harsco een BRZO-bedrijf wordt en vindt het niet goed dat de handhaving maar twee smaken kent, dwangsom of vergunning intrekken. De fracties van PvdD en CDA willen dat dwangsommen niet meer aftrekbaar worden van de belasting en als het aan de PvdD en de SP ligt ook dat ze hoger worden. De tientallen dwangsommen hebben immers niet geholpen. De PVV ziet het minder somber en rept van ‘grafiet hysterie’, de VVD wacht de definitieve onderzoeksresultaten af, mogelijk is het grafiet toch niet zo gevaarlijk. De staatsecretaris liet veel verwijten voor wat ze waren, de handhaving is de provincie Noord- Holland verantwoordelijk voor. En zij zijn dat aan het intensiveren. Een vergunning intrekken is niet proportioneel en zou geen standhouden voor de rechter. Tata heeft inmiddels ook strenge maatregelen aangekondigd op de best beschikbare technieken. Wat GL deed schamperen dat ze dat pas doen ná het RIVM-onderzoek en met D66 willen ze nu inzicht in de gemaakte afspraken. De staatsecretaris zal daarvoor contact opnemen met de provincie Noord-Holland.

Hoorzitting governance klimaatbeleid Na vijf hoorzittingen over de verschillende klimaattafels is op woensdag 5 juni een laatste hoorzitting georganiseerd hoe de doelstellingen bereikt moeten gaan worden en wie daar het voortouw in gaat nemen. De drie koepels van de overheden UvW, VNG en IPO waren aanwezig, als ook deltacommissaris Glas, de NVDE, Mevrouw Hamer van de SER en Greenpeace. Omdat het tegelijk met de VNG ALV was kon er geen VNG-bestuurder bij aanwezig zijn en nam programmamanager Energie, Lian Merkx, de honneurs waar. Zei benoemde de drie randvoorwaarden die de VNG heeft gesteld aan lokale bevoegdheden, procesgeld en tegemoetkomingen aan de inwoners. Gemeenten zijn er nu nog niet klaar voor. Het gaat om

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 3/10

optrekken als één overheid, samen werken aan knelpunten, geen rijksregie en aanwijzingen, IPO en Unie beaamden dat. Daarop kwamen veel vragen naar de VNG op draagvlak, inspraak, gemeentelijke samenwerking in de RES-regio en of er wel draagvlak is bij gemeenten zelf. Mevrouw Merkx gaf aan dat alle vormen van participatie nog geen draagvlak zullen geven, dat iedereen achter de opgave gaat staan gebeurt niet. De samenwerking in de 30 RES-regio’s is er al, gemeenten zijn er druk mee bezig. Ere zijn echter veel losse eindjes in wetgeving bijvoorbeeld.

Voorafgaand aan de hoorzitting had de Voorzitter van het klimaatberaad, de heer Nijpels nog een apart gesprek met de commissie Ezk. In dat gesprek werd de governance eenvoudig ingekaderd als een overlegcircuit van uitvoeringsoverleggen per departement en een breed voortgangsberaad en dat de Klimaatwet voor de benodigde rust zorgt. Precies waar hoogleraar Rotmans zo op tegen is, er wordt te veel in structuren (kleilagen) gedacht van bovenaf waar hij juist veel meer ruimte wil op lokaal niveau voor initiatieven. Minder praten, meer doen, goede voorbeelden doen daarop volgen. Van bovenaf sturen kan niet, kijk maar naar de afhandeling van de bevingsschade in Groningen, ‘zelfs dat lukt niet’. Hij noemde vaak dat transities zijn vakgebied is en dat ze nooit ontstaan vanuit algeheel draagvlak en de overheid die doelen stelt. Doelen die niet gehaald gaan worden omdat de tien bedrijven die 80% van het CO2 uitstoten niet worden aangepakt.

Dit pleidooi was enigszins onverwacht maar paste goed op het VNG-verhaal (en dat van de UvW en het IPO) van lokale vrijheid en meer wettelijke mogelijkheden daartoe. Net als Rotmans pleit de VNG voor meer (tijdelijke) experimenteerruimte in de Chw. De deltacommissaris lichtte de goede opzet van het programma toe met de opmerking dat de adaptatieopgave vooral nationaal was bij de overheden en bij mitigatie het door iedereen opgepakt moet worden. De vele aanwezige Kamerleden stelde veel ‘wat als’ vragen. De antwoorden daarop waren duidelijk; veel weten we nog niet, alle overheden moeten net zo veel leren. Punt blijft dat we elkaar dan vasthouden richting de te behalen doelen. Als het gaat horten en stoten, en dat gaat het, moet de Kamer daar ruimte voor geven aldus de drie koepels.

AO Klimaat en energie Dit debat op donderdag 6 juni betrof de uitgestelde tweede termijn van 16 mei. Minister Wiebes vervolgde de beantwoording van de gestelde vragen toen. Het leek erop of hij en de Kamer de opmerkingen van de hoorzitting goed had gehoord. De minister vond namelijk dat in afwachting van de nieuwe Warmtewet parallel gewerkt moet worden. Gemeenten gaan over de beste warmteoplossing, daar heeft hij vertrouwen in dat het ook de goedkoopste oplossing zal worden. Vooral het CDA vreest dat namelijk. Op interruptie van GL en CDA dat de rol van netbeheerders uitgebreid moet worden en meer ruimte nodig hebben bij warmtenetten zei de minister dat hij daar naar kijkt en op terug komt. Hij wil echter daar niet nu al mee experimenteren. Voorrang van duurzame energie op deze netwerken wil hij niet vastleggen, dat levert alleen maar discussies op zoals of fossiele restwarmte nu wel of niet slechter is dan biomassa. Hij denkt wel aan een stimulans in de wet. Consumentenbescherming wordt eveneens belangrijk in de wet en op de motie om de zogeheten ‘afsluitboete’ te voorkomen (kosten voor het afsluiten van collectieve gas- of warmteaansluiting) komt nog deze maand een antwoord. De PvdA wil gemeenten ondersteunen met vliegende brigades en een taskforce voor geconstateerde hinderlijke wetgeving. Daar gaat de minister over nadenken al denkt hij dat het met

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 4/10

de komende RES’en niet nodig is. Er is door de PvdA een VAO aangevraagd over de plek van jongeren in de energietransitie.

Stemmingen1

4 juni 2019

VAO Digitale Overheid Over de vier ingediende moties is als volgt gestemd: • 26643-610 Motie Verhoeven en van der Molen over een richtlijn en een toezichtsvoorstel voor (overheids)algoritmes. Aangehouden; • 26643-611 Motie Verhoeven c.s.om de Tweede Kamer zelf onderzoek te laten doen naar mogelijkheden om meer kennis op te bouwen en meer politieke grip te krijgen op het thema ‘digitalisering’. Aangenomen; • 26643-612 Motie Middendorp c.s. over de scenario’s voor de positionering van het BIT en daar de Kamer voor Prinsjesdag over te informeren. Aangenomen; • 26643-613 Motie Van der Molen over de wettelijke grondslag en onafhankelijke positionering van het BIT. Aangenomen.

VAO Toerisme • 26419-79 Motie Moorlag (PvdA) voor betere spreiding van toerisme en ter versterking van het toerisme en de leefbaarheid in krimpgebieden. Aangenomen.

Moties ingediend bij het notaoverleg over de initiatiefnota: ‘Naar een moderne uitvaartwet’ • Gewijzigde motie van de leden Belhaj en Özütok over begraven of cremeren binnen 24 uur na overlijden (t.v.v. 35077-3). Aangenomen; • Gewijzigde motie van de leden Belhaj en Middendorp over ophalen van as bij voorkeur binnen een week na de crematie (t.v.v. 35077-4). Aangenomen; • Motie van de leden Belhaj en Middendorp over in specifieke gevallen afwijken van het verbod op gelijktijdig begraven en cremeren in één kist. Aangenomen; • Motie van de leden Belhaj en Özütok over afbreekbaarheid van een kist of ander omhulsel binnen tien jaar. Aangenomen; • Motie van het lid Van der Molen over criteria voor eeuwigdurende grafrust. Aangenomen; • Motie van het lid Van der Molen over nadere regels voor het ruimen van graven. Aangehouden; • Motie van het lid Middendorp c.s. over de lengte van de termijn van grafrust. Aangenomen.

1 Om alle moties die in het verslag genoemd staan te vinden: klik op de hyperlink, scroll op de webpagina van de Tweede Kamer naar Plenair debat – vervolgens op het onderwerp van uw keuze en klik op ‘te behandelen zaken’.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 5/10

Eerste Kamer

Vereiste van ingezetenschap voor wethouders en gedeputeerden verworpen Op 4 juni stemde de Eerste Kamer over een wijziging van de Gemeentewet i.v.m. het woonplaatsvereiste van wethouders. In de aanloop naar het debat heeft de VNG nog gepleit bij de Eerste Kamer om de raad de bevoegdheid te geven om wethouders voor een periode langer dan een jaar ontheffing van het woonplaatsvereiste te geven. Niettemin werd het wijzigingsvoorstel verworpen. De fracties van de VVD, het CDA, de PvdD, 50PLUS, de SP en de PVV stemden tegen; in totaal 46 stemmen. Voor stemden de fracties van de SGP, de ChristenUnie, de PvdA, GroenLinks, de OSF, D66 en Fractie Duthler; dat zijn 29 stemmen.

Brussel

Europese Verkiezingen Op 4 juni heeft de Kiesraad de definitieve uitslag van de Europese verkiezingen gepubliceerd. In de bijlage vindt u een lijst met de verkozen Europarlementariërs. De SP en de PVV hebben niet genoeg stemmen gekregen en verdwijnen uit het Europees Parlement (EP). Het nieuwe EP wordt op 2 juli geïnstalleerd. De komende weken staat voor de nieuwe leden in het teken van de vorming van de politieke groepen en vorming van de vakcommissies binnen het Parlement.

In aanloop naar dit proces roept de VNG de Europarlementariërs op om zitting te nemen in vakcommissies die voor lokale overheden belangrijk zijn. De VNG benadrukt hierbij dat de zittende Nederlandse EP-leden in de commissies REGI (regionale ontwikkeling) en IMCO (interne markt en consumentenbescherming) het EP gaan verlaten. De commissie REGI gaat over regionaal beleid en over de Europese fondsen. Voor gemeenten belangrijk omdat zij volop gebruik maken van deze fondsen, bijvoorbeeld voor het helpen van mensen aan een baan. De commissie IMCO gaat over de interne markt (aanbesteden en staatssteun) en digitalisering en raakt hiermee rechtstreeks de dienstverlening van gemeenten.

Overzicht verkozen Europarlementariërs

Partij Naam Zittend of nieuw lid PvdA Frans Timmermans Nieuw Zittend Zittend Zittend Nieuw Nieuw CDA Zittend Zittend Nieuw Annie Schreijer-Pierik Zittend VVD Nieuw

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 6/10

Jan Huitema Zittend -van Doorn Zittend Nieuw FvD Derk-Jan Eppink Nieuw Rob Roos Nieuw Thierry Baudet: vervanger waarschijnlijk Nieuw GroenLinks Zittend

Tineke Strik Nieuw

Kim van Sparrentak Nieuw

D66 Sophie in ’t Veld Zittend

Samira Rafaela Nieuw

CU/SGP Zittend

Bert-Jan Ruissen Nieuw

PvdD Zittend 50 Plus Nieuw

Parlementaire agenda de komende weken2

Datum Onderwerp Soort overleg 11-06-2019 Innovatie AO

11-06-2019 Manifest FNV Zorg & Welzijn over Pet werkdruk en tekorten in jeugdhulpverlening 11-6-2019 Wijziging van de Omgevingswet en Pl enkele andere wetten met het oog op de beheersing van geluid afkomstig van wegen, spoorwegen en industrieterreinen (Aanvullingswet geluid Omgevingswet) (35054) 12-6-2019 Vreemdelingen-en asielbeleid AO 12-6-2019 Sportbeleid AO 12-6-2019 MIRT AO

2 AO = Algemeen Overleg PV = Procedurevergadering EK = Eerste Kamer RTG = Ronde Tafel Gesprek Ges = Gesprek SO = Schriftelijk Overleg In = Inbreng TB = Technische Briefing NO = Nota Overleg TK = Tweede Kamer Pet = Petitie VAO = Verslag van een Algemeen Overleg Pl = Plenair WO = Wetgevingsoverleg

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 7/10

Datum Onderwerp Soort overleg 13-6-2019 Verkeersveiligheid AO 13-6-2019 Jeugdhulp AO 13-6-2019 Concept evaluatie-opdracht Wet In veiligheidsregio's (29517-166) 13-6-2019 Gemeente Opsterland, namens Pet meerdere gemeenten, over tekorten bij gemeentelijke jeugdhulp 13-6-2019 Bescherming persoonsgegevens AO 13-6-2019 Inburgering en integratie AO 13-6-2019 Laaggeletterdheid AO 13-6-2019 Gehandicaptenbeleid AO 13-6-2019 Wet bestuurlijk verbod In ondermijnende organisaties (35079) 19-6-2019 VNG en Divosa - TB Bijstandsvorderingen 19-6-2019 Milieuraad d.d. 26 juni 2019 AO 19-6-2019 Kiesrecht, AO desinformatie, AO AO Digitale Inmenging en Desinformatie 19-6-2019 Energieraad (formeel) d.d. 25 juni AO 2019 20-6-2019 Water AO 20-6-2019 Uitgangspuntennotitie RTG cultuurbeleid 2021-2024

20-6-2019 Woonfraude AO

20-6-2019 Invoeringsbesluit Omgevingswet SO

20-6-2019 VVD Initiatiefnota toekomst SO gemeentelijk grondbeleid

20-6-2019 Kinderopvang AO

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 8/10

Datum Onderwerp Soort overleg 20-6-2019 Nationale veiligheid en AO crisisbeheersing

24-6-2019 Realisatie LNV-visie NO 26-6-2019 Wadden AO 26-6-2019 Wmo AO 26-6-2019 Passend Onderwijs AO 26-6-2019 Terrorisme AO 26-6-2019 Staat van de volkshuisvesting AO

27-6-2019 Wijkverpleging AO

27-6-2019 Lokale democratie, AO AO Demonstratie, AO Beleidskader Herindeling en AO Democratie 27-6-2019 Uitgangspuntennotitie AO Cultuurbeleid 2021-2024

27-6-2019 Informele Milieuraad d.d. 11 en 12 SO juli

27-6-2019 Mijnbouw / Groningen AO

27-6-2019 Veranderopgave Inburgering AO 1-7-2019 Initiatiefnota’s ‘Droge voeten’ en NO ‘Veen, red je niet alleen’ 3-7-2019 Energiebesparing AO Aanvullingswet grondeigendom. Invoeringswet Omgevingswet. 5 juli t/m 2 Zomerreces september

Lange termijn plenaire vergadering

11 – 13 juni (week 24) - VAO Streekomroepen - VAO Onderhoud wegen en bruggen

18 – 21 juni (week 25) - VAO Externe veiligheid (AO d.d. 05/06)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 9/10

- VAO Erfgoed en monumenten (AO d.d. 05/06) - 35 054 (Aanvullingswet geluid Omgevingswet)

25 – 28 juni (week 26) ---

2 – 4 juli (week 27) ---

5 juli t/m 2 september (week 28 t/m 35) - Zomerreces

Het Lobbymemo Den Haag & Brussel wordt gemaakt door: Den Haag: Eric de Rijk en Richard van Vliet Brussel: Team Europa

Vereniging van Nederlandse Gemeenten 10/10