Kwartalnik Gminy Somonino

KWARTALNIK GMINY SOMONINO .. NOWINE Egzemplarz bezp³atny | Nak³ad: 1000 sztuk ISSN 2657-7143 | Nr 3/2020 (7) Nowinë nr 3/2020 www.somonino.pl GMINA SOMONINO

URZ¥D GMINY SOMONINO Wójt Gminy: Marian Kowalewski 83-314 Somonino, ul. Ceynowy 21 Zastêpca Wójta: Andrzej Peta Tel: +48 58 684 11 21 Fax: +48 58 684 11 44 Sekretarz Gminy: Janusz Augustynowicz E-mail: [email protected] www.somonino.pl Skarbnik Gminy: Cecylia Kitowska Przewodnicz¹cy Rady Gminy: Andrzej So³tysek Biuletyn Informacji Publicznej: http://bip.somonino.pl Numer rachunku bankowego: 91 8309 0000 0080 0105 2000 0020 NIP: 589-10-31-191 REGON Urzêdu: 000545076 REGON Gminy: 191675008

NOWINË (NOWINY) Dni i godziny otwarcia Urzêdu: Kwartalnik Gminy Somonino - poniedzia³ek, wtorek i czwartek w godzinach od 7:30 do 15:30 ISSN 2657-7143 - œroda w godzinach od 7:30 do 16:30 - pi¹tek w godzinach od 7:30 do 14:30 Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i opracowania edytorskiego nades³anych tekstów. Wójt Gminy: Marian Kowalewski Tekstów nades³anych nie zwracamy. Nades³anie tel. 58 684 11 22 e-mail: [email protected] tekstu nie jest równoznaczne z jego opublikowaniem. Interesantów Pan Wójt przyjmuje w ka¿d¹ œrodê Za nadsy³ane teksty nie p³acimy wynagrodzenia. w godzinach od 15:00 do 16:30. Autor przekazuj¹c swój utwór do publikacji przenosi na Wydawcê prawa autorskie do publikacji utworu Zastêpca Wójta: Andrzej Peta w piœmie oraz do jego rozpowszechniania na innych tel. 58 743 23 16 e-mail: [email protected] polach eksploatacji takich jak Internet. Sekretarz Gminy: Janusz Augustynowicz Wersja elektroniczna wydania bêdzie zamieszczana tel. 58 743 23 17 e-mail: [email protected] na stronie www.somonino.pl w ci¹gu tygodnia od ukazania siê numeru. Skarbnik Gminy: Cecylia Kitowska tel. 58 743 23 35 e-mail: [email protected] REDAKCJA: Biuro Rady (pok. 14): Karolina Szmo³da Kierownik Referatu Organizacyjnego: Alicja Malanowska Kierownik Referatu Rozwoju i Promocji, tel. 58 743 23 26, e-mail: [email protected] tel. 58 743 23 25 e-mail: [email protected] Przewodnicz¹cy Rady Gminy: Andrzej So³tysek Interesantów Przewodnicz¹cy Rady Gminy przyjmuje Sk³ad: Maciej Ostoja-Lniski w ka¿d¹ œrodê w godzinach od 15:30 do 16:30. WYDAWCA: Urz¹d Gminy Somonino Wiceprzewodnicz¹cy: Stanis³aw Lihs DRUK: Wiceprzewodnicz¹cy: Leszek Maliszewski Wydawnictwo BERNARDINUM Przewodnicz¹cy Komisji Oœwiaty, Kultury, Zdrowia 83-130 Pelplin, ul. Biskupa Dominika 11 i Spraw Publicznych: Jaros³aw Ustowski Przewodnicz¹cy Komisji Rewizyjnej: Zbigniew Nadolski www.facebook.com/gminasomonino Przewodnicz¹cy Komisji Rozwoju i Bud¿etu: Wies³aw Formela Przewodnicz¹cy Komisji Skarg, Wniosków i Petycji: Marcin Rybakowski www.instagram.com/gminasomonino Adres skrzynki ePUAP: /48c2g1mbx4/SkrytkaESP

W Urzêdzie Gminy Somonino funkcjonuj¹ nastêpuj¹ce referaty: • Referat Inwestycji, Infrastruktury, Rolnictwa i Ochrony Œrodowiska – Zastêpca Wójta: Andrzej Peta, tel. 58 743 23 16 • Referat Finansowy – Kierownik: Aleksandra Stefanowska, tel. 58 743 23 38 • Referat Organizacyjny – Kierownik: Alicja Malanowska, tel. 58 743 23 26 • Referat Rozwoju i Promocji – Kierownik: Karolina Szmo³da, tel. 58 743 23 25 • Referat Podatków i Op³at – Kierownik: Emilia Lemañczyk, tel. 58 743 23 21 • Referat Spraw Spo³ecznych i Kadr – Kierownik: Marta Baczyñska, tel. 58 743 23 44

KWARTALNIK GMINY SOMONINO KULTURA Narodowe Czytanie po raz pierwszy w Somoninie

dniu 5 wrzeœnia 2020 r. Gminna Biblioteka Publiczna PóŸniej m³odzi aktorzy przedsta- Ww Somoninie zorganizowa³a dla dzieci Narodowe wiali swoje opowieœci przyozdobie- Czytanie w teatrze w ramach projektu pn. „Akademia Mi- ni brokatowymi tatua¿ami. Po pracy rabelek i jej korzenie”. Lektur¹ tegorocznego Narodowego umys³u by³ czas na animacjê kuli- Czytania by³a Balladyna Juliusza S³owackiego. W formie narn¹ z malinami i profilaktykê ¿y- teatru kamishibai dzieci odby³y warsztaty twórczego my- wienia. Ta przygoda trwa³a kilka godzin, ale by³o warto. œlenia. Pozna³y idee akcji Narodowego Czytania. By³ to nie- Dofinansowano ze œrodków Ministra Kultury i Dzie- z³y trening twórczoœci. Dzieci wymyœla³y historie inspiro- dzictwa Narodowego pochodz¹cych z Funduszu Promocji wane lektur¹ oraz wykonywa³y rysunki do opowieœci. Kultury.

Wyruszy³ jesienny poci¹g do historii

minna Biblioteka Publiczna w So- G moninie rozpoczê³a od wrzeœnia realizacjê projektu pn. „Jesienny poci¹g do historii”, który jest dofinanso- wany ze œrodków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Progra- mu „Patriotyzm Jutra”. torskich i pisarskich, spotkania z pisa- znan¹ ilustratork¹ ksi¹¿ek Magdalen¹ Jesienny poci¹g do historii to inten- rzami, czy program s³owno-muzyczny. Pilch oraz wagonik nr 2 „Odkrywcy, sywna trzymiesiêczna podró¿ w rozpê- Celem projektu jest zachêcanie do podró¿ z histori¹ i legend¹”, czyli dzaj¹cych siê 7 wagonikach (wydarze- czytania utworów o tematyce histo- warsztaty ze znan¹ pisark¹ i history- niach) zorganizowanych dla ró¿nych rycznej, zapoznanie z histori¹ Polski kiem, Gra¿yn¹ B¹kiewicz. grup odbiorców (dzieci i doros³ych) i histori¹ powszechn¹ oraz budowanie Chcesz zapisaæ siê na kolejne wyda- – z terenu Gminy Somonino, dziêki szacunku i wiêzi za polskie dziedzictwo rzenia wejdŸ na stronê: http://somo- którym mieszkañcy przekonaj¹ siê, kulturowe. ninogok.pl/ ¿e historia wcale nie musi byæ nudna. Za nami ju¿ pierwsze dwa wydarze- Udzia³ w wydarzeniach bezp³atny. Biblioteka przekonuje ich o tym po- nia – wagonik nr 1 Historia jak malo- przez organizacje warsztatów ilustra- wana, czyli warsztaty dla dzieci ze

www.somonino.pl 3 Nowinë nr 3/2020 KULTURA Aktywna integracja mieszkañców Hopowa

z³onkinie Stowarzyszenia HopoBabki z Hopowa zorga- C nizowa³y ciekawe wydarzenia w swojej miejscowoœci. Wszystko po to, aby mieszkañcy lepiej siê ze sob¹ poznali, zintegrowali i spêdzili mi³o czas. W ramach projektu „Ja, Ty, My … S¹siedzi”, organizowanego przez Kaszubski Uniwer- sytet Ludowy, dziewczyny zaaran¿owa³y cykl spotkañ pod nazw¹ Hopowskie Dni S¹siedzkie. Pierwsze z nich „Festiwal Talentów” odby³ siê 23 sierpnia i spotka³ siê z bardzo du¿ym zainteresowaniem miesz- kañców. Na festiwalu by³o mnóstwo atrakcji. Lokalni twór- cy prezentowali swoje, czêsto skrywane, talenty. Mieszkañcy mogli podziwiaæ wyroby rêkodzielnicze, stroiki, przedmioty wykonane na szyde³ku, haftowane serwety, witra¿e, rzeŸbio- ne obrazy, maseczki czy instrumenty kaszubskie, a nawet meble. Publicznoœæ œwietnie siê bawi³a, dziêki lokalnym ar- tystom, którzy na scenie prezentowali swoje umiejêtnoœci przede wszystkim wokalne. GwoŸdziem programu okaza³ siê wystêp zespo³u kaszubskiego rodziny Walkusz z pani¹ Krystyn¹ Walkusz na czele. Pani Krystyna zaprezentowa³a na festiwalu równie¿ swoj¹ twórczoœæ poetyck¹ i wyrecyto- wa³a ze sceny kilka wierszy. Nie zabrak³o tak¿e atrakcji dla dzieci, grupa teatralna z Hopowa wystawi³a przedstawie- nie pt.: „Wilk i siedem koŸl¹tek”. By³y darmowe lody, prze- ja¿d¿ki konne, dmuchana zje¿d¿alnia, wyplatanie warkoczy- ków czy robienie tatua¿y. Piêkna pogoda, wspólne rozmo- wy i œpiewy sprawi³y, ¿e zabawa by³a naprawdê udana. 19 wrzeœnia odby³o siê drugie spotkanie z cyklu „Hopow- skich Dni S¹siedzkich” pod has³em „Na sportowo zwiedzaj Hopowo”. Do wyboru by³y dwa rodzaje aktywnoœci: nordic walking i jazda rowerem. Uczestnicy mogli zwiedziæ m.in. wnêtrze „Walkuszowej kuŸni” i wzi¹æ udzia³ w pokazie wy- rabiania podków przygotowanym specjalnie na t¹ okazjê przez panów, Witolda Patoka i Mariana Krefta. Oprócz tego ksi¹dz proboszcz Tadeusz £¹cki udostêpni³ do zwiedzania niedostêpn¹ na co dzieñ wie¿ê koœcio³a wraz z zegarem. Dalej szlak prowadzi³ przez obszar Natura 2000, Kamienne krêgi w Tr¹tkownicy, Sarni Dwór z nowo zasadzonym „Szadym Bukiem” i Hopowsk¹ Golgotê. Trasa wynosi³a ok. 14 km. W ramach wydarzenie przygotowana zosta³a rów- nie¿ strona internetowa http://hopowo.info, na której znaj- duj¹ siê opisy atrakcji Hopowa i okolic, aktualnoœci z ¿ycia so³ectwa, galeria zdjêæ mieszkañców oraz polecane szlaki turystyczne. W paŸdzierniku odby³o siê jeszcze wydarzenie pt.: „Hopow- skie jad³o – poznaj s¹siada od kuchni”. Natomiast ostatnie koñcz¹ce projekt nosi tytu³ „S¹siedzka wspó³praca w piêk- no Hopowa siê obraca”. Gdzie wspólnie z mieszkañcami cz³onkowie stowarzyszenia bêd¹ porz¹dkowaæ zapomniane zak¹tki swojej wsi. Zapraszamy na to wydarzenie ju¿ 24 paŸ- dziernika, które zostanie zakoñczone wspólnym ogniskiem pod nowo powsta³¹ wiat¹ przy OSP w Hopowie.

4 KWARTALNIK GMINY SOMONINO KULTURA Szady Buk znowu o¿y³…

dniu 5 wrzeœnia pod Szadym Bukiem znów rozbrzmia- W³a muzyka, a pary ruszy³y w tan. Wszystko dziêki czte- rem „reanimatorkom” kultury – Kamilli Król z Hopowa, Paulinie Wêsierskiej ze Sierakowic, Agnieszce Gleinert-Po- b³ockiej z Go³ubia oraz Izabeli Itrich-Hopa ze S³awek, które w ramach projektu Wiejskie KuŸnie Pamiêci, postanowi³y przypomnieæ zabawy sprzed lat, które odbywa³y siê w oko- licach Sarniego Dworu, pod nieistniej¹cym ju¿ dziœ olbrzy- mim Szadym Bukiem. Przed potañcówk¹ odby³y siê warsztaty taneczne i spotkanie wspominkowe. Uczestnicy warsztatów tanecznych poznali m.in. podsta- wowe kroki i figury tañca KOSEDER, które zaprezentowali podczas potañcówki w lesie. Po warsztatach odby³o siê spotkanie wspominkowe, podczas którego zosta³ wyœwietlony film ze wspomnieniami o Szadym Buku i zabawach w lesie. Wydarzenie swoj¹ obecnoœci¹ zaszczyci³a Pani Krystyna Walkusz, ¿ona œp. Jerzego Walkusza, która poszerzy³a album o kolejne dwa zdjêcia „Szadego Buka”. Po wspominkach, drabiniastymi wozami z muzyk¹ na ¿ywo, uczestnicy poje- chali do leœniczówki Sarni Dwór, by tam – zgodnie z tradycj¹ – zatañczyæ i bawiæ siê. Jednym z elementów tradycji by³ czekoladowy taniec (bia³y walc) – kiedy to panie prosi³y panów do tañca a ci odwdziêczali siê im czekolad¹ za zaproszenie.

Zabawie towarzyszy³y dwie kapele: Kaszubska Kapela „O co Idze” z Tuchomia, która gra³a i œpiewa³a na „kaszubsk¹ nutê”. Liderem zespo³u jest instrumentalista i wokalista) Grzegorz Wantoch Rekowski oraz Kapela Jankowskiego z Chwaszczy- na, w sk³ad której wchodz¹ muzycy starego pokolenia tacy jak W³adys³aw Jankowski i Eugeniusz Raulin. O oprawê ga- stronomiczn¹ zadba³y Hopobaki i KGW w S³awkach. Jednak to wszystko by siê nie uda³o gdyby nie sponsorzy i liczne grono przyjació³ i znajomych, które wspar³o wydarzenie „Szady Buk – potañcówka w lesie”.

Na miejscu ods³oniêto tablicê pami¹tkow¹ – symbol zabaw pod „Szadym Bukiem” przy nowo zasadzonych w kwiet- niu br. buczkach. Jeœli drogi waszych wêdrówek zaprowadz¹ Was do Sarniego Dworu, nie zapomnijcie odwiedziæ m³o- dych buków. One tam bêd¹ czekaæ, chc¹c snuæ historie, któ- rych ka¿dy mo¿e byæ bohaterem. Ju¿ teraz to nie jest tylko opowieœæ czterech reanimatorek, ale ka¿dego. Dbajmy zatem razem o tradycjê, historiê i siebie nawzajem. Spoty- kajmy siê, rozmawiajmy, dzielmy siê czasem. Niech melo- dia szumu tych m³odych buków wybrzmiewa w naszych uszach i zaprasza do bycia razem. Na potañcówce nogi same rwa³y siê do tañca, a serce nadal bije w rytm piêknych kaszubsko-pomorskich melodii. Wszystko to dzia³o siê za spraw¹ kapel, instrumentalistów i wokalistów, którzy wype³nili przestrzeñ potêg¹ muzyki.

www.somonino.pl 5 Nowinë nr 3/2020 KULTURA Twórczy Trójk¹t

ramach projektu „Twórczy Trójk¹t” wspó³- Wfinansowanego ze œrodków Urzêdu Gminy Somonino KGW w S³awkach przeprowadzono bezp³atne dwudniowe warsztaty zielarsko-ko- smetyczno dla dzieci i doros³ych. W dniu 22 sierpnia br. uczestnicy wspólnie wykonali miêdzy innymi kremiki do twarzy, kulê do k¹pieli i inne cudeñka z wczeœniej zebranych zió³. W ramach „Twórczego Trójk¹tu” odby³y siê tak¿e warsztaty malowania na porcelanie dla dzieci oraz warsztaty filcowania dla doros³ych. W dniu 24 paŸdzier- nika w Sali Ognika w Gorêczynie zaplanowano wystawê wszystkich prac stworzonych podczas warsztatów Twórczego Trójk¹ta.

Magiczna Noc Bibliotek

minna Biblioteka Publiczna w Somoninie G wziê³a udzia³ w ogólnopolskiej akcji pn. „Noc Bibliotek”. Chêtne dzieci wziê³y udzia³ w godzinach wieczornych w warsztatach gawê- dziarskich w formie baœni ukraiñskiej „O bieda- ku i carze kruków”. W plastycznej czêœci warsz- tatu uczestnicy wykonali dekoracyjny magne- sik – kruka. Potem przyszed³ czas na integracjê przy pizzy. Nastêpnie odwiedzi³a dzieci Merida ze swoj¹ magiczno-chemiczn¹ moc¹. Dzieci przyszed³ czas na warsztat z ¿elow¹ parafin¹, w wyniku którego dzieci robi³y kolorowe piaski, ciep³y œnieg oraz ciesz stworzy³y niezwyk³e œwiece. Wydarzenie dofinansowano ze œrodków nienewtonowsk¹. Ka¿de dziecko zosta³o za- Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodz¹cych z Funduszu mkniête w bañce mydlanej. Na zakoñczenie Promocji Kultury.

„Ja…, Ty…, My…, S¹siedzi” ramach konkursu „Ja…, Ty…, My…, S¹- Wsiedzi” zorganizowanego przez Kaszub- ski Uniwersytet Ludowy w Wie¿ycy, KGW w S³awkach pozyska³o œrodki finansowe i na placu zabaw w S³awkach pojawi³ siê ogólno- dostêpny grill wraz z dodatkowymi ³awkami na zewn¹trz. Dodatkowo zosta³a zagospodarowana skarpa, gdzie pojawi³y siê wieloletnie roœliny. Na zakoñ- czenie projektu odbêdzie siê S¹siedzki Piknik po³¹czony z uroczystym otwarciem Kaszubskiej Altany.

6 KWARTALNIK GMINY SOMONINO POMOC SPO£ECZNA Nowa pracownia w CIS w Ostrzycach

Centrum Integracji Spo³ecznej w Ostrzycach dzia³a Wpracownia rêkodzielnicza z elementami renowacji mebla. Rêkodzie³o zapewne kojarzy siê nam dosyæ jedno- znacznie – z dzie³em naszych r¹k, czymœ, co sami wytwa- rzamy, u¿ywaj¹c do tego ró¿nych materia³ów. Obecnie na rynku mo¿na znaleŸæ tego wiele i dostêpne jest nie tylko na popularnych turystycznych uliczkach, ale tak¿e w sieci. Celem pracowni jest przygotowanie uczestnika do samodzielnego ¿ycia, który bêdzie móg³ pe³niæ rolê zgodnie ze swoimi mo¿liwoœciami zainteresowaniami i oczekiwaniami otoczenia spo³ecznego. Zajêcia te pe³ni¹ rolê motywacyjn¹, stanowi¹ element terapii przez sztukê. Zw³aszcza w przypadku osób maj¹cych k³opoty z komunikacj¹ werbaln¹, zmagaj¹cych siê z depresj¹, nerwicami, zaburzeniami lêko- wymi, lecz¹cych uzale¿nienia lub u ludzi, którzy po ja- kiejœ traumie staraj¹ siê powróciæ do normalnego funkcjonowania. Nasi uczestnicy odkrywaj¹ nieprzeciêtne talenty. Powstaj¹ misternie dziergane prace. Dzie³a s¹ piêkne i dodatkowo zawieraj¹ cz¹- stkê serca. Haft krzy¿y- kowy, dzierganie, szyde³kowanie, wyszywa- nie i renowacja mebla, to miêdzy innymi tech- niki stosowane w pracowni. Dziêki nim sta- ry mebel odzyskuje dawny blask powstaj¹ ³adne serwetki, a uczestnicy rozwijaj¹ spraw- noœci manualne i odzy- skuj¹ poczucie w³asnej wartoœci.

Asystent Osobisty Osoby Niepe³nosprawnej

mina Somonino przyst¹pi³a do realizacji Programu Mi- nywaniu codziennych czynnoœci oraz w funkcjonowaniu G nisterstwa Rodziny, Pracy i Polityki Spo³ecznej „Asy- w ¿yciu publicznym. Osoba niepe³nosprawna ma mo¿liwoœæ stent osobisty osoby niepe³nosprawnej” – edycja 2019- samodzielnie wybraæ osobê, która bêdzie œwiadczyæ dla niej -2020. Program finansowany jest ze œrodków Solidarnoœ- us³ugi asystenta. Us³uga realizowana jest nieodp³atnie bez ciowego Funduszu Wsparcia Osób Niepe³nosprawnych. wzglêdu na sytuacjê materialn¹ osoby niepe³nosprawnej. Zgodnie z przyjêt¹ Uchwa³¹ Rady Gminy Somonino w spra- Obecnie Gminny Oœrodek Pomocy Spo³ecznej zatrudnia wie przyst¹pienia do Programu dzia³ania zwi¹zane z jego dwóch Asystentów osobistych, którzy realizuj¹ zadania realizacj¹ podj¹³ Gminny Oœrodek Pomocy Spo³ecznej w So- Programu w szeœciu œrodowiskach rodzinnych. Osoby zain- moninie. G³ównym celem Programu jest umo¿liwienie oso- teresowane uzyskaniem informacji na temat wsparcia Asy- bom niepe³nosprawnym prowadzenia bardziej aktywnego stenta osobistego zamieszka³e na terenie Gminy Somonino i samodzielnego ¿ycia oraz poprawa ich funkcjonowania powinny zg³osiæ siê do Gminnego Oœrodka Pomocy Spo³ecz- w miejscu zamieszkania i przestrzeni publicznej. nej w Somoninie. Adresatami programu s¹ pe³noletnie osoby niepe³no- Jednoczeœnie tutejszy oœrodek pomocy prowadzi nabór sprawne posiadaj¹ce orzeczenie o znacznym lub umiarko- na stanowisko Asystenta osobistego osoby niepe³nospraw- wanym stopniu niepe³nosprawnoœci lub orzeczenie równo- nej, osoby zainteresowane œwiadczeniem w/w wsparcia znaczne. Z pomocy w postaci us³ug Asystenta osobistego proszone s¹ o kontakt z oœrodkiem. mog¹ korzystaæ osoby, które wymagaj¹ wsparcia w wyko-

www.somonino.pl 7 Nowinë nr 3/2020 POMOC SPO£ECZNA Cykl „Z ¿ycia oœrodka” w Rybakach

e wrzeœniu 2020 roku w Œrodo- Wwiskowym Domu Samopomocy w Rybakach w ramach Programu Ope- racyjnego Pomoc ¯ywnoœciowa 2014- -2020 odby³y siê warsztaty kulinarne, które poprowadzi³ miêdzy innymi znany kucharz Janusz Arrasz. Oprócz uczestników i pracowników oœrodka wziê³y w nim równie¿ chêtne osoby zainteresowane tym tematem. Warsz- taty by³y podzielone na trzy bloki tematyczne. Czêœæ praktyczn¹ , czyli nau- kê gotowania z niczego, czyli tego co zostaje w lodówce i nie wiadomo co z tym zrobiæ oraz dwie czêœci teore- tyczne: dietetyczna oraz finansowa z elementami znajomoœci praw kon- sumenta. Uczestnicy ŒDS maj¹ okazje tak¿e do innych aktywnoœci. Bior¹ udzia³ w ró¿- norakich konkursach. W tym momen- cie przygotowywano prace plastyczne na dwa konkursy. Jest to konkurs na XV Festiwal Integracji Artystycznej „Poza Pozy” oraz Ogólnopolski Konkurs Plastyczny „Sztuka osób niepe³nosprawnych”. W przypadku sukcesu nie omieszkamy siê pochwaliæ tym faktem w nastêpnym numerze.

Skorzystaj ze wsparcia! Wyprawka rogram „Opieka wytchnieniowa” – edycja 2020 jest wspó³- Pfinansowany ze œrodków Solidarnoœciowego Funduszu Wspar- dla uczniów cia Osób Niepe³nosprawnych. Gminny Oœrodek Pomocy Spo³eczna dobry start ! nej w Somoninie w 2020 roku realizuje Program w formie œwiad- czenia us³ugi opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego. ealizacja programu „Dobry Start” trwa od 01.07. Celem Programu jest wsparcie cz³onków rodzin lub opiekunów R 2020 r. do 20.08.2020 r. W naszej gminie przy- sprawuj¹cych bezpoœredni¹ opiekê nad dzieæmi z orzeczeniem jêto 808 wniosków, w tym formie papierowej 257. o niepe³nosprawnoœci lub osobami z orzeczeniem o znacznym Œwiadczenia otrzyma³o 1259 dzieci, na które zosta³o stopniu niepe³nosprawnoœci, którzy wymagaj¹ czasowego odpo- wyp³acone 377 700 z³. Przypominamy, i¿ wnioski czynku i regeneracji. na „Dobry Start” sk³adamy do 30 listopada 2020 r. Rodziny oczekuj¹ce wsparcia w tym zakresie prosimy o kon- W tym roku nie sk³adamy wniosków o œwiadcze- takt z pracownikiem socjalnym tutejszego oœrodka pod nume- nie wychowawcze 500+, poniewa¿ wczeœniejsz¹ rem telefonu 58 684-13-26. informacj¹ zosta³y ona przyznane do 31.05.2021 r.

8 KWARTALNIK GMINY SOMONINO POMOC SPO£ECZNA Wieœci z Warsztatów Terapii Zajêciowej w Somoninie

arsztat Terapii Zajêciowej z Somonina powróci³ do Wdzia³ania po przerwie. Pe³ni nowych pomys³ów, roz- marzeni, spragnieni spotkañ z dobrymi znajomymi, uczestnicy powitali siê uœmiechniêci. Czas pandemii Covid – 19 wymusza na pracownikach i podopiecznych przestrzegania zasad zachowania bezpie- czeñstwa, noszenia przy³bic czy maseczek oraz utrzymy- wania wzmo¿onej higieny r¹k. Ciesz¹ siê wszyscy, ¿e mog¹ zaj¹æ siê twórcz¹ prac¹ i przebywaæ w mi³ym i znanym gro- nie. Bardzo im brakuje warsztatowego splendoru. Zachêceni dobr¹ pogod¹ i ponownym spotkaniem, stwo- rzyli nowy projekt artystyczny. Przy wsparciu Narodowego Instytutu Wolnoœci – Centrum Rozwoju Spo³eczeñstwa Obywatelskiego, og³aszaj¹ Projekt – Konkurs plastyczny: „Koronawirus widziany oczami osób z niepe³nosprawno- œci¹”. Konkurs trwa do 15.11.2020 r i jest dedykowany oso- bom z niepe³nosprawnoœci¹. Zainteresowane osoby prosimy o bezpoœredni kontakt telefoniczny b¹dŸ mailowy z WTZ w Somoninie: (58) 694 12 80, e-mail: [email protected] Stworzone prace obejrzeæ mo¿na na stronie warsztatowego FB: facebook.com/wtzsomonino Ponadto jednostka nie zwalnia têpa i planuje kolejne dzia- ³ania rozwojowe. W ramach programu wyrównania ró¿nic, WTZ otrzyma nowy samochód do przewozu osób z niepe³- nosprawnoœci¹ oraz wyremontuje jedno pomieszczenie po dawnej hydroterapii. Dzia³ania te zosta³y sfinansowane przez Gminê Somonino oraz PEFRON. Realizacja zadañ prze- widziana jest do grudnia 2020 roku. Bardzo dziêkujemy.

Wspomnienie wakacji czasie tegorocznych wakacji Gminny Oœrodek WPomocy Spo³ecznej w Somoninie we wspó³pracy z Kas¹ Rolniczego Ubezpieczenia Spo³ecznego i Gminn¹ Komisj¹ do spraw Rozwi¹zywania Problemów Alkoho- lowych w Somoninie, zorganizowa³ kolonie letnie dla dzieci i m³odzie¿y szkolnej z Gminy Somonino. W koloniach letnich uczestniczy³o ³¹cznie 24 dzieci, które wypoczywa³y w takich miejscowoœciach jak: Bia³y Dunajec, Murzasichle i Pogorzelica. Ka¿dy turnus trwa³ po 10 dni. Warto nadmieniæ, i¿ wszystkie kolonie letnie odby³y siê z uwzglêdnieniem okreœlonych ograniczeñ sanitar- nych Ministerstwa Edukacji Narodowej w zwi¹zku z pa- nuj¹c¹ epidemi¹ COVID – 19.

www.somonino.pl 9 Nowinë nr 3/2020 OCHRONA ŒRODOWISKA Program Czyste Powietrze – aktualnoœci

ojawiaj¹ siê programy dofinan- wniosku, ale na jego podstawie okreœla siê dochody, gdy¿ P sowañ i niskooprocentowa- wysokoœæ dofinansowania zale¿y od dochodów. nych po¿yczek, które u³atwiaj¹ in- Drugim kluczowym dokumentem jest posiadanie kosz- westycje w nowe technologie przy- torysu na dan¹ inwestycjê lub oferty od firmy, która bêdzie jazne œrodowisku. Jednym z takich mia³a wykonaæ us³ugê. Dodatkowo, jeœli numer ksiêgi wie- programów jest „Czyste Powie- czystej nieruchomoœci, dla której wnioskujemy, posiada trze”. Do niedawna, aby zg³osiæ siê do programu trzeba by³o star¹ numeracjê (KW… Zamiast GD1R/…) nale¿y do wnio- udaæ siê do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska sku do³¹czyæ kopiê aktu notarialnego. i Gospodarki Wodnej w Gdañsku (https://wfos.gdansk.pl/ Trzeba wiedzieæ, ¿e inwestycja mo¿e byæ dopiero w pla- czyste_powietrze_icon). Od marca mieszkañców Gminy nach lub rozpoczêta nie wczeœniej ni¿ 6 miesiêcy przed sk³a- Somonino, zapraszamy do Urzêdu Gminy w Somoninie. daniem wniosku, ale nie przed 15.05.2020 r., gdy¿ w tym W ka¿d¹ œrodê mo¿na z nasz¹ pomoc¹ wype³niæ wniosek, dniu nast¹pi³y ostatnie aktualizacje programu. Przed roz- dopytaæ siê o szczegó³y czy po prostu zostawiæ wniosek poczêciem inwestycji nale¿y wykonaæ zdjêcia przedstawia- do weryfikacji. Wnioskami zajmuje siê pani Ma³gorzata j¹ce elementy, które chcemy wymieniæ w ramach dofinan- Kitowska (pokój 19, e-mail: [email protected], tel. sowania. Po monta¿u nowych urz¹dzeñ tak¿e trzeba zrobiæ (58)743-23-49) oraz pani Teresa Gostkowska (pokój 16, zdjêcia nowych elementów. Zdjêcia te czêsto s¹ wymagane e-mail: [email protected], tel. (58)743-23-41). przy rozliczaniu dofinansowania. Zwrot kosztów w formie Polecamy i zapraszamy w ka¿d¹ œrodê, w godzinach 7:30- dofinansowania uzyskuje siê dopiero po skoñczeniu inwe- 16:30. stycji i przedstawieniu wszystkich faktur. Faktury powinny Na pocz¹tku nale¿y za³o¿yæ indywidualne konto w tzw. byæ dok³adnie opisane (zawieraæ nr katalogowy nowego Portalu Beneficjenta: https://portalbeneficjenta.wfos. kot³a, itp.). Dotacjê mo¿na otrzymaæ na wykonanie kot³ów, gdansk.pl/ Aby wype³nianie wniosków przesz³o sprawnie, docieplenie przegród, stolarkê okienn¹ czy fotowoltaikê. proponujemy siê dobrze przygotowaæ. Najwa¿niejsze by Szczegó³owe informacje i kwoty mo¿na znaleŸæ na stronie przejrzeæ swój PIT za rok 2019. Nie trzeba do³¹czaæ go do https://wfos.gdansk.pl/czyste_powietrze_icon.

Usuwanie wyrobów Budowa kot³owni gazowych azbestowych akoñczono budowê dwóch kot³owni gazowych przy obiektach u¿ytecznoœci publicznej, tj. przy Urzêdzie roku 2019 i w po³o- Z Gminy oraz Szkole Podstawowej w Somoninie przy ul. Wol- wie 2020 roku usu- W noœci. Wykonawc¹ robót by³a firma EKO-TECH z Gniewu. wanie wyrobów azbesto- Proces realizacji tej inwestycji przewidywa³ wykonanie pro- wych obejmowa³o demonta¿, transport oraz utyliza- jektu technicznego, uzyskanie decyzji pozwoleñ na budo- cjê azbestowych pokryæ dachowych z 7 budynków wê, wybudowanie oraz uzyskanie decyzji na u¿ytkowanie. mieszkalnych, 14 budynków gospodarczych oraz inne Prace budowlane zosta³y zakoñczone, zaœ kot³ownie pomyœl- wyroby zawieraj¹ce azbest o ³¹cznej powierzchni nie uruchomione. Wartoœæ wykonanych robót wynosi od- 3 522,74 m2. Szacunkowa masa odpadów azbestowych powiednio: kot³ownia przy Urzêdzie Gminy – 173 484,60 z³, do utylizacji w ramach zadania to 54 Mg. natomiast przy Szkole Podstawowej – 187 218,16 z³. Koszt kwalifikowany zadania wyniós³ 43 998,08 z³, natomiast dotacja wynios³a 21 941,93 z³ i pochodzi z Narodowego Funduszu Ochrony Œrodowiska i Gos- podarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej w Gdañ- sku. Pozosta³e koszty zosta³y pokryte ze œrodków w³a- snych wnioskuj¹cych. Zadanie realizowane przez Gminê Somonino, doto- wane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej w Gdañsku z udzia³em œrodków udostêpnianych przez Narodowy Fundusz Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej w ramach Progra- mu priorytetowego pn.: „Ogólnopolski program finan- sowania usuwania wyrobów zawieraj¹cych azbest”, dostêpne na stronie internetowej Funduszu pod adresem: https://wfos.gdansk.pl.

10 KWARTALNIK GMINY SOMONINO OCHRONA ŒRODOWISKA „Eko Energia od Somonina a¿ po Przywidz”

banie o œrodowisko naturalne staje siê coraz bardziej Ca³kowity koszt projektu dla obu gmin wynosi 14 559 348,50 D popularne. Pragniemy pozyskiwaæ energiê drog¹ przy- z³ brutto. W ramach programu przyznano 10 000 000 z³ jazn¹ œrodowisku. Zale¿y nam by oddychaæ czystym powie- dofinansowania. trzem, p³ywaæ w przejrzystych jeziorach i spacerowaæ po Projekt cieszy siê du¿ym zainteresowaniem, w zwi¹zku lasach wolnych od œmieci. Roœnie œwiadomoœæ, ¿e musimy z tym w styczniu 2019 r. przeprowadzono dodatkowy na- dbaæ o nasze otoczenie, zw³aszcza, ¿e Gmina Somonino bór uzupe³niaj¹cy. Gmina Somonino pragnie by z programu posiada tak wspania³e walory krajobrazowe i turystyczne. skorzysta³o jak najwiêcej mieszkañców. Na Wykonawcê Gmina Somonino w 2016 r. przeprowadzi³a ankiety ma- wybrano firmê FLEXIPOWER GROUP SP. Z O.O. SP. K. j¹ce na celu okreœlenie iloœci osób, które by³yby zaintereso- W ramach projektu „Eko Energia od Somonina a¿ po Przy- wane inwestycjami fotowoltaicznymi. Zg³osi³o siê wiele widz” planuje siê wykonaæ 8 mikroinstalacji na obiektach osób. Zosta³a podjêta decyzja by wspólnie z Gmin¹ Przywidz u¿ytecznoœci publicznej oraz 114 mikroinstalacji na nieru- z³o¿yæ wniosek w ramach Poddzia³ania 10.3.1. Odnawialne chomoœciach mieszkañców na terenie Gminy Somonino. Ÿród³a energii – wsparcie dotacyjne Regionalnego Programu Wybrany Wykonawca jest zobowi¹zany do dostawy, monta- Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020. ¿u, uruchomienia oraz zg³oszenia do odbioru regionalnemu W dniu 31.01.2017 r. z³o¿ono wniosek o dofinansowanie operatorowi systemu dystrybucyjnego (OSD) mikroinstala- do Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Pomorskiego cji fotowoltaicznych wraz z przeprowadzeniem instrukta¿u w Gdañsku. Na pocz¹tku paŸdziernika 2018 r.podpisano umo- dla u¿ytkowników obiektów w zakresie obs³ugi instalacji wê z Instytucj¹ Zarz¹dzaj¹c¹ Regionalnym Programem Ope- oraz serwisowania instalacji w okresie gwarancji i rêkojmi. racyjnym Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020. Pierwsze instalacje (o mocach 2,48-4,96 kW) powstan¹ jesie- Projekt „Eko Energia od Somonina a¿ po Przywidz” ma ni¹ tego roku. Realizacja pozosta³ych instalacji ma potrwaæ na celu poprawê bezpieczeñstwa energetycznego i jakoœci do maja 2021 r., O pozosta³ych monta¿ach urz¹d bêdzie in- powietrza poprzez zwiêkszenie udzia³u energii odnawial- formowa³ pod koniec roku 2020. Wykonawca równie¿ bê- nej w produkcji energii elektrycznej. Produkcja energii dzie kontaktowa³ siê z mieszkañcami objêtymi projektem, ze Ÿróde³ odnawialnych (tzw. zielona energia) przyczynia siê uzgadnia³ szczegó³y kilka dni przed planowanym monta¿em. do ograniczenia emisji szkodliwych substancji do powietrza. W razie pytañ zapraszamy do Pani Ma³gorzaty Kitowskiej – Wiêcej fotowoltaiki i innych technologii proekologicznych pokój nr 19, [email protected], tel. (58)743-23-49. to mniej technologii konwencjonalnych, które emituj¹ Pani Ma³gosia udzieli tak¿e informacji na temat kwoty po- zanieczyszczenia. zosta³ej do zap³aty za dan¹ instalacjê fotowoltaiczn¹.

Projekt jest wspó³finansowany ze œrodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Dotacje na fotowoltaikê Gaz w naszej Gminie rogram „Mój Pr¹d” – ankiety funkcjonuje od jakie- P erdecznie zapraszamy do wype³- goœ czasu, informowali- nienia ankiety odnoœnie zaintere- œmy o nim we wczeœniej- S sowania pod³¹czeniem do sieci gazo- szych artyku³ach. Poni¿ej wej. Wype³nione ankiety nale¿y sk³a- przypominamy g³ówne za- daæ w formie papierowej w Urzêdzie sady oraz najnowsze aktualizacje. Gminy Somonino. Z dofinansowania mog¹ skorzystaæ osoby fizyczne, które zawar³y Termin sk³adania ankiet: umowê kompleksow¹ z zak³adem energetycznym odnoœnie mikro- 30.11.2020. instalacji. Maksymalnie mo¿na otrzymaæ dop³atê w wysokoœci Ankieta dostêpna jest pod adresem: 5 tys. z³. Nabór wniosków ma trwaæ do 18.12.2020 r. lub do wyczer- http://somonino.pl/contents/content pania alokacji œrodków. Od marca 2020 r. wnioski mo¿na sk³adaæ /19/2592http://somonino.pl/news/ jedynie form¹ elektroniczn¹. Dofinansowanie udzielane jest na content/2596 projekty zakoñczone przed dniem z³o¿enia wniosku o dofinansowanie. Co mo¿na sfinansowaæ? Instalacje fotowoltaiczne o mocach Zebrane ankiety Urz¹d Gminy przed- w przedziale 2-10 kW. Nie mo¿na wnioskowaæ na instalacje, które stawi w gazowni, jako argument w dal- stanowi¹ rozbudowê ju¿ istniej¹cego wczeœniej systemu. Szczegó- szych rozmowach nad rozbudow¹ ³owe informacje polecamy œledziæ na stronie: mojprad.gov.pl sieci gazowej.

www.somonino.pl 11 Nowinë nr 3/2020 OCHRONA ŒRODOWISKA

Wytyczne Ministra Klimatu i G³ównego Inspektora Sanitarnego w sprawie postêpowania z odpadami wytwarzanymi w czasie wystêpowania zaka¿eñ koronawirusem SARS-CoV-2 i zachorowañ na wywo³ywan¹ przez niego chorobê COVID-19 (w czasie trwania pandemii/epidemii)

Odpady wytworzone przez osoby zdrowe takie jak: œrodki zapobiegawcze (maseczki, rêkawiczki) stosowane np. w miejscu pracy, komunikacji miejskiej, w trakcie zakupów, w celu minimalizacji ryzyka zara¿enia i rozprzestrze- niania siê koronawirusa, powinny byæ wrzucane do pojemnika/worka na odpady zmieszane. Natomiast z odpadami wytworzonymi w miejscu kwarantanny lub izolacji przez osoby: • które by³y nara¿one na zaka¿enie koronawirusem SARS-CoV-2, • zaka¿one koronawirusem SARS-CoV-2, • maj¹ce bezpoœredni kontakt z osobami zaka¿onymi koronawirusem SARS-CoV-2, • chorych na COVID-19 – nale¿y postêpowaæ w sposób opisany w poni¿szych Wytycznych szczegó³owych. Odpady wytwarzane w miejscach kwarantanny lub izolacji, ze wzglêdu na miejsce powstawania oraz na ich sk³ad stanowi¹ odpady komunalne. Jednak¿e, z uwagi na œwiadomoœæ, ¿e odpady te wytwarzane bêd¹ przez osoby zaka- ¿one wirusem SARS-CV-2 lub chore na COVID-19 oraz brak potwierdzonych ustaleñ naukowych co do czasu aktyw- noœci koronawirusa na powierzchniach ró¿nych materia³ów wchodz¹cych w sk³ad odpadu, nale¿y z tymi odpadami postêpowaæ zachowuj¹c szczególne œrodki ostro¿noœci.

Wytyczne dla osób stosuje siê dla ca³ego gospodarstwa domowego, w którym taka osoba siê znajduje. Wytyczne dla osób zdrowych objêtych kwarantann¹, dla osób stosuj¹cych œrodki zapobiegawcze np. w miejscu pracy, komunikacji miejskiej, w trakcie zakupów, w celu minimalizacji ryzyka zara¿enia i rozprzestrzeniani siê koronowirusa: a) odpady powinny byæ segregowane i wrzucane do w³aœciwych pojemników (papier, szk³o, metale i tworzywa sztuczne, bioodpady, odpady zmieszane), b) maseczki, rêkawiczki i inne œrodki ochronne stosowane przez osoby zdrowe powinny byæ uprzednio zebrane workach, które po zawi¹zaniu wrzucane s¹ do pojemnika/worka na odpady zmieszane. Wytyczne dla osób przebywaj¹cych w izolacji: • wysoce zalecane jest, aby odczekaæ 72 godziny od zamkniêcia worka – przed przekazaniem worka z odpadami do odbioru; • osoba przebywaj¹ca w izolacji umieszcza odpady w worku przeznaczonym na ten cel, w miarê mo¿liwoœci worek spryskaæ preparatem wirusobójczym; • worka z odpadami nie nale¿y zape³niaæ powy¿ej 3 jego pojemnoœci i nie zgniataæ; • po zape³nieniu worka, osoba przebywaj¹ca w izolacji, zawi¹zuje worek i po ustaleniu z osob¹ wynosz¹c¹ odpady z miejsca izolacji wystawia worek z odpadami z pomieszczenia, w którym przebywa; • osoba wynosz¹c¹ odpady z miejsca izolacji wk³ada (w rêkawiczkach) wystawiony przez osobê w izolacji worek do drugiego worka, zawi¹zuje/zamyka go i zabezpiecza przed przypadkowym otwarciem w chwili jego odbioru (oprócz dok³adnego zawi¹zania worka, mo¿na zamkn¹æ go dodatkowo przy pomocy taœmy samoprzylepnej lub sznurka) oraz oznacza datê oraz godzinê zamkniêcia worka; • worek z odpadami nale¿y przenieœæ w rêkawiczkach do miejsca przeznaczonego do gromadzenia odpadów i umieœciæ w oznakowanym pojemniku przeznaczonym na te odpady, w miarê mo¿liwoœci bêd¹cego w posiada- niu odbieraj¹cego; • przed i po ka¿dej czynnoœci zwi¹zanej z pakowaniem/przenoszeniem odpadów, u¿ywaæ rêkawic ochronnych, myæ i/lub dezynfekowaæ rêce; • odpady, których nie mo¿na ³¹czyæ z innymi odpadami (tj. zu¿yty sprzêt elektryczny i elektroniczny, zu¿yte baterie i akumulatory, zu¿yte œwietlówki) powinny byæ pozostawione w domu w czasie izolacji i przekazane do systemu gminnego, kiedy bêdzie mo¿na opuœciæ miejsce izolacji.

Magazynowanie odpadów, o których mowa powy¿ej, w miejscach przeznaczonych do gromadzenia odpadów, z wy³¹czeniem zabudowy jednorodzinnej, prowadzi siê w zamykanych pojemnikach lub kontenerach, oznakowanych, w sposób zabezpieczaj¹cy przed rozprzestrzenianiem odpadów, zabezpieczonych przed dostêpem osób postronnych oraz zwierz¹t. Magazynowanie odpadów w zabudowie jednorodzinnej prowadzi siê w miejscach wyznaczonych na terenie posesji w zamykanych pojemnikach, oznakowanych, w sposób zabezpieczaj¹cy przed ich rozprzestrzenianiem, dostêpem osób postronnych oraz zwierz¹t.

12 KWARTALNIK GMINY SOMONINO OCHRONA ŒRODOWISKA Gmina Somonino uczestniczy³a w Konkursie „PIÊKNA WIEŒ POMORSKA 2020” w kategorii „Zagroda” oraz w kategorii „Wieœ”

Oceny zagród na szczeblu gminnym dokona³a komisja zgodnie z obowi¹zuj¹cym regulaminem. Za najpiêkniejsze zagrody i najpiêkniejsz¹ wieœ uznano: W kategorii „Zagroda” W kategorii „Wieœ” 1. Gra¿yna i Marek Ustowscy – Ostrzyce 1. Ostrzyce – So³tys – Marek Szalewski 2. Magdalena Grota – Kaplica 3. Lucyna Kupc – Starkowa Huta

www.somonino.pl 13 Nowinë nr 3/2020 OŒWIATA Stypendium wójta

lipcu 2020 r. odby³a siê uroczystoœæ wrêczenia Sty- w tym 1 uczennica ze Szko³y Podstawowej w Szymbarku, Wpendium Wójta dla uczniów koñcz¹cych cykl naucza- 3 uczniów ze Szko³y Podstawowej z Somonina, 3 uczniów nia na poziomie szko³y podstawowej, zamieszkuj¹cych na ze Szko³y Podstawowej z Egiertowa, 1 uczennica ze Szko³y terenie Gminy Somonino, którzy osi¹gnêli bardzo wysokie Podstawowej z Gorêczyna. wyniki w nauce. Stypendium Wójta przyznano 8 uczniom,

1. Zofia Turzyñska 2. Weronika Formela 3. Klaudia Mietlewska 4. Agata Szymañska 5. Damian Wilkowski 6. Julia Szewczyk 7. Klaudia Klein 8. Martyna Paczoska

Ekologiczne spotkania dla dzieci

ostatnich miesi¹cach Urz¹d Gminy Somonino zorga- Wnizowa³ dla dzieci cykl spotkañ interaktywnych na temat ochrony œrodowiska. Aktorzy z Krakowa goœcili miêdzy innymi w Szkole Podstawowej w Somoninie oraz w Borczu. Na spotkaniach dla m³odszych dzieci, dowiedzieliœmy siê czym jest smog, niska emisja, elektroœmieci. Dzieci poma- ga³y aktorom segregowaæ odpady, które zagra¿a³y ¿yciu g³ównych bohaterów – ptaszkom i roœlinom. Jak siê okazuje dzieci z naszej gminy maj¹ du¿¹ wiedzê na ten temat. Zajêcia dla starszych dzieci tak¿e by³y bardzo ciekawe. Zdobyliœmy du¿¹ wiedzê na temat smogu oraz recyklingu. Aktorzy wy- t³umaczyli jak zanieczyszczone powietrze wp³ywa na ludzi, jak nam szkodzi, ile osób przez nie cierpi. Dowiedzieliœmy siê te¿ sporo ciekawostek na temat ile materia³ów potrafimy zaoszczêdziæ dziêki recyklingowi i co zaskakuj¹cego mo¿na zrobiæ z ponownie wykorzystanego plastiku. Celem tych wydarzeñ jest przekazanie dzieciom wiedzy na temat czym jest niska emisja, smog, segregacja odpa- dów, ekosystem i jak o niego dbaæ. Aktorzy reprezentuj¹ Krakowskie Biuro Promocji Kultury Igor Imach, Anna Jaku- bowska-Imach s.c. Organizatorem warsztatów jest Gmina Somonino – partner Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Przedsiêwziêcie zorganizowano w ramach operacji pn. „Zasoby naturalne skarbem Gminy Somonino”, która jest wspó³finansowana z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestuj¹ca w obszary wiejskie.

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestuj¹ca w obszary wiejskie”

14 KWARTALNIK GMINY SOMONINO OŒWIATA Oferta ciekawych warsztatów dla mieszkañców

apraszamy mieszkañców na warsztaty zielarsko-kos- Z metyczne! Dostêpne terminy: 24.10.2020 r. (w OSP Go- rêczyno). Iloœæ miejsc jest ograniczona. Prosimy o zapisy- wanie siê najpóŸniej na dwa dni przed danymi zajêciami. Tematyka warsztatów: jakie zio³a mo¿na znaleŸæ na terenie Gminy Somonino, prezentacja lokalnych zió³, omówie- nie zio³owych remediów oraz zió³ w kosmetyce, zagro¿enia niew³aœciwego u¿ywania zió³. Wyk³adowca zapewnia uczest- nikom warsztatów materia³y pomocnicze do samodzielnego wykonania: maœci nagietkowej, wyci¹gu olejowego z krwaw- nika, zio³owego myd³a nawil¿aj¹cego. Celem warsztatów jest podniesienie œwiadomoœci eko- logicznej mieszkañców Gminy Somonino w zakresie lokalnych zasobów naturalnych oraz ich wykorzystania w co- dziennym ¿yciu, zw³aszcza pod k¹tem jakie zio³a mo¿na zna- leŸæ na ternie Gminy Somonino, jak wykonaæ z nich napary, nalewki, maœci i syropy oraz kosmetyki. Organizatorem warsztatów jest Gmina Somonino – partner Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich. Udzia³ w warsztatach jest równoznaczny z akceptacj¹ przez uczestnika Regulaminu Warsztatów, dostêpnego na stronie www.somonino.pl. Formularz zg³oszeñ tak¿e jest dostêpny na stronie www.somonino.pl. Udzia³ w warsztatach jest bezp³atny. W warsztatach mog¹ uczestniczyæ osoby do 35 roku ¿ycia. Dopuszcza siê uczest- nictwo osób starszych, jednak pierwszeñstwo bêd¹ mia³y osoby do 35 roku ¿ycia. Prowadzona bêdzie tak¿e lista rezerwowa. Osoba do kontaktu to Ma³gorzata Kitowska, tel. 58 743-23-49, e-mail: [email protected]

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestuj¹ca w obszary wiejskie”

Uœmiechniête dzieci w Borczu nia 21 wrzeœnia obchodzony by³ Œwiatowy Dzieñ Or- D deru Uœmiechu. To jedno z najpiêkniejszych œwi¹t dla doros³ych i dzieci. W tym roku z Okazji Œwiatowego Dnia Orderu Uœmiechu Szko³a Pod- stawowa w Borczu zorganizowa³a dla uczniów konkursy plastyczne oraz fotobudkê, gdzie uczniowie mogli robiæ sobie pami¹tkowe zdjêcia. Ka¿da klasa chêtnie wykaza³a siê wiedz¹ na temat tego dnia, zaprezentowa³a piêkne prace plastyczne oraz plakaty tematyczne. Dzieñ ten na d³ugo zostanie w pamiê- ci spo³ecznoœci szkolnej.

www.somonino.pl 15 Nowinë nr 3/2020 OŒWIATA Pomorskie Warsztaty Naukowe 2020

dniach 21-25 wrzeœnia 2020 roku oœmioosobowa gru- do tworzenia gier komputerowych”. Dodatkowo, uczniowie Wpa uczniów Szko³y Podstawowej w Somoninie wziê³a uczestniczyli w wybranych przez siebie zajêciach popo³u- udzia³ w drugiej edycji Pomorskich Warsztatów Naukowych dniowych, których harmonogram obejmowa³ tematykê: „Zdolni z Pomorza” zorganizowanych prze Uniwersytet „Koronawirus i tysi¹ce innych wirusów – co o nich wiemy Gdañski. W tym roku zajêcia odbywa³y siê on-line. Program i jak je badamy?”, „Jak to jest z t¹ p³ask¹ Ziemi¹?”, „Ewolu- zajêæ by³ bardzo bogaty: „Logika (prawie) bez matematyki”, cja cz³owieka w œwietle badañ molekularnych”, „Mierz¹c „Geometria mas z GeoGebr¹”, „Kulisy Projektu Manhattan”, ku gwiazdom” oraz „Gry logiczne”. „Czy potrafimy ju¿ strzec optymalnie? – Problem galerii sztuki Szeroki wachlarz zajêæ pozwoli³ ka¿demu znaleŸæ coœ dla wczoraj i dziœ”, „Kolorowanie grafów – ciekawa zabawa kred- siebie. Wszyscy aktywnie uczestniczyli w poszerzaniu swo- kami, czy coœ wiêcej?”, „Modelowanie populacji”, „Wstêp jej wiedzy.

Spacery rodzinne z przewodnikiem

ostatnich miesi¹cach odbywa³y siê spacery rodzin- jak na górskiej wyprawie. Spacer zakoñczy³ siê piknikiem Wne w ramach projektu pt. „Zasoby naturalne skar- przy ognisku na polanie nad Raduni¹. bem Gminy Somonino”, którym przewodzi³ Piotr Kowalew- Trzeci spacer odby³ siê 11 paŸdziernika w Ostrzycach. ski – przewodnik i znawca regionu. W programie by³a m.in. prelekcja o elementach krajobrazu W lipcu 2020 r. spacer prowadzi³ nurtem stró¿ki p³yn¹cej wiejskiego, waloryzacja krajobrazu Ostrzyc czy spacer po cienistym dnem W¹wozu Tr¹tkownickiego. Kalosze bardzo okolicy, a na zakoñczenie ognisko. siê przyda³y, a dzieciom najbardziej podoba³o siê chodze- nie po kamieniach w nurcie rzeczki. Uczestnicy poznali uni- kaln¹ roœlinnoœæ, ciekawe ukszta³towanie i historiê tego terenu. W¹wóz jest niew¹tpliwie skarbem przyrodniczym naszej gminy. Kolejny spacer odbywa³ siê przez tereny pó³nocno-wscho- dniej krawêdzi Wysoczyzny ¯ukowsko-PrzywidzkiejiwPrze- ³omie Somoniñskim, gdzie wiêkszoœæ mieszkañców rzadko zagl¹da. Uczestnicy poznali ciekawy aspekt botaniczny terenu, geomorfologiê oraz wa¿n¹ rolê lasów tej strefy w ochronie gleby i retencji wody. Przepiêkne widoki i chwilami doœæ trudna œcie¿ka w górê w¹wozów by³y niezwyk³¹ atrakcj¹, mo¿na by³o poczuæ siê

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestuj¹ca w obszary wiejskie”

16 KWARTALNIK GMINY SOMONINO SPORT I REKREACJA Jesienna wycieczka rowerowa

dniu 18 wrzeœnia, przy piêknej Wpogodzie odby³a siê wycieczka rowerowa „Jesienne œcie¿ki Gminy Somonino” z przewodnikiem. Wydarzenie zosta³o zorganizowane w ramach projektu pn. „Budowa wê- z³a integracyjnego Somonino wraz z trasami dojazdowymi”, a celem wydarzenia by³a promocja transportu niezmotoryzowanego. Trasa obejmowa³a œcie¿kê rowerow¹ Somonino-Ostrzyce-Somonino i zosta- ³a wzbogacona o dwa krótkie wyk³a- dy: na temat historii dworca w Somo- ninie (przystanek nr 1) oraz o tematyce przyrodniczo-krajoznawczej (przystanek nr2–Ostrzyce). Dodatkowo, uczestnicy przeprowadzili tak¿e walo- ryzacjê krajobrazu. W Ostrzycach rowerzyœci odpoczêli i posilili siê przy ognisku oraz podczas poczêstunku w Centrum Rekreacji „U Stolema”. W wydarzeniu wziê³o udzia³ 30 osób. Zadanie jest realizowane w ramach Regionalnego Programu Operacyjne- go Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 i wspó³finansowane ze œrodków Unii Europejskiej ze œrod- ków Europejskiego Funduszu Rozwo- ju Regionalnego.

www.somonino.pl 17 Nowinë nr 3/2020 SPORT I REKREACJA Zajêcia ¿eglarskie w regionie

czniowski Klub Sportowy Gryf przy Szkole Podstawo- Uwej im. Ziemi Kaszubskiej w Gorêczynie zakoñczy³ realizacjê zajêæ ¿eglarskich w ramach projektu wspó³finan- sowanego z bud¿etu Gminy Somonino pn: „Kaszubskie ¿agle”. Zadanie jest realizowane na terenie szko³y w Gorê- czynie oraz na Jeziorze Ostrzyckim. Od czerwca do paŸdzier- nika grupa 20 uczniów z kl. III-VI z terenu gminy rozwija swoje umiejêtnoœci z zakresu teorii ¿eglarstwa, pierwszej

pomocy przedmedycznej oraz praktycznych zajêæ na wo- dzie na ³ódkach szkoleniowych klasy Optimist. M³odzi ¿egla- rze szybko zaczêli robiæ postêpy i szeœcioro uczestników projektu we wrzeœniu wziê³o udzia³ w regatach VI ¯eglarskiego Pucharu Kaszub na Z³otej Górze w Centrum Sportów Wod- nych i Promocji Regionu. Na zakoñczenie sezonu ¿eglarskiego, 3 paŸdziernika 2020 r. UKS Gryf zorganizowa³ mini- -regaty na Jeziorze Ostrzyckim. Dzieci nagrodzono meda- lami, upominkami i pysznym tortem.

Aktywne soboty na Orliku Inwestujemy w sport lipcu i sierpniu, pomimo kapryœnej pogody i restrykcji spo- sierpniu bie¿¹cego W wodowanych pandemi¹, na boisku Orlik w Somoninie odby- Wroku Gmina Somo- ³y siê bezp³atne zajêcia sportowe z cyklu Aktywne Soboty. Finan- nino otrzyma³a dofinan- sowane z bud¿etu gminy spotkania skierowane by³y do doros³ych sowanie z Ministerstwa Sportu na Remont Zespo³u i do dzieci. Wydarzenia odbywa³y siê raz w miesi¹cu w okresie od Boisk Kompleksu Sportowego Orlik w Somoninie. maja do sierpnia. Wszystkie tegoroczne zajêcia prowadzi³a pani Ju- Ca³kowity koszt robót budowlanych wynosi styna Rekowska. Wziê³o w nich udzia³ ³¹cznie 50 osób. 442 519,56 z³. Inwestycja bêdzie obejmowa³a m.in. wymianê nawierzchni, remont ogrodzenia i zaple- cza sanitarnego, monta¿ stojaków na rowery, na- prawê instalacji wod-kan i elektrycznej. Pod koniec wrzeœnia podpisano umowê z Wykonawc¹ – Pano- rama Obiekty Sportowe Sp. z o. o. Prace nad inwestycj¹ maj¹ trwaæ do lipca 2021 r. Na zadanie przyznano gminie dofinansowanie ze œrodków Fundu- szu Rozwoju Kultury Fizycznej w ramach Programu Sportowa Polska – Program Rozwoju Lokalnej In- frastruktury Sportowej – Edycja 2020 r.

18 KWARTALNIK GMINY SOMONINO INWESTYCJE Budowa otwartej strefy aktywnoœci w Somoninie

e wrzeœniu 2020 r. w Somoninie przy Szkole Podsta- Wwowej na ulicy Osiedlowej w Somoninie zrealizowa- no pierwszy etap otwartej strefy aktywnoœci. Zakres tego- rocznej inwestycji obejmowa³ wykonanie placu zabaw. Wykonawc¹ robót by³a firma GRUPA-HYDRO Sp z o.o.; Sp. K. z Mosiny, woj wielkopolskie. Wartoœæ robót wynios³a 87 198,44 z³. W pierwszym etapie realizacji wykonano roboty ziemne w obrêbie ca³ej strefy aktywnoœci i zosta³ wybudowany ogro- dzony plac zabaw, na którym zamontowano urz¹dzenia zabawowe z przeznaczeniem dla dzieci w wieku 7-14 lat. Kolejny etap realizacji przewidziany jest do realizacji w przy- sz³ym roku. Wniosek o dofinansowanie drugiego etapu prac ze œrodków Unii Europejskiej zosta³ z³o¿ony do Lokalnej Grupy Rybackiej Kaszuby. Mamy nadziejê, ¿e uzyskamy dofinansowanie na utworzenie w tym miejscu równie¿ strefy relaksu oraz si³owni zewnêtrznej.

Plac zabaw w Egiertowie Egiertowie zakoñczono realizacjê przedsiêwziêcia Wpolegaj¹cego na wymianie istniej¹cych urz¹dzeñ za- bawowych. Dotychczasowe, ze wzglêdu na ich z³y stan tech- niczny zagra¿aj¹cy bezpieczeñstwu korzystaj¹cych z nich dzieci, wymaga³y demonta¿u. Prace polega³y na przygoto- waniu powierzchni bezpiecznej pod urz¹dzenia oraz na monta¿u we wskazanym miejscu nowych urz¹dzeñ tj. zestawu zabawowego oraz huœtawki potrójnej. Wartoœæ wykonanych robót wynosi³a blisko 30 000 z³ (urz¹dzenia zabawowe: 25 316,50 z³, powierzchnia bezpieczna: 3 900 z³).

Budowa œcie¿ki rowerowej na odcinku Ostrzyce – Kolano

rzetarg na realizacjê przedmiotowej inwestycji wygra³a w ramach inicjatywy LEADER” Programu Rozwoju Obszarów Pfirma Us³ugi Ogólnobudowlane „SZELBRUK” Piotr Szela, Wiejskich na lata 2014 – 2020. Gmina na ten cel pozyska³a ul. Mirachowska 66, 83-340 Sierakowice. 241 295 z³ ze œrodków Europejskiego Funduszu Rolnego na Roboty budowlane zwi¹zane z realizacj¹ tego przedsiê- rzecz rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestuj¹ca wziêcia zosta³y rozpoczête w lipcu bie¿¹cego roku. Zakres w obszary wiejskie. robót obejmowa³ realizacjê budowê odcinka 525 mb œcie¿- ki rowerowej o nawierzchni asfaltowej szerokoœci2–2,5m oraz budowê odcinka chodnika dla pieszych o nawierzchni z kostki betonowej o szerokoœci 1,5 m. Roboty na tym etapie zosta³y zakoñczone na pocz¹tku wrzeœnia. Obecnie trwa procedura uzyskania decyzji na u¿ytkowanie. Wartoœæ wykonanych robót budowalnych wynios³a 436 425,45 z³ brutto. Operacja jest wspó³finansowana ze œrodków Unii Europej- skiej w ramach dzia³ania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestuj¹ca w obszary wiejskie” www.somonino.pl 19 Nowinë nr 3/2020 INWESTYCJE

Przyk³adowe nawierzchnie asfaltowe zrealizowane ze œrodków finansowych poszczególnych so³ectw w 2020 roku

Piotrowo – 200 mb w kierunku Grabowa Koœcierskiego Rybaki – 165 mb przy szer. 3,5 m

Starkowa Huta – 145 mb przy szer. 3,5 m Borcz – ul. Starowiejskiej 90 mb

Wkrótce ruszy budowa ulicy Kasztelañskiej w Somoninie ealizacja tej inwestycji zosta³a rozpoczêta w ubie- D³ugoœæ odcinka planowanego do budowy wynosi 790 mb. R g³ym roku pracami projektowymi. W marcu uzy- W zakresie robót jest równie¿ przebudowa istniej¹cego skrzy- skaliœmy decyzjê ZRID na realizacj¹ tego zamierzenia. ¿owania z budow¹ wyniesionego przejœcia dla pieszych i rowe- W sierpniu otrzymaliœmy pozytywn¹ informacje o przy- rzystów z monta¿em sygnalizacji oœwietleniowej doedytowanej znaniu 60% dofinansowania na to przedsiêwziêcie z Fun- dla przejœæ dla pieszych. Realizacja tej inwestycji jest zaplano- duszu Dróg Samorz¹dowych. Procedura przetargowa wana na okres od paŸdziernika 2020 r. do sierpnia 2021 r. zosta³a uruchomiona na pocz¹tku wrzeœnia. Zakres projektu przewiduje budowê kolejnego odcinka ulicy Kasz- telañskiej od zakoñczonego trzeciego etapu a¿ do ist- Modernizacja drogi transportu rolnego niej¹cego wiaduktu drogowego przy Osiedlu Bernar- obieg³a koñca modernizacja drogi transportu rolnego rela- dyno w Somoninie. D cji Gorêczyno-Ramleje. W wyniku przetargu nieograniczo- W obecnym etapie zostan¹ wykonane nastêpuj¹ce nego Gmina Somonino podpisa³a umowê na realizacjê zadania roboty: budowa kanalizacji deszczowej, oœwietlenia na kwotê 179 573,87 z³ z firm¹ DROMOS Sp. z o.o. Inwestycja ulicznego, budowa drogi o nawierzchni asfaltowej sze- rozpoczê³a siê w lipcu i polega³a na przebudowie odcinka drogi rokoœci 6 m, lewostronna budowa œcie¿ki rowerowej d³ugoœci 420 m w celu zapewnienia mieszkañcom okolicznych wsi o nawierzchni z kostki betonowej oraz prawostronna lepszych warunków dojazdowych. Zadanie by³o wspó³finanso- budowa chodnika dla pieszych o szerokoœci 2 m. wane w 50% ze œrodków bud¿etu Województwa Pomorskiego.

20 KWARTALNIK GMINY SOMONINO INFORMACJE

Aktywizacja Konkurs na grê planszow¹ spo³eczno-zawodowa „ŒMIEÆ(I)MY” minny Oœrodek Pomocy Spo³ecznej e wrzeœniu 2020 G w Somoninie przyst¹pi³ do realizacji Wroku Wójt Gminy projektu Aktywizacja spo³eczno-zawodowa Somonino og³osi³ kon- mieszkañców Powiatu Kartuskiego dot- kurs, którego celem kon- kniêtych i zagro¿onych ubóstwem i wyklu- kursu jest popularyzacja czeniem spo³ecznym – edycja II. Projekt problematyki zwi¹zanej jest wspó³finasowany ze œrodków Europej- z gospodark¹ odpadami skiego Funduszu Spo³ecznego w ramach w Polsce ze szczególnym Regionalnego Programu Operacyjnego uwzglêdnieniem hierar- Województwa Pomorskiego na lata 2014- chii postêpowania z od- -2020. padami, w tym za³o¿eñ Dzia³ania projektowe maj¹ na celu po- pakietu gospodarki prawê funkcjonowania osób zagro¿onych o obiegu zamkniêtym, ubóstwem i wykluczeniem spo³ecznym kszta³towanie postaw poprzez zwiêkszenie ich zatrudnienia i po- sprzyjaj¹cych ochronie prawê sytuacji materialnej. Projekt oferu- œrodowiska oraz pobu- je kursy i szkolenia zawodowe, sta¿e za- dzenie dzieciêcej wy- wodowe, stypendia szkoleniowe i sta¿o- obraŸni i kreatywnoœci. we oraz udzia³ w zajêciach Centrum Inte- Adresatami konkursu gracji Spo³ecznej w Ostrzycach i Garczu, s¹ uczniowie szkó³ pod- Klubie Integracji Spo³ecznej w Kartuzach stawowych z terenu oraz w Warsztatach Terapii Zajêciowe Gminy. Konkurs jest przeznaczony dla dzieci i m³odzie¿y z klas I-VIII szkó³ w Somoninie. podstawowych, z podzia³em na kategorie wiekowe: klasy I-III, klasy IV-VI, Dzia³ania aktywizacji spo³eczno-zawo- klasy VII-VIII. Prace maj¹ byæ przygotowane przez osoby indywidualne. dowej skierowane s¹ do osób bezrobot- Zadaniem uczestników jest opracowanie zasad gry planszowej o tema- nych, biernie zawodowych, poszukuj¹cych tyce odpadowej ze szczególnym uwzglêdnieniem popularyzacji zasad pracy zagro¿onych ubóstwem lub wyklu- selektywnej zbiórki oraz zaprojektowanie, nastêpnie wykonanie planszy czeniem spo³ecznym. Preferowane s¹ i elementów potrzebnych do gry. Termin przekazania prac do szkó³: do równie¿ osoby niepe³nosprawne, chc¹ce 16 listopada 2020 r. rozwijaæ siê spo³ecznie i zawodowo. Pro- Gra planszowa powinna byæ wykonana na dowolnym materiale w for- ces wsparcia osób i rodzin zagro¿onych macie nie mniejszym ni¿ A4 i nie wiêkszym ni¿ A3. Prace konkursowe ubóstwem lub wykluczeniem spo³ecznym mog¹ byæ wykonywane dowoln¹ technik¹ przestrzenn¹ lub plastyczn¹ odbywa siê w oparciu o œcie¿kê reintegra- np.: o³ówek, kredka, wêgiel, pastele, farby plakatowe lub olejne, wyci- cji, stworzon¹ indywidualnie dla ka¿dego nanki lub z wykorzystaniem programów komputerowych. uczestnika poprzez uwzglêdnienie predys- Konkurs sk³ada siê z dwóch etapów. W pierwszym etapie (szkolnym) pozycji psychofizycznych i zdrowotnych, nagrodzone bêd¹ po trzy prace z ka¿dej kategorii wiekowej. Do dru- poziomem wykszta³cenia oraz dotychcza- giego etapu (gminnego) bêd¹ zakwalifikowane po dwie najlepsze prace sowe kwalifikacje zawodowe. z ka¿dej kategorii wiekowej, spoœród prac nagrodzonych w pierwszym Obecnie w Gminnym Oœrodku Pomo- etapie. cy Spo³ecznej w Somoninie odbywa siê Na uczestników konkursu przewidziane s¹ atrakcyjne nagrody dla ka¿- rekrutacja osób zainteresowanych po- dej kategorii wiekowej. praw¹ swojej sytuacji zawodowej po- Na etapie szkolnym w ka¿dej kategorii wiekowej zostan¹ nagrodzone przez aktywizacjê spo³eczno-zawodow¹. trzy prace konkursowe: Aktualnie osiem osób z Gminy Somonino • Klasy I-III: hulajnoga, ³y¿worolki, Taboo junior, pozytywnie przesz³y etap diagnozy socjal- • Klasy IV-VI: tablet Huawei, Mi smart band, Remik liczbowy, nej. Po pozytywnym ukoñczeniu procesu • Klasy VII-VIII: g³oœnik bezprzewodowy Sony, elektroniczna tarcza rekrutacji osoby te bêd¹ realizowaæ Indywi- do Darta, s³uchawki Sony. dualny Program Zatrudnienia Socjalnego. Na etapie gminnym z ka¿dej kategorii wiekowej zostanie nagrodzona Osoby zainteresowane prosimy o zg³a- jedna praca konkursowa. Dla autora najlepszej pracy w ka¿dej z kate- szanie siê do siedziby Gminnego Oœrod- gorii nagrod¹ bêdzie ROWER. ka Pomocy Spo³ecznej w Somoninie, ul. Osoba do kontaktów bezpoœrednich z ramienia Organizatora: Witos³awy 2A lub telefonicznie pod nu- Aneta Radomska, tel. 58 743-23-22, merem telefonu 58 743-23-74. e-mail: [email protected]

www.somonino.pl 21 Nowinë nr 3/2020 INFORMACJE

Wspó³dzia³amy z Powiatem

a mocy wczeœniejszych uchwa³ w roku 2020 gmi- planuj¹c bud¿et gminy na rok 2020, podjê³a uchwa³y w sprawie N na przekaza³a Powiatowi Kartuskiemu kolejn¹ udzielenia pomocy finansowej Powiatowi Kartuskiemu na ró¿ne- transzê na budowê hospicjum w Kartuzach w wysoko- go typu zadania. Przeznaczono 80 000 z³ na budowê chodnika œci 230 000 z³ oraz 25 000 z³ na wykonanie projektu w Egiertowie oraz 70 000 z³ na budowê chodnika w Kameli. budowlanego przebudowy skrzy¿owania drogi woje- Kwotê 1200 z³ przeznaczono na pomoc dla osób uzale¿nionych wódzkiej nr 224 z drog¹ powiatow¹ nr 1924 G w miej- od œrodków psychoaktywnych i ich rodzin. Poni¿ej prezentujemy scowoœci Kie³pino. Ponadto Rada Gminy Somonino, efekt tej wspó³pracy w Kameli.

22 KWARTALNIK GMINY SOMONINO INFORMACJE

www.somonino.pl Chodzi w szalu czerwonym i z³otym...

POZIOMO: PIONOWO: 1. Nie tylko w kurniku ale i w lesie. 1. Jesienne kwiaty, popularne na cmentarzu. 3. Pu³kownik grzybów. 2. Czerwony Grzyb Jadalny. 4. Zimozielone drzewo iglaste. 5. Zbiera orzechy na zimê. 6. Mo¿na z niej zrobiæ d¿em lub korale. 7. Warzywo zbierane podczas wykopków. 9. Kwiaty, o których œpiewa siê w piosence 8. Nikt nie wie dok¹d tupta noc¹. jesienne, smutne, herbaciane. 10. Wywo³uje groŸne choroby, mo¿e zaskoczyæ ciê w lesie. 15. Owoc drzewa, ukryty w kolczastej skorupce. 11. Pokarm trzody chlewnej, dzików i ¿ubrów. 16. Dzieñ poœwiêcony pamiêci zmar³ych. 12. Popularna na nalewki. 18. Warzywo o du¿ych pomarañczowych owocach. 13. Rosn¹ na leszczynach. 19. Jesieni¹ jest krótszy od nocy. 17. Jak mówi¹ liœcie drzew.

Has³o krzy¿ówki na wyciêtym poni¿ej fragmencie nale¿y przynieœæ osobiœcie lub przes³aæ do 23 listopada 2020 roku na adres: Urz¹d Gminy Somonino, ul. Ceynowy 21, 83-314 Somonino (w przypadku wysy³ania poczt¹ decyduje data dostarczenia do siedziby Organizatora). Losowanie upominków odbêdzie siê 27 listopada 2020 r.

Imiê i Nazwisko: ...... numer tel.: ......

Administratorem tak zebranych danych osobowych jest Wójt Gminy Somonino. Mam prawo ¿¹daæ od Administratora dostêpu, sprostowania, ograniczenia, przeniesienia swoich danych osobowych, wniesienia sprzeciwu oraz skargi do organu nadzorczego tj. Prezesa Urzêdu Ochrony Danych, chyba, ¿e realizacja tych praw nie jest zgodnaz przepisami prawa. Szczegó³owe informacje dotycz¹ce procesu przetwarzania danych osobowych przez Wójta Gminy Somonino mogê uzyskaæ w Urzêdzie Gminy w Somoninie, 83-314 Somonino, ul. Ceynowy 21.