Druk Nr 3945 Warszawa, 4 Marca 2011 R

Druk nr 3945 Warszawa, 4 marca 2011 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja

Pan Grzegorz Schetyna Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 159 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483) oraz art. 116 Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2009 r., Nr 5, poz. 47, z późn. zm.) niżej podpisani posłowie składają wniosek:

- o wyrażenie wotum nieufności wobec Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego.

Do reprezentowania wnioskodawców upoważniamy pana posła Krzysztofa Jurgiela.

(-) Adam Abramowicz; (-) Andrzej Adamczyk; (-) Waldemar Andzel; (-) Marek Ast; (-) Piotr Babinetz; (-) Barbara Bartuś; (-) Mariusz Błaszczak; (-) Jacek Bogucki; (-) Joachim Brudziński; (-) Daniela Chrapkiewicz; (-) Witold Czarnecki; (-) Arkadiusz Czartoryski; (-) Andrzej Mikołaj Dera; (-) Zbigniew Dolata; (-) Jan Dziedziczak; (-) Jacek Falfus; (-) Zbigniew Girzyński; (-) Szymon Stanisław Giżyński; (-) Kazimierz Gołojuch; (-) Artur Górski; (-) Krystyna Grabicka; (-) Kazimierz Gwiazdowski; (-) Czesław Hoc; (-) Adam Hofman; (-) Grzegorz Janik; (-) Andrzej Jaworski; (-) Krzysztof Jurgiel; (-) Mariusz Kamiński; (-) Beata Kempa; (-) Sławomir Kłosowski; (-) Lech Kołakowski; (-) Henryk Kowalczyk; (-) Bogusław Kowalski; (-) Maks Kraczkowski; (-) Leonard Krasulski; (-) Elżbieta Kruk; (-) Marek Kuchciński; (-) Marek Kwitek; (-) Tomasz Latos; (-) Krzysztof Lipiec; (-) Adam Lipiński; (-) Marek Łatas; (-) Antoni Macierewicz; (-) Ewa Malik; (-) Gabriela Masłowska; (-) Jerzy Materna; (-) Marek Matuszewski; (-) Beata Mazurek; (-) Henryk Młynarczyk; (-) Kazimierz Moskal; (-) Maria Nowak; (-) Marek Opioła; (-) Jacek Osuch; (-) Stanisław Ożóg; (-) Anna Paluch; (-) Bolesław Grzegorz Piecha; (-) Stanisław Pięta; (-) Jerzy Polaczek; (-) Piotr Polak; (-) Krzysztof Popiołek; (-) Jan Religa; (-) Jerzy Rębek; (-) Adam Rogacki; (-) Jarosław Rusiecki; (-) Monika Ryniak; (-) Małgorzata Sadurska; (-) Dariusz Seliga; (-) Jarosław Sellin; (-) Edward Siarka; (-) Anna Sikora; (-) Kazimierz Smoliński; (-) Anna Sobecka; (-) Krzysztof Sońta; (-) Jarosław Stawiarski; (-) Marek Suski; (-) Jolanta Szczypińska; (-) Andrzej Szlachta; (-) Stanisław Szwed; (-) Jan Szyszko; (-) Adam Śnieżek; (-) Krzysztof Tchórzewski; (-) Robert Telus; (- ) Ryszard Terlecki; (-) Grzegorz Tobiszowski; (-) Krzysztof Tołwiński; (-) Kazimierz Michał Ujazdowski; (-) Jan Warzecha; (-) Jadwiga Wiśniewska; (-) Michał Wojtkiewicz; (-) Sławomir Worach; (-) Tadeusz Woźniak; (-) Wojciech Szczęsny Zarzycki; (-) Sławomir Zawiślak; (-) Łukasz Zbonikowski; (-) Jarosław Zieliński; (-) Maria Zuba; (-) Jarosław Żaczek. Uzasadnienie

Pan Marek Sawicki, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, sprawujący swą funkcję w rządzie Donalda Tuska już ponad 3 lata, jest ministrem, który uosabia w całej pełni fatalną praktykę tego rządu – marazm, bezczynność, bierność i propagandę nieistniejącego sukcesu. Polskie rolnictwo, tak jak cała światowa i europejska gospodarka żywnościowa, stoi przed wielkimi wyzwaniami. Wzrost cen żywności w wielu krajach doprowadził już do niepokojów społecznych, ciągle nie jest rozwiązana kwestia światowego handlu produktami żywnościowymi, nieznany jest też kształt Wspólnej Polityki Rolnej w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej. W tej dynamicznej i wymagającej zdecydowanych działań sytuacji rzecznikiem polskiej wsi i polskiego rolnictwa jest Pan Minister Marek Sawicki – minister, którego jedyną racją funkcjonowania jest przetrwanie na stanowisku. Katalog błędów i zaniechań Ministra Marka Sawickiego jest długi. Jego podstawowe punkty, które zostaną rozwinięte w dalszej części, są następujące: 1. sukcesywne zmniejszanie środków finansowych na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, 2. brak aktywnej polityki europejskiej, a zwłaszcza skutecznych działań w kierunku wprowadzenia równych dopłat 3. brak przeciwdziałania rosnącym cenom środków do produkcji rolnej, 4. opóźnienia w wykorzystaniu środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i Polityki Spójności, 5. doprowadzenie do destabilizacji rynków rolnych i brak przeciwdziałania niskim cenom warzyw, mięsa i mleka oraz niszczenie polskiego rynku cukru i zamykanie cukrowni, brak jakichkolwiek działań wobec kryzysu cen żywności oraz brak działań zwiększających dochody rolników poza produkcją rolną,

6. dezorganizacja i wprowadzenie chaosu w instytucjach zajmujących się rolnictwem, 7. brak aktywnej polityki społecznej na terenach wiejskich, 8. brak realizacji konstytucyjnego obowiązku wzmacniania gospodarstw rodzinnych, 9. brak strategii rządu dla polskiego rolnictwa oraz dla poszczególnych branż, 10. brak reakcji na słuszne postulaty Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

1. Sukcesywne zmniejszanie środków finansowych na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich

Wydatki z budżetu państwa na rolnictwo, rozwój wsi, rynki rolne i rybołówstwo łącznie z wydatkami na KRUS w latach 2007 – 2010, w okresie ministerium Pana Marka Sawickiego, wykazują stałą tendencję malejącą, co ilustruje tabela:

Budżet % wydatków do % wydatków do na rok budżetu Państwa PKB 2007 12,57 2,94

2008 11,40 2,83

2009 11,32 2,64

2010 9,66 2,15

2011 9,10 1.91

Realne obniżenie wysokości środków w sytuacji zwiększonych potrzeb to wymierny wyznacznik siły politycznej Ministra Marka Sawickiego i poziomu jego troski o los polskiego rolnictwa.

2. Brak aktywnej polityki europejskiej, a zwłaszcza działań w kierunku wprowadzenia równych dopłat Pan Premier Donald Tusk w 2007 r. zapowiadał w exposé, że: „Konsekwentnie (…) dążyć będziemy do wykorzystania wszystkich środków wspólnej polityki rolnej, aby poprawiły się warunki życia rolników, a polskie produkty mogły skutecznie konkurować i dobrze się sprzedawać na światowych rynkach”. Jak te zapowiedzi realizował Minister Marek Sawicki? Pan Minister nie zrobił nic, aby aktywnie kształtować Wspólną Politykę Rolną w kierunku zgodnym z interesem polskich rolników. Wszystko wskazuje na to, że Polska nie wykorzysta dla jej rolnictwa tej wielkiej szansy, jaką daje objęcie przewodnictwa w Unii Europejskiej w drugim półroczu 2011 r. Większość krajów sprawujących w ostatnich latach prezydencję w UE wpisywała na listę priorytetów swych prezydencji kwestie związane z rolnictwem i wsią, często jako bardzo konkretne, korzystne dla swoich krajów postulaty. Były to przykładowo: Niemcy w pierwszym półroczu 2007 roku (integracja polityk 21 rynków rolnych), Portugalia w drugim półroczu 2007 roku (intensyfikacja wsparcia rybołówstwa), Wielka Brytania w drugim półroczu 2005 r. (reforma rynku cukru). Takim priorytetem dla polskiej prezydencji powinna stać się kwestia wyrównania dopłat. Polski rolnik otrzymuje ok. 190 EUR dopłat do hektara, a tymczasem rolnicy niemieccy otrzymują 340 EUR, duńscy 390 EUR, francuscy 260, a włoscy 320. Taka nierówność wpływa na niską konkurencyjność polskiego rolnictwa. Strona polska określiła już wstępnie listę priorytetów polskiej prezydencji. W dokumencie zatytułowanym „Wstępna lista priorytetów polskiego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej w II połowie 2011 r.”, który został opublikowany 21 lipca 2010 r przez Pana Mikołaja Dowgielewicza, Pełnomocnika Rządu ds. Przygotowania Organów Administracji Rządowej i Sprawowania przez RP Przewodnictwa w

Radzie UE, brak jest priorytetu, który dotyczyłby Rolnictwa i obszarów wiejskich. Poza częścią opisującą priorytety, w dokumencie tym, w rozdziale zatytułowanym „Plany Prezydencji w poszczególnych obszarach”, rolnictwu poświęcono trzy, całkowicie pozbawione treści, zdania, mówiące że „Polska będzie dążyła do osiągnięcia porozumienia oraz wypracowania nowego systemu płatności bezpośrednich” lub „Polska będzie dążyła w ramach prac o charakterze strategicznym i legislacyjnym do wypracowania porozumienia (...) ”. Nawet biorąc pod uwagę to, że jest to tylko wstępna lista, należy wskazać, ze pozostałe dziedziny aktywności Prezydencji UE znalazły tam zdecydowanie bardziej szczegółowe opisy. Nawet gdyby Pan Minister zasugerował się postulatem złożonej u Marszałka Sejmu RP rezolucji żądającej od niego wpisania jako jednego z podstawowych priorytetów polskiej prezydencji spraw wsi i rolnictwa, ze szczególnym wyakcentowaniem kwestii wyrównania dopłat, może się okazać, że wobec przeprowadzonych w tej sprawie uzgodnień i konsultacji jest już na to za późno. Pan Radosław Sikorski, Minister Spraw Zagranicznych, na spotkaniu z polskimi posłami do Parlamentu Europejskiego w Strasburgu 16 lutego 2011 roku stwierdził wprost, że polska prezydencja sprowadzi się do administrowania istniejącymi działaniami i programami Unii Europejskiej. Należy zadać w tym kontekście pytanie o siłę polityczną Pana Ministra Sawickiego, o to, jaki wpływ ma on na podejmowanie decyzji przez całą Radę Ministrów, i co za tym idzie, o to jak Rada Ministrów traktuje sprawy wsi.

Kolejnym zaniedbaniem jest sprawa przeglądu WPR. W 2008 roku z udziałem Pana Ministra Sawickiego Rada Ministrów ds. Rolnictwa UE dokonała przeglądu WPR uzgodnionej w 2003 roku w Luksemburgu. Polsce nie udało się wówczas przeforsować rozwiązań korzystnych dla polskiego rolnictwa. Zawarcie porozumienia było możliwe w dużej mierze poprzez zgodę na ustępstwa wobec Niemiec, Włoch i Francji.

Dla Polski porozumienie związane z Przeglądem jest niekorzystne, zawiera bowiem szereg rozwiązań, które wpłyną w przyszłości na mniejszą konkurencyjność gospodarstw polskich rolników.

Rozwiązania te to w szczególności:

- Zasada Wzajemnej Zgodności – nie uregulowano kwestii uproszczenia wzajemnej zgodności, poza uzgodnieniem, że państwa członkowskie nie muszą naliczać kar mniejszych niż 100 €. Dodano dwa nowe kryteria do zasad dobrej kultury rolnej zgodnej z wymogami środowiska (strefy buforowe wzdłuż cieków wodnych oraz zasady korzystania z wody do celów nawadniania). 2. Uprawy energetyczne – zlikwidowano płatności do upraw roślin energetycznych po 2009 r. 3. Rynek owoców miękkich – zlikwidowano od 2012 r. płatności do owoców miękkich (malin i truskawek) wprowadzonych na wniosek Polski w 2007 r. poprzez włączenie ich od 2012 r. do krajowej koperty płatności bezpośrednich. Obecnie wsparcie wynosi 400 €/ha. 4. Oddzielenie wsparcia „w małych sektorach” – zlikwidowano od 2012 r. wsparcie powiązane z produkcją w sektorach: suszu paszowego, lnu i konopi uprawianych na włókno oraz skrobi ziemniaczanej. 5. Rynek tytoniu – zlikwidowano od 2010 r. płatności bezpośrednie w formie powiązanej z produkcją w sektorze rynku tytoniu. 6. Rynek mleka – zrezygnowano z kwotowania produkcji mleka od 2015 r. Przewidziano likwidację dopłat do prywatnego przechowywania serów oraz dopłat do zakupu śmietanki, masła i masła skoncentrowanego. 7. Rynek zbóż – wprowadzono limit 3 mln ton w skali UE, dotyczący prowadzenia skupu interwencyjnego pszenicy. Po osiągnięciu tej ilości skup będzie kontynuowany w drodze przetargu. Nie zostały zwiększone minimalne ceny, od których uruchamiany jest skup interwencyjny.

8. Rynek mięsa wieprzowego – zlikwidowano możliwość skupu interwencyjnego mięsa wieprzowego. W związku z Przeglądem zaistniało również zagrożenie zmniejszenia części budżetu UE przeznaczonej na rolnictwo po 2013 roku. Zgodnie z pierwszą wersją dokumentu Komisji dotyczącego przeglądu budżetu na lata 2008 – 2009, całkowita część budżetu UE przeznaczona na rolnictwo zostanie znacząco zmniejszona po 2013 roku, tak aby odblokować środki finansowe na nowe unijne priorytety. Dokument stwierdza, że płatności bezpośrednie mogłyby być wspólnie finansowane poprzez wkład własny poszczególnych krajów.

3. Brak przeciwdziałania rosnącym cenom środków do produkcji rolnej

W latach 2008 – 2010 na poszczególnych rynkach środków do produkcji wystąpił znaczny, zróżnicowany i najczęściej nieuzasadniony wzrost cen detalicznych. Do rynków, na których nastąpiły najwyższe podwyżki należały: rynek środków ochrony roślin, rynek maszyn rolniczych. Niezwykle wysoki był wzrost cen benzyny, oleju napędowego i opałowego. Istotnie wzrosły opłaty za energię elektryczną oraz gaz. Jeśli chodzi o ceny środków ochrony roślin to wzrosły one od kilku procent do nawet 110% (czyli ponad dwukrotnie) w przypadku dość popularnego środka ROUNDUP. W pierwszym półroczu 2010 r. cen wzrosły przeciętnie o 5,6 %. W roku 2010 wzrosły również ceny pasz i koncentratów. Wzrost cen paliw i energii w ciągu minionych trzech lat był nieproporcjonalny do wzrostu inflacji. W czasach największego wzrostu cen, który przypadł na sezon prac polowych w rolnictwie, Minister Finansów nie obniżył nawet czasowo akcyzy na paliwo. Pan Minister Sawicki nie dotrzymał obietnicy o podwyższeniu stawki zwrotu akcyzy do paliwa rolniczego, zaś budżet na dopłaty do paliwa rolniczego zmniejszono z 650 mln zł w latach 2007 i 2008 do 500 mln w 2009 roku.

Obejmując funkcję, Pan Minister Marek Sawicki zapowiadał zmianę prawa, która miała spowodować, że więcej rolników zdecyduje się ubezpieczać swoje uprawy rolne. Obietnica ta sprowadziła się do projektu nowelizacji ustawy o dotowanych ubezpieczeniach upraw i zwierząt gospodarskich. W propozycji resortu rolnictwa zakładano zwiększenie maksymalnej stawki ubezpieczeniowej uprawniającej do otrzymania budżetowej dopłaty z 3,5% sumy ubezpieczenia do 6 %, a w przypadku suszy na słabych glebach - do 12 %. Nowe przepisy miały być gotowe z początkiem nowego sezonu ubezpieczeniowego. Nie weszły one jednak w życie. Pozostawiono stare warunki ubezpieczeń, choć Ministerstwo Rolnictwa zapewnia, że prace nad zmianą prawa są kontynuowane.

Brak ubezpieczenia wymaganej powierzchni ziemi przez rolnika naraża go na ryzyko płacenia kar, a także utrudnia otrzymanie pomocy na wypadek klęski żywiołowej. Potwierdziła to ubiegłoroczna powódź w dużej części Polski.

4. Opóźnienie w wykorzystaniu środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich i Polityki Spójności,

Poziom realnego wykonania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich według stanu na 31 stycznia bieżącego roku to 29,74%. Wynik ten jest jeszcze zawyżony, gdyż na ogólną sumę składa się realizacja zadań kontynuacyjnych, takich jak renty strukturalne (39% wykorzystania) i wspieranie gospodarstw niskotowarowych (81 % wykorzystania), lub ograniczonych podmiotowo, jak wspieranie gospodarowania na terenach górskich i obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (54 % wykorzystania). W bardzo ważnych działaniach dotyczących infrastruktury gospodarczej lub społecznej wykorzystanie jest zdecydowanie mniejsze. Działanie poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa zostało zrealizowane na poziomie 1,15%, działanie tworzenie i

7 rozwój mikroprzedsiębiorstw – na poziomie 3,03 %, zaś działanie korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów – na poziomie 1 %.

Podobnie sytuacja wygląda z inwestycjami na obszarach wiejskich, które są realizowane lub miały być realizowane w ramach polityki spójności z Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. We wdrażaniu instrumentów tej polityki na lata 2007-2013 – programów operacyjnych: „Infrastruktura i Środowisko”, „Innowacyjna Gospodarka”, „Rozwój Polski Wschodniej”, Regionalne Programy Operacyjne – nastąpiły także znaczne opóźnienia. Założono w czasie programowania, że co roku 20% środków z regionalnych programów operacyjnych kierowane będzie na inwestycje na obszarach wiejskich. Założenie to nie jest realizowane. Pierwsze umowy w większości z programów podpisano na początku 2009 roku. Resort rolnictwa nie podjął przez minione trzy lata żadnych działań na rzecz utworzenia funduszu samopomocowego dla gmin wiejskich lub funduszu poręczeniowo-pożyczkowego przeznaczonego na sfinansowanie niezbędnego udziału własnego w realizowanej inwestycji.

5. Doprowadzenie do destabilizacji rynków rolnych i brak przeciwdziałania niskim cenom warzyw, mięsa i mleka oraz niszczenie polskiego rynku cukru i zamykanie cukrowni, brak jakichkolwiek działań wobec kryzysu cen żywności oraz brak działań zwiększających dochody rolników poza produkcją rolną

Rynek mleka

Kryzys polskiego mleczarstwa w okresie sprawowania funkcji przez Ministra Marka Sawickiego widoczny jest gołym okiem. Pogłowie polskich krów w samym tylko okresie 2009-2010 zmalało o 2,5%. Zmniejszenie pogłowia w niektórych

8 województwach (podkarpackie, zachodniopomorskie) było jeszcze bardziej dramatyczne i sięgało kilkunastu procent. Likwidowane są kolejne mleczarnie (Starogard Gdański, Człuchów). Jak wspomniano, Minister Marek Sawicki, godząc się na postulaty zawarte w Przeglądzie WPR z 2008 r., doprowadził do likwidacji kwot mlecznych od 2015 r., zgodził się też na likwidację dopłat do prywatnego przechowywania serów oraz dopłat do zakupu śmietanki, masła i masła skoncentrowanego.

Rynek mięsa

W okresie sprawowania funkcji przez Ministra Marka Sawickiego doszło do gwałtownego spadku pogłowia trzody chlewnej w naszym kraju, do poziomu z 1964 roku, tj. około 14 mln sztuk, przy jednoczesnym zachowaniu popytu na poziomie z ubiegłych lat. Działania dużych grup producentów mięsa, najczęściej będących powiązanych z kapitałem zagranicznym, spowodowała napływ mięsa z innych krajów w miejsce powstałej różnicy pomiędzy rzeczywistym a potencjalnym pogłowiem trzody chlewnej, tj. około 18 mln sztuk. W okresie ministerium Pana Marka Sawickiego zlikwidowano możliwość skupu interwencyjnego mięsa wieprzowego, zaś jedynymi instrumentami Wspólnej Polityki Rolnej stosowanymi na rynku mięsa w Polsce są dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny oraz interwencyjny zakup wołowiny i cielęciny. Na początku bieżącego roku doszło do sprowadzenia na teren Polski ok. 1,5 tony mięsa z Niemiec z dioksynami, które zostało sprzedane i skonsumowane.

Rynek zbóż

Minister Marek Sawicki spóźnił się z wnioskiem do UE o podjęcie decyzji na wprowadzenie cła na dostawy zbóż z krajów trzecich. Cło weszło w życie dopiero od 1 listopada 2008 r.

Minister nie zareagował również na sprowadzanie do Polski tanich i słabej jakości zbóż z państw trzecich, najczęściej z Ukrainy, w sytuacji, gdy było wiadomo, że zapowiadają się bardzo niskie ceny zbóż. Minister nie sprzeciwił się również unijnej propozycji, w wyniku której wprowadzono limit 3 mln ton w skali UE, dotyczący prowadzenia skupu interwencyjnego pszenicy. Po osiągnięciu tej ilości skup będzie kontynuowany w drodze przetargu W związku z powyższymi zaniechaniami w bieżącym roku Polska może mieć problemy z niedoborem zbóż. Wielu rolników chce zasiać mniej zbóż, niż w ubiegłym sezonie.

Rynek owoców i owoców miękkich

Minister Marek Sawicki zgodził się na likwidację od 2012 r. płatności do owoców miękkich (malin i truskawek) wprowadzonych na wniosek Polski w 2007 r. poprzez włączenie ich od 2012 r. do krajowej koperty płatności bezpośrednich. Obecnie wsparcie wynosi 400 euro/ha.

Rynek cukru

Reforma rynku cukru, która szkodzi nie tylko Polsce, ale również europejskim konsumentom, producentom i rolnikom, jest już praktycznie zakończona. Dla Polski oznacza ona po prostu likwidację naszego cukrownictwa. Już w tej chwili przy wzrastających jego światowych cenach zmuszeni jesteśmy do importu ponad 200 tys. ton cukru rocznie. Pan Minister Marek Sawicki nie realizuje obietnic uruchomienia tzw. produkcji zastępczej np. bioetanolu, suszu itp. w zakładach, które praktycznie zostały porzucone przez właścicieli. Brak również reakcji Ministra na wycofanie się firmy British Sugar Overseas (BSO) pod koniec sierpnia 2010 r. z polskiego rynku przy sprzedaży wszystkich

10 cukrowni, w tym największej w Glinojecku, niemieckiej spółce Pfeifer&Langen. Krajowa Spółka Cukrowa straciła po BSO kwotę produkcyjną 150 tys. ton cukru, a bez takiego zastrzyku kwotowego, z kwotą 550 tys. ton cukru raczej staje się lokalną spółką, którą wkrótce może przejąć któryś z większych europejskich producentów cukru. Minister nie zapobiegł likwidacji cukrowni w Lublinie i Łapach. Doraźne krótkotrwałe korzyści wynikające z narzuconej reformy europejskiego rynku cukru sprawiły, że KSC pozbawiła się nierozważnie tych cukrowni. W rezultacie działań i zaniechań Ministra Marka Sawickiego na polskim rynku już brakuje cukru, gdyż cukrownie zostały wyprzedane obcym koncernom. Plantatorom nie opłaca się już siać buraków.

Rynek tytoniu

Na początku 2010 roku Minister Marek Sawicki spóźnił się ze złożeniem odpowiednich wniosków o dopłatę. W tej sytuacji Komisja Europejska odrzuciła wniosek o pomoc specjalną dla producentów tytoniu. Tytoń jest już zakontraktowany i rolnicy sprzedadzą go praktycznie za pół ceny. Uprawą tytoniu zajmują się najczęściej małe i średnie gospodarstwa, w których pracują całe rodziny. Po zaprzestaniu dotacji do produkcji tytoniu prawdopodobnie ta produkcja zaniknie. Produkcją tytoniu zajmuje się około 14,5 tysięcy gospodarstw, które łącznie zajmują 17 tys. ha i wytwarzają rocznie 50 tys. ton tytoniu. Te gospodarstwa, rozmieszczone na słabszych ziemiach, stracą dotychczasowe źródło dochodu.

Brak jakichkolwiek działań wobec kryzysu cen żywności

W Polsce od końca czerwca 2010 r. do końca stycznia 2011 r. podrożały wszystkie rodzaje zbóż. Żyto podrożało o ponad 120 proc., ceny owsa wzrosły trzykrotnie, a jęczmienia prawie dwukrotnie. Pszenica podrożała o 70 proc.,

11 kukurydza – o 43 proc., pszenżyto – o 84 proc. Ceny oczywiście nie odnoszą się do skupu. W styczniu br. ceny zbytu mąki pszennej piekarniczej były o 70 proc. wyższe niż w czerwcu 2010 r., a mąki żytniej wzrosły prawie dwukrotnie. Są to dane podawane przez samo Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wynika z nich jasno, że przed Polakami stoi bardzo realna perspektywa drożyzny żywności. Wiadomo, że dla większości polskich gospodarstw domowych koszty żywności stanowią jeden z podstawowych wydatków. W tej sytuacji przedstawiciele Pana Ministra Marka Sawickiego mówią Polakom tylko tyle, że podwyżki są wynikiem tendencji globalnych.

Brak działań zwiększających dochody rolników poza produkcją rolną

Przez trzy lata Pan Minister Marek Sawicki nie uczynił nic, aby nie dopuścić do realnego spadku dochodów mieszkańców obszarów wiejskich. Jest to konsekwencja spadku opłacalności produkcji rolniczej i wzrostu kosztów prowadzenia gospodarstwa rolnego. W latach 2005-2008 przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny w gospodarstwie domowym rolników wzrósł z 539,93 zł/osobę do 887,76 zł na osobę, tj. o 65% (realnie ok. 49%). Obecnie wynosi około 908 złotych i wykazuje tendencje spadkowe. Kwota ta jest zresztą, biorąc pod uwagę wskaźnik inflacji, spadkiem w stosunku do 2008 roku. Pogłębiają się różnice w dochodach między mieszkańcami wsi a miast, rolnikami a pracującymi na stanowiskach robotniczych i nierobotniczych, emerytami i rencistami oraz pracującymi na własny rachunek. W 2009 roku. dochody rodzin rolniczych kształtowały się najbliżej poziomu dochodów rodzin najuboższych w kraju, tj. robotników i rencistów, a w rankingu dochodów grup społeczno-ekonomicznych rolnicy pozostają nadal znacząco „w tyle” za urzędnikami, przedsiębiorcami i emerytami. Dochody mieszkańców wsi są znacznie niższe niż mieszkańców miast.

Obecnie przeciętny miesięczny dochód mieszkańca wsi (w przeliczeniu na 1 osobę) wynosi znowu zaledwie 65,6% dochodu mieszkańca miasta.

6. Dezorganizacja i wprowadzenie chaosu w instytucjach zajmujących się rolnictwem

Pan Minister Marek Sawicki, tak samo jak cały rząd PO – PSL, zapowiadał administrację mniejszą i sprawniejszą. Tymczasem w ciągu ostatnich trzech lat systematycznie rosło zatrudnienie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Liczba stanowisk urzędniczych w resorcie wrosła o prawie 15% w porównaniu do 2007 roku. PO i PSL zapowiadały przebudowę instytucji wsparcia rolnictwa oraz zmniejszenie kosztów funkcjonowania agencji rolnych. Dla realizacji zadań wynikających ze Wspólnej Polityki Rolnej zakładano utworzenie jednej, nowoczesnej Agencji Rozwoju Obszarów Wiejskich. Ta obietnica również nie została spełniona. Pan Minister Marek Sawicki nie doprowadził do zlikwidowania barier formalno-prawnych hamujących tworzenie grup producentów rolnych. Nie zapewniono, wbrew deklaracjom, żadnej roli izbom rolniczym w reformowaniu rynków hurtowych. Obecnie przygotowywana jest sprzedaż ośmiu giełd rolno- towarowych, w tym w Broniszach, co znacznie utrudni dostęp producentów rolnych do instytucji rynkowych zajmujących się handlem artykułami spożywczymi. Z inicjatywy ministerstwa 1 sierpnia 2009 r. wprowadzono zmiany w organizacji doradztwa rolniczego, które zdaniem specjalistów są w praktyce próbą likwidacji ogólnopolskiego systemu doradztwa. Na mocy decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Ośrodki Doradztwa Rolniczego zostały oddane pod zarządzanie marszałków województw. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą zamiast 16 wojewódzkich ODR funkcjonować ma 16 jednostek informacyjnych. Przed wprowadzeniem zmian nie były przeprowadzone konsultacje ze specjalistami, nie

13 zwrócono się też w tej sprawie do rolników. W efekcie system doradztwa rolniczego został uzależniony od decyzji marszałków województw i od ich arbitralnych decyzji będzie zależało, czy rolnicy otrzymają odpowiednią wiedzę i rzetelne informacje. Władze samorządowe widzą je jako jednostki samofinansujące się, stąd też chcą, aby wszelkie usługi dla rolników był płatne. Jeśli koszty utrzymania ODR-ów będą zbyt wysokie, a zapotrzebowanie na płatne usługi doradcze na niskim poziomie, placówki będą likwidowane. W efekcie sytuacja grozi tym, że UE zabierze Polsce środki na doradztwo rolnicze i na obowiązkową edukację rolników z zakresu procedur uzyskania środków z funduszy strukturalnych.

Nie dokończony został proces przejmowania szkół rolniczych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Pan Minister Marek Sawicki, zamiast tworzyć warunki finansowania rozwoju zawodowego szkolnictwa rolniczego, zgadza się na ograniczanie środków budżetowych na ten cel. Szkoły te borykają się z brakiem środków na zaspokojenie bieżących wydatków. Są one zupełnie pozbawione pieniędzy na pomoce naukowe, poprawę bazy dydaktycznej i modernizację jakości nauczania. Minister nie zadbał o wpisanie ich jako beneficjentów funduszy z EFS w ramach priorytetów realizowanych przez resort edukacji. Nie powstał system doskonalenia zawodowego i metodycznego nauczycieli szkół rolniczych. Nie uruchomiono stałego mechanizmu finansowania Krajowego Centrum Edukacji Rolniczej. Zamykane są również małe szkoły wiejskie.

7. Brak aktywnej polityki społecznej na terenach wiejskich

Według ocen Komisji Europejskiej ponad 60 proc. rodzin mieszkających na polskiej wsi żyje poniżej poziomu minimalnego i jest skazanych na egzystencję w umiarkowanej biedzie. W ciągu minionych trzech lat wzrosła zdecydowanie liczba osób wykluczonych na obszarach wiejskich. Przybywa ludzi pozbawionych

14 mieszkań. Nie nastąpiła poprawa w zabezpieczeniu społecznym rolników i ich rodzin. Nie zmienił się system zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia z tytułu choroby i wypadków przy pracy. Świadczenia z tego tytułu dla rolników utrzymują się na niskim poziomie. Pan Minister Marek Sawicki od trzech lat realizuje mało efektywne formy pomocy społecznej, które pozwalają na egzystencję na najniższym poziomie wielu kategoriom osób wykluczonych. Nie zostały stworzone programy i mechanizmy zapobiegające zjawiskom marginalizacji i wykluczeniu społecznemu na terenach wiejskich.

8. Brak realizacji konstytucyjnego obowiązku wzmacniania gospodarstw rodzinnych

Pan Minister Marek Sawicki zapomniał o realizacji konstytucyjnego obowiązku wzmacniania gospodarstw rodzinnych na obszarach wiejskich (art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Gospodarstwa rodzinne są podstawą ustroju rolnego w Polsce. Wymiernym efektem działań Ministra Marka Sawickiego w zakresie kształtowania ustroju rolnego jest złożony w marcu zeszłego roku projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projekt ten ma na celu pozbawienie dzierżawców 30% posiadanych obecnie gruntów. W dalszej konsekwencji skutkować to może, co wynika z zawartych w przeszłości umów dzierżawnych, wyłączeniem z rolniczego użytkowania ok. 50% gruntów. Rozwiązanie te zostało skrytykowane przez ekspertów, jak również przez sejmową Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w której większość mają posłowie koalicji PO-PSL. Głosami tej samej koalicji skierowano jednak projekt do dalszych prac.

9. Brak strategii rządu dla polskiego rolnictwa oraz dla poszczególnych branż

Lansowany przez Platformę Obywatelską, przy biernej akceptacji PSL, mieniącego się być ponoć obrońcą interesów wiejskich, polaryzacyjno-dyfuzyjny model rozwoju Polski doprowadzi do „drenażu” społeczeństwa wiejskiego z ludzi młodych i przedsiębiorczych w stopniu do tej pory niewystępującym. Założenie, że tylko kilka wielkich miast-metropolii ma generować rozwój, tworząc miejsca pracy i dając zarobek, a wieś ma być rezerwuarem siły roboczej jest nie tylko szkodliwe dla zrównoważonego rozwoju kraju, ale właściwie likwiduje jakiekolwiek szanse na cywilizacyjny rozwój obszarów wiejskich. Mieszkańcy wsi oczywiście powinni być otwarci na możliwą pracę w mieście, ale służyć temu powinny ułatwienia wynikające z rozwoju infrastruktury komunikacyjnej, z różnych rozwiązań zapewniających wahadłową mobilność przestrzenną, a nie konieczność przeniesienia się z zamieszkaniem do miast, nieprzygotowanych do przyjęcia migracji milionów ludzi ze wsi. Z informacji przedstawionych Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wynika, że Minister Rolnictwa nie zabiega o odpowiednie zapisy w rządowych dokumentach programowych dotyczące rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Nie podjęto działań dotyczących stworzenia Narodowej Polityki Rolnej dla polskiego rolnictwa. PO zapowiadała w programie wyborczym, że polityka rozwoju obszarów wiejskich będzie miała charakter regionalny. Powinna być planowana i wprowadzana w życie bezpośrednio w województwach. Miała stać się częścią długofalowej polityki państwa. Działania PROW miały być zróżnicowane według województw. Ani Rząd ani Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie przedstawił programów rozwoju obszarów wiejskich dla poszczególnych województw. Programów takich nie

16 opracowano też w poszczególnych województwach, do czego obliguje ustawa o samorządzie województwa.

10. Brak reakcji na słuszne postulaty Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi realizuje uprawnienia kontrolne Sejmu RP w odniesieniu do resortu. Większość w niej mają, zgodnie z zasadą parytetu, posłowie koalicji rządzącej PO-PSL. Mimo takiego składu Komisja wielokrotnie upominała resort rolnictwa i jego szefa. Przyjęto i skierowano do rządu i ministra 22 dezyderaty dotyczące nieprawidłowości w sektorze rolnym i na obszarach wiejskich. Posłowie z Komisji, reprezentujący wszystkie kluby parlamentarne funkcjonujące w Sejmie RP, wzywali w nich Ministra Marka Sawickiego do: − weryfikacji planu restrukturyzacji Krajowej Spółki Cukrowej S.A., − poprawy sytuacji na rynku żywca wieprzowego, − usprawnienia funkcjonowania jednostek organizacyjnych Inspekcji Weterynaryjnej, − usprawnienia funkcjonowania szkół rolniczych przejętych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, − przyznania dodatkowych środków finansowych z budżetu państwa na rok 2008 na realizację rządowego Programu zwalczania choroby Aujeszky’ego u świń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, − rozwiązania problemów na rynku owocowo-warzywnym, − realizacji ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, − wdrożenia postępowań podatkowych w zakresie opodatkowania działów specjalnych produkcji rolnej przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu, − poprawy funkcjonowania Elewarr Sp. z o.o., − wsparcia rolnictwa w związku z trudną sytuacją i skutkami kryzysu

finansowego, − realizacji ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, − usunięcia nieprawidłowości w dystrybucji nawozów sztucznych, − interwencji w sprawie drastycznie niskich cen skupu zbóż, − podjęcia działań mających na celu doprowadzenie do opłacalności produkcji owoców i warzyw, − wprowadzenia ulgi podatkowej dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji biopaliw, − usprawnienia działalności ośrodków doradztwa rolniczego, − wsparcia polskich producentów mleka, − poprawy pogarszającej się sytuacji w polskim pszczelarstwie, − podjęcia działań w sprawie dramatycznej sytuacji na rynku chmielarskim, − podjęcia pilnych działań w celu wdrożenia od roku 2010 obiecanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi regulacji rynku surowca tytoniowego i wsparcia specjalnego dla tego sektora, − wzmocnienia Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej oraz uznania spraw rolniczych za jeden z priorytetów polskiej prezydencji w Unii Europejskiej, − podjęcia działań w sprawie trudnej sytuacji producentów na rynku trzody chlewnej.

Na żaden z tych dezyderatów Pan Minister MarekSawicki nie zareagował w odpowiedni sposób. Nasz wniosek o votum nieufności dla Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest więc również naturalną konsekwencją oceny jego pracy, jakiej od trzech lat dokonuje reprezentująca wszystkie siły polityczne Sejmu RP Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W związku z powyższym, dalsze sprawowanie funkcji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przez Pana Marka Sawickiego nie służy dobrze polskiej wsi i polskiemu rolnictwu, a co za tym idzie, wniosek nasz jest uzasadniony.