PDF Land Van Herle
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Het Land Van Herle Redactioneel Zaterdag 8 april 1995. Vanaf 09.00 uur stateerde historiografische problemen, druppelen de eerste congresgangers bin om te eindigen met enkele behartigens nen. Uiteindelijk zouden meer dan hon waardige aanbevelingen voor de toe derd geïnteresseerden zich verzamelen komstige geschiedschrijving van deze voor het congres ter ere van het 50-jarig streek. bestaan van de Historische Kring 'Het Na een korte discussie, met onder Land van Herle', om op deze gedenk andere een bijdrage van drs. J. Jamar, de waardige dag in een monumentale ver rijksarchivaris van Limburg, kon de zaal gaderzaal vergast te worden op onder zich opmaken voor de volgende spreker. andere drie geschiedkundige lezingen. Drs. Emile Ramakers, historicus en Het congres vond plaats in de grote wetenschappelijk medewerker van de zaal van 'Auberge De Rousch', landelijk Stadsbibliotheek Maastricht, tevens lid gelegen in het Geleendal tussen Welten van de historische werkgroep 'Het Land en Benzenrade bij Heerlen. Eertijds was van Herle', schrok er niet voor terug een deze zaal de grote (graan)schuur van 'zwaar' onderwerp bij de horens te vat hoeve De Rousch, in vroeger eeuwen ten. Op basis van de bestaande, lacuneu ook wel 'Wildenbroeck' geheten. Het ze literatuur schetste hij een voorlopig goed werd in de veertiende eeuw al beeld van de bewonings- en ontgin genoemd als leengoed van de heren van ningsgeschiedenis van de regio Heerlen Wickrade, toen belangrijke gron"àheren Kerkrade van de eerste tot de twaalfde in de uitgestrekte heerlijkheid Heerlen. eeuw van onze jaartelling. Na de opening van de congresdag Na deze voordracht was er pauze, door burgemeester drs. J.B.V.N. Pleu waarin kon worden genoten van een ste rneekers van Heerlen en drs. F.L. Au vige lunch. Velen namen de gelegenheid gustus, voorzitter van de stichting 'Het te baat om met oude bekenden bij te pra Land van Herle', volgde de eerste lezing ten en historische 'nieuwtjes' uit te wis door dr. Pierre J.H. Ubachs. Deze spreker selen. studeerde onder andere geschiedenis en Vervolgens was het de beurt aan de Nederlandse letterkunde aan de Katho derde spreker, mevrouw Tiny Augustus lieke Universiteit Nijmegen. Hij was Vijgen. Zij was tot voor enkele jaren docent aan de Hogeschool Sittard en werkzaam als pastoraal supervisor aan wetenschappelijk bibliothecaris van de de Universiteit voor Theologie en gemeente Maastricht, en publiceerde in Pastoraat in Heerlen. Zij is onder andere boekvorm over de geschiedenis van de geïnteresseerd in de plaats van de vrouw stad Maastricht. In een prikkelend be in kerk en samenleving, vroeger en nu. toog analyseerde hij steekproefsgewijze In een warm betoog wees zij op het de geschiedkundige publicaties over grootse werk in onderwijs, welzijnszorg oostelijk Zuid-Limburg; vervolgens ver en verpleging dat, veelal in stilte, door diepte hij zich in enkele door hem gecon- de vele vrouwelijke religieuzen in de 1995 afl.3 Het Land Van Herle oude Oostelijke Mijnstreek is verricht. vele hoogtepunten van deze welbestede Terecht stelde zij dat 'de zustertjes' wel dag nog eens de revue te laten passeren. degelijk hun mannetje stonden en dat een deel van hun goede werk, vaak let De redactie van 'Het Land van Herle' terlijk en figuurlijk in een ander jasje, heeft gemeend er goed aan te doen om door hen wordt voortgezet. Wij moeten de drie lezingen integraal, verlucht met hierbij denken aan bijvoorbeeld de zorg illustraties en voorafgegaan door de ope voor vluchtelingen, migranten, heroïne ning va n de burgemeester, als nummer 3 verslaafden en slachtoffers va n geweld van de 45e jaargang aan de abonnées en tegen vrouwen. trouwe lezers van ons tijdschrift aan te Hierna was het tijd voor ontspanning. bieden. In een historisch verantwoord, maar Wij hopen en vertrouwen er op dat tij bovenal amusant ca baretstukje voerden dens het 75-jarige bestaansfeest in 2020 de heer Malherbeen zijn begeleiders ons de Historische Kring 'Het Land van op (k)luchtige wijze door tweeduizend Herl e', waaronder de werkgroep en het jaar geschiedenis va n de regio. historisch tijdschrift, nog even springle Tot slot was er de mogelijkheid om de vend zijn als op zaterdag 8 april 1995! recipiërende jubilarissen van de Histo rische Kring te feliciteren en onder het Namens de redactie, genot va n een drankje en een hapje de M. van Dijk 68 1995 afl.3 Het Land Va n Herl e Toespraak door burgemeester drs. J.B. V.N. Pleurneekers Darnes en heren, geachte jubilerende Histo rische Kring, Het doet mij veel plezier om vandaag dit jubileumcongres va n 'Het Land va n Herle' te mogen openen. Alweer 50 jaar bestaat uw voor de geschiedenis van oostelijk Zuid-Limburg zo belangrijke Historische Kring. Het was meen ik oud stadsarchivaris Van Hommerich die op 4 april 1945 samen met een aantal vaste studiezaalbezoekers en historisch geïnte resseerden in zijn werkkamer het initia tief ervoor nam. Het moest een studie club worden, waarin de geschiedenis va n de hoofdschepenbank Heerlen (in clusief Hoensbroek, Landgraaf en Voe rendaa l) met de onderbanken, de huidi ge gemeenten Brunssum en Onderban ken, aan een uitgebreid onderzoek werd onderworpen. Bij het Limburgs Ge schied- en Oudheidkundig Genootschap bestond er te weinig aandacht voor on ze, vooral volgens Va n Hommerich, bestuurl ijk en juridisch gezien zo belang rijke regio. Al gauw waren er ook werk Burgerneester Pleu rneekers spreekt de aanwe groepleden die aandacht schonken aan zigen toe. Rimburg, Eygelshoven, Kerkrade, Sim pelveld en Bocholtz. Daarmee werd het van Herle', dat aanvankelijk zes keer per werkgebied uitgebreid naar wat we ook jaar verscheen, en nu een kwartaalblad nu nog oostelijk Zuid-Limburg noemen is. Daarin verschenen tot heden ruim elf en nog niet zo lang geleden de Oostelijke honderd artikelen over de geschiedenis Mijnstreek was. van Heerlen en omgeving. Hierdoor De geschiedbeoefening in de maande werd nadrukkelijk - mede door werving lijkse werkgoepvergaderingen in de van ruilabonnementen - wetenschappe kamer van de archivaris wierp inder lijke aandacht gevraagd voor de geschie daad vruchten af. Bij het eerste lustrum denis van oostelijk Zuid-Limburg. va n de werkgroep werd begonnen met Mede dankzij deze prestatie in het 69 de uitgifte van het 'Bulletin Het Land tijdschrift was het mogelijk om het 1995 afl. 3 Het Land Van Herle recente populaire geschiedenisboek van archiefbewaarplaatsen in binnen- en bui oostelijk Zuid-Limburg 'Ach Lieve Tijd' tenland. in maandelijkse afleveringen tot een Hoewel er al veel is geschreven over goed eind te brengen. Ik heb begrepen de geschiedenis van de Mijnstreek, zal dat dit historisch werk mede door de het zeker nog wel even duren voor de medewerking van een aantal werk-· echte geschiedenis van oostelijk Zuid groepleden tot stand kwam. Ook hieruit Limburg beschreven is. Ik hoop van blijkt dat de werkgroep nog steeds oog harte dat u als werkgroep daarin in de heeft voor de geschiedenis van oostelijk komende decennia de nodige impulsen Zuid-Limburg, die volgens oud-archiva kunt geven en wellicht bij het 75-jarig ris en uw eerste voorzitter Van Horn bestaan een dergelijke publikatie het rnerich zo nauw verweven is met de licht kunt laten zien, en daardoor mis Heerlense. schien ook uw steentje kunt bijdragen aan het door ons langverwachte geschie Darnes en heren, die geschiedenis is denisboek over 'Tweeduizend jaar veelbewogen en boeiend. Van prehisto Heerlen'. rie tot heden is de Mijnstreek aan heel Vandaag bent u bij elkaar op dit jubi wat veranderingen onderhevig geweest. leumcongres om met elkaar terug te blik Als speelbal van machthebbers, van ken op de historiografie en ook om tot Germanen en Romeinen tot de Duitsers nieuwe inzichten te komen voor wat in de laatste wereldoorlog, onderging de betreft de bewonings- en ontginningsge regio menige metamorfose. Maar ook de schiedenis van de regio en om te horen opkomst en de neergang van de mijn hoe vrouwelijke religieuzen hun steentje bouw zorgden ervoor dat de streek in de hebben bijgedragen aan de ontwikkeling laatste eeuw tweernaal drastisch van van de Mijnstreek. Bovenal bent u bij aanzien wijzigde. Veel oude gebouwen, eengekomen om feest te vieren. Namens zelfs hoogwaardige architectuur en het gemeentebestuur van Heerlen wil ik monumenten zijn verdwenen, het sluiten de Historische Kring van harte felicite van de mijnen zorgde voor een nieuw ren met de mijlpaal van vandaag en ik gezicht van stedelijk oostelijk Zuid spreek daarbij de wens uit dat nog velen Limburg en voor wijken met nieuwe de vruchten van diepgravend historisch bouwwerken en moderne architectuur. onderzoek van onze streek middels het Al die historische veranderingen brach Land van Herle naar buiten toe mogen ten met zich mee, dat de geschiedschrij uitdragen. ving van de regio er niet gemakkelijker Graag verklaar ik dit jubileumcongres op werd. Vooral het bronnenmateriaal voor geopend en wens ik u allen een uit de periode voor 1800 ligt verspreid in vruchtbare congresdag toe. 1995 aft.3 Het Land Van Herle P.j.H. UBACHS DE OOSTELIJKE MIJNSTREEK HISTORIOGRAFISCH DE MAAT GENOMEN Pr<Enotandum nen. Ik hoop dat u deze beperkingen in gedachten zult willen houden, als ik hier Toen ik enkele weken geleden uw voor enkele ideeën ga ontwikkelen over regio zitter aan de telefoon argeloos de titel nale geschiedenis in het algemeen en de van mijn lezing noemde, voelde ik aan geschiedenis van het Heerlense land in de andere kant een lichte aarzeling. De het bijzonder. Oostelijke Mijnstreek historiografisch de maat genomen? Kon dat wel? 'Iemand Inleiding de maat nemen' kan inderdaad soms een pejoratieve bijbetekenis hebben. Maar ik De Historische Kring Het Land van gebruik de uitdrukking hier uitsluitend Herle ontstond in 1945 en bestaat thans in de zin van 'beoordelen', 'een oordeel vijftig jaar. Dat wordt vandaag terecht geven over' de produktie op historisch feestelijk herdacht. In 1950 startte de gebied, zoals mij dat gevraagd is.