2 GAZETA ZIEMSKA – Miesięcznik Samorządowy

2 XXXXXXXXXXXXXXX GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Nr 1(156) Styczeń 2014 SAMORZĄD 3

SESJA Budżet z happeningiem w tle Najważniejszym punktem ostatniej w żenie na radnych. Pięciu z 19 wstrzymało się 2013 roku sesji rady powiatu była uchwała podczas głosowania nad projektem uchwały budżetowa. Zupełnie nieoczekiwanie, mimo budżetowej. Ostatecznie przyjęto ją w pro- wcześniejszych konsultacji w komisjach, gło- ponowanej pierwotnie wersji większością sowaniu nad nią towarzyszyły spore emocje. głosów. Wszystko za sprawą happeningu, który zor- Uchwała zakłada, że dochody budżetu w ganizowała przybyła na sesję grupa miesz- 2014 roku wyniosą prawie 70 milionów zło- kańców Gąsek (z gm. Mielno), domagają- tych zaś wydatki 72,5 mln. Deficyt pokryty

cych się zmian w budżecie i uwzględnienia w będzie przychodami ze sprzedaży papierów nim stu tysięcy złotych na projekt techniczny wartościowych (2.358 tys.) oraz nadwyżką drogi w ich miejscowości. Goście wysypali środków budżetowych (512 tys.). Spore wy- przed stołem prezydialnym kilka par starych, datki powiat przeznaczył na inwestycje. Za ubłoconych butów, egzemplifikujących stan 2,8 miliona ma być przebudowany odcinek drogi, której remontu się domagają. Suge- Sianów – Nadbór. Za milion remontowany stywna pikieta oraz wystąpienia podczas będzie most w Dworku i droga Gąski – Dwo- trybuny obywatelskiej wsparte głosami wójt rek. Za ponad dwa miliony kupiony zostanie Mielna Olgi Roszak-Pezały oraz radnego sprzęt drogowy do remontów dla Powiato- powiatowego Witolda Kopery zrobiły wra- wego Zarządu Dróg. Będzie też realizowany remont odcinka Kawno – Sieciemin i Wiekowo – Grabowo, do tego w planie jest też budowa chodnika wzdłuż drogi. 1,8 miliona przewidziano na budowę ośrodka edukacji eko- logicznej w Sarbinowie . Prawie pół miliona złotych zostanie wydane na dalszy remont, przebudowę i ocieplenie dawnego Klubu Gar- nizonowego, w którym siedzibę znaleźć mają powiatowe instytucje pomocy społecznej. Budżet na 2014 rok mimo, iż cechuje się ograniczeniem wydatków bieżących ma charakter prospołeczny. Blisko 4,4 miliona

dokończenie na str. 4 4 ROZMOWA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

dokończenie ze str. 3

złotych przewidziano w nim na pomoc spo- łeczną, w tym m.in. prowadzenie placówek opiekuńczych (dps - 2.622 mln) oraz war- sztatów terapii zajęciowej, a także realizację wspólnie z gminami programu „Pomocna dłoń – Plus”. Warto odnotować, że 60 tysięcy złotych powiat wyasygnuje na biblioteki, 50 tys. na konserwację zabytków zaś 40 na kul- turę fizyczną. Podczas sesji miały miejsce miłe akcenty. Prezes Polkom Audit Consulting Group Lech Ryszewski wręczył staroście koszalińskie- mu Romanowi Szewczykowi certyfikat „Bezpiecznego Urzędu”, potwierdzający spełnienie przez starostwo norm i przepisów w zakresie przetwarzania oraz gromadzenia danych objętych ochroną prawną. Z kolei starosta w towarzystwie przewodniczącego rady Dariusza Kalinowskiego oraz wice- starosty Andrzeja Leśniewicza uhonoro- wał nagrodami koszykarki: Monikę Mach- nikowską, Kingę Razik, Anitę Romanko i Luizę Staciwę za medale zdobyte w roz- grywkach ogólnopolskich LZS. Wyróżnienia z rąk włodarzy powiatu odebrali również laure- aci „Szkolnego konkursu wiedzy konsumen- ckiej”: Ewelina Krasowska i Klaudyna Artych z technikum w Boninie za pierwsze miejsce, Magda Banasiak (technikum w Boninie) za drugie i Krystyna Grzelka z LO w Polanowie za trzecie miejsce. Tekst i fot. Jerzy Banasiak Spotkanie Podhala z Pomorzem czyli góral nad Bałtykiem Rozmowa z Józefem Pitoniem z Podhala

• Gości Pan w Koszalinie kolejny raz, jak oglądając m.in. występ zespołu z Bobolic, jeszcze zrobić coś w tym stylu, ale kto wie, postrzega pan nas ceprów? który gościł w Zakopanem i cieszy mnie to, czy mi się uda. To że film z tego został nakrę- – Nie klasyfikuję ludzi na ceprów i nie że i tu próbuje się sięgnąć do kultury ludo- cony i zdobył nagrodę główną na Festiwalu – ceprów. Tu na swojej ziemi jesteście jej wej, choć jest to o wiele trudniejsze z racji Filmów Górskich jest dla mnie wystarczającą mieszkańcami i nie ma potrzeby dzielić się wymieszania się różnych kultur na tym tere- nagrodą. na swoich i nie swoich. W sumie chodzi o to, nie. Byłoby fajnie, gdyby ludność przesiedlo- abyśmy się czuli jednacy, bo przecież tacy na np. z kresów próbowała utrzymać swoje • Nie lubi pan lustra i kalendarza, dla- jesteśmy. dawne tradycje. To, co się tu kultywuje różni czego? się bardzo od naszych tradycji, chociażby – To powiedzenie o lustrze i kalendarzu • Z jakim odbiorem swojej twórczości z tego powodu, że nasza kultura wyrosła w jest oczywiście żartem, ale uzmysławia spotkał się pan w naszym regionie? oparciu o pasterstwo górskie. nam, że czas nieubłaganie leci, jesteśmy co- – Na podstawie opinii, które mi przeka- raz starsi, brzydsi, a to nikogo nie cieszy. Ale zano, mogę powiedzieć, że z zainteresowa- • W czasie swoich pobytów gościł pan w cóż, czasu nie cofniemy, a urody nic nam nie niem i zaciekawieniem. szkołach, bibliotekach, domach kultury poprawi, nawet rozmaite przeszczepy. To jest z jakim odbiorem swojej osoby pan się prawo natury. • Pana podróże do Koszalina budują spotkał? swoisty pomost między góralami i mo- – W czasie mojego u was pobytu byłem • Czy przy narastającym ruchu tury- rzem. Czy zdążył pan nieco przesiąknąć wszędzie bardzo miło i serdecznie przyjmo- stycznym i modzie na Zakopane gwara naszą nadmorską bryzą? wany z pewną dozą ciekawości, jak to tam w i góralskie tradycje potrafią się obronić – Zawsze lubiłem morze (szczególnie cie- górach u nas jest. przed swoistym rozmydleniem? płe), bo to jest wspaniały żywioł i bardzo cie- – Jest to sprawa trudna, bo zmieniło się ży- szy mnie, że mamy taki szeroki dostęp do • Na swoje 80 urodziny wszedł pan na cie ludzi na Podhalu, w miejsce tradycyjnej niego, o co przecież walczyliśmy przez wieki Mnicha. Czy następne rocznice też pan gospodarki naczelne miejsce zajmuje obsłu- wytrwale. zamierza uczcić w taki niezwykły spo- ga ruchu turystycznego, co wymaga budowy sób? Z tej wyprawy Maciej Stasiński pensjonatów, wyciągów narciarskich i innych • Promując swoją książkę spotkał się nakręcił film, który zdobył główną- na urządzeń, które uatrakcyjnią pobyt gości na pan również z tutejszym folklorem, któ- grodę na Festiwalu Filmów Górskich w Podhalu i w górach. Nie ma co ukrywać, że ry się wywodzi z różnych grup etnicz- Krakowie. stwarza to niebezpieczeństwo rozmycia tra- nych, czy bardzo on się różni od rdzen- – Osiemdziesiąte urodziny to była okrągła dycji, bo młodzi wychowują się już w innych nych tradycji góralskich? rocznica dlatego postanowiliśmy z przyja- warunkach, które zdominowane są głównie – Z tutejszym folklorem zetknąłem się ciółmi uczcić ją jakoś niezwykle. Marzy mi się przez media. Nr 1(156) Styczeń 2014 ROZMOWA 5

• Nasz rodzimy poeta Zygmunt Królak zainteresowaniem ze strony tutejszej spo- napisał dla pana i o Panu już kilka wier- łeczności naszą ziemią, Podhalem, jego kul- Dziękujemy pozdrawiamy szy, znacie się osobiście, co pan może turą, tradycjami górali, na czym się głównie powiedzieć na temat jego twórczości? koncentrowałem. Spostrzegłem, że wiele Poznałeś pomorski krajobraz – Pan Zygmunt Królak napisał faktycznie z tych tematów było dla tutejszych miesz- Z dotykiem morskiej natury dla mnie kilka wierszy, za co mu serdecznie kańców nowością. Na spotkaniach z okazji Zawieź go wraz z pozdrowieniem dziękuję. Cenie jego twórczość bo jest głębo- promocji jednej z moich książek duża sala W te swoje kochane góry ka, mądra, refleksyjna, ale też humorystycz- Biblioteki wypełniona była po brzegi, po- na i wesoła w zależności od sytuacji. Pan dobnie zresztą jak i na innych spotkaniach, Niech one od Ciebie usłyszą Królak jest dla mnie wielkim autorytetem i a nastroje bardzo przyjacielskie, szczere i A z nimi wszyscy Górale dziękuję mu serdecznie za wszystko, co dla bezpośrednie. Zapraszany byłem do tutej- Że dla nich podobnie jak dla nas mnie napisał i za to, że jest zawsze życzliwy szego radia i telewizji, a nagrane audycje Szumią tu morskie fale i skromny. powtarzane były w tutejszych programach. Dla mnie przyznam było to wielkim wyróż- Że morze szczerze zaprasza • Jest pan w naszym regionie już zna- nieniem i satysfakcją. Choć w nieco innej gwarze ną i rozpoznawaną postacią, spotyka Na drugą stronę Polski się pan z ogromną sympatią, kiedy bę- • W kościołach Parafii Biesiekierz skła- Na pełną piasku plażę dziemy mogli gościć pana ponownie? dał pan życzenia noworoczne po góral- Ż tego co wiem, dziennikarka Magda sku i siał pan owsem, to tradycja gó- Zaprasza tu krzykiem mewy Omilianowicz w kolejnej swojej książce ralska. Czego życzy pan mieszkańcom Co z wiatrem nad fale wzleci poświęca Panu jeden z rozdziałów, co naszego powiatu na zakończenie roz- - Zapachem świeżej ryby pan na to? mowy? Wyjętej prosto z sieci – Jest prawdą, że spotykam się z wielką – Życzę tutejszym mieszkańcom przede sympatią w tutejszym środowisku, chętnie wszystkim aby mieli pracę, nie musieli jej Poznałeś Józefie Koszalin tu bywam i jeśli nic nie stanie na przeszko- szukać po świecie i byli dumni z tego, że Poczułeś czym chata bogata dzie z przyjemnością przyjadę na promocję mają wspaniałe morze i plaże, których nam Łącząc tak wspólnie z Janeczką nowej książki Magdy Omilianowicz, tym inni zazdroszczą. Dwa brzegi polskiego świata bardziej, że coś tam i na mój temat ma być napisane. Tego się nie spodziewałem i za • Dziękuję za rozmowę. Dziękując za nowe doznania to z góry dziękuję. Pragnę podkreślić, że w Janina Łępa Za nowe doświadczenia czasie moich pobytów na Ziemi Koszaliń- fot. autorka Prosimy zawieź do swoich skiej (bo oprócz samego miasta Koszalina Nasze najlepsze życzenia miałem przyjemność gościć w okolicznych Od redakcji: autorka jest laureatką na- miejscowościach) wszędzie spotykałem się grody „Przyjaciel Skalnego Podhala” przy- Zygmunt Królak z bardzo serdecznym przyjęciem i żywym znanej przez Starostę Tatrzańskiego.

Józef Pitoń – to bardzo znana i ceniona postać na Podhalu. Jak mówią o nim władze Za- kopanego to „żywa encyklopedia Zako- panego i Podhala”. Po wojnie ukończył liceum imienia Oswalda Balcera w Za- kopanem oraz studia w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Krakowie. Pracował na „Groniku” w ośrodku dla pi- lotów i w szkole jako nauczyciel. Znany gawędziarz wielokrotnie nagra- dzany w różnych przeglądach, instruktor tańca góralskiego, był kierownikiem ze- społu regionalnego im. Klimka Bachledy przewodnik, ratownik, reżyser między innymi Opery Góralskiej „Jan Paweł II na Podhalu”, która w maju 2012 wystawio- na została w Teatrze Narodowym w War- szawie, w Rzymie na zaproszenie Hanny Suchockiej. Pisarz, napisał 8 książek, promocja ostatniej z nich „W niebie i na ziemi” m.in. odbyła się w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej. Kolejny raz gościł na Ziemi Koszaliń- skiej. Podczas pobytu spotkał się z mło- dzieżą w szkołach w Biesiekierzu, Par- nowie, Świeminie oraz z czytelnikami w bibliotekach, w Ośrodku Szkolno - Wy- chowawczym w Warninie, w Gminnym Ośrodku Kultury w Świeszynie, a także w Szkole Tańca „Astra” Marleny i Sławomi- ra Krawczyków, gdzie przybliżył uczest- nikom zasady tańca góralski. 6 INFORMACJE GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Złoto dla „Eskimosa”! O tym, że Mielno jest prekursorem nessa w ilości osób jednocześnie kąpiących – 3 miejsce); Zbigniew Choiński – 3 zło- Zlotów Morsów z Polski i zagranicy wie- się zimą. Bohaterów tego wydarzenia było te medale i 1 srebrny (50 metrów stylem dzą wszyscy biorący w nich udział. 1054, tym samym pobili rekord ustanowiony dowolnym – 1 miejsce, 25 metrów stylem Dynamiczny wzrost ilości osób za- w Nowym Jorku w styczniu 2009 r., tam ką- dowolnym – 1 miejsce, sztafeta 4x24 m sty- żywających zimowych kąpieli przerósł pało się 579 osób. lem klasycznym (mix) – 1 miejsce, sztafeta najśmielsze oczekiwania. Do 2003 roku, Popularność tej imprezy była ogromna, 4x25 m stylem dowolnym (mix) – 2 miejsce); jeszcze przed zorganizowaniem I Ogól- liczba kąpiących się morsów na każdym ko- Grzegorz Gendaszewski – 3 złote meda- nopolskiego Zlotu Morsów w Mielnie wi- lejnym Zlocie była większa. Na X Zlocie, w le i 1 srebrny (50 metrów stylem klasycz- dok 2 – 3 osób kąpiących się zimą w mo- 2013 roku, było ich ponad 1700. nym – 1 miejsce, 25 metrów stylem klasycz- rzu budził ogromne zdziwienie i zacie- Morsy (niezależnie od płci) to ludzie odważ- nym – 1 miejsce, sztafeta 4x25 m stylem kawienie mieszkańców Mielna i okolic. ni, kąpiel w lodowatej wodzi wymaga hartu klasycznym (mix) – 1 miejsce, sztafeta 4x25 ducha. Większość z nich uprawia różne dyscy- m stylem dowolnym (mix) – 2 miejsce). Tego, co działo się zimową porą na trasie pliny sportu i bierze udział w zawodach amato- W sumie zdobyli 11 złotych medali, 4 z Koszalina do Mielna, 14 lutego 2004 roku, rów odnosząc spore sukcesy. Najlepszym tego srebrne i 1 brązowy. Taki sukces to powód przed kąpielą „morsów” na I Ogólnopolskim przykładem jest czteroosobowa grupa morsów do dumy nie tylko dla nich samych, ale tak- Zlocie Morsów, w historii Mielna jeszcze nie z Klubu „Eskimos”, z Mielna. Potwierdzili swoje że dla nas wszystkich - mieszkańców gminy było. Na jezdni tworzyły się takie korki, że umiejętności na I Międzynarodowych Mistrzo- Mielno i powiatu koszalińskiego. nie wszyscy zdążyli dojechać na czas kąpieli stwach Polski w Pływaniu Ekstremalnym w Organizatorami Międzynarodowych Mi- 122 odważnych, którzy w południe zanurzyli Chojnicach, w dniach 7-8 grudnia 2013 roku. strzostw Polski w Pływaniu Ekstremalnym się w morskiej lodowatej wodzie. W owym Mistrzostwa odbyły się na Jeziorze Cha- był Gdański Klub Twardziel – Lech – Mors czasie, nie tak odległym przecież, było to rzykowskim, udział w nich wzięło 101 kobiet oraz Centrum Park Chojnice. W komisji sę- wydarzenie niesamowite. i 136 mężczyzn, mimo bardzo niekorzyst- dziowskiej zasiadali wybitni pływacy, między Kolejne Zloty Morsów przekształciły się nej aury – morsom i huragan niestraszny! innymi: Alicja Pęczak – wielokrotna meda- w Międzynarodowe, uczestniczyli w nich ob- Oprócz Polaków na mistrzostwa przyjechali listka Mistrzostw Polski, Europy i świata w cokrajowcy z Danii, Niemiec, Szwecji, Rosji, zawodnicy z Niemiec, Ukrainy, Rosji, Finlan- pływaniu oraz Józef Klukowski – uczestnik Czech, czy Stanów Zjednoczonych. Na IV i V dii, Szwecji i Wielkiej Brytanii. Olimpiady w Meksyku w 1968 r., wielokrotny Zlocie był nawet mors z Afryki – Joao D. Re- Mieleńskie morsy z klubu „Eskimos” medalista Polski, Europy i świata. que de Oliveira z Angoli – budzący najwięk- odniosły niebywałe sukcesy: Po raz pierwszy zdarzyło mi się bliżej po- sze zainteresowanie i sympatię morsów, Aldona Prusinowska – 3 złote medale znać Morsy na I Zlocie. Odniosłem wówczas publiczności i mediów. i 1 srebrny (50 metrów stylem dowolnym – wrażenie, że znamy się od lat. Na kolejnych Już na VII Zlocie Neptun Dekretem ogłosił 1 miejsce, 25 metrów stylem dowolnym – 1 Zlotach przybywało ludzi, ale odczucia mia- Mielno Światową Stolicą Morsów „Za miejsce, sztafeta 4 x 25 m stylem klasycz- łem takie same – jakbyśmy się znali od za- zasługi, za wzorową organizację Zlotów nym (mix) – 1 miejsce, sztafeta 4 x 25 m wsze. To są wspaniali ludzie (z małymi wyjąt- Morsów, dzięki którym m.in. nastąpił dy- stylem, dowolnym (mix) – 2 miejsce); Anna kami, potwierdzającymi regułę). Zwracają się namiczny rozwój zdrowej, ekstremalnej Kwaśnicka-Gendaszewska – 2 złote me- do siebie po imieniu, tworzą wspólnie przyja- formy rekreacji w naszym kraju, umiło- dale, 1 srebrny i 1 brązowy (50 metrów zną, wspaniałą atmosferę, a spotkania z nimi wane przez Morsów ze wszystkich stron stylem klasycznym – 1 miejsce, sztafeta są zawsze sympatyczne, wesołe, radosne. naszego globu, gościnne Mielno…” 4x25 m stylem klasycznym (mix) – 1 miej- Czyżby zimowe kąpiele miały również pozy- (patrz „Mors” nr 5 z 2010 roku). Na tym zlo- sce, sztafeta 4x25 m stylem dowolnym (mix) tywny wpływ na kształtowanie charakterów? cie ustanowiony został nowy Rekord Guin- – 2 miejsce, 25 metrów stylem klasycznym Hilary Kubsch

Od lewej: Zbigniew Choiński, Aldona Prusinowska, Grzegorz Gendaszewski, Anna Kwaśnicka-Gendaszewska. Nr 1(156) Styczeń 2014 INFORMACJE 7

Pokłon powstańcom wielkopolskim Starsi, młodsi i tradycja „Krwawy bój się toczy, już się wróg - Cześć im się należy, bo trzeba nieustan- pamiętam. Oboje byli uczestnikami powsta- poddaje, Wielkopolska ze swych mro- nie przypominać, że to oni przybyli na naszą nia wielkopolskiego. Pani Felicja, choć liczyła czy wolna zmartwychwstaje, hej za ziemię 10 maja 1945 roku, aby jako ludzie ponad 50 lat, to kipiała energią. Angażowała broń!” - zaśpiewał hymn powstania różnych profesji współtworzyć polski Kosza- się w sprawy wychowania dzieci i młodzieży, wielkopolskiego zespół wokalny „Bal- lin - uważa Maciej Sprutta, szef SPK. przygrywała na pianinie, gdy przygotowywała lada” przy Stowarzyszeniu Przyjaciół Nie wszyscy z przybyłych na ceremoniał spotkania i zabawy. Imponowała nam wszyst- Koszalina (SPK). Na cmentarzu komu- mieli na cmentarzu swoich przodków, ale kim. Przyszedłem oddać jej hołd. nalnym w Koszalinie odbyły się uroczy- powstańcy z Poznania odcisnęli swój wkład Wspominają starsi, ale wierni tradycji uho- stości patriotyczne z okazji 95. rocznicy także w cudzych życiorysach. norowania powstańców są także młodzi. wybuchu Powstania Wielkopolskiego. - Do Koszalina przyjechałem z Mogilna z - Pamiętamy o nich, jesteśmy tutaj co roku, nakazem pracy jako nauczyciel w 1952 roku aby dać pokłon naszej walce o niepodległość Na nekropolii spoczywa 49 uczestników - wspomina Zbigniew Ciechanowski, były szef - powiedział 25-letni koszalinianian, jeden z zwycięskiego zrywu niepodległościowego z oddziału Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. grupy kilkunastu osób, które stanęły wokół 1918 r. Od sześciu lat w grudniu wspominają - W Domu Harcerza spotkałem panią Felicję transparentu Klubu Kibica „Wiara Lecha”. ich uroczyście członkowie SPK. Dlaczego? Pietruszyńską i jej męża, którego imienia nie Tekst i fot. (m)

Historię zrywu niepodległościowego Po- laków w Wielkopolsce przypomniał ppłk SG Wojciech Grobelski (z lewej) przy monumen- cie ku chwale bohaterów tamtych wydarzeń.

Informujemy, iż Powiat Koszaliń- ski otrzymał dotację w wysokości 3 000 zł., na zakup zestawu kompu- terowego, jako dofinansowanie realizacji zadania własnego wojewódz- twa określonego ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Zakup zestawu został zrealizo- wany zgodnie z umową dotacji NR 42-13/2013 z dnia 02.04.2013r. oraz zgodnie z aneksem Nr 1/2013 do umowy dotacji Nr 42-13/2013.

Powiatowy Rzecznik Konsumentów radzi Nieprawdopodobne? Przeniesienie numeru telefonu – A jednak! Wiesław Lademann, mieszkaniec Miel- do nowego operatora na, takie piękne okazy prawdziwków zna- lazł w lesie przy wydmach… 15 grudnia Zgodnie z treścią obecnie obo- dzin roboczych, jeśli został on ubiegłego roku. wiązującego prawa telekomuni- złożony w siedzibie operatora, a Hilary Kubsch kacyjnego, możliwa jest zmiana dotyczy telefonu komórkowego. operatora telefonii komórkowej Jeśli wniosek został przesłany, lub stacjonarnej z jednoczesnym termin może się wydłużyć do 3 zachowaniem dotychczasowego dni roboczych. W przypadku te- numeru telefonu. lefonów stacjonarnych terminy Wielu abonentów decyduje się wynoszą odpowiednio 1 dzień i na zmianę operatora. Według ra- 14 dni roboczych. portu UKE w 2012 roku uczyniło to prawie Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku 1,25 miliona osób. abonenta, nowy operator jest zobowiązany Pierwszym krokiem do zmiany jest zło- do niezwłocznego zawarcia umowy i bez- żenie stosownego wniosku u nowego do- płatnego przeniesienia numeru telefonu. stawcy usług o przeniesienie posiadane- Samo przeniesienie nie powinno potrwać go numeru do tego dostawcy. Można to dłużej niż 1 dzień roboczy od dnia wska- uczynić korzystając z formularzy dostęp- zanego w umowie jako dzień rozpoczęcia nych w punktach obsługi nowego operato- świadczenia usług telekomunikacyjnych. ra lub na jego stronie internetowej. Nowy Należy pamiętać, iż w przypadku roz- operator wspiera działania abonenta w za- wiązania umowy przed upływem okre- kresie przeniesienia numeru na podstawie su lojalnościowego, poprzedni operator udzielonego mu pełnomocnictwa. może wystąpić do konsumenta o uiszcze- Rozpatrzenie w/w wniosku powinno na- nie opłaty dodatkowej. stąpić w terminie nie dłuższym niż 6 go- Arkadiusz Janz 8 REPORTAŻ GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Zaczęło się od Małysza Józef Ryfun, sołtys Świemina (gm. Biesiekierz), od wielu lat organizuje wyjazdy wali zdjęcia. Z roku na rok koszalińska grupa do Zakopanego na zawody pucharu świata w skokach narciarskich. W tym roku był kibiców rosła. Chętnych, którzy chcieli przeżyć to czternasty wyjazd. Zainteresował się skokami narciarskimi w 2000 roku. I tak go to, o czym do tej pory tylko słyszeli przybywało. wciągnęły, że jest wiernym kibicem tej dyscypliny sportu do dzisiaj. W 2002 roku pojechali już z własną fla- gą z napisami: Koszalin, Świemino, Karlino, Zakopane, która towarzyszy im do dziś. W 2003 roku pojechały 42 osoby, a w tym - 54. Najmłodszy uczestnik miał 7, a najstarszy - bardzo energiczny, dobra dusza każdego wyjazdu pan Marian, ponad 70 lat. W grupie są też ludzie nie tylko z Mścic, Jamna, Sianowa, Biesiekierza, Lasek Kosza- lińskich, Kołobrzegu, Bobolic, Parsowa, Kraś- nika Koszalińskiego. Były lata, ze zabierali kibiców z Gdyni, którzy specjalnie tu przyjeż- dżali na wyjazd. W tym roku pojechał także mieszkaniec Wałcza. Połowa grupy to stali uczestnicy wyjazdów.

Z gipsem na sankach - Mamy wielu wiernych kibiców - mówi soł- tys. - Kiedyś jeden z nich złamał nogę tuż przed wyjazdem. Jednak bardzo chciał je- chać, więc go zabraliśmy. Woziliśmy go pod skocznię i po Zakopanym na sankach. Dotychczas we wszystkich wyjazdach na Puchar Świata w Zakopanem wzięło udział Kibice na drzewach Zdarzają się incydenty, jak na przykład rzuca- 550 osób, którzy przyjechali łącznie 22 tysią- 6 stycznia 2001 po raz pierwszy w historii nie śnieżkami w Svena Hanavalda, ale to było ce kilometrów. Rytuał zawsze jest taki sam. Polak Adam Małysz wygrał Turniej Czterech w Harachowie podczas Mistrzostw Świata w Przed wyjazdem składają sobie życzenia no- Skoczni. Dwa tygodnie później miał być kon- lotach narciarskich w 2002. Uraził Polaków woroczne, wznoszą toast symboliczną lamp- kurs Pucharu Świata w skokach narciarskich brzydkimi gestami. Potem jadąc na wyciągu ką szampana. Wsiadają do autobusu i jadą w Zakopanem. Józef Ryfun i jego kolega ze musiał robić uniki, aby nie dostać śnieżką. ponad 800 km przez czternaście godzin. Na szkolnej ławy – Jerzy Winowski postanowili Widziałem, bo byłem wtedy w Harachowie. miejscu wieszają flagę na balkonie pensjo- „Pojedźmy do Zakopanego zobaczyć mistrza Jednak w 2003 roku w Zakopanem taka sy- natu, w którym nocują. Widać ją dobrze, bo na własne oczy”. Połączyli siły. Razem ze tuacja się nie powtórzyła, mimo iż tu zawody jest wielka, ma rozmiary trzy na dwa metry. swoimi synami i kuzynami stworzyli sied- Hanavald wygrał, poprawiając nawet rekord Ludzie przechodzący obok pensjonatu, foto- mioosobową grupę. Byli wśród tych, którzy skoczni. Tu Małysz przed konkursem poprosił grafują się z nią. Jest już trochę pobrudzona, zapoczątkowali Małyszomanię. kibiców o sportowy doping i życzliwe przyję- bo wiele przeszła przez te wszystkie lata. Skoki narciarskie, to było coś nowego. W cie wszystkich skoczków. Nie chcą jej prać, bo część napisów mogłaby tamtym czasie Polska nie miała wielu osiąg- zniknąć. nięć sportowych, szczególnie w dyscyplinach Grupa rosła Kibicowanie łączą też ze zwiedzaniem Za- zimowych. A tu nagle pojawił się Małysz i Za każdym razem kiedy wracali z Zakopane- kopanego. Jedni jeżdżą na nartach, inni idą odnosił sukces za sukcesem - opowiada pan go, znajomi pytali o wrażenia. Oni opowiadali o na Gubałówkę czy wjeżdżają na Kasprowy Józef. – Pojechaliśmy i przeżyliśmy szok. Na niesamowitych emocjach, wspaniałych wido- Wierch. Zazwyczaj wszyscy spacerują po skoczni tłum skandował: „Adam, Adam”. Pod kach, niezwykłych polskich kibicach, pokazy- Krupówkach. skocznią, na ulicach ciągnęła się biało-czer- wona rzeka ludzi. Ci, którzy nie dostali już biletów, przypuścili szturm na pobliskie drze- wa, z których widok pozwalał śledzić zawody.

Małysz poprosił Zakopane ich zaczarowało. Zobaczyli wiel- ką, kolorową, trzydniową imprezę, z której w telewizji widać tylko mały fragment. Tam trzeba być, wczuć się w tę atmosferę. Najlepsza jest dwugodzinna zabawa przed zawodami – mówi sołtys. - Organizuje ją łódzka agencja marketingu sportowego. Są świetni. Zostali zaproszeni na olimpiadę do Soczi i tam również będą rozgrzewać i bawić publiczność. Ta polska jest szczególna, wyjątkowa. Stano- wi jedną wielką rodzinę. 20-30 tysięcy osób czuje się w sowim towarzystwie bezpiecznie. Nr 1(156) Styczeń 2014 REPORTAŻ 9

Spali u cioci Stocha Pensjonat trzeba rezerwować już kilka miesięcy przed zawodami. - W tym roku we wrześniu zarezerwowa- łem miejsce dla 30 osób – opowiada pan Jó- zef. - Za dwa dni okazało się, że chętnych do wyjazdu jest 40. Szukałem więc noclegi dla kolejnych 10. Taki scenariusz powtórzył się kilka razy. Na początku naszych wypraw, zu- pełnie przez przypadek, nocowaliśmy u cioci Kamila Stocha. Jeszcze wtedy nikt o nim nie słyszał. Opowiadała nam, że mają w rodzinie takiego młodego utalentowanego skoczka Kamilka, który marzy, aby skakać tak wspaniale jak Adam Małysz. Radość w rodzinie Stochów nie znała granic, kiedy w 2013 roku Kamil Stoch zdobył tytuł mistrza świata na dużej skoczni w Predazzo. Oprócz noclegów trzeba zarezerwować także bilety na konkursy. Tu mogą liczyć na zaprzyjaźnione biuro podróży „Teresa” w Za- kopanem, które nigdy ich nie zawiodło.

TVN w Świeminie Jana Mazocha. Zawodów nie można było W 2010 roku grupa pod skocznią została za- odwołać, ponieważ zjechali się zawodnicy z uważona przez dziennikarzy telewizji TVN. Pan całego świata. Organizatorzy prosili kibiców Józef rzucał się w oczy, bo miał specjalny strój o zachowanie powagi i spokoju. Wtedy nie kibica - od czapki po buty biało-czerwony. było rozrywki, zabawy, wiwatów, a jedyną Byli ciekawi skąd jesteśmy - opowiada. - formą podziękowania skoczkom były brawa. Zdziwili się, że z tak małej miejscowości oraz że co roku przejeżdżamy taki kawał Polski tyl- Wichura zepsuła widowisko ko po to, by dodać otuchy naszym skoczkom. W tym roku pogoda zepsuła im całe wi- Zapytali jak długo będziemy jeszcze jeździć. dowisko. Powiedzieliśmy, że dopóki będzie skakał Ma- Uważam, że takie zawody puchary świata Pogoda pogniewała się na Małysza łysz. Nie wiedzieliśmy, że już za rok skończy powinny być planowane na sobotę - ocenia Jeździli też za Małyszem do Harachowa karierę. Jeździmy jednak dalej, ponieważ pan Józef. - Wtedy w razie wichury czy innych na loty narciarskie. W marcu 2011 roku byli mamy dla kogo. Małysz przekazał pałeczkę niespodzianek pogodowych można zawody również na zakończeniu jego kariery i po- Kamilowi Stochowi. Poza tym mamy wielu przełożyć na niedzielę. A tu były wyznaczone żegnaniu z kibicami, czyli benefisie Małysza. innych świetnych zawodników. Za jakiś czas niedzielę, więc organizatorzy nie mieli pola Ostatni raz brał on udział w zawodach w dziennikarze TVN odezwali się ponownie. Za- manewru. Skoczkowie skakali, ale w takich Planicy, ale pożegnanie urządził w Zakopa- prosiłem ich do Świemina. Rozmawialiśmy o złych warunkach, że skoki były kiepskie. Nikt nem. Zaprosił wielu kolegów skoczków. Przy- naszych dotychczasowych wyjazdach. Byli nie był z nich zadowolony - ani zawodnicy, jechała światowa czołówka. Były to skoki do zaskoczeni, że mam tak dużo pamiątek: ory- ani publiczność. No i była tylko jedna kolej- celu. Zawodnicy ciągnęli kartki z napisami, ginalny autograf Adama Małysza, bilety, flagi, ka. Gorzej też było z organizacją. Dotychczas ile metrów mają skoczyć. Wygrał ten, który mnóstwo zdjęć, nie mówiąc o wyposażeniu ki- publiczność mogła wchodzić pod skocznię na skoczył najbliżej celu, a nie jak zwykle ten, bica (specjalny strój, czapki, szaliki, wszystko wiele godzin przed zawodami. Chodziliśmy, który skoczy najdalej i w najlepszym stylu. w biało-czerwonych barwach). spokojnie zajmowaliśmy miejsca, gadaliśmy Pogoda też się pogniewała, że Małysz sobie, przyłączali się do nas inni kibice. A kończy karierę. Najpierw była piękna, a kie- Smutek na skoczni w tym roku zaczęli wpuszczać dopiero dwie dy tylko rozpoczęły się zawody, zerwała się Nie zawsze na zawodach było wesoło. godziny przed zawodami. Był ścisk, tłok, ner- wichura, zaczął padać deszcz, śnieg - wspo- Przez te wszystkie lata podczas konkursów wówka. Nie poszkodziło to jednak kibicom. Ci, mina J. Ryfun. - Zmokliśmy strasznie i nasza miało miejsce wiele przykrych, a nawet tra- jak zwykle dopisali i bawili się, jak zawsze, flaga też. Nieraz, kiedy Małyszowi gorzej szło gicznych wydarzeń. Np. zawaliła się hala głośno, hucznie, wspólnie, z radością. ludzie się dziwili, że znowu jadę. Pytali po co. w Katowicach, w której była wystawa gołę- * * * A ja odpowiadałem, że jeździliśmy kiedy zdo- bi i ponad 50 osób zginęło, miała miejsce Czy za rok ekipa z Koszalina poje- bywał medale i rozsławiał Polskę w świecie, katastrofa lotnicza wojskowego samolotu dzie do Zakopanego? to jak mu gorzej idzie, też będziemy z nim. „Kasa”, śmierć Czesława Niemena, upadek Pan Józef bez chwili zastanowienia odpowiada, że na pewno tam będzie. Jedno- cześnie korzysta z okazji i na łamach gazety pozdrawia wszystkich, którzy w latach 2001- 2014 wspólnie z nim kibicowali skoczkom na Wielkiej Krokwi. Irena Boguszewska. Fot. ze zbiorów Józefa Ryfuna Kontakt dla kibiców Jeśli ktoś chce się wybrać z grupą za rok na następne zawody pucharu świata do Zakopanego może skontaktować się z Józefem Ryfuna pod numerem telefonu 531 480-700 lub 94 31-80-222. 10 INFORMACJE GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Napisali do nas „Solidarność” w archiwach

Pan Red. Jerzy Rudzik „Gazeta Ziemska” polskich i francuskich O stanie wojennym wiemy dużo, ale Wielce Szanowny Panie Redaktorze! nie wszystko. Mnóstwo publikacji po- Na wstępie chciałbym wyrazić satysfakcję z przedzonych żmudnymi badaniami i sze- faktu docenienia naszych wysiłków, zmierzają- roką kwerendą źródeł zdaje się przeczyć, cych do upamiętnienia pobytu b. powstańców że są jakieś istotne luki w naszej wiedzy listopadowych na ziemi koszalińskiej. Opisał je Pan w interesujący, ujmujący najważniejsze ele- na ten temat, różne tajemnice i niedopo- menty naszego przekazu, sposób. Swój artykuł wiedzenia. Jednak zdaniem historyków Udana inicjatywa archiwistów, muzealników i archiwa państwowe, a być może i związ- naukowców pozwolił Pan sobie zakończyć ale kowe nie zostały jeszcze do głębi zbada- nutką pewnej „zgryźliwości”. I nam było żal, że ne i kryją niejedną zagadkę, szczególnie na konferencje naukową nie przybyło tylu słu- gdy dotyczą wydarzeń lokalnych. Stąd ko po wprowadzeniu stanu wojennego powstał chaczy, na ilu liczyliśmy. Wydarzenie poprze- potrzeba gruntownego uporządkowania we Francji Komitet Koordynacyjny NSZZ „Soli- dzone bowiem było dość szeroko zakrojonymi zasobów, odpowiedniego przepływu do- darność” oraz Stowarzyszenie „Solidarite Fran- działaniami o charakterze informacyjnym, po- kumentów, zbierania relacji świadków, ce Polognes” – zajmujące się szeroką pomocą przez lokalne media (w tym TV MAX), strony in- docierania do zbiorów rodzinnych, wery- dla internowanych i represjonowanych. W te ternetowe, a wreszcie rozesłanie blisko 200 egz. fikowania informacji. przedsięwzięcia angażowano szerokie kręgi zaproszeń do instytucji, szkół – w tym uczelni Z całą pewnością wiele tajemnic wciąż kryją społeczeństwa francuskiego. We francuskich wyższych – i osób prywatnych. Myślę, że to ra- archiwa zagraniczne, europejskie, amerykań- archiwach można więc spotkać wiele mało lub czej problem braku wrażliwości na problematy- skie, nie mówiąc o rosyjskich – te ostatnie w w ogóle nie znanych w Polsce materiałów. Ta- kę historyczną, także lokalną, po stronie kosza- praktyce są zamknięte dla polskich badaczy. kie źródła znalazły się w jej posiadaniu. Wiele lińskiego społeczeństwa. Kuriozalnie natomiast Potwierdziła to konferencja naukowa w kosza- takich materiałów do dzisiaj jest też w innych brzmi Pański drugi zarzut, o niewystawieniu wy- lińskim Archiwum z udziałem Regionu Koszaliń- krajach np. w Belgii, Niemczech, Wielkiej Bry- dawnictw poświęconych powstaniu, autorstwa skiego „Pobrzeże” NSZZ „Solidarność”. Jednym tanii, Włoszech i na pewno nie zostały pod tym koszalińskich badaczy. Na wystawie prezento- z zaproszonych prelegentów była dr Magdalena kątem dokładnie przebadane. wany jest wybór najważniejszych publikacji dot. Haruday-Kiełczewska z Uniwersytetu Adama Z kolei Stanisław Flis z Archiwum Komisji Powstania Listopadowego i Wielkiej Emigracji Mickiewicza w Poznaniu, która wygłosiła referat Krajowej NSZZ „Solidarność” w Gdańsku mó- – istotnie, też ograniczony powierzchnią wysta- „Francja a zbiory związane z „Solidarnością”. wił o zbiorach, regułach ich porządkowania wienniczą. Niemniej, wybór to reprezentatywny, i udostępniania – znajdujących się w gestii prezentowane są publikacje o charakterze syn- władz krajowych Związku. Robert Borucki za- tetycznym, naukowym lub interesujące z powo- dów edytorskich. Nie pokazano publikacji drob- poznał uczestników konferencji z dokumen- nych, przyczynkarskich, popularnych bądź pub- tami w koszalińskim Archiwum, odnoszącymi licystycznych – gazetowych. Jest tego mnóstwo! się do pogrzebu Janka Stawisińskiego. Został Dlatego i prac niżej podpisanego na wystawie śmiertelnie postrzelony przez zomowców w tej brak, bo są one artykułami- nawet obszerny- kopalni „Wujek” w grudniu 1981 roku i zmarł mi – ale będącymi częścią większej całości, lub w szpitalu na Śląsku. Z relacji ubeków pod- publikacjami w periodykach naukowych. Dlate- czas uroczystości pożegnania na koszalińskim go też na wystawie nie znalazła się broszurka, cmentarzu wynika, że pogrzeb przebiegał w poświęcona udziałowi Wielkopolski w Powsta- spokojnej atmosferze. Nie tylko zamordowano niu, bo choć swego czasu odegrała ona ważną młodego człowieka, ale śledzono także jego rolę popularyzatorską, ale nie ma charakteru Do przedstawienia tego problemu posiadała ostatnią drogę i zachowania uczestników po- ściśle naukowego, a objętość jej nie przekracza niewątpliwie kompetencje jako stypendystka grzebowej ceremonii. objętości wielu artykułów, jak wspomniano już – Biblioteki Polskiej w Paryżu. Przez długi czas W ostatniej części spotkania prowadzonego świadomie nie pokazywanych. Wspomniana zaś przemierzała francuskie archiwa państwowe, przez dyrektora Archiwum Joannę Chojecką wy- broszura jest jedynym zwartym wydawnictwem związkowe, nawet prywatne oraz znajdujące powiedzieli się dawni związkowcy z Białogardu ,,koszalińskich autorów”. się w posiadaniu polskich organizacji, instytu- pracujący w Zakładach Elektronicznych Unitra Z serdecznymi pozdrowieniami cji we Francji. Zbierała w nich dokumenty do – Unitech w Białogardzie, którzy przypomnieli dr Tomasz Katafiasz swojej pracy doktorskiej. – „We Francji znaj- o strajku, jaki wybuchł 14 grudnia 1981 roku (p.o. Kierownik Działu Historii Miasta dują się największe w Europie materiały doty- po ogłoszeniu stanu wojennego w Polsce, z i Pomorza Muzeum w Koszalinie) czące „Solidarności” nie tylko zresztą w stanie udziałem 400 pracowników. Był to pierwszy taki wojennym. Działały tam wówczas i obecnie strajk na początku wojny polsko – jaruzelskiej. Od autora: silne centrale związkowe o różnym zabarwie- Został brutalnie spacyfikowany w nocy 15 grud- Co do pierwszej sprawy, rozumiem, że niu ideowo - politycznym od początku żywo nia a jego przywódców skazano na kilkuletnie może nas ewentualnie dzielić tylko spojrze- interesujące się „Solidarnością”. Szeroko ko- więzienie. Wśród dawnych działaczy znajdował nie na szklankę do połowy pustą lub pełną. mentowano strajki z 1980 roku w Polsce, na się Zdzisław Bełtkiewicz, zmuszony do emigra- Co do drugiej zapewniam, że mam świa- wybrzeżu i Śląsku, a podpisanie porozumień z cji, przyjechał specjalnie na konferencję z USA. domość arcytrudnego, być może nie dają- cego się rozwiązać problemu niedostatku rządem pod koniec sierpnia traktowano jako Uczestniczył też Eugeniusz Zieliński związany powierzchni ekspozycyjnej w Muzeum. Pozo- ewenement, coś niezwykłego w krajach ko- kiedyś z białogardzką Unitra – Eltra. staje jednak we mnie subiektywne odczucie, munistycznych. Działacze związkowi z Francji Jerzy Rudzik wzmożone uwagą koszalińskich historyków, przyjeżdżali do Polski, gościli u siebie dele- Fot. Zbigniew Piłat że znalazłyby się jeszcze prace warte zapre- gacje „Solidarności” na różnych szczeblach. zentowania na wystawie. Był Pan też – moim Okazywali nam pomoc, także materialną, w zdaniem – nadmiernie surowy wobec włas- sprzęcie poligraficznym, organizowali akcje nych cenionych opracowań, dla których też solidarnościowe. Francuzi potępili stan wo- zabrakło miejsca. Dziękując za życzliwe uwa- jenny i w tym duchu wpływali na stanowisko gi pozostaję w przekonaniu, iż wolno Panu i władz państwowych swojego kraju i opinii mię- omawiającemu zachować nieco odmienne dzynarodowej. Grupie polskich związkowców, spojrzenie na poruszone kwestie. których stan wojenny zastał we Francji i przy- Z poważaniem jeżdżającym później okazywano wszelką moż- Jerzy Rudzik liwą pomoc”. Prelegentka zaznaczyła, że krót- Nr 1(156) Styczeń 2014 PUBLICYSTYKA 11 Ferie... i co dalej?

ży równowaga między nauką a zabawą jest niezwykle istotna! Dla latorośli nauka jest takim samym, poważnym, obowiązkiem jak dla nas, dorosłych – praca. Rozwój biopsy- chiczny ucznia wymaga twórczego działania, wypoczynku, rozrywki, zaspokajania potrzeb intelektualnych, społecznych, spędzenia czasu wolnego zgodnie z zainteresowaniami, upodobnieniami i wymogami higieny pracy Ferie (z łac. ferie) starożytnych Rzy- wpływem branży turystycznej, termin ferii zi- szkolnej. Zajęcia wypoczynkowe stanowią mian oznaczały dni poświęcone uroczy- mowych jest zróżnicowany w poszczególnych właśnie istotny element rozwoju, gdyż wzbo- stościom religijnym i odpoczynkowi. województwach – te wyznaczane są dla każ- gacają sferę intelektualną, uspołecznioną, Włoskiego sformułowania ferieużywa dego województwa przez kuratora oświaty za rozwijają fizycznie, a także wprowadzają w się również w odniesieniu do pojęcia zgodą wojewody. Dzięki temu rozwiązaniu, świat wartości moralnych i estetycznych. „vacatio legis” (wakacji sądowych). nie tylko ruch na drogach, ale i na górskich Ogólna kultura domu rodzinnego i charak- Obecnie terminem tym powszechnie okre- stokach, najczęściej wybieranych destyna- ter spędzenia czasu wolnego przez rodziców śla się dni wolne od edukacji szkolnej. Obok cjach odpoczynku zimowego, jest rozłożony. wpływa na kształtowanie się zainteresowań, wiosennej świątecznej(okres od Wielkiego Po co nam ferie? ulubionych form zajęć i rozrywki dzieci. Od Czwartku do pierwszego piątku po Wielkano- W 2014 roku ferie zimowe w województwie warunków przez nią stworzonych, przekaza- cy), ferii letnich (wakacji), zimowej przerwy zachodniopomorskim rozpoczynają się 17 nych systemów wartości i nawyków zależeć świątecznej (w drugiej połowie grudnia), naj- luty a kończą 2 marca, razem z wojewódz- będzie czy czas wolny będzie poświęcony częściej ferie są kojarzone z feriami zimowy- twami: opolskim, dolnośląskim i mazowie- dobrowolnie wypoczynkowi, rozrywce, roz- mi – dwutygodniową przerwą międzyseme- ckim. No tak, ferie… i co dalej? Część dzieci i wojowi osobowości czy stanie się czasem stralną, pomiędzy trzecim i siódmym tygo- młodzieży z pewnością wybierze się na obóz pustym, bezwartościowym dla rozwoju czło- dniem na początku roku. Terminy wszystkich zimowy, część uda się w góry z rodzicami, wieka. Stereotypem byłoby pisać – czasem dni wolnych dla uczniów szkół w Polsce okre- a część nie wyjeżdżając na południe Polski spędzonym przed komputerem i telewizo- ślone są rozporządzeniem Ministra Edukacji również skorzysta ze sportów zimowych. W rem. Prawda jednakże leży gdzieś po środku. Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 końcu istotne jest, by odpocząć od codzien- r. w sprawie organizacji roku szkolnego. Był nego szkolnego rytmu, „naładować baterie” Jeśli nie szkoła - to co? czas, gdy ferie rozpoczynały się i kończyły w na kolejne zmagania edukacyjne. Wiado- W powiecie koszalińskim oferta takowych tym samym czasie w całym kraju. Teraz, pod mo – tak samo dla dzieci jak i dla młodzie- możliwości jest szeroka. Półkolonie, ciekawe warsztaty organizowane przez domy kultury, kluby osiedlowe czy świetlice – każdy znajdzie coś dla siebie. Świetnie, gdyby w naszym planie dnia znalazł się punkt „czas na świeżym powietrzu” – sanki, zabawy na śniegu, lodowisko. Trochę dalej, aczkolwiek zawsze bliżej niż nasze polskie góry – trasy narciarskie i snowboardowe na Pomorzu. Tak, tak ! Zdziwieni? Poszusować można w Szczecinie, gdzie tamtejsza „Gubałówka” oferuje dwie trasy zjazdowe o różnym stop- niu trudności i długości, wraz z pełnym kom- pletem usług ku temu koniecznych – wypo- życzalnią nart i desek snowboardowych oraz zapleczem instruktorskim. Prócz tego - kryte lodowisko, tor saneczkowy, snow park. Uda- jąc się w drugim kierunku, wzdłuż Pomorza, dojedziemy do Wieżycy koło Szymbarku, gdzie ośrodek Koszałkowo zaproponuje nam prócz tras narciarskich również snow tubing – zjazd w dmuchanym oponach. Cóż z tego, gdy śnieg nie jest już tak oczywistym atry- butem zimy? Warto mimo wszystko pozo- stać na dworze. Chodzenie z kijkami nordic

dokończenie na str. 12 12 PUBLICYSTYKA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

dokończenie ze str. 11 O tym pewnie nie pomyślałeś! po prostu – pomagać. Z drugiej strony, Jednym z zabytków architektonicznych prócz „dawania”, faktycznie za wolonta- walking, zbieranie bursztynów na plaży czy powiatu koszalińskiego jest pałac klasy- riatem podążają w parze i „korzyści”. Ko- po prostu spacerowanie z przyjaciółmi nie cystyczny w Nowych Bielicach, powstały rzyści natychmiastowe to tzw. „papierek”, jest wykluczone przy praktycznie żadnej po- w końcu XVIII w. Obecnie znajduje się tam czyli zaświadczenie o odbyciu wolonta- godzie. Ze znalezieniem zorganizowanych Dom Pomocy Społecznej a jego pensjo- riatu pomagające np. przy staraniach o grup nordic walking w swojej najbliższej oko- nariusze od wielu lat zdobywają czołowe stypendium, ale także możliwości atrak- licy nie powinno być problemu a jeśli takiej miejsca w różnego rodzaju konkursach cyjnych wyjazdów oraz poznania nowych nie ma – pomyśl, może warto zostać inicja- plastycznych, ceramicznych, fotograficz- ludzi i bycie w grupie. Ważniejsze są na- torem? Dodatkowo, uniwersalność tego ro- nych itp. No właśnie… moje ferie, mój czas tomiast korzyści długoterminowe: możli- dzaju sposobu spędzania czasu na świeżym wolny, moje zainteresowania i potrzeby… wość zdobycia konkretnych umiejętności powietrzu czyni z niego świetne rozwiązanie moje… A gdyby tak podnieść wzrok, spoj- zawodowych oraz umiejętności miękkich pozwalające na udział jednocześnie star- rzeć poza czubki własnych butów. Szuka- (praca w grupie, przywództwo itp.), a szych i młodszych. Bo ferie to też świetna my wachlarza rozrywek, tymczasem dla także atrakcyjny (doceniany przez wielu okazja do współobcowania pokoleń, czerpa- innych wystarczającą rozrywką jest nasza pracodawców) wpis w CV oraz nawiązanie nia z kopalni wiedzy, doświadczenia życio- obecność, nasz czas. Być może zdecydu- kontaktów zawodowych wego i ciepła domowego pod nazwą „dziad- jesz się na poświęcenie właśnie tego, co W województwie zachodniopomorskim kowie”. Z obopólną korzyścią! Z korzyścią masz najcenniejsze – swojego czasu i uwa- funkcjonują, mniej lub bardziej aktywnie, również, przy braku białego puchu, warto gi dla innych? Być może dojdziesz do wnio- 7593 różnego rodzaju organizacje poza- zainteresować się... swoją okolicą ! Swego sku, że dawanie potrafi dostarczać taką rządowe. Wybierając z pełnego przekroju nie znacie, cudze chwalicie… Czas wolny w samą porcję satysfakcji jak branie? Być tematyki działalności, rodzaju organizacji, ferie to dogodna sposobność zapoznania się może właśnie wolontariat stanie się nie czy nazwy miejscowości możesz odnaleźć z lokalnymi skarbami. Przez liczne w naszym tylko w czasie ferii jedną z form spędzania interesującą Cię formę. Gdzie? Większość powiecie rezerwaty przyrody, pamiątkowy wolnego czasu? gmin posiada na swych stronach bazy or- obelisk określający położenie przebiegają- Z badań przeprowadzonych przez Stowa- ganizacji pozarządowych działających na cego przez miejscowość Chłopy 16-go po- rzyszenie Klon/Jawor wśród osób nieanga- ich terenie, możesz również skorzystać łudnika, ślady przeszłości jak pozostałości żujących się w wolontariat wynika, że część z takowej bazy znajdującej się na stronie bunkrów w Mielnie, zespół hydrotechniczny młodych ludzi wyobraża sobie wolontariusza www.bazy.ngo.pl. Elektrowni Rosnowo z 1924 roku, gród wa- jako osobę o wyjątkowej, idealistycznej po- rowny w Bardzinie, po eksponaty kultury lu- stawie moralnej. Tymczasem to zajęcie dla Zamiast zakończenia … dowej. Zaglądając na stronę internetową po- normalnych ludzi, a nie tylko dla bohaterów Obowiązki i odpowiedzialność, szybka wiatu koszalińskiego (www.powiat.koszalin. – twierdzi Kamil Wrzos, rzeszowski koordyna- utrata chęci, potrzeba lepszej organizacji pl) odnajdziesz wiele inspiracji do zabawy w tor programu „Projektor”. swojego czasu to zagadnienia powiązane lokalnego odkrywcę. A może zauważysz, że Działalność wolontariacka obywa się z działaniem wolontariackim, które mogą nie wszystkie warte uwagi „lokalne skarby” zazwyczaj w ramach organizacji poza- stać się barierą w zrobieniu pierwszego kro- zostały tam uwzględnione? Być może ta za- rządowych – niezależnych od państwa ku. Odpowiedź na te obawy? Spróbuj – każ- pomniana ich część czeka na Twoją uwagę? organizacji obywateli na rzecz wybrane- de doświadczenie jest przecież wpisem do Wystarczy zdjęcie, próba określenia faktów go interesu publicznego i nie dla osiąg- dziennika w Twojej szkole życia ... i notatka – wszystko zamieszczone w odpo- nięcia zysku. Działając w stowarzyszeniu Ewa Włodyka wiednich miejscach, skupiających atrakcje czy przystępując do fundacji możesz mieć fot. Internet - dabrowatar.pl turystyczne regionu, by ocalić od zapomnie- wpływ na swoje lokalne podwórko, przy- oraz slideshare.net/Devliniusz/wo- nia regionalne perły. czyniać się do jego rozwoju. Możesz też lontariat-16812081

Od redakcji: W poprzednim numerze opublikowaliśmy artykuł studentów Piotra Fi- lipczaka i Marka Hoka z KWNSH na temat budżetu partycypacyjnego. Ci sami autorzy komentują tym razem koszalińskie doświadczenia w tym zakresie. W Koszalinie się udało!

Ten nowy, bardzo innowacyjny sposób go- Zapewne wszyscy mieszkańcy będą te- przy uchwalaniu budżetu na rok 2015, która spodarowania publicznymi środkami finan- raz przyglądali się postępom kolejnych już została rozpoczęta. Obecnie trwają kon- sowymi tj. budżet obywatelski wprowadzany etapów realizacji tych trzech wybranych sultacje z mieszkańcami w zakresie propo- w kolejnych miastach w Polsce, w Koszalinie projektów tj.: nowanych zmian w procedurze. ruszył z powodzeniem. - budowa dwukierunkowej drogi rowerowej Prezydent Koszalina wyasygnował na po stronie północnej ul. Zwycięstwa Materiały pomocnicze: ten cel z budżetu miasta 1 milion złotych. 750 – metrowy odcinek od ulicy Traugut- 1. Gazeta Ziemska Nr 10 (153), paździer- Udało się uaktywnić wiele środowisk spo- ta w kierunku centrum miasta, nik 2013r. łecznych zarówno na etapie opracowania - budowa boiska przy I LO im. St. Dubois, 2. Teraz Koszalin Nr 38 (343), 26 września projektów jak i wzięcia udziału w konsul- - kompleksowa rewitalizacja zieleni oraz 2013r. tacjach. W głosowaniu nad wyłonionymi 20 części rekreacyjnych deptaka przy ul. Dwor- 3. Teraz Koszalin Nr 42 (347), 24 paździer- projektami wzięło udział ponad 11 tysięcy cowej. nika 2013r. mieszkańców Koszalina, bądź osób z Ko- Wszystkie zgłoszone projekty zapewne 4. Materiały zamieszczone w witrynach in- szalinem związanych poprzez zatrudnienie będą stanowiły znakomity materiał sondażo- ternetowych. lub naukę. Patrząc optymistycznie, daje to wy dla władz miasta, jeżeli chodzi o potrzeby pewność, że kolejne lata będą owocowały i oczekiwania mieszkańców. Piotr Filipczak, Marek Hok – studenci coraz bardziej ciekawymi i dojrzałymi pro- Obserwacje poczynione przez władze mia- V semestru administracji Koszalińskiej jektami. sta zaowocowały już modyfikacją procedury Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych. Nr 1(156) Styczeń 2014 BĘDZINO 13

WOŚP zagrała w Gminie Gmina Będzino podpisała Będzino W XXII Finale Wielkiej Orkiestry Świątecz- tysięczną umowę nej Pomocy wzięły udział instytucje, organi- 7 stycznia w Urzędzie Marszałkow- zacje, firmy z terenu Gminy oraz wszystkie skim w Koszalinie przy al. Monte Cas- nasze szkoły. sino 2 o godzinie 11:00 odbyło się A oto wyniki tegorocznych zbiórek w po- uroczyste podpisanie trzech umów na szczególnych sztabach: dofinansowanie projektów w ramach Szkoła Podstawowa w Będzinie z siedzibą Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w Łeknie, Gminny Ośrodek Kultury w Będzi- na lata 2007-2013 działanie Odnowa i nie, Biblioteka Publiczna w Będzinie, Ochot- Rozwój Wsi. Umowy zostały podpisane nicza Straż Pożarna w Będzinie – 4312,56zł przez Wójta Gminy Będzino Henryka (więcej o akcji na stronie http://www.splek- Brodę oraz Wicemarszałka Wojewódz- no.witrynaszkolna.pl/strona=aktualnosci) twa Zachodniopomorskiego Andrzeja Zespół Szkół w Tymieniu – 6002 zł Jakubowskiego. Zespół Szkół w Mścicach – 9890,17 zł Szkoła Podstawowa w Dobrzycy – 5624,93 zł Pierwsza umowa o numerze 1000 (jest to Łącznie uzbieraliśmy 25829,66 zł. tysięczna umowa zawarta w ramach działa- koszt realizacji projektu to 24 238,59 zł, dofi- WSZYSTKIM WOLONTARIUSZOM nia 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwo- nansowanie 15 764,93 zł. SERDECZNIE DZIĘKUJEMY ORAZ ju Odnowa i rozwój wsi PROW), pozwoli na Trzecia z umów dotyczy refundacji imprez GRATULUJEMY!!! dofinansowanie budowy Domu Ludowego w integracyjnych i festynów zrealizowanych Mścicach, kwotą 446 640 zł. Budynek będzie przez Gminę Będzino w 2013 roku. Na sfi- Wójt Gminy Będzino Henryk Broda i Prze- stanowił centrum kulturalne dla mieszkań- nansowanie tych zadań gmina otrzyma 20 wodniczący Rady Gminy Andrzej Nożykowski ców. Inwestycja zostanie zrealizowana w 549,17 zł dofinansowania, koszt realizacji 31 składają serdeczne podziękowania wszyst- 2014 roku, całkowity koszt budowy wyniesie 594,35 zł. kim darczyńcom i mieszkańcom gminy, któ- 1 214 123,38 zł. Łączna wartość pozyskanych przez Gmi- rzy wzięli udział w WOŚP, organizatorom za Druga umowa dotyczy miejscowości nę Będzino środków wyniesie 482954,10 zł. wkład pracy i zaangażowanie oraz sprawny i Strzeżenicy. W ramach realizacji operacji w Projekty zostały złożone za pośrednictwem uroczysty przebieg imprezy, wolontariuszom 2014 r. na terenie miejscowości wybudowa- Środkowopomorskiej Grupy Działania. za wytrwałość i wiele chęci, a zespołom lu- ny zostanie nowoczesny plac zabaw, który Całość wydarzenia uświetniły śpiewy i gra dowym za przepiękną oprawę. pozwoli mieszkańcom na czynne i wspólne zespołu Zalesie z Mścic, którym za udział spędzanie czasu oraz integrację. Całkowity bardzo dziękujemy. Spotkanie świąteczno-noworoczne 30 grudnia 2013 roku, o godz. 13.00, żyli w wojsku. Odznaczenia dokonali, wraz z w sali Gminnego Ośrodka Kultury w Bę- Wójtem i Przewodniczącym Rady, przedsta- dzinie, odbyło się tradycyjne już spot- wiciele WKU w Koszalinie. Medale otrzymali PRZEKAŻ 1% PODATKU kanie świąteczno – noworoczne. Zapro- Państwo Elżbieta i Jan Bruzda z Mścic, Ewa i Na Stowarzyszenie szenie Przewodniczącego Rady Pana Marian Mackiewicz ze Strzeżenicy oraz Kazi- „Lepsze Jutro” Andrzeja Nożykowskiego oraz Wójta miera i Mieczyław Mikołajczyk z Kładna. Wójt Gminy Pana Henryka Brody przyjęli Gminy Pan Henryk Broda przedstawił multi- Stowarzyszenie „Lepsze jutro” jest jedyną or- przedstawiciele zakładów pracy, przed- medialną prezentację podsumowującą rok ganizacją na terenie Gminy Będzino działającą na siębiorstw oraz firm działających na te- 2013 – najważniejsze wydarzenia, wykonane rzecz osób niepełnosprawnych, potrzebujących renie naszej Gminy. inwestycje i zadania. pomocy i wsparcia. W 2014 roku obowiązujące Przewodniczący Rady Pan Nożykowski przepisy pozwalają na przekazywanie 1 % podat- Ponadto obecni byli dyrektorzy szkół i złożył wszystkim życzenia szczęśliwego i po- ku dochodowego od osób fizycznych dla organiza- przedszkoli, przewodniczący rad rodziców, myślnego Nowego Roku 2014. cji pożytku publicznego. Przekazując 1 % dla orga- przedstawiciele OSP, pro- nizacji „Lepsze jutro” wspierasz działania na rzecz boszczowie parafii, członko- mieszkańców Gminy Będzino. wie gminnej komisji ds. uza- Jak przekazać 1%? leżnień, kierownicy jedno- 1. Wybrać organizację pożytku publicznego, stek gminnych, sołtysi oraz której chcemy przekazać 1%. radni. Spotkanie uświetnił 2. Wypełnić odpowiednia rubrykę w rocznym występ chóru „Dominanta” zeznaniu podatkowym (PIT-36,PIT-37, lub PIT- z Zespołu Szkół w Mścicach. 28). W zeznaniu wpisujemy – Stowarzyszenie Uczniowie tej szkoły przed- „Lepsze Jutro” w Będzinie nr-KRS 0000319272 stawili także ciekawie przy- 3. Pieniądze 1% podatku należnego – na gotowane jasełka. Ponadto konto organizacji przekaże Urząd Skarbowy spotkaniu towarzyszyła ka- w terminie 3 miesięcy. Przekazując 1% dla pela „Swaty” działająca przy naszego Stowarzyszenia sprawi Pan/i, że mo- GOK w Będzinie. Miłą uroczy- żemy realizować jego cele statutowe. Mamy stością było wręczenie zło- szeroką ofertę, którą warto wspierać. tych oraz srebrnych medali Stanisława Papajewska-Hanasz „Za zasługi dla obronności prezes Stowarzyszenia „Lepsze Jutro” kraju” dla rodziców, których synowie (dwóch i więcej) słu- opr. mat. Mateusz Dębowski 14 BIESIEKIERZ GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Dzieci kochają XXII FINAŁ WOŚP W BIESIEKIERZU czytanie książek Wzorem lat ubiegłych i w tym roku XXII Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomo- cy zorganizowano w Gimnazjum w Biesie- kierzu. Imprezę charytatywną, która rozpo- częła się o godz. 16 i zakończyła się świateł- kiem do nieba około godz. 18, prowadziły Agnieszki – Kolanowska i Hryniewicz. Tego dnia tj. 12 stycznia zbiórkę pieniędzy uruchomiono dużo wcześniej. Pierwszych wolontariuszy widziano już o 4:30 rano na przy- stanku w Biesiekierzu. Kwestowano w pobliżu kościołów i miejsc częściej odwiedzanych. Wszystkie drobniaki, ale i nie tylko, zostały dokładnie policzone przez 5-cio osobową komi- sję. Do puszek wrzucono 3 659,60 zł. tj. o 288,17 zł więcej niż w zeszłym roku. W naszym przedszkolu realizowany jest pro- Impreza w biesiekierskim gimnazjum koncen- nych. Zaprezentowały się dwie grupy dziecięce gram pt.: Cała Polska czyta dzieciom. W związ- trowała się wokół licytacji różnych przedmiotów Gminnego Przedszkola w Biesiekierzu, klasa 0 i ku z czym często gościmy znane osoby z naszej między innymi: plakat i bombka z autografem III Szkoły Podstawowej w Biesiekierzu wraz Gra- lokalnej społeczności, które czytają dzieciom Jurka Owsiaka, tort WOŚP, obrazów i fotografii, cjanem Litwiak grającym na skrzypcach, zespoły bajeczki. 16 grudnia 2013 r. odwiedziła nas Pani wyrobów ceramicznych, kubków, piłek i koszu- wokalne ze Szkoły Podstawowej w Świeminie i Dyrektor Gimnazjum im. Wybitnych Polaków w lek. Udało się zebrać 2 900 zł. Również i tutaj Gimnazjum w Biesiekierzu, a także zespół ta- Biesiekierzu Aneta Chmielewska-Szymańska pobito wynik zeszłorocznej zbiórki o 290zł. neczny Flesh Dence Parnowo. i przeczytała bajkę pt.: Moja pierwsza książka Podczas imprezy sprzedawano także ciasta, Podsumowując, w całodniowej akcji udało na święta. Tą kolorową oraz pięknie ilustrowaną kawę i herbatę. Wypieki przygotowały: Rada się zebrać co najmniej 7 640,62 zł. Nie jest książką na święta Pani Dyrektor pozwoliła od- Rodziców Gimnazjum i Stowarzyszenie Aktyw- to liczba ostateczna, gdyż nie zostały jeszcze kryć i zrozumieć dzieciom magię świąt Bożego nych Kobiet Gminy Biesiekierz. Łącznie uzy- policzone wszystkie sprzedane okolicznościowe Narodzenia. Przedszkolaki serdecznie dziękują skano 964,6 zł. Dzieciom można było zakupić cegiełki, które w dalszym ciągu można zaku- za mile spędzony czas i upominki. drobne wyroby świetlic wiejskich: serduszka, pić w szkołach i bibliotekach. Cegiełki wezmą Małgorzata Olczak kolorowanki na patyku. Dorośli mogli u p. Zosi udział w loterii fantowej, która odbędzie się w Balcerek zbadać poziom cukru w organizmie piątek o godz. 10:00 w Gminnym Przedszkolu i ciśnienie. Młodzież przeprowadzała kursy w Biesiekierzu. Wielkie Świąteczne Pierwszej Pomocy. Również u tutaj łącznie udało Wszystko wskazuje na to, że uda się w gmi- się zebrać 116,42 zł. nie Biesiekierz pobić wynik zeszłorocznej zbiór- Malowanie Bombek Nie mogło zabraknąć występów artystycz- ki … kwotę 11 057,15 zł.

Spotkania wigilijne w szkołach, gimnazjum i przedszkolach

20 grudnia 2013 roku w Szkole Podstawo- wej w Biesiekierzu zapanowała świąteczna atmosfera. Wszystko za sprawą zbliżającego się Bożego Narodzenia. Od rana klasy 0-III zgro- madziły się na szkolnym korytarzu śpiewając kolędy i poddając się radosnemu nastrojowi. Obejrzeliśmy inscenizację przedstawiającą hi- storię Świętej Rodziny i narodzenie Pana Jezu- sa, przygotowaną przez klasę pierwszą i trze- cią. Wysłuchaliśmy pastorałki, którą wykonała W tradycję naszej Biblioteki bardzo mocno klasa druga, dzieci z oddziału przedszkolnego wpisało się coroczne Wielkie Świąteczne Malo- śpiewająco przypomniały, że Kolędy to czas..., stoły przy których zasiedliśmy składając sobie wanie Bombek. Zajęcia przeznaczone dla na- a klasa trzecia zaprezentowała wiersze o tema- uprzednio życzenia i łamiąc się opłatkiem. To szych dorosłych czytelników są doskonałą okazją tyce świątecznej, oraz kolędy. Następnie roze- był bardzo nastrojowy dzień, pełen wzruszeń i do stworzenia pięknych, świątecznych ozdób. szliśmy się do klas, aby przygotować wigilijne pozytywnych emocji. Tego typu spotkania sprzyjają również miłym rozmowom przy kawie i pysznych słodkościach W dniach 20 i 23 grudnia odbyły się spot- przedszkolnym TPD „Smerfiki” w Świeminie. oraz są swego rodzaju odpoczynkiem w okresie kania wigilijne w Szkole Podstawowej im. K. W szkole uczniowie wraz z panią nauczyciel- przedświątecznych przygotowań. W miniony Makuszyńskiego w Świeminie oraz w punkcie ką przygotowali wspaniałe, taneczno-wokalne piątek, tj. 13 grudnia 2013 r., uczestniczące w przedstawienie na temat Świąt Bożego Naro- zajęciach Panie stworzyły ciekawe stroiki, cho- dzenia oraz historii tradycji bożonarodzenio- inki i bombki. Spotkaniu tradycyjnie towarzy- wych. Odbyło się także wspólne kolędowanie szyła doskonała, świąteczna atmosfera. oraz wręczenie dzieciom paczek z prezentami. Na koniec spotkania pani dyrektor mgr Renata Mankiewicz złożyła wszystkim przybyłym świą- teczne życzenia. W oddziale przedszkolnym Wigilijna integracja dzieci wraz z paniami przedszkolankami przy- sołectw gotowały przepiękne, wzruszające jasełka. Mali aktorzy świetnie wywiązali się z powierzonych Tradycją w sołectwie Laski Koszalińskie sta- im ról, czym zdobyli sobie ogromne uznanie i ła się organizacja wigilii seniora, która w roku gorący aplauz publiczności.Joanna Lessnau 2013 była wyjątkowa. Po raz pierwszy była to wspólna kolacja wigilijna dla seniorów z sołe- ctwa Laski Koszalińskie i Kotłowa. Ostatni dzień szkolny w roku 2013, ostatnie Dzięki wspólnej pracy sołtysów, radnej, pań lekcje w świątecznej atmosferze. Ten dzień jest z koła gospodyń oraz przy wsparciu Gminnej zawsze wyjątkowy i wszyscy przygotowują się Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoho- do niego nieco dłużej. lowych nasi mieszkańcy spędzili ten wyjątkowy Przedstawienie jasełkowe jest już tradycją wieczór w ciepłej i rodzinnej atmosferze świąt. w naszym Gimnazjum. Pełne zadumy chwile, Przygotowano typową kolację wigilijną - były wiara, nadzieja, pomocna dłoń, białe, czyste pierożki, ryby, barszczyk. Nie mogło zabraknąć światło, czy są one w nas? Czy będą w nas również wspólnego śpiewania kolęd i łamania podczas tych świąt? Ta refleksja zajmowała się opłatkiem. dziś nasze myśli. Nr 1(156) Styczeń 2014 BOBOLICE 15

Wykład o podziemiu antykomunistycznym w Bobolicach w latach 1945 - 1956 15 stycznia br., w ramach Bobolickie- go Uniwersytetu Trzeciego Wieku, w sali Miejsko - Gminnego Ośrodka Kultury, przy licznie zgromadzonej publiczności, odbył się wykład i prezentacja historyczna nt. działalności podziemia antykomunistycznego w Bobolicach w latach 1945 - 1956. Organizatorami spotkania było stowarzyszenie Grupa Działań Lokalnych „Godzi- sław” z sąsiedniej gminy Grzmiąca, Grupa Rekonstrukcji Historycznej „Gryf” z Ko- szalina oraz koszalińska delegatura In- stytutu Pamięci Narodowej, zaś przedsię- wzięcie to odbyć się mogło dzięki wsparciu ze środków budżetu gminy Bobolice. Prelegenci, którymi byli Marcin Maślanka z GRH „Gryf”, historyk z IPN Michał Ruczyński oraz Sebastian Catewicz ze stowarzyszenia „Godzi- sław”, oprócz nakreślenia ogólnopolskiej sytua- sze „Żelaznym” młodym dowódcy jednego ze polskiego oporu antykomunistycznego. Zaś cji politycznej i społecznej po zakończeniu II woj- szwadronów 5 Wileńskiej Brygady AK, który kil- dziś, w czasach pokoju i niepodległości naszej ny światowej, skupili się głównie na aspektach kukrotnie wraz z towarzyszami broni przebywał ojczyzny, bardzo ważne jest upamiętnianie lokalnych związanych z działalnością zbrojnego w Bobolicach i tutaj miał bezpieczną przystań do tych ludzi i wydarzeń, odkłamywanie naszej podziemia antykomunistycznego. Słuchacze prowadzenia odważnych akcji zbrojnych. W sali najnowszej historii zafałszowanej przez półwie- mogli poznać, a ci starsi - świadkowie tamtych ośrodka kultury słuchacze usłyszeć mogli też o cze komunistycznego reżimu. czasów - przypomnieć sobie, nazwiska i twarze Krajowej Policji Bezpieczeństwa - tajnej organi- Na koniec GRH „GRYF” przekazał do miejskiej konkretnych ludzi, mieszkańców Bobolic i oko- zacji antykomunistycznej w skład, której wcho- biblioteki egzemplarz monografii autorstwa Je- licznych miejscowości, których dziś nazywamy dziło wielu mieszkańców gminy Bobolice oraz o rzego Smalewskiego pt. „U boku Łupaszki”, zaś „Żołnierzami Wyklętymi”. Znów w Bobolicach młodym i odważnym Stanisławie Marciniuku ps. Pani Burmistrz Mieczysława Brzoza zaprosiła mogliśmy usłyszeć o Stefanie Pabisu, Edwardzie „Maj”, który był łącznikiem pomiędzy Bobolica- wszystkich mieszkańców miasta i gminy na Kokotko i Wacławie Borodziuku vel Kacprzyń- mi a dowództwem organizacji. czerwcową inscenizację historyczną, która op- skim - dowódcach Akowskiej formacji Bojowe- Prelegenci podkreślili, że Boboliczanie mogą arta będzie na autentycznych bobolickich wy- go Oddziału Armii, którzy przybyli do Bobolic z być dumni ze swojej, już polskiej, historii mia- darzeniach sprzed lat. Wołkowyska za Bugiem oraz o Zdzisławie Bado- sta, gdyż było to miasto wyjątkowe na mapie Sebastian Cetewicz

SPOTKANIE BURMISTRZA BOBOLIC Z SOŁTYSAMI GMINY Ronda w Bobolicach Już niedługo infrastruktura drogowa cowanej koncepcji dla przebudowy dwóch na drogach krajowych w m. Bobolice skrzyżowań. Jest to etap, dla którego za- zmieni swój obecny wygląd, bo podda- kres prac jest najszerszy i najbardziej pra- na zostanie przebudowie. cochłonny. W tym roku w czerwcu rozpoczęta Jednym z pomocnych materiałów przy zostanie długo oczekiwana inwestycja analizie proponowanych dla poprawy bez- związana z przebudową dwóch skrzyżo- pieczeństwa i płynności ruchu drogowego wań na drodze krajowej nr 11 (DK11) i na DK11 i DK25 w m. Bobolice były m.in. drogi krajowej nr 25 (DK25) w mieście pomiary natężania ruchu, które Gmina Bo- Bobolice. Inwestycja jest finansowana bolice przeprowadziła w okresie od maja i realizowana przez Generalną Dyrek- do września 2013 roku. Z pomiarów tych cję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział uzyskano znaczne większe wskaźniki na- Dnia 24 stycznia 2014 roku w Urzędzie Szczecin. tężenia ruchu niż te, które wynikały z po- Miejskim w Bobolicach odbyło się kolejne miarów prowadzonych co pięć lat przez z cyklicznych spotkań Burmistrza Bobolic z Już teraz wiemy, że zarówno na jednym GDDKiA (ostatni pomiar ruchu prowadzony sołtysami Gminy. Było to spotkanie nowo- jak i na drugim skrzyżowaniu powstaną ron- był w 2010 roku). Średnio dobowy ruch na roczne, na którym podsumowane zostały da. Dodatkowo przy tej inwestycji powstaną drogach krajowych w mieście w okresie ba- zadania zrealizowane w 2013 roku w sołe- nowe ciągi piesze, a przejścia dla pie- danym przez Gminę Bobolice wynosił: ctwach. Na spotkaniu omówiono także planowane do wykonania zadania na drogach szych zostaną wykonane wraz z na DK11 (ul. Koszalińska): 12.266 i chodnikach w sołectwach w 2014 roku. tzw. azylami, które wpłyną na poj., na DK 11 (ul. Warszaw- W dalszej części spotkania dyskutowano na poprawę bezpieczeństwa w ska): 7.244 poj., na DK25 temat Funduszu Sołeckiego – zasad przyznania ruchu pieszych. Realizacja (ul. Fabryczna): 7.100 poj. i wydatkowania tych środków, obowiązków soł- tej inwestycji doprowadzi Dla porównania na DK11 tysa, zasad zwrotu środków do budżetu gminy. do powstania nowoczes- (ul. Koszalińska) według Sołtysi poprzez głosowanie podjęli ostateczną nej infrastruktury drogo- pomiarów natężenia ru- decyzję o tym, że nie podejmą się realizacji w wej i stworzy nową jakość chu prowadzonych przez 2015 roku Funduszu Sołeckiego. Spotkanie połączone zostało ze sprawami ruchu drogowego w Bobo- GDDKiA w 2010 roku organizacyjnymi sołtysów, którzy skorzystali z licach, czego miasto po- średni dobory ruch pojaz- możliwości zadawania pytań do Pani Burmistrz. trzebowało. Nowopowstałe dów wyniósł tylko 7.227. Ponadto Pani Wiceburmistrz Grażyna Wiater- chodniki, ścieżki rowerowe, Natomiast na DK25 (ul. Fa- -Ubysz w skrócie przedstawiła informacje dotyczą- drogi, parkingi, zieleńce oraz bryczna) średni dobowy ruch ce inwestycji na terenach wiejskich w 2014 roku w oznakowanie będą służyły naszym wyniósł 3.390 pojazdów. tym z dofinansowaniem usuwania azbestu. mieszkańcom przez wiele kolejnych lat. Planowany termin zakończenia inwesty- Podczas spotkania sołtysom wręczono kalen- darze na 2014 rok. Prace nad projektem jeszcze trwają i po- cji to październik 2014 r. Ewelina Szymańska legają obecnie na uszczegółowieniu opra- Magdalena Pachołek 16 KOSZALIN GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Miliony z Unii 17 stycznia podpisane zostały kolejne dwie Koszalińskie Orły 2013 umowy dotyczące dofinansowania z funduszy W poniedziałek, 13 stycznia w Filhar- oraz wychowywanie młodego pokolenia w du- europejskich miejskich inwestycji: przebudowy monii Koszalińskiej odbyło się coroczne chu wiary w człowieka. Rynku Staromiejskiego oraz refundacji kosz- noworoczne spotkanie Prezydenta Mia- 4. W dziedzinie „Sport”: Igor Miličić za wzoro- tów wybudowanych już ścieżek rowerowych. sta z przedstawicielami koszalińskiej wą postawę zawodnika i kapitana drużyny AZS Wsparcie obu projektów, ze środków Regional- gospodarki, biznesu, środowiska nauki, Koszalin, który poprowadził zespół akademików nego Programu Operacyjnego Województwa oświaty, kultury, sportu, sądownictwa, do pierwszego w historii Koszalina zdobycia Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013, to kościołów, służby zdrowia oraz służb brązowego medalu Polskiej Ligi Koszykówki w w sumie ponad 11 mln zł. mundurowych, rad osiedli. Wzięło w nim sezonie 2012/2013. Głównym założeniem przebudowy Rynku udział około 300 osób. 5. W dziedzinie „Edukacja”: dla Rektora i Staromiejskiego jest poprawa infrastruktury pracowników naukowych Państwowej Wyższej turystycznej Koszalina. Koszt całkowity zadania Tradycyjnie, jak co roku, prezydent Piotr Jed- Szkoły Zawodowej w Koszalinie za wytrwałość wyniesie 19,4 mln zł, a wsparcie z RPO WZ na liński wyróżnił osoby i instytucje, które w mi- w tworzeniu, a następnie umacnianiu pozy- lata 2007-2013 to kwota 10 mln zł. nionym roku zasłużyły się dla Koszalina. Nagro- cji placówki w mieście i regionie, poszerzanie - To bardzo ważny dzień. Finalizujemy ustale- dą była prestiżowa statuetka „Koszalińskiego oferty uzyskiwania tytułu licencjata w nowych nia sprzed roku dotyczące przebudowy kosza- Orła”. Otrzymali go: specjalnościach poszukiwanych na lokalnym lińskiego Rynku Staromiejskiego. Rozmawiamy 1. W dziedzinie „Kultura”: Ryszard Ulicki, za rynku pracy. z prezydentem Piotrem Jedlińskim o przyszło- całokształt pracy społecznej i kulturalnej oraz 6. W dziedzinie „Gospodarka”: Milena Tro- ści i planach na kolejne lata. Planujemy inwe- wszystkie - niezwykle różnorodne- przejawy ak- janowska, właścicielka Fabryki Flag „Linea” za stować głównie w infrastrukturę i gospodarkę tywności twórczej. zbudowanie silnej marki koszalińskiej rozpo- – mówił marszałek województwa zachodnio- 2. W dziedzinie „Zdrowie”: Elżbieta Zinka, znawalnej na rynkach krajowych i zagranicz- pomorskiego Olgierd Geblewicz. Marszałek doktor nauk medycznych, za szczególne osiąg- nych oraz za dynamiczny rozwój Firmy. zapewnił, że podejmie starania o skierowanie nięcia w medycynie oraz dużą skuteczność w 7. W dziedzinie „Modernizacja Roku”: Szpital zaplanowanych na lotnisko w Zegrzu Pomor- organizowaniu usług kardiologicznych. Wojewódzki im. Mikołaja Kopernika w Koszalinie skim środków z Unii Europejskiej na inwestycje 3. W dziedzinie „Społeczna odpowiedzial- za skok cywilizacyjny koszalińskiego szpitala z drogowe w Koszalinie. ność”: Ksiądz prałat Kazimierz Bednarski za XIX w XXI wiek, poprawę warunków leczenia działalność na rzecz integracji społeczności pacjentów i rozwój standardów obowiązujących Pierwsze Koszalińskie lokalnej, za tworzenie równych szans rozwoju we współczesnym lecznictwie. Karty Dużej Rodziny Koszalińska Karta Dużej Rodziny weszła właś- nie w życie. 3 stycznia pierwsze symboliczne karty z rąk prezydenta Piotra Jedlińskiego otrzymali Grzegorz Cebula oraz rodzina państwa Krakowiaków. Są oni właścicielami piekarni „Naturalnie Na Zdrowie” – pierwszej firmy, któ- ra została partnerem karty. - Koszalińska Karta Dużej Rodziny to świetna inicjatywa. Z chęcią z niej skorzystam wraz z moją rodziną, kiedy będę szedł do kina lub na basen. Serdecznie zapraszam innych przed- siębiorców, by przyłączyli się do programu i wsparli duże rodziny - mówił podczas spotkania Grzegorz Cebula. Wnioski o przyznanie Koszalińskiej Karty Du- żej Rodziny składać można w Urzędzie Miejskim w pokoju 214. Nowy żłobek 23 grudnia przy ul. Chrzanowskiego 10 otwarty został nowy oddział Żłobka Miej- skiego – „Smyk”, w którym troskliwą opiekę znalazło 40 najmłodszych mieszkań- ców Koszalina. Koszt modernizacji zamknął się kwotą 427 tysięcy złotych. Utworzenie żłobka zostało dofinansowane z rządowego programu „Maluch”. Dokonano generalnego remontu obiektu pozyskanego od KSM „Przylesie”: wymieniono wszystkie instalacje, urządzono kuchnię, sa- nitariaty. W nowym oddziale pracuje 12 osób. Roczny koszt utrzymania placówki to ok. 625 tysięcy złotych. W Żłobku Miejskim obecnie jest 440 miejsc. W sumie w Koszalinie jest 11 żłobków z 783 miejscami, z czego: Budżet Obywatelski – 1 Żłobek Miejski – 440 miejsc po raz drugi – 9 żłobków niepublicznych –318 miejsc – 1 klub dziecięcy – 25 miejsc Druga edycja Koszalińskiego Budżetu Obywa- Piotr Jedliński, prezydent Koszalina – Bardzo się cieszę, że przed świętami Bożego Naro- telskiego nabiera tempa. Przypomnijmy: rezy- dzenia uruchamiamy tak bardzo potrzebną naszym mieszkańcom placówkę. Jeszcze nie- dent Koszalina Piotr Jedliński przeznaczył na ten dawno dysponowaliśmy jako samorząd nieco ponad 200 miejscami, teraz jest ich 440. cel z budżetu miasta kwotę 1,5 miliona złotych. Przemysław Krzyżanowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej: W dniach 3 -28 lutego br. odbędzie się nabór – Koszalin na tle innych miast w kraju wyróżnia się ilością miejsc w żłobkach. Przykładem projektów do Budżetu Obywatelskiego 2015. Założenia tegorocznej edycji można znaleźć na może być Szczecin – kilkukrotnie większa aglomeracja, która ma mniej miejsc. Wysoko stronie www.obywatelski.koszalin.pl oraz w oceniam również mechanizm współpracy z prywatnymi placówkami, co przekłada się na specjalnie przygotowanej Instrukcji obsługi, która prawie 800 miejsc dla maluchów. Gratuluję Panu Prezydentowi. znacząco ułatwi wypełnienie formularza zgłosze- Zadowolenia nie krył również Kazimierz Okińczyc, prezes KSM: – Dzięki dobrej, partner- niowego projektu. Instrukcję, jak również formu- skiej współpracy z miastem tworzymy naszym mieszkańcom dobre warunki do mieszka- larz można znaleźć na stronie www.koszalin.pl. nia i życia. Nr 1(156) Styczeń 2014 KOSZALIN 17 KTBS się powiększa Dyrektor I LO doceniony Koszalińskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego zamierza budować kolejne mieszkania na osiedlu Unii Europejskiej. Prace przy ul. Holenderskiej rozpoczną się wiosną br. Dzięki tej inicjatywie powstanie 36 nowych mieszkań należących do zasobu KTBS.

– Na ten cel przeznaczyliśmy w budżecie miasta w tym roku 1 mln złotych, w przyszłym 1,2 mln złotych – mówił podczas konferencji prasowej prezydent Piotr Jedliński. – To nie koniec inwestycji mieszkaniowych miasta. W tym roku modernizujemy budynek komunalny przy ul. Modrze- jewskiej 29, gdzie Zarząd Budynków Mieszkalnych przygotowuje 20 mieszkań dwupokojowych o powierzchni około 40 metrów kwadratowych każde. W zasobach KTBS jest obecnie 940 mieszkań. – Budujemy kolejne, mamy bowiem wsparcie samorządu, co w innych miastach występuje bar- Rafał Janus, dyrektor I Liceum Ogólnokształ- dzo rzadko - zaznaczył Piotr Kroll, prezes KTBS. Poinformował, że spółka od poniedziałku rozpo- cącego w Koszalinie, otrzymał Order Palm Aka- czyna nabór wniosków. – Przyjmujemy je codziennie do 31 marca br., od godz. 8.00 do godz. 14. demickich (najstarsze cywilne odznaczenie fran- Liczymy, że o każde mieszkanie ubiegać się będzie co najmniej troje chętnych. cuskie – ustanowione przez Napoleona Bonapar- Dane techniczne: te w roku 1806) w randze Kawalera – „za zasługi Powierzchni użytkowa lokali mieszkalnych – 1 876,97 m2 dla upowszechniania kultury francuskiej”. Planowany koszt budowy 1m2 powierzchni użytkowej mieszkania – 2 700 zł Podczas laudacji Pierre Buhler, Ambasa- Struktura mieszkań: dor Republiki Francuskiej w Polsce, podkreślał Mieszkanie jednopokojowe (ok. 33 mkw) – 4 sztuki prowadzenie przez I LO różnorodnych form Mieszkanie dwupokojowe małe (ok. 48 mkw) – 8 sztuk nauczania języka francuskiego, w tym specjal- Mieszkanie dwupokojowe duże (ok. 55 mkw) – 20 sztuk nych rozszerzonych kursów, co pozwala ucz- Mieszkanie trzypokojowe (ok. 66 mkw) – 4 sztuki niom po zdaniu egzaminów (na miejscu) uzy- Planowane rozpoczęcie inwestycji – kwiecień 2014 r. Termin realizacji inwestycji – do 18 miesięcy. skiwać certyfikaty DELF i DALF. Mówił również o prowadzonej przez I LO regularnej wymianie ze szkołami partnerskimi we Francji. Doceniono także wieloletnią pracę – organizację w Koszali- nie Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Francu- skojęzycznych dla szkół licealnych. – Wiem, że to odznaczenie – choć formalnie jest dla mnie – otrzymuję za zasługi i dokonania szkoły: zarówno nauczycieli, jak i uczniów – mówi dyrektor Janus. – Bardzo się cieszę i jestem dumny, zwłaszcza że uroczystość w ambasadzie była naprawdę piękna i tak zorganizowana, aby odznaczony czuł się osobiście uhonorowany. Miło mi też było, że towarzyszyła mi rodzina oraz przyjaciele, wśród których byli wiceminister Przemysław Krzyżanowski i wice- prezydent Leopold Ostrowski.

Pozbądź się azbestu Koszalin od czterech lat realizuje program usuwania azbestu. W zeszłym roku Urząd Miej- ski zrealizował 20 wniosków m.in. od instytucji, ogrodów działkowych i osób prywatnych. Pro- gram finansuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Do 31 marca br. zbierane są wnioski na demontaż, transport O bezpieczeństwie na drogach i unieszkodliwianie azbestu. Po ich zebraniu W związku z ostatnimi tragicznymi wy- miasto ogłosi przetarg na wyłonienie firmy, darzeniami z udziałem pijanych kierow- która przeprowadzi całą akcję z odpadami nie- ców, które miały miejsce w kraju i regio- bezpiecznymi, a następnie złożony zostanie nie, prezydent Koszalina Piotr Jedliński wniosek do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony spotkał się 9 stycznia z Komendantami Środowiska i Gospodarki Wodnej o sfinansowa- Policji, Straży Miejskiej i Państwowej nie przedsięwzięcia. Fizycznie więc realizacja Straży Pożarnej, by zdecydować o działa- programu nastąpi latem br. niach mających poprawić bezpieczeństwo Wnioski mogą składać: w naszym mieście. - Komendanci zapew- • osoby fizyczne nie będące przedsiębior- nili mnie, że w swoich działaniach zwrócą cami, posiadające tytuł prawny do obiektu szczególną uwagę na sprawy związane z budowlanego zlokalizowanego na terenie Ko- bezpieczeństwem na drogach - powiedział szalina, np. budynku mieszkalnego, gospodar- po spotkaniu prezydent Jedliński. czego, garażu, Wtórował mu podinspektor Wiesław Tyl, Ko- • wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, mendant Miejski Policji. - Wyciągamy wnioski z my szczególną uwagę na kierujących pojazda- • jednostki sektora finansów publicznych, ostatnich wydarzeń i we współpracy z miastem mi, zwiększymy także kontrole wśród prywat- • kościoły i związki wyznaniowe. oraz innymi służbami stawiamy na edukację i nych przewoźników. Zapewniam, że będziemy Wnioski i zarządzenie Prezydenta Miasta Ko- działania prewencyjne. Będziemy jeszcze bar- prowadzić jeszcze więcej akcji profilaktycznych szalina regulujące realizację tegorocznej edycji dziej kontrolować kierowców pod kątem trzeź- w koszalińskich szkołach. programu usuwania azbestu wraz z załącznika- wości oraz odurzenia narkotykami, by uniknąć Ubiegłoroczne statystyki pokazują, że Kosza- mi dostępne jest: na naszych drogach sytuacji podobnych do lin jest miastem bezpiecznym, a akcje i kam- - w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Ochro- tych, jakie miały miejsce ostatnio w kraju. panie profilaktyczno-informacyjne przynoszą ny Środowiska Urzędu Miejskiego w Koszalinie, W podobnym tonie wypowiadał się Piotr Si- wymierne efekty. Tylko w jednym zdarzeniu ul. Mickiewicza 26, pokój nr 32, tel. 94-348-86-82 miński, Komendant Straży Miejskiej. - Zwraca- drogowym miał udział pijany kierowca. - na stronie www.bip.koszalin.pl/?c=1820 18 MANOWO GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Inwestycja Roku 2013 18 stycznia podczas Wielkiej Gali Sportu Zapaśniczki uhonorowane zorganizowanej przez Głos Koszaliński w Tea- W dniu 20 grudnia 2013 r., na sesji Rady Gminy Manowo odbyło się uroczyste wręczenie trze Variete Muza, wójt gminy Manowo odebrał dyplomów uznania i strojów sportowych dla zawodniczek zapasów z terenu gminy. Uhono- nagrodę w kategorii „Inwestycja sportowa roku rowane zapaśniczki to Natalia Lewandowska, Katarzyna Szapućko i Magdalena Majos oraz 2013 r”. Nagroda została przyznana dla stadio- ich trener Dawid Kret. Natalia na Mistrzostwach Polski młodziczek w Raciborzu zdobyła złoty nu piłkarskiego w Manowie, którego budowa zo- medal w wadze do 37 kg. Katarzyna i Magdalena to zawodniczki należące do kadry Polski stała zakończona w ubiegłym roku. Inwestycja oraz zdobywające liczne medale i tytuły w zawodach na szczeblu krajowym. została sfinansowana ze środków Ministerstwa Stroje sportowe ufundował wójt gminy Manowo wraz z Radą Sołecką Rosnowa. Sportu i środków własnych gminy.

Noworocznie u wójta 17 stycznia br. w Gminnym Ośrodku Kultury w Wyszewie odbyło się spotkanie noworoczne wójta gminy Manowo. Uczestniczyli w nim m.in. starosta i wicestarosta koszaliński. Zaproszenie wójta przyjęli również rolnicy, sołtysi i przed- siębiorcy z terenu gminy. Nie zabrakło także dyrektorów, kierowników i prezesów ważniej- szych instytucji z terenu powiatu. Po oficjalnym powitaniu gości, wójt gminy oraz starosta pod- sumowali miniony rok i życzyli zgromadzonym wszystkiego najlepszego w nowym. Po oficjalnych przemówieniach zaproszeni goście mogli obejrzeć bogaty program arty- styczny przygotowany przez dziecięco – mło- dzieżowe zespoły taneczne z terenu gminy i chór KANON z Cewlina. Na zakończenie spotkania przygotowany zo- stał przez mieszkanki Wyszewa poczęstunek. Potrawy przygotowane przez panie zwyciężyły w lokalnym konkursie kulinarnym. Sejm Przedszkolaka 10 grudnia odbył się w Przedszkolu Gminnym w Boninie Sejm Przedszkolaka. Prowadzące spotkanie - Magdalena Piotrowska i Renata Szmit, zapoznały dzieci z pojęciem „prawa”. Dzieci wypowiadały się na temat: kto tworzy prawo, co to jest sejm?. Dowiedziały się na czym polega debata. W każdej grupie wiekowej wytypowano po dwóch przedstawi- cieli, którzy zostali ministrami. Spośród ministrów wyłoniono marszałka, który przewodniczył obradom. Pozostałe dzieci wcieliły się w role posłów. Rozpoczęła się debata na temat: co chcemy robić w przedszkolu, czego nie wolno robić w przedszkolu i za co kochamy nasze panie? Posłowie zabierali głos i wypowiadali się na po- dane tematy. Sekretarze skrupulatnie odnotowywali każdą propozycję. Po debacie nastąpiło DOKARMIANIE odczytanie projektu ustawy oraz głosowanie. Większością głosów ustawa została przyjęta i ZWIERZĄT ZIMĄ obowiązuje dzieci, rodziców i panie! 9 stycznia 2014 filia biblioteczna w Manowie zorganizowała dla dzieci z Wiejskiego Ogniska Przedszkolnego „Motylki”, lekcję biblioteczną na temat dokarmiania zwierząt zimą. Zajęcia dotyczyły m.in. zrozumienia potrzeby i sposo- bów opiekowania się zwierzętami zimą, metod stałego dokarmiania ptaków. Przedszkolaki wzięły również udział w wielu zabawach, roz- wiązywały zagadki, kształciły sprawność ma- nualną oraz rozwijały umiejętności rozumienia słowa mówionego. Zajęcia przeprowadziła: mgr Marta Jastrzębska-Macko Nr 1(156) Styczeń 2014 MIELNO 19 PRZEŻYJMY TO JESZCZE RAZ Co było najistotniejsze w 2013 Gospodarki Morskiej i tym samym uznanie ne projekty, w których braliśmy udział do- roku, co wizerunkowo wzmocniło naszych argumentów; po drugie - zawią- radczy i konsultacyjny. Efekty: promenada markę Mielna? Mówi wójt Olga Ro- zanie porozumienia z sąsiednimi samorzą- w Sarbinowie, wrota sztormowe na kanale szak-Pezała: dowcami przeciwko atomowej inwestycji Jamneńskim, opaska brzegowa zabezpie- w Gąskach. Teraz jest nas więcej – repre- czająca brzeg jeziora Jamno wraz ze ścież- 2013 rok to czas sukcesów – najważniej- zentuję (jako koordynator) już nie tylko ką rowerową. Wspominając wydarzenia szym bez wątpienia była decyzja Rady Mi- Gminę Mielno ale całe Pomorze Środkowe. sportowo – kulturalne pierwsze miejsce nistrów, która uszanowała wolę mieszkań- Warto także wspomnieć o tak znaczących ex aequo zajmują: Jubileuszowy Zlot Mor- ców Łaz i całej gminy Mielno odrzucając dla mieszkańców inwestycjach jak: otwar- sów oraz ogólnopolska Spartakiada Wo- koncepcję zmiany granic zaproponowaną cie filii Biblioteki Publicznej gminy Mielno w dociągowców (zorganizowana przez ZWK przez Gminę i Miasto Sianów. Obronili- Sarbinowie, modernizacja placu zabaw koło Unieście - dop. red). Moim zdaniem warto śmy się wspólnie przed „rozbiorem” gmi- Szkoły Podstawowej w Sarbinowie, przebu- też wymienić inne widowiskowe przedsię- ny. Wygraliśmy wielką wojnę. Ponadto w dowa dróg w Mielnie (ul. Kościelna), Sarbi- wzięcia m.in.: wakacyjne Kite Cup Mielno, trwającej już od 2011 batalii z atomowym nowie (ul. Nadbrzeżna do ul. Leśnej) oraz Mielno Dakar na kanale jamieńskim czy lobby też odnieśliśmy małe zwycięstwa, a drogi powiatowej do nowo wybudowanego Krajowe Mistrzostwa Zrzeszenia Ludowych przecież to dla nas są duże sukcesy. I tak: ronda Sarbinowo - Gąski – Będzino – Mielno, Zespołów Sportowych w zapasach w stylu po pierwsze – uchylenie decyzji wojewody budowa toalet publicznych przy ul. Piastów wolnym. To dzięki takim projektom rośnie w zachodniopomorskiego o wskazaniu lokali- w Mielnie, czy też budowa placu rekrea- siłę marka miejsca. Z innych wielkich wy- zacji inwestycji w zakresie budowy obiek- cyjno – sportowego koło GOPS w Unieściu. darzeń niewątpliwie odnotować trzeba cud tu energetyki jądrowej przez ówczesne Należy też podkreślić, iż na terenie naszej narodzin – trojaczków w Unieściu. Ministerstwo Transportu Budownictwa i gminy zakończono bardzo duże i kosztow- (m.d.)

Plac zabaw w Sarbinowie.

Otwarcie kompleksu rekreacyjno - sportowego w Unieściu.

Wał przciwopowodziowy na Jamnie.

Wyremontowane drogi. Promenada w Sarbinowie. fot. K. Szpakiewicz

Wrota sztormowe na kanale jamneńskim. Otwarcie filii biblioteki w Sarbinowie. Rondo na drodze nadmorskiej. 20 POLANÓW GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy STRAŻACKIE GRANIE Dwa w jednym – tak zdecydowali stra- danta Miejskiego PSP w Koszalinie zdobyła z reprezentacją wszystkich drużyn odnosząc żacy powiatu koszalińskiego. 11 stycz- reprezentacja PSP Koszalin. zwycięstwo. nia 2014 r. rozegrali VII Turniej Piłki Ponieważ druhny z OSP Wyszewo były je- Grając dla WOŚP strażacy zebrali sumę Siatkowej Jednostek OSP powiatu ko- dyną drużyną młodzieżową rozegrały mecz 350 zł zaś w całej gminie Polanów zebrano szalińskiego, grając jednocześnie w 22 12.906,76 zł. Finale WOŚP Jurka Owsiaka. Organizatorami turnieju były OSP Pola- nów, ZEAO Polanów, POKiS Polanów. Turniej odbył się w hali sportowej w Pola- Gośćmi turnieju byli: przewodniczący nowie. Uczestniczyły w nim drużyny z OSP Rady Powiatu w Koszalinie Dariusz Kalinow- Biesiekierz, OSP Bobolice, OSP Strzekęcino, ski, burmistrz Polanowa Grzegorz Lipski, OSP Polanów (dwie drużyny), PSP Kosza- były przewodniczący Rady Miejskiej w Pola- lin oraz Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza nowie Piotr Drewla, z-ca komendanta Miej- (dziewczęta) z OSP Wyszewo. skiego PSP w Koszalinie brygadier Andrzej Główne trofeum – Puchar Przewodniczące- Kapustyński, dyrektor POKiS Feliks Kostrzak, go Rady Powiatu w Koszalinie zdobyła dru- członek Zarządu Wojewódzkiego OSP RP Ro- żyna OSP Polanów I. Miejsce drugie – Puchar man Gadomski. Burmistrza Polanowa przypadł drużynie OSP Prezes OSP Polanów Bobolice. Miejsce trzecie – Puchar Komen- Zenon Dropko

„Choinka” z BANKIEM ZACHODNIM WBK Bogate paczki pełne smakołyków! A to dzięki BANKOWI ZACHODNIE- MU WBK, który był sponsorem imprezy choinkowej dla dzieci w Re- kowie. W tym roku sponsorów było więcej. Mał- gorzata i Ignacy Chrzanowscy z Koszalina przygotowali przyjęcie świąteczne. Stoły były zastawione różnymi przysmakami, które znikały w roześmianych buziach. Nie obyło się bez występów wokalnych pre- zentujących kolędy i pastorałki. Wszyscy występujący otrzymali upominki, których fundatorami byli Ignacy Chrzanowski oraz Maciej Raczkowski z Koszalina. Było wesoło, suto i świątecznie! Imprezę zorganizowało Stowarzyszenie „Leśne Rekowo”. Beata Guła (prezes stowarzyszenia) Nr 1(156) Styczeń 2014 SIANÓW 21 KONCERT DLA WOLONTARIUSZY ZA NAMI! W różne akcje charytatywne i dzie- udało się pomóc wielu ludziom cho- ła wolontarystyczne zaangażowało rym, samotnym, starszym i ubogim. się w mieście i gminie Sianów około Członkami kapituły tej nagrody 250 –u wolontariuszy w roku 2013. w roku 2013 są: Andrzej Daniele- Podczas zbiórek publicznych, m.in. wicz, Roman Kwiatkowski, oraz Ma- na koszalińskie Hospicjum, Caritas ciej Lewandowski, czyli zdobywcy w Sianowie, Wielką Orkiestrę Świą- statuetki „Wolontariusz Roku 2012”. tecznej Pomocy, sianowską akcję Pierwszą statuetkę „Wolontariusza „Dziewczynka z zapałkami” zebrano Roku 2013” otrzymało Gimnazjum około 90 tys. złotych. Były to także Gminne im. Ireny Sendlerowej w środki zebrane podczas turniejów Sianowie za akcję „Kropla ciepła dla piłkarskich, jarmarku ekologicznego, Ciebie”. „Kropla ciepła dla Ciebie” to czy terenowych imprez pn. Integra- warsztaty artystyczne realizowane cja Dla Choinki. W te dzieła zaan- w tej szkole, głównie przez nauczy- pomoc rzeczową, przekazując po- ki 1 listopada zebrano ponad 5,5 tys. gażowali się członkowie organizacji cieli i rodziców. Prace wykonywane trzebującym odzież, meble, sprzęt zł. To rekord, w porównaniu do lat po- pozarządowych oraz sianowskie in- podczas warsztatów sprzedawane dla chorych i niepełnosprawnych, a przednich. W sumie, w ciągu ośmiu stytucje m.in. Gimnazjum Gminne w są następnie podczas bożonaro- także przybory szkolne dla dzieci i lat udało się zebrać kwotę ponad 32 Sianowie, Caritas Parafialna w Siano- dzeniowego kiermaszu. Przez 11 lat młodzieży. Caritas w Sianowie włą- tys. zł. Skromniejsze są efekty zbiór- wie, Stowarzyszenie 4x4, Sianowska zebrano około 8 tys. zł, a pieniądze cza się także w ogólnopolską akcję ki podczas akcji „Żonkil”, ale przez 6 Akademia Seniora, Fundacja Dwa przeznaczone zostały głównie na Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom lat, od kiedy sianowianie mogą się w Serca, Komitet Organizacyjny Skib- potrzeby młodzieży szkolnej. W tym oraz Jałmużna Wielkopostna. nią włączyć, zebrano ponad 6 tys. zł. no, Komitet Organizacyjny „Dla Niko- czasie za zaangażowanie społeczne Trzecią statuetkę „Wolontariusza Ponadto Burmistrz nagrodził li” oraz koordynatorzy ogólnopolskiej i twórczą postawę wyróżnionych zo- Roku 2013”, którą otrzymała pani także dzieci, które na co dzień nio- akcji „Szlachetna Paczka”, do której stało ponad 200-u uczniów. Anna Staniewicz za wieloletnią po- są pomoc kotom na sianowskim Sianów także się przyłączył. Druga statuetka „Wolontariusza moc na rzecz Hospicjum im. św. osiedlu. Dokarmiają je, pielęgnują, Komu pomogliśmy? Roku 2013” trafiła do Caritas Parafii Maksymiliana Kolbego w Koszalinie. zanoszą do weterynarza. Nagro- Choremu na raka Januszowi, Karo- pw. św. Stanisława Kostki w Siano- Pani Ania z Hospicjum związana jest dy książkowe wręczono Weronice lowi z Kędzierzyna, który uległ poważ- wie. Caritas Parafialna liczy 11 osób – już od 12 lat. Jest wolontariuszką, Waga, Michalinie Surówka, Wiktorii nemu wypadkowi samochodowemu i Prezes - Helena Kowalczyk, sekretarz która opiekuje się chorymi, czyta im i Michałowi Szymańskim. potrzebne były pieniądze na rehabili- - Irena Kozłowska, przewodniczący książki i rozmawia z nimi oraz z ich Podczas koncertu wystąpił ze- tację; choremu na białaczkę Arturowi, - ks. proboszcz Paweł Brostowicz, a bliskimi, ale także organizuje zbiórki spół muzyczny BARÓW BAND oraz a także 3-letniej Nikoli, której udało księgowa - Małgorzata Bartosik. W pieniężne na Hospicjum. zespół wokalny STUDIO BATUTA się zakupić aparat słuchowy. Wsparli- tym gronie są także: Irena Joniec, W Sianowie są to zbiórki przy VOICES w składzie: Beata Kępa, Mi- ście także półrocznego Karolka z Iwię- Krystyna Boryca, Teresa Czaplicka, cmentarzach, które odbywają się chalina Olszewska, Paweł Barów i cina oraz braci Brożków z Dąbrowy. To Zofia Darull, Jadwiga Kulesza, Teresa zawsze w uroczystość Wszystkich Bartek Czaja. są konkretne osoby, ale w minionym Kulon i Franciszek Gurdak. Caritas Świętych oraz w ramach akcji „Żon- Aleksandra Kowalczyk roku w ramach wspomnianych akcji Parafialny przez cały rok świadczy kil”. W minionym roku podczas zbiór- Fot. Waldemar Kosowski Uroczyste przekazanie Sala gimnastyczna w Iwięcinie samochodów bojowych po kapitalnym remoncie 27 grudnia 2013 r. z udziałem władz wojewódzkich Państwowych Straży Pożarnych oraz Urzędu Marszałkowskiego województwa zachodniopomorskiego odbyło się uroczyste przekazanie i poświecenie dwóch nowych sa- mochodów bojowych dla OSP Sianów oraz samochodu dla komisariatu policji w Sianowie. Uroczystość była okazją do wręczenia odznaczeń Wzorowy Strażak, które otrzymali Weronika Sobczyńska, Piotr Koza i Piotr Małachow- ski oraz odznak jubileuszowych dla Wojciecha Burasa 30 lat wysługi oraz dla Piotra Kabaty 5 lat wysługi. Uroczystość była także podsumowaniem gruntownej modernizacji bazy i wyposażenia sianowskiej OSP, która jest obecnie jedną z najlepiej wyposa- żonych jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych w regionie. Niewiele jednostek może pochwalić się rozbudowaną i niemal nowa siedzibą oraz samocho- dami prosto z fabryki. Odnowienie bazy i wyposażenia było możliwe dzięki uzyskanym dofinanso- waniom zewnętrznym z wielu instytucji. Największym grantodawcą był Urząd Przy okazji spotkania noworocz- równowagę tarcia i kontroli przy- Marszałkowski, który dofinansował przedsięwzięcie kwotą ponad 1,6 mln zł. nego 10 stycznia 2014 r. została czepności, wysoką odporność na za- Zakup nowych samochodów wspomogło pięć kolejnych instytucji: Wojewódz- oddana do użytku sala gimnastycz- rysowania, ścierania i łatwą konser- ki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Oddział Wojewódzki na w naszej szkole, która nie była wację (ochrona powierzchni Topcle- Związku Ochotniczych Straży Pożarnych województwa zachodniopomorskie- remontowana przez kilkanaście lat. an XPTM). Tej klasy wykładziny go w Szczecinie, Komenda Główną Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie, Zamiast być wizytówką placów- nie ma żadna szkoła w Gminie Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy, Narodowy Fundusz Ochrony Środowi- ki straszyła dziurami w podłodze, Sianów. Na zebrania rodziców roz- ska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. W zdobycie takiej kwoty dofinanso- brudnymi ścianami i drabinkami, kładana będzie specjalna ochronna wań wiele wysiłku włożyli pracownicy Urzędu Gminy i Miasta w Sianowie na na których nie sposób było ćwi- nawierzchnia, która zabezpieczy czele z burmistrzem, ale z satysfakcją możemy powiedzieć, że było warto. czyć. W sali odbywają się wszystkie podłogę przed niszczeniem. ważniejsze uroczystości szkolne. W sali wymieniono instalację Dzięki zaangażowaniu Rady elektryczną, poddano konserwacji Rodziców oraz dyrektora szkoły sześć lamp oświetleniowych, doda- Tomasza Świderskiego możemy no dwie nowe, tak aby oświetlenie teraz bez wstydu przyjmować gości w pomieszczeniu było odpowiednie. oraz rodziców. Remont sali został Po lewej stronie sali schowano w wyceniony na 38 tys. zł, samorząd ścianę rurę od kanalizacji a wszyst- dofinansował wymianę wykładziny kie ściany i sufit pokryto gładzią. kwotą 12 tys. złotych. Reszta to Uczniowie – Kornelia Zawada w dzieło rąk rodziców, członków Sto- asyście Nikoli Babińskiej, Filipa Ko- warzyszenia i sponsorów oraz fun- łodziejczaka i Łukasza Karbownika dusze własne szkoły. przecięli wstęgę oficjalnie otwiera- Na podłodze leży profesjonalna jąc salę w obecności zaproszonych wykładzina OMNISPORTS w kolorze gości. turkusu i magenta. Wykładzina ma W imieniu dzieci dziękujemy gr. 8,3 mm., posiada odpowiednią za ten noworoczny PREZENT! 22 ŚWIESZYNO GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Świeszyno nr 1 w konkursie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji! „Internet oknem na świat mieszkańców Gminy Świeszyno” projektem prowadzonym INNOW@CYJNIE, KRE@TYWNIE I SPR@WNIE Pierwsze miejsce w ogólnopolskim konkursie dla jednostek samorządu terytorialnego przyznało Gminie Świeszyno Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Doceniono inicjatywę władz Gminy, wsparcie Rady Gminy, zaangażowanie i skuteczność działania zespołu koordynują- cego projekt. Uznanie zyskały dodatkowe inwestycje, jakie Gmina przeprowadziła w związku z realizacją projektu internetowe- go, szczególnie dbałość o remonty świetlic i bibliotek, budowę nowych obiektów, zakup mebli dla użytkowników komputerów, za- pewnienie monitoringu oraz przeszkolonej kadry czuwającej nad sprawnym i bezpiecznym surfowaniem w Internecie. Kapituła konkursu wyraziła uznanie dla aktywności Gminy w przeciwdziałaniu wy- kluczeniu cyfrowemu mieszkańców. Dostrze- żono działalność wolontariuszy (latarników), spotkania edukacyjne i rozwojowe dla senio- Nagrodę z rąk Małgorzaty Olszewskiej, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Ad- rów, organizowanie konkursów i lekcji nauki ministracji i Cyfryzacji, odebrał Ryszard Osiowy, Wójt Gminy Świeszyno. języków obcych. Co jest nagrodą? Na podium obok Świeszyna stanęli też Relacja z gali wręczania nagród była trans- W nagrodę ministerstwo sfinansuje publi- przedstawiciele miasta Tychy oraz miasta i mitowana na żywo przez TVP INFO. W wywia- kację promocyjnego artykułu w prasie oraz gminy Koszalin. dach Gminę promował wójt Ryszard Osiowy. realizację filmu o Gminie Świeszyno, który Nagrodę w konkursie dla dzieci, równo- Patroni medialni konkursów: Serwis Samo- promował będzie rozwój kompetencji inter- rzędnie zorganizowanym przez MAiC, zdo- rządowy PAP i TVP INFO. Transmisję online netowych mieszkańców, aktywność Gminy i był także młody mieszkaniec Gminy Świe- zapewnił Instytut Łączności. jej bogactwo przyrodniczo – turystyczne. szyno Michał Modzelewski! Opracowanie: Monika Nieckarz Uroczyste przekazanie samochodów i sprzętu Dnia 27 stycznia br. w Komendzie Gawłowski, Zachodniopomorski Komendant rektor Delegatury Zachodniopomorskiego Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Wojewódzki nadbryg. Henryk Cegiełka, Wi- Urzędu Wojewódzkiego Marek Gutowski, Dy- Koszalinie odbyła się uroczystość prze- cemarszałek Województwa Zachodniopo- rektor WFOŚiGW Adam Wyszomirski, Wice kazania i poświęcenia pojazdów pożar- morskiego Andrzej Jakubowski, Zastępca Prezes ZOW ZOSP RP Jan Sachs, Prezes ZOP niczych oraz sprzętu pożarniczego. Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Pań- ZOSP RP Hieronim Kosecki oraz burmistrzo- stwowych w Szczecinku Sylwester Major, wie i wójtowie powiatu koszalińskiego. W uroczystości wzięli udział Sekretarz Sta- Prezydent Miasta Koszalina Piotr Jedliński, Podczas uroczystości Komendant Miejski nu w Ministerstwie Środowiska Stanisław Starosta Koszaliński Roman Szewczyk, Dy- PSP w Koszalinie bryg. Mirosław Pender wrę- czył okolicznościowe statuetki władzom rzą- dowym i samorządowym w podziękowaniu za współpracę i pomoc przy realizacji zakupu samochodów pożarniczych oraz sprzętu dla Komendy Miejskiej PSP w Koszalinie. W imieniu Gminy Świeszyno podziękowania ode- brał wójt Gminy Świeszyno – Ryszard Osiowy. Gmina Świeszyno dofinansowała zakup: - samochodu osobowo-towarowego SLKw Mercedes Vito, - sprzętu do ratownictwa wodnego w postaci łódki ratowniczej z silnikiem, przyczep- ką i czterema kompletami suchych ubrań nurkowych. Pozyskany sprzęt w sposób znaczący poprawi bezpieczeństwo i wpłynie na skutecz- ność i niezawodność strażaków Komendy w realizacji zadań ustawowych. Poświęcenia przekazywanych samocho- dów i sprzętu dokonał ksiądz mł. bryg. Ry- szard Szczygieł Kapelan PSP Województwa Zachodniopomorskiego. Tekst i foto: KM PSP Koszalin, UG Świeszyno Nr 1(156) Styczeń 2014 ROZRYWKA 23

KRZYŻÓWKA Z FRASZKĄ Rozwiązaniem krzyżówki jest fraszka Jana Konopińskiego pt. Szamotanina. Poziomo: Utworzą ją litery z pól ponumerowanych w prawym dolnym rogu, uporządkowane od 1 do 37. 1) oszust na większą skalę Życzymy przyjemnego rozwiązywania! 8) mały Eskimos, syn Egigwy 9) łódź ratunkowa na statku 10) sejm jako twórca prawa 11) kinowy kochanek 13) to, co pierogi mają w środku 14) pogoda 16) przepływa przez Żelazową Wolę 17) przeciwległy zenitowi 19) małe leśne chytruski 21) mowa prosto do ucha 23) wielki pożar 25) internetowa pogawędka 27) nieporządek, bałagan 28) gipsowa lub żeliwna forma 29) pustynia w Mongolii 30) kłamie jak najęty 32) region we Włoszech 35) zimny lub gorący kompres 36) juwenalia 39) mówi dużo i niepotrzebnie 41) niesympatyczny milczek 42) odstąpienie lokalu za zapłatę 43) uprawia sport dla przyjemności 45) … Tuhajbejowicz 46) kanadyjski myśliwy 47) system płacy 49) tytuł powieści B. Prusa 50) chaos, rozgardiasz 52) była nią Katarzyna II 54) paragwajska herbata 56) Indianin Winnetou 58) wielka księga liturgiczna 60) okręt z torpedami 61) towarzyska wpadka 62) bez niego auto nie pojedzie 63) dział językoznawstwa zajmujący się słownictwem

Pionowo: 1) dobry okres na giełdzie 2) zabawa z popijawą 3) ciężkie przeżycia psychiczne 4) rozpustnica, nierządnica 5) historia rodziny, genealogia 6) dawna nazwa nauczyciela 7) niedzielna przechadzka 12) wielkie miasto, stolica kraju 13) zwarty szyk bojowy (staroż. Grecja) 15) instrument smyczkowy 18) osoba, stworzenie 20) drobno pocięta słoma 22) zamek błyskawiczny 24) pozostają po obróbce metalu 26) najczęstszy powód rozwodu 31) męski, żeński lub nijaki 32) siedziba Kongresu USA 33) stał na niej Jan Tomaszewski 34) Kościuszkowska w 1794 roku 36) policjant z Saint-Tropez 37) … i Kokosz (z komiksu J.Christy) 38) koczownik w Afryce lub Azji 40) jego „specjalność” to fuszerka 44) mieszkaniec wyspy na M. Śródziemnym 48) wypowiada się w imieniu rządu 51) piłka meczowa w siatkówce 53) ryż zapiekany z mięsem i przyprawami 55) strefa głębinowa w oceanie 57) urzędnik na przejściu granicznym 59) walutą tego kraju jest łat MAK 24 PROZA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Nie zdejmując mundurów orali tę ziemię, Na wschód gdzie żyło słowiańskie plemię

od Odry www.siekierczyn.pl

Czesław Kuriata

Odcinek 1 – Pomagamy osadnikom w gospodarstwie Prawdziwe były słowa sołtysa, przyjęto ich to nas chętnie przyjmą – poparł Kazika Olek. z wielkim sercem, a najbardziej rodzice mło- Wesele u osadników – No i, jak dajmy na to, będzie na tym we- dej pary, już dobrze podchmieleni, zwłaszcza selu bójka, jak to bywa w zwyczaju na wese- ojciec panny młodej, który od razu zaczął wy- Była sobota. Wyszli na przepustkę kapral lach – uśmiechnął się Kazik – To my raz dwa krzykiwać, że na weselu są na wieczną rze- Kazimierz Nafta, kanonierzy Klemens Jano- zrobimy porządek. czy pamiątkę prawdziwi polscy żołnierze, co wicz, Julian Markieło i Olek Łoś. Ma się rozu- Wszystkich trzech aż zatkało! Jak na ironię wrócili z samiuteńkiego Berlina. Usadowiono mieć, ich dowódcą, w razie czego, zostałby losu o rozrabianiu powiedział nie kto inny, wszystkich czterech na miejscu honorowym, Kazimierz Nafta, z racji swoich dwóch belek. tylko właśnie Kazik Nafta. Nic jednak nie od- w ogromnej nowiuteńkiej ławie wypożyczonej I trzeba też od razu o tym powiedzieć, Kazik powiedzieli, bo jakby tak na poruszoną spra- z kościoła. Na tej ławie były jakieś złote napi- był zawsze tak samo odważny jak narwany. wę popatrzeć bezstronnie, nie biorąc pod sy niemieckie, o których sołtys powiedział, że Na wojnie narwaność jego nie kłuła nikogo w uwagę czorciej natury Kazika, to miał on ra- to nazwiska ważnych grafów, co mieli ten ma- oczy, bo odnosiła się przede wszystkim do cję. Uczono ich przecież, że żołnierze zawsze jątek, na którym gospodarzą teraz kanonie- Niemców, dostawał więc za to pochwały i od- powinni pilnować porządku, nawet wśród cy- rzy. Od razu wszyscy wokół chcieli się z nimi znaczenia, szczególnie za przyprowadzenie wilów, jeśli dzieje się coś niedobrego. napić. Pierwszy toast na ich żołnierską cześć języka, co potrafił jak nikt w baterii. Kłopot – Panowie, szybciej, bo sucho w gardle jak wygłosił oczywiście sołtys, po którego mowie zaczął się z nim po wojnie. Niektórzy nawet cholera… Po wojnie nie byłem jeszcze na poznali, że on bardziej uczony od innych. dziwili się, że takiemu wariatowi nie zabiera- żadnym weselu! – Zdrowie naszych bliskich sercu wyzwo- ją kaprala, ale inni zaraz odpowiadali uspra- – Ja też nie był – oblizał się Julcio Markie- licieli i dobrodziejów, co to i wyzwalali nas z wiedliwiająco, że dowódcy mają wyrozumie- ło i nagle połapał się, że niechcąco poparł niewoli, a nie dalej jak tydzień temu sianko nie dla niego z powodu frontowych zasług. Kazika. nam też pomogli zebrać! Na czymże ta narwaność Kazimierza Nafty – I ja bym trochę pojadł, bo nasz kucharz Sołtys dał znak orkiestrze a ta zagrała polegała? Przede wszystkim na zaczepnej karmi pomyjami – westchnął Łoś. marsz powitalny. Kiedy przebrzmiały ostat- naturze i wrednym charakterze, który nigdy – Nie wiem tylko, cholera, w jakiej chacie, nie akordy melodii wyszedł przed orkiestrę nie pozwalał mu usiedzieć w miejscu bez ale jak przejdziemy całą wieś, to i znajdzie- człowiek z harmonią i zaczął śpiewać: szukania zwady, wszystko jedno z kim, bez my. Przecie w piwnicy wesela nie robią – mó- Na dzikim zachodzie wyboru, kto był pod ręką. Kazik Nafta zna- wiąc to Kazik przyśpieszył kroku – A i muzykę Wszelkie są cuda ny był w baterii z bójek z kolegami, a nawet usłyszymy. Dziewczynki na co dzień ostatnio z jakichś drak z wsiowymi cywila- Nie przeszli i połowy wioski, gdy usłyszeli Koryto i wóda… mi, o czym też wiele mówiono. Zdaje się, orkiestrę i zobaczyli czerwony piętrowy dom Harmonista kilka razy powtarzał tekst a przyzwyczaili się już wszyscy trochę do jego jasno oświetlony. To stąd dolatywała muzy- sala za każdym razem skandowała refren: wrednego charakteru, jak choćby łagodny ka, głośny bęben i płaczliwa harmonia. Sto- To jest Ameryka nowy szef baterii ogniomistrz Kosiński, jed- jąc tuż przed furtką, spostrzegli na ganku To słynne USA… nakże dowódca, kapitan Arszenko, ostatnio jakiegoś człowieka. Po chwili poznali w nim Nasi kanonierzy rozparli się jeszcze wy- kilka razy zły jak sam czort, obiecywał mu sołtysa. Kogo jak kogo, ale sołtysa znali do- godniej w ławie kościelnej, pili i jedli wszyscy coś więcej niż ścisłe areszty.. brze, bo ileż to razy przydzielał ich do roboty wielce zadowoleni. Co i rusz przypijała do Znając cholerną naturę Kazika Nafty, nie- u osadników. nich młoda para i jej rodzice, inni też byli ho- chętnie z nim kanonierzy wyszli na przepust- – Dobry wieczór, wodzu wsi! – krzyknął re- norowi wypić zdrowie z każdym z żołnierzy kę. Bali się z jego strony jakiejś nowej draki. zolutnie Kazik. z osobna. Przez godzinę wypili kanonierzy z Nie przeszli i dwustu metrów, kiedy Kazik – Dobry wieczór, panowie! – odpowiedział dziesięć sporych kieliszków, jakie bywały na przystanął, odwracając się do nich. ucieszony sołtys – A prosimy do środka i cho- wsi w pierwszych latach po wojnie. Najwię- – Panowie, zaproszono nas na wesele – po- ciażem nie gospodarz, myślę, że wszyscy cej jednak łyknął Kazik Nafta, bo był przecież wiedział mrugnąwszy do nich cwaniacko. wezmą to sobie zaszczytnie – mówił do nich najstarszy szarżą i pić lubił jak czort jaki. – Jakie ci się znowu przyśniło wesele, Ka- z serdecznością i już brał pod rękę Kazika. – Wreszcie zaczęli też zagryzać, a było tu spo- zik? – ze złym przeczuciem zapytał Janowicz. Jako sołtys miałem już dotąd urodziny, dwa ro mięsa różnego, tyle tylko, że jak wszędzie, – Zwyczajne, ludzkie, gdzie popijesz i po- pogrzeby, wreszcie doczekałem się weseli- niedosolonego, bo o sól nie było łatwo. Przed jesz skolko ugodno. ska. Co to byłby ze mnie za sołtys, gdybym młodą parą stał wielki tort, a dalej czarne – Ty, Kazik, zażartował? – powiedział piskli- nie miał wesela we wsi – skończył z dumą. ciasto z syropem przekładane serem, obok wie Julcio Markieło. Dzięki temu serdecznemu przywitaniu roz- na talerzu cykoria z przypalanych buraków. Tylko Olek Łoś milczał, bo myśl o weselu radowały się serca kanonierów, zwłaszcza, Naszym żołnierzom do wódki wystarczyło podobała mu się bardzo. że kiedy weszli do środka, na stołach zoba- jednak mięso i chleb, choć gliniasto wodni- – Przecież nikt nas nie zapraszał? – ode- czyli dużo jedzenia. Kazik Nafta i Olek Łoś sty, dał się jeść, bo już gorszy jedli na wojnie. zwał się Janowicz. zaraz rozglądali się też za pannami. (cdn.) Nr 1(156) Styczeń 2014 MEDIA 25 Zapiski Koszalińskie (1958 – 1969) Przełom lat 50 i 60 ubiegłego stulecia deklarują, że stają się periodykiem skoncen- na łamach zamieszcza się materiały o ba- przyniósł w Koszalinie znaczne ożywienie ży- trowanym na zagadnieniach współczesnych daniach archeologicznych na Górze Chełm- cia kulturalnego. Realnego kształtu zaczęły – ekonomicznych, oświatowych, naukowych, skiej, starówce słupskiej i kołobrzeskiej o nabierać procesy tworzenia ponadlokalnego kultury i turystyki. Nie odcinają się od histo- wydźwięku niekiedy sensacyjnym. centrum kulturalno – naukowego z własnymi rii, ale tej bardziej współczesnej, związanej Jednakże w widoczny sposób dziedzina instytucjami artystycznymi i upowszechnia- szczególnie z losami rodzimej ludności, jej szeroko rozumianej historii staje się domeną nia, mediami, środowiskami twórczymi. Nie zmaganiami z germanizacją i terrorem hit- innego periodyku „Biblioteki Słupskiej”. Było ustawano w wysiłkach stworzenia jakiegoś lerowskim. Chcą się zajmować sprawami to profesjonalnie prowadzone wydawnictwo podstawowego ogniwa (instytutu, zakładu) robotników przymusowych w czasie drugiej współpracujące z wybitnymi polskimi histo- badawczo – naukowego, a w dłuższej per- wojny światowej, konspiracją patriotyczną w rykami, które z czasem doczekało się także spektywie wyższych uczelni. obozach jenieckich i różnymi aspektami ży- własnego zespołu autorów – cenionych ba- Część badaczy wskazuje, że ukoronowanie cia po wyzwoleniu w 1945 roku i przyłącze- daczy i dydaktyków uprawiających publicy- tego procesu przypada na lata 1962 – 1963, niu do państwa polskiego. (1) stykę historyczną na wysokim poziomie. (2) kiedy dokonało się w trybie nie- „Zapiski Koszalińskie” ewo- mal rewolucyjnym upowszech- luują stopniowo w kierunku nienie telewizji poprzez podłą- kwartalnika społeczno – kul- czenie Koszalina i województwa turalnego skupiającego się na koszalińskiego do krajowej sieci sprawach gospodarki, kultury, nowego medium (z marszu obję- nauki i oświaty. Od 1964 roku, to jej oddziaływaniem ponad 80% to jest od momentu powstania obszaru regionu). Inni uważają, że Koszalińskiego Towarzystwa wspomniane centrum uformowa- Społeczno – Kulturalnego stają ło się ostatecznie w połowie lat 60 się jego pismem. Ten mariaż (przychylam się do tego poglądu), jest korzystny dla obydwu gdy powołano w sposób najbar- stron. Kwartalnik popularyzuje dziej urzędowy ośrodek naukowy dokonania, tworzy pozytywny (jeszcze w strukturach Koszaliń- klimat wokół inicjatyw towa- skiego Towarzystwa Społeczno rzystwa, a ono korzysta z pod- – Kulturalnego) z periodykiem powiedzi czytelników, wnio- pt. „Rocznik Koszaliński” mający sków, stwarza możliwości wy- upowszechniać jego dorobek. powiedzenia się i zaistnienia w W takiej aurze w początko- publicznej przestrzeni. Koszty wym okresie nasilenia wzmian- wydawania periodyku są od- kowanych tendencji powstają tąd stałą pozycją w budżecie „Zapiski Koszalińskie” (rok KTSK, dzięki czemu osiąga on 1958). Periodyk słusznie wi- znaczny stopień stabilizacji dziano wówczas jako pismo finansowej, co dla każdego artykułujące nowe potrzeby wydawnictwa jest wartością i wyzwania, popularyzujące samą w sobie po dziś dzień. (3) osiągnięcia regionu. Początko- Przyjrzyjmy się bliżej zawar- wo ukazują się w Słupsku jako tości kwartalnika od momentu pismo Polskiego Towarzystwa sygnalizowanego już zwrotu Historycznego (PTH) i Towarzy- ku współczesności ogłoszone- stwa Rozwoju Ziem Zachodnich mu bardzo zdawkowo jeszcze (TRZZ). Szybko jednak zostają w 1962 roku na jego łamach, przeniesione do Koszalina. Wy- a wcielanemu w życie powo- chodzą jako nieregularny perio- li lecz systematycznie przez dyk (dwa razy w roku). Początki dłuższy czas. Do tej pory o za- są trudne. Brakuje profesjonal- gadnieniach ekonomii, prze- nego wydawcy, autorów, pie- mysłu, rolnictwa, usług, pro- niędzy na druk i papier. Pomocy dukcji i zbytu pisało się języ- udziela przez pewien czas reno- kiem referatowym, wypranym mowane Wydawnictwo Poznań- z treści, a skupionym głównie skie, które powinno zapaść w na propagandzie sukcesu i pamięci koszalinianin jako mecenas wspiera- Odtąd w „Zapiskach” pisze się o mało natrętnej agitacji – taniej, płytkiej, zideolo- jący wiele inicjatyw wydawniczych, szczegól- znanych działaniach Polonii w Niemczech, gizowanej. Przeważały nudne, tasiemcowe nie naukowców i literatów (lata 60.). Nowym w latach okupacji, zwłaszcza na Krajnie i wywody, pełne tabel, wykresów, statystycz- opiekunem i wydawcą zostaje Koszalińskie Kaszubach, Babimojszczyźnie, staraniach o nej sieczki, zżynane żywcem ze sprawozdań Towarzystwo Przyjaciół Nauk (KTPN) w 1959 polską szkołę, język, prasę i o zbrodniach na różnych egzekutyw, plenów, zjazdów róż- roku. Periodyk przekształca się w kwartalnik. Polakach dokonywanych przez hitlerowców. nych szczebli lub sprawozdań wędrujących z Wprowadza się zasadnicze zmiany: nową li- Oczywiście zdarzają się publikacje o wcześ- fabryk i zjednoczeń do zbiurokratyzowanego nię programową i redakcyjną, zmienia skład niejszych okresach i wydarzeniach historycz- aparatu partyjnego. kolegium, organizację pracy, pojawiają się nych. Są to niekiedy odkrywcze, niewielkie Stopniowo autorzy zaczynali się wgryzać lepsze perspektywy finansowe. Zmienia się przyczynki np. o pastorze Michale Mostniku, w sedno sprawy, prezentować różne opcje, więc profil pisma, układ materiałów, relacje zasłużonych pomorskich rodach – Styp-Re- rozwiązania, odmienne spojrzenia. Zaczęła między blokami tematycznymi i kierunkami kowskich, ostatnich reliktach języka słowiń- się dyskusja o modelu gospodarczym re- zainteresowań. Od 1963 roku ma zniknąć skiego używanego publicznie (w kościołach dominacja tematyki historycznej. „Zapiski” w czasie mszy) pod koniec XIX wieku. Nadal dokończenie na str. 26 26 ROZWAŻANIA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

dokończenie ze str. 25 poziom tych enuncjacji był bardzo zróżnico- nikom mogło się przez pewien czas wydawać, wany. Wtedy też zaczęto doceniać znaczenie iż opieka tak wpływowego protektora pozwala gionu koszalińskiego zapoczątkowana arty- problemów turystyki, wypoczynku, leczni- na trochę więcej. W pewnych granicach tej ilu- kułem Zdzisława Pisia, który wywołał żywą ctwa sanatoryjnego i uzdrowisk nie tylko w zji można było ulegać, tym bardziej, że łatwiej dyskusję w kolejnych numerach kwartalnika. regionie lecz i dla kraju. Padały trafne uwagi o było coś opublikować niż zrealizować. Ciekawe i odkrywcze okazały się wypowie- niedorozwoju bazy noclegowej i zabiegowej, Nie uchroniło to jednak niektórych auto- dzi o szansach rozwoju gospodarki morskiej, hoteli, parkingów, podkreśleniu dużych moż- rów od krytyki merytorycznej podejmowanej rybołówstwa, bałtyckiego i przybrzeżnego, liwości wczasowania nad pięknymi jeziorami przez recenzentów „Głosu Koszalińskiego” portów środkowego wybrzeża. Zwracały uwa- na południu województwa, również lepszego spoza regionu, jeśli istotnie jakość publikacji gę teksty Andrzeja Goldmanna, Wincentego zagospodarowania wybrzeża nadmorskiego. i elementarne wymogi warsztatu dziennikar- Raczkowskiego, Waldemara Jędrzejczaka. Posługiwano się odmiennym, odważniejszym skiego tego wymagały. O tym jednak w dru- Wszyscy opowiadali się za poprzedzaniem od lat 50-tych językiem, stawiano na konkret, giej części tego materiału. decyzji o ważnych inwestycjach i kierunko- sprecyzowane inicjatywy, dobrze uargumen- Jerzy Rudzik wych przedsięwzięciach – badaniami nauko- towane, mające odbiorcę. Próbowano na- wymi i specjalistycznymi ekspertyzami. Nieco świetlić problemy z różnych stron, dostarczyć Przypisy: później dyskutowano także o budowie portu argumentów na tak i nie. Wiele takich przy- 1. Zapiski Koszalińskie, zeszyt 9 z 1962 r. i stoczni na Jeziorze Jamno oraz zbliżeniu kładów znajdziemy w Zapiskach obejmują- oraz kolejne wydania do nr 12 z 1963 r. Koszalina do morza. Wtedy nie wykluczano, cych lata 1958 – 1965, także w późniejszych 2.Głos Tygodnia, 19 – 20 października jak dzisiaj, przesunięcia Koszalina do Mielna wydaniach, przy czym eksplozja pomysłów 1963, A. Polan, omówienie „Biblioteki Słup- i Unieścia. Pisano też o szansach eksporto- (niekiedy roszczeniowych) występuje w okre- skiej” 1963. wych surowców rolnych i leśnych jak trzcina, sie środkowych lat 60-tych, już po zapowiedzi 3. Głos Tygodnia, 13 i 14 lipca 1963, T. wiklina, żwir piaskowy, runo leśne – teksty zmian w linii programowej pisma (4). Kwaśniewski, omówienie 13 zeszytu Zapisek Józefa Macichowskiego i Stanisława Królikow- Animuszu do bardziej krytycznych wypowie- Koszalińskich (pierwszy samodzielny numer, skiego. Stawiano na aktywność małych mia- dzi dodawał fakt, że po marcu 1964 roku „Za- zmiana wydawcy). steczek: Lędyczek, Krajenka, Okonek, Bar- piski” są przedstawiane jako pismo KTSK (znak 4. Zapiski Koszalińskie od numeru 12 do wice. Wiele na ten temat publikowano, choć firmowy regionu pod barwami KTSK). Czytel- 24 w latach 1962 – 1965.

Myśli Marszałka cz. L „Już ja to niejednemu mówiłem, że w ką patriotyczną. Tym sposobem autor chciał Uparcie trwał przy przeświadczeniu o tych lasach litewskich jest tam taki kąt, podkreślić nie tylko swoje, ale wielu współ- własnej nad narodem wyższości; ale czy którego nigdy stopa wroga nie deptała. czesnych Polaków przekonanie, że Piłsud- mógł inaczej ? Czy nie było to konieczne dla Na tej ziemi narodzi się przyszły zbaw- ski dopełnił i jednocześnie uwieńczył dzieło skuteczności rządzenia? ca Polski”. wyzwolenia ojczyzny. Od czasu Mickiewicza A oto jak sam Piłsudski tłumaczył przyjętą Wielu Polakom, zacytowane słowa autor- w utworach polskich literatów pojawiały się przez siebie postawę: stwa Adama Mickiewicza, kojarzą i kojarzy- coraz bardziej udoskonalane – w sensie zdol- „W odrodzonym państwie nie nastąpiło ły się z Józefem Piłsudskim. Kult jego osoby ności do osiągnięcia tego celu - kreacje bo- odrodzenie duszy narodu. Gdy wróciłem z szczególnie silnie rozwijał się w okresie mię- haterów, których można było uznać za pier- Magdeburga i posiadłem władzę, jakiej nikt dzywojennym. Ukazało się wówczas wiele wowzór Piłsudskiego. Np. Wyspiański w „Wy- w Polsce nie piastował, wierząc w odrodze- publikacji, w których starano się na różne zwoleniu” nawiązując do III części Dziadów nie narodu, nie chciałem rządzić batem i od- sposoby udowodnić, iż Józef Piłsudski jest Mickiewicza, poprzez Konrada przemienio- dałem władzę w ręce zwołanego przez siebie tym przepowiadanym w Dziadach o imieniu nego z Gustawa, wypowiada taką oto myśl: Sejmu Ustawodawczego, którego wszak mo- czterdzieści cztery. Niektórzy autorzy uzupeł- Zwyciężę na tej ziemi, głem nie zwoływać. Naród, się jednak nie od- niali tę konstatację porównując go nawet do z tej ziemi PAŃSTWO wskrzeszę. rodził. Szubrawcy i łajdaki rozpanoszyły się”. Chrystusa. Uczynił tak Stanisław Pełczyński Synami my twojemi, Zacytowane słowa pochodzą z przemó- w pracy pt. „Proroctwo Mickiewicza <> czyli Mar- W 1903 roku, kiedy powstał ten tekst, Pił- nictw sejmowych 29 maja 1926 r. Może to szałek Piłsudski przepowiedzianym mężem i sudski był już w pewnych kręgach uznawa- budzić u niejednego współczesnego mi czy- wskrzesicielem narodu”. Opis: ucieczki Świę- ny za postać legendarną, ale jeszcze nie na telnika nie najlepsze skojarzenia w odnie- tej Rodziny do Egiptu z Ewangelii św. Łukasza, tyle, by Wyspiański lub ktokolwiek ze współ- sieniu do jego osoby. Na „zamach majowy” uzupełniony opisem męki Chrystusa, a także czesnych, przewidywał jego sukces w walce i inne czyny Piłsudskiego nie przysparzają- słabo znanymi proroctwami, autor potrakto- o wolność ojczyzny. Wówczas w społeczeń- ce mu chwały należy jednak spojrzeć – jak wał jako wskazanie na Marszałka jako osobę stwie polskim znana była wizja szlachetnego zauważa Aniela Kowalczykowa - „nie tylko powołaną do specjalnej misji. Innym przykła- bohatera romantycznego, który – jak pisze poprzez wydarzenia współczesnej mu real- dem tej maniery, ale na wyższym poziomie, Alina Kowalczykowa w pracy pt. „Piłsudski i nej historii, lecz i w perspektywie legendy, był utwór sceniczny Władysława Borga pt. tradycja” - „walczył i ginął, mógł w przed- widząc w nim świadomego jej kontynuatora „On Ziuk – Wódz – Dziadek”. Utwór kończył się śmiertelnej chwili ujrzeć okiem ducha jakiś i doskonałe wcielenie romantycznego mitu o sceną, w której Piłsudski przegania politykie- jasny zwid przyszłości, ojczyznę czy Jeruza- bohaterze – wypadałoby także od tej właś- rów ukazanych w przedstawieniu jako krama- lem Słoneczną”, ale – żaden z wieszczów nie nie strony spojrzeć na jego pozycję w Polsce rzy straganów rozlokowanych naokoło Zamku wyszedł marzeniami poza próg niepodległo- odrodzonej. Pamiętając wciąż, że i w realnej, Królewskiego w Warszawie. By widz nie miał ści, nie konfrontował poetyckiego bohatera z a nie tylko mitologicznej płaszczyźnie miał wątpliwości, że chodzi tu o podobieństwo do życiem wolnego kraju. I z obezwładniającym rację, gdy nieugięcie walczył o konieczną w Chrystusa przepędzającego przekupniów z ciężarem legendy zrealizowanej. ówczesnej sytuacji geopolitycznej siłę pań- jerozolimskiej świątyni, autor włożył w usta Piłsudski niepodległości dożył i musiał stwa i armii, gdy gwałtownie rozprawiał się „Lirnika” - postaci komentującej wydarzenia dokonać kolejnego karkołomnego wyczy- z korupcją (a o tych jego racjach świadczy w sztuce - następujące słowa: „I powrócił...A nu: wzorzec romantycznego herosa stopić masowe poparcie przewrotu majowego). To uczyniwszy jakby bicz z powrozów, wyżenął z godnością Naczelnika odradzającego się są realne poczynania polityczne; ale tkwiąc handlujące i frymarczące...”. państwa. Jako ten heros nie mógł ugiąć się w gąszczu wydarzeń pozostał przecież nadal W utworze „On Ziuk - Wódz – Dziadek” przed żadną władzą, musiał trwać wyższy tym wytęsknionym romantycznym bohate- były obficie cytowane z fragmenty dzieł Sło- ponad wszystkich; jako naczelnik - sprawo- rem, pozostał nim zarówno w powszechnej, wackiego, Wyspiańskiego, Żeromskiego i wać rządy. Rzeczywiście, pozostało mu tylko jak i we własnej świadomości”. innych autorów zajmujących się problematy- wcielenie się w Króla Ducha. Lech Fabiańczyk Nr 1(156) Styczeń 2014 HISTORIA 27

W pomorskich obozach jenieckich Służyli Polsce także w niewoli

Ponad dwa lata na deusz Gasztold. W 1972 roku jego staraniem Dobiegniewie, Kłominie, Murnau po 30 – 50 łamach Gazety Ziem- oraz miesięcznika społeczno – kulturalne- tys. w każdym. skiej publikowaliśmy go „Pobrzeże” odbył się w Koszalinie zjazd Dużą książnicą dysponował obóz w Chosz- kolejne odcinki o pol- uczestników – twórców i aktorów tego teatru cznie. W 1944 roku liczyła ona 12 tys. wolumi- skiej konspiracji nie- w jenieckich obozach. Było to wydarzenie, nów, w tym przeszło 3 tysiące książek beletry- podległościowej na które znajdowało się na ustach całej kultu- stycznych i ponad 5 tys. pozycji naukowych. Pomorzu Zachodnim ralnej Polski, do czego powrócimy. Zbiory tej biblioteki zostały pomniejszone w w latach drugiej woj- wyniku przeniesienia części oficerów do inny światowej. Przy- Biblioteki i czytelnictwo nych obozów (wędrówki jeńców między obo- bierała ona różne Podstawą działalności kulturalno – oświato- zami zarządzane przez władze niemieckie od- Jerzy Rudzik formy organizacyjne, wej w obozach jenieckich były biblioteki. Skąd bywały się dość często i wpływały rzecz jasna obejmowała swoim się wzięły? Początki były prozaiczne. Jeńcy na stan liczebny księgozbiorów oraz ich we- zasięgiem środowiska oficerów w obozach przywieźli ze sobą w plecakach setki książek, wnętrzną strukturę). W Dobiegniewie – wiel- jenieckich, robotników przymusowych na które zabrali z domów, a także polskich ko- kim obozie biblioteka należała do szczególnie roli i w fabrykach oraz ludność rodzimą szar, gdzie ich lokowano w początkach niewo- okazałych. Pod koniec wojny posiadała ok. 30 (Kaszubów i Krajniaków). Największą or- li, przed wyjazdem do obozów pomorskich. tys. książek i 20 tys. wydawnictw naukowych. ganizacją podziemną była „Odra”, której Później uzupełniono te zbiory przesyłkami od Średnia roczna wypożyczeń – 300 tys. – wyso- też poświęciliśmy najwięcej uwagi. rodzin. Nowe nabytki pochodziły również z ka. Sprawna obsługa czytelników, wydzielone darów Międzynarodowego Czerwonego Krzy- zbiory specjalistyczne dla ścisłego grona za- Cykl spotkał się z życzliwym przyjęciem ża, YMCA, agend pomocowych w Szwajcarii i interesowanych – studiujących lub dokształ- przez czytelników, także spoza Koszalina. Szwecji (Międzynarodowe Biuro Wychowania cających się w specjalnych grupach. Książkę Został w zasadzie zamknięty ze względu na w Genewie). Pomocą służyła także Polonia można było zamówić przez obozową pocztę wyczerpanie tematu w jego popularnej wer- w USA do momentu wypowiedzenia wojny i otrzymać ją we własnym baraku. Były też sji. Autor został natomiast zachęcony do uzu- przez Niemcy w grudniu 1941 roku. księgozbiory podręczne z encyklopediami, pełnienia tego zagadnienia o tematykę dzia- W okupowanej Polsce (GG) organizowano poradnikami fachowymi i wydawnictwami łalności kulturalno – oświatowej w oflagach zbiórki społeczne książek, czasopism, któ- specjalistycznymi. Bibliotekarze organizowali na tych terenach – wyjątkowo unikatowej w re kompletowano w zestawy przesyłane do „Tydzień książek” (parokrotnie) obejmujący praktyce życia obozowego oficerów – jeńców różnych obozów. Nie były to wszystkie źródła wykłady, dyskusje, wystawy tematyczne, an- różnych narodowości w ówczesnej Rzeszy. zaopatrzenia obozów w książki. Sensacyjnie kiety z opiniami czytelników. Wielu jeńców (nie wszyscy) działało w konspi- brzmi informacja, że w Choszcznie niemie- Książki - co oczywiste – cenzurowano, mu- racji, jak i w legalnych formach życia kształce- cki księgarz dostarczał do obozu książki pol- siały posiadać pieczątkę „Geprüft”. Na pew- niowego, kulturalnego, artystycznego. skie i niemieckie, także nuty, wydawnictwa nych autorów nałożono totalne embargo: Warto przypomnieć, że problematyka ta w muzyczne, uwertury. Są też potwierdzone Remarque, Hasek, Prus, Konopnicka, Sien- pewnej mierze gościła już w gazecie, ale w dane, że niemieckie firmy z Lipska i Berlina kiewicz, Tuwim. Czasami dało się oszukać skromnym zakresie przy omawianiu spraw wysyłały do obozów prospekty i katalogi z Abwehrę i załatwić stosowną pieczątkę na- konspiracji. Dowódcą wszystkich jednostek zakresu literatury technicznej (z pewnymi wet dla książki Józefa Kisielewskiego (Ziemia „Odry” (Bataliony Odry) był polski komen- wyjątkami), geograficznej, przyrodniczej, gromadzi prochy) czy Melchiora Wańkowicza dant kompleksu Grossborn pułkownik Mo- medycznej. Zabronione były wydawnictwa (Na tropach Smętka) zmieniając okładki na rawski (ps. „Wallenrod”) zamordowany przez mogące zostać wykorzystane do ucieczek niewinnie brzmiące tytuły jak Ania z Zielone- Niemców pod koniec 1944 roku w jednym z jeńców, mapy, wyroby z materiałów piro- go Wzgórza, Kubuś Puchatek, Baśnie z 1001 obozów koncentracyjnych. Ten sam komen- technicznych, czy pewnych urządzeń piro- nocy. Znane są przypadki (nieliczne), że do dant (starszy obozu) był też znakomitym technicznych. Funkcjonowało jeszcze jedno obozów trafiały takie antyniemieckie -pozy znawcą muzyki operowej i operetkowej, źródło zaopatrzenia. W niektórych obozach cje jak Kamienie na szaniec – Aleksandra Ka- sztuki teatralnej, tłumaczem (język angiel- stworzono fundusze na zakup książek w wy- mińskiego, czy Arkadiusza Fiedlera – Dywi- ski), recenzentem, którego rady zasięgali sokości 10% żołdu. Nabywano je głównie w zjon 303, co było zasługą specjalnej komórki oficerowie zajmujący się różnymi sferami ży- księgarniach niemieckich. „SKO” Komendy Głównej AK. cia kulturalnego i artystycznego w obozach: Obozowe biblioteki korzystały z pomocy Co się stało z zasobami bibliotecznymi? reżyserzy, scenografowie, autorzy sztuk i pracowni introligatorskich, dzięki czemu Nieliczne egzemplarze uratowali oficerowie dzieł literackich, muzycy, plastycy, dzienni- przedłużano znacznie „życie książki”. Kom- podczas wielodniowych marszów ze swoich karze, architekci czy prawnicy. pletowano więc potrzebne do tego materiały obozów do nowych wyznaczonych przez Zajmowaliśmy się też na tych łamach uni- jak papier, tekturę, płótno, klej. Przysyłano hitlerowców. Ratowała te książki miejscowa katowym pismem obozowym „Za drutami” je w paczkach z Polski, Czerwonego Krzyża ludność, polscy robotnicy przez co znalazły wychodzącym w obozie w Choszcznie, które lub kupowano w Niemczech. O książkę dba- się w zasobach tworzonych po wojnie biblio- suwerenną decyzją kolegium redakcyjnego no, piętnowano nieliczne przypadki wandali- tekach publicznych i szkolnych. Wysoko oce- zostało zawieszone w momencie, gdy re- zmu i bezmyślności w obcowaniu z nią. niana praca obozowych książnic jest dobrym dagujący pismo zostali już przeniesieni do Regulaminy bibliotek umożliwiały korzy- przykładem działalności kulturalnej wśród obozu w Kłominie. Nie to jednak było przy- stanie z książek fachowych, specjalistycz- polskich jeńców w oflagach pomorskich. czyną podjętej decyzji. Wybitnym osiągnię- nych poza kolejką przez uczestników kursów, ciem była działalność tzw. Teatru Symbolów szkoleń, studiów w zakresie szkoły średniej i Pełne nazwy niektórych obozów jenieckich: bijącego rekordy powodzenia wśród jeńców, wyższej. Jaka była liczebność i dostępność Oflag II Woldenberg (Dobiegniewo), Oflag II D opisywanego przez prasę obcojęzyczną w zbiorów? Tadeusz Gasztold w swojej funda- Grossborn (Kłomino – Borne), Oflag II E Neu- Europie po wojnie (dobrze też znanego w mentalnej pracy (Życie kulturalne w obo- brandenburg, Oflag VII A Murnau. W kilku obo- kręgach międzynarodowych organizacji jak zach polskich jeńców wojennych na Pomorzu zach Polacy przebywali razem z jeńcami alian- Międzynarodowy Czerwony Krzyż, YMCA). Zachodnim w latach 1939 – 1945) podaje, ckimi np. Oflag IV C Colditz, Oflag IV B Dossel Wielkie zasługi w odkryciu i przedstawie- że we wszystkich obozach znajdowało się oraz Oflag II A Prenzlau, skąd w 1943 roku niu tej tematyki miał koszaliński badacz Ta- 250 – 300 tys. tomów książek, najwięcej w oficerów polskich przeniesiono do Groosborn. 28 FELIETON GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Króli, których nawet anioł ostrzegł przed złym Herodem. Złożyli przy żłobku dary, z którymi wyruszyli w drogę za gwiazdą. Nie wiemy, skąd wyruszył ten mniej znany król, nie znamy jego imienia, nazywamy Czwarty więc go Czwartym Królem. On też wiózł podarki dla Narodzonego. Nie udało mu się jednak złożyć ich przed Dzie- ciątkiem. Wędrując do Betlejem, po drodze napotkał wiele ludzkiej biedy, poniewierki, cierpienia i nieszczęść. Dary, które niósł dla Król Dzieciątka, rozdał, by ulżyć cierpiącym. Wy- Ustanowienie dnia chodzie, urozmaicając go śpiewaniem pol- kupił jeńców z niewoli, dał pieniądze biednej wolnego od pracy w skich kolęd. To był piękny pochód. Mieli swój kobiecie, by uratować od śmieci jej dzieci, święto Trzech Króli 6 udział w przygotowaniu i przeprowadzeniu pomagał wielu nędzarzom, ludziom skrzyw- stycznia (Dzień Ob- polanowscy strażacy. dzonym, chorym, prześladowanym. Kiedy jawienia Pańskiego), Oczywiście ten zwyczaj organizowania po- zabrakło mu kosztowności, którymi chciał zaowocowało organi- chodu jest nawiązaniem do ewangelicznej obdarować Jezusa, sam siebie sprzedał na zowaniem różnorod- opowieści o Trzech Królach wędrujących do galery, pracował, a pieniądze rozdawał po- nych obchodów tego Betlejem, miejsca narodzenia Jezusa. trzebującym, by ulżyć ich cierpieniom. święta, nawiązujących Trzej Królowie zwani też mędrcami albo Wędrował, pomagając innym, przez trzy- do dawnych zwycza- magami ze Wschodu, przybyli do Betlejem, Jerzy Żelazny dzieści trzy lata. Gwiazda betlejemska już jów. Najpopularniejszy idąc za gwiazdą, gdyż przepowiednia głosiła, dawno przestała świecić, a on wędrował jest tak zwany pochód że tam narodzi się król żydowski. Są posta- nadal. Z królewskiego darczyńcy stał się Trzech Króli do stajenki w Betlejem. Ta sta- ciami popularnymi. Znamy nawet ich imiona: żebrakiem, błąkającym się po bezdrożach jenka oraz Betlejem symbolicznie może Kacper, Melchior, Baltazar. Zanika już zwy- świata. Jego duszę przepełniał smutek, gdyż powstać w każdym miejscu. W Polanowie czaj pisania poświęconą kredą na drzwiach nie wywiązał się ze swej misji - nie dotarł w tym roku została usytuowana na Świętej liter K+M+B, oznaczające imiona królów i do Betlejem, by się pokłonić i obdarować Górze Polanowskiej. Pochód wyruszył z Ryn- powiedzenie związane z tym zwyczajem: Dzieciątko kosztownościami. Dobre uczynki, które spełniał w drodze, nie uszczęśliwiły go, gdyż było ich niewiele wobec ogromu ludz- kiego nieszczęścia. Zawędrował do wielkiego miasta. Ujrzał tam człowieka prowadzonego na śmierć. Tłum podążał za nim i złorzeczył nieszczęś- nikowi. Czwarty Król przyłączył się, by towa- rzyszyć skazańcowi w jego ostatniej drodze. Kiedy znaleźli się na wzgórzu zwanym Gol- gotą, prowadzony na śmierć został ukrzyżo- wany między dwoma złoczyńcami. Nad gło- wą tego w środku wisiał napis „To jest Jezus Nazareński, Król Żydowski”. Czwarty Król zrozumiał, że umiera Ten, do którego żłobka nie zdążył przybyć w porę, gdyż powstrzymywało go w tej wędrów- ce ludzkie cierpienie. Tam na wzgórzu nie było gwiazdy, aniołów, Bóg milczał, a myśli Czwartego Króla stały się bezładne, czuł w sobie pustkę, gdyż po drodze rozdał nie tylko klejnoty, lecz również swe nadzieje, uczucia. I teraz stał wobec ogromu nieszczęścia, ok- rucieństwa i bólu i nic na to nie potrafił pora- dzić, stał bezsilny. Zapadła ciemność. I wówczas z krzyża,

Ilustracja AKG East News tego w środku, skapnęła kropla krwi. Zalśniła blaskiem niby drogocenny klejnot, z jakim wy- ku miejskiego, by po powitaniu Trzech Króli „Trzej Królowie wichry ciszą i krzyżyki ruszył w swą wędrówkę. On, żebrak, zamienił przez burmistrza Polanowa, przejść ponad na drzwiach piszą” Miały te litery i krzy- się w człowieka obdarowanego po królewsku. dwa kilometry do sanktuarium Maryjnego żyki moc odganiającą od domu nieszczęścia. Jest to niezwykła przypowieść o ludzkim na Świętej Górze. Odbył się z inicjatywy i Postacie Trzech Króli obecne są w kultu- losie, kondycji człowieka, zmagającego się przy organizacyjnym zaangażowaniu OO rze, zwłaszcza w malarstwie. Malowali ich z własnym i ludzkim cierpieniem. Ten mit Franciszkanów, sprawujących opiekę na wielcy twórcy, jak Bosch, Memling czy też to jakby most przerzucony między tym, co sanktuarium na Świętej Górze, zwłaszcza o. Botticelli (może najbardziej znany obraz – nazywamy tajemnicą Nocy Narodzenia a ta- Janusza Jędryszka. Przygotowanie pochodu to jego Pokłon Trzech Króli). Występują w jemnicą Wielkiej Nocy. wsparli mieszkańcy miasta i gminy, zwłasz- misteriach religijnych, trudno sobie wyob- Los Czwartego Króla, metafora ciągłego cza właściciele gospodarstw agroturystycz- razić bez nich jasełka. zmagania się człowieka z cierpieniem, w nych, na których to koniach poruszali się Chcę tu przypomnieć mit mało znany o znamienny sposób ukazuje motyw poświę- Trzej Królowie (jeden z nich był autentycz- Czwartym Królu. Niewielu zna drogę tego kró- cenia się dla innych i otrzymania nagrody za nym Murzynem) oraz ich świta. Mieszkańcy la do Betlejem. Może dlatego, że nigdy tam trudy życia. poprzebierani w stroje historyczne lub tylko nie dotarł. Jego droga była odmienna, nie Ta opowieść jest bliska ideałom Kościoła, przystrojeni kolorowymi koronami szli w po- tak barwna, radosna i szczęśliwa jak Trzech którą głosi obecny papież Franciszek. Nr 1(156) Styczeń 2014 PODRÓŻE 29 Pod niebem Afryki – o pobycie w Tunezji Po trzech godzinach lotu z Warszawy wylądowaliśmy w Tunisie, by niedaleko stąd – 20 minut od lotniska i ruin sta- rożytnej Kartaginy zamieszkać w hotelu Caribbean World w Gammarth, po- łożonym w ogrodzie pełnym kwiatów i południowych roślin, przy piaszczystej plaży. Hotel składał się z bungalowów (284 pokoje), zachwycał kolorową kara- ibską architekturą, śnieżnobiałe domki z błękitnymi drzwiami, lazurowe morze i wspaniały klimat zapowiadały tutaj udane czerwcowe wakacje. Tygodniowy pobyt w Tunezji ufundowali nam synowie z okazji 70 urodzin. Zabraliśmy ze sobą wnuków: Jakuba i Huberta.

W naszym ośrodku hotelowym profe- sjonalny zespół animatorów w ciągu dnia i wieczorem oferował różnorodne i niezwykle Wyruszamy na pustynię. bogate zajęcia dla dzieci i dorosłych na plaży i w hotelu. Było to znakomicie zorganizowa- dowym syropem. Nie brakowało też poma- teli kraju. Sama zaś Tunezja ze wszystkich ne i wyposażone miejsce rozrywki i sportu rańczy, arbuzów, bananów, ananasów. krajów określana mianem Maghrebu jest dla rodzin z dziećmi: aqua park ze zjeżdżal- Tunezja to kraj nastawiony na turystów i najlepiej znana i najbliższa Europejczykom, niami, basen olimpijski (na którym wówczas czuło się to na każdym kroku. Codziennie na- kraj wyjątkowo lubiany i często wybierany wczesnym rankiem trenowali polscy spor- sze łóżka w pokoju hotelowym były ubrane przez turystów jako cel wymarzonej podró- towcy), basen dla dorosłych z oddzielnym kolorowymi kwiatami, najczęściej hibiskusa. ży. W Tunisie można doświadczyć atmosfery basenem dla dzieci, rozległy taras słonecz- Na terenie ośrodka było kilka sklepów, barów będącej mieszanką epoki kolonialnej i nowo- ny, tenis stołowy, strzelanie z łuku, rzutki, i restauracji, które serwowały przeróżne da- czesności. Zwiedziliśmy jedną z najciekaw- piłka nożna, wodna, plac zabaw, amfiteatr, nia kuchni tunezyjskiej. Często jednak siady- szych medin świata arabskiego. Za Bramą aerobik, podstawy nurkowania. Miejsce to waliśmy po turecku na poduszkach i dywanie Francuską (Bur Bar) w Tunisie wkroczyliśmy gwarantowało wszystkim wspaniały wypo- w mauretańskiej kawiarni i piliśmy znakomi- do dzielnicy arabskiej (medyna), spacerowa- czynek i moc wrażeń. Dzieci i dorośli mogli cie przyrządzoną herbatę z miętą. Tam rów- liśmy po targu- souku, zobaczyliśmy arabski odbywać wycieczki na wielbłądach wzdłuż nież po raz pierwszy w życiu nauczyliśmy świat: kolorowy, pełen zapachu i magii. Pa- brzegu morza, z czego korzystaliśmy. Nad się palić fajkę wodną. Z początku mieliśmy nuje tu ogromny ruch i hałas. Trzeba uwa- bezpieczeństwem dzieci i ich zabawami sta- z tym kłopoty, ale z czasem radziliśmy sobie żać żeby się nie zgubić w krętych uliczkach le czuwali zatrudnieni tam opiekunowie. Je- coraz lepiej. pełnych sklepików i warsztatów oferujących dzenie serwowane w barach było znakomite. W czasie naszego pobytu w Tunezji mo- swoje wyroby, np. złotnicze, skórzane, perfu- Dzieci zajadały się słodkimi ciasteczkami na gliśmy lepiej poznać ten kraj i wykupić dwu- meryjne i wiele innych. bazie orzechów i daktyli nasączonymi mio- dniową wycieczkę objazdową z noclegami na Po opuszczeniu mediny wyruszyliśmy do Saharze i przeżyć przygodę w nieskończo- Muzeum Bardo. Niezwykłe wrażenie zrobiły nych piaskach Sahary, zobaczyć najwspa- na nas bajeczne mozaiki przechowywane w nialsze górskie oazy, pełne palm ciężkich od ogromnym pałacu stanowiącym połączenie daktyli, mogliśmy oglądać z grzbietu wiel- architektury mauretańskiej ze stylem eu- błąda zapadanie się słońca w piasku pustyni, ropejskiego klasycyzmu. Podziwialiśmy nie jednak ze względu na nasz krótki, bo tylko tylko jego architekturę, ale przede wszyst- tygodniowy pobyt w Tunezji zdecydowaliśmy kim bogactwo zbiorów wystawionych w 30 się na jednodniową wycieczkę. salach, podziwialiśmy podłogi i ściany, które Udaliśmy się po śniadaniu z polskim prze- pokrywają bogate mozaiki. Tematyka prze- wodnikiem (mieszkającym tu od 30 lat) do pięknych kolorowych kamiennych arcydzieł Tunisu, który istnieje już od czasu Kartaginy, obejmuje różnorodną tematykę: obrazy pra- ale dopiero w IX wieku stał się stolicą Tune- cy i życia rodzinnego, florę i faunę, tematykę zji. To miasto jest odzwierciedleniem całego marynistyczną i mitologiczną. Do najsłyn- kraju, harmonijną mieszaniną tradycji i no- niejszych mozaik z Bardo należy scena z III woczesności, orientu i kultury europejskiej. wieku w., przedstawiająca Wergiliusza piszą- Przeszliśmy głównym bulwarem Avenue Ha- cego „Eneidę” w towarzystwie dwóch muz. bib Bourgiba, wzdłuż dzielnicy handlowej mi- Niekiedy na mozaikach umieszczano senten- jaliśmy liczne budynki rządowe dobrze strze- cje po łacinie lub żarty. Widzieliśmy mozaikę żone, hotele, katedrę, ambasady, teatr. Licz- przedstawiającą grupę gladiatorów zabawia- ne restauracyjki z daniami z rożna, budynki i jących się hałaśliwie podczas nocnej uczty staroświeckie cukiernie są wciśnięte w wiel- przed walką. Umieszczony na niej pośrodku kie budowle o ciekawej architekturze, często napis głosił: Silentium dormiant tauri (Cicho, w stylu art nouweau. Trzeba przypomnieć, bo byki śpią). że dzisiejszy Tunis to rozległa aglomeracja, Do ruin starożytnej punickiej stolicy - Kar- Na ruinach Kartaginy. którą zamieszkuje 1/5 z 9 milionów obywa- taginy - najstarszego miasta Tunezji dojecha- 30 PODRÓŻE GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

zatrzymać się w uroczym miasteczku Si di – Bu Sa’id o biało – niebieskiej zabudowie, wspaniale położonego na klifie nad Zatoką Tuniską. Tutaj wszystko zachęcało do odpoczynku po „trudach obcowania z duchami starożytności”. Spacerując wśród labiryntu uroczych uliczek dotarliśmy do położonej na szczycie klifu Cafe Sidi Chabenne (na końcu głównej ulicy), gdzie na tarasie, oferującym jeden z najpiękniejszych widoków w tym regionie, wypiliśmy wyśmienitą herbatę z orzeszkami piniowymi. Na kolacji byliśmy już w naszym hotelu, gdzie czekała na nas plaża na brzegu prze- zroczystego i ciepłego morza oferująca ide- alne warunki do spędzenia kilku ostatnich dni pod niebem Afryki. Do Polski przywieź- liśmy drobne upominki: fajkę wodną, prawdziwe olejki i przyprawy, a przede wszystkim wspomnienia tunezyjskiej przygody z jej kolorowymi hibiskusami i palmami daktylowy- mi, jak również nigdy niezapomniany obraz ruin potężnej niegdyś Kartaginy. Następną podróż planujemy spędzić rów- nież pod niebem Afryki, ale jeszcze dalej na zachód – do Maroka, gdzie ocean i zielony płaskowyż oraz niezmienna od tysięcy lat Sahara czynią z tej krainy mitycznego Atlasa prawdziwą perłę turystyczną. Następna ko- respondencja będzie już z pobytu w Maroku. Zenon Kasprzak

Wśród ruin Kartaginy. liśmy groblą przez Jezioro Tuniskie. Już sama mentów, kolumn i posągów, a także mozaik nazwa robiła na nas wrażenie i przywoływała nie można zapomnieć. Spędziliśmy tu kilka wiele historycznych skojarzeń, a nawet sły- godzin robiąc zdjęcia, spacerując i oglądając szanych kiedyś legend o założeniu miasta ruiny starożytnego teatru, ogromne cysterny przez Dydone, czy o jej miłości do Eneasza - – stanowiące część systemu doprowadzają- założyciela Rzymu (Wergiliusz „Eneida”). Kar- cego wodę do miasta. Oglądaliśmy też łaźnie tagina została założona w 814 r. p.n.e przez Antoniusza, a głównie ich fundamenty na Fenicjan, którzy zbudowali swe imperium obszarze 3,5 ha, wskazujące jak musiała być prowadząc intensywny handel z koloniami ogromna rzymska Kartagina. Morza Śródziemnego. Kartagina rozkwitała Zostawiliśmy ruiny Kartaginy i udaliśmy przez kilka stuleci, a jej bogate miasta i ko- się w dalszą drogę wzdłuż wybrzeża, by W Muzeum Mozaiki w Bardo - Tunis. lonie powstawały na wybrzeżu i w głębi lądu. Najeżdżana przez Greków, później była solą w oku imperium rzymskiego (wojny punickie). Rzymianie po jej zdobyciu w 146 r. p. n. e i wymordowaniu tysięcy mieszkańców, zrów- nali ją z ziemią. Miasto odbudowano dopiero w 46 r. p. n. e, by w VII w Arabowie zamienili je w kamieniołom a kolumny i marmury wywieźli do budowy meczetów. Od roku 1972 UNESCO zapoczątkowało program ratowania i archiwi- zowania tego, co pozostało ze starożytnych ruin. Rozpoczęto prace wykopaliskowe w ca- łym mieście, wzbogacające ekspozycje muze- alne. Dziś po historycznej Kartaginie z czasów rzymskich, chrześcijańskich i arabskich pozo- stały starożytne ruiny – zabytki rozrzucone na odcinku kilku kilometrów wśród przepięknie położonego wybrzeża z urzekającymi widoka- mi na turkusowe wody Morza Śródziemnego. Tych widoków i spaceru po parku archeolo- gicznym rzymskich willi – zbiorowiska funda- W kawiarni arabskiej w Sudi Bou Said. Nr 1(156) Styczeń 2014 REKLAMA 31 32 GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy