1 Nr 3 (194) Marzec 2017

Nr 3 (194) Marzec 2017 1 2 SAMORZĄD GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Nr 3 (194) Marzec 2017 SAMORZĄD I SPOŁECZEŃSTWO 3

Wydarzenie miesiąca Powiatowy Dzień Sołtysa w Parnowie Kolejny raz święto Sołtysów Powiatu Koszalińskiego odbyło pod auspi- cjami Powiatowego Forum Sołtysów w Koszalinie. Oczywiście 11 marca br., ale tym razem w Parnowie w gminie Biesiekierz, gdzie zgromadzi- ło się blisko 100 gości. Program obfitował w występy zespołów lokalnych, zaprezentowały się: „Bursztyny” z gm. Sianów, „Olszyna” z gm. Polanów, „Swaty” z gm. Będzino oraz „Flash Dance” z gm. Biesiekierz. Występy poprzedziły życzenia od samorządowców z starostą Maria- nem Hermanowiczem na czele oraz od władz lokalnych i państwowych m.in. od senatora Piotra Zientarskiego, którego reprezentował asystent Andrzej Bieliński oraz posła na Sejm Stefana Romeckiego. Blok tema- tyczny zawierał szkolenie nt. „Zagród edukacyjnych” prowadzone przez pracowników Zachodniopomorskiego Oddziału Doradztwa Rolniczego

w Koszalinie, Izabellę Dudzińską-Krawczyk i Zbigniewa Trojanowskiego. Zarząd PFS przygotował również pokaz pt. „Minął rok” oraz nagrodził starostę powiatu koszalińskiego statuetką sołtysa wykonaną przez rzeźbiarza Bolesława Białeckiego z gminy Będzino. Wyróżnieni zostali również członkowie byłego już Zarządu PFS na czele z Urszulą Szew- czyk, honorową prezes Powiatowego Forum Sołtysów, a także sołtys Czesława Borowik z sołectwa Dobiesławiec w gminie Będzino. Obcho- dy mogły odbyć się dzięki uprzejmości gospodarzy - sołtys sołectwa Parnowo Lidii Jusiel oraz wójta gminy Biesiekierz Andrzeja Leśniewicza. Podziękowania należą się również zespołom i Kołu Gospodyń Wiejskich w Parnowie. Serdecznie dziękujemy i zapraszamy za rok. Tomasz Lisowski Fot. Malwina Bętkowska

Fot. na okładce: autor - wykonawca kampanii onkologicznej Firma JERO Spółka Akcyjna z Warszawy w ramach umowy ozn.IGN 273.12.2016 z dn. 12.01.2017 na opracowanie kampanii na temat chorób onkologicznych w ramach projektu “Zwalczamy nowotwory - program profilaktyki nowotworowej w powiecie kosza- lińskim”. Zdjęcie wykonano podczas jednej z imprez towarzyszących realizacji projektu. 4 SAMORZĄD I SPOŁECZEŃSTWO GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Sesja w powiecie O muzeum w Bobolicach, bezpieczeństwie i finansach d prezentacji historii i dorobku Muzeum Regionalnego w Bobo- licach rozpoczęła się XXV sesja rady powiatu w Koszalinie (28 Olutego). Radni obejrzeli dwa filmy przed- stawiające dzieje bobolickiej placówki muzealnej, od chwili jej narodzin przed piętnastu laty, aż po dzień dzisiejszy. Za- poznali się z bogatymi zbiorami i ofertą wystawienniczą, wysłuchali też wystą- pień okolicznościowych burmistrz Bobo- lic, Mieczysławy Brzozy i założyciela muzeum, a zarazem jego obecnego szefa, Bronisława Malinowskiego. W części sprawozdawczej rada przyjęła sprawozdania komisji z działalności w 2016 roku, informację z kontroli zewnętrznych przeprowadzonych w Starostwie, sprawo- społecznej osób niepełnosprawnych i po- 42 tys. trafiły do Funduszu Wsparcia Policji zdanie z wykonania planu audytu, informa- działu środków PFRON na rok 2017; przy- (12 tysięcy na dodatkowe służby policjantów cję z działalności Powiatowego Rzecznika jęcia sprawozdania prezydenta Koszalina oraz 30 tys. na zakup sprzętu transporto- Konsumentów, a także z realizacji powiato- i starosty koszalińskiego z działalności ko- wego). Udzielono pomocy finansowej gmi- wego programu zapobiegania przestępczo- misji bezpieczeństwa i porządku dla mia- nie Polanów w formie dotacji w wysokości ści oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i sta i powiatu w 2016 roku; przekazania 581.782 zł, z przeznaczeniem na wykonanie porządku publicznego. Radni zostali również gminie Sianów zadania polegającego na dokumentacji i budowę przepompowni oraz poinformowani o wysokości średnich wy- dostosowaniu lokalnego układu komunika- rurociągu tłocznego na odcinku Cetuń – Pola- nagrodzeń nauczycieli na poszczególnych cyjnego do przebiegu drogi S6 na swoim nów wraz z przyłączeniem do nowo wybudo- stopniach awansu zawodowego w placów- terenie i przebudowie drogi Kawno – Sie- wanej sieci DPS-u w Cetuniu. Rada dokonała kach prowadzonych przez powiat. ciemin; przekazania gminie Mielno zadania też niezbędnych przesunięć w budżecie po- Rada podjęła kilkanaście uchwał. Zaakcep- związanego z instalacją sygnalizacji świet- wiatu i wieloletniej prognozie finansowej na towała projekt dostosowania sieci szkół po- lnej na drodze powiatowej przebiegającej lata 2017 – 2024. nadgimnazjalnych i specjalnych do nowego przez centrum miasta. Na koniec radni jednogłośnie przyznali ustroju szkolnego, który będzie obowiązywał Zapadły także decyzje finansowe. Kwotą medal pamiątkowy „Za zasługi dla Powiatu już od września br. Przyjęła „Strategię Rozwo- 3 tys. zł zasilono Fundusz Wsparcia PSP, a Koszalińskiego” Mariannie Sztyrak, która od ju Powiatu Koszalińskiego na lata 2017-2020” ponad dwudziestu lat przewodniczy kołu go- oraz uchwaliła powiatowy statut. Zaapro- spodyń wiejskich w Dobrzycy (gm. Będzino), bowała bez uwag sprawozdanie z realizacji przyczyniając się do jego licznych sukcesów „Strategii Rozwiązywania Problemów Spo- i dokonań na rzecz lokalnej społeczności. To łecznych na lata 2016-2024”. Wyraziła zgodę jedna z najbardziej aktywnych organizacji na podwyższenie wysokości świadczeń pie- na terenie powiatu, która w roku bieżącym niężnych dla rodzin zastępczych zawodowych świętuje jubileusz siedemdziesięciolecia. oraz prowadzących rodzinne domy dziecka. Przez jej szeregi przewinęły się już trzy po- Kolejne uchwały dotyczyły określenia kolenia mieszkanek Dobrzycy. zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i tekst i fot. jb Sarbinowo ma plan... zagospodarowania Gm. Mielno. Podczas sesji 3 marca br. mieleńscy radni przez kilka godzin uchwa- lali miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla miejscowości Sarbinowo. Zaprezentowano, odczytano i rozpatrzo- no ponad 230 uwag do planu, każdą indywidualnie głosowano - zgodnie z procedurą obowiązującą przy uchwalaniu tego typu dokumentów. Finał - głosami 14 radnych “za”, przy 1 “przeciwnym” uchwalono mpzp dla Sarabinowa. Plan obejmuje obszar o powierzchni ok. 396 ha. Jego celem jest m. in. ustalenie prze- znaczenia oraz zasad zagospodarowania obszaru wsi Sarbinowo, w sposób zgodny z polityką przestrzenną wyrażoną w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowa- nia Przestrzennego Gminy Mielno. Więcej o mpzp w gminie Mielno na http:// www.mielno.bip.net.pl/?c=710 Nr 3 (194) Marzec 2017 SAMORZĄD I SPOŁECZEŃSTWO 5

DZIELNICOWI W TROSCE O BEZPIECZEŃSTWO Bezpieczniej w mieście UCZESTNIKÓW RUCHU DROGOWEGO i powiecie marca 2017 r. w sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Koszalinie odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Bez- pieczeństwa i Porządku dla miasta Koszalina i powiatu ko- szalińskiego oraz Zespołów Zarządzania Kryzysowego, któ- 3remu przewodniczył starosta koszaliński Marian Hermanowicz. Kończąca trzyletnią kadencję, Komisja Bezpieczeństwa i Porządku pozytywnie zaopiniowała sprawozdania z działalności Państwowej Powiatowej Inspekcji Sanitarnej, Komendy Miejskiej Policji, Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej, Powiatowego Lekarza Wetery- narii, Straży Miejskiej oraz Placówki SG w Kołobrzegu. Uczestnicy spotkania zapoznali się z informacjami na temat realizacji uchwały Programu Zapobiegania Przestępczości oraz Ochrony Porządku Publicznego i Bezpieczeństwa Obywateli na lata 2015-2018 pt. Bezpieczny Koszalin za 2016 rok, a także uchwały Rady Powiatu o raz kolejny mundurowi z jednostek podległych koszaliń- (Nr XIV/109/2011) - Powiatowy Program Zapobiegania Przestępczo- skiej komendzie przeprowadzili działania ukierunkowane ści oraz Ochrony Bezpieczeństwa Obywateli i Porządku Publicznego na zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom ruchu dro- na lata 2012-2016 za 2016 rok. gowego. Tym razem dzielnicowi z II komisariatu kontrolo- Starosta koszaliński Marian Hermanowicz i prezydent Koszalina wali kierowców na terenie gminy Manowo i Świeszyno. Piotr Jedliński podziękowali członkom komisji za sumienną i rzetelną P Policjanci z Rewiru Dzielnicowych II komisariatu przeprowadzili pracę w trakcie minionego roku i całej trzyletniej kadencji. działania ukierunkowane na eliminowanie osób nietrzeźwych stwa- rzających swoim zachowaniem zagrożenie w ruchu drogowym na terenie gminy Manowo i Świeszyno. Mundurowi skupili się również na osobach, które nie stosują się do obowiązujących na drodze przepisów, między innymi nie respektują obowiązku zapisania pasów bezpieczeństwa i tych, którzy korzystają w trakcie jazdy z telefonu komórkowego. W wyniku przeprowadzonych działań funkcjonariusze wylegitymo- wali 25 osób i skontrolowali kilkanaście pojazdów. Wśród zatrzyma- nych kierowców był 62-letni mieszkaniec gminy Świeszyno, który zdecydował się wsiąść za kierownicę pojazdu mimo, że wcześniej spożywał alkohol. Przeprowadzone przez dzielnicowych badanie na trzeźwość wykazało, że mężczyzna prowadził renault mając 0,32 promila alkoholu w organizmie. Teraz za swoje nieodpowiedzialne zachowanie odpowie przed Sądem. sierż. Beata Gałka

POCZET RADNYCH POWIATU KOSZALIŃSKIEGO

Tadeusz Banśkiewicz Ma 59 lat, jest rodowitym sianowianinem. W Sianowie urodził się, skończył szkołę podstawową, mieszka i pracuje. W Koszalinie ukoń- czył szkołę zawodową uzyskując dyplom piekarza. Po zakończeniu nauki przez rok był na praktyce w koszalińskiej Wojewódzkiej Spół- dzielni Spożywców „Społem”. Później podjął pracę w piekarni Gmin- nej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Sianowie, z którą jest związany od ponad 40 lat do chwili obecnej. W latach 1979-1981 odbywał czynną służbę wojskową w Wojskach Ochrony Pogranicza w Szczecinie i Koszalinie. Po zdjęciu munduru powrócił do pieczenia chleba. W 1982 roku został przewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”. Pełnił tę funkcję nieprze- rwanie przez całe lata osiemdziesiąte, w gorącym okresie transfor- macji ustrojowej, aż do 1995 roku. W 1985 roku został kierownikiem piekarni, a w 2000 roku wybrano go na funkcję przewodniczącego Rady Nadzorczej całej sianowskiej spółdzielni. Jak wspomina, wiele wysiłku kosztowała go walka o uratowanie GS-u przed upadkiem i dziką prywatyzacją. Zmiany ustrojowe uru- chomiły w Polsce lawinę likwidacji państwowych i spółdzielczych znać jako społecznik zaangażowany w sprawy lokalnej społeczności. firm. Trzeba było zorganizować strajk załogi, by nie dopuścić do Przez długi czas pełnił obowiązki sołtysa (1998-2006). Nie bez dumy wyprzedaży majątku spółdzielni za bezcen i likwidacji miejsc pracy. podkreśla, jak bardzo zmieniła się miejscowość w tym okresie. Wy- Do dziś zresztą, pojawiają się takie pomysły, ale dopóki ma jaki- budowane zostały chodniki, zrobiło się bezpieczniej i estetyczniej. W kolwiek wpływ na bieg zdarzeń, twierdzi, że nie dopuści do zmar- kadencji 1994-98 pełnił też mandat radnego Rady Miejskiej w Siano- notrawienia spółdzielczego dorobku i wspaniałych tradycji GS SCh wie, a jednocześnie członka Zarządu Miasta. w Sianowie, która obchodziła w u.br. 70-lecie i daje zatrudnienie Jest ojcem czworga dorosłych i samodzielnych już dzieci oraz około 60 osobom. dziadkiem wnuka Norberta. Jego brat Karol przez kilka kadencji był W 1984 r. przed komisją Kuratorium Oświaty w Opolu uzyskał dy- radnym powiatowym, pełniąc m.in. funkcję wiceprzewodniczące- plom mistrzowski w zawodzie piekarza, nabył też uprawnienia pe- go. Czas wolny najchętniej spędza na działce, lubi zwierzęta. Ma dagogiczne do szkolenia młodych adeptów tego zawodu. Od tego owczarka długowłosego o imieniu Moli, z którym wypuszcza się czasu wykształcił ponad 50 piekarzy. W latach 1982-2012 mieszkał na długie spacery. W Radzie Powiatu zasiada po raz pierwszy, jest w Suchej Koszalińskiej w gminie Sianów, gdzie szybko dał się po- członkiem komisji ds. rozwoju. (jb) 6 SAMORZĄD I SPOŁECZEŃSTWO GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Koło Gospodyń Wiejskich w Dobrzycy obchodziło swoje 70-lecie

lutego 2017 r. w sali Domu Kultury w Dobrzycy, od- było się jubileuszowe spotkanie Koła Gospodyń 25Wiejskich, które liczy już 70 lat! W wydarzeniu uczestniczyli starosta ko- szaliński p. Marian Hermanowicz, wójt gminy Będzino p. Henryk broda, z-ca wójta gminy Będzino p. Henryk Lubocki, przewodniczący rady gminy w Będzinie p. Andrzej Nożykowski, radni gminy Będzino, radna powiatu koszaliń- skiego p. Elżbieta Góral, dyrektorzy instytucji zaprzyjaźnionych i współdziałających z KGW oraz przedstawiciele zaprzyjaźnionego koła gospodyń z Parnowa. Przede wszystkim jednak w imprezie wzięło udział ponad 70 pań, które przez te wszystkie lata brały aktywny udział w życiu KGW, organizowały jego pracę, działały na rzecz społeczności lokalnej i gminnej a tak- że reprezentowały naszą gminę na imprezach powiatowych wojewódzkich i krajowych. Koło Gospodyń Wiejskich w Dobrzycy, roz- poczęło swoją działalność w trudnym okresie powojennym, kiedy to zagospodarowywane były tereny zachodniej i północnej Polski. Na bazie działalności Kółek Rolniczych w 1947 r. zawiązane zostało KGW, które pierwsze swe działania skupiło na integracji ludzi przybyłych z różnych regionów Polski i kresów wschod- nich, poznania się i szukania wspólnych warto- wodniczącą KGW w Dobrzycy odznaczeniem cy w przygotowanie dzisiejszej uroczystości ści. Zaproszone panie wspominały najciekaw- „Zasłużony dla Powiatu Koszalińskiego”. Była jak również Bank Spółdzielczy w Świdwinie sze, czasami smutne, czasami wesołe chwile z to też okazja do odśpiewania gromkiego „sto Oddział Będzino i pani Elżbieta Góral. Po- działalności koła ciesząc się jednak z efektów lat”, wypicia lampki szampana i podzielenia dziękowała sponsorom, którzy nie chcieli się swej pracy i z tego co przez te długie lata one się przepięknym dużym i smacznym tortem. oficjalnie ujawnić ale zapewniła że tacy są za same osiągnęły, a także jak bardzo pozytyw- Przewodnicząca koła p. Lila Hanasz po- co jeszcze raz bardzo podziękowała. nie zmieniła się Dobrzyca i Polska. dziękowała wszystkim obecnym, ale podzię- Imprezę uświetniły występy zespołu „Ka- Za tą długą działalność KGW podzięko- kowała również sponsorom, bez których lina” i kapeli ludowej „Swaty”. Przy okazji wania złożyli przybyli goście i osoby współ- działalność KGW byłaby bardzo ograniczona spotkania z gospodyniami z Dobrzycy, nie pracujące z paniami wręczając całe bukiety a i przygotowanie uroczystości z okazji 70- mogło także zabraknąć pysznego jedzenia, kwiatów oraz upominki rzeczowe przydatne lecia działalności nie wypadłaby tak okaza- o czym goście szybko się przekonali. Poda- w obecnej działalności pań. Rada Gminy w le. Ci przyjaciele to władze Gminy Będzino ny został obiad, stoły pełne były przekąsek, Będzinie uhonorowała KGW w Dobrzycy od- oraz władze Powiatu Koszalińskiego, dyrek- deserów oraz napojów a przeplatane to było znaczeniem „Zasłużony dla Gminy Będzi- tor Gminnego Ośrodka Kultury w Będzinie , tańcami i zabawą trwającą do białego rana. no” natomiast Rada Powiatu Koszalińskiego który zmotywował panie do zorganizowania Gospodyniom pozostaje życzyć kolejnych 70 uhonorowała p. Mariannę Sztyrak byłą Prze- tej imprezy i instruktorzy GOK za wkład pra- lat oraz kolejnej udanej „okrągłej” rocznicy. Charytatywny Bal Prezydencki Koszalin. Zakończył się tego- roczny VI Charytatywny Bal Pre- zydencki, podczas którego udało się zebrać 90.583,46 zł. Pieniądze trafiły do Fundacji „Zdążyć z Miłością”, Hospicjum im. św. Maksymiliana Kolbego w Koszalinie, a także Julii Ko- pacz (14 lat), Zuzi Mendyki-Or- łowskiej (2 lata) oraz Maciusia Grzybowskiego (9 miesięcy). Kwota zebrana podczas Chary- tatywnych Bali Prezydenckich w latach 2012-2017 wynosi 395.074,46 zł. Nr 3 (194) Marzec 2017 GOSPODARKA 7 RUSZYŁA WAŻNA INWESTYCJA DLA GMINY MIELNO dniu 17 marca 2017r. Eko- przedsiębiorstwo Sp. z o.o. z siedzibą w Mielnie (Inwestor) przekazało firmie POLAQUA WSp. z o.o. (Wykonawcy), plac budowy dla Kontraktu „Przebudowy i rozbudo- wy oczyszczalni ścieków w Unieściu”. Tego samego dnia na terenie oczyszczalni w Mielnie miało miejsce uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod rozpoczynającą się inwestycję. Inwestycja jest realizowana w ramach pod- pisanej z NFOŚiGW w dniu 13.09.2016r. umowy nr POIS.02.03.00-00-0070/16-00 na dofinansowanie projektu pn. „Racjonalizacja ekono- miczno-środowiskowa systemu oczyszczania ścieków w gminie Mielno – etap I – przebudowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Unieściu”, działanie 2.3 „Gospodarka wod- no–ściekowa w aglomeracjach” oś prioryte- towa II, „Ochrona środowiska, w tym adap- środowiska naturalnego. W wyniku jego re- nież powiatu koszalińskiego i województwa tacja do zmian klimatu” w ramach Programu alizacji zostanie osiągnięty cel bezpośrednio zachodniopomorskiego oraz ochrony i za- Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko związany z efektywnym gospodarowaniem chowania stanu ekologicznego wód jeziora 2014 – 2020. zasobami wodnymi - ograniczenie zrzutów Jamno i Bałtyku. Maksymalna wartość dofinasowania -wy niedostatecznie oczyszczonych ścieków. Re- Prace budowlane będą trwały 20 miesięcy nosi 14 611 774,47 zł. alizacja inwestycji przyczyni się do ochrony od dnia 17.03.2017r. Celem realizacji projektu jest ochrona zasobów wodnych nie tylko gminy, ale rów- Wykonawca robót budowlanych: POLAQUA Sp. z o.o. (wartość Kontraktu 17.045.576,62 zł netto) Inżynier Kontraktu – nadzór budowlany: Development Design Sp. z o.o. (wartość umowy 537.700,00 zł netto)

Nowa firma w koszalińskiej Strefie W Będzinie rozpoczęto 2 marca Firma Usługowo-Handlowo-Transportowa Marek Koszko z Gdańska otrzymała ze- prace nad Lokalnym zwolenie na prowadzenie działalności na terenie Podstrefy „Koszalin” SSSE. Inwestor zakupił Programem działkę o pow. 0,4026ha. Na zakupionej nieruchomości firma planuje wybudować nowoczes- ne centrum logistyczno-magazynowe z przeładunkiem towaru itp. Firma na początek planuje Rewitalizacji utworzyć ok. 20 miejsc pracy. W dalszym etapie planuje systematyczny rozwój przedsię- Pierwsze spotkanie Zespołu ds. Re- biorstwa i wzrost zatrudnienia. Inwestor poprzez nową inwestycje w tej części Polski Północ- witalizacji odbyło się 28.02.2017 r. nej chce poszerzyć swoją działalność z uwagi na nowe obszary współpracy oraz umocnić i dotyczyło wprowadzenia uczestni- dotychczasową pozycję firmy w kraju. kóww tematykę odnowy społeczno-go- spodarczej terenów zdegradowanych, zapoznania z obowiązującymi w zakresie tworzenia Programu przepisami krajowymi i wytycznymi oraz przed- stawienia kolejnych etapów prac nad projektem.

Uczestnicy szkolenia mieli okazję pogłę- bić swoją wiedzę oraz poznać odpowiedzi na nurtujące ich pytania związane z procesem rewitalizacji na terenie naszej gminy. Podczas spotkania ustalono również harmonogram pracy Zespołu na najbliższe tygodnie. Obecnie trwają wstępne badania ankietowe w terenie organizowane za pośrednictwem sołtysów, placówek GOK i GOPS oraz zbierane są dane statystyczne od instytucji. Niebawem odbędzie się kolejne spotkanie Zespołu ds. Rewitalizacji, któ- rego tematyka związana będzie z analizą zgromadzonych danych. 8 GOSPODARKA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Świeszyński projekt najlepszy w województwie

listopadzie ubiegłego roku ławą i stołem. Miejsce kajakowe wyposażo- ra 2000 „Dolina Radwi, Chocieli i Chotli”, gmina Świeszyno złożyła ne zostanie w drewniany pomost pływający które stanowią ważny naturalny korytarz wniosek o dofinansowanie z łagodnym zejściem, który może być wy- ekologiczny o znaczeniu lokalnym i regio- projektu pn. „Budowa infra- korzystywany również jako punkt czerpania nalnym. Na tym terenie występuje sze- Wstruktury turystycznej Szlaku Elektro- wodny przez straż pożarną. Dopełnieniem reg istotnych i wartościowych gatunków wni Wodnych wraz z oznakowaniem tego miejsca będą drewniane kosze w czę- fauny i flory. Zatem kiedy nad Radwią zo- turystycznym szlaku na terenie Gminy ści integracyjnej i ozdobny płotek od strony stanie wykonana infrastruktura turystycz- Świeszyno” w ramach Regionalnego rzeki. Całość stanowić będzie piękny teren na, to będzie ona doskonałym uzupełnie- Programu Operacyjnego Województwa rekreacyjny, idealny do organizacji różnego niem istniejących już szlaków rowerowych Zachodniopomorskiego. Kosztorysowa rodzaju wydarzeń kulturalnych, ekologicz- oraz spacerowych łączących sąsiednie gmi- wartość zadania wynosi 485 876,89 zł, nych i integracyjnych. ny i bez wątpienia stanie się ulubionym w tym dofinansowanie 290 997,22 zł. W Projektowany szlak wpisuje się w Obszar miejscem wypoczynku zarówno mieszkań- efekcie trwającej ponad trzy miesiące Chronionego Krajobrazu Doliny Radwi oraz ców gminy jak i turystów, których serdecz- procedury oceny wniosków okazało się, Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natu- nie zapraszamy. że nasz projekt został najwyżej punkto- wany i znalazł się na pierwszym miejscu listy rankingowej. W ramach inwestycji powstanie infrastruktura turystyczna Szlaku Elektrowni Wodnych wraz z oznakowaniem szlaku na terenie gminy. Wykonanych zostanie pięć miejsc odpoczynku: jedno w Zegrzu Po- morskim oraz po dwa w Niedaliniei Strze- kęcinie. Każde miejsce postoju wyposażone zostanie między innymi w drewniane stoły z ławami, wiaty i stojaki na rowery. Serce i najważniejszy element projektu zlokalizo- wany zostanie w Niedalinie, bezpośrednio przy rzece Radew (tam gdzie odbywał się Ekologiczny Festyn Rodzinny „Radew – energia życia”). Teren ten zagospodarowa- ny będzie poprzez zamontowanie wiat biesiadnych, wigwamów, wiaty drewnianej z

Manowo wspiera Rowerowa ścieżka coraz bliżej Coraz bardziej realnego kształtu nabiera budowa ścieżki rowero- powiat wej z Kretomina do Manowa. Manowski samorząd udzieli pomocy finansowej Powiatowi Kosza- Pod koniec stycznia, w Urzędzie Gminy Manowo przeprowadzono lińskiemu na realizację zadania polegającego na remoncie i przebu- rozeznanie cenowe w celu zamówienia studium wykonalności dla za- dowie drogi powiatowej nr 3561Z na odcinku pomiędzy drogą krajo- dania „Budowa drogi dla rowerów wzdłuż drogi krajowej nr 11 jako wą nr 11 a Boninem. alternatywa dla transportu kołowego”. Odpowiednią w tej kwestii uchwałę podjęła Rada Gminy Manowo Wartość szacunkowa zamówienia wynosiła 14.634,15 zł, a po- podczas lutowej sesji. Na ten cel postanowiono wyasygnować ,ze nieważ jest to zamówienie poniżej 30.000 euro netto, to przepro- środków budżetu Gminy Manowo na 2017r. , kwotę 43.260 zł. Pismo wadzono postępowanie uproszczone. Po rozpatrzeniu 8 ofert firm w sprawie wsparcia zostało złożone przez Zarząd Dróg Powiatowych, zainteresowanych opracowaniem dokumentu, do dalszej współpra- który zwracając się o pomoc poinformował o zamiarze remontu i cy wybrano firmę Centrum Funduszy UE Sp. z o.o. Spółka Koman- przebudowy drogi, z której w bardzo dużej mierze korzystają miesz- dytowa z Torunia, która przedstawiła ofertę najkorzystniejszą pod kańcy Bonina. względem ceny. Nr 3 (194) Marzec 2017 GOSPODARKA 9 Polanowskie inwestycje zorem lat ubiegłych, prioryte- roku dzięki wspólnemu działaniu powia- tem dla gminy Polanów w 2017 tu koszalińskiego i gminy Polanów. W roku roku jest realizacja inwestycji. 2017 ruszy modernizacja drogi na odcinku Poza infrastrukturą drogową Świerczyna-Bukowo-Domachowo. Przetarg W(wieś Bożenice, odcinek drogi powiatowej na wykonanie kolejnego odcinka już ogłoszo- Świerczyna-Bukowo-Domachowo) budowa- ny. Szacowaną na poziomie 4 milionów zło- na jest również sieć kanalizacyjna (odcinek tych inwestycję prowadzi powiat koszaliński, Świetlica w Świerczynie Rosocha-Cetuń-Polanów), w Świerczynie gmina Polanów zapewnia dofinansowanie w do użytku oddana zostanie nowa świetlica, wysokości 550 tysięcy złotych. z kolei w Żydowie powstaje nowa remiza. Z początkiem marca 2017r. ruszyła budo- Na zaawansowanym etapie znajduje się bu- wa sieci kanalizacyjnej Cetuń-Rosocha-Pola- dowa świetlicy w Świerczynie. Termin oddania nów. Inwestycję prowadzi i finansuje gmina obiektu do użytku wyznaczono na 29 września Polanów, swój udział w realizacji projektu ma 2017r., wszystko wskazuje jednak na to, że wy- również powiat koszaliński, który dofinansu- konawca zakończy prace wcześniej. je przyłączenie znajdującego się w Cetuniu Tuż obok powstającej świetlicy przez wieś Domu Pomocy Społecznej. Remont ma za- biegnie droga powiatowa, której odcinek kończyć się jesienią bieżącego roku. od Jacinek do Świerczyny został oddany W lutym we wsi Bożenice miały miejsce Remiza w Żydowie do użytku po remoncie jesienią ubiegłego spotkania konsultacyjne z mieszkańcami na temat realizacji przez gminę Polanów przebudowy biegnącej przez miejscowość bru- kowej drogi o długości około pół kilometra, biegnącej od skrzyżowania z drogą powia- tową do świetlicy wiejskiej. Zaprojektowano położenie asfaltu na jezdni, w planach jest również wykonanie chodników i pobocza. Po wykonaniu zadania (planowy termin zakoń- czenia inwestycji to 4 maja 2017r.) droga uzyska status drogi gminnej. W Żydowie powstaje nowa remiza, którą użytkować będzie Ochotnicza Straż Pożarna. Budowa obiektu ruszyła jesienią 2016r., jej zakończenie jest przewidziane na jesień 2017r. Będzie to trzecia remiza na terenie gminy Polanów. Swoje obiekty posiadają już Budowa kanalizacji w Cetuniu jednostki OSP Polanów oraz OSP Nacław. Rynek – sercem każdego miasta Bobolice. Prace nad rewitalizacją bobo- konsorcjum Pracownia Architektoniczna AP- 2018 r. Przedstawiamy Państwu, wstępne za- lickiego Rynku – najważniejszej przestrzeni SYDA Jakub Kijewski oraz Biuro Projektowe łożenia, a o dalszych działaniach będziemy publicznej naszego miasta trwają od kilku ARCHITRAW Tomasz Wolanin ze Szczecinka. na bieżąco informować. miesięcy. Obecnie Gmina przygotowuje się Rzeczowa realizacja zadania ruszyć ma w Maja Wiśniewska do finalnego etapu, w związku z perspek- tywą ogłoszenia w bieżącym roku przez Stowarzyszenie Środkowopomorska Grupa Działania konkursów na dofinansowanie pro- jektów z zakresu infrastruktury turystyczno – rekreacyjnej w ramach PROW 2014-2020. W wyniku trwających prac nad opracowaniem dokumentacji technicznej przygotowana zo- stała wstępna koncepcja architektoniczna Rynku, którą chcemy Państwu zaprezento- wać na łamach BWS i naszych urzędowych stronach internetowych. Po wprowadzeniu ewentualnych korekt i uzupełnień o elementy małej architektury i oświetlenie koncepcja ta będzie podstawą projektu realizacyjne- go. Proponowane rozwiązania architekto- niczne uwzględniają m.in. uwagi i pomysły zgłaszane przez naszych mieszkańców w ankietach przeprowadzonych w 2015 roku. Główny element Rynku stanowi fontanna, która będzie w sobie łączyć elementy trady- cyjne z wkomponowanym Dębem Papieskim i elementy nowoczesnych rozwiązań (dysze w poziomie placu – dysze posadzkowe w układzie liniowym). Prace koncepcyjne i projektowe prowadzi wybrane w przetargu Rynek - plan zagospodarowania 1 10 EDUKACJA I WYCHOWANIE GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Koszalin liderem oszalin jest jednym z krajowych lide- 1 Żłobek Miejski z 6 oddziałami – 440 miejsc, sortowego programu rozwoju instytucji rów w opiece żłobkowej nad dziećmi w 18 żłobków niepublicznych- 576 miejsc, opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „MA- wieku do lat trzech. To najnowsze dane 1 klub Malucha – 25 miejsc LUCH plus ”- 2017 i Ministerstwo Pracy i pochodzące z Ministerstwa Pracy i Po- Nowe miejsca żłobkowe powstaną w Przed- Polityki Społecznej przyznało dotacje 17 Klityki Społecznej - związane z „Resortowym szkolu nr 37 (w budynku SP nr 21) - dwa od- żłobkom niepublicznym z Koszalina w wy- programem rozwoju instytucji opieki nad działy liczące 50 miejsc. Tutaj utworzonych sokości od 80,50 zł do 140 zł na miesięcz- dziećmi w wieku do lat 3 „Maluch plus” 2017. zostanie także osiem oddziałów przedszkol- nie na jedno dziecko przebywające z żłob- Koszalin zajął w zestawieniu 100 miejsce na nych (200 miejsc). Wcześniej przeprowa- ku oraz w klubie dziecięcym miesięcznie. 103 samorządy zakwalifikowane do progra- dzony zostanie stosowny remont obiektu Z wynikami konkursu można zapoznać się mu. Swoisty ranking jest tutaj zbudowany na i dostosowanie do przyjęcia najmłodszych na stronie internetowej Zachodniopomor- zasadzie, że to ostatnie na liście samorządy koszalinian. Nastąpi to jeszcze w tym roku. skiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczeci- mają najlepsze wskaźniki opieki i zaspokoje- Niepubliczne żłobki złożyły w 2017 r. nie w zakładce dla Mieszkańców – sprawy nia potrzeb w instytucjach opieki nad małymi wnioski o dofinansowanie w ramach Re- społeczne. dziećmi – mówi Przemysław Krzyżanowski, zastępca prezydenta ds. polityki społecznej. Efektem jest pozyskanie z Resortowe- go programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „MALUCH plus” 2017 521.200 zł z Ministerstwa Pracy i Poli- tyki Społecznej, z podziałem na: 400.000 zł na utworzenie w 2017 r. nowych miejsc w instytucjach opieki. Pieniądze te zostaną przeznaczone na dofinansowanie przebudowy i zmiany sposobu użytkowania istniejącego budynku Szkoły Podstawowej nr 21 na oddział Żłobka Miejskiego dla 50 dzieci (dwie grupy po 25 dzieci) przy ulicy Spasowskiego 14 wraz wyposażeniem, za- gospodarowaniem terenu i infrastrukturą towarzyszącą”. 151.200 zł na zapewnienie funkcjonowania miejsc opieki tworzonych przez gminę Koszalin z udziałem programu „MALUCH”. Obecnie w Koszalinie do Rejestru Żłobków i Klubów Dziecięcych wpisanych jest 20 pod- miotów z 1.041 miejscami, w tym: Żłobek w Mścicach otwarty Gm. Będzino. 6 marca 2017 r. uroczyście żykowski, radni i sołtysi z gminy Będzino, p.o. na sejm RP Stefan Romecki, starosta kosza- otwarto nowo wybudowany Żłobek Samorzą- dyrektora Żłobka Samorządowego w Mści- liński Marian Hermanowicz, ks. Włodzimierz dowy w Mścicach. W wydarzeniu udział wzięli cach Elżbieta Nożykowska, dyrektor Delega- Milewski oraz przedstawiciele Urzędu Gminy wójt gminy Będzino Henryk Broda, przewod- tury Zachodniopomorskiego Urzędu Woje- Będzino wraz z wykonawcami i pozostałymi niczący Rady Gminy w Będzinie Andrzej No- wódzkiego w Koszalinie Paweł Michalak, poseł gośćmi. Nie zabrakło także przedstawicieli rady rodziców oraz lokalnych mediów. Nowopowstały żłobek utworzony został poprzez rozbudowę istniejącego budynku Przedszkola Samorządowego. Obiekt przystosowany jest do przyjęcia 20 pod- opiecznych. Wewnątrz wydzielone zostały pomieszczenia przeznaczone do zabawy i prowadzenia zajęć oraz pomieszczenie za- pewniające możliwość odpoczynku. Ponadto w budynku znajduje się zaplecze socjalne dla zatrudnionego personelu, pomieszczenia magazynowe, szatnia oraz sanitariaty. Utworzone zostały także dodatkowe chodniki, ogrodzenie i miejsca parkingowe do obsługi placówki. W ramach realizowanego zadania zakupiono kompleksowe wyposaże- nie obiektu niezbędne do jego prawidłowe- go funkcjonowania. Na realizację inwestycji gmina Będzino pozyskała dofinansowanie w wysokości 539 109,00 zł w ramach Resorto- wego programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „Maluch – edycja 2016”. Całkowita wartość zadania wyniosła 1 040 000,00 zł. Nr 3 (194) Marzec 2017 EDUKACJA I WYCHOWANIE 11 Turniej Wiedzy Pożarniczej w Świeszynie iosną wyraźnie wzrasta licz- ju, w których brało udział 198 uczestników. dra Brulińska i Nikola Rembowska, obie ze ba pożarów łąk i nieużytków. Jury po dokonaniu oceny prac pisemnych Szkoły Podstawowej w Zegrzeu Pomorskim. Wiele osób wypala trawy i wyłoniło najlepszych uczniów, którzy będą W II grupie wiekowej (gimnazjum): Przemy- nieużytki chcąc użyźnić gle- reprezentować naszą gminę w eliminacjach sław Lampkowski i Jan Sobolewski. Wbę. Jest to jednak całkowicie błędne powiatowych w Sarbinowie. W I grupie wie- Zwycięzcom gratulujemy i życzymy powo- myślenie. Wypalanie traw prowadzi kowej (szkoła podstawowa) są to: Aleksan- dzenia na szczeblu powiatowym. do nieodwracalnych, niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym – ziemia wyjaławia się, zahamowany zosta- je naturalny rozkład resztek roślinnych oraz asymilacja azotu z powietrza.

Do atmosfery przedostaje się szereg związków chemicznych będących truciznami zarówno dla ludzi jak i zwierząt. Wypalanie traw jest również przyczyną wielu pożarów. Rocznie w tego rodzaju zdarzeniach śmierć ponosi kilkanaście osób. Trzeba pamiętać, że po zimie trawy są wysuszone i palą się bardzo szybko. W rozprzestrzenianiu ognia pomaga także wiatr. W przypadku gwał- townej zmiany jego kierunku, pożary często wymykają się spod kontroli i przenoszą na pobliskie lasy i zabudowania. Jednym ze sposobów podnoszenia świa- domości o zagrożeniach pożarowych jest organizowany przez Państwową Staż Pożar- ną, Ogólnopolski Turniej Wiedzy Pożarniczej pod nazwą „Młodzież Zapobiega Pożarom - 2017”. 13 marca 2017 roku przeprowadzono w gminie Świeszyno eliminacje tego turnie-

Wstąp do Młodzieżowej W Bobolicach Drużyny Pożarniczej! „Młodzież Zapobiega Ochotnicze straże pożarne z terenu gminy Będzino rozpoczęły Pożarom” realizację projektu pn. „Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze na terenie 9 marca 2017 roku w Gimnazjum im. Agaty Mróz – gminy Będzino”. Projekt stanowi odpowiedź na problem braku zaan- gażowania mieszkańców w zakresie nowych rekrutów w OSP, a także Olszewskiej w Bobolicach odbyły się finały Miejsko – braku MDP na terenie gminy Będzino, co ma negatywny wpływ na Gminne Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej obecne funkcjonowanie i przyszłość Ochotniczych Straż Pożarnych. „Młodzież zapobiega Pożarom” w kategorii Gimna- W ramach projektu 30 dzieci zostanie członkami MDP. Przejdą one zjów z terenu miasta i gminy Bobolice. 6-miesięczny cykl szkoleniowo-warsztatowy, w ramach którego od- będzie się kurs wiedzy pożarniczej oraz kurs pierwszej pomocy, po- łączone z musztrą i ćwiczeniami sprawnościowymi. Oprócz tego zorganizowany zostanie piknik strażacki pn. „Bezpieczne wakacje” oraz spotkanie mikołajkowe pod hasłem „Bezpieczna zima”. Na młodych adeptów czeka także letni obóz strażacki, w ramach którego odbę- dzie się wizyta studyjna zlokalizowana na południu Polski. Pozostałe działania to m.in. przeprowadzenie eliminacji do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej, organizacja Powiatowego Strażackiego Turnieju Piłki Nożnej, obchody Międzynarodowego Dnia Strażaka i opracowanie kroniki OSP dla terenu gminy Będzino. Do udziału w projekcie zapraszamy młodzież w wieku od 12 do 18 lat zamieszkałą na terenie gminy Będzino. Wymagana jest zgoda rodzica lub opiekuna prawnego. Z przystąpieniem do projektu wiąże się pod- pisanie deklaracji członkowskiej a tym samym przystąpienie do MDP. UDZIAŁ W PROJEKCIE JEST BEZPŁATNY. W sprawach rekrutacji prosimy o kontakt z koordynatorką projek- Finaliści: tu pod numerem telefonu 94 316 25 45, 604 755 103 lub adresem email: [email protected] I miejsce Joanna Szychowska – 24 pkt – Gimnazjum Dargin; II miejsce Janina Borowa – 17 pkt – Gimnazjum Bobolice; III miejsce Aleksandra Wilczyńska – 12 pkt – Gimnazjum Dargiń; Więcej na stronie: zapraszamy na stronę www.bobolice.pl oraz www.facebook.pl/Gmina.Bobolice 12 KULTURA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Dzień Kobiet w powiecie Tort i loteria w Będzinie Musical pt. „Komu piosenkę” 8 marca w sali widowiskowej GOK w Będzinie z inicjatywy rad so- łeckich Będzina, Łekna, Kiszkowa, Uliszek, Śmiechowa – Borkowic, w Bobolicach OSP Będzina oraz Gminnego Ośrodka Kultury w Będzinie odbyła się Bobolice. 9 marca 2017 r., w auli MGOK w Bobolicach w kameral- impreza z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet. Uczestniczyło w nym nastroju i kawiarnianej scenerii widzowie obejrzeli niecodzienne niej około 200 pań z terenu całej gminy. widowisko w wykonaniu amatorskiego zespołu „Ziemia Bobolicka„ Uroczystość otworzyła grupa panów na czele z wójtem gminy Hen- działającego przy MGOKu. Do odwiedzenia legendarnego „Cafe Pod rykiem Brodą i przewodniczącym Rady Gminy Andrzejem Nożykow- Minogą” zapraszamy na stronę www.bobolice.pl oraz www.facebook. skim. Składając paniom życzenia z okazji ich święta zaprezentowali pl/Gmina.Bobolice kilkanaście sentencji i przypowieści podanych w formie żartobliwej, fot. Lidia Szymańska które wzbudziły ogólne zadowolenie i wywoływały brawa po co traf- niejszych prezentacjach. Następnie wspólnie z sołtysami i straża- kami podzielony został olbrzymi i bardzo smaczny tort ufundowany przez wójta i przewodniczącego Rady Gminy w Będzinie. Panowie wręczyli każdej z pań kwiaty, czekolady i laurki wykonane przez dzieci uczestniczące w zajęciach organizowanych przez placówki kultury. W trakcie spotkania radna powiatowa Elżbieta Góral ufundowała i przeprowadziła zabawę (loterię) podczas której, każda z pań mogła wylosować dla siebie drobny upominek. Dla uczestniczek spotkania przygrywał pięknie i często nastrojowo prezentując utwory z różnych okresów naszej współczesnej historii zespół wokalno-instrumentalny „Nastrojeni” z Koszalina oraz zespół „Kwiaty polskie” z Tymienia. Musical w Bobolicach

Akademia, wernisaż i wieczór w gminie Polanów Święto Pań uczczono w Polanowie uroczystą akademią i werni- sażem, w Świerczynie mieszkankom wsi rozdawano kwiaty, zaś w Gołogórze panie świętowały w świetlicy wiejskiej. Również so- łectwo Żydowo zorganizowało okazjonalny wieczór z tej okazji. 10 marca w Polanowskim Ośrodku Kultury i Sportu odbył się wer- nisaż malarski pod nazwą „Baba z pędzlem”, zorganizowany przez Grupę Malarską „Paleta” pod kierunkiem doktora Bogusława Niewia- domskiego. Na uroczystej akademii zorganizowanej z okazji kobie- cego święta wystąpił ponadto duet muzyczny Lucy&Tom, a życzenia paniom złożyli burmistrz Polanowa, Grzegorz Lipski, oraz wicestarosta powiatu koszalińskiego, Dariusz Kalinowski.

Tort i loteria w Będzinie

Gromkie „sto lat” w Manowie Także w Manowie, panie uroczyście obchodziły swoje święto. Spotkanie muzyką umilał zespół „Manowskie Malwy”. Obecni panowie odśpiewali paniom gromkie sto lat. Panie zaś miały okazję po- dziwiać prace ręczne wykonane przez panią Sołtys, która wręczyła wszystkim uczestniczkom spotkania wiosenne tulipany. Nie zabrakło również słodkiego poczęstunku. Popołudnie upłynęło zebranym w miłej i serdecznej atmosferze. tekst i fot. Sylwia Olesiak Akademia wernisaż i wieczór w Polanowie

Dzień Kobiet w sołectwie Świerczyna nie mógł się obyć bez wręcza- nia kwiatów każdej mieszkance wsi przez sołtys, Elżbietę Pawłowską, oraz delegację rady sołeckiej. Z kolei w Gołogórze, również 8 marca, odbyła się impreza zorganizowana we współpracy z sołectwem Kępi- ny. Panie miały okazję do miłego spędzenia czasu w wiejskiej świet- licy. Podczas obchodów wszystkie zgromadzone otrzymały kwiaty. W Żydowie Dzień Kobiet obchodzono 11 marca w świetlicy Domu Pomocy Społecznej, gdzie zebrano się na uroczysty poczęstunek. Rozrywkę zebranym mieszkankom wsi zapewniał zespół muzyczny 5S oraz Amatorska Grupa Teatralna „Chałturka” z Żydowa. Imprezę Gromkie sto lat w Manowie zorganizował sołtys wsi wraz z radą sołecką. Nr 3 (194) Marzec 2017 KULTURA 13 500-lecie Reformacji Muzeum w Koszalinie zorganizowało z tej stych XX wieku, dokumentujące te małe ar- okazji wystawę „Renesansowe Witraże Gabi- cydzieła pozostające w kościołach Pomorza. netowe”. Zgromadzone witraże pochodzą ze Wernisażowi towarzyszył wykład Krystyny zbiorów muzeów we Wrocławiu, Szczecinie, Rypniewskiej na temat tego niezwykłego Stargardzie, Szczecinku, Słupsku i Koszali- działacza kulturalnego ze Słupska. Ekspozy- nie. Duża część ekspozycji to rysunki Ru- cja potrwa do 28. 04 2017. dolfa Hardowa wykonane w latach trzydzie- tekst i fot. Teresa Bochenek

Zarys dziejów Parafii Ewangelickiej Z myślą Świętego Jana Chrzciciela o seniorach w Bobolicach Polanów. W „tłusty czwartek” 23 lutego 2017 r. w Bibliotece Publicznej Miasta Nakładem Mu- i Gminy Polanów zorganizowano poczęstu- zeum Regional- nek dla seniorów, na który przybyło około nego w Bobo- 60 osób. Na spotkaniu pojawił się również licach ukazała akordeonista z Koszalina, Henryk Baran- się książka pt. cewicz. Jego występ stał się okazją do „Zarys dziejów wspólnego śpiewania pieśni biesiadnych i Parafii Ewange- lickiej Świętego ludowych. Jana Chrzciciela w Bobolicach (XIX i XX wiek do 1945 roku)”. Jej autorem jest ks. prof. dr hab. na zdjęciu: Ks. prof. Lech Bończa- dr hab. Lech Bończa- -Bystrzycki – hi- -Bystrzycki storyk, historyk sztuki, kapłan diecezji koszalińsko-koło- brzeskiej, profesor zwyczajny Politechniki Koszalińskiej. To bezcenna pozycja dla miłośników historii naszego regionu. Zachęcamy do lek- tury. Książkę można nabyć w muzeum w cenie 25 zł (w dni robocze w godz. 9.00 – 15.30). 14 PORADY, OGŁOSZENIA I KOMUNIKATY GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

Koszalin. 9 marca została całkowicie wy- łączona z ruchu jedna z dwóch jezdni ulicy Krakusa i Wandy, na odcinku od ronda Utrudnienia w ruchu Solidarności do wysokości sklepu Carrefour. Na drugiej jezdni został wprowadzony ruchu dwukierunkowy. Pasy ruchu w przeciwnych kierunkach zostały rozdzielone za pomocą tablic kierujących. Prędkość pojazdów zo- stała ograniczona do 30 k/h. W związku z rozpoczęciem budowy ronda na skrzyżowa- niu Lechicka – Krakusa i Wandy – Konstytucji 3 Maja został zamknięty wjazd na ul. Kon- stytucji 3 Maja od strony ul. Krakusa i Wan- dy. Wjazd na ul. Konstytucji 3 Maja możliwy jest jedynie od strony ronda Lecha Żyły. Wy- jazd z ul. Lechickiej możliwy jest zarówno w kierunku al. Armii Krajowej, jak i Ronda So- lidarności. Zamknięty został pas ruchu do jazdy na wprost w kierunku ul. Konstytucji 3 Maja. Skrzyżowanie ul. Krakusa i Wandy z ul. Drzymały pozostało przejezdne. Wyjazd możliwy jest zarówno w kierunku al. Armii Krajowej, jak i Ronda Solidarności. Przysta- nek autobusowy znajdujący się przy skrzy- żowaniu z ul. Drzymały został przeniesiony bliżej w kierunku al. Armii Krajowej. tekst i fot. um

Na zdjęciu: Przebudowa ul. Krakusa i Wandy w Koszalinie

Są pieniądze na usuwanie azbestu

Urząd Gminy w Manowie informuje, że WFOŚiGW w Szczecinie ogłosił na- bór wniosków na dofinansowanie zadań związanych z usuwaniem wyrobów za- wierających azbest w 2017 r. Dotacja na powyższy cel wynosi do 100% wartości zadania (dla jednostek samorządu tery- torialnego), obejmującego demontaż, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: transport i utylizację wyrobów zawiera- jących azbest. Europa inwestująca w obszary wiejskie Materiał opracowany przez Starostwo Powiatowe w Koszalinie. Instytucja Zarządza- Podobnie jak w latach poprzednich o dofinansowanie usuwania azbestu mogą ubie- jąca PROW 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. gać się także przedsiębiorcy. Kwota dotacji Materiał współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Pod- dla przedsiębiorców może wynieść do 50% stawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich”, poddziałania „Wsparcie inwe- kosztów kwalifikowanych, ale nie więcej- stycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów ma- niż 400,00 zł netto za demontaż, transport łej infrastruktury, w tym inwestycji w energie odnawialną i w oszczędzanie energii” i unieszkodliwienie 1 Mg wyrobów azbe- Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020. stowych i niewięcej niż 250,00 zł netto za transport i unieszkodliwienie 1 Mg wyrobów azbestowych. W dniu 24 .03.2017r. podpisano umowę dot. wykonawstwa zadania pn.: „Przebudo- Wnioski przedsiębiorcy mogą składać wa drogi powiatowej nr 3550Z Domachowo – Bukowo – Świerczyna”, na którego reali- w Biurze w Koszalinie w terminie do dnia zację powiat otrzymał dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na 31.07.2017 r. lub do wyczerpania środków. rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Szczegółowe warunki udzielenia dotacji zana lata 2014 – 2020.Wykonawcą zadania jest COLAS Polska Sp. z o.o., ul. Nowa 49, warte są w regulaminie naboru wniosków 62 – 070 Palędzie. Wartość robót wynosi 2.934.689,25 zł a planowany termin ich za- AZBEST 2017. kończenia przypada w połowie sierpnia br. Celem planowanej operacji jest wsparcie Wniosek i regulamin naboru dla przedsię- inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem infrastruktury drogowej pomiędzy biorców dostepny jest na stronie www.wfos. szczecin.pl w zakładce AZBEST miejscowościami Domachowo, Bukowo, Świerczyna na odcinku 4,085 km, których Osoby fizyczne z terenu Gminy Manowo mieszkańcy uzyskają szybszy i bezpieczniejszy dostęp do połączenia z dalszym odcin- składają wnioski w Urzędzie Gminy do dnia kiem tej drogi, łączącej się z drogą wojewódzką nr 206 o wyższej kategorii. Realizacja 30 kwietnia 2017 r. w pokoju nr 8A. Szcze- przedsięwzięcia budowlanego stanowić będzie kontynuację przebudowanego w 2016r. gółowych informacji udziela pani Magda- odcinka drogi powiatowej nr 3550Z o długości 3 km w ramach Programu rozwoju gmin- lena Osińska - Śliwa pod numerem tel. 94 nej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016-2019. 318 32 20. Nr 3 (194) Marzec 2017 PORADY, OGŁOSZENIA I KOMUNIKATY 15

Wszystko o ptakach od A do Z. ZAPROSZENIE Zajęcia terenowe z ornitologiem NA KIERMASZ WIELKANOCNY W BOBOLICACH

amorządowe Centrum Kultury w logiczne i obrączkowanie ptaków, Sarbinowie zaprasza wszystkich - poznanie pracy ornitologa i zasad obrącz- Miejsko – Gminny Ośrodek chętnych do obserwacji ptaków kowania, Kultury w Bobolicach ser- w towarzystwie przewodników - poznanie gatunków ptaków, ich trybu życia decznie zaprasza na Kier- S– przyrodników. Organizowane są dwa i zwyczajów, rodzaje zajęć: - poznanie przyrody pasa nadmorskiego. masz Wielkanocny „z ja- 1. W pasie nadmorskim na odcinku Wiosenne edycja zajęć zaplanowana jest w Gąski-Mielno planuje się: okresie od 24. marca do 21. maja br. Wyjście jem”, który odbędzie się w - obserwację przelotu ptaków, trwać będzie od 6 do 8 godzin i poprowadzo- Bobolicach na Rynku Miej- - naukę rozpoznawania obserwowanych gane zostanie przez dwóch przyrodników – or- skim w dniu 8.04.2017 r. w tunków ptaków, nitologów. Dla zainteresowanych możliwość - poznawanie trybu życia i zwyczajów ptaków, organizacji zajęć kilkudniowych z noclegiem. godz. od 10.00 do 14.00. - nabycie umiejętności wstępnej oceny kon- Podczas jednego wyjścia grupa może liczyć Na naszym kiermaszu bę- dycji ptaków, maksymalnie 15-18 osób. Cena za udział w - poznanie przyrody pasa nadmorskiego. zajęciach wynosi 50 zł od osoby. W przypadku dzie można nabyć: stroiki, 2. W Terenowej Stacji Obrączkowania Pta- konieczności transportu do Stacji w Dąbkowi- domowe wypieki, ozdoby, ków na mierzei jeziora Bukowo, na południowy cach pobierana będzie dodatkowa opłata. zachód od zabudowań Dąbkowic, prowadzoną Rejestracji udziału w zajęciach można do- palmy i wiele innych. przez Fundację Akcja Bałtycka, planuje się: konywać pod nr tel. 94/711-01-51 lub drogą Zapraszamy - udział w chwytaniu ptactwa w sieci ornito- e-mailową [email protected]. 16 SPORT, TURYSTYKA, REKREACJA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy

II Halowy Turniej Piłkarski Sołectw w Sianowie O zwycięstwie decydowała tabela pomocnicza

marca 2017 r., w Sianowie, odbyła się 2. edycja Halo- wego Turnieju Piłkarskiego Sołectw i Osiedli Powiatu 12Koszalińskiego o Puchar Starosty Ko- szalińskiego. Impreza zgromadziła re- prezentantów wszystkich ośmiu gmin powiatu koszalińskiego, a do wyłonienia jej zwycięzcy, potrzebne było sporządze- nie, tak zwanej „tabeli pomocniczej”!

W Turnieju w Sianowie, poszczególne gminy reprezentowały: gminę Będzino – sołe- ctwo Śmiechów (sołtys – Józef Kupisz), gminę Biesiekierz – sołectwo Biesiekierz (Grażyna Guzowska), gminę Bobolice – sołectwo Dar- giń (Ireneusz Bednarczyk), gminę Manowo – osiedle Bonin (przewodnicząca Rady Osiedla – Ewa Trojanowska), gminę Mielno - sołectwo Gąski (Józef Fryczkowski), gminę Polanów – Organizatorzy, sędziowie i goście podczas ceremonii otwarcia turnieju sołectwo Sowinko (Grzegorz Zabłocki), gminę Sianów – sołectwo Osieki Koszalińskie (Grze- Do wyłonienia zwycięzcy imprezy, po- Szymański, Dawid Tesfamichael, Emil Ura- gorz Kowalczyk) i gminę Świeszyno – sołe- trzebne było sporządzenie tabeli pomocni- ków i Szymon Zybert. ctwo Zegrze Pomorskie (Waldemar Potoniec). czej, uwzględniającej wyniki pomiędzy trze- Trzecie miejsce zajęło sołectwo Zegrze W uroczystości otwarcia - II Halowego ma najlepszymi zespołami: Biesiekierzem, Pomorskie, reprezentujące gminę Świeszy- Turnieju Piłkarskiego Sołectw i Osiedli Po- Sowinkiem i Zegrzem Pomorskim! Wszystkie no. Podopieczni Sławomira Ciapcińskiego, wiatu Koszalińskiego o Puchar Starosty zgromadziły bowiem po 14 pkt. grali w składzie: Damian Bogus – Piotr Ba- Koszalińskiego - uczestniczyli: burmistrz Ostatecznie zwycięzcą - II Halowego Tur- ran, Jarosław Bogus, Mateusz Ciapciński, Gminy i Miasta Sianów – Maciej Berlicki nieju Piłkarskiego Sołectw i Osiedli Powiatu Michał Ciapciński, Konrad Jarecki, Michał oraz przedstawiciele Zarządu Powiatowe- Koszalińskiego o Puchar Starosty Koszaliń- Ostrowski, Kacper Rudziński, Łukasz Sobie- go Forum Sołtysów w Koszalinie: Tomasz skiego - zostało sołectwo Sowinko, reprezen- raj, Maciej Sokół, Paweł Szczepankiewicz i Lisowski – prezes, Jan Chlewicki i Leszek tujące gminę i miasto Polanów. Podopieczni Przemysław Zalewski. Lewkowicz – wiceprezesi, Romana Nowo- Grzegorza Zabłockiego i Mariusza Krzysz- Najlepszym strzelcem turnieju został cień – skarbnik i Ryszard Wątroba – sekre- tofiaka, grali w składzie: Michał Rutkowski Adam Nader (sołectwo Sowinko) – 4 bram- tarz, a także Hanna Obławska – zastępca – Adam Ambroszczyk, Sylwester Bielec, Da- ki, najlepszym zawodnikiem – Dawid Te- skarbnika, Lidia Jusiel i Ewa Pęczak – człon- mian Grzegorczyk, Krystian Kruk, Radosław sfamichael (sołectwo Biesiekierz), a naj- kinie Zarządu. Kruk, Robert Kruk, Adam Nader, Grzegorz lepszym bramkarzem – Bartłomiej Kęsicki Grano systemem „każdy z każdym”, me- Zabłocki i Piotr Zabłocki. (sołectwo Gąski). cze trwały siedem minut. Spotkania sędzio- Drugie miejsce zajęło sołectwo Biesie- Sprzęt piłkarski, puchary i statuetki wrę- wali: Kazimierz Kowalski i Grzegorz Szew- kierz, reprezentujące gminę Biesiekierz. czał prezes Powiatowego Forum Sołtysów w czyk. Medycznie turniej zabezpieczał Seba- Podopieczni Dawida Tesfamichaela, grali w Koszalinie – Tomasz Lisowski, któremu towa- stian Kulesza. Sekretariat turnieju tworzyli: składzie: Kornel Piórkowski – Aleks Cichoń, rzyszyli pozostali członkowie Zarządu PFS! Grażyna Wątroba, Maciej Gorgoń, Sebastian Paweł Czarnecki, Tomasz Lewandowski, Ma- Ryszard Wątroba Kulesza i Ryszard Wątroba. rek Robakowski, Błażej Sawicki, Christofer fot. Tomasz Lisowski

Uczestnicy turnieju. Druga od lewej drużyna zwycięzców z Sowinka Nr 3 (194) Marzec 2017 SPORT, TURYSTYKA, REKREACJA 17 Festiwal sportu i rekreacji Nagrody dla Polanów. 4 marca 2017 roku po raz siódmy odbył się Festiwal Sportu i Rekreacji, or- sportowców ganizowany przez Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Polanowie. Zawodnicy z Karlina, Świdwina, Rzepczyna, Sławna, Podborska, Renic i Rewala oraz gospodarze z Polanowa rywalizowali w 8 konkurencjach, m.in. armwreslingu (siłowanie na rękę), skoku wzwyż, kręglach, slalomie sprawnościowym i trójboju siłowym. Ciekawostką był występ uczestnika programu TVN „Mam talent”, Konrada Gorczyńskiego. Zawody, które odbyły się w Hali Widowiskowo-Sportowej polanowskiego gimnazjum ot- worzył wicestarosta koszaliński, Dariusz Kalinowski. Powiat reprezentował również Zenon Dropko - przewodniczący powiatowego samorządu. Rywalizacja młodzieży trwała prawie 4 godziny i była bardzo wyrównana. Roman Perz fot. Jacek Krasucki

Koszalin. 7 marca w gmachu Filharmo- nii Koszalińskiej odbyła się VI Koszalińska Gala Laurów Sportu, podczas której prezydent Piotr Jedliński wręczył koszalińskim sportowcom i ich trenerom nagrody za wybitne osiągnięcia sportowe i działania w dziedzinie sportu i kultury fizycznej w 2016 roku. Wśród wyróżnionych byli zawodnicy, któ- rzy otrzymali nagrodę Prezydenta Miasta w kategorii sportów indywidualnych i zespo- łowych oraz sportowcy niepełnosprawni, przyznano też nagrody trenerom i działa- czom sportowym. Przeznaczono na ten cel 60.000 zł. Statuetki „Nike Walcząca” Prezy- dent Miasta przyznał za wybitne osiągnięcia sportowe w trzech kategoriach: Sportowiec Roku (Małgorzata Hołub i Maciej Sochal), Tre- ner Roku (Aleksander Popławski i Zbigniew Maksymiuk) oraz Działacz Sportowy (Jan Stasiuk). Uroczystość była również okazją do wręczenia specjalnej nagrody dodatkowej dla wybitnej koszalińskiej lekkoatletki Małgo- rzaty Hołub, która w sztafecie 4x400 m zdo- była złoty medal na rozegranych w dniach 3-5 marca br. Halowych Mistrzostwach Euro- py w lekkoatletyce w Belgradzie.

XI Drużynowy Turniej Szachowy o Puchar Starosty Koszalińskiego Szachowe emocje w ZSP w Polanowie Wyjątkowo dużo zawodników wzię- zentowali uczniowie ZSP w Polanowie: Piotr ło udział w XI Drużynowym Turnieju Wąsik, Alan Belka, Sebastian Wlaźlak. Szachowym o Puchar Starosty Ko- Indywidualnie najlepszy był Paweł Ałkow- szalińskiego. Zawody zorganizowane ski ze Szczeglina, który zdobył komplet 7 przez UKS „GRAD” w Polanowie roze- punktów. W kategorii do lat 18 najlepszy grano w Zespole Szkół Publicznych w wynik osiągnął Mateusz Knap, a w kategorii Polanowie, 25 lutego. W zmaganiach do lat 12 Jakub Karczyński – obaj z Zespo- wzięło udział 19 zespołów ze Sławna, łu Szkół w Sławsku. Zawodnicy ci otrzymali Sławska, Lejkowa, Szczeglina, Koło- statuetki ufundowane przez Zachodniopo- brzegu, Rosnowa, Wyszewa, Rosochy, morską Izbę Rolniczą. Jacinek, Rzeczycy oraz oczywiście z Polanowa – w sumie 56 zawodników i zawodniczek. Turniej sędziował pan Tomasz Kawalec. Rozegrano siedem rund, każdy zawodnik miał po 15 minut czasu do namysłu. Szczeglina: Paweł Ałkowski, Kajetan Woch i Najlepszy wynik i Puchar Starosty Kosza- Bartłomiej Kujaszewski. Trzecie miejsce za- lińskiego z dużą przewagą nad kolejnymi jęła kolejna drużyna ze Sławna: Zbigniew drużynami uzyskał zespół ze Sławna: Kor- Mielczarski, Dawid Piekarski, Bartłomiej dian Adamski, Piotr Rogalski i Krzysztof Kę- Glinka. Na szóstym miejscu uplasowała się dzierski. Drugie miejsce zajęła drużyna ze najlepsza drużyna z Polanowa, którą repre- 18 SPORT, TURYSTYKA, REKREACJA GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Szczypiornistki na medal Mielno. Dziewczęta ze Szkoły Podstawo- wej im. Leonida Teligii i z Gimnazjum im Mar- ka Kotańskiego z Mielna wywalczyły awans do półfinału wojewódzkiego Igrzysk Młodzie- ży Szkolnej i Gimnazjalnej. Pierwszy etap – Mistrzostwa Powiatu – odbył się 1 marca 2017 roku w hali Zespo- łu Szkół w Mielnie. W Igrzyskach Młodzieży Szkolnej brały udział: SP2 Sianów, SP Mścice i SP Mielno. Mieleńska drużyna w składzie: Julianna Legieć, Ewelina Ciesielska, Karoli- na Kurowska, Maria Lawrenc, Natalia Lidak Hofset, Nikola Guzińska, Kornelia Szymczak, Magdalena Mrzewa, Zuzanna Tchoryk, Zu- zanna Strach, Aleksandra Kurowska i Marce- lina Kędzierska wygrała wszystkie spotkania, zajmując tym samym I miejsce. W Gimnazjadzie, w której brały udział: Gimnazjum Sianów, Gimnazjum Polanów, Gimnazjum Mielno i Gimnazjum Dąbrowa, zawodniczki z Mielna również uplasowały się na I miejscu. Puchar i medale ufundował starosta powiatu koszalińskiego. Drugi etap, Mistrzostwa Rejonu Koszalin dla szkół podstawowych, odbył się w Bia- sińska, Dagmara Krysińska, Wiktoria Łuka- nr 4 z Koszalina. Półfinał województwa za- łogardzie (16.03.2017), a dla gimnazjów w siewicz, Aleksandra Wójtowicz, Aleksandra chodniopomorskiego odbędzie się 29 marca Pomianowie (17.03.2017). Dziewczęta z SP Żywuszko, Monika Cisyk, Paulina Kaczyńska, w Koszalinie. Mielno zajęły drugie miejsce, pokonując ze- Natalia Trąbka, Klaudia Rakowska i Katarzy- Gratulujemy zawodniczkom starszym i społy z Białogardu i Szczecinka. Gimnazja- na Mańkowska zajęły I miejsce, pokonując młodszym oraz trenerce mieleńskich drużyn listki w składzie: Julia Staszczyk, Oliwia Kry- drużyny z Pomianowa, Sławna i Gimnazjum – pani Elżbiecie Kopera. Rywalizowali zapaśnicy III Turniej Tenisa Stołowego w Wyszewie Gm. Manowo. 18 lutego 2017 r. w Wyszewie został rozegrany Trzeci Turniej Tenisa Stołowego. Miejscem rozgrywek była sala w Gminnym Ośrodku Kultury w Wyszewie. Turniej skierowany był do dzieci, młodzieży i dorosłych. Do udziału zgłosiło się wielu chętnych. Miejsce I zajął Marcin Chotkowski, miejsce II Jakub Chotkowski, natomiast miejsce III Julia Zawadzka. Wszyscy zwycięzcy zostali nagrodzeni pucharami, natomiast pozostali otrzymali dyplomy.

Polanów. 23 lutego w Hali Widowiskowo- -Sportowej w Polanowie odbył się Turniej Zapaśniczy o Puchar Burmistrza Polano- wa dla młodych pasjonatów tej dyscypliny sportowej. Gospodarzem zawodów była drużyna UKS GRAD Polanów. Ponadto udział w turnieju wzięły zespoły Gimsport Między- zdroje, UKS LOTNIK Rosnowo oraz ZKS Ko- szalin. Każda drużyna wystawiła do turnieju dziesięciu zawodników. Zgromadzeni na trybunach kibice obejrzeli łącznie 58 walk w ramach meczów. W ostatecznej klasyfikacji triumfował ZKS Koszalin. Drużyny otrzymały Puchary Bur- mistrza Polanowa, zawodników medalami udekorowali zastępca burmistrza Polanowa, Piotr Górniak, wraz z przewodniczącym Rady Miejskiej, Józefem Wilkiem. Ufundowaną przez starostę powiatu statuetkę najlepszego zawodnika otrzymała Kornelia Jachimow- ska (UKS LOTNIK Rosnowo). Ponadto przyznano ufundowaną przez burmistrza Polano- wa statuetkę najlepszego zapaśnika gminy Polanów. Otrzymał ją Mateusz Mentel. Nr 3 (194) Marzec 2017 XXXXXXXXXXXXX 19 20 XXXXXXXXXXXXX GAZETA ZIEMSKA – miesięcznik samorządowy Dodatek specjalny do bezpłatnego miesięcznika samorządowego Gazeta Ziemska zawierający informacje o projekcie i jego efektach oraz bieżących działaniach, realizowany na potrzeby projektu „Zwalczamy nowotwory - program profilaktyki nowotworowej w powiecie koszaliń- skim”. Dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014 oraz budżetu Państwa. Program PL13 Ograniczanie społecznych nierówności w zdrowiu - Operator Programu: Ministerstwo Zdrowia. Umowa nr 009/011/13/NMF/2015/00/2723/41.

Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 1

Realizacja koszalińskiej drogi życia w zawieszeniu „Szybciej, łatwiej i bezpieczniej” Rozmowa z Dariuszem Kalinowskim, wi- cestarostą powiatu koszalińskiego, o ko- nieczności kompleksowej budowy drogi ekspresowej S6.

• „Bez szóstki będą pustki” z takim sloganem na transparencie bierze Pan udział w marcowej pikiecie Platformy Obywatelskiej w Sławnie. Czy to tylko niezgoda na zawieszenie budowy S6 w kierunku Słupska i dalej do Trójmiasta? – Jesteśmy za kontynuacją budowy S6, bo to jedna z dróg życia dla całego regionu, a wynika to zwyczajnie z mapy komunikacyj- nej. Miasto Koszalin i powiat koszaliński w dzisiejszej sieci dróg są “białą plamą”, co nikomu stąd nie trzeba udowadniać. Budowa obwodnicy Koszalina i Sianowa trwa, co dobre dla regionu, ale za tym muszą iść dalsze kroki. Dlatego chcemy, aby droga od Karnie- szewic, przez Sławno i Słupsk do Gdańska, była kontynuowana. Nie tylko ze względu na to, że szybciej będziemy się poruszać, bo równie ważne jest bezpieczeństwo. Nie mamy lotniska pasażerskiego w Ze- grzu Pomorskim, więc szukamy okna na Ruch drogowy ma wpływ na wizerunek całe- – Wspieramy akcję gazetową “Głosu”. świat. Wielu z nas korzysta z portu lotniczego go regionu, a uciążliwe korki samochodowe Zbieramy podpisy non stop. W wydziałach w Gdańsku. Uczestnicy pikiety wskazują też latem temu nie służą. S6 jest ważna, bo w jej komunikacji osoby zainteresowane mogą je na racje ekonomiczne, bo choćby w Sławnie okolicach znajdują się kompleksy Słupskiej złożyć. Jest odzew. Każdy z nas jest użytkow- chcą godnie żyć w rodzinnych stronach. Specjalnej Strefy Ekonomicznej. To rzutuje nikiem dróg. Wszystkim nam więc zależy, aby Lotnisko w Gdańsku to nasz węzeł ko- na tworzenie nowych miejsc pracy i polep- szybciej, łatwiej i bezpieczniej się przemiesz- munikacyjny. Aby tam dotrzeć z Koszalina szenie się jakości życia. czać. Wcześniej Rada Powiatu Koszalińskiego potrzebujemy bardzo dużo czasu. Przy wy- podjęła w tej sprawie uchwałę intencyjną. budowanej S6, która stanie się drogą bez- • Jak Starostwo Powiatowe zabiega o re- pieczniejszą, będzie to znacznie łatwiejsze. alizację drogi S6? • Być może nie warto na pikietach kry- tykować rządzących hasłami, typu: “Łapy precz od S6” czy “Na Hoca meto- dy nie ma zgody”, a zjednywać posłów Posiedzenie Zarządu Stowarzyszenia ziemi koszalińskiej ponad podziałami politycznymi? Samorządowego S6 – Dla dobra sprawy chciałbym, żeby pro- 6 marca odbyło się kolejne posiedzenie Zarządu Stowarzyszenia Samorządowego S6, testy odbywały się wszędzie tam, gdzie in- w którym funkcję prezesa pełni prezydent Koszalina. Podczas posiedzenia Zarząd przyjął westycja została wstrzymana. Mamy popar- sprawozdania finansowe i merytoryczne z działalności Stowarzyszenia za 2016 r. oraz cie. Tu w Sławnie mijają nas kierowcy tirów i omówił bieżące sprawy związane z postępem prac nad realizacją trasy ekspresowej S6. samochodów osobowych. Podnoszą w górę Uwaga Zarządu poświęcona była przede wszystkim sprawie faktycznego wstrzymania palce na znak Victorii, co świadczy, że są z przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa ogłoszonych jesienią 2015 r. przetar- nami. Jesteśmy tylko wyrazicielami postula- gów na projektowanie i realizację odcinków drogi S6 od końca obwodnicy Koszalina i tów, o których rozmawiamy. Bijemy się o dro- Sianowa do Trójmiasta. Zarząd Stowarzyszenia S6 podjął specjalną uchwałę w tej spra- gę, która powinna być ważna dla wszystkich. wie, zwracając się do wicepremiera Mateusza Morawieckiego i Ministra Infrastruktury Liczymy, że po stronie rządzących przeważy i Budownictwa Andrzeja Adamczyka z apelem o prowadzenie polityki państwa wobec dobra wola ponad podziałami politycznymi. najbardziej wykluczonego komunikacyjnie obszaru kraju jakim jest Pomorze Środkowe zgodnie z przyjętą przez rząd w lutym br. „Strategią Odpowiedzialnego Rozwoju” i pilną • Dziękuję za rozmowę. realizację przez rząd trasy S6 w pierwotnym terminie wynikającym z Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023. Rozmawiał: Wiesław Miller Fot. autora 2 NA CELOWNIKU Kwartalnik Koszaliński

Kolejny sukces koszalińskiej Civitas Christiana Efektowny dom chrześcijański posłuży kościołowi, miastu, stowarzyszeniu Budowla w centrum miasta, obok kościoła Ks. bp. Edward Dajczak pobłogosławił nowy centrum miasta. Trzykondygnacyjny budy- św. Józefa zwraca uwagę niebanalną stylisty- dom chrześcijański zaznaczając, że wszystko, nek liczy ok. 1200 metrów kwadratowych po- ką, urodą, nowoczesnością. Po miesiącach co będzie się tutaj działo posłuży człowiekowi, wierzchni i ok. 5,5 tys. metrów sześciennych oczekiwań otworzyła swoje podwoje dla spo- celom statutowym Civitas Christiana. Zauwa- kubatury, co odpowiada powierzchni 8 budyn- łeczności koszalińskiej i zbiorowości katolików żył także: -„Mury są niezwykle ważne, ale to ków rodzinnych. Poddasze zostało przezna- świeckich z regionu. Stowarzyszenie Civitas tylko narzędzia do tego wszystkiego, co ma czone na cele mieszkalne. Jest jeszcze kilka Christiana doczekało się wreszcie godnej sie- się tu dziać”. wolnych lokali w budynku i rotundzie. Mogą dziby i centrum dyspozycyjnego wypełnione- Obiekt składa się z pięciu dużych lokali usłu- zostać wynajęte na prowadzenie określonej go – miejmy nadzieję – różnymi formami dzia- gowych. Prócz biur przygotowano też stosow- działalności. Zostanie więc rozpisany prze- łalności społecznej i edukacyjnej. ne zaplecze sanitarne, gospodarcze i szatnię. targ, który zadecyduje o przeznaczeniu tych W uroczystym otwarciu uczestniczyli przed- Zapewniono dobre warunki pracy sklepowi z pomieszczeń. W budynku zadbano o wysokie stawiciele władz państwowych i samorzą- dewocjonaliami, wydawnictwami i grafiką. standardy umożliwiające niepełnosprawnym dowych, środowisk kombatanckich, wojska, Dostępny jest także podziemny garaż na 10 swobodne poruszanie z wykorzystaniem win- nauki również artyści, twórcy, przedsiębiorcy. samochodów. Ozdobą obiektu jest niemal dy i podjazdów, posłuży również gościom i Dopisali goście i sympatycy stowarzyszenia, stuosobowa sala widowiskowa (możliwość uczestnikom imprez. architekci, urbaniści, przedstawiciele struktur dostawienia krzeseł). Stanie się na pewno Na koniec trzeba podziękować władzom powiatowych i gminnych z Białogardu, Słup- miejscem ciekawych konferencji naukowych, krajowym Stowarzyszenia Civitas Christiana ska, Piły, Kołobrzegu, Świdwina, Szczecinka, debat społecznych, spotkań dyskusyjnych, obecnym na uroczystości w osobach prze- Sławna. Nie zabrakło realizatorów i wykonaw- różnorodnych imprez dla szerszej publiczności wodniczącego Tomasza Nakielskiego i preze- ców budowy, wśród nich szefa firmy Kuncer o charakterze kameralnym. sa Grupy INKO SA Sławomira Józefiaka. Przed i architekta koncepcji całościowej Rajmunda Koszalin otrzymał nową, wielofunkcyjną ośmioma laty liderzy stowarzyszenia podjęli Rinka. Zasługą tych ostatnich jest to, że do- placówkę, dogodnie usytuowaną. Tworzy ona decyzję o realizacji tej inwestycji. Nie zabra- czekaliśmy się obiektu spełniającego nie tylko szanse na wzbogacenie oferty kulturalnej w kło im dobrej woli i determinacji w tym dziele, wymogi planu zagospodarowania przestrzen- również hojności w przekazywaniu niemałych nego, lecz także imponującego ładem archi- środków na całe przedsięwzięcie. Warto więc tektonicznym i smakiem estetycznym. pamiętać o zasługach fundatorów tej pięknej budowli. Społeczność koszalińska ma prawo o tym wiedzieć i nosić we wdzięcznej pamięci mecenasów domu chrześcijańskiego. Słowa uznania należą się wreszcie szefowi regionalnych struktur stowarzyszenia Ryszardowi Pilichowi, który czuwał codziennie nad pracami z właściwą sobie pedanterią, uporem, burzył czasami krew w żyłach wykonawców, dopingując ich do wyzwalania wszystkich rezerw. Część artystyczną pięknego wieczoru wy- pełniła Patrycja Baczyńska, laureatka kosza- lińskiego festiwalu pieśni religijnej, również wielu renomowanych wystąpień wokalnych na znanych scenach krajowych. Jerzy Rudzik fot. J. Banasiak Konsultacje społeczne w sprawie nazw ulic Koszalin. Rozpoczęły się dwuetapowe Konsultacje skierowane są do mieszkańców wybierać nową nazwę swojej ulicy (poprzez konsultacje społeczne w sprawie zmiany Osiedla „Na Skarpie” oraz Osiedla „Jedliny”. głosowanie). Wybór nowej nowych nazw ulic nazwy ulic w Osiedlu „Na Skarpie” (ul. Dą- Po zakończeniu zbierania propozycji no- odbędzie się w maju 2017 roku. Wg planów browszczaków i ul. A. Warskiego) oraz Osied- wych nazw ulic, Zespół do spraw nazew- stosowne projekty uchwał Rady Miejskiej lu „Jedliny” (ulic F. Zubrzyckiego i H. Sawi- nictwa ulic i placów sprawdzi złożone pro- z nowymi nazwami ulic powinny trafić pod ckiej). Z propozycją przeprowadzenia kon- pozycje pod względem merytorycznym i obrady jeszcze przed wakacjami. Samorzą- sultacji społecznych w tej sprawie wystąpił przygotuje listy nowych nazw ulic. W drugim dy mają czas na przeprowadzenie zmian do prezydent Piotr Jedliński, który chce, aby to etapie konsultacji mieszkańcy będą mogli września br. mieszkańcy zdecydowali o nowych nazwach. Konieczność zmiany nazw wynika z obowiąz- ku ustawowego nałożonego przez ustawę z dnia 1 kwietnia 2016 roku o zakazie pro- pagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego. Prezydent wysłał zaproszenia do udziału w konsultacjach i spotkaniach informacyjnych do około 2 tysięcy osób za- mieszkujących przy wymienionych ulicach. Pierwszy etap konsultacji – zbieranie propozycji nowych nazw ulic rozpoczął się 14 marca spotkaniem konsultacyjnym z miesz- kańcami Osiedla „Na Skarpie” (na zdjęciu), natomiast spotkanie z mieszkańcami Osied- la „Jedliny” odbyło się następnego dnia. Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 NA CELOWNIKU 3 Kobiety w samorządzie Rozmowa z Grażyną Wiater, wiceburmistrzem Bobolic

• Jak kobiety radzą sobie w samorządzie? • Trudno pogodzić rolę matki i zastępcy – Praca w samorządzie podlega przede burmistrza? wszystkim ciągłej ocenie przez mieszkańców, – W wielu zawodach, w których zawo- ale skoro na kolejną kadencję mieszkańcy dowo realizują się kobiety muszą one go- dokonali wyboru kobiety na stanowisko bur- dzić rolę matki z zawodowymi obowiązka- mistrza Bobolic - to można sądzić, że kobiety mi. Łatwiej jest, kiedy w naszych domach radzą sobie w samorządzie bardzo dobrze. czekają na nas mężczyźni, który potrafią wspierać nas kobiety na każdym stano- • Czy trudno jest być wiceburmistrzem wisku, potrafią dzielić się obowiązkami i - kobietą? Mężczyźni bez oporów wyko- dodatkowo motywować i wspierać swoje nują polecenia od przełożonej - kobiety? wybranki serca. – Praca z ludźmi wymaga budowania dobrych relacji. Staram się budować jak najlep- • Co dla pani oznacza bycie kobietą sze relacje z wszystkimi pracownikami, bez spełnioną i nowoczesną? względu na to czy jest to kobieta czy mężczy- – Każda z nas, kobiet indywidualnie musi zna. Takie życzliwe podejście do pracowników, sobie odpowiedzieć na pytanie, co daje jej moje pozytywne nastawienie i uśmiech powo- szość wysokiej kadry kierowniczej, to kobiety satysfakcję w życiu osobistym i zawodowym. dują, że polecenia przełożonego „nie bolą”. - burmistrz, wice i skarbnik gminy. Jako kobiety Każda z nas inaczej postrzega swoje szczęś- podzielamy pogląd wypracowywania wspól- cie, spełnia się w różnych życiowych rolach. • Pani współpracownicy to... nie wielu decyzji, które często są wynikiem Uważam, że spełniłam już swoją rolę jako – Zespół dobrych fachowców i życzliwych “burzy mózgów” i nie ważne czy są to pro- matka dwóch wspaniałych, dorosłych już osób, na które zawsze mogę liczyć. pozycje kobiety czy mężczyzny. Mądrych rad córek, teraz “odgrywam” rolę babci... Przy- zawsze warto słuchać, bo przecież nie mamy szedł czas aby pomyśleć tylko o swoich po- • Sądzi pani że kobiety bardziej nadają monopolu na wiedzę. Myślę, że trudno byłoby trzebach, dlatego też próbuję pogodzić obo- się do pracy w urzędach niż mężczyźni? działać w samorządzie w otoczeniu mężczyzn, wiązki wynikające z pracy z własnymi ma- – Nie oceniam ludzi w kategoriach ich płci, którzy na każdym kroku z tobą rywalizują i rzeniami. Staram się dużo ruszać fizycznie, wolę dzielić ludzi na tych, którzy mają wiedzę starają się udowodnić, że nie radzisz sobie w pływam, zwiedzam nasz kraj oraz spotykam lub jej nie posiadają, na tych, którzy mają do- różnych sytuacjach. I tu z moich obserwacji i się ze swoimi przyjaciółmi. I taka jest no- świadczenie i tych którym go brakuje. Tak jak mojego doświadczenia - my kobiety działamy woczesna kobieta - zna swoją wartość, wśród mężczyzn tak i wśród kobiet są osoby, z większą rozwagą, mniej emocjonalnie, a w spełnia swoje marzenia, dba o własne które sprawdzają się w pracy w samorządzie. sytuacjach kryzysowych jesteśmy opanowane zdrowie, podróżuje, poznaje ludzi oraz Nasz bobolicki samorząd jest na pewno specy- i zachowujemy uśmiech na twarzy, co często nie boi się nowych wyzwań. ficzny choćby z tego właśnie względu, że więk- jest “lekiem”, który naprawdę działa. Rozmawiał: Tomasz Wojciechowski Termomodernizacja pięciu budynków Politechniki Koszalińskiej Politechnika Koszalińska rozpoczyna Inwestycje obejmują powstanie dwóch na systemy podtrzymania zasilania sieci termomodernizację pięciu swoich bu- małych elektrowni fotowoltaicznych, wy- komputerowych – wyjaśnia dr Artur Wez- dynków: A, B i C w kampusie przy uli- mianę źródeł światła na energooszczędne, graj. – Mam na myśli zasilenie laboratoriów, cy Śniadeckich 2 oraz A i B w kampusie modernizację systemów wentylacyjnych, pomieszczeń biurowych. Nie zaspokoi to przy ulicy Kwiatkowskiego 6. klimatyzacyjnych i termomodernizację, czyli oczywiście potrzeb energetycznych całego Projekty – z pozytywnym wynikiem – dodatkowe ocieplenie, które zmniejszy zuży- kampusu, będzie stanowić tylko uzupełnie- znalazły się na liście konkursu ogłoszone- cie energii i – poprzez wykonanie nowej ele- nie, ale jeżeli sprawdzi się, pójdziemy w go w ramach Osi Priorytetowej I Programu wacji – poprawi wygląd zewnętrzny uczelni. tym kierunku. Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. – Produkowana w ten sposób energia bę- Koszt realizacji projektów to 7,5 milio- Umowy na dofinansowanie, kanclerz uczel- dzie zużywana na potrzeby uczelni, głównie na złotych. 85 proc. kwoty stanowią unijne ni dr Artur Wezgraj, podpisał źródła finansowania. w grudniu 2016 i w styczniu – Piętnaście procent kosz- 2017 roku – w siedzibie Na- tów plus wartość podatku vat rodowego Funduszu Ochro- musimy, jako uczelnia, zainwe- ny Środowiska i Gospodarki stować, ale warto, choćby dla Wodnej w Warszawie. efektu ekologicznego i przy- – Ta inwestycja to w istocie szłych oszczędności – podsu- dwa różne projekty i większy mowuje kanclerz Politechniki zakres prac niż przy samej Koszalińskiej. termomodernizacji – mówi Kiedy uczelnia odczuje rezultat kanclerz. – Chodzi przede zmniejszenia kosztów utrzyma- wszystkim – jak w nazwach nia obiektów po modernizacji? projektów – o „Zwiększenie – Od razu, czyli od następnego efektywności energetycznej roku rozliczeniowego – twierdzi budynków”. Chcemy nie tyl- dr Artur Wezgraj. ko zmniejszyć zużycie energii zarówno cieplnej, jak i elek- (mg) trycznej, lecz również trochę Fot. Adam Paczkowski, jej produkować. MNiSW 4 WARTO WIEDZIEĆ Kwartalnik Koszaliński Klient nasz pan? Nie zawsze

Rozmowa z Arkadiuszem Janzem, powiatowym rzecznikiem konsumentów

• Ochrona praw konsumentów to waż- ny obowiązek większości współczes- nych państw wobec swoich obywateli. 15 marca obchodziliśmy światowy i europejski dzień konsumenta. Także w Polsce do tego zagadnienia przywiązu- je się wielką wagę. We wszystkich po- wiatach i miastach na prawach powiatu funkcjonują rzecznicy konsumentów. Z czego to wynika? – Wynika to w sposób oczywisty z funk- cji państwa jako podmiotu zapewniającego swoim obywatelom ochronę i bezpieczeń- stwo w wielu dziedzinach życia, także w sferze relacji konsumenckich. Formalnie wynika to z ustawy o samorządzie powiatowym, gdzie jednym z zadań powiatu jest właśnie ochrona praw konsumenta. Ważne akty prawne regulujące te kwestie to m.in. ustawa o ochronie konkurencji i konsumen- tów, przepisy Kodeksu Cywilnego, prawo bankowe, telekomunikacyjne, pocztowe, energetyczne, ustawy o kredycie konsu- menckim, o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, o świadczeniu usług drogą elektroniczną, o zbiorowym zaopa- trzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, o cenach, a nawet o języku polskim. Wszystkie one mają na celu ochronę praw i interesów konsumentów, jednakże – niestety – nie zawsze pozwalają na skutecz- Na zdjęciu: rzecznik konsumentów, Arkadiusz Janz w trakcie udzielania porady ną ochronę tych praw.

• W dużej mierze to zależy od pana, • Ilu rocznie porad pan udziela i czy To skutkowało natychmiastowym kontaktem. czym zajmuje się rzecznik konsumen- śledzi bieg spraw od interwencji aż do Ostatecznym sposobem jest też skierowanie tów? rozstrzygnięcia? sprawy do sądu. W ubiegłym roku przygoto- – Podstawowym zadaniem rzecznika jest – Od stycznia do grudnia ubiegłego roku wałem kilkanaście pozwów i tylko w nielicz- zapewnienie bezpłatnego poradnictwa kon- udzieliłem ponad dwa i pół tysiąca porad i nych przypadkach strony złożyły sprzeciwy sumenckiego i udzielenie informacji prawnej informacji prawnych, najwięcej telefonicz- do wydanych sądowych nakazów zapłaty. w zakresie ochrony interesów konsumen- nie, przeszło tysiąc osobiście oraz pisem- tów. Z własnej praktyki mogę powiedzieć, nie i mailowo. W trakcie porad osobistych • Poza bieżącą obsługą interesantów że liczba konsumentów zgłaszających się po często sporządzałem na miejscu dokumen- prowadzi pan aktywną działalność edu- pomoc jest nieustannie wysoka. Świadczyć ty umożliwiające konsumentom dalsze do- kacyjną. Spotyka się pan z młodzieżą, to może, z jednej strony o fakcie częstego chodzenie roszczeń. W każdym przypadku pisze artykuły poradnicze w lokalnej łamania przez przedsiębiorców praw konsu- podejmowane kroki zależały od sytuacji. prasie m.in. w Gazecie Ziemskiej. Czy menckich, a z drugiej o sukcesywnym wzro- Jeśli działania reklamacyjne nie przynosiły to też należy do obowiązków rzecznika ście świadomości konsumenckiej. skutku, występowałem do przedsiębiorcy konsumentów? wskazując błędy formalno-prawne, żąda- – Rzeczywiście, staram się być obecny • Jak wygląda pańska praca i z jakimi jąc wyjaśnień bądź proponując polubowne w mediach z problematyką konsumencką, problemami najczęściej zgłaszają się rozwiązania. W 2016 roku takie sytuacje spotykam się z ludźmi wszędzie tam, gdzie interesanci? zdarzyły się 57 razy i – nie bez satysfak- można rozmawiać na ten temat. Uczestniczę – Porad udzielam zarówno osobiście w cji – mogę stwierdzić, że większość (ok. w licznych debatach i konferencjach poświę- siedzibie biura w Starostwie Powiatowym w 75%) spraw doczekała się pozytywnego conych tym zagadnieniom. Docieranie ze Koszalinie (p. 416), jak i telefonicznie oraz załatwienia. świadomością konsumencką do możliwie pisemnie (w tym przez Internet). Problemy najszerszej grupy mieszkańców naszego z którymi zgłaszają się konsumenci są bar- • Czy wśród przedsiębiorców byli tacy, powiatu traktuję jako najważniejszą część dzo różne. Najczęściej dotyczą one roszczeń którzy nie reagowali na wezwania swojej pracy. Nieustanie też sam się szkolę, wynikających z umów sprzedaży, głównie rzecznika lub ignorowali jego argumen- biorąc udział specjalistycznych kursach i se- obuwia, odzieży, sprzętu AGD i RTV, wypo- ty? Czy jest na nich jakiś sposób? minariach, bo trzeba pamiętać, że zarówno sażenia mieszkań etc. Wiele interwencji do- – Zdarzały się takie przypadki. Wówczas przepisy prawa, jak i praktyka relacji konsu- tyczy usług telekomunikacyjnych i interne- korzystałem z zapisu ustawy o ochronie menckich jest procesem dynamicznym, pod- towych, ubezpieczeń, bankowych, dostaw konkurencji i konsumentów, który nakłada legającym nieustannym zmianom. energii, gazu, ciepła czy wody oraz umów na przedsiębiorcę obowiązek ustosunkowa- zawieranych poza lokalem przedsiębior- nia się do opinii rzecznika pod rygorem kary • Dziękuję za rozmowę. stwa i na odległość. grzywny w kwocie nie mniejszej niż 2 tys. zł. Jerzy Banasiak Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 EDUKACJA 5 Duńczycy pomagają naszym szkołom Pod koniec 2014 roku pojawili się w szkole tem, to do przewiezienia kolejnych darów w Łeknie z sondażową wizytą, dwaj panowie potrzebowaliśmy już ciężarówki. Z pomocą z Danii, związani z Firmą ORFO z Będzinka. przyszedł nam p. Krzysztof Stormann, Chcieli się zorientować, czy jesteśmy zainte- współwłaściciel firmy Vimobilia z Trzebiato- resowani, co prawda używanymi, ale abso- wa. lutnie przydatnymi do dalszego wykorzysta- Dzięki darom z Danii, ale także własnym nia zestawami komputerowymi. Oferowała staraniom (spory w tym udział naszej Rady je nam nieodpłatnie Skanderborg Odder Rodziców), śmiało możemy stwierdzić, że Center for Uddannelse. Zastanawialiśmy się nasi uczniowie mają obecnie warunki do na- bardzo krótko, bo te które mieliśmy otrzy- uki, których mogą im pozazdrościć ucznio- mać, choć używane miały znacznie lepsze wie z innych szkół. W pierwszym etapie, tab- parametry techniczne, od tych w naszej, lice multimedialne zamontowaliśmy w każ- szkolnej pracowni internetowej. Przystaliśmy dej klasie drugiego poziomu edukacyjnego. oczywiście na tą propozycję. Uroczyste prze- Po roku zaczęliśmy ich instalowanie także w kazanie 10 zestawów i projektora multime- klasach edukacji wczesnoszkolnej. Na koniec dialnego odbyło się na początku marca 2015 roku szkolnego 2015/2016 wyposażyliśmy w r. z udziałem Wójta naszej gminy p. Henryka nie wszystkie sale lekcyjne. Brody. W listopadzie 2015 r. kolejny raz gościli- Jak się okazało to był dopiero początek. śmy w naszej szkole p. Jorgena Hesselbjerga. W czasie wakacji dotarła do nas kolejna Tym razem towarzyszył mu jego brat. Pano- dostawa darów ze Skanderborg. Było to 12 wie po obejrzeniu szkoły, z uznaniem wypo- zestawów komputerowych, cztery tablice in- wiadali się o sposobie zagospodarowania teraktywne, rzutnik multimedialny, a także przez nas ofiarowanego wcześniej sprzętu. krzesła i stoliki uczniowskie z regulowaną Nie przyjechali jednak z pustymi rękoma. wysokością. Także tym razem przywieźli zestawy kom- O ile pierwsze komputery pan Jorgen puterowe. Chęć ich przejęcia wyraził obecny Hesselbjerg przywiózł do nas własnym au- na spotkaniu p. Leszek Lenarcik, dyrektor Zespołu Szkół z sąsiednich Mścic. Tam rów- nież trafiła wkrótce pokaźna dostawa krzeseł i stolików uczniowskich. Na koniec spotkania, obecny na nim p. Henryk Broda – Wójt Gminy Będzino, ofiarował naszym gościom w dowód uznania drobne upominki związane z naszą gminą. Jako szkoła także wyraziliśmy swoją wdzięczność, przyznając p. Jorgenowi hono- rowy tytuł: Przyjaciela Naszej Szkoły. Sto- sowną uchwałę Rady Pedagogicznej, wraz z okolicznościową statuetką odebrał osobiście na uroczystym apelu we wrześniu bieżącego roku szkolnego. Pan J. Hesselbjerg kontynuuje swoją dzia- łalność charytatywną, rozszerzając ją na kolejne szkoły z naszej gminy. Duńskie dary: sprzęt komputerowy i meble szkolne trafiły również do szkół w Dobrzycy i Tymieniu, a także na nowo wybudowaną przystań że- glarską w Podamirowie nad J. Jamno. Bogdan Wojsa Wyłowione talenty Gm. Manowo. 14 grudnia 2016 r. kilkoro uczniów klasy V i VI Szkoły Podstawowej w Bo- ninie przystąpiło do zimowej edycji Ogólnopolskiego Konkursu Alfik Humanistyczny. Wyda- rzenie zorganizowano w ramach programu edukacyjnego „Łowimy Talenty”, który jest formą wsparcia szkół w zakresie odkrywania i rozwijania uzdolnień dzieci i młodzieży. Patronat nad programem objęła Politechnika Wrocławska. Uczniowie z Bonina przez 60 minut, rozwiązywali przysłane przez organizatorów testy. Sprawdzały one wiadomości na różnych płaszczyznach: czytania ze zrozumieniem, wiedzy z gramatyki, ortografii, literatury, poetyki oraz językoznawstwa. Trud i wysiłek, jaki został włożony w przygotowania do konkursu opłacił się. Uczniowie Szkoły w Boninie osiągnęli bardzo wysokie wyniki, nie tylko w skali województwa, ale i kraju. Szczególną uwagę należy zwrócić na wynik uczennicy kl. V Marty Urbanowicz, która w klasyfikacji krajowej osiągnęła najlepszy wynik spośród wszystkich uczestniczących w konkursie piątoklasistów. Natomiast uczennica kl. VI, Aleksandra Marczak, udzieliła prawie 82% poprawnych odpowiedzi. Pozwoliło to jej uplasować się na 74 miejscu w województwie zachodniopomorskim i 482 miejscu w kraju. Magdalena Zabuska 6 SPORT Kwartalnik Koszaliński

Ta historia będzie o architektach... Architektach Handballu, czyli - piłki ręcznej. Tak właśnie nazywa się autorski projekt grupy koszalińskich trenerów, mający na celu zainteresowanie najmłodszych tą dyscypli- ną i budowanie podstaw ich szkolenia. Architekci

Na parkiecie hali sportowej PolitechnikiHANDBALLU dzonym propagatorem sportu wśród dzieci właśnie… Dariusz Dworaczyk. Koszalińskiej przy Racławickiej biega ponad i młodzieży. „Architekci Handballu” to nie Dziś już wszystkie skończyły kariery, ale setka dzieci. Mecze na kilku małych boiskach pierwszy projekt tego szkoleniowca. Już od nie da się ukryć, że magia nazwisk przycią- są zacięte, emocji nie brakuje – walka na ca- kilku lat, z jego inicjatywy działa także Aka- ga, a wspólne treningi z gwiazdami polskie- łego. Tak właśnie wyglądają rozgrywki Mini demia Sportu „Radosny Sportowiec”, dla go szczypiorniaka to prawdziwa frajda. Te z Ligi Piłki Ręcznej, tradycyjnie już wieńczącej przedszkolaków i uczniów najmłodszych klas kolei nie szczędzą swoich sił, by zademon- kolejny miesiąc zajęć „Architektów Handbal- podstawówki, ale i ich rodziców, która łącząc strować wszystkie te elementy, które trzeba lu”. Rywalizują uczniowie czwartych klas elementy zabawy i sportu uczy zamiłowania poznać, by opanować podstawy piłki ręcznej. szkół podstawowych i młodsi, nie tylko z po- do aktywnego, rodzinnego spędzania czasu. - To jest sport, który rozwija całe ciało – wiatu koszalińskiego, ale także ościennych, Na opisanie wszystkich innych pomysłów mówi Iwona Cywińska – Oczywiście, jeśli de- dziewczęta i chłopcy. pana Darka nie starczyłoby miejsca, powróć- cydujemy się na piłkę ręczną, najistotniejsze są elementy specyficzne dla tej dyscypliny, ale nie mniej ważne jest to, że łączy ona w sobie też elementy ogólnorozwojowe, a to w przypadku dzieci ma kapitalne znaczenie. - Jest dynamika, jest siła, jest sprawność, także - wszystko w jednym, ale jest też inteli- gencja, bo na parkiecie trzeba przede wszystkim myśleć – dodaje Aleksandra Kobyłecka. Choć więc to jeszcze zabawa, to już tak- że lekcja taktyki i boiskowej współpracy. I najmłodsi szybko to rozumieją – jak Michał z Mielna, który nie ma wątpliwości, za co polu- bił szczypiorniaka. - Bo to jest gra zespołowa. Tu liczy się współpraca. Nawet jeśli nie za bardzo lubimy któregoś z kolegów z drużyny, to wszystkie złe sprawy zostawiamy w szatni, a tu działa- my wspólnie, dla dobra całego zespołu. Pomysł koszalińskich szkoleniowców doce- nił Związek Piłki Ręcznej w Polsce, obejmując „Architektów Handballu” swoim patronatem. Zrobiło się o nim głośno nie tylko w Polsce. Ostatnio na zajęciach gościł bowiem trener klasy mistrzowskiej Europejskiej Federacji Pił- ki Ręcznej, Reidar Moistad. Norweg, który w swojej szkoleniowej karierze ma także epizod z drużyną Energi AZS Koszalin w polskiej eks- traklasie, poprowadzi indywidualne treningi z wyróżniającymi się uczestnikami Mini Ligi. - Bo to jest nasze hobby – mówi z powagą my więc do piłki ręcznej. Do współpracy w - Jestem przekonany, że wiele zawodni- dziewięcioletnia Karina - i możemy wszyst- ramach „Architektów Handballu” trener czek i zawodników, którzy brali udział w kim pokazać, co umiemy. - Po prostu się faj- Dworaczyk zaprosił między innymi Iwonę projekcie „Architekci Handballu” i Mini Lidze nie bawimy – dodaje jej rówieśnik, Karol. Cywińską, Aleksandrę Kobyłecką i swoją Piłki Ręcznej za parę lat wspomni, że to były Organizatorem Mini Ligi jest Koszaliński żonę, Joannę. To jednak żadne kumoterstwo ich pierwsze kroki, pierwsze rzuty, pierwsze Uniwersytet Dzieci i Młodzieży Politechniki – Joanna Dworaczyk to jedna z najwybitniej- emocje, pierwsze wygrane – mówi Dariusz Koszalińskiej, a współorganizatorem - Klub szych zawodniczek w historii polskiej piłki Dworaczyk - I może kiedyś ktoś z nich zasili Uczelniany AZS. Cel – jasny: promocja pił- ręcznej, wielokrotna reprezentantka Polski. reprezentację Polski. ki ręcznej wśród najmłodszych. Dlatego, Biało – czerwone barwy przywdziewały też I jeszcze jedna ważna informacja: zajęcia nie wynik jest tu najważniejszy, ale samo dwie pozostałe panie, a wszystkie razem w Klubie Uczelnianym AZS Politechnika Ko- uczestnictwo i możliwość rywalizacji ze swo- stanowiły niegdyś o sile drużyny AZS-u Po- szalińska są otwarte dla wszystkich czwarto- imi rówieśnikami w tej coraz popularniejszej litechnika Koszalińska, zdobywcy Pucharu klasistów i młodszych. Swoich sił więc może w Koszalińskiem dyscyplinie sportu. Polski w 2008 roku i brązowego medalisty spróbować tu każdy dzieciak, także spoza Jednak żeby rozgrywki zorganizować i mistrzostw Polski w 2013 roku. Podwaliny Koszalina. przeprowadzić – najpierw trzeba wszystko pod te sukcesy zaś, wraz z trenerem Walde- Sławomir Pankowski wymyślić. Dariusz Dworaczyk jest niestru- marem Szafulskim kładł nie kto inny, tylko fot. Marek Michałek Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 WRAŻLIWOŚĆ 7 IV Charytatywny Turniej Halowej Piłki Nożnej – Gramy dla Ani W dniach 3-4 marca w hali sportowej, O szczegóły dotyczące Turnieju poprosi- przy Zespole Szkół w Mielnie, odbył łem Panią sierżant Beatę Gałkę: się IV Charytatywny Turniej Halowej W mieleńskiej hali sportowej do boju sta- Piłki Nożnej o Puchar Burmistrza Miel- nęły drużyny reprezentujące Komendę Miej- na pod hasłem „Gramy dla Ani”. Jego ską Policji w Koszalinie i komendy powiato- głównym celem było zebranie środków we ze Szczecinka, Myśliborza, Stargardu, finansowych na pomoc w leczeniu Ani Kołobrzegu, Białogardu i Gryfic, a także Trojanowskiej, która zmaga się z choro- strażacy z Koszalina i Białogardu oraz żoł- bą nowotworową, pod ścisłą kontrolą i nierze z 8 Pułku Przeciwlotniczego. Emocje opieką lekarzy szczecińskich. Obecnie i sportowa rywalizacja towarzyszyły wszyst- przygotowuje się do matury w I Liceum kim uczestnikom Turnieju. Ogólnokształcącym w Koszalinie. Drogą sportowej eliminacji, w myśl zasady fair play, z gry odpadały kolejne drużyny. Ania związana jest z Mielnem poprzez Klub Ostatecznie zwyciężyli koszalińscy strażacy Morski TRAMP, to tutaj rozpoczęła swoją pokonując w finale drużynę z KPP w Gryficach. przygodę żeglarską. Jeszcze przed chorobą Natomiast trzecie miejsce zajęli reprezentanci odbyła kilka rejsów morskich, z których naj- KPP w Szczecinku. Jednak wszyscy zawodnicy ciekawszym był ten na „Pogorii”, do portów zgodnie uznali, że zwycięzcą turnieju może być francuskich i włoskich. Miłość do żagli Ania tylko Ania, której życzyli wygranej z chorobą. „odziedziczyła” zapewne po mamie, która I chociaż IV Charytatywny Turniej Halowej należąc do KM TRAMP pływała w rejsy na Piłki Nożnej przeszedł już do historii, to ko- jachtach „Wojewoda Koszaliński”, „Pogoria”, szalińscy policjanci nie powiedzieli jeszcze „Pietrek”. I po dziadku, również żeglarzu i ostatniego słowa. Zapewniają, że za rok działaczu KM TRAMP, który ma patent kapi- Na zdjęciu: Ania z mamą i dziadkiem spotkają się na Turnieju ponownie, w jeszcze tana jachtowego. większym gronie. W Turnieju, zorganizowanym przez kosza- mł. insp. Henryk Fabian, który życzył piłka- Życzę Ani szybkiego powrotu do zdrowia, lińskich policjantów, udział wzięło 14 drużyn. rzom sukcesów w sportowej rywalizacji, a wielu wspaniałych rejsów i, obowiązkowo, Oficjalnego otwarcia Turnieju dokonał Ko- kibicom i sympatykom tej dyscypliny sportu połamania pióra na maturze! mendant Komisariatu Policji II w Koszalinie emocjonujących wrażeń. Hilary Kubsch

Przedszkole dla dzieci z autyzmem i Zespołem Aspergera Pierwszym pojawiającym Od 2014 roku w Koszali- przedszkolaki rozwijające się prawidłowo, jak się skojarzeniem na dźwięk nie przy ul. Seminaryjnej 2A, również ponadprzeciętnie zdolne. Mimo róż- słowa przedszkole jest bu- istnieje pierwsze w naszym nic rozwojowych dzieci, wśród wszystkich, dynek, a w nim bawiące się województwie Przedszkole kształtowane jest poczucie przynależności, dzieci. Zadaniem przedszkoli Integracyjno-Terapeutyczne zapewnienie lepszych szans edukacyjnych było – i jest – przygotowanie „Miś”. W tej placówce reali- poprzez wspieranie ich ciekawości, aktyw- dziecka do nauki w szkole zowane są założenia edukacji ności i samodzielności, a także kształtowa- oraz pomoc pracującym ro- włączającej, zapewniającej nie tych wiadomości i umiejętności, które są dzicom w zapewnieniu dzieciom opieki wy- wszystkim dzieciom, niezależnie od ich po- ważne w edukacji szkolnej. Wszystko oparte chowawczej. Ponadto, zapewnienie dzieciom ziomu rozwoju psychofizycznego, zdolności o naczelne zasady, m.in.: dobro dziecka, in- właściwych warunków rozwoju fizycznego, oraz indywidualnych potrzeb – wychowanie dywidulane podejście do przedszkolaka. umysłowego, emocjonalnego i społecznego, i edukację w środowisku lokalnym w ścisłej www.przedszkoleintegracyjnemis.pl wyrównywanie ewentualnych braków i opóź- współpracy z rodzicami i specjalistami nie- www.facebook.com/przedszkole-inte- nień w tym zakresie. Obecnie, coraz częściej zbędnymi dla zapewnienia potrzeb dzie- gracyjno-terapeutyczne-mis stawiane są diagnozy w zakresie zaburzeń cka. Do tego przedszkola uczęszczają także Marlena Wieńska-Pietrzak rozwojowych dzieci. To z kolei, sprawia, że przedszkolaki wymagają intensywnej pracy ze specjalistami, w celu zminimalizowania trudności, z jakimi przyszło im się zmierzyć. Aktualnie w Polsce częściej mówi się o au- tyzmie i Zespole Aspergera (ZA). Są to tak zwane, całościowe zaburzenia rozwoju. Kry- teriami diagnostycznymi ukazującymi spek- trum autyzmu i Aspergera są trudności m.in. w zakresie: mowy, wyrażania własnych potrzeb, nawiązywaniu kontaktu z drugą osobą, jak również nietypowe zachowania, reakcje oraz schematyczna zabawa. W codziennym życiu, wystarczy, aby człowiek się przeziębił i już odczuwa dyskomfort, spadek chęci do działania etc. Natomiast, ani autyzm, ani ZA nie jest chorobą, co oznacza brak możliwo- ści leczenia. W tych przypadkach mówi się o terapii – przede wszystkim – pedagogicznej, psychologicznej, logopedycznej oraz Inte- gracji Sensorycznej. 8 PEDAGOGIKA Kwartalnik Koszaliński

Diagnoza i terapia Integracji sensorycznej w Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Koszalinie OKIEŁZNĄĆ ZMYSŁY Metoda Integracji Sensorycznej jest aktu- obserwatorami zabaw swoich kolegów. – niezdarność ruchowa, częste potykanie się, alnie jedną z najpopularniejszych metod te- Każdy posiada integrację sensoryczną. U – niska samoocena dziecka, przygnębienie, rapeutycznych, z powodzeniem stosowaną wielu osób można zaobserwować jej niewiel- obawa przed niepowodzeniem i wycofywanie również w Powiatowej Poradni Psychologicz- kie dysfunkcje Problemem są zaburzenia inte- się z nowych zadań oraz w doprowadzaniu za- no-Pedagogicznej w Koszalinie. Powstała w gracji sensorycznej nasilone w stopniu, który dań do końca, latach 60 ubiegłego wieku w Stanach Zjed- utrudnia funkcjonowanie dziecka i jego rodzi- – niechęć do nawiązywania przyjaźni, noczonych. Jej twórczynią była Jeane Ayres ny, który odbiera dziecku radość. – trudności w nabywaniu umiejętności samo- – psycholog i terapeuta zajęciowy. Rozpo- Procesy przetwarzania sensorycznego ak- obsługowych, wszechniona w różnych krajach, również w tywizują się już w okresie płodowym i funk- – brzydkie pismo, Polsce ciągle przeżywa złoty okres. Stosują ją cjonują przez całe nasze życie. W związku z – napady złości, płaczu, trudności w wycisza- wykwalifikowani terapeuci integracji senso- tym zaburzenia integracji sensorycznej moż- niu się. rycznej, będący specjalistami z różnych dzie- na zaobserwować w każdym wieku. Również Niemowlęta z zaburzeniami integracji senso- dzin - fizjoterapeuci, logopedzi, pedagodzy, w niemowlęctwie. rycznej mogą objawiać: co wynika z faktu, że integracja sensoryczna Do najczęściej zgłaszanych objawów zabu- – niechęć do przytulania, wpływa na funkcjonowanie człowieka w róż- rzeń integracji sensorycznej zgłaszanych przez – niechęć do ssania piersi, nych obszarach jego życia. Rodziców przychodzących do naszej Poradni są: – nieprawidłowości w rozwoju ruchowym w Metoda Integracji Sensorycznej opiera się – trudności z jedzeniem i spaniem, pierwszym roku życia, na diagnozie i terapii zaburzeń przetwarzania – nadwrażliwość na hałas, dotyk, zapach, – małe zainteresowanie zabawkami i przed- sensorycznego. Czym zatem jest przetwarza- – niechęć do bycia przytulanym, dotykanym miotami w otoczeniu, nie sensoryczne? przez inne osoby niż mama, tata, do chodze- – niechęć do bycia przebieranym, Żyjemy w świecie sensorycznym. Nasz or- nia za rękę, – trudności w wyciszeniu się. ganizm ciągle odbiera wrażenia (bodźce ze środowiska, które następnie przetwarzane są w naszym mózgu, abyśmy mogli w konse- kwencji wygenerować najlepszą odpowiedź adaptacyjną, na przykład: gdy się ukłujemy, natychmiast cofamy rękę, słysząc sygnał ostrzegawczy, czy jakikolwiek dźwięk od- wracamy się w kierunku źródła dźwięku, gdy ktoś na nas wpadnie, przesuwamy swój śro- dek ciężkości tak, aby odzyskać równowagę. Wszystkie podejmowane przez nas w sposób efektywny aktywności wymagają sprawne- go przetwarzania sensorycznego, w którym uczestniczą nasze układy zmysłów – zmysł dotyku, zmysł przedsionkowy – potocznie zwany zmysłem równowagi, zmysł proprio- cecji, często określany zmysłem „czucia głę- bokiego oraz zmysły wzroku, słuchu, a także smaku i węchu. Zmysłom dotyku, czucia głę- bokiego i przedsionkowemu współpracującym z układem wzrokowym i słuchowym przypisu- je się szczególną rolę w rozwijaniu przez dzie- Katarzyna Bober fizjoterapeuta – terapeuta Integracji Sensorycznej cko sprawności ruchowej, a także wpływ na nabywanie umiejętności w zakresie czytania, pisania, naukę matematyki oraz na rozwój – opór przed zabiegami higienicznymi typu: Diagnoza integracji sensorycznej, prowa- mowy dziecka. Istnieje bardzo silny związek mycie twarzy i głowy, czesanie, obcinanie pa- dzona w Powiatowej Poradni Psychologicz- pomiędzy przetwarzaniem sensorycznym, a znokci, mycie zębów, no-Pedagogicznej opiera się na kilku spot- trudnościami w koncentracji uwagi u dzieci. – trudności w koncentracji uwagi, szcze- kaniach z rodzicem i dzieckiem. Niekiedy Procesy przetwarzania sensorycznego wpły- gólne widoczne przy zajęciach stoliczko- kontynuowana jest w ramach zajęć terapeu- wają pośrednio na funkcjonowanie społeczne wych w przedszkolu, czy w czasie pracy tycznych. W czasie diagnozy terapeuta zbiera i emocjonalne dzieci, czego przejawem może na lekcji, informacje na temat rozwoju i funkcjonowa- być trudność w rozwijaniu zabawy grupowej u – nadruchliwość dziecka niekiedy powiązana nia dziecka, obserwuje aktywność dziecka w dzieci z nadwrażliwością dotykową, które nie z podejmowaniem zachowań ryzykownych; zabawie oraz ocenia jego umiejętności wyko- lubią być dotykane przez inne dzieci lub mają dziecko jest w ciągłym ruchu, rzystując próby diagnostyczne. kłopoty z kontaktem fizycznym z różnymi fak- – dziecko wydaje się być słabsze, bardziej W przypadku stwierdzenia zaburzeń inte- turami, materiałami, z których są wykonane wiotkie niż rówieśnicy, męczliwe, gracji sensorycznej wskazane jest objęcie zabawki lub tolerancją piasku w piaskownicy, – powolność, dziecka terapią. Zajęcia takie, aby były sku- czy też dzieci z nadwrażliwością słuchową, – lęk przed oderwaniem się od podłoża, związany teczne powinny odbywać się raz w tygodniu, źle tolerujące dźwięki w grupie dziecięcej. na przykład z wejściem na kilka stopni drabinki, a niekiedy również częściej. Terapia prowa- Na skutek trudności w rozwoju motorycznym, – choroba lokomocyjna, dzona powinna być do momentu uzyskania dzieci z zaburzeniami przetwarzania senso- – trudności w rozwijaniu zabawy – zarówno poprawy w funkcjonowaniu dziecka. W Powia- rycznego gorzej wypadają w aktywnościach samodzielnej jaki i z innymi dziećmi, towej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej ruchowych, na przykład w bieganiu, grze w – trudności motoryczne (dziecko funkcjonu- w Koszalinie diagnoza i terapia integracji sen- piłkę, jeździe na rowerze, tańcu. Z powodu je gorzej po względem ruchowym niż jego sorycznej realizowana jest w ramach Wczes- swojej mniejszej sprawności fizycznej, cza- rówieśnicy; słabiej biega, ma trudności w nego Wspomagania Rozwoju oraz jako terapia sem nawet niezdarności nie są atrakcyjnymi nauczeniu się jazdy na rowerze, w grze w niezależna od tej formy. partnerami w zabawie. Trudności motorycz- piłkę, w zajęciach tanecznych i rytmicznych Beata Orlikowska ne wpływają na ich samoocenę, wycofanie z w przedszkolu i w szkole i w innych aktywnoś- pedagog, logopeda, kontaktów z dziećmi. Bywa, że stają się tylko ciach ruchowych, terapeuta Integracji Sensorycznej Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 PRZEWODNIK 9 Jamno i… muzyka organowa W przeszłości Jamno wy- różniała przede wszystkim odrębność kultury i obycza- jów jej mieszkańców. Wyjąt- kowość strojów ludowych i Krystyna tańców, oryginalność mebli Rypniewska i zdobnictwo. Dzisiaj wiedzę o tym przekazują nam jedynie przedwojenne i powojenne prace ba- daczy niemieckich oraz zachowane zabytki kultury materialnej. Jednak mało kto wie, że nazwę Jamno uwieczniła także – i to daleko poza region – muzyka organowa. Ta zupełnie nieznana nam karta w dziejach miejscowości, zwłasz- cza tutejszego kościoła, z całą pewnością zasługuje na przypomnienie i upowszech- nienie. Poszukując w przedwojennej litera- turze śladów dawnych jamneńczyków, która zwykle odnosi się do charakterystyki kultury ludowej, napotykamy nieoczekiwanie na niezwykle ciekawe informacje o związkach Jam- na z dawną muzyką kościelną, które trwale zapisały się w leksykonach niemieckich i zagranicznych. W latach 30. i 40. XX wieku to właśnie w Jamnie koncentrowały się zain- teresowania muzyką organową, to tutaj na- rodziły się tak zwane „jamneńskie organy” ze swoistym, wyjątkowym dźwiękiem i reje- dent wybrał dziedzinę muzyki organowej Współcześnie tę zupełnie nieznaną kartę w strem, to tutaj powstały ważne kompozycje i prowadził nad nią specjalistyczne bada- historii Jamna przypomina miejscowa gotycka na organy, które stworzył jamneński pastor nia; między innymi nad akustyką i techni- świątynia pw. MB Różańcowej wzniesiona w – kompozytor i badacz muzyki organowej – ką instrumentu. Wyszukiwał historyczne XIV wieku, przebudowana w 1737 roku i re- Ernst Karl Rößler. i współczesne mu organy w pomorskich staurowana w latach 1923-1927 oraz jej orga- Jego prace i działalność w tej dziedzi- kościołach, sprawdzał ich stan, dokonywał ny – skromny instrument ukryty za parapetem nie uznane zostały za dające szczególny pomiarów, badał dźwięk. Jego pierwszym kościelnego chóru. Dzisiaj zachwyca piękne impuls dla rozwoju badań nad dawną po- dużym dziełem był projekt przebudowy barokowe wyposażenie wnętrza, na które skła- morską muzyką organową. Pastor Rößler, organów katedry koszalińskiej, nadający da się ambona i chrzcielnica, ale to właśnie który parafię w Jamnie objął w 1937 roku, im „jasne i przejrzyste” brzmienie ze „sre- owe niepozorne, od dawna niestety niespraw- przybył tutaj już ze znaczącym dorobkiem brzystymi i wyraźnymi tonami”. ne zabytkowe organy kryją niezwykłą muzycz- jako kompozytor, ale przede wszystkim W samym Jamnie pastor Rößler zgroma- ną tajemnicę Jamna, to one przywołują tamte jako znawca muzyki organowej. Urodzo- dził wokół siebie krąg osób muzykujących i kompozycje, brzmienia, tony i rejestry. A może ny w 1909 roku w Pyrzycach jako syn pa- komponujących na tym instrumencie; orga- znowu tutaj mocno zabrzmią? stora uczył się początkowo w Gimnazjum nistów z Berlina, Szwecji i Danii. Te swoiste Tymczasem, co ciekawe, prowadzone po- Katedralnym w Kołobrzegu, następnie „spotkania organowe” organizowane przez szukiwania w zupełnie innej dziedzinie, w za- studiował teologię w Królewcu, Freiburgu i pastora w Jamnie stały się szybko popular- kresie pomorskich witraży, także zatrzymują Lipsku. Kształcił się także w zakresie mu- ne i promieniowały nie tylko na Koszalin i nas na dłużej w jamneńskim kościele. Ale to zykoznawstwa i kompozycji. Już jako stu- Słupsk, ale daleko poza Pomorze. już jeszcze inna historia… Pieniądze na rekonstrukcję 24 lutego do Urzędu Miejskiego w Koszalinie wpłynęło inwentarskiego, przeznaczonego na działalność edukacyjno-rekrea- pismo Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem cyjną, m.in. prowadzenie warsztatów, pieczenie chleba, wypalanie Operacyjnym Województwa Zachodniopomorskiego na naczyń. Projekt zakłada też nakręcenie filmu o kulturze jamneńskiej, lata 2014-2020 o przyznaniu dofinansowania na realizację stworzenie aplikacji mobilnej „Z Julkami w chacie jamneńskiej”, wy- projektu pn. „Rekonstrukcja historycznej Zagrody Jamneń- korzystującą lokalną legendę o dobrych skrzatach z Jamna, stworze- skiej z XIX w.” - działanie 4.9 Rozwój zasobów endogenicz- nie trasy rekreacyjnej „śladami pozostałości historycznych zabudo- nych RPO WZ 2014-2020. wań w Jamnie”, która zostanie przedstawiona w dwóch formach - na drukowanej mapie i w formie aplikacji „Z Julkami po Jamnie”. Główne założenia z wniosku o dofinansowanie dla projektu „Re- Całkowita wartość projektu brutto: 5 332 831,42 zł konstrukcja historycznej Zagrody Jamneńskiej z XIX w.”: Całkowita wartość projektu netto: 4 437 505,22 zł Zakres rzeczowy projektu: Wydatki kwalifikowane: 4 149 724,59 zł Rekonstrukcja historyczna zagrody jamneńskiej z II poł. XIX Wydatki niekwalifikowane: 1 183 106,83 zł w. w Jamnie, wsi, która w 2010 r. weszła w struktury Koszalina. Wartość dofinansowania: 2 489 834,75 zł Działka, na której ma być realizowane zadanie, leży w bezpośred- Procent dofinansowania: 59,9% nim sąsiedztwie zabytkowego kościoła. Planowana jest budowa Beneficjent projektu: gmina Koszalin - odtworzenie budynku mieszkalnego i budynku gospodarczego. Realizator projektu: Urząd Miejski w Koszalinie przy wsparciu Zagroda ma się składać z typowej dla zabudowy jamneńskiej chału- merytorycznym Muzeum w Koszalinie. Operator projektu po jego py mieszkalnej, przeznaczonej na ekspozycję muzealną i budynku realizacji: Muzeum w Koszalinie 10 KONTROWERSJE Kwartalnik Koszaliński

Rozważania o koszalińskiej mentalności (2)

Domyślam się, że na pod- niosło się tam, gdzie ustawiono pomnik. Od mieszkania nie było żadnych zabytków, a moi stawie tego, co napisałem tego momentu plac przed ratuszem stał się dla rówieśnicy nie podzielali moich zainteresowań. w poprzednim artykule o mnie miejscem bezideowym. To, że po latach Nieświadomie przez długi czas tłumiłem je w kształtowaniu się koszalińskiej wieloletniego używania wymagał remontu, nie sobie. Sytuacja zaczęła się zmieniać od roku Lech mentalności, czytelnik mógł oznacza, że istniała konieczność usuwania stąd 1959, kiedy zaczął funkcjonować obecny herb Fabiańczyk nabrać przekonania, że ba- pomnika „Byliśmy – Jesteśmy – Będziemy”. Koszalina - stylizowany wizerunek jadącego na zuję wyłącznie na osobistych Jego istnienie w żadnym wypadku nie kolido- białym koniu księcia zachodniopomorskiego wspomnieniach i refleksjach. Nie wypieram się wało z funkcjonalnością placu przed ratuszem Bogusława II. Orzeł piastowski na jego tarczy i tego, ale pragnę też oświadczyć, że moim za- jako miejsca, w którym można przyjemnie spę- gryf zachodniopomorski na książęcym propor- sadniczym celem jest i było możliwie najbardziej dzić czas i organizować najróżniejsze imprezy cu, symbolizowały więź nie tylko Koszalina ale dogłębne przeanalizowanie zmian, jakie z bie- i działania komercyjne. Kwestia ta jednak nie całego Pomorza z resztą ziem polskich. giem lat zaszły w mentalności koszalinian. Po- stanowi tematu moich rozważań, więc nie będę W tym miejscu, pozwolę sobie znów uczynić nieważ sam jestem koszalinianinem, uznałem, jej dalej rozwijał. małą dygresję. Otóż tato zrobił dla mnie zbro- że w pierwszej kolejności powinienem zastano- Walka o pozostawienie pomnika „Byliśmy – ję z kartonu. Nie wiem, czy miało to związek wić się nad mentalnością własną. Tu okazało Jesteśmy – Będziemy” na placu przed ratuszem z ustanowieniem nowego herbu Koszalina. Z się, że istnieje jeszcze konieczność obserwacji stała się dla mnie impulsem skłaniającym, do pewnością było to jedno z świadomych bądź zgłębianego przeze mnie problemu z możliwie większego niż wcześniej skierowania uwagi na nieświadomych działań taty, mających na celu najbardziej różniących się od siebie perspektyw początki historii Koszalina. Przyznam, że do lat wzmocnienia moich zainteresowań historią. Pi- widzenia. Skłonił mnie do tego długoletni spór 90-tych ubiegłego wieku w niewielkim stopniu sząc o tym, skojarzyły mi się moje rozpoczęte z moimi koszalińskimi adwersarzami na temat mnie ona interesowała. Do tego czasu czułem od 1993 roku akcje przygotowawcze do jubileu- początków historii naszego miasta. Ponieważ się bardziej emocjonalnie związany z historią szu 800-lecia Koszalina, który przypadał w dniu nie negowali moich argumentów (co najwyżej niektórzy krytykowali mnie – a to nie to samo, co udowadnianie nieprawdziwości przedstawia- nych argumentów), które prezentowałem na łamach koszalińskich gazet i w realizowanych przez siebie filmach, doszedłem do wniosku, że temat początku historii Koszalina powinienem naświetlić szerzej i głębiej, aniżeli czyniłem to do tej pory. Szczególnie okazało się to konieczne w obliczu mentalnej przemiany następującej po roku 1989. Przemianę tę można dostrzec wyraź- nie, między innymi po odmiennym niż wcześniej stosunku koszalinian do własnej symboliki toż- samościowej. W roku 1965, w sercu Koszalina, na placu Bo- jowników PPR (dziś Rynek Staromiejski) stanął pomnik pn. „Byliśmy – Jesteśmy – Będziemy”. Symbolizował jedność narodową koszalinian i ich przekonanie o historycznych prawach Po- laków do zamieszkiwania na Ziemiach Odzy- skanych. Po roku 1989 sukcesywnie przestano przywiązywać wagę do tych imponderabiliów, aż w końcu pomnik zdemontowano, a następ- nie postawiono w innym miejscu. W moim od- czuciu duch bezinteresownego polskiego pa- triotyzmu niezmiennie towarzyszył mi w latach mojego dzieciństwa i wczesnej młodości. Jedną Widok placu przed Ratuszem przed usunięciem i po usunięciu pomnika „Byliśmy z pożywek mnie w nim wzmacniających była – Jesteśmy – Będziemy” lektura gazet „Płomyczek”, „Świat Młodych” oraz książek, w których w sposób interesują- Polski, a zwłaszcza jej piastowskim okresem. 23 października 2014 roku. Organizowałem cy i sympatyczny prezentowano dawne dzieje Dałem temu wyraz realizując w roku 1971 trwa- mini parady historyczne, happeningi, w których Polski. Szczególny wpływ na ukierunkowanie jący trzy minuty film kukiełkowy pt. „Bitwa pod główną postacią był jeździec (nie zawsze na mojej mentalności miało ukazanie się książki Cedynią” i w latach 1973 -1977 w tym samym białym koniu) odtwarzający postać księcia Bo- Pawła Jasienicy pt. „Polska Piastów”. Książka ta stylu siedemnastominutowy film pt. „Obrona gusława II. Niejednokrotnie sam przebierałem była wówczas dla mnie takim samym symbo- Głogowa”. Nie piszę tego, by się tylko chwa- się w jego strój odwiedzając w ten sposób szko- lem polskości, jak pomnik „Byliśmy – Jesteśmy lić, ale udokumentować swoją fascynację te- ły, przedszkola, domy kultury, oprowadzając – Będziemy”. Odczuwałem to w trakcie prowa- matem. Domyślam się, że w duże mierze była wycieczki po mieście, przekazując przy okazji dzonej od roku 2011, walki o pozostawienie następstwem faktu, że moi rodzice pochodzili z wiedzę o początkach Koszalina. Z przykrością tego pomnika w sercu Koszalina, tj. na placu Wielkopolski. Gniezno i Poznań to przecież ko- muszę jednak stwierdzić, że ogrom mojego wy- przed ratuszem. Wiedziony byłem wówczas lebki Polski Piastowskiej. siłku, nie przełożył się na efekty. Nawet obec- takim samym uczuciem, jak po roku 1968, kie- Przez pierwsze pięć lat mego, życia spędzo- nie, kiedy piszę te słowa większość koszalinian dy książka Pawła Jasienicy pt. „Polska Piastów” nego w Słupsku, byłem bez reszty wtopiony w na pytanie ile ich miejscowość liczy lat, odpo- została wyprowadzona z oficjalnego obiegu. polską atmosferę. Rodzice, babcia i niemal całe wiada 750. Zapadła wokół niej tak martwa cisza, jakby otoczenie, w którym się obracałem było nią Okoliczność ta skłoniła mnie do napisania książka ta w ogóle nie zaistniała. Moja ówczes- przesiąknięte. Wielkie wrażenie, wywarła na niniejszego cyklu. Nie zamierzam tu za wszel- na bezsilność przez lata nie dawała mi spoko- mnie wycieczka z tatą do muzeum mieszczące- ką cenę udowadniać swoich racji, ale badany ju. Kiedy więc uczyniono zamach na pomnik go się wówczas w Bramie Nowej. Był to jeden problem przedstawić z możliwie najróżniej- „Byliśmy – Jesteśmy – Będziemy” czyniłem z wielu impulsów, które w Słupsku obudziły we szych perspektyw widzenia. Przede wszystkim wszystko, co tylko możliwe, aby go uratować mnie miłość – nie boję się tego słowa użyć – do chodzi mi o określenie przyczyny zmian men- przed przeniesieniem z serca miasta w inne historii Polski, zwłaszcza jej rycerskiego etosu. talnych, które zaszły we mnie i w mieszkańcach miejsce. Walkę tę przegrałem. Wkrótce jednak Po przyjeździe do Koszalina zastałem całkiem Koszalina w odniesieniu do własnej tożsamości. olśniło mnie odczucie, że serce miasta prze- odmienną rzeczywistość. W rejonie mojego za- Ale o tym już w następnym odcinku. (cdn.) Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 PROZA 11

Nie zdejmując mundurów orali tę ziemię, Na wschód gdzie żyło słowiańskie plemię

od Odry część 2 www.siekierczyn.pl

Czesław Kuriata Z mongołkiem przez Dziki Zachód

Odcinek 31 miemy ich natury, choćby my i tysiąc lat żyli, chciałby Helenkę mieć na zawsze, przez całe każdy z osobna. życie, aż do śmierci…. Spłoszony popatrzył Dziwna leśniczówka Były kanonier popatrzył na swego mongoł- na swego mongolskiego przyjaciela. Ten w ka z czułością. odpowiedzi zastrzygł uszami. Konik szedł z powagą, milczący, osowiały. – A ty, serdeńko, zapamiętaj, co ja tobie – Co ty powiedział? Dobre rady dobrze Julcio lekko pociągnął za grzywę, jakby go w tym akuratnie momencie powiem. Ty, jak dawać komuś innemu. Teraz ty absolutno budził. Służbowy przystanął, zaczął tupać już na ciebie przyjdzie czas, nie gorączkuj w prawie, i ja wiele razy był durny. Bo, czy jak człowiek. się nigdy. Nie podchodzi do upatrzonej od to człowiek, czy zwierzak, nawet mądry jak – Toż ty mnie nie pojął – speszył się jego tyła, najpierw wyspekuluj, czy ciebie może koń, swoje musi przejść. I nieraz oberwać człowieczy największy przyjaciel – Jakby ja chcieć. Bywało, że niejedna zaskoczona nielicho, dopóki nie nabierze mądrości. mógł wsiadać na ciebie, jak ty taki umę- i niechętna, gębę rozkwasiła podkowami Nadjechał gazik milicyjny, nie zatrzymał czony. Toż byłaby to obraza boska po takim temu, co się do niej durnowato zabierał. A się przy nich. Były kanonier odetchnął z ulgą, strasznym dniu ciebie jeszcze mordować… widział ja na pudy takich napalonych koń- za dużo już tego utrapienia z milicjantami…. Tak ty i nie biezpokojsia. skich gierojów z pokiereszowanymi gębami. A może i komendant w miasteczku, co tez Julciowi wydawało się, że w tym momen- Nie zapominaj, zawsze podchodzi spokojnie, milicjant, należy do Leśnych, albo szpieguje cie Służbowy spojrzał na niego wdzięcznie. jakby ty nie był wcale napalony, a wtedy jej na obie strony. I nie byłoby to wcale dziwne, Chwilę milczał, a konik uszanował jego mil- się może zechce. Powiem ja tobie jeszcze bo teraz nigdy nie wiadomo, kto prawdziwy, czenie. ostrzegawczo, bywa, że taka rozkraczy się, a kto tylko udaje ... Może dlatego u niego He- – Mógłby ktoś powiedzieć, że było to oszu- zabłyska swoją rozkoszą, stoi, nie ucieka, a lenka, którą w Bobrzyńsku milicja zatrzyma- kaństwo, ta pieszczotliwość i całowanie, to nawet poszczy dla przynęty. Ty już pewny ła razem z bandziorem Bladym… I zaraz, na- wszystko udawane, ni czorta warte… Ale ten akuratnie swego, a jak za ostro poczniesz, tychmiastowo zganił siebie, bo zaczęło jemu ktoś jednakowoż, mój kochaniuteńki, racji taka pokaże kopytami prawdziwie swoje ko- się trochę jakby wydawać, że źle pomyślał o tak zupełnej nie miałby. Dla mnie wszystko chanie. Mówię ja tobie, nigdy nie pokazuj, że Helence… Może i prawdziwie niesprawiedli- w tamtym momencie było ważne, a to jest ty taki rozochocony,,, Ona może z nagła za- wie…. To tak się pomieszało w tych powojen- najważniejsze. Nawet najcwańsza nie mo- kwiczeć, obrócić się i rąbnąć ciebie aż gwiaz- nych czasach, że już nic pewnego, czego się głaby bez przerwy udawać w tych sprawach. dy zobaczysz w samo południe. Nie znaczy nie tkniesz. Ktoś, kto wygląda na złego może A jakby to było i trochę prawdą, co do tego się, że nie trzeba próbować, dopóki się żyje, być niewinny, i odwrotnie… E, po jakimś cza- oszukaństwa, toż ona kobieta i momentami tylko strachu nigdy nie pokazuj. I niech stare sie wszystko to przewałkuje się, przemłóci, mogła się zapomnieć, a wtedy pieściła praw- ogiery nie udają przed tobą, że one takie gie- plewy wiatr rozniesie, zostaną ziarna. Praw- dziwie. I to było to moje… A zresztą, po co roje, choć jeden z drugim, jak ja już mówił, da zawsze wyjdzie na wierzch… O tym sły- nam teraz szczegółowo to wszystko rozpa- dostał nieraz porządnie, ale nie przyzna się szał od najmłodszych lat, i to nie może być trywać… A i ty, choć najmądrzejszy koń na do tego za żadne skarby. Powiem tobie, tak nieprawdziwe… A na mnie przyszło jakieś świecie , też nigdy nie zrozumiesz tej, z którą samo i człowiek nigdy do czegoś takiego się wariactwo, że każdego podejrzewam, pomy- zechcesz się kochać. Bo podobnież jak konie przyzna. No to, ja tobie tyle rad przeka- ślał dalej z naganą samego siebie… No, no, bieta u nas, i wybrana przez ciebie czasem zuję, choć ty do prawdziwej dojrzałości masz ale być szpiegiem, wszystko jedno czyim, to pokaże, że chce, a naprawdę to ona całkiem jeszcze trochę czasu. A i opowiem tobie też nieładnie… Jak długo Polacy będą skakać nie chce. I na abarot, u nas kobieta niekiedy wiele, bo, nie przymierzając, natura ludzka sobie do gardła, zabijać się między sobą…. mówi, że nie chce ,tak jak u was niejedna i końska, choć nie widać tego po wierzchu, W czas wojny tyle zginęło na froncie, tyle piękność pokazuje to samo akuratnie wte- podobne do siebie. I mówię tobie, i ty, jak wymordowali i zagazowali Niemcy, a i Ru- dy, jak jest ochotna. Mówię tobie, i ty nie wsiaki człowiek, też nie będziesz wiedział skie też zabili wiele, że to niby Polaczki pany, poznasz, która udaje, że chce, a naprawdę ,czy twoja tobie wierna, ale na to nie było, i więc karali za krzywdzenie biednych…. W nie chce. Człowiek, choćby najchytrzejszy, nie ma mądrych i pośród ludzi … A prawda, tejże sekundzie Julcio urwał, prawdziwie bał nie pozna natury kobiecej, jak ty, co najmą- macie szczęście, wy nie żenicie się i nie mu- się o tym dłużej myśleć… Nieraz wydawało drzejszy z koni, nie poznasz nigdy tej, z którą sowo wam jednej trzymać się przez całe ży- się jemu, że i myśli jego ktoś może odgad- zechcesz się kochać. Ani ty, ani ja, nie zrozu- cie… Julcio nagle pojął, skłamał, on przecież nąć… To zaczęło się u niego jak przyszli So- 12 PROZA Kwartalnik Koszaliński

wieci na Wołyń… Nagle zastanowił się, dla- – Służbowy, i ja to czuję, po tej spiekocie dalej potrzebował co najmniej podwójnej czego nigdy nie bał się, że jego myśli zgadną nadchodzą chmury, pewnie lunie deszcz – porcji. Wciąż dziwił się, wojna się skończyła, Niemcy… To też zarazy nie lepsze… powiedział – Nam musowo być w leśniczów- a jedzenia mniej niż w czasach wojennych. Odpędzał jak mógł najmocniej swoje ce dopóki się nie wypada, zajdziem tam Julian Markieło zaprowadził swego przyja- zamyślenie. Pojął, że stoi jak durny baran przenocować. ciela do chlewa, bo był on też nielicho zmor- przed rozwidleniem leśnej drogi, i choć za- Wydawało się jemu, że usłyszał ciche dowany. raz noc, nie wie, która droga do leśniczów- chrapnięcie, co w końskim języku mogłoby Gospodarz przydzielił gościowi pokój na ki… Poczuł się przeraźliwie bezradny, zagu- oznaczać ostrzeżenie przed czyś niedobrym piętrze. Kanonier leżał i rozmyślał, chwilami biony, jak kiedyś w dzieciństwie, gdy zna- albo złymi ludźmi. nawet jakby trochę filozoficznie. Taki to los leziono jego w lesie dopiero nad ranem… – Ej ty, nie strasz mnie. Czy my w tym dniu ludzki, że co komu pisane, nie minie. I chy- I w tym momencie napłynęła znana fala , nie spotkamy już zwyczajnych ludzi. ba człowiek, choćby nie wiem jak się uwziął, straszna fala myśli, której bał się od chwi- Konie przed burzą tak samo niespokojne nie zmieni zapisanego sobie losu. .. Nagle li, gdy siebie zapamiętał… Zawsze był na jak ludzie, szeptał do siebie były kanonier. usłyszał rozmowę z dołu. To gospodarz leś- świecie sam i tak już pozostanie do końca W tejże chwili naszedł znowu niepokój… Nie, niczówki z kimś rozmawiał, nie trudno było życia…. I teraz, kiedy jest wolny od wyjścia zajdą do leśniczówki, nie mogą bać się każ- poznać jego gruby, ochrypły głos. z Bobrzyńska, nikt mu nie rozkazuje w cza- dego nowego człowieka. Na świecie musi się – Rysiu, tyle razy tłumaczyłem tobie, że pi- sie jego wędrowania z najmilejszym, jedy- nareszcie trochę uspokoić, dojść do ładu… stolet trzeba zabezpieczać przed włożeniem nym stworzeniem… Teraz wracała do niego Po drodze nie spotkali żywej duszy. Julian do kieszeni ! Chcesz sobie jaja odstrzelić? coraz częściej bezradność, strach bez na- Makieło znowu usłyszał śpiew swego kosa, – Jaż miał to akurat zrobić… dziei, wciąż wracało zagubienie tamtej nocy który z nim przewędrował kawał świata. Z – Z tobą zawsze to samo… – zrzędził go- w lesie, piekące uczucie jakby rozlewające zadowoleniem pomyślał, ma swego naj- spodarz, ale już łagodniej. się na całe ciało, że jest sam na świecie… wierniejszego przyjaciela konika, ma swoje Dalszej rozmowy były kanonier nie słyszał. Teraz, jak było to w baterii, nie udawała się ulubione drzewo, ma też swego ptaka, któ- Zastanawiał się zaskoczony, jakże to tak, jemu tak łatwo sztuczka przywdziewania ry wciąż nad nim lata i jemu śpiewa. Jaki nieszczęśliwa niemowa, a mówi i słyszy jak wesołości, beztroski, teraz przychodziło to on mnie wierny, zadziwił się przyjemnie, człowiek normalny. Juliana Markieło naszło jemu coraz trudniej… W baterii bał się, że często słyszał jego śpiew w Bobrzyńsku, i zaniepokojenie. Po jakiego czorta gospodarz odkryją te jego chwile zapamiętania się w na wojnie, nawet zaraz po największym pie- przedstawił tego chłopca jakoby głuchonie- sobie, zagubienia, które były coraz dłuż- kle... mego? Stary na pewno coś knuje? Ale co? sze… Tego nie odkryli, ale kpili z jego nie- W leśniczówce zastali starszego człowieka Ludzie po wojnie jakby jakoś dziwnie zdziwa- poradności w takich momentach, nie mogli i około dwudziestoletniego chłopca. czeli. Nie umiał jednak powiedzieć w czym zrozumieć, że ten spryciarz, cygan, co może – Czekam na syna, który rok przed woj- tu rzecz. wszystko wycyganić, najsprytniejszego ną skończył Technikum Leśne, ale zamiast Począł nasłuchiwać. Teraz mówili ciszej, oszukać, czasami staje się niedołężny, bez- do pracy, poszedł na wojnę, teraz wraca z musiał wytężać uszy. radny jak niemowlak… A wtedy kanonier Ju- obozu jenieckiego. Tyle lat już na niego cze- – Idź do nich jak najszybciej… Zapytaj, co lian Makieło nie wiedziałgdzie się znajduje. I kam… – smętnie westchnął gospodarz leś- mamy z nim zrobić, a może oni sami przyj- to już były nie przelewki. Krzyczeli, że przez niczówki – Jak tylko wróci, to zaraz obejmie dą… – usłyszał głos starego. to swoje niedołęstwo przyniesie nieszczę- leśnictwo, ja teraz pilnuję, żeby wszystkiego – Wezmę damkę… ście wszystkim. Kpili z niego, czemu to on nie rozkradli szabrowniki. – Ty chyba zdurniał, z tobą zawsze to poszedł na ochotnika do wojska, jak jemu Głos gospodarza był ochrypły, nieprzy- samo… ! Jakże ty po ciemnicy będziesz je- najlepiej byłoby dalej przy mamusi…. Nigdy jemny. chać rowerem przez las. nie powiedział, że on matki nawet nie pa- – Rysio, to dobry chłopak, ale nieszczęśli- Rozległ się trzask drzwi, jakby trochę za mięta. Nie powiedział też, że zgłosił się do wy, ani nie mówi ,ani nie słyszy – przedstawił głośny, aby było to normalne zamknięcie. wojska na ochotnika, żeby nie być samot- obok siedzącego chłopca. Ale nerwus, to może być niezłe ziółko z tego nym, w pojedynkę, a wśród innych, bo tylko Zaraz też poprosił na poczęstunek. głuchoniemego sierotki! wtedy mógł utrzymać się ziemi. W czasach – Najpierw, jeśli macie co końskiego, Teraz dopiero nachodził prawdziwy strach, chłopięcych, w pierwszych chwilach po dajcie najpierw dla Służbowego, ja jego choć kanonier Makieło nie był na wojnie tak wyjściu z zagubienia, z zapamiętania się, przywiązał przed leśniczówką, choć nigdy za bardzo strachliwy, co niektórzy mówili, że już wtedy musiał uderzać siebie ręką, aby przedtem nie uwiązywał – szczegółowo wy- czasami niepotrzebnie trochę za odważny... przekonać się, że jest…. I dopiero wracał do jaśniał Julcio – Acha, może być też jedzenie Wiedział, że nie mają czasu. Ale jak tu wy- normalności… Od pewnego czasu, jeszcze niezupełnie końskie, on potrafi zjeść i to, co mknąć się cichaczem? Dobrze, że choć nie na froncie, wmawiał sobie, że to wszystko ludzie jedzą. ma tej biednej sierotki. Czekać nie można aż od tego zasypania żywcem w piwnicy zbom- Konik dostał obierki i nać marchwi. Po- stary zaśnie, bo wróci Rysio. Nie było wyjścia, bardowanego domu… winien zajadać z apetytem, a on najpierw, trzeba zaryzykować. Jakby przyszły bandzio- Nie ma już baterii, nie ma nikogo, jest czujnie jak pies, spojrzał z zamyśleniem w ry mogłyby najpierw zarżnąć Służbowego… sam…… Toż on wredno bresze, jest ich oczach na gospodarza. Kiedy nachylił się do Szybko dopakował swój tobołek. Znowu dwóch, na śmierć i życie, nierozłącznych… miski, Julciowi wydawało się, że dalej łypie chwilę nasłuchiwał. Na dole cicho. Pod- Popatrzył z czułością na swego przyjacie- podejrzliwie jednym okiem. Jadł też z uszami szedł na palcach, delikatnie otworzył drzwi la… Nie daj Boże, żeby coś się jemu stało, na sztorc, które nie odprężyły się nawet, gdy i cichuteńko zamknął. O, jak dobrze, schody naprawdę chyba tego nie przeżyłby… Zdaje odszedł od miski. Służbowy swoim zachowa- prowadzą do korytarza. Wstrzymał oddech się, nagle pomyślał, po wojnie zwierzak, zdaniem się już nieraz przestrzegł przed złymi nasłuchując. Wymacał zasuwkę, uchwycił ją je się, ma więcej wrogów niż człowiek… ludźmi, na to kanonier ma dowody nie do delikatnie, jak saper minę. Ostrożnie otwo- Dalej stał bezradnie przed rozwidleniem podważenia. rzył drzwi i cicho zamknął. Był już na dworze. się dróg, obojętnie już, bez strachu, jak w Gospodarz poczęstował gościa bar- Strach, nagle zaczęło wydawać się jemu, że chwilach kiedy człowiekowi jest już wszyst- szczem. Choć także z wewnętrzną nieufnoś- oblepia jego ciało z każdej strony. Kibinie ko jedno co się stanie. Wreszcie dostrzegł cią, wygłodniały kanonier także nie odmówił, matieri, zaklął, na wojnie w najgorszym pie- deszczułkę przybitą do drzewa przydrożne- zjadł dwa talerze. Gdyby bał się w tych po- kle tak się nie bał. go, oplecioną gęstymi liśćmi. Koślawy napis, wojennych czasach przyjmować jedzenie od Już widział jak szabrowniki zarzynają Służ- zakończony strzałką, powiadamiał, że do leś- obcych, musiałby głodować. A jak wiadomo, bowego… Biegł pochylony, z bijącym ser- niczówki trzeba iść w prawo. Julian Markieło, choć nie był już kanonierem, cem dopadł do drwi chlewa. (cdn) Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 SEZON REFLEKSJI 13 Może księdzem zostanie W ostatnim czasie w związ- powinni pozostać tam, gdzie się urodzili, a nie ła do szlifowania umiejętności czytania. Kiedy ku z reformą oświaty, pole- piąć się wyżej, tam na ludzi „prostych” czekają podrosłem, natknąłem się w owym „Morzu” na gającej głównie na likwidacji niebezpieczne zasadzki, lepiej żyć po bożemu w powieść dla młodzieży. Bardzo mi się spodobała. gimnazjów, co jest, moim wiejskiej chacie. Fabułę tej story przypominam sobie tylko w za- zdaniem, przedsięwzięciem Oczywiście od tamtych czasów minęło wiele rysie, ale jej morał doskonale. Była to opowieść o Jerzy Żelazny najgłupszym z wszystkich lat, sporo się zmieniło, takie obawy, jak w bal- nastoletnim chłopcu, jakieś echo Sienkiewiczow- obecnych reform, wiele się ladzie mojej matki, są dzisiaj śmieszne. Ale czy skiej „W pustyni i w puszczy”. Bohater powieści mówi i pisze o sprawach związanych ze szkol- czasem likwidacja gimnazjów nie ma na celu Sienkiewicza miał na imię Staś, niech więc chło- nictwem, problemach wychowawczych dzieci i obniżenia wykształcenia ogólnego młodzieży piec z wspomnianej powieści będzie Jaś, gdyż młodzieży. Pod wpływem tych deliberacji przy- poprzez skrócenie nauki ogólnokształcącej? nie pamiętam jego imienia. Chłopiec przebywa- pomniały mi się dwa utwory literackie, które po- Gimnazja miały wyrównać szanse edukacyjne jąc w Indiach, zgubił się rodzicom w Bombaju, znałem we wczesnym dzieciństwie. Pierwszy z dzieciom wiejskim – to był jeden z celów ich ale był łebskim nastolatkiem - szukając pomocy powodu zamiłowań mej matki, drugi starszego utworzenia. Obecna reforma zawracając nasto- w porcie, dostał się na brytyjski statek wraca- brata. Otóż moja matka lubiła recytować ludo- latków do szkoły podstawowej, by się uczyły jący do Europy, a nawet płynął z ładunkiem do wą balladę o nieszczęściu dwojga wieśniaków, wraz z dziećmi, to swoista infantylizacja mło- Gdyni. Jaś nie miał pieniędzy, kapitan zgodził się którzy zdecydowali się wykształcić syna. Nie dzieży nastoletniej, powstrzymanie w przecho- go zabrać w zamian za wykonywanie prac na mam pojęcia, skąd moja matka znała tę balladę dzeniu w dorosłość, a dzięki zmianie podstawy statku. Wykazał się pracowitością, pomysłowoś- tak charakterystyczną dla poglądów niektórych programowej celem jest wychowywanie obywa- cią, a wręcz bohaterstwem, gdy statek wpadł w dziewiętnastowiecznych warstw oświeconych. teli posłusznych władzy. Kiedyś komuniści chcieli tarapaty podczas sztormu. Znakomicie się spi- Być może był to przekaz ustny w jej rodzinie, wychować „nowego człowieka”. Obecna władza sał jako Polak, zdobywając uznanie marynarzy echo poglądów klas posiadających, rządzących. postanowiła wychowywać zgodnie ze swoją angielskich. Doskonale pamiętam pożegnanie To smutny utwór, nieomal łzawy, prawdopo- ideologią, cofa polską szkołę w minione czasy i Jasia z angielską załogą. Kapitan wychwalając dobnie wzruszał słuchaczy, matka powtarzając zaleca kształcić dzieci i młodzież w dziewiętna- dzielność Jasia, powiedział: - Gdybym nie był wiersz, powstrzymywała łzy. Słuchałem go rów- stowiecznym modelu szkoły, której celem było Anglikiem, chciałbym być Polakiem. Na co Jaś nież z przejęciem, matka potrafiła powiedzieć wychować zdyscyplinowanego, wykonującego rezolutnie: - Gdybym nie był Polakiem, chciał- go żałośnie. Dzisiaj niewiele z niego zostało w posłusznie, bez żadnej refleksji, zaleceń władzy. bym być Polakiem! – Tak utarł nosa dumnemu mej pamięci, zaledwie kilka wersów, a niegdyś Warto w tym miejscu przytoczyć zalecenia za- angielskiemu kapitanowi statku. znałem całą balladę na pamięć. Być może była mieszczone w podstawie programowej dla klas Trochę nadęta scena, ale mnie postawa chłop- to opowiastka rozpowszechniana przez dziadów I – III, gdy szkołę odwiedzi ważny człowiek, jakiś ca, jego duma z bycia Polakiem, bardzo się spo- proszalnych chodzących od domu do domu za Misiewicz, albo organizuje się w szkole akademie dobała, więc zakończenie tej historii pamiętam kawałkiem chleba? Opowiadał o nieszczęściu ku czci – uczeń, zaleca podstawa programowa, do dzisiejszego dnia. wieśniaków, którzy zdecydowali się posłać syna „słucha uważnie i z powagą wypowiedzi osób Opowieść ta była dość naiwna, schematycz- do szkół (tak się kiedyś mówiło, używając liczby (przemawiających), przyjmując postawę sku- na, tak ją dziś oceniam, ale na mnie, chłopcu mnogiej).„Sprzedajmy dwa woły, niech idzie do pienia, samokontroli i szacunku; uczestnicząc w ledwie dziesięcioletnim, zrobiła wielkie wrażenie szkoły” syn, jedynak. Wiązali z jego wykształce- opisywanych sytuacjach, wyczuwa ich nastrój i – identyfikowałem się z bohaterem opowieści, niem wielkie nadzieje na poprawę swego statu- przyjmuje adekwatne do niego zachowania, np. były to pozytywne odczucia - kreowała bowiem su, bo „może i księdzem zostanie”, powtarzali śmiejąc się z usłyszanych dowcipów, zachęcony odmienny patriotyzm i godność bycia Polakiem, ufnie, więc „jak rzekli, zrobili, lecz grubo zbłą- włącza się do wspólnego skandowania”. niż ten, o którym mówiło się wtedy, a i dzisiaj dzili” odejmując sobie od ust, by wyposażyć Pękać ze śmiechu, czytając te ministerialne jest nań zapotrzebowanie - nie poświęcanie się syna w niezbędne środki umożliwiające naukę zalecenia. w beznadziejnej walce, która poza imponderabi- w odległej od domu szkole. Zostanie księdzem Myślę, że wiele, poza bałaganem, z tej refor- liami, niewielkie wnosi wartości, lecz dzielność w – to niegdyś najłatwiejszy sposób dla chłopskich my nie wyjdzie. Jestem też przekonany, że więk- pokonywaniu trudności dnia codziennego, praca dzieci na awans społeczny. Wprawdzie Ksiądz w szość nauczycieli nie podda tej indoktrynacji, dla dobra wspólnego. Wiem, że wzory patrioty- „Weselu” Wyspiańskiego się skarży: „Są i tacy, skutecznie będzie ją lekceważyć i kwestionować. zmu, które tutaj rozsnuwam, są mało pociąga- co mną gardzą,/ żem jest ze wsi, bom jest z chło- A teraz o patriotyzmie, to też pieśń na czasie. jące, nieatrakcyjne, przyjemniej i łatwiej jest się pa”, ale był to niewątpliwie duży awans. Mój starszy brat zapewne marzył o podróżach przebierać za „żołnierzy wyklętych”, paradować Na szkoły syna poszedł cały majątek, a on wy- zamorskich, gdyż zbierał czasopismo „Morze” w t-shircie z nadrukiem znaku Polski Walczącej rzekł się rodziców, wstydził się ich biedy, nie słu- wydawane przez przedwojenną organizację lub wizerunku któregoś z bohaterów czasów wal- chał próśb rodziców o powrót i pomoc. Zjawił się Liga Morska i Kolonialna. Taka nazwa organi- ki o niepodległość. na wsi, ale rodzice zmarli w biedzie, w nieszczęś- zacji, gdyż podejmowała starania o przyznanie A wychodzi na to, że patriotyzm wynikający z ciu. Morał utworu był oczywisty – nauka nic do- Polsce kolonii. Zszywka czasopisma, chyba z kultu walki, która kończy się klęską, będzie usil- brego dla ludzi z nizin społecznych nie przynosi, 1938 roku, przetrwała wojnę i mnie posłuży- nie propagować szkoła po obecnej reformie.

Żale Agaty „Marsz na dzień podchorążego” i marsz „Czo- łem komandosi”. Zapytałam: - Eustaszku, czemu grasz na wojskową nutę? Smutno na drumli - Jeśli wkroczą do nas partyzanci z Obrony Zdenerwował mnie Eustaszek i zmartwił, prezesa Andrzeja Rzeplińskiego. Pożegnał Terytorialnej Kraju, to powitamy ich marsza- muszę się pożalić. Doszłam bowiem do wnio- się z Trybunałem Konstytucyjnym i odszedł na mi wojskowymi. Wprawdzie tylko na drum- sku, że nie jest zwolennikiem „dobrej zmiany”. karty historii jako sędzia niezłomny, który się lach, ale patriotycznie. Zachowuje się od pewnego czasu inaczej niż nie ugiął – zakończył patetycznie. - Grasz jednak je bez zapału, niezbyt ryt- kiedyś – minę ma ponurą, siedzi w swoim po- - Eustaszku, przecież mamy „dobrą zmia- micznie - zauważyłam. koju i się czymś zamartwia. A powinien tryskać nę”, jest powód do radości, a tobie smutno? To - Jakie wojsko, taka muzyka – odciął się. radością i grać na tej swojej drumli wesołe ka- nie w porządku. Przytknął drumlę do ust i usłyszałam amery- wałki. A on rzadko bierze do rąk instrument, - Zamknij się – warknął i błysnął złym spoj- kański słynny marsz „Glory, Glory, hallelujah”. a gdy już się na to zdobędzie, to tony drum- rzeniem. Już dawno nie potraktował mnie tak Nie wytrzymałam, wspomogłam jego drumlę li są tak smutne, że mnie się zaczyna broda paskudnym słowem. Nic dziwnego, że rozpła- śpiewem, gdyż jestem fanką tej jankeskiej trząść z żałości. Przyjrzałam mu się uważnie kałam się naprawdę i poszłam do kuchni sma- pieśni. Mąż grał ją radośniej niż polskie mar- i mocno się przestraszyłam – taki bladziutki, żyć placki kartoflane. Humor mu się poprawi, sze. Pochwaliłam Eustaszka: oczy zgaszone, a nos chyba mu się wydłużył. bo placki uwielbia, ja zresztą też, więc gdy - Słusznie robisz ćwicząc amerykańską me- Wyraz jego twarzy pasował do tych smutnych wcinaliśmy je, uśmiechnął się do mnie wyro- lodię; może przez nasze miasto przejadą na melodii, które wygrywał na drumli. zumiałe. Natychmiast odpowiedziałam mu ta- czołgach żołnierze US-Army, gdy będą zmie- - Co się z tobą dzieje, czemu grasz tak smutne kim samym uśmiechem, słowem - pogodziły rzać do naszej wschodniej granicy, to im za- melodie, płakać mi się chce, gdy tego słucham. nas kartoflane placki. grasz. O ile pozwoli na przyjazd do nas żołnie- - To płacz, proszę bardzo, łkaj, jeśli ci smut- Bałam się, że po skończeniu jedzenia pla- rzy amerykańskich prezydent Trump. no - powiedział Eustaszek, przerywając grę. cków, znowu zacznie grać rzewnie, żałośnie. Eustaszek milczał, z mniejszym zapałem – Mnie jest smutno, więc wydobywam żałosne Ale nie, usłyszałam melodie marszów wojsko- pociągał za języczek drumli. tony. Gram smutne kawałki z powodu odejścia wych, najpierw „Marsz na Odwach”, potem Agata 14 PODRÓŻE Kwartalnik Koszaliński

Tydzień w Krakowie (2) Wracamy na ulicę Flo- XIX w. Wiele tych obrazów znałem wcześniej z riańską, którą weszliśmy licznych reprodukcji, nie zawsze najlepszych. wprost na największy, śred- Dziś mogłem podziwiać oryginały i spogląda- niowieczny Rynek w Euro- łem na niektóre ze wzruszeniem. Po raz pierw- Zenon Kasprzak pie, otoczony wspaniałymi szy oglądałem ogromnych rozmiarów obrazy kamienicami i pałacami (np. Jana Matejki „Hołd Pruski” i „Kościuszko pod Pałac pod Baranami). Przez wieki wizerunek Racławicami”, a także słynne i wielkie płótno Rynku ulegał jednakże zmianie. Był on świad- pt. „Pochodnie Nerona” Henryka Siemiradz- kiem wielu ważnych wydarzeń, jak Hołd Pruski kiego. Podarowane przez artystę w 1879 r. za- (1525) czy przysięga T. Kościuszki (1794). Dziś początkowało zbiory tego muzeum. Podobały miejsce to w dzień i w nocy przyciąga turystów się nam różne obrazy, szczególnie „Kopanie i mieszkańców, kuszonych setkami kawiarnia- buraków” i „Orka na Ukrainie” Leona Wyczół- nych stolików i niepowtarzalnym klimatem. kowskiego, a także A. Gierymskiego „Dziew- Zwiedzanie Rynku zaczęliśmy od Bazyliki Głowa Erosa autorstwa Igora Mitoraja czyna z Bronowic” i „Droga w Bronowicach”. Mariackiej (wybudowanej w latach 1287-1320) Zachwyciłem się też – znanym z reproduk- - głównej świątyni Krakowa, która jest perłą wożą pięknie ubrane, młode, ładne kobiety i cji w wielu podręcznikach - portretem olejnym sztuki i pomnikiem chwały krakowskich miesz- naprawdę ładnie to wygląda. Zapraszają one na płótnie Adama Mickiewicza wykonanym czan. Z jej 54 m. wieży co godzinę rozbrzmie- turystów na przejażdżkę. I co nas zaskoczyło, przez Józefa Oleszkiewicza w 1828 r. Dłużej wa muzyczna wizytówka miasta - słynny hej- potrafią po Rynku szybko jeździć. Nie zawsze zatrzymaliśmy się przed sporym obrazem pt. nał. Weszliśmy do świątyni i najdłużej zatrzy- jest to spacer. Czasami wiatr mocno rozwie- „ Szał uniesień”, który Podkowiński wystawił maliśmy się przed Ołtarzem Mariackim- arcy- wa końskie grzywy i istnieje obawa o całość w 1894r. w warszawskiej Zachęcie, a który dziełem rzeźby gotyckiej wykonanym w latach leżącej na bruku Głowy Erosa. Ta gigantycz- wywołał burzę podobną do tych, jakie w Pa- 1477-1489 przez Wita Stwosza. Ten największy na głowa z brązu (waży 2 tony) pojawiła się ryżu wzniecały pierwsze występy Maneta i drewniany gotycki ołtarz w Europie dominuje w Krakowie w 2005 r. jako dar dla miasta od impresjonistów. Bywalcy Zachęty wyrażali nad bogatym wnętrzem świątyni i od wieków artysty Igora Mitoraja i stanowi najbardziej albo oburzenie, albo niemal zachwyt. Poeta budzi podziw kolejnych pokoleń. Ufundowany współczesny z charakterystycznych obiektów pokolenia Kazimierz Tetmajer powitał dzieło z został przez krakowskich mieszczan. Ołtarz na Rynku Centralnym jego punktem są Su- „prawdziwą radością”, a krytyka młodopolska dopatrywała się najdziwniejszych skojarzeń w namalowanym rozszalałym koniu wznoszącym w górę nagą kobietę. W Galerii oglądaliśmy dzieła najwybitniej- szych polskich malarzy nagrodzonych na wystawach polskich i światowych (m.in. P. Michałowskiego, A. Grottgera, J. Matejki, H. Siemiradzkiego, J. Malczewskiego, L. Wyczół- kowskiego, J. Chełmońskiego). Są nie tylko dziełami najwyższej europejskiej klasy arty- stycznej, ale także świadectwem dążeń do wolności niepokonanego narodu. Przy Galerii, jak w większości krakowskich muzeów, znajduje się urocza kawiarnia „Cafe Szał” i taras z pięknym widokiem na Rynek (dobre miejsce do fotografowania Kościoła Mariackiego i Po- mnika Adama Mickiewicza (1898r.), przy któ- Dorożki na Krakowskim Rynku rym zawsze kłębią się tłumy turystów i robią sobie zdjęcia przy poecie, który w ciągu swo- jego życia nigdy w Krakowie nie był. (cdn.) ma wymiary 11x13m, a wysokość przedsta- kiennice będące pozostałością licznych przed tekst i fot. Zenon Kasprzak wionych w nim postaci prawie 2,7m Rzeźby wiekami kramów i stoisk .W XIV wieku Sukien- wykonane zostały w drzewie lipowym a jego nicom nadano formę, która z pewnymi rene- konstrukcja w drzewie dębowym. Ołtarz przed- sansowymi modyfikacjami w XVI w. przetrwa- stawia w scenie głównej postać Matki Boskiej ła do dnia dzisiejszego. Zyskały one wówczas i Jej Wniebowzięcie. Na skrzydłach bocznych attykę z maszkaronami i piękne kolumnowe zaś widnieją sceny z życia Chrystusa i Marii. loggie po obu stronach, przypominające arka- Zachwyt budzi plastyczność scen i ich realizm dowy dziedziniec zamku na Wawelu. Dziś to podporządkowany dynamizmowi i wizyjnemu nasze ulubione miejsce wypoczynku. Piętro nastrojowi całości. Zachwyciła nas kompozycja sukiennic już w XIX w. przeznaczono na gale- uduchowienia przedstawionych postaci. Po- rię malarstwa (dziś Galeria sztuki Polskiej XIX dziwialiśmy mistrzostwo genialnego artysty w w.) co dało początek pierwszemu w Polsce kształtowaniu tworzywa (lipa), zwłaszcza dra- Muzeum Narodowemu- pierwszej publicznej perii szat, którym nadał dynamizm i ekspresję. instytucji muzealnej utworzonej w podzielo- W scenach narracyjnych Stwosz zawarł boga- nym zaborami kraju. ctwo obserwacji życia codziennego Krakowa. Ze wzruszeniem weszliśmy do muzeum, Ten ołtarz zachwyca. Gruntownej renowacji które zdumiało nas swoim pięknem i boga- Kościoła, w tym gotyckich witraży, kamieniar- ctwem. Znaleźliśmy się w przestrzeni sztuki ki oraz polichromii będącej dziełem J. Matejki, polskiej XIX w. Na ścianach wisiały najcenniej- S. Wyspiańskiego i J. Mehoffera dokonano w sze i najbardziej znane płótna takich malarzy latach 1989-1999. Dziś przywrócono świątyni jak: Matejko, A. Podkowiński, J. Chełmoński, M. wspaniałość i świetność. Stachiewicz ,L. Wyczółkowski, A. Gierymski i Wyszliśmy z kościoła i zauważyliśmy konie wielu innych, których wymienić nie sposób. i powozy. Ach, te bryczki. I jak przystrojone Chodziliśmy po galerii pełni podziwu dla konie i każdy powóz był inny. Miał inny kształt polskich malarzy i ich wspaniałego dorobku, i kolor. A konie miały na głowie kwiaty lub nie zawsze w porę docenionego a idącego w pióra i ozdobione rogi. Czasami powozami po- parze z malarstwem zachodnioeuropejskim Herb Koszalina w Sukiennicach Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 PORADY 15 Po co nam Trybunał Konstytucyjny? Krzysztof Wicher W związku z toczącymi twierdzenie nie może jednak pozostać bez sposób ostateczny i zdaniem wnoszącego się dyskusjami i sporami ochrony konstytucyjnej i ustawodawca skargę doszło do naruszenia jego wolności o Trybunał Konstytucyjny warto postawić musi podlegać kontroli władzy sądowni- lub praw określonych w Konstytucji może sobie pytanie za każdym razem, gdy ata- czej, która jest władzą odrębną i niezależ- skorzystać z poddania oceny zgodności za- kowana jest niezależność i niezawisłość ną od innych władz (art. 173 Konstytucji). stosowanej normy prawnej z Konstytucją. Trybunału – po co nam Trybunał Konstytu- Powrócić jednak należy do pytania i prak- Uprawnienie to oznacza, że po wyczerpa- cyjny? Na to pytanie jest wiele odpowiedzi tycznego wymiaru funkcjonowania Try- niu środków zaskarżenia można bez do- i w ostatnim czasie udzielono ich bardzo bunału Konstytucyjnego, potwierdzonego datkowych opłat poddać ocenie Trybunału wiele – teoretycznych, ustrojowych, filozo- praktyką orzeczniczą od roku 1986, szcze- Konstytucyjnego zastosowaną w sprawie ficznych, ale moim zdaniem najważniejsze gólnie od wejścia w życie Konstytucji z dnia normę prawną pod względem zgodności z są odpowiedzi wskazujące na praktyczne 2.04.1997 r., w dniu 17.10.1997 r. Przykła- normą wyższego rzędu. przyczyny, dla których Trybunał Konstytu- dów eliminowania przez Trybunał Konsty- Dla praktyki zawodów adwokata i radcy cyjny musi funkcjonować w polskim syste- tucyjny niezgodnych z Konstytucją norm prawnego (przed Trybunałem obowiązu- mie ustrojowym. prawnych w wyniku skargi konstytucyjnej je przymus adwokacko-radcowski) skarga Nie budzi wątpliwości w polskiej doktry- obywateli jest bardzo wiele – np. wyrok TK konstytucyjna jest więc „ostateczną bronią” nie prawniczej, iż Rzeczpospolita Polska z dnia 1 lipca 2014 r. sygn. akt SK 6/12 w przed stosowaniem przez Sądy oraz organy jest demokratycznym państwem prawa, co sprawie norm ustawy o ochronie przyrody wadliwego prawa, szkodliwego dla praw i oznacza między innymi, iż polski system w zakresie zasad nakładania kar za wycię- wolności. Obywatel uzyskał więc prawo do prawny opiera się na hierarchiczności norm cie drzew bez zezwolenia. Kluczowe jest poddania ocenie normy prawnej w zakresie prawnych. Naczelną zasadę ustroju kraju przypomnienie art. 79 ust. 1 Konstytucji jej zgodności z najwyższym prawem jakim wyraża art. 2 Konstytucji –„Rzeczpospoli- regulującego prawo każdego podmiotu do jest Konstytucja. Praktyczność znaczenia ta Polska jest demokratycznym państwem skierowania do Trybunału Konstytucyjnego Trybunału Konstytucyjnego polega więc na prawnym, urzeczywistniającym zasady – skargi konstytucyjnej. Zgodnie ze wska- kontroli władzy ustawodawczej, przed dąże- sprawiedliwości społecznej.”, natomiast zaną normą – „Każdy, czyje konstytucyjne niem do stanowienia norm prawnych naru- zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji – „Źród- wolności lub prawa zostały naruszone, ma szających prawa i wolności, stąd prawidłowe łami powszechnie obowiązującego prawa prawo, na zasadach określonych w usta- jest znane doktrynie prawa określenie Trybu- Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, wie, wnieść skargę do Trybunału Konstytu- nału Konstytucyjnego jako „czyściciel chwa- ustawy, ratyfikowane umowy międzynaro- cyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją stów prawnych”. Bez Trybunału Konstytucyj- dowe oraz rozporządzenia.” Kluczowe jest ustawy lub innego aktu normatywnego, na nego prawo stanowione przez ustawodawcę więc stwierdzenie wynikające z art. 8 ust. podstawie którego sąd lub organ admini- może stać się wyłącznie „zachwaszczonym 1 Konstytucji, iż „Konstytucja jest najwyż- stracji publicznej orzekł ostatecznie o jego polem”, którego przywrócenie do uprawy szym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.” wolnościach lub prawach albo o jego obo- (dalszego właściwego użytkowania) może oraz wynikająca z ust. 2 zasada bezpośred- wiązkach określonych w Konstytucji.” zająć następnie wiele lat. niego stosowania przepisów Konstytucji. Powyższe oznacza, że każdy – zarówno Powyższe normy prawne Konstytucji osoba fizyczna, osoba prawna jak i organi- Krzysztof Wicher wskazują, iż władza ustawodawcza (Sejm i zacje np. związki zawodowe, stowarzysze- Adwokat Senat) nie może stanowić norm prawnych nia - w każdej sprawie, w której Sądy lub tel. 600 780 580 sprzecznych z Konstytucją. To oczywiste organy orzekły w indywidualnej sprawie, w

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE – PORADNIK Obowiązkowe dokumenty w organizacjach pozarządowych (2)

Ewa Zagórska Polityka rachunkowości zbiorów, opisu systemu księgowego (elek- Dokumenty związane z siedzibą Organizacja pozarządo- troniczny, ręczny, nazwa systemu). Przyjęte Organizacja pozarządowa posiada i wa powinna posiadać dokumentację opi- zasady (politykę) rachunkowości należy sto- przechowuje dokument potwierdzający sującą w języku polskim przyjęte przez nią sować w sposób ciągły, dokonując w kolej- prawo do lokalu, w którym mieści się sie- zasady (politykę) rachunkowości, w szcze- nych latach obrotowych jednakowego grupo- dziba organizacji (umowa najmu, umowa gólności (zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z wania operacji gospodarczych, wyceny akty- użyczenia, akt własności). Organizacja, dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości) wów i pasywów, w tym także dokonywania która odprowadza podatki od nierucho- dotyczące: określenia roku obrotowego i odpisów amortyzacyjnych lub umorzenio- mości, związane z siedzibą lub lokalem, w wchodzących w jego skład okresów spra- wych, ustalania wyniku finansowego i spo- którym prowadzi działania, posiada i prze- wozdawczych, metod wyceny aktywów i rządzania sprawozdań finansowych tak, aby chowuje dokumentację dotyczącą tych pasywów oraz metodę ustalania wyniku za kolejne lata informacje z nich wynikające podatków. finansowego (w tym zdefiniowanie tego, były porównywalne. Polityką rachunkowości Dokumenty związane z rachunkiem co jest przez organizację traktowane jako i jej modyfikacje zatwierdzane są na piśmie bankowym środek trwały i określenie zasad amorty- przez zarząd (uchwałą). Jeśli organizacja roz- Organizacja pozarządowa posiadająca zacji), sposobu prowadzenia ksiąg rachun- poczyna prowadzenie działalności gospodar- rachunek (konto) w banku, posiada i prze- kowych, w tym planu kont, wykazu ksiąg czej lub odpłatnej, powinna zaktualizować chowuje umowę na prowadzenie rachunku rachunkowych, opisu systemu danych i ich politykę rachunkowości. bankowego. 16 ROLNICTWO Kwartalnik Koszaliński O INSPEKCJI OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA W KOSZALINIE W województwie zachodniopomorskim po- z dnia 18 grudnia 2003 r. (tekst jednolity Dz. wierzchnia gospodarstw rolnych ogółem w U. z 2016 r., poz. 2041 ze zm.) oraz Ustawy KONTAKT 2015 r. wynosiła 889,6 tys. ha. W posiadaniu o nasiennictwie 9 listopada 2012 r. (tekst jedno- Wojewódzki Inspektorat Ochrony gospodarstw indywidualnych znajdowało się lity Dz. U. z 2012 r., poz. 1512 ze zm.). Kierunki Roślin i Nasiennictwa w Koszalinie 678,2 tys. ha, co stanowiło 76,2% ogólnej i zakres działań Inspekcji wynikają z bieżą- ul. Partyzantów 7-9, 75-411 Koszalin, powierzchni gospodarstw rolnych. Przeciętna cych problemów występujących w rolnictwie tel. 94 343-32-14; 94 343-32-69, wielkość gospodarstwa rolnego w woj. zachod- i mają na celu rozwiązywanie lub ogranicza- fax 94 341-55-82 niopomorskim wynosi ok. 15 ha i jest jedna z nie ich negatywnych skutków, z korzyścią dla wyższych w kraju. Porównywalna jest ze śred- producentów rolnych. Zadania i cele Inspekcji nią dla krajów Unii Europejskiej, podczas gdy osiągane są przede wszystkim poprzez pro- Laboratorium Wojewódzkie średnia dla kraju kształtuje się na poziomie wadzenie działalności kontrolnej. Czy rolnik ul. Przemysłowa 4, 75-216 Koszalin, 7,4 ha. Użytki rolne stanowią 46,5% ogólnej powinien obawiać się wizyty inspektorów tel.: 94 343-31-96; 94 343-26-39; powierzchni województwa (źródło: Powszech- Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin fax 94 343-33-03 ny Spis Rolny, 2015 r.). Na terenie działania i Nasiennictwa? Zadaniem WIORIN jest współ- Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin praca z rolnikiem, a nie „ściganie go”. Kontrola Oddziały terenowe Wojewódzkiego i Nasiennictwa w Koszalinie w strukturze zasie- ma przynieść wszystkim pożądane i oczeki- Inspektoratu wów dominują zboża oraz rośliny przemysło- 1. Odział w Białogardzie - ul. 1 Maja 18, we min. rzepak oraz ziemniaki. Nad prawidło- 78-200 Białogard, tel.: 94 312-35-21 wością prowadzenia produkcji rolnej sprawuje 2. Oddział w Choszcznie - ul. Grunwaldzka nadzór Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin 36, 73-200 Choszczno, teL.: 95 765-78- i Nasiennictwa z siedzibą w Koszalinie. 95; 765-18-82 3. Oddział w Drawsku Pomorskim - ul. HISTORIA WIORiN W KOSZALINIE Plac E. Orzeszkowej 3, 78-500 Drawsko Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Na- Pomorskie, tel.: 94 363-61-96; siennictwa swoją działalnością kontynuuje 94 363-22-10 wieloletnią tradycję ochrony roślin w Polsce, 4. Oddział w Goleniowie - ul. S. Mikołaj- zapoczątkowaną już w 1889 r. Wpisuje się rów- czyka 42, 72-100 Goleniów, nież w ponad 130 letnią tradycję polskiego na- tel.: 91 407-14-85; fax 91 418-22-97 siennictwa. W 2002 r. na mocy ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funk- 5. Oddział w Gryficach - ul. 11 Listopada cjonowaniu centralnych organów administracji 5, 72-300 Gryfice, tel.: 91 384-27-84; rządowej i jednostek im podporządkowanych fax 91 384-14-84 oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 25, 6. Oddział w Gryfinie - ul. Flisacza 6, poz. 253) z dniem 1 kwietnia 2002 roku została 74-100 Gryfino, tel.: 91 416-28-72; utworzona Inspekcja Ochrony Roślin i Nasien- wane skutki w tzw. dobrze pojętym interesie fax 91 416-28-80 nictwa. Do 31 marca 2002 roku zadania z tego społecznym. Wojewódzki Inspektorat Ochrony 7. Oddział w Kołobrzegu - ul. Koralowa 10 zakresu realizowały dwie odrębne Inspekcje, tj. Roślin i Nasiennictwa w Koszalinie posiada 15 c, 78-100 Kołobrzeg, tel.: 94 352-30-18; Inspekcja Ochrony Roślin i Inspekcja Nasienna. oddziałów terenowych, które znajdują się w fax 94 354-89-94 W tym samym roku Wojewódzki Inspektorat miastach powiatowych, oraz Oddział Granicz- 8. Oddział w Łobzie - ul. Drawska 6, Ochrony Roślin i Nasiennictwa został przenie- ny w Szczecinie i Przejście Graniczne w Świ- 73-150 Łobez, tel.: 91 397-46-38; siony ze Szczecina do Koszalina, jest to jedyna noujściu. 91 397-45-85 Wojewódzka Inspekcja, która nie znajduje się 9. Oddział w Myśliborzu - ul. Spokojna 22, w mieście wojewódzkim. Usytuowanie Wo- LABORATORIUM 74-300 Myślibórz, tel.: 95 747-56-45 jewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Ważnym obszarem działalności Inspekcji jest 10. Oddział w Pyrzycach - ul. Szczecińska Nasiennictwa w Koszalinie jest uzasadnione, diagnostyka laboratoryjna. Laboratorium Wo- 21 b, 74-200 Pyrzyce, tel.: 91 570-40-13; chociażby ze względu na dużą koncentrację jewódzkie w Koszalinie jest jednym z 11 akre- 91 570-04-64 producentów ziemniaków, sadzeniaków oraz dytowanych laboratoriów wojewódzkich na 16 11. Oddział w Sławnie - ul. Sempołowskiej takich jednostek jak Bank Genów Ziemniaka funkcjonujących w całym kraju, w ramach sieci 1 a, 76-100 Sławno, tel.: 59 810-22-81 in vitro, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin– diagnostycznej Państwowej Inspekcji Ochrony 12. Oddział w Stargardzie - ul. Szyma- Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Roślin i Nasiennictwa. W 2008 roku laborato- Boninie, a także prowadzenie hodowli twórczej rium uzyskało certyfikat akredytacji Polskiego nowskiego 31 a, 73-110 Stargard, i zachowawczej w Pomorsko-Mazurskiej Ho- Centrum Akredytacji na zgodność z normą tel.: 91 573-54-72; fax 91 573-23-81 dowli Ziemniaka w Strzekęcinie. międzynarodową PN-EN ISO/IEC 17025:2005 13. Oddział w Szczecinie - ul. Matejki 6 b, „Ogólne wymagania dotyczące kompetencji 71-615 Szczecin, tel.: 91 432-80-00; ZADANIA WIORiN W KOSZALINIE laboratoriów badawczych i wzorujących” jako 91 432-80-10; fax 91 432-80-14 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i drugie w Polsce w zakresie badań fitosanitar- 14. Oddział w Szczecinku - ul. Bohaterów Nasiennictwa w Koszalinie jest urzędem adnych pierwsze w zakresie laboratoryjnej oceny Stalingradu 8/9, 78-400 Szczecinek, ministracji zespolonej podległym Wojewodzie nasion. Obecny zakres akredytacji obejmuje tel.: 94 371-40-22; 94 372-46-40 Zachodniopomorskiemu. Zadania realizowane 25 technik badawczych dotyczących badań 15. Oddział w Wałczu - ul. Chopina 53, przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin roślin, produktów roślinnych i przedmiotów na 78-600 Wałcz, tel.: 67 258-90-70; i Nasiennictwa w Koszalinie to m. in. kontro- obecność organizmów szkodliwych oraz oceny fax 67 250-00-21 la zdrowotności roślin oraz obsługa eksportu i nasion. Usługi świadczone przez akredytowa- importu, nadzór nad obrotem i stosowaniem ne laboratorium reprezentują wysoki standard Oddział Graniczny w Szczecinie środków ochrony roślin, nadzór nad wytwarza- jakości, uzyskiwany m.in. poprzez stosowanie ul. Bytomska 14, 70-603 Szczecin, niem, obrotem i przechowywaniem materiału uznanych metod badawczych i nowoczesnego tel.: 91 462-48-32; fax 91 462-50-22 siewnego, diagnostyka laboratoryjna mate- wyposażenia oraz kompetencje i bezstronność riału roślinnego. Wyżej wymienione zadania personelu, przy zapewnieniu stałej gotowości Przejście Graniczne w Świnoujściu wynikają z Ustawy o środkach ochrony roślin do współpracy z klientem. ul. Dworcowa 1, 72-602 Świnoujście, z dnia 8 marca 2013 r. (tekst jednolity Dz. U. WIORiN Koszalin tel.: 91 321-50-26. z 2017 r., poz. 50), Ustawy o ochronie roślin Dorota Dąbrowska Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 DODATEK SGiPPŚ I

Działania Regionalnego Centrum Informacji Turystycznej w Koszalinie w 2016 roku

Głównym zadaniem Regionalnego Centrum Informacji Turystycznej jest świadczenie usług z zakresu informacji turystycznej regionu koszalińskiego, w szczególności o gmi- nach - członkach Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Pomorza Środkowego. Informacja udzielana jest osobiście, telefonicznie, poprzez pocztę elektroniczną /[email protected]/ oraz poprzez własny serwis internetowy www.it-pomorze.pl. Dystrybucja materiałów bezpłatnych dla turystów odbywa się także drogą pocztową. Poziom ruchu turystycznego, liczbę odwiedzających oraz profil turysty pozwalają określić prowadzone statystyki. Wykres nr 1 prezentuje zestawienie za 2016 rok – korzystający z usług Centrum ogółem 8338 osób, w tym turyści krajowi 7408 + turyści zagraniczni 930 osób. Każdego roku kulminacja przypada na miesiące lipiec i sierpień. Z tury- stów zagranicznych najliczniejszą grupę stanowili obywatele Niemiec, Skandynawii i Czech. W roku 2016 zanotowano 194 227 wizyt na stronie www.it-pomorze.pl.

Wykres nr 1. Liczba udzielonej informacji turystycznej w 2016r.

W 2016 roku Miasto Koszalin obchodziło 750-lecie. Mając na uwadze tę wyjątkową rocznicę, koszaliński samorząd przygo- tował dedykowaną partię materiałów – gadżetów promocyjnych, m.in. koszulki, kubki, magnesy, które można było za- kupić w Centrum Informacji Turystycznej. Z okazji jubileuszu w Centrum można także nabyć koszalińskie szelągi /dukaty/ przedstawiające zabytki Koszalina. RCIT prowadzi dystrybucję miesięcznika „Trendy ”- bez- płatnego informatora miejskiego, magazynu miejskiego Trendy - MM Trendy, „Gazety Ziemskiej” oraz miesięcznika „Prestiż”. Regionalne Centrum Informacji Turystycznej poza działalnością informacyjną prowadzi szereg działań na rzecz współpracy regionalnej, rozwoju, promocji turystycznej Kosza- lina i regionu koszalińskiego, kreowania własnego wizerunku. W 2016 roku do najważniejszych zadań należy zaliczyć:

1. Działalność wydawnicza: • Publikacja „Odkryj Koszalin – gra miejska dla każ- dego” w nakładzie 500 egz., • Kolorowanka z wykazem atrakcji turystycznych i miejsc rekreacji dla dzieci z terenu Koszalina i Powiatu Koszalińskiego, nakład 1000 egz., • Mapa szlaków rowerowych Powiatu Koszalińskiego w nakładzie 2000 ezg., • Mapa turystyczna Powiatu Koszalińskiego, nakład 2500 egz.; cześć opisowa w języku polskim i niemieckim, • Biuletyn Stowarzyszenia w Gazecie Ziemskiej /kwar- talnie/ – informacje z działań realizowanych przez Stowarzy- szenie oraz RCIT, wersja elektroniczna dostępna na stronie internetowej www.it-pomorze.pl. II DODATEK SGiPPŚ Kwartalnik Koszaliński

2. Udział w imprezach targowych turystycznych /wspól- nego wizerunku Miasta Koszalina/; Wyróżnienie przyznane nie z przedstawicielem Urzędu Miejskiego w Koszalinie/: przez komisję konkursową. • Targi Regionów i Produktów Turystycznych TOUR SALON 2016 w Poznaniu /12-14 luty/, po raz pierwszy w miesiącu 9. Bieżąca obsługa strony internetowej strony RCIT www. lutym w ramach Targów Czterech Pasji it-pomorze.pl wraz z profilem RCIT na FB; pracownicy RCIT • debiut na Międzynarodowych Targach – Regiony Tury- współredagują także portal turystyczny województwa za- styczne NA STYKU KULTUR w Łodzi, /26-28 luty/ chodniopomorskiego Pomorze Zachodnie Travel http://pomo- • debiut na imprezie Majówka Turystyczna we Wrocławiu na rzezachodnie.travel/. ul. Świdnickiej /14-15 maj/ • udział ofertowy poprzez Zachodniopomorską Regional- 10. Udział Sylwii Mytnik - Kierownika RCIT jako prelegenta ną Organizację Turystyczną w targach zagranicznych m.in. w konferencji organizowanej przez Politechnikę Koszalińską, w Berlinie. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Koszalinie, Ze- spół Szkół nr 1 w Koszalinie pn. „Oddziaływanie samorzą- 3. Realizacja projektu pn. „Odkryj Koszalin” w ramach pro- du na funkcje turystyczne miasta” /11.05.2016/; udział jektu Mikrodotacje – Małe Inicjatywy Lokalne Programu Fundusz w spotkaniu z klasami o profilu turystycznym w ramach ob- Inicjatyw Obywatelskich 2014-2020. W ramach projektu przygo- chodów Światowego Dnia Turystyki w Zespole Szkół nr 1 towano trasę gry miejskiej po Koszalinie obejmującej 10 wyse- w Koszalinie /27.09.2016/. lekcjonowanych miejsc - zabytków, obiektów kultury, obiektów użyteczności publicznej, które dostępne są dla osób niepełno- 11. Udział kierownika RCIT Sylwii Mytnik w dniach 15-16 li- sprawnych ruchowo. Trasę opisano w przewodniku, który wydano stopada w corocznym Forum Polskiej Organizacji Turystycz- w ilości 500 egzemplarzy. Przygotowano także dyplomy i przypinki nej, Regionalnych i Lokalnych Organizacji Turystycznych /Odkrywca Koszalina/ dla uczestników gry miejskiej. Oso- z udziałem Dyrektorów Zagranicznych Ośrodków Polskiej by, które ukończyły grę tzn. prawidłowo odpowiedziały na Organizacji Turystycznej oraz przedstawicieli miast i branży pytania zawarte w przewodniku otrzymywały dyplom oraz turystycznej oraz w posiedzeniu Zarządu Forum Infor- miały możliwość wykonania spersonalizowanej przypinki, macji Turystycznej /Hotel Anders w Starych Jabłonkach/. do wyrobu, której zakupiono odpowiedni sprzęt. Publikacja Kluczowe tematy spotkania Zarządu FIT to omówienie wy- bezpłatnie dostępna była w RCIT przy ul. Dworcowej, u Peł- ników badań „mystery e-mail 2016” wraz z ustaleniem wy- nomocnika Prezydenta ds. Osób Niepełnosprawnych oraz tycznych w tym zakresie na 2017 rok, zadania POT zwią- w Ośrodka Rehabilitacyjno – Edukacyjno – Wychowawczym nr zane z informacją turystyczną planowane do realizacji 1 w Koszalinie i Stowarzyszeniu Osób Niepełnosprawnych IKAR w 2017 roku. w Koszalinie. 12. Udział kierownika RCIT Sylwii Mytnik w dniach 21-22 4. Udział pracowników RCIT w obchodach 750-lecia Miasta listopada w Poznaniu w Walnym Zgromadzeniu Człon- Koszalina w dniach 21-23 maja 2016 na Rynku Staromiej- ków Forum Informacji Turystycznej. Organizatorami skim - sprzedaż gadżetów związanych z 750-leciem Miasta spotkania byli: Polska Organizacja Turystyczna i Wydawni- Koszalina /koszulki, magnesy, kubki, pocztówki itp/ oraz dys- ctwo Miejskie Poznania (prowadzące w Poznaniu sieć Cen- trybucja bezpłatnych materiałów o regionie koszalińskim trum Informacji Miejskiej). Główne tematy spotkania : Polski i województwie. System Informacji Turystycznej – stan obecny i wyzwania przyszłości /blok dyskusyjny – standardy obsługi turystów, 5. Udział pracownika RCIT w szkolenie pn. „Wiedza, pro- wyniki badania mystery e-mail; nowe zasady certyfikacji dukt i współpraca kluczem do sukcesu w turystyce”, informacji turystycznej i konkursu na najlepsze centrum którego organizatorami była Polska Organizacja Tury- informacji turystycznej; Broker turystyczny – zawód przy- styczna, Zachodniopomorska Regionalna Organizacja szłości; szkolenia dla infomacji turystycznej; European Ci- Turystyczna oraz Szczecinecka Lokalna Organizacja ties Marketing Tourist Information Centres Expert Meeting /9 – 10.06.17, Szczecinek, Centrum Konferencyjne Zamek/. – wyzwania “it” w Europie/.

6. Wydanie piątej edycji Mapy szlaków rowerowych 13. Współpraca z Oddziałem Koszalińskim PTTK, Stowa- Powiatu Koszalińskiego w nakładzie 2000 ezgemplarzy rzyszeniem „ROWERIA”, z Zachodniopomorską Regionalną w skali 1: 55 000. Uwzględniając działania Urzędu Marszał- Organizacją Turystyczną, Biurem Turystyki Urzędu Marszał- kowskiego Województwa Zachodniopomorskiego w zakresie kowskiego w Szczecinie / współpraca przy redagowaniu wy- Koncepcji sieci tras rowerowych Pomorza Zachodniego mapa dawnictw promocyjnych, dystrybucja materiałów promocyj- zawiera nowe nazwy i przebiegi tras - Velo Baltica, Stary Ko- nych o województwie zachodniopomorskim i produktach tu- lejowy Szlak. Mapa uzyskała dofinansowanie w ramach kon- rystycznych, aktualizacja strony www.morzeprzygpody.eu), kursu na wsparcie wydawnictw promocyjnych realizowanych samorządem Miasta Koszalina /kierownik RCIT Sylwia Mytnik przez członków Zachodniopomorskiej Regionalnej Organizacji jest m.in. członkiem Zespołu ds. budowy Programu Promocji Turystycznej. Dostępna jest /bezpłatnie/ w siedzibie Regional- Miasta Koszalina/ i gminami Powiatu Koszalińskiego. nego Centrum Informacji Turystycznej w Koszalinie przy ul. Dworcowej 11-15. Wersja elektroniczna znajduje się na stro- 14. Wymiana materiałów promocyjno – informacyjnych nie internetowej www.it-pomorze.pl w zakładce Multimedia / z centrami i punktami „it” z terenu województwa zachodnio- Wydawnictwa/Mapy. pomorskiego /m.in. Szczecin, Kołobrzeg, Darłowo, Karlino, Szczecinek, Czaplinek/. 7. RCIT było partnerem regionalnym akcji promocyjnej Aż- NaLody w ramach Aż Po Morze – promocja miast i miaste- 15. Złożenie wniosku pn. „Koszalińskie Karty Czasu” czek województwa zachodniopomorskiego wraz z plebiscytem w ramach Programu ASOS 2014-2020 /działania z zakresu tu- na najlepszą lodziarnię na Pomorzu Zachodnim /organizator rystyki i promocji ukierunkowane na osoby z grupy wiekowej Zachodniopomorska Agencja Rozwoju Turytyki w Szczecinie 60+; cykliczne wycieczki – spacery po Koszalinie z przewod- oraz Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomor- nikiem turystycznym, sesja fotograficzna pod kątem wydania skiego/; organizacja pobytu dziennikarza w Koszalinie w dniu kalendarza na 2017 rok i serii pocztówek odwołujących się do 9.08.2016; wręczenie certyfikatu za drugie miejsce koszaliń- dawnego Koszalina/ - brak dofinansowania. skiej Pracowni Lodów /relacja z wizyty w Koszalinie http://az- pomorze.pl/page/2/ /. 16. Prowadzenie badań ankietowych na temat ruchu turystycznego w województwie zachodniopomorskim 8. Złożenie wniosku w ramach konkursu Koszaliński Lider w 2016 roku /badania koordynuje Urząd Marszałkowski NGO 2016 /nazwa inicjatywy: Działania Regionalnego Cen- Województwa Zachodniopomorskiego – Wydział Turystyki trum Informacji Turystycznej w Koszalinie na rzecz turystycz- i Gospodarki/. Dodatek Gazety Ziemskiej Nr 1, marzec 2017 DODATEK SGiPPŚ III RCIT w Koszalinie ponownie z certyfikatem W dniu 3 marca br. podczas Walnego Od 1 czerwca 2016 roku obowiązuje nowy niu do kryterium mówiącym Zebrania Członków Zachodniopomorskiej “Regulamin certyfikacji informacji turystycz- o dniach i godzinach otwar- Regionalnej Organizacji Turystycznej w nej w Polsce”. Obecna wersja opracowana zo- cia placówki „it”, wymagane Karlinie odbyło się wręczenie certyfika- stała przez grupę roboczą ds. informacji tury- jest podanie okresu trwania tów dla biur informacji turystycznej Wo- stycznej w oparciu o prowadzone konsultacje sezonu turystycznego i uzasadnienie godzin jewództwa Zachodniopomorskiego. Re- z regionalnymi organizacjami turystycznymi, otwarcia zgodnie do poziomu natężenia ru- gionalne Centrum Informacji Turystycz- wnioski i propozycje omawiane były także w chu i oczekiwań turystów. Wnikliwe pytania nej w Koszalinie otrzymało po raz trzeci trakcie Forów Informacji Turystycznej. Formu- dotyczą także kwalifikacji pracowników. Nie kategorię 3 gwiazdek. Ceryfikaty są przy- larz wniosku certyfikacyjnego został gruntow- wystarczy zdawkowa odpowiedź potwier- znawane co 2 lata i obowiązują wyłącznie nie uszczegółowiony. Na przykład w odniesie- dzająca znajomość języków obcych. Trzeba na przyznany okres. podać uzasadnienie wykluczające przypad- Certyfikacja informacji turystycznej zosta- kowość, wyliczyć przekonywujące argumenty ła wprowadzona w 2010 roku przez Polską świadczące o tym, że zatrudnienie personelu Organizację Turystyczną i stanowi ważny władającego tym a nie innym językiem było element realizowanej polityki zarządzania konieczne w przypadku konkretnych stano- jakością Polskiego Systemu Informacji Tury- wisk. Rozbudowanie formularza o nowe kry- stycznej. Jej celem jest stworzenie krajowej teria, których nie uwzględniały poprzednie sieci standaryzowanych jednostek informa- wersje regulaminu, podyktowane jest między cji turystycznej współpracujących ze sobą innymi ogólnym poziomem i stylem nasze- i zapewnienie odpowiedniej jakości obsługi go życia. Na przykład dominująca obecność turystów. Obecnie w Polsce funkcjonują 424 gadżetów elektronicznych wpływa na rodzaj certyfikowane centra i punkty IT, z tego 17 świadczonych usług „it”. Bezpłatny internet, w województwie zachodniopomorskim. Cer- możliwość kontaktu o każdej porze, informa- tyfikacja opiera się o 4 kategorie. W zależ- cje telefoniczne i e-mailowe. Dostępność tych ności od spełnianych kryteriów, jednostkom usług informacji turystycznej nie jest niczym świadczącym usługi informacji turystycznej nadzwyczajnym, a ewentualny ich brak wy- nadawane są 1, 2, 3 lub 4 gwiazdki. Proces różnia punkt „it”. Oczywiście negatywnie. prowadzony jest na zasadzie dobrowolności, Obowiązkiem staje się stosowanie znaku „i” na podstawie indywidualnych zgłoszeń jed- zgodnie z wytycznymi Polskiego Systemu In- nostek informacji turystycznej. Certyfikacja formacji Turystycznej, a także umieszczenie prowadzona jest przez Polską Organizację oznakowania wskazującego kierunek dojścia i Turystyczną we współpracy z regionalnymi dojazdu do informacji turystycznej. Ten ostat- organizacjami turystycznymi, które odpo- ni wymóg nie dotyczy jednak placówek z jed- wiadają za etap regionalny (na Pomorzu Za- ną gwiazdką kategoryzacyjną. chodnim partnerem jest Zachodniopomorska Źródło: www.zrot.pl, www.aktualno- Regionalna Organizacja Turystyczna). sciturystyczne.pl

oraz Mapa Wędkarska Powiatu Koszalińskiego wraz z planami batymetrycznymi /edycja 2017/. Wśród odwiedzających targi było bardzo dużo TOUR SALON 2017 pasjonatów wędkarstwa, a to dzięki połączeniu W dniach 17-19 lutego 2017r. w Poznaniu w Złocieńcu, gminy powiatu koszalińskiego targów TOUR SALON z targami Wędkarstwa Ry- odbyły się Targi Regionów i Produktów Tury- reprezentowane przez Stowarzyszenie Gmin bomania, Myślistwa Knieje oraz Targami Sprzę- stycznych TOUR SALON – największa i naj- i Powiatów Pomorza Środkowego. tu Pływającego i Sportów Wodnych Boatex. Na ważniejsza w Polsce prezentacja krajowych i Po raz kolejny Zachodniopomorska Regio- stoisku dostępny był także katalog bazy nocle- zagranicznych wystawców promujących pro- nalna Organizacja Turystyczna otrzymała gowej naszego regionu, który w szczególności dukty i oferty turystyczne. Targi TOUR SALON nagrodę ACANTHUS AUREUS w konkursie interesował przedstawicieli biur podróży, w tym odwiedziło ok. 8000 osób tj. 16% więcej niż Międzynarodowych Targów Poznańskich za organizatorów wypoczynku dla dzieci i młodzie- podczas edycji ubiegłorocznej. Na targach za- stoisko, które najlepiej realizuje w wymiarze ży. Zainteresowane osoby mogły także otrzymać prezentowało się 261 wystawców z 22 krajów. estetycznym i architektonicznym strategię foldery z koszalińskich muzeów oraz koszaliń- Na wspólnym stoisku województwa zachod- marketingową firmy. Za koncepcję i wykona- skiego Obserwatorium Astronomicznego. niopomorskiego promowali się Szczecin Floa- nie stoiska odpowiadała Żegluga Szczecińska. Konkurs przygotowany przez Park Wodny i ting Garden i Finał The Tall Ships Races 2017, Podczas tegorocznych targów w Poznaniu Mia- Miasto Koszalin cieszył się dużym zainteresowa- miasta Kołobrzeg, Koszalin, Stargard, Świno- sto Koszalin i Stowarzyszenie Gmin i Powiatów niem. Osoby biorące w nim udział musiały od- ujście i Świdwin, ziemia łobeska reprezento- Pomorza Środkowego prezentowało Koszalin i powiedzieć na 3 pytania odnośnie Parku Wod- wana przez Lokalną Organizację Turystyczną region koszaliński poprzez materiały promocyj- nego i atrakcji związanych z Koszalinem. Kon- Powiatu Łobeskiego, pojezierze drawskie, no – informacyjne oraz konkurs, którego spon- kurs przeprowadzono w drugim dniu targów, którego ofertę przedstawiały Lokalna Organi- sorem był koszaliński Park Wodny. Największym nagrodami były gadżety promujące miasto oraz zacja Turystyczna Czaplinek oraz Lokalna Or- zainteresowaniem cieszyła się tradycyjnie Mapa wejściówki do koszalińskiego Aquaparku. ganizacja Turystyczna Pojezierza Drawskiego Szlaków Rowerowych Powiatu Koszalińskiego Targi to nie tylko prezentacje i występy artystyczne, ale także możliwość spotkań z podróż- nikami, spotkań biznesowych oraz skarbnica pomysłów na nowe formy promocji, nowe wydawnictwa. W trakcie targów przedstawiciele RCIT uczestniczyli w spotkaniach z blogerami turystycznymi, specjalistami od marketingu miejsc oraz reprezentantami firm reklamowych i wydawniczych. Efekty i pozyskana wiedza z pewnością zaowocują nowymi pomysłami na promocję Koszalina i Regionu Koszalińskiego. Warto też dodać, że w trakcie targów Tour Salon odbyła się uroczysta Gala wręczenia nagród Polskiej Organizacji Turystycznej, podczas której wyróżnienie dla „Najlepszego pro- duktu turystycznego 2016r.” otrzymał Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie. IV DODATEK SGiPPŚ Kwartalnik Koszaliński

XXIII TARGI REGIONY TURYSTYCZNE NA STYKU KULTUR 2017 w Łodzi 23 edycja Targów – Regiony Turystyczne NA dwie urocze niewiasty z Barlinka: Królowa STYKU KULTUR odbyła się w dniach 17 – 19 Puszczy Barlineckiej oraz Boginka Morianna, marca 2017 r. Hala Expo – Łódź wypełniła które chętnie pozowały do zdjęć i promo- się miłośnikami podróży poszukującymi ofert wały Pojezierze Barlinecko - Myśliborskie. i inspiracji do planowania dłuższych i krótszych Prezentacja regionu koszalińskiego, po raz wyjazdów. Oferty zaprezentowało ponad 120 kolejny przygotowana została przez Wydział wystawców z Polski i ze świata. Rozwoju i Współpracy Terytorialnej Urzę- Ponad 8 tysięcy zwiedzających odwiedziło du Miejskiego w Koszalinie oraz Regionalne stoiska organizacji i instytucji turystycznych oraz Centrum Informacji Turystycznej w Koszali- samorządowych, biur podróży, muzeów, hoteli nie. Zainteresowane osoby mogły otrzymać i producentów regionalnej żywności. Publiczność Plan Miasta Koszalina, Mapę Atrakcji Tury- mogła skorzystać z wielu atrakcji przygotowa- stycznych Powiatu Koszalińskiego, Katalog nych zarówno przez organizatorów, jak i wy- Bazy Noclegowej Koszalina i Powiatu Kosza- stawców. Zwyczajowo – nie zabrakło konkursów lińskiego oraz Mapę Szlaków Rowerowych z atrakcyjnymi nagrodami, takimi jak: vouchery, nalskiego w kształcie mini – starówki stano- i Mapę Wędkarską Powiatu Koszalińskiego. zaproszenia i bilety wstępu do najciekawszych wiło bardzo barwny i klimatyczny akcent tar- Uśmiech i zachwyt wśród odwiedzających na- turystycznych miejsc naszego kraju. gów. Występy piotrkowskich zespołów, takich sze stoisko wywołały pocztówki z Łaz, które Hasłem przewodnim tegorocznej edycji było jak Fakiry, Grzmiąca Półlitrówa czy Piotrkowska przedstawiały piękne nadmorskie krajobra- „Daj się urzec…”, co z pewnością udało się Orkiestra Kameralna umilały gościom czas spę- zy. Kolekcja pocztówek wydana została przez wystawcom prezentującym swoje oferty. Bo- dzony na targach w poszukiwaniu ofert wypo- Stowarzyszenie Kocham Polski Bałtyk. Zwie- gatą ofertę aktywnego wypoczynku zapre- czynku weekendowego i wakacyjnego. Oprócz dzający chętnie dzielili się wspomnieniami zentowało Mazowsze, które w tym roku programu artystyczno – edukacyjnego dla od- z pobytu wypoczynkowego w Gminie Mielno, pełnio funkcję Regionu Partnerskiego. wiedzających przygotowanych było mnóstwo deklarując jednocześnie kolejne wizyty. Pyta- Można było zrobić sobie zakręcone filmiki aktywności. Na najmłodszych i ich rodziców nie dotyczy głównie map i obiektów noclego- w gifbudce, wykonać papierowy model Łodzi, czekały wielkanocne warsztaty plastyczne, rę- wych z cennikami, w szczególności obiektów czy skorzystać z warsztatów ciesielstwa okrę- kodzielnicze czy taneczne. przygotowanych na wypoczynek rodzinny towego, a to wszystko przy akompaniamen- Mieszkańcy Łodzi oraz zwiedzający hale /pakiety dla dzieci/. Dużym zainteresowa- cie Zespołu Pieśni i Tańca Mazowsze. Stoisko targowe mogli zapoznać się także z ofertą niem, i to od kilku lat na różnych imprezach Miasta Partnerskiego – Piotrkowa Trybu- Pomorza Zachodniego, które reprezen- targowych, cieszą się Ogrody Hortulus, które towane było przez Miasto Koszalin i Stowa- znane są w wielu częściach Polski. Na targach rzyszenie Gmin i Powiatów Pomorza Środko- w Łodzi pracownicy RCIT zapraszali na tego- wego, Miasto Barlinek, Lokalną Organizację roczny Kulinarny Festiwal Kwiatów Jadalnych, Turystyczną w Złocieńcu oraz Zachodniopo- który odbędzie się w dniach 15-16 lipca br. morską Regionalną Organizację Turystyczną. Biorąc pod uwagę prezentacje innych re- Na stoisku Pomorza Zachodniego dostępnych gionów i samorządów oraz preferencje zwie- było wiele ciekawych tematycznych wydaw- dzających targi, należy przygotowując się do nictw promocyjnych, map i przewodników, kolejnych edycji targów, czy to w Łodzi czy które prezentowały wybrane produkty tury- w Poznaniu, uatrakcyjnić sposób prezentacji styczne naszego województwa, poszczególne regionu zachodniopomorskiego, w tym także miasta i regiony, bazę noclegową oraz szla- koszalińskiego. Uwagę odbiorcy przykuwają wy- ki turystyczne. Dużo uśmiechu na twarzach stępy zespołów, kulinaria, zabawy interaktywne, odwiedzających stoisko ZROT wywoływały gry planszowe lub warsztaty artystyczne.

Działalność Centrum Usługowo – Doradczego Euroregionu Porozumienie o współpracy Pomerania w Koszalinie Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Pomorza dowych i staży wakacyjnych oraz uczestniczyć Pierwszy kwartał 2017 roku to dla CUD Kosza- Środkowego z siedzibą w Koszalinie reprezen- będzie w prezentacjach, szkoleniach, pokazach lin czas opracowywania planu działania na ko- towane przez Dyrektora Biura Marka Gramzę o charakterze edukacyjnym. lejne miesiące. Zgodnie z głównym celami sieci, podpisało porozumienie o współpracy z Gminą Podczas spotkania odbyło się także podpisa- jakimi są: rozbudowa transgranicznego nawią- Miasto Koszalin, reprezentowaną przez Dyrek- nie porozumienia pomiędzy Gminą Miasto Ko- zywania kontaktów we wszystkich dziedzinach tora Zespołu Szkół nr 1 im. Mikołaja Kopernika szalin reprezentowaną przez Dyrektora Zespołu życia społecznego, w szczególności w życiu w Koszalinie Szymona Konefała. W porozumie- Szkół nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Koszalinie gospodarczym oraz wzrost kompetencji inter- niu zostały określone zasady współpracy, której Szymona Konefała a Politechniką Koszalińską re- kulturowych obywateli pogranicza, planowane wynikiem będzie poszerzenie oferty edukacyj- prezentowaną przez Prorektora ds. Studenckich działania ukierunkowane są na rozwój przedsię- nej Zespołu Szkół nr 1 o wiedzę i praktyczne prof. Tomasza Królikowskiego. biorczości oraz współpracy polsko - niemieckiej. umiejętności zawodowe z obszaru turystyki. Na zakończenie, w części przede wszystkim Pod koniec marca odbędzie się spotkanie na W ramach porozumienia Regionalne Centrum przeznaczonej dla młodzieży, zaprezentowano temat organizacji ochrony danych osobowych Informacji Turystycznej, działające w struktu- dwa wykłady: w podmiotach branży turystycznej. Seminarium rze SGiPPŚ, obejmie patronatem, w roku szkol- 1. Koniec turystyki w miastach? – dr Jacek Bo- skierowane jest przede wszystkim do informacji nym 2017/2018 klasę III Technikum Zawodo- rzyszkowski, Politechnika Koszalińska; turystycznych, hoteli oraz organizatorów turysty- wego, kształcącą w zawodzie technik obsługi 2. Rola informacji turystycznej w kreowaniu ki. Podczas spotkania zostaną zaprezentowane turystycznej, udzieli wsparcia merytorycznego wizerunku miasta – Sylwia Mytnik, Regionalne przepisy dotyczące ochrony danych osobowych ze i rzeczowego, umożliwi odbycie praktyk zawo- Centrum Informacji Turystycznej szczególnym uwzględnieniem podmiotów obsługi turystyki, w tym omówione zostaną obowiązki ad- ministratora danych w branży turystycznej. Informacje na temat seminariów, warsztatów i spotkań w ramach CUD Koszalin są na bieżąco zamieszczane na stronie internetowej Stowarzy- szenia Gmin i Powiatów Pomorza Środkowego www.ko-pomerania.pl oraz na profilu Facebook (www.facebook.com/cud.koszalin)

Projekt współfinansowany ze środków Unii Euro- pejskiej w ramach EFRR