Balikesir'in Sosyo-Ekonomik Yapisi
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. SAKARYA ÜN İVERS İTES İ SOSYAL B İLİMLER ENST İTÜSÜ BALIKES İR’İN SOSYO-EKONOM İK YAPISI YÜKSEK L İSANS TEZ İ Hüdaverdi ÖZ ŞEN Enstitü Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Tez Danı şmanı: Yard. Doç. Dr. Fikri OKUT EYLÜL 2008 T.C. SAKARYA ÜN İVERS İTES İ SOSYAL B İLİMLER ENST İTÜSÜ BALIKES İR’İN SOSYO-EKONOM İK YAPISI YÜKSEK L İSANS TEZ İ Hüdaverdi ÖZ ŞEN Enstitü Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Tez Danı şmanı: Yard. Doç. Dr. Fikri OKUT Bu tez 10/09/2008 tarihinde a şağıdaki jüri tarafından oyçoklu ğu ile kabul edilmi ştir. _____________ ____________ ____________ Jüri Ba şkanı Jüri Üyesi Jüri Üyesi Kabul Kabul Kabul Red Red Red Düzeltme Düzeltme Düzeltme BEYAN Bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyuldu ğu, ba şkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadı ğını, tezin herhangi bir kısmının bu üniversite veya ba şka bir üniversitedeki ba şka bir tez çalı şması olarak sunulmadı ğını beyan ederim. Hüdaverdi ÖZ ŞEN ÖNSÖZ Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü‟nde, Sosyoloji Anabilim Dalında Yüksek Lisans tezi olarak yaptığım çalıĢmada Balıkesir‟in Sosyo-Ekonomik Durumu üzerinde durulmuĢtur. Tez konusunun seçiminde ve çalıĢmalarım esnasında bana yardımcı olan, tezimin düzenlenmesinde yardımlarını esirgemeyen Sayın Hocam Yard.Doç.Dr.Fikri OKUT‟a teĢekkür ederim. AraĢtırmada ele aldığım konular arasında Balıkesir‟in kurulması, Ģehrin tarihi, Ģehrin nüfus özellikleri, Ģehrin baĢlıca ekonomik fonksiyonları ve bunların dağılıĢ sahalarıyla Ģehrin önemli sorunları yer almaktadır. Bana hazırlamıĢ olduğum bu tez çalıĢmamda yardımcı olan herkese yakın alaka ve yardımlarından dolayı teĢekkür ederim. Hüdaverdi ÖZġEN 10.09.2008 ĠÇĠNDEKĠLER TABLO LĠSTESĠ ............................................................................................................ v ġEKĠL LĠSTESĠ ............................................................................................................ vii KISALTMALAR ......................................................................................................... viii GĠRĠġ ............................................................................................................................... 1 BÖLÜM 1:ġEHĠR HAKKINDA GENEL BĠLGĠLER ................................................ 5 1.1. Coğrafî Konumu ........................................................................................................ 7 1.2. Balıkesir ġehri'nin Tarihçesi ...................................................................................... 9 1.2.3. Türk Fethinden Önce ....................................................................................... 9 1.2.4. Anadolu Selçuklu Devri ................................................................................. 12 1.2.5. Karesioğulları Devri ....................................................................................... 13 1.2.6. Osmanlı Dönemi ............................................................................................ 16 1.2.7. Balıkesir'de Kuva-yı Milliye .......................................................................... 17 1.3. Ġlin Coğrafi Yapısı.................................................................................................... 18 1.3.1. Balıkesir Ġlinin Genel Konumu ...................................................................... 18 1.3.2. Balıkesir Ġlinin Coğrafi Yapısı ....................................................................... 19 1.3.2.1. Dağlar ................................................................................................ 22 1.3.2.3. Vadiler ............................................................................................... 23 1.3.2.4. Ovalar ................................................................................................ 23 1.3.2.5. Jeotermal Sular .................................................................................. 24 1.3.2.6. Akarsular ........................................................................................... 25 1.3.2.7. Göller, Göletler, Barajlar ................................................................... 25 1.3.2.7.1. Göletler .............................................................................. 26 1.3.2.7.2. Çaygören Barajı ................................................................. 26 1.3.2.7.3. Ġkizcetepeler Barajı ............................................................ 26 1.3.2.7.4. Gönen Barajı ...................................................................... 26 BÖLÜM 2:KURAMSAL YAPI ................................................................................... 28 2.1. Toplum Kavramı ...................................................................................................... 28 2.1.1. Toplum Kavramının Açıklanması .................................................................. 28 2.1.2. Toplum Tasnifleri .......................................................................................... 32 2.1.3. Toplum Tanımı .............................................................................................. 35 2.2. Sosyal Yapı .............................................................................................................. 38 2.3. Sosyal DeğiĢme ........................................................................................................ 45 2.3.1. Sosyal ve Kültürel Değerleri DeğiĢtirmede Eğitimin Rolü ........................... 49 2.4. YerleĢme ġekilleri .................................................................................................... 49 2.4.1. Nüfus ve Yönetim Kıstasları Açısından YerleĢme Biçimi ............................ 50 i 2.4.2. Kırsal-Kentsel KarĢıtlığı ................................................................................ 50 2.4.3. YerleĢme Biçimlerinin Değerlendirilmesi ..................................................... 56 2.5. Kent .......................................................................................................................... 58 2.5.1. SanayileĢme, ModernleĢme ve Kalkınma ...................................................... 64 BÖLÜM 3:BALIKESĠR’ĠN SOSYAL ve DEMOGRAFĠK YAPISI ....................... 66 3.1. Nüfusun Tarihsel GeliĢimi ....................................................................................... 66 3.1.1. Nüfus Büyüklüğü ve Nüfus ArtıĢ Hızı ........................................................... 66 3.1.2. ġehir ve Köy Nüfusunun Seyri ...................................................................... 67 3.1.3. Nüfusun Doğum Yeri ile Cinsiyet ve YaĢ Yapısı .......................................... 68 3.1.4. Nüfusun Eğitim Durumundaki GeliĢim ......................................................... 71 3.1.5. Doğurganlık ve Bebek Ölümlülüğündeki GeliĢim ........................................ 73 3.1.6. Nüfusun Ekonomik Niteliklerindeki GeliĢim ................................................ 75 3.2. Nüfusun Mevcut Yapısı ........................................................................................... 78 3.2.1. Nüfus Büyüklüğü ........................................................................................... 78 3.2.2. Nüfusun YaĢ Yapısı, Doğum Yeri ve Özürlülük Durumu ............................. 80 3.2.3. Nüfusun Medeni Durumu, Doğurganlık ve Bebek Ölümlülüğü .................... 82 3.2.4. Nüfusun Okur-Yazarlık Durumu ................................................................... 84 3.2.5. Ġlin Hanehalkı Büyüklüğü ve Konut Durumu ................................................ 85 3.2.6. Nüfusun Ekonomik Nitelikleri ....................................................................... 86 3.3. BALIKESĠR‟ĠN SOSYAL YAPISI ......................................................................... 89 3.3.1. Eğitim Öğretim .............................................................................................. 90 3.3.1.1. Okul Öncesi Eğitim ........................................................................... 91 3.3.1.2. Ġlköğretim .......................................................................................... 91 3.3.1.3. Ortaöğretim ........................................................................................ 91 3.3.1.4. Özel Eğitim ........................................................................................ 92 3.3.1.5. Yüksek Öğretim ................................................................................. 93 3.3.1.6. Mesleki Eğitim Merkezleri ................................................................ 94 3.3.2. Sağlık ............................................................................................................. 95 3.3.2.1. Sağlık Kurumları ve Personel Durumu ............................................. 96 3.3.2.2. Sağlık Hizmetlerine Yönelik ÇalıĢmalar ........................................... 97 3.3.2.2.1. Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri ................................... 97 3.3.2.2.2. Ġkinci Basamak Sağlık Hizmetleri ..................................... 97 3.3.3. Sosyal Hizmetler ve Spor ............................................................................... 98 3.3.4. Güvenlik Hizmetleri ....................................................................................... 99 3.3.4.1. Sahil Güvenlik Marmara ve Boğazlar Bölge Komutanlığı ............... 99 3.3.4.2. Sahil Güvenlik Ege Deniz Bölge Komutanlığı................................ 100 3.3.4.3. Ġl Jandarma Komutanlığı 1. AsayiĢ