Guiyu Oneiros Autor Tekstu: PZ Myers

Guiyu oneiros Autor tekstu: PZ Myers

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Ryby to ryby, prawda? To tylko zamazane wodne stworzenia, które większość ludzi rozróżnia po zapachu, nie zaś po morfologii i pochodzeniu. Ryby są jednak niesłychanie różnorodne, znacznie bardziej różnorodne niż kręgowce lądowe, i w tej grupie istnieją bardzo istotne podziały. Większość ludzi wie o jednym dużym podziale, między Chondrichtyes (ryby z chrzęstnymi szkieletami czyli chrzęstnoszkieletowe, jak rekiny i płaszczki) i Osteichtydes (ryby z kostnymi szkieletami). Istnieje jednak inny, szczególnie interesujący podział wewnątrz ryb kostnoszkieletowych: różnica między Sarcopterygii (słowo oznacza „mięsiste płetwy” i potocznie nazywamy je mięśniopłetwymi) a Actinopterygii , rybami promieniopłetwymi. Najbardziej charakterystyczną cechą ryb mięśniopłetwych jest centralny trzon ich płetw zbudowany z mięśni i kości – istniejącymi formami są latimeria i ryby dwudyszne. Jest to linia, która doprowadziła nas do lądowych czworonogów, ale poza tą udaną inwazją na ląd mięśniopłetwe były rodzajem morskich nieudaczników, z których przetrwało bardzo niewiele rodzajów. Z drugiej strony, ryby promieniopłetwe, są historią wielkiego sukcesu, mając dzisiaj ponad 28 tysięcy gatunków. Aby pokazać to we właściwym kontekście: istnieje tylko około pięć i pół tysiąca ssaków. Sarcopterygii i Actinopterygii musiały zacząć rozchodzić się bardzo dawno temu i ciekawe pytania brzmią: a) kiedy żył ostatni wspólny przodek obu grup; b) jak wyglądał? Nie mamy jeszcze dobrych i konkretnych odpowiedzi, ponieważ pochodzenie ryb kostnoszkieletowych jest zagubione daleko w czasie – ponad 400 milionów lat temu, ale każde nowe odkrycie przysuwa nas nieco bliżej. Teraz zaś mamy dobrze zachowaną skamielinę ryby, co do której ustalono, że jest wczesną rybą mięśniopłetwą, a to mówi nam, że: a) ostatni wspólny przodek musiał żyć ponad 419 milionów lat temu (wiek tej skamieliny) i rozdział prawdopodobnie zaszedł głęboko w sylurze; i b) to zwierzę zawiera mozaikę prymitywnych cech ryb kostnoszkieletowych, co mówi nam, że ostatni wspólny przodek prawdopodobnie też miał niektóre z tych cech. Jest to kolejna skamielina formy przejściowej, która ujawnia bardzo dużo o stopniowym rozdzielaniu się tych dwóch wielkich grup kręgowców. A oto ona:

(Kliknij, żeby powiększyć obraz) a , b , A near-complete fish in part and counterpart. c , Close-up view of the anterior portion of the trunk shield in dorsal view, showing MD1 and MD2 flanked by rhomboid scales. d , Close-up view of the dorsal fin spine. MD1, first median dorsal plate; MD2, Racjonalista.pl Strona 1 z 4 second median dorsal plate. Scale bar, 1 cm. Na pierwszy rzut oka może to trochę rozczarować – wygląda jak zwierzę zabite w wypadku drogowym w sylurze – ale to naprawdę jest to zadziwiająco dobry i pożyteczny okaz. Zwierzę było pokryte grubymi, kościstymi łuskami, a czaszka zbudowana z grubych kościanych płytek, chociaż więc zostało całkiem rozpłaszczone przez bezlitosną geologię, wszystkie kawałki są na miejscu i można je zestawić w znacznie bardziej rybną formę. Bardziej zadowalający może być ten rysunek:

(Kliknij, żeby powiększyć obraz) a , Restoration of the entire fish in lateral view. b , Interpretive drawing of the holotype V15541. Areas shaded in grey are unknown, and are reconstructed from other early osteichthyans. ano, anterior nostril; br, branchiostegal ray; cla, clavicle; cle, cleithrum; drs, dorsal ridge scale; dsp, dorsal fin spine; et, extratemporal; eta, accessory extratemporal; f.add, adductor fossa; f.gl, glenoid fossa; gu, gular; ju, jugal; l.ext, lateral extrascapular; lj, lower jaw; m.ext, median extrascapular; mx, maxillary; n.sp., spiracular notch; op, opercular; pa, parietal shield; pcl, postcleithrum; pop, preopercular; ppa, postparietal shield; psc, presupracleithrum; pt, post-temporal; scl, supracleithrum; sop, subopercular; sp., pectoral spine; tr, lepidotrichia; vrs, ventral ridge scale. Teraz wygląda to jak rodzaj opancerzonego, kolczastego łososia z grubym, muskularnym ciałem (tak, ja też zastanawiam się nad zapachem i chętnie bym kawałek skosztował). To jednak zdecydowanie nie jest łosoś – struktura kostna jest dziwnym zestawem kompromisów, w których pewne cechy są wyraźnie cechami mięśniopłetwych, niektóre wyglądają jakby należały do prymitywnych promieniopłetwych, a jeszcze inne są unikatowe albo wykazują powinowactwo z cechami pradawnych wymarłych ryb, jak Rhipidistia . To jest super. Widzimy relikty pradawnego wspólnego przodka ryb kostnoszkieletowych, udoskonalone w specyficzne cechy Sarcopterygii . Analiza całości cech tego zwierzęcia umieszcza je jednak bardziej w kladzie mięśniopłetwych niż promieniopłetwych. Plasuje je to na gałęzi drzewa rodowego prowadzącego do nas… bardzo, bardzo starej gałęzi, czyniąc je twoim wiele razy „pra” wujkiem albo kuzynem odległym o tylko kilka milionów razy. Teraz moja ciekawość, jak smakuje, zaczyna brzmieć nieco kanibalistycznie. (Kliknij, żeby powiększyć obraz)

The topology is the most parsimonious tree arising from a matrix of 23 taxa coded for 153 morphological characters (tree length = 292, consistency index = 0.572, retention index = 0.737, rescaled consistency index = 0.421). The numbers at nodes indicate bootstrap support (where the value is greater than 50%) and Bremer decay index (bottom and top numbers, respectively). Eif., Eifelian; Ems., Emsian; Fam., Famennian; Fras., Frasnian; Giv., Givetian; Gor., Gorstian; Loch., Lochkovian; Lud., Ludfordian; Prag., Pragian. Kiedy patrzysz na ten wykres, powinna rzucić ci się w oczy cała różnorodność dewonu, tak zwanego Wieku Ryb, i ubóstwo skamielin z syluru… gdzie właśnie znajdują się wszystkie ciekawe punkty na gałęziach drzewa rodzinnego ryb. Należy powtórzyć: paleontologia to nauka o przewidywaniach mówiących nam, gdzie szukać następnego zestawu fascynujących i pouczających skamielin. Zhu M, Zhao W, Jia L, Qiao T, Qu Q (2009) The oldest articulated osteichthyan reveals mosaic gnathostome characters , „Nature” 458:469-474 Pharyngula, marzec 2009

PZ Myers Ur 1957. Amerykański profesor biologii na uniwersytecie w Minnesocie, prowadzi również popularyzujący naukę blog Pharyngula.

Pokaż inne teksty autora

Autorem portalu Racjonalista.pl jest Michał Przech, zwany niżej Autorem. Właścicielami portalu są Mariusz Agnosiewicz oraz Autor.

Żadna część niniejszych opracowań nie może być wykorzystywana w celach komercyjnych, bez uprzedniej pisemnej zgody Właściciela, który zastrzega sobie niniejszym wszelkie prawa, przewidziane w przepisach szczególnych, oraz zgodnie z prawem cywilnym i handlowym, w szczególności z tytułu praw autorskich, wynalazczych, znaków towarowych Racjonalista.pl Strona 3 z 4 do tego portalu i jakiejkolwiek jego części.

Wszystkie strony tego portalu, wliczając w to strukturę katalogów, skrypty oraz inne programy komputerowe, zostały wytworzone i są administrowane przez Autora. Stanowią one wyłączną własność Właściciela. Właściciel zastrzega sobie prawo do okresowych modyfikacji zawartości tego portalu oraz opisu niniejszych Praw Autorskich bez uprzedniego powiadomienia. Jeżeli nie akceptujesz tej polityki możesz nie odwiedzać tego portalu i nie korzystać z jego zasobów.

Informacje zawarte na tym portalu przeznaczone są do użytku prywatnego osób odwiedzających te strony. Można je pobierać, drukować i przeglądać jedynie w celach informacyjnych, bez czerpania z tego tytułu korzyści finansowych lub pobierania wynagrodzenia w dowolnej formie. Modyfikacja zawartości stron oraz skryptów jest zabroniona. Niniejszym udziela się zgody na swobodne kopiowanie dokumentów portalu Racjonalista.pl tak w formie elektronicznej, jak i drukowanej, w celach innych niż handlowe, z zachowaniem tej informacji.

Plik PDF, który czytasz, może być rozpowszechniany jedynie w formie oryginalnej, w jakiej występuje na portalu. Plik ten nie może być traktowany jako oficjalna lub oryginalna wersja tekstu, jaki zawiera.

Treść tego zapisu stosuje się do wersji zarówno polsko jak i angielskojęzycznych portalu pod domenami Racjonalista.pl, TheRationalist.eu.org oraz Neutrum.eu.org.

Wszelkie pytania prosimy kierować do [email protected]