Fred Spijkers Hoopt Op Ultiem Eerherstel
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
8 > nieuws > opinie > achtergrond > rubrieken integriteit > Klokkenluider Fred Spijkers hoopt op ultiem eerherstel. ‘Weet je wat hun probleem is? Dat ik het hele dossier uit mijn hoofd ken.’ week 28-29 week / Fred Spijkers: 10 juli 2009 ‘Ik laat het licht niet doven’ boudewijn warbroek red Spijkers blijft vandaag de hele dag Eind mei zijn door twee ambtenaren van het ministe- staan. Op de eettafel in zijn krap beme- rie van Defensie op dezelfde eettafel 25 dozen met stuk- ten tussenwoning liggen indrukwekken- ken neergezet. Ruim vier maanden eerder had Spijkers Fde stapels papier. Interne, soms strikt geheime ambte- deze opgeëist met een beroep op de Wet Bescherming lijke notities. Handgeschreven krabbels van ministers Persoonsgegevens. en staatssecretarissen. ‘Amice’-briefjes van bewindsper- ‘Dagen en nachten achter elkaar heb ik zitten lezen. sonen. Alle documenten zijn gerubriceerd op jaar, en Zeven dagen per week; twintig, soms 22 uur per et- meestal ook op onderwerp. Als een gids loodst Fred maal’, vertelt Spijkers. Hij bracht zijn eigen ordening Spijkers, staand naast de tafel, zijn bezoek door het aan in de stukken. ‘Weet je wat hun probleem is? Dat ik dossier heen. ‘Nog meer bewijs nodig?’ het hele dossier uit mijn hoofd ken. Ik heb een fotogra- fisch geheugen, en daar hebben ze nu last van.’ Dat hij zijn dossier uit het hoofd kent, lijdt nauwelijks enige twijfel. Bij lezing van een document kan Spijkers onmiddellijk aangeven of er passages in staan die strij- dig zijn met andere stukken. En bijna altijd weet hij de exacte data te noemen van de schrijfsels, verslagen, brie- ven of notities waarin het tegendeel wordt beweerd. De papieren die eind mei bij hem thuis zijn afgele- verd, vormen slechts een deel van Spijkers’ persoons- dossier. Er komt nog meer, heeft Defensie aangekon- digd. En ook deze nieuwe zending zal straks in recordtempo bij de klokkenluider tussen de oren zitten. Toch heeft Spijkers de extra stukken naar zijn overtui- ging niet expliciet nodig om herziening van zijn ont- slagzaak aan te vragen bij de Centrale Raad van Beroep. Nieuwe feiten in overvloed, meent hij. Wijzend naar de stapels papier op tafel: ‘Wat hier in zit, is voldoende voor een succesvol herzieningsverzoek’. Foto > Jan Lankveld Directe relatie Zo heeft de Centrale Raad van Beroep in 1997 vastgesteld dat de gang van zaken rond het overlij- den van Rob Ovaa (zie kader pagina 10) ‘geen rol van be- tekenis’ heeft gespeeld bij het ontslag van Fred Spijkers. Aantekening van wijlen minister van Binnenlandse Toenmalig staatssecretaris Henk van Hoof (VVD) zou in Zaken Ien Dales (PvdA): ‘Ja: ik wil nu wel precies 2000 toegeven dat er wél een directe relatie ligt tussen weten wat hier aan hand is/is geweest!’ (april ‘93) Spijkers’ ontslag en het ongeval met de mijn, en dat de 008-011_BIN2829_ACH_Spijkr 8 08-07-2009 12:19:25 > nieuws > opinie > achtergrond > rubrieken 9 week 28-29 week / 10 juli 2009 Foto > Jan Lankveld Minister Voorhoeve maakt zich in augustus 1997, ruim een maand voor de zitting bij de Centrale Raad van Beroep, zorgen over een rapport van Geneva Initiative on Psychiatry, een organisatie die politiek misbruik van de psychiatrie onderzoekt. De Centrale Raad van Beroep legt het rapport terzijde, onder meer omdat Defensie niet de gelegenheid zou hebben gehad om op de inhoud van het rapport te reageren 008-011_BIN2829_ACH_Spijkr 9 08-07-2009 12:18:48 10 > nieuws > opinie > achtergrond > rubrieken week 28-29 week / 10 juli 2009 Foto > Jan Lankveld Fred Spijkers temidden van zijn dossier, dat hij eind mei overhandigd kreeg na een beroep op de Wet Bescherming Persoonsgegevens: ‘Ik wil aantonen wat er allemaal kan gebeuren door toedoen van onze Staat’ zaken Ovaa en Spijkers ‘volledig met elkaar zijn vervloch- toeschrijven aan toenmalig minister Joris Voorhoeve ten en onverbrekelijk aan elkaar zijn verbonden’. (VVD). De ambtenaar krabbelt het op een memovelle- Maar Fred Spijkers beschikt nu ook over stukken tje, en geeft het bericht ook telefonisch door aan Fred waaruit kan worden opgemaakt dat Defensie reeds vóór Spijkers. Als Spijkers de inhoud van het gesprek per fax de zitting van de Centrale Raad van Beroep intern bevestigt, ontvangt hij echter per kerende post een spreekt over ‘een relatie tussen de zaak S. en de zaak O.’. brief waarin staat dat om ‘een misverstand’ gaat. In brieven en officiële stukken wordt het tot dan toe in Als enkele maanden later persbureau ANP over de alle toonaarden ontkend, maar een hoge Defensie-amb- zaak-Spijkers bericht, belandt bij Defensie een printje tenaar meent dit in het voorjaar van 1997 te kunnen van het artikel in het dossier van de klokkenluider. Maar niet nadat minister Voorhoeve er in zwierige let- ters een aantekening onder heeft gezet waaruit kan Fred Spijkers worden afgeleid dat het ontslag van Spijkers in zijn op- tiek wel degelijk verband houdt met de zaak-Ovaa. Maar Fred Spijkers (17 juni 1946) was bedrijfsmaatschappelijk werker bij Defensie. de minister ‘weet niet of er niet meer aan de hand is dan de kwestie-Ovaa’, schrijft hij. Als in september 1984 bij een mijnongeval de munitie-expert en Defensie-amb- En dan is er nog een rapport van Geneva Initiative on tenaar Rob Ovaa om het leven komt, krijgt Spijkers opdracht om aan de weduwe Psychiatry, een internationaal werkende organisatie te vertellen dat de man onvoorzichtig is geweest. Omdat in werkelijkheid het die politiek misbruik van de psychiatrie bestrijdt. type mijn niet deugt, weigert Spijkers om hieraan te voldoen. Dit leidt tot een Deze organisatie heeft de zaak-Spijkers geadopteerd, hoogoplopend conflict. en onderzoekt in 1993 of, en in hoeverre, Defensie heeft geprobeerd om de klokkenluider ten onrechte te In 1992 maakt Defensie een strikt geheim ‘stappenplan’ om van de klokkenluider ‘psychiatriseren’. af te komen. Als Spijkers niet op medische gronden kan worden afgekeurd, moet De conclusies van Geneva Initiative on Psychiatry lie- hij worden ontslagen. In 1997 bevestigt de Centrale Raad van Beroep zijn ontslag. gen er niet om. Volgens de organisatie is inderdaad om Tot op de dag van vandaag is er discussie over achterstallige betalingen. politieke redenen geprobeerd om Spijkers tot psychia- trisch patiënt te verklaren. Er zou zelfs zijn ‘gerommeld’ In 2002 belooft toenmalig staatssecretaris Cees van der Knaap (CDA) in een met archieven van de onder het ministerie van Binnen- vaststellingsovereenkomst namens de Staat ‘administratieve rectificatie’ aan landse Zaken vallende Rijks Bedrijfsgezondheids- en Spijkers. In het contract erkent de Staat dat Spijkers bewust is ‘misleid’ en Bedrijfsveiligheidsdienst (RBB): ‘Deskundigenrappor- ‘onzorgvuldig’ en ‘onheus’ is bejegend. De klokkenluider krijgt een koninklijke tages zijn in de documentatie van de RBB herschreven, onderscheiding. waardoor de heer Spijkers als ‘geestesziek’ man te boek staat (...) De indruk van moedwilligheid bij dit hande- De overeengekomen rectificatie leidt ertoe dat de ‘Collectie Spijkers’ achter slot len kan niet worden uitgesloten.’ en grendel verdwijnt bij het Nationaal Archief. Fred Spijkers verzet zich De Centrale Raad van Beroep legt het rapport in 1997 hiertegen en noemt het ‘de ultieme doofpot’. Volgens Spijkers leeft Defensie naast zich neer. Het feit dat Geneva Initiative uitslui- de vaststellingsovereenkomst niet na. tend dossieronderzoek heeft gedaan en geen weder- hoor heeft gepleegd, is hiervan de reden. Defensie en de Zie verder: RBB hebben volgens de Raad ‘niet de gelegenheid www.binnenlandsbestuur.nl/spijkers gehad hun zienswijze te geven’. 008-011_BIN2829_ACH_Spijkr 10 08-07-2009 12:19:04 > nieuws > opinie > achtergrond > rubrieken 11 Niet opportuun Spijkers tovert een reeks stukken tevoorschijn analyse waaruit blijkt dat de inhoud van het Geneva Initiative-rapport in voorgaande jaren in Den Haag tot op alle niveaus bekend is geweest, en achter de schermen bovendien veel stof heeft doen Inbreng CDA onderbelicht opwaaien. Interne ambtelijke notities. Briefwisselingen tussen Defensie en Binnenlandse Zaken. Een persoonlijke brief van > Is er na Fred Spijkers een tweede Nederlander te vinden over toenmalig Defensie-minister Relus ter Beek aan zijn partijge- wie zoveel overheidsstukken zijn geproduceerd? En met wie noot Ruud Vreeman, die zich als PvdA-partijvoorzitter klaarblij- zoveel opeenvolgende kabinetsleden zich in de loop der jaren kelijk zorgen maakte over het rapport. En een aantekening van persoonlijk hebben beziggehouden? week 28-29 week wijlen minister Ien Dales (Binnenlandse Zaken, PvdA) onder een De in het Nationaal Archief ondergebrachte ‘Collectie Spijkers’ / ambtelijk memo: ‘Ja: ik wil heel precies weten wat hier aan hand omvat volgens het ministerie van Defensie ‘circa twintig strek- is/is geweest’. Maar terwijl Dales achter de schermen om ophel- kende meter aan dossierdozen’. Het gedeelte dat eind mei bij dering vraagt aan de RBB, gaat een dag later een door de minis- Spijkers thuis werd afgeleverd na diens beroep op de Wet Be- ter ondertekende brief uit naar de advocaat van Spijkers, waarin scherming Persoonsgegevens, is hiervan slechts een fractie. Het 10 juli 2009 staat dat het ‘niet opportuun’ is ‘om thans aan het verzoek om ging weliswaar om 25 goedgevulde dozen, maar dit was bij lan- een reactie op de rapporten te voldoen’. ge na geen ‘twintig strekkende meter’. En dan is er ook nog een handgeschreven brief van Ter Beeks Nu kan volgens Defensie niet alles tot Spijkers’ persoonsdossier opvolger Joris Voorhoeve aan de staatssecretaris en secretaris-ge- worden gerekend. ‘Dat is een gevolg van het feit dat de collectie neraal van zijn ministerie, enkele jaren later. De zaak-Spijkers archiefbescheiden bestaat uit samengevoegde werkdossiers van dreigt ‘internationaal aanhangig’ gemaakt te worden, en daar is betrokken ambtenaren’, schreef Defensie eind mei aan Spijkers. Voorhoeve bezorgd over. Temeer daar hij de persoon die namens Er zijn, kortom, veel stukken die ook in de toekomst niet aan de de organisatie een brief hierover heeft geschreven, persoonlijk klokkenluider zullen worden verstrekt. kent als iemand die ‘in het algemeen zeer zorgvuldig’ handelt. De selectie die wel aan Spijkers is vrijgegeven, roept vragen op.