DOCSLIB.ORG

Trekschuit Als Intercity 3

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Trekschuit Als Intercity 3 Monopolieof vrijemarkt in vier eeuwen openbaar vervoer 15 december 2010 Ov-netwerkdag 2 15 december 2010 Inhoud 1. Van vrije schippers naar monopolistische beurtvaart 2. De trekschuit als intercity 3. Postkoets en diligence for the happy few 4. Stoombootdiensten in concurrentie 5. Het proces naar één nationaal spoorwegbedrijf 6. Het concentratieproces in de bus-sector 7. Wp2000: concurrentie om de weg Conclusie Ov-netwerkdag 3 15 december 2010 1. Van vrije schippers naar beurtvaart Ov-netwerkdag 4 15 december 2010 Omgeving Amsterdam circa 1550 Vreemde schippers mogen in Amsterdam alleen vracht laden voor hun thuishaven (m.u.v. Haarlemse schippers) Ov-netwerkdag 5 15 december 2010 In stappen naar openbaar vervoer 1. Vaste schippers en schepen per veer: Amsterdam-Spaarndam (1510; geen monopolie) 2. Vast tarief: Amsterdam-Haarlem (1520; uitg. slecht weer) 3. Om de beurt afvaren: Amsterdam-Hoorn (1529) 4. Vaste afvaartdagen en tijden: Enkhuizen-Amsterdam (1555; eenmaal daags, geen vast tarief en geen exploitatieplicht) 5. Exclusiviteit in ruil voor exploitatieplicht: Den Haag-Amsterdam (1594; vier schippers) 6. Alle elementen OV in veer Amsterdam-Rotterdam (1597) Ov-netwerkdag 6 15 december 2010 Kenmerken van beurtvaart − Georganiseerd door steden − Geregeld in ordonnanties − Rechtstreeks; geen haltes onderweg − Monopolies voor het leven op lijnniveau − Voor een vaste groep van schippers − Die zich in gildes organiseerden − Schippers vertrokken op vaste beurt − Goederen en passagiers − Inkomsten werden gelijkelijk verdeeld Ov-netwerkdag 7 15 december 2010 Beurtveer-netwerk van Amsterdam (1765) 800 afvaarten per week, 85 verschillende bestemmingen Ov-netwerkdag 8 15 december 2010 Voorbeeld: Amsterdam – Leiden (10 x daags) Veerkaag getekend door Jan Porcellis in 1627 Ov-netwerkdag 9 15 december 2010 Voorbeeld: veer Amsterdam – Lemmer (3x p/w) De ‘Lemster beurtman’ door Dirk Piebes Sjollema (ca. 1800) Ov-netwerkdag 10 15 december 2010 Een beurtschip in Zeeland Ov-netwerkdag 11 15 december 2010 2. De trekschuit als intercity Paulus Constantijn de la Fargue, 1778 Ov-netwerkdag 12 15 december 2010 Naar een systeem van trekschuiten Trekschuit 1617 door Jan van de Velde de Jonge. Amstel? Ov-netwerkdag 13 15 december 2010 Overgang naar vrije infrastructuur Artist impression uit 1615 van H.C. Vroom Ov-netwerkdag 14 15 december 2010 Detail Ov-netwerkdag 15 15 december 2010 Eerste trekvaart: Amsterdam – Haarlem - Overeenkomst van mei 1631 - Geopend in juni 1632 - Aanlegkosten 266.000 gulden - ‘Halfweg’ een overstap - 2:15 uur reistijd over 16 km - Frequentie: elk uur - 300.000 passagiers per jaar Ov-netwerkdag 16 15 december 2010 IC-systeem met trekschuiten In periode 1632 - 1665: 650 km Ov-netwerkdag 17 15 december 2010 Kenmerken trekschuitsysteem - Bijzondere vorm van beurtvaart - Géén marktwerking: monopolies voor het leven - Steden legden de infrastructuur aan - Eerste ov op eigen baan - Betrouwbaar en punctueel - Goedkoop - Grote capaciteit - Alleen passagiers - Goede aansluitingen Ov-netwerkdag 18 15 december 2010 De intercity Delft – Leiden in 1752 Paulus Constantijn de la Fargue Ov-netwerkdag 19 15 december 2010 Te kort door de bocht Ov-netwerkdag 20 15 december 2010 3. OV over de weg voor de happy few Ov-netwerkdag 21 15 december 2010 Wagenveer en postkoets - Wagenveren (geen ov): monopolies - Postkoets is wél ov. Organisatie: particulier initiatief, maar vergunning nodig van het stadsbestuur - Eerste ov over de weg in 1660: postkoets Den Haag – Amsterdam. Exclusiviteit in ruil voor vervoerplicht. - Kenmerken: slechte wegen, duur en niet frequent - Lage capaciteit, lange-afstandvervoer - 1660 Æ 1750 ontwikkeling nationaal postkoets-netwerk Ov-netwerkdag 22 15 december 2010 Diligence - Vanaf 1800: diligences. Geveerd over bestrate wegen - Liberale Franse wetgeving: vrijheid blijheid - In 1819: vergunning van provincie - 1829 Eerste nationale wetgeving: vergunning van Rijk na een advies van GS - 126 artikelen - Maar géén monopolies meer: concurrentie OP de weg !! - Bedoeld als breekijzer voor monopolies ov over water. Ov-netwerkdag 23 15 december 2010 Roll on roll off in Rotterdam Ov-netwerkdag 24 15 december 2010 4. Stoombootdiensten in concurrentie The Defiance, 10 mei 1816 Ov-netwerkdag 25 15 december 2010 Voorbeeld: Dordrecht – Rotterdam (1825) De Prins Hendrik, schilderij van J.H. Boshamer Ov-netwerkdag 26 15 december 2010 Voorbeeld Middelburg – Rotterdam (1825) De Prinses Marianne, schilderij van P. van Ouwerkerk Ov-netwerkdag 27 15 december 2010 Kenmerken van ov met stoomboten - Geen monopolies, maar juist flinke concurrentie - Tot 1880 vergunning van provincie of Rijk… - …maar vanaf 1880 volledige vrijheid (WOV) - Onderweg halteren - Grote capaciteit - Snel en betrouwbaar - Verschillende frequenties - Soms meerdere lijnen per onderneming - Sloot goed aan op ander ov: ketengedachte Ov-netwerkdag 28 15 december 2010 Het aantal lijnen met stoomschepen 1850: 40 lijnen 1872: 164 lijnen 1890: 201 lijnen 1910: 180 lijnen - Zout: Zeeland, Zuiderzee en Waddenzee - Zoet: rivieren en kanalen - Rotterdam was het belangrijkste knooppunt: 49 lijnen in 1890 Ov-netwerkdag 29 15 december 2010 Voorbeeld van de ketengedachte Middelharnis en Oostvoorne Ov-netwerkdag 30 15 december 2010 Aantal stoombootlijnen rond Amsterdam in 1890 - 55 lijnen in Noord-Holland - Waarvan 39 op Amsterdam - Dagelijks vanuit Amsterdam naar Harlingen, Lemmer, Meppel, Kampen, Zwolle, Haarlem, Hoorn, Roelofarendsveen, Boskoop, Gouda, IJmuiden (2x), De Rijp (2x), Landsmeer (5x), Purmerend (9x), Rotterdam (3x), Alkmaar (3x), Purmerend (9x), Zaandam (10x), Nieuwendam (10x), Schulpbrug (45x) Ov-netwerkdag 31 15 december 2010 Steeds meer nadruk op recreatie Ov-netwerkdag 32 15 december 2010 Recreatielijn Alkmaar – Amsterdam Ov-netwerkdag 33 15 december 2010 5. Het proces naar één spoormaatschappij Ov-netwerkdag 34 15 december 2010 Ontwikkeling naar 11 maatschappijen - Eerste spoorlijn Amsterdam – Haarlem 1839 - Private maatschappijen: DBOM - HIJSM - NRS - NCS - Het Rijk (De Koning) is concessieverlener - 1860 wet tot aanleg van staatsspoorlijnen - Exploitatie door een nieuwe private exploitant: - Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorlijnen - Mix van langlopende monopolies en route-concurrentie Ov-netwerkdag 35 15 december 2010 Spoorwegexploitanten rond 1890 SS HSM NRS NCS NBDS CGC-Belge Overig Ov-netwerkdag 36 15 december 2010 Concentratie - Problemen: - omrijroutes - doorgaande kaartjes - geen goede overstapmogelijkheden - 1890: Concentratie van exploitanten: van 11 naar 2 - Rijk verdeelt NRS onder HSM and SS - Concurrentie, maar ruimtelijk gescheiden - 1917: Belangengemeenschap HSM en SS - 1920: Het Rijk verkrijgt de meerderheid van aandelen - 1937: Eén spoorwegmaatschappij (NS) Ov-netwerkdag 37 15 december 2010 Natransport in de steden Ov-netwerkdag 38 15 december 2010 6. Het concentratieproces in the bussector Eerste buslijn: 1898 Ov-netwerkdag 39 15 december 2010 De bus verovert het platteland - Vanaf 1920 verdringt de bus de paardentram, stoomtram en lokaalspoortrein. - Bussector is een vrije markt ! - In 1926: 600 busexploitanten Ov-netwerkdag 40 15 december 2010 Concentratie - 1926: vergunningensysteem om tram en trein te beschermen - Vanaf 1937 werkte een rijkscommissie (CVP) toe naar concentratie en schaalvergroting in de bussector - NS koopt busbedrijven op - 1955: 55 regionale bedrijven - 1970: 45 regionale bedrijven - 1982: 85% van het streekvervoer in handen van NS. - 1982: NS verkoopt zijn bus-aandelen aan de Staat - 2000: 6 grote exploitanten werken onder 1 vlag (VSN) Ov-netwerkdag 41 15 december 2010 Tijdsbeelden bus Ov-netwerkdag 42 15 december 2010 Tot 8 mei 1980: 60 tariefstelsels Ov-netwerkdag 43 15 december 2010 7. Wp2000: concurrentie om de weg Doelen rijksoverheid: - OV moet efficiënter; lager subsidieaandeel - OV moet klantgerichter om beter te kunnen concurreren met de auto. Instrumenten: - Decentrale aansturing - Verzakelijking en privatisering - Concessies - Marktwerking door periodieke aanbesteding Ov-netwerkdag 44 15 december 2010 Conclusie In de 400 jaar dat OV in ons land bestaat was er aanvankelijk een lange periode van monopolies. Maar met diligences, stoomboten en de vroege treinen en autobussen was er ook ervaring met vrije markt. Beide uitersten gaven problemen: - gebrek aan flexibiliteit en doelmatigheid - gebrek aan samenhang en samenwerking Sinds 1-1-2001 verkennen we met de tijdelijke monopolies in het regionale openbaar vervoer het tussengebied..
Load more

Recommended publications
  • The Rise of Commercial Empires England and the Netherlands in the Age of Mercantilism, 1650–1770
    The Rise of Commercial Empires England and the Netherlands in the Age of Mercantilism, 1650–1770 David Ormrod Universityof Kent at Canterbury The Pitt Building, Trumpington Street, Cambridge CB2 1RP, United Kingdom The Edinburgh Building, Cambridge, CB2 2RU, UK 40 West 20th Street, New York, NY 10011-4211, USA 477 Williamstown Road, Port Melbourne, VIC 3207, Australia Ruiz de Alarc´on 13, 28014 Madrid, Spain Dock House, The Waterfront, Cape Town 8001, South Africa http://www.cambridge.org C David Ormrod 2003 This book is in copyright. Subject to statutory exception and to the provisions of relevant collective licensing agreements, no reproduction of any part may take place without the written permission of Cambridge University Press. First published 2003 Printed in the United Kingdom at the University Press, Cambridge Typeface Plantin 10/12 pt System LATEX2ε [] A catalogue record for this book is available from the British Library ISBN 0 521 81926 1 hardback Contents List of maps and illustrations page ix List of figures x List of tables xi Preface and acknowledgements xiii List of abbreviations xvi 1 National economies and the history of the market 1 Leading cities and their hinterlands 9 Cities, states and mercantilist policy 15 Part I England, Holland and the commercial revolution 2 Dutch trade hegemony and English competition, 1650–1700 31 Anglo-Dutch rivalry, national monopoly and deregulation 33 The 1690s: internal ‘free trade’ and external protection 43 3 English commercial expansion and the Dutch staplemarket, 1700–1770
    [Show full text]
  • Making Lifelines from Frontlines; 1
    The Rhine and European Security in the Long Nineteenth Century Throughout history rivers have always been a source of life and of conflict. This book investigates the Central Commission for the Navigation of the Rhine’s (CCNR) efforts to secure the principle of freedom of navigation on Europe’s prime river. The book explores how the most fundamental change in the history of international river governance arose from European security concerns. It examines how the CCNR functioned as an ongoing experiment in reconciling national and common interests that contributed to the emergence of Eur- opean prosperity in the course of the long nineteenth century. In so doing, it shows that modern conceptions and practices of security cannot be under- stood without accounting for prosperity considerations and prosperity poli- cies. Incorporating research from archives in Great Britain, Germany, and the Netherlands, as well as the recently opened CCNR archives in France, this study operationalises a truly transnational perspective that effectively opens the black box of the oldest and still existing international organisation in the world in its first centenary. In showing how security-prosperity considerations were a driving force in the unfolding of Europe’s prime river in the nineteenth century, it is of interest to scholars of politics and history, including the history of international rela- tions, European history, transnational history and the history of security, as well as those with an interest in current themes and debates about transboundary water governance. Joep Schenk is lecturer at the History of International Relations section at Utrecht University, Netherlands. He worked as a post-doctoral fellow within an ERC-funded project on the making of a security culture in Europe in the nineteenth century and is currently researching international environmental cooperation and competition in historical perspective.
    [Show full text]
  • The States General and the Strategic Regulation of the Dutch River Trade, 1621-1636*
    The States General and the Strategic Regulation of the Dutch River Trade, 1621-1636* JONATHAN I. ISRAËL Few aspects of the Dutch economic miracle of the seventeenth century were more fundamental to Dutch prosperity or more distinctive to the country than the Republic's flourishing river trade both internally and with the neighbouring Spanish Netherlands and north-west Germany. The Dutch Republic, Europe's leading entrepot for foodstuffs, notably Baltic grain, fish and herring, salt, wines, sugar, spices and dairy products, possessed a major market for these and other provisions in the densely populated, relatively highly urbanised and industrial belt of territory girdling the United Provinces to the south and south- east. So substantial indeed was this transfer of foodstuffs along the inland waterways of the Low Countries and Westphalia, that from an early stage in the Dutch revolt against Spain, the binnenstromen came to be seen as a formidable strategic instrument. During the years 1621-1636, the States General repeatedly closed the waterways for limited periods, in most cases, but not all, only to the passage of foodstuffs and certain materials beyond Dutch territory. The purpose of engaging in such action was in the main strategic, particularly that of inconveniencing as far as possible one or more Spanish or Imperial armies in the field. Due to the complex, decentralised character of the Dutch political system, however, it often proved difficult to implement these temporary blockades in a consistent manner. Especially revealing about Dutch political life at the time is the way conflicting economic interests within the Republic were able at different times to influence both the form and duration of these blockades.
    [Show full text]
  • De Zwolse Beurtvaart
    De Zwolse Zwols Historisch Tijdschrift beurtvaart 26e jaargang 2009 nummer 2 - 7,50 euro ZHT2 2009.indd 1 01-07-2009 12:07:15 46 zwols historisch tijdschrift Wim Huijsmans Suikerhistorie Stork Werkspoor Diesel Omdat dit nummer in het teken staat van schip- pers en schepen is gekozen voor een suikerzakje met afbeeldingen van schepen. Stork Werkspoor Diesel (SWD) is in 1947 in Zwolle opgericht. De directie van de NV Machinefa- briek Stork & Co te Hengelo besloot toen om in een gedeelte van de Centrale Werkplaats van de Neder- landse Spoorwegen een afdeling van haar bedrijf over te brengen voor het vervaardigen van dieselmo- toren. Het bood in dat jaar werk aan zes personen. In 1962 kreeg Zwolle een eigen directie. De fabriek ontwikkelde zich in rap tempo en het aantal werkne- mers eveneens. Er werden steeds grotere en zwaarde- re dieselmotoren ontwikkeld, gebouwd en verkocht (Collectie ZHT) voor ondermeer schepen en Leopard tanks. In de jaren tachtig maakte het bedrijf een gewel- dige ontwikkeling door. Dat zorgde ervoor dat de gemeente Zwolle investeerde in de verbreding van het Zwolle-IJsselkanaal, de uitbreiding van de Kat- wolderhaven en het verbreden van de weg naar die haven voor zwaar transport. In 1989 ging SWD samenwerken met het Finse scheepsbouwconcern Wärtsilä, het werd toen Stork Wärtsilä Diesel. De naam Stork is in 1997 definitief uit de bedrijfsnaam verdwenen. De oude gebouwen in Hanzeland werden afgebroken. Er verrees een opvallend nieuw gebouw met een golvend glazen dak. In 2002 kregen enkele honderden medewerkers ontslag aangezegd omdat de productie van motoren naar Italië verhuisde.
    [Show full text]
  • Water Wizards: Reshaping Wet Nature and Society Erik Van Der Vleuten and Cornelis Disco
    History and Technology Vol. 20, No. 3, September 2004, pp. 291–309 Water Wizards: Reshaping Wet Nature and Society Erik van der Vleuten and Cornelis Disco TheTaylorGHAT041018.sgm10.1080/0734151042000287014History0000-0000Original20042030000002004Erikvane.b.a.v.d.vleuten@tm.tue.nl and& and derArticle Francis (print)/0000-0000Francis TechnologyVleuten Ltd Ltd article (online) investigates how humans ‘networked’ wet nature and how this affected the shaping of Dutch society. First, it takes a grand view of Dutch history and describes how wet network building intertwined with the shaping of the Dutch landscape, its economy and its polity. Second, it investigates the specific challenges of wet network building— integrating potentially conflicting uses of water into one design—for the case of the national fresh water supply network (1940–1971). Finally, it discusses ecological damage, emerging new risks and cultural patterns related to wet network building. Keywords: Water Management; Large Technical Systems; Network Society The Netherlands is structured by water. To the West and the North the country is bordered by the North Sea. Large European rivers like the Meuse, Rhine and Scheldt meander their way through the country that is in fact their common delta. A large inner sea (currently dammed and partly reclaimed) and large former estuaries in the South- west part of the country are prominent geographical features. Zooming in, one sees water-related infrastructure all over the landscape. In the absence of adequate water management, two thirds of the country would be regularly flooded. Michel Mollat du Jourdin sees the ‘mutual penetration of land and water’ as one of the most striking features of Europe from a birds-eye view.
    [Show full text]
  • King Willem I
    1: Introduce myself 2: Three periods for the Dutch in the Central Commission • The period of King Willem I and his rivalry with Prussia • Most authoritarian period in Dutch history • Until 1830: Rivalry with Prussia • Period of Prussian dominancy in the Central Commission • Dutch opposition • Fear of Prussia • Tried to oppose the Prussian policy within the CCNR, but too weak • Late 19th Century until 1914: • Prussian policy from earlier periods now positive for: • The development of Rhine transport and the Port of Rotterdam • The fact that Prussia used the supranational organization to liberalized Rhine transport completely, now advantageous • In 1914 Rhine navigation and the Act of Mannheim one of the reasons for Germany to keep the Dutch out of war 3: King Willem I After collapse of Napoleon: banks of the Rhine split up again Congress of Vienna (1814‐ 1815) should prevent that: Should be free from where the river became navigable to the sea Central Commission for the Navigation of the Rhine (CCNR): . Non‐discrimination principle . No staple rights, compulsory transshipment, or monopolies . Low duties on navigation . focusing point. Trade interests should come first: Implementing these decisions of the Vienna King Willem I: Most authoritarian regime the Netherlands ever had o Thought of himself as a King by the Grace of God: Prussian Prince o King because of the popular rebellion against the French in 1813 More important: London: North sea ports not in hands of major power o William Pitt the Younger (1759‐1806): in 1805 a memo to Czar Alexander I about a Dutch restoration . Should include Antwerp .
    [Show full text]
  • "Een Slaafsch En Ongezond Bedrijf"
    "Een slaafsch en ongezond bedrijf" Op 23 juni 2005 ben ik gepromoveerd op mijn onderzoek naar de geschiedenis van het oudste openbaar vervoer in Waterland. De handelseditie van het proefschrift wordt uitgegeven door Verloren in Hilversum en telt zo'n 500 bladzijden. Ik heb van het eerste hoofdstuk een bewerking gemaakt, die een aardig beeld van mijn onderzoek geeft. Misschien is het een aanzet om daarna de hele studie nog eens tot u te nemen. Bewerking eerste hoofdstuk: Reizigersvervoer per trekschuit Waarschijnlijk is de trekschuit uit noodzaak geboren. Een schipper die niet wilde wachten tot de wind zou draaien naar een gunstige hoek, spande een paard voor zijn schuit; hijzelf nam het roer, zijn zoon mende het paard. Er is natuurlijk een nog eenvoudiger variant denkbaar. De schipper die zich geen paard kon veroorloven, nam zelf het roer en liet het trekken over aan zijn knecht. Er is iets voor te zeggen om de trekschuit een unieke uitvinding te noemen, maar - zoals bij zoveel belangrijke uitvindingen - was er vooral sprake van een slimme combinatie van een aantal elementen die los van elkaar, in een ander verband, reeds hun waarde bewezen hadden. In al zijn simpelheid is de trekschuit, met de tulp, de windmolen, de Goudse pijp en de kaas, een symbool geworden van de Hollandse natie. In zijn hoogtijdagen tot ver over onze grenzen geprezen om zijn comfort en betrouwbaarheid, een tijdlang vereerd met een klein plaatsje in ons paspoort en een paar jaar geleden ook op een Nederlandse postzegel afgebeeld. Die postzegel legt een verband met een zeer belangrijke functie van de trekschuit in de Republiek: het vervoeren van post.
    [Show full text]
  • THE INTEGRATION of EUROPEAN WATERWAYS Working Paper
    Strategies to Promote Inland Navigation COMPETITIVE AND SUSTAINABLE GROWTH (GROWTH) PROGRAMME THE INTEGRATION OF EUROPEAN WATERWAYS Working Paper Project number: GTC2-2000-33036 Project acronym: SPIN – TN Project full title: European Strategies to Promote Inland Navigation Work Package/ Working Group: WG3 Intermodality & Interoperability Document version: 1.0 Date: 10th September 2004 SPIN-TN Strategies to Promote Inland Navigation Disclaimer – The thematic network SPIN-TN has been funded by the Directorate General on Energy and Transport of the European Commission under the 5th Framework Programme for Research and Technological Development. The views expressed in the working papers and reports are those of the partners and members of the network. These views have not been adopted or approved by the Commission and should not be relied upon as a statement of the Commission's or its services' views. The European Commission does not guarantee the accuracy of the data included in the working papers and reports, nor does it accept responsibility for any use made thereof. PREFACE 1. More than 30.000 km. of rivers and canals, connecting hundreds of important cities and industrial areas, traverse Europe (1). However, only part of this waterway network is used intensively for fluvial transport, that despite all the environmental benefits of it, represents but a minor share of the total national inland transport of goods within the European Union (2). In Western Europe fluvial transport is mainly concentrated in 7 countries: Austria, Belgium, France, Germany, Luxemburg, the Netherlands and Switzerland. In other West European countries fluvial transport, as far as it already exists (e.g.
    [Show full text]
  • Catalogus Trekvaart Belevingsroute
    Deze publicatie is tot stand gekomen in het kader van het project ’Trekvaart Belevingsroute’ binnen de Erfgoedlijn Trekvaarten en is mede mogelijk gemaakt door de Provincie-Zuid-Holland. Tekst en redactie: Bastiaan Bot, Coerd de Heer (Op Koers! adviesWERK bv), Ad van der Zee (Erfgoedhuis Zuid-Holland) copyright: Stichting Cultuur en Recreatie Zuid-Holland | Postbus 4003 | 3130 KA Vlaardingen | www.scrzh.nl 2 TREKVAART BELEVINGSROUTE Trekvaarten zijn een bijzonder fenomeen in Binnen de beleidsvisie Cultureel erfgoed Inleiding Nederland. De bijdrage van trekvaarten aan de 2013 – 2016 van de Provincie Zuid-Holland is er Nederlandse welvaart is niet te onderschatten. speciale aandacht voor de trekvaarten Schie, Vliet Dankzij de trekschuit werd vanaf begin van de en de Haarlemmertrekvaart. Deze vormen samen 17e eeuw comfortabel reizen mogelijk tussen de de erfgoedlijn Trekvaarten die in het kort gezegd Hollandse steden. Er werden veel trekvaarten de door de mens gegraven waterverbinding omvat gegraven om reizen en handel mogelijk te maken. tussen de opkomende Hollandse steden in de Evenwijdig eraan werden jaagpaden aangelegd Gouden Eeuw. Het is het verhaal van het massa- en ontstond een netwerk van reguliere verbindin- personenvervoer over water voor de komst van de gen. Het reizen per trek- of jaagschuit werd trein, maar tegelijk ook van het goederenvervoer enorm populair. Het was de eerste vorm van over water. De trekvaartstructuur heeft vanaf de comfortabel en regelmatig openbaar vervoer, dat 17e eeuw tot eind 19e eeuw een belangrijke rol naar de maatstaven van die tijd zo goed functio- gespeeld in de economie van Nederland. De neerde, dat het tot diep in de 19e eeuw heeft trekschuitdienst was de eerste vorm van georgani- kunnen voortbestaan.
    [Show full text]
  • Water Wizards : Reshaping Wet Nature and Society
    Water wizards : reshaping wet nature and society Citation for published version (APA): Vleuten, van der, E. B. A., & Disco, C. (2004). Water wizards : reshaping wet nature and society. History and Technology, 20(3), 291-309. https://doi.org/10.1080/0734151042000287014, https://doi.org/10.2307/2504559 Document license: TAVERNE DOI: 10.1080/0734151042000287014 10.2307/2504559 Document status and date: Published: 01/01/2004 Document Version: Publisher’s PDF, also known as Version of Record (includes final page, issue and volume numbers) Please check the document version of this publication: • A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website. • The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review. • The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers. Link to publication General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.
    [Show full text]
  • Beurtvaarders, Trekschuiten En Overzetveren Beurtvaarders, Trekschuiten En Overzetveren
    Beurtvaarders, trekschuiten en overzetveren Beurtvaarders, trekschuiten en overzetveren en hun wisselende aanlegplaatsen in Amsterdam 1 Beurtvaarders, trekschuiten en overzetveren wee eeuwen geleden nog dacht een Nederlander niet aan Waar we in het landwegen als hij zich wilde verplaatsen, maar ging bij volgende stuk naar T voorkeur varen. Verkeer over land was minder betrouw- gaan kijken zijn baar dan over water, ondanks de negatieve invloeden van weer en de aanlegplaatsen wind. Landwegen waren tot begin negentiende eeuw zelden of nooit voor al dat wa- bestraat; Napoleon had Europa voorgedaan hoe je een landweg het tertransport, voor hele jaar door bruikbaar houdt en koning Willem I begon met zijn zover ze een vaste beperkte middelen onmiddellijk met de aanleg van de eerste rijks- aanlegplaats had- straatwegen, snoerstrak van de ene plaats naar de andere en verhard den. Die vaste met straatklinkers. Tot die tijd nam je beter de boot en dat was in plaatsen werden een waterstad als Amsterdam goed te merken. Wie zei ook alweer: belangrijk toen eind zestiende eeuw een geordend netwerk van vaar- Het grimmelt daar van alderley kleyn vaartuygh. verbindingen verscheen met zoiets als een reisschema, van waar en wanneer er passagiers- en marktveren vertrokken. Die berichtge- ving verscheen op losse velletjes papier en vermeldde, behalve pri- mitief geïllustreerde tabellen met dagen en tijden van de veren, ook feestdagen, kermissen, marktdagen, schijngestalten van de maan en de tekens van de dierenriem. Zo tegen het jaar 1600 verscheen deze informatie jaarlijks in de Enkhuizer Almanak, die in tegenstel- ling tot wat de naam doet denken een Amsterdams initiatief is en tot 1992 zelfs nooit in Enkhuizen gedrukt of zelfs maar uitgegeven werd.
    [Show full text]
  • Medialijst Reizende Collectie: Trekvaart
    Medialijst Reizende Collectie: Trekvaart TREKVAARTEN EN TREKSCHUITEN Brochures • Trekvaarten: De intercity van de Gouden Eeuw Educatieve schoolplaat uitgegeven door het Erfgoedhuis Zuid-Holland met op de achterkant beknopte informatie. • Trekvaarten in Zuid-Holland : Monumentaal netwerk tussen steden Thematische kaart van het Erfgoedhuis Zuid-Holland met cultuurhistorische informatie over de trekvaarten in Zuid-Holland. Gratis te bestellen bij het Erfgoedhuis Zuid-Holland Filmpjes • Geschiedenis van Zuid-Holland: Tijdreis met de trekschuit Korte film over het belang van de trekvaarten en trekschuiten in de geschiedenis van Zuid-Holland. • Vaarweg achter de duinen De geschiedenis van de waterverbindingen van de Nieuwe Maas tot Leiden, vanaf de Romeinse tijd. Websites • Geschiedenis van Zuid-Holland : Trekvaarten in Zuid-Holland Startpagina Erfgoedlijn Trekvaarten van het Erfgoedhuis Zuid-Holland. • Geschiedenis van Zuid-Holland : Varen net als toen Educatief project voor het basisonderwijs met docentenhandleiding, werkbladen en afbeeldingen voor het digibord. Een vaartocht maakt deel uit van het project. • Historiek: De Trekschuit: Een historisch vervoersmiddel De betekenis van de trekschuit voor de ontwikkeling van de economie. • Hollands Welvaren: De intercity van de Gouden Eeuw Uitgebreide website over de historische trekvaarten in Zuid-Holland. Bestanden • Trekvaarten in Zuid-Holland: Monumentaal netwerk tussen steden Digitale versie van de thematische kaart van het Erfgoedhuis Zuid-Holland met cultuurhistorische informatie over de trekvaarten in Zuid-Holland. Sociale media • Pinterest: Trekvaarten in Zuid-Holland (Erfgoedhuis) Pinterest-pagina van het Erfgoedhuis Zuid-Holland. • Trekvaarten Zuid-Holland Facebook-pagina van het Erfgoedhuis Zuid-Holland. DE TREKSCHUIT Medialijst Reizende Collectie: Trekvaart Filmpjes • Geschiedenis van de infrastructuur in Nederland (Schooltv) Heel beknopt overzicht, waarbij de trekvaarten het begin vormen van ons (water)wegennetwerk.
    [Show full text]