Türkġye'nġn Doğu Asya Polġtġkasinda Güney Kore
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T.C. ADNAN MENDERES ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ ULUSLARARASI ĠLĠġKĠLER ANABĠLĠM DALI 2015-YL-034 TÜRKĠYE’NĠN DOĞU ASYA POLĠTĠKASINDA GÜNEY KORE VE JAPONYA’NIN ÖNEMĠ HAZIRLAYAN Hülya GÖREN TEZ DANIġMANI Yrd. Doç. Dr. Utku YAPICI AYDIN-2015 T.C. ADNAN MENDERES ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE AYDIN Uluslararası ĠliĢkiler Anabilim Dalı Uluslararası ĠliĢkiler Programı öğrencisi Hülya GÖREN tarafından hazırlanan Türkiye‟nin Doğu Asya Politikasında Güney Kore Ve Japonya‟nın Önemi baĢlıklı tez, 11.06.2015 tarihinde yapılan savunma sonucunda aĢağıda isimleri bulunan jüri üyelerince kabul edilmiĢtir. Ünvanı, Adı Soyadı Kurumu Ġmzası BaĢkan :Yrd. Doç. Dr. Utku YAPICI ADÜ ....................... Üye :Yrd. Doç. Dr. Merve Ġrem YAPICI ADÜ ....................... Üye :Yrd. Doç. Dr. Atakan HATĠPOĞLU ADÜ ....................... Jüri üyeleri tarafından kabul edilen bu Yüksek Lisans tezi, Enstitü Yönetim Kurulunun ………Sayılı kararıyla ……………….. tarihinde onaylanmıĢtır. Prof. Dr. Recep TEKELĠ Enstitü Müdürü iii iv T.C. ADNAN MENDERES ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE AYDIN Bu tezde sunulan tüm bilgi ve sonuçların, bilimsel yöntemlerle yürütülen gerçek deney ve gözlemler çerçevesinde tarafımdan elde edildiğini, çalıĢmada bana ait olmayan tüm veri, düĢünce, sonuç ve bilgilere bilimsel etik kuralların gereği olarak eksiksiz Ģekilde uygun atıf yaptığımı ve kaynak göstererek belirttiğimi beyan ederim. ..…/…../2015 Hülya GÖREN v vi ÖZET TÜRKĠYE’NĠN DOĞU ASYA POLĠTĠKASINDA JAPONYA VE GÜNEY KORE’NĠN ÖNEMĠ Hülya GÖREN Yüksek Lisan Tezi, Uluslararası ĠliĢkiler Anabilim Dalı Tez DanıĢmanı: Yrd. Doç. Dr. Utku YAPICI 2015, 177 sayfa Türkiye‟nin Doğu Asya‟da stratejik öneme sahip olan Japonya ve Güney Kore ile dostluk temeline dayalı bir politika izlediği görülmektedir. 1887 yılında Prens Komatsu‟nun Osmanlı Devleti‟ne yaptığı ziyaret ile baĢladığı kabul edilen Türk-Japon iliĢkileri, 1891 yılında bu ziyarete karĢılık olarak gönderilen Ertuğrul Fırkateyni‟nin Japonya dönüĢünde batması ile farklı bir boyut kazanmıĢtır. Ġkinci Dünya SavaĢı‟nda Türkiye‟nin Japonya‟ya savaĢ ilan etmesi iki ülke arasındaki iliĢkileri yalnızca geçici olarak kesintiye uğratmıĢtır. Günümüzde siyasi alanda herhangi bir sorunu olmayan Türkiye ve Japonya ticari alanda ortak yatırım ve ithalat-ihracata, kültürel alanda da Ertuğrul Fırkateyni kazası dolayısıyla düzenlenen faaliyetlere yönelmiĢ bulunmaktadır. Türkiye ve Güney Kore iliĢkilerini belirleyen temel faktör olan 1950 Kore SavaĢı ise Türkiye‟nin BirleĢmiĢ Milletler safında Güney Kore‟ye asker göndermesi ve sonrasında NATO‟ya üye olması açısından özel bir yere sahiptir. Kore SavaĢı sayesinde Türkiye, Doğu Asya ülkelerini yakından tanıma fırsatı bulmuĢ ve Güney Kore ile iliĢkilerinin günümüze dek dostluk içerisinde sürdürülmesini sağlamıĢtır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Doğu Asya, Japonya, Güney Kore, Kore SavaĢı, Ertuğrul Fırkateyni vii viii ABSTRACT IMPORTANCE OF JAPAN AND SOUTH KOREA IN TURKEY’S EAST ASIAN POLICY Hülya GÖREN M.sc. Thesis, at International Relations Supervisor: Ass. Prof. Dr. Utku YAPICI It has seen that Turkey has followed a policy based on friendship with Japan and South Korea which have the strategic importance in East Asia. Turkish-Japanese relations that have been accepted that began with Prince Komatsu had visited to the Ottoman Empire in 1887, it has attained a different aspect with Ertuğrul frigate which had been sent in the response to this visit and sinked in the return of Japan. That Turkey had declared war on Japan in the Second World War, it only suspended temporarily the relations between both countries. At the present time, Turkey and Japan which have not any problems in the political field, they have headed for co-investment and import- export in the commercial field, the activities that organized due to the Ertuğrul Frigate crash in the cultural field. As for 1950 the Korean War which is the determinative main factor in Turkey and South Korea relations it has a specific status for Turkey with regard to sent troops to South Korea on the side of UN and after being a member of NATO. Thanks to the Korean War, Turkey has found an opportunity to get closely acquainted with East Asian countries and has ensured that its relations with South Korea have maintained within friendship until the present day. KEYWORDS: East Asian, Japan, South Korea, Korean War, Ertuğrul Frigate ix x ÖNSÖZ Asya kıtasına duyduğum ilginin bilimsel alandaki çalıĢmalarıma yansımıĢ olmasından memnuniyet duymaktayım. Türkiye‟de yapılan Doğu Asya çalıĢmaları literatürüne katkı sağlamak amacıyla yaptığım ve akademik kariyerime yön verecek ilk adım olan bu tezin, bölgeye ilgisi olan araĢtırmacılara ıĢık tutmasını dilerim. Bu çalıĢmanın ortaya çıkmasında büyük rol oynayan, konu seçiminden imla hatalarına kadar her konuda katkısını ve desteğini esirgemeyen, gerek akademik çalıĢmaları ile gerekse de kiĢiliği ile örnek alacağım saygıdeğer hocam ve tez danıĢmanım Yrd. Doç. Dr. Utku YAPICI‟ya gönülden teĢekkürlerimi sunarım. Ayrıca ülkeme ve insanlığa bulunacağım katkı konusunda bana her daim inanan ve eğitimim boyunca üzerimde emeği geçen tüm hocalarıma çok teĢekkür ederim. Hülya GÖREN xi xii ĠÇĠNDEKĠLER KABUL VE ONAY SAYFASI………….……………………………………iii BĠLĠMSEL ETĠK BĠLDĠRĠM SAYFASI...……………………………………v ÖZET............................................................................................................... vii ABSTRACT .................................................................................................... iix ÖNSÖZ ............................................................................................................ xi SĠMGELER DĠZĠNĠ ...................................................................................... xvii ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ .................................................................................. xix EKLER DĠZĠNĠ .............................................................................................. xxi GĠRĠġ…………………………………………………………………………..1 1. TÜRKĠYE‟NĠN DOĞU ASYA POLĠTĠKASI‟NIN TARĠHSEL ARKAPLANI ..........................................................................................5 1.1. Türklerle Japonların Tarihte Ġlk KarĢılaĢmaları ..........................................5 1.2. Osmanlı Ġmparatorluğu‟nun Japonya Ġle ĠliĢkileri ......................................7 1.2.1. Japonya‟da Türkiye Ġmajının ġekillenmesi: Japonya Batı Aracılığıyla Osmanlı‟yı Tanıyor ..................................................................................7 1.2.2. Japonya‟nın Batı‟ya Açılması ve Osmanlı Ġmparatorluğu .......................9 1.2.3. ĠliĢkilerin GeliĢim Süreci ve Ġlk Resmi Temaslar ..................................10 1.2.4. Prens Komatsu Akihito‟nun Ġstanbul Ziyareti........................................17 1.2.5. Ertuğrul Fırkateyni Kazası: Faciadan Doğan Dostluk............................18 1.2.6. Ġstanbul‟da Bir Japon Tüccar: Torajiro Yamada ....................................24 1.2.7. Ticaret AnlaĢması Sorunu ve Kültürel Ġzlenimler ..................................26 1.2.8. Rus-Japon SavaĢı‟nın Osmanlı Devleti‟ndeki Etkileri ...........................28 1.2.9. Japonya‟da Ġslam ve II. Abdülhamid‟in Panislamizm Politikası ...........32 1.3. Kore Yarımadası‟nda Türk Ve Ġslam Kültürü ...........................................37 1.4. Osmanlı ArĢivinde Kore Ġle Ġlgili Belgeler ...............................................45 xiii 2. TÜRKĠYE‟NĠN SĠYASĠ VE ASKERĠ AÇIDAN DOĞU ASYA POLĠTĠKASI ......................................................................................... 48 2.1. Türk-Japon Diplomatik ĠliĢkilerinin Kurulması ....................................... 48 2.1.1. Ġkinci Dünya SavaĢı: Türk-Japon ĠliĢkilerinin Kesintiye Uğraması ...... 50 2.1.2. SavaĢ Sonrası ĠliĢkilerin Yeniden Kurulması ........................................ 52 2.2. Kore SavaĢı ............................................................................................... 54 2.2.1. SavaĢ Öncesi Kore Basınında Türkiye Cumhuriyeti‟nin Tanınması ..... 55 2.2.2. Kore‟nin Bölünmesi Ve Türkiye‟nin Kore Cumhuriyeti‟ni Resmen Tanıması ................................................................................................ 57 2.2.3. SavaĢ‟ın BaĢlaması Ve Türkiye‟nin SavaĢa Katılması .......................... 59 2.2.4. Türk Askerlerinin SavaĢtaki Rolü ......................................................... 63 2.2.5. Türk-Ġslam Kültürünün Güney Kore‟de Yeniden Tanıtılması .............. 70 2.3. Türkiye-Güney Kore Diplomatik ĠliĢkilerinin Kurulması ........................ 72 2.4. Kore SavaĢı‟nın Türk-Japon ĠliĢkileri Açısından Önemi ......................... 74 2.5. Uluslararası Politikada Türkiye Ve Japonya‟nın Birbirlerine KarĢı Sergilediği Tavır.................................................................................... 75 2.5.1. Japonların Tahran‟dan Tahliyesi ........................................................... 76 2.6. Uluslararası Alanda Türkiye Ve Güney Kore‟nin Ortak Politik Tavrı ..... 78 2.6.1. Askeri Alanda Yapılan AnlaĢmalar ....................................................... 81 3. TÜRKĠYE‟NĠN EKONOMĠK VE KÜLTÜREL AÇIDAN DOĞU ASYA POLĠTĠKASI ......................................................................................... 83 3.1. Türk-Japon Ticari Ve Kültürel ĠliĢkileri ................................................... 83 3.1.1. Boğaziçi Köprüsü Ġhalesi ...................................................................... 86 3.1.2. Ticari ĠĢbirliği Çabaları ........................................................................