VINCENZO BELLINI Dyrektor Naczelny Tomasz Bęben Dyrektor Artystyczny Paweł Przytocki Chórmistrz, Szef Chóru Dawid Ber
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
NORMA VINCENZO BELLINI dyrektor naczelny Tomasz Bęben dyrektor artystyczny Paweł Przytocki chórmistrz, szef chóru Dawid Ber dyrektor generalny Peter Gelb honorowy dyrektor muzyczny James Levine dyrektor muzyczny Yannick Nézet-Séguin główny dyrygent Fabio Luisi 2. Sondra Radvanovsky jako Norma. Fot. Ken Howard/Metropolitan Opera Prapremiera w Teatro alla Scala w Mediolanie – 26 grudnia 1831 roku Premiera niniejszej inscenizacji w The Metropolitan Opera w Nowym Jorku – 25 września 2017 roku Transmisja z The Metropolitan Opera w Nowym Jorku – 7 października 2017 roku Przedstawienie w języku włoskim z napisami w języku polskim Vincenzo Bellini Norma 3. NORMA OPERA SERIA W DWÓCH AKTACH LIBRETTO: FELICE ROMANI WG ALEKSANDRA SOUNETA OSOBY kapłanka Norma sopran Adalgiza mezzosopran rzymski wódz Pollione tenor kapłan Orowist bas REALIZATORZY reżyseria Sir David McVicar scenografia Robert Jones kostiumy Moritz Junge światło Paule Constable OBSADA Sondra Radvanovsky Norma Joyce DiDonato Adalgiza Joseph Calleja Pollione Matthew Rose Orowist soliści, chór, orkiestra The Metropolitan Opera dyrygent Carlo Rizzi AKCJA ROZGRYWA SIĘ W GALII W 50 R. P.N.E. 4. CARLO RIZZI DYRYGENT Urodzony w 1960 r. w Mediolanie. Dyrygentu- w Hong Kongu i in. W latach 1992-2001 oraz rę studiował u Vladimira Delmana w Bolonii 2004-2008 był dyrektorem Narodowej Opery oraz u Franca Ferrary w Sienie. Zadebiutował Walijskiej. Wśród wielu nagrań Rizziego znajdują w 1982 r. operą G. Donizettiego Opiekun w opa- się Káťa Kabanová L. Janáčka oraz La Traviata łach. Trzy lata później zwyciężył w Konkursie G. Verdiego, zarejestrowana na żywo w czasie Kompozytorskim im. A. Toscaniniego w Parmie. festiwalu w Salzburgu. W The Metropolitan Jego brytyjski debiut miał miejsce w 1988 r. Opera Rizzi po raz pierwszy wystąpił w 1993 r., na festiwalu operowym w Buxton (Torquato dyrygując Cyganerią G. Pucciniego. W tym Tasso Donizettiego). Występował m.in. w Royal sezonie poprowadzi przedstawienia Normy Opera House, Covent Garden i Opera North i Turandot. W najbliższych miesiącach wystą- w Wielkiej Brytanii. Jako dyrygent symfoniczny pi m.in. w Bridgewater Hall w Manchesterze, współpracował z orkiestrą Teatru Królewskiego Narodowej Operze Walijskiej, Deutsche Oper, La Monnaie w Brukseli, Niderlandzką Radio- Teatro dell’Opera di Roma oraz poprowadzi wą Orkiestrą Filharmoniczną, filharmonikami koncerty Orkiestry Symfonicznej w Atlancie. SONDRA RADVANOVSKY NORMA (SOPRAN) Urodzona w 1969 r. w okolicach Chicago, obec- Royal Opera House i Teatro alla Scala. Wkrótce nie mieszka w Toronto i ma podwójne obywa- po raz pierwszy wystąpi jako Paolina w Poliuto telstwo. Jedna z najlepszych współczesnych G. Donizettiego i Magdalena w Andrea Chenier sopranistek Verdiowskich i najdoskonalszych U. Giordano. Ma też w planie recitale w Operze śpiewaczek belcanto. Do jej sztandarowych ról w Filadelfii i Teatrze Wielkim w Quebecu. Wyko- należą: Elwira w Ernanim, Leonora w Trubadu- nuje również dzieła oratoryjne (m.in. IX Sym- rze, Elena w Nieszporach sycylijskich, Elżbieta fonię L. van Beethovena, Requiem Verdiego). w Don Carlosie G. Verdiego oraz rola tytułowa W latach 90. brała udział w Programie Rozwoju w Normie Belliniego. Krytycy obwołali ją „Normą Lindemanna dla Młodych Artystów w The Me- swojego pokolenia”. Wielkie uznanie zdobyła tropolitan Opera. Na tej scenie zadebiutowała też, kreując role „trzech królowych” w ope- w 1996 r. jako hrabina Ceprano w Rigoletcie. rach Donizettiego: Anny Boleny, Marii Stuar- Jej pierwsza płyta – arie Verdiego – ukazała się dy i królowej Elżbiety (w Roberto Devereux). w 2010 r. Brała też udział w nagraniach DVD Śpiewaczka występuje m.in. w Operze Paryskiej, (m.in. Cyrano de Bergerac z Placido Domingo). JOYCE DiDONATO ADALGISA (MEZZOSOPRAN) Podwójna zdobywczyni Grammy: za Najlepszy Grand Opera, kreując rolę Kateriny Maslovy Klasyczny Śpiew Solowy (2012) i Najlepszy w Resurrection T. Machovera, rok później Klasyczny Solowy Album Wokalny (2016). – w La Scali, a w roku 2001 – w Opéra Bastille. Najbardziej ceniona za role w operach Rossi- Na scenie Met po raz pierwszy wystąpiła niego, Haendla (w partiach przeznaczonych jako Cherubin w Weselu Figara W.A. Mozarta dla mezzosopranu koloraturowego) i Mozarta. w 2005 r. Poza tym śpiewała w teatrach ope- Urodzona w 1969 r. w Kansas. Do jej najważ- rowych w Chicago, San Francisco, Barcelonie, niejszych nagrań należą: Diva Divo, Drama Qu- Genewie i in. W jej repertuarze, obok dzieł ba- eens, ReJoyce! oraz Stella de Napoli. Jest lau- rokowych (m.in. Alcina, Ariodante, Juliusz Cezar reatką wielu konkursów, m.in. Operalia (1998). G.F. Haendla), znajduje się wiele oper Mozarta, Zdobyła nagrody dla Artysty Roku za Recital kompozycje H. Berlioza i V. Belliniego, a także Roku magazynu „Gramophone” i trzy nagrody utwory współczesne (m.in. partie Grace Kelly dla Śpiewaczki Roku magazynu „Echo Klassik”. w Jackie O M. Daugherty’ego i siostry Helen W 1999 r. po raz pierwszy wystąpiła w Houston w Dead Man Walking J. Heggiego). Vincenzo Bellini Norma 5. JOSEPH CALLEJA POLLIONE (TENOR) Głos tego maltańskiego tenora porównywany podczas festiwalu w Spoleto. Koncertuje na tak jest do legendarnych śpiewaków minionych prestiżowych scenach, jak londyński Royal Ope- pokoleń, takich jak Beniamino Gigli czy Enrico ra House, Bawarska Opera Państwowa w Mo- Caruso. Nagrał pięć płyt solowych dla Decca nachium, Opera Liryczna w Chicago. W Met Classics, jedną z nich nominowano do nagrody wystąpił po raz pierwszy w 2006 r. jako książę Grammy. Zadebiutował w wieku zaledwie 19 lat Mantui w Rigoletcie G. Verdiego. Do jego naj- jako Makduff w Makbecie G. Verdiego w teatrze ważniejszych ról należą: tytułowy Faust z opery Astra na Malcie. Zwycięstwo w Konkursie Belve- Ch. Gounoda i Hoffmann z dzieła J. Offenbacha, dere im. Hansa Gabora stało się dlań przepust- Alfredo z Traviaty, Riccardo z Balu maskowego ką na międzynarodowe sceny. Jest laureatem G. Verdiego, Don José z Carmen G. Bizeta. Za- konkursu im. Caruso w Mediolanie (1998) oraz grał Carusa w hollywoodzkim filmie Imigrantka konkursu Operalia, ustanowionego przez Placi- (2014). W roku 2012 był kulturalnym amba- do Domingo (1999). W tym samym roku po raz sadorem Malty. Jest laureatem International pierwszy wystąpił w Stanach Zjednoczonych Opera Award, zwanej „operowym Oscarem”. MATTHEW ROSE OROWIST (BAS) Urodzony w 1978 r. w Wielkiej Brytanii. Operowe (za partię Ratcliffe’a w Billym Budd W 2006 r. miał miejsce jego niezwykle uda- Brittena). Nagrał także pieśni F. Schuberta: ny debiut: występ na festiwalu operowym Podróż zimową i Łabędzi śpiew. W bieżącym w Glyndebourne w roli Spodka w Śnie nocy sezonie będzie go można podziwiać w ber- letniej B. Brittena przyniósł mu nagrodę Johna lińskiej Deutsche Oper (jako Wielkiego Inkwi- Christie i otworzył przed nim drogę na świato- zytora w Don Carlosie G. Verdiego). Ponadto we sceny operowe. Na deskach Met Rose za- weźmie udział w wykonaniu oratorium Pory debiutował sześć lat temu jako Colline w Cyga- roku J. Haydna z Orkiestrą Filadelfijską pod nerii G. Pucciniego. W tej roli będzie go można dyrekcją Yannicka Nézet-Séguina, koncertowym zobaczyć również w bieżącym sezonie, obok wykonaniu dramatu muzycznego Złoto Renu występu w Normie. Rose występował pod ba- R. Wagnera z Londyńską Orkiestrą Filharmo- tutą tak wybitnych kapelmistrzów, jak Sir Colin niczną pod batutą Vladimira Jurowskiego oraz Davis, Gustavo Dudamel, Antonio Pappano i in. Pasji wg św. Mateusza z Orkiestrą Filharmonii Zdobył nagrodę Grammy za Najlepsze Nagranie w Rotterdamie i Richardem Egarrem. SIR DAVID MCVICAR REŻYSER Szkocki reżyser teatralny i operowy, urodzony gu (Opowieści Hoffmanna J. Offenbacha). w 1966 r. W Królewskiej Szkockiej Akademii Od 2001 r. współpracuje z Royal Opera House Muzyki i Dramatu studiował aktorstwo, reży- w Londynie (m.in. Czarodziejski flet Mozarta, serie i scenografię. W dorobku ma spektakle Faust Ch. Gounoda, Aida Verdiego). Pierwszym dla mediolańskiej La Scali (Trojanie H. Berlioza), przedstawieniem przygotowanym dla Met był Opery Szkockiej (Traviata G. Verdiego, Idome- Verdiowski Trubadur w 2009 r. Potem McVicar neo W.A. Mozarta), opery w Tokio (Tristan i Izol- zrealizował dla tej sceny Annę Bolenę, Marię da R. Wagnera) i wielu innych scen operowych Stuardę, Roberta Devereux G. Donizettiego, świata. Reżyserował dla festiwali w Aix-en- Rycerskość wieśniaczą P. Mascagniego i Pajace -Provence (Łaskawość Tytusa W.A. Mozarta), R. Leoncavalla oraz Juliusza Cezara. Za swe Glyndebourne (Śpiewacy norymberscy R. Wa- zasługi dla opery w 2012 r. został pasowany gnera, Juliusz Cezar G.F. Haendla) i Salzbur- przez królową brytyjską na Rycerza Kawalera. 6. NORMA – KWINTESENCJA BELCANTA Wokalna technika belcanto to sztuka Bianca e Fernando. Sukces był na tyle nienagannej emisji i prowadzenia duży, że czołowy włoski impresario głosu – niezwykle trudna, lecz – Domenico Barbaia zamówił u niego zarazem jedyna pozwalająca operę dla mediolańskiego Teatro zachować piękno i elastyczność głosu alla Scala. Trzecie dzieło Belliniego na długie lata. Belcanto w muzyce Il Pirata (Pirat) miało premierę wywodzi się z czasów baroku. w La Scali 27 października 1827 roku W XVII i XVIII w. polegało przede i odniosło wielki sukces. wszystkim na operowaniu pięknym dźwiękiem, piękną melodią, często Gioacchino Rossini usłyszał Pirata wirtuozowsko zdobioną. Ekspresja, w Mediolanie, dwa lata po premierze. której wymagał przebieg akcji Składając dwudziestoośmioletniemu dramatycznej, podporządkowana wówczas Belliniemu wyrazy uznania była na ogół walorom brzmieniowym. powiedział znamienne słowa: Na początku XIX