Penyata Rasmi Parlimen Parliamentary Debates

Jilid II Hari Selasa Bil. 28 20hb Oktober, 1992

M AL A YSI A

PENYATA RASMI PARLIMEN PARLIAMENTARY DEBATES

DEWAN RAKYAT House of Representatives

PARLIMEN KELAPAN Eighth Parliament

PENGGAL KEDUA Second Session

KANDUNGAN

JAWAPAN-JAWAPAN MULUT BAGI PERTANYAAN-PERTANYAAN [Ruangan 6169]

RANG UNDANG-UNDANG DIBAWA KE DALAM MESYUARAT [Ruangan 6237]

RANG UNDANG-UNDANG: Rang Undang-undang Jualan Langsung 1992 [Ruangan 6238] Rang Undang-undang Perlembagaan (Pindaan) [Ruangan 6263]

DICETAK OLEH PERCETAKAN NASIONAL MALAYSIA BERHAD. IBU PEJABAT, KUALA LUMPUR 1994 MALAYSIA DEWAN RAKYAT YANG KELAPAN Penyata Rasmi Parlimen PENGGAL YANG KEDUA

AHLI-AHLI DEWAN RAKYAT

Yang Berhormat Tuan Yang di-Pertua, TAN SRI DATO MOHAMED ZAHIR BIN HAJI ISMAIL, P.M.N., S.P.M.K., D.S.D.K., J.M.N. Yang Amat Bcrhormat Perdana Menteri dan Menteri Dalam Negeri, DATO' SERI DR MAHATHIR BIN MOHAMAD, D.K.I., D.U.K., S.S.D.K., S.S.A.P., S.P.M.S., S.P.M.J., D.P., D.U.P.N., S.P.N.S., S.P.D.K., S.P.C.M., S.S.M.T., D.U.N.M., P.I.S. (Kubang Pasu). „ Timbalan Perdana Menteri dan Menteri Pembangunan Luar Bandar, TUAN ABDUL GHAFAR BIN BABA (Jasin). Yang Berhormat Menteri Pengangkutan, DATO' SERI DR LING LIONG SIK, S.P.M.P., D.P.M.P., D.P.M.S. (Labis). Menteri Tenaga, Telekom dan Pos, DATO' SERI S. SAMY VELLU, S.P.M.P., S.P.M.J., D.P.M.S., P.C.M., A.M.N. (Sungai Siput). Menteri Perusahaan Utama, DATO' SERI DR LIM KENG YAIK, S.P.M.P., D.P.C.M. (Beruas). Menteri Kerja Raya, DATUK LEO MOOGIE ANAK IROK, P.N.B.S. (Kanowit). Menteri Perdagangan Antarabangsa dan Industri, DATO' SERI RAFIDAH AZIZ, S.P.M.P., D.P.M.S., A.M.N. (Kuala Kangsar). Menteri Pendidikan, DATO' DR HAJI SULAIMAN BIN HAJI DAUD, S.I.M.P., P.N.B.S., ;.B.S. (Petra Jaya). Menteri Pertanian, DATUK SERI SANUSI BIN JUNID, S.S.S.A., D.S.D.K., D.G.S.M., S.M.K. (Jerlun-Langkawi). ,, Menteri Kewangan, DATO' SERI ANWAR BIN IBRAHIM, S.S.A.P., S.S.S.A. (Permatang Pauh). „ Menteri Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna, DATO' HAH ABU HASSAN BIN HAH OMAR, S.P.M.S., D.P.M.S., S.M.T., P.I.S. (Kuala Selangor). Menteri Kesihatan, DATO' LEE KIM SAI, D.S.S.A., P.P.N. (Hulu Langat). Menteri Pertahanan, DATO' SERI HAJI MOHD. NAJIB BIN TUN HAJI ABDUL RAZAK (Orang Kaya Indera Shahbandar), S.S.A.P., S.I.M.P., D.S.A.P., P.N.B.S. (Pekan). „ Menteri Penerangan, DATO' MOHAMED BIN RAHMAT, S.P.M.J., S.I.M.P., S.S.S.A., S.S.I.J., D.P.M.J., D.P.M.S., P.N.B.S., K.M.N. (Pulai). 6155 20 OKTOBER 1992 6156

Yang Berhormat Menteri Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan, DATO' SABBARUDDIN CHIK, S.I.M.P., D.S.A.P., S.M.S. (Temerloh), Menteri Perpaduan Negara dan Pembangunan Masyarakai, DATO' NAPSIAH BINTI OMAR, D.S.N.S. (Kuala Pilah). Menteri Perusahaan Awam, DATO' DR MOHAMAD YUSOP BIN HAJI MOHAMED NOR, S.P.M.T., D.P.M.T., J.M.N., S.M.T., P.P.T. (Besut). Menteri Sumber Manusia, DATO' LIM AH LEK, S.I.M.P., D.S.A.P., S.M.T., J.P. (Bentong). Menteri di Jabatan Perdana Mentcri, DATO' ABANG ABU BAKAR BIN DATU BANDAR ABANG HAJI MUSTAPHA, D.S.A.P., P.N.B.S., D.P.T.J., J.M.N. (Kuala Rajang). Menteri Sains, Teknologi dan Alam Sekitar, TUAN LAW HIENG DING, K.M.N., P.B.S. (Sarikci). Mcnteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, DR TING CHEW PEH (Gopeng). Mcnteri Tanah dan Pembangunan Koperasi, TAN SRI DATUK HAJI SAKARAN BIN DANDAI, P.S.M., P.G.D.K., S.P.D.K., J.P., A.D.K. (Semporna). Mcnteri di Jabatan Perdana Menteri dan Menteri Undang-undang, TUAN SYED HAMID BIN SYED JAAFAR ALBAR, A.M.N., S.MJ. (Kota Tinggi). Mcnteri Luar Negeri, DATUK ABDULLAH BIN HAJI AHMAD BADAWI, D.M.P.N., D.J.N., K.M.N. (Kepala Batas). Timbalan Yang di-Pertua, TUAN ONG TEE KEAT, S.M.S. (Ampang Jaya). Timbalan Yang di-Pertua, TUAN HAJI JUHAR BIN HAJI MAHIRUDDIN (Kinabatangan). „ Timbalan Menteri Dalam Negeri, DATO' MEGAT JUNID BIN MEGAT AYOB, D.P.C.M., D.S.A.P., A.M.P., A.M.K. (Pasir Salak). Timbalan Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, TUAN HAJI DAUD BIN DATO' HAJI TAHA, S.M.J. (Batu Pahat). Timbalan Menteri Tenaga, Telekom dan Pos, DATO' MOHD. TAJOL ROSLI BIN MOHD. GHAZALI, D.P.M.P., A.M.P. (Gerik). Timbalan Menteri Perpaduan Negaradan Pembangunan Masyarakat, DATO' ALEXANDER Yu LUNG LEE, D.P.M.P. (Balu). „ Timbalan Menteri Pertahanan, DATO' WAN ABU BAKAR BIN WAN MOHAMED, D.I.M.P. (Jerantut). „ Timbalan Menteri Perusahaan Awam, DATO' DR Sri ZAHARAH BINTI HAJI SULAIMAN, D.I.M.P. (Mentakab). Timbalan Menteri Kewangan, DATO' LOKE YUEN YOW, D.P.M.P., A.M.P. (Tanjong Malim). Timbalan Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, TUAN OSU BIN HAJI SUKAM (Papar). 6157 20 OKTOBER 1992 6158

Yang Berhormat Timbalan Menteri Penerangan, TUAN RAILEY BIN HAJI JAFFREY, J.M.N. (Silam). Tirnbalan Menteri Pengangkutan, DATIN PADUKA HAJAH ZALEHA BINTI ISMAIL, D.P.M.S., S.M.S., K.M.N. (Sclayang). „ Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, RAJA DATO ARIFFIN BIN RAJA SULAIMAN, D.S.D.K., S.M.S (Baling). Timbalan Menteri Tanah dan Pembangunan Koperasi, DATO' HAJI MOHD. KHALID BIN MOHD. YUNUS, D.S.N.S. (Jempol). „ Timbalan Menteri Pendidikan, DR LEO MICHAEL TOYAD, J.B.S. (Mukah). Timbalan Menteri Luar Negeri, DATO' DR ABDULLAH FADZIL BIN CHE WAN, D.P.C.M., P.C.M. (Bukit Gantang). Timbalan Menteri Kewangan, TUAN ABDUL GHANI BIN OTHMAN, S.MJ. (Ledang). Timbaian Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATO DRS SULEIMAN BIN MOHAMED, O.P.M.S. (Titiwangsa). Timbalan Menteri Kesihatan, DATO MOHAMED PARID BIN ARIPHN, D.S.P.N. (Balik Pulau). Timbalan Menteri Belia dan Sukan, Cik TENG GAIK KWAN, A.M.N., P.P.N. (Raub). „ Timbalan Menteri Sains, Teknologi dan Alam Sekitar, TUAN PETER CHIN FAH KUI, P.B.S., A.B.S. (Miri). Timbalan Menteri Perdagangan Antarabangsa dan Industri, TUAN CHUA JUI MENG, P.B.S. (Bakri), Timbalan Menteri Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna, DATO ABDUL KADIR BIN HAJI SHEIKH FADZIR, D.S.D.K. (Kulim Bandar Baharu). „ Timbalan Menteri Kerja Raya, TUAN KERK CHOO TING (Taiping). Timbalan Menteri Perusahaan Utama, DATO HAJI TENGKU MAHMUD BIN TENGKU MANSOR, D.P.M.T., K.M.N., P.J.C., J.P., P.J.K. (Setiu). „ Timbalan Menleri Pembangunan Luar Bandar, TUAN MOHD. YASIN BIN KAMARI, A.M.N., P.D.N., P.I.S., B.S.I. (Sri Gading). Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATO WONG SEE WAH, D.S.N.S. (Rasah). Timbalan Menteri Kerja Raya, DATUK PETER TINGGOM ANAK KAMARAU, P.N.B.S., K.M.N., A.M.N., P.P.C. (Saratok). Timbalan Menteri Pendidikan, DR FONG CHAN ONN (Selandar). Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATO DR HAJI ABDUL HAMID BIN HAJI OTHMAN, D.S.D.K., S.M.J., K.M.N., P.P.T. (Sik). Timbalan Menteri Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan, DATO' CHAN KONG CHOY (Lipis). Timbalan Menteri Sumber Manusia, DATO' M. MAHALINGAM (Kapar). 6159 20 OKTOBER 1992 6160

Yang Berhormat Setiausaha Parlimen, Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan, DATO ABDUL RAMAN BIN SULIMAN, D.P.M.P., P.M.P., A.M.P., J.P. (Parit Bunlar). Setiausaha Parlimen di Jabatan Perdana Menteri, TUAN OTHMAN BIN ABDOL, A.M.P., P.P.T. (Pendang). Setiausaha Parlimen, Kementerian Pembangunan Luar Bandar, DATO MOHAMED BIN JAMRAH, D-P.M.P., A.M.P., P.P.T. J.P. (Bagan Datok). „ Setiausaha Parlimen, Kementerian Belia dan Sukan, DATO ISMAIL BIN SAID, D.P.M.T., S.M.T., A.M.N. (Kemaman). „ Setiausaha Parlimen, Kementerian Tanah dan Pembangunan Koperasi, TUAN MOHD. NOH BIN RAJAB (Tampin). Setiausaha Parlimen di Jabatan Perdana Menteri, TUAN DOUGLAS UGGAH EMBAS, A.B.S.. P.B.S. (Betong). Setiausaha Parlimen, Kementerian Pertanian, TUAN MOHD. SHARIFF BIN HAJI OMAR, P.P.T. (Tasek Gelugor). „ Setiausaha Parlimen, Kementerian Perpaduan Negara dan Pembangunan Masyarakat, TUAN YONG KHOON SENG (Padawan). Setiausaha Parlimen, Kementerian Dalam Negeri, TUAN ONG KA TING (Pontian). Setiausaha Parlimen, Kementerian Penerangan, DATO' HAJI FAUZI BIN HAJI ABDUL RAHMAN, D.I.M.P., A.M.P., P.P.N. (Kuantan). „ Setiausaha Parlimen, Kementerian Kesihatan, DATO' K. KUMARAN (Tapah). Setiausaha Parlimen, Kcmcnterian Pcrdagangan Antarabangsa dan Industri, TUAN S. S. SUBRAMANIAM, I.S.M., PJ.K., A.M.S. (Segamat). „ TUAN ABDOL MULOK BIN AWANG DAMIT (Labuan). DATO' ABDUL AJIB BIN AHMAD, D.G.S.M., D.P.M.J., B.I.S. (Mersing). TUAN HAH ABDUL HADI BIN HAJI AWANG (Marang). TUAN HAJI ABDUL HAMID BIN APDUL RAHMAN (Sungai Benut). DATUK HAJI ABDUL MANAN BIN OTHMAN, D.P.M.T.. P.P.T. (Kuala Terengganu). TUAN ABDUL MALEK MUNIP (Muar). DATUK HAH ABDUL RASHID BIN MUHAMMAD (Kuala Nerus). „ DATUK PATINGGI TAN SRI HAJI ABDUL TAIB MAHMUD, D.P., D.A., S.P.M.J., P.G.D.K. (Kota Samarahan). „ TUAN HAJI NIK ABDULLAH BIN HAJI ARSHAD, S.M.K. (Pengkalan Chepa). „ DATO' DR AFFIFUDIN BIN HAJI OMAR, D.S.D.K., J.S.M., K.M.N., B.C.K. (Padang Terap). TUAN AHMAD BIN NOR (Bayan Baru). TUAN AHMAD BIN OMAR, P.P.N. (Pagoh). 6161 20 OKTOBER 1992 6162 Yang Berhormat TUAN AHMAD SHUKRI BIN HAJI HASSAN (Machang). DATO ALIAS BIN MD. ALI D.P.M.T., J.S.M., S.M.T., K.M.N., P,J.K. (Hulu Terengganu). DATU AMIR KAHAR BIN TUN DATU MUSTAPHA (Marudu).

TUAN HAJI AWANO BIN JABAR, S.M.T., A.M.N., PJ.K. (Dungunl). „ DATUK HAJI BASRI BIN BAJURI, D.S.S.A., K.M.N., S.M.S., P.J.K. (Kuala Langat). DATUK BERNARD GILUK DOMPOK, P.O.D.K. (Penampang). TUAN BILLY ABIT JOO (Hulu Rajang). „ TUAN HAJI BUNIYAMCN BIN YAAKOB (Bachok). • TUAN CHIAN HENG KAI (Bukit Mertajam). „ TUAN CHOR CHEE HEUNG (Alor Setar). TUN DAIM ZAINUDDIN, S.S.M., D.H.M.S., S.S.A.P. (Merbok). DR V. DAVID (Puchong). TUAN FONG KUI LUN (Klang). TUAN FOO FIEW KOK (Batu Gajah). „ TUAN GEORGE SANGKIN (Bandau). TUAN HAJI GHAZALI BIN AHMAD, A.M.N., P.C.K. (Jerai). TUAN Gooi HOCK SENG (Bukit Bendera). TUAN HAJI HAMZAH BIN HAJI MOHAMED ZAIN (Tasek Chenderoh). TUAN HARRISON NGAU LAING (Baram). TUAN HAJI IBRAHIM BIN ALI (Pasir Mas). ,, TUAN HAJI IBRAHIM BIN JENDOL, P.J.K, (Alor Gajah). „ TUAN HAJI IBRAHIM BIN MAHMOOD (Kuala Krai). TUAN HAJI IBRAHIM BIN PATEH MOHAMAD (Tanah Merah). „ CHE IBRAHIM BIN MUSTAPA (Sungai Petani). „ LT. KOL. (B) IBRAHIM BIN SAREH (Jelebu). PUAN HAJAH ILANI BINTI DATO HAJI ISAHAK (Kota Bharu). TUAN HAJI ISHAK BIN ARSHAD (Kangar). DR HAJI JAMALUDDIN BIN HAJI JARJIS (Rompin). TUAN JAWAH ANAK GERANO (Lubok Antu). TUAN JAMES JIMBUN ANAK PUNGGA, P.B.S. (Kapil). TUAN JOSEPH MAUH AK IKEH (Selangau). „ TUAN KANG CHOW OH (Kluang). „ TUAN R. KARPAL SINGH (Jelutong). 6163 20 OKTOBER 1992 6164

Yang Berhorat TUAN KERK KIM HOCK (Pasir Pinji). „ DR KUA KIA SOONG (Petaling Jaya). „ TUAN LAI LUN TZEE (Sandakan). „ TUAN LAU DAK KEE (Ipoh). TUAN ROBERT LAU HOI CHEW (Sibu). TUAN LIEW AH KIM (Seputeh). TUAN LIM GUAN ENG (Kota Melaka). TUAN LIH HOCK SENG (Bagan). TUAN LIM KIT SIANG (Tanjong). PUAN LIM LAY HOON (Padang Serai). „ DATIN LING CHOOI SIENG (Lumut). TUAN HAJI MAHBUD BIN HAJI HASHIM (Sabak Bernam). TUAN MAIDOM P. PANSAI (Kota Belud). DR T. MARIMUTHU (Telok Kemang). „ TUAN MICHAEL ASANG, B.S.K. (Jambongan). „ TUAN MJCHAEL LISA KAYA @ GOR KAYA (Bukit Mas). DATO' HAJI MOHAMAD BIN ABDULLAH, D.I.M.P., P.J.K. (Maran). ,, TUAN HAJI MOHAMAD BIN SABU (Nilam Puri). TUAN MOHAMED KAMAL BIN HUSSAIN (Lembah Pantai). TUAN MOHAMED KHALED BIN NORDIN (Johor Bharu). DATO HAJI MOHAMMAD ABU BAKAR BIN RAUTIN IBRAHIM, D.S.D.K., K.M.N. (Kuala Kedah). DATO' HAH MOHD. SHARIP BIN JAJANG, D.P.M.S., A.M.N., P.J.K. (Sepang). TUAN MOHD. TAMRIN BIN ABDUL GHAFAR (Batu Berendam). TUAN HAJI MOHD. ZHHN BIN HAJI MOHD. HASSAN (Larut). DATUK MONGGOH OROW, P.G.D.K., K.M.N., A.D.K. (Tuaran). „ TUN DATU HAJI MUSTAPHA BIN DATU HARUN, S.M.N., S.P.D.K., S.I.M.P., P.N.B.S., S.P.M.J., S.P.M.P., S.P.C.M., K.C.R.L., K.St.j. (Limbawang). TUAN NASRUDDIN BIN HAJI ALANG SAIDIN, A.M.P. (Parit). DR NAWAWI BIN MAT AWIN (Tambun).

„ TUAN NURNIKMAN BIN ABDULLAH (KimaniS). TUAN ONG TIN KIM (Telok Intan), „ DR OSMAN MINUDIN (Kinabalu). DATUK JOSEPH PAIRIN KITINGAN (Keningau). TUAN G. PALANIYEL (Hulu Selangor). 6165 20 OKTOBER 1992 6166

Yang Berhormat DR PATAU RUBIS, P.B.S. (Mas Gading). „ DATUK DOMINIC JOSEPH PUTHUCHEARY (Nibong Tebal). TUAN QAMARUZAMAN BIN HAJI ISMAIL (Bagan Serai). „ TUAN RADIN MALLEH (Padas). PUAN HAJAH RAKIBAH BINTI HAJI ABDUL MANAP (Shah Alam). TUAN RICHARD RIOT ANAK JAEM (Serian). PUAN ROHANI BINTI Aso. KARiM (Santubong).

TUAN RUHANIE BIN AHMAD (Parit Sulong). Y.B.M. TENGKU TAN SRI RAZALEIGH HAMZAH, D.K., P.S.M... S.P.M.K., S.S.A.P., S.P.M.S. (Gua Musang). TUAN SAIDIN @ YUSOF BIN ADAM (Tanjong Karang). DR SANUSI BIN DAENG MARIOK (Rantau Panjang). TUAN SHAHIDAN BIN KASSIH, A.M.P. (Arau). TUAN SIM KWANG YANG (Bandar Kuching). PUAN Srri ZAINABON BINTI ABU BAKAR (Tebrau). TUAN HAJI SUKRI BIN HAJI MOHAMED (Kok Lanas). „ TUAN TAIMIN BIN LUMAING (Pensiangan). DATUK DANIEL TAJEM ANAK MIRI, P.N.B.S., J.M.N. (Sri Aman), TUAN TAN KOK WAI (Sungai Besi). DR TAN SENG GIAW (Kepong). TUAN THOMAS SALANG SIDEN (Julau). TUAN WAHAB BIN SUHAILI (Batang Sadong). WAN HANAPIAH BIN WAN MAT SAMAN (Kota Setar). WAN JUNAIDI BIN TUANKU JAAFAR (Batang Lupar). TUAN HAJI WAN MOHD. JAMIL BIN WAN MAHMOOD (Tumpat). „ WAN OMAR BIN WAN MAJID (Pasir Puteh). TUAN WEE CHOO KEONG (Bukit Bintang). TUAN WONG WING ON (Kampar). TUAN VUN SHIN CHOI @ JOSEPH VOON (Tanjong Aru). DATUK AMAR JAMES WONG KIM MIN (Bintulu). TUAN JASON WONG SING NANG (Lanang). TUAN WOON SEE CHIN, S.M.J., A.M.N., P.I.S. (Senai). TUAN GEOFREY YEE LING FOOK (Tawau). „ TUAN YIM CHEE CHONG (Seremban). TUAN PHILIP YONG CHIEW LIP (Gaya). 6167 20 OKTOBER 1992 6168

DEWAN RAKYAT

PEGAWAI-PEGAWAI KANAN Setiausaha Dewan Rakyat: Dato' Haji Wan Zahir bin Sheikh Abdul Rahman, D.P.M.P. J.S.M. Ketua Penolong Setiausaha: Haji Taijadin bin Saberan Penolong Setiausaha: Abdullah bin Abdul Wahab. Penolong Setiausaha: Zamani bin Sulaiman

BAHAGIAN PENYATA RASMI PARLIMEN

Pegawai Penerbitan: Ramaswamy. Penolong Penyunting: Shamsiah binti Md. Yusop.

Pelapor Perbahasan Parlimen: Haji Suhor bin Husin. Mohd. Saleh bin Mohd. Yusof. Supiah binti Dewak. Ismail bin Haji Hassan. Hajah Kalsom binti Ghazali. Mohamed bin Osman. Norishah binti Mohd. Thani. Zaharah binti Naim. Su Soon Chuan. Norwahidah binti Azizi. Rozita binti Abd. Samad. Jainah binti Sakimin.

BENTARA MESYUARAT

Mejar (B) Mohd. Kassim bin Hashim 6169 20 OKTOBER 1992 6170

MALAYSIA DEWAN RAKYAT

Selasa, 20 hb Oktober, 1992

Mesyuarat dimulakan pada pukul 2.30 petang DOA ekonomi secara konstruktif dan membina. Persidangan ini telah membuktikan bahawa Pergerakan (Timbalan Yang di-Pertua Negara-ncgara Bcrkccuali (PNB) telah mempengerusikan Mesyuarat) sedar akan pcranan yang penting yang dapat dimainkan oleh pergerakan ini untuk mengatasi masalah-masalah JAWAPAN-JAWAPAN politik dan ekonomi aniarabangsa masa MULUT BAGI kini. PERTANYAAN- Negara-negara anggota juga sedar PERTANYAAN akan betapa perlunya merekabersatu dan bekerjasama dalam semua bidang dan mencari penyelesaian yang lebih PERGERAKAN NEGARA- pragmatik bagi menghadapi masalah- NEGARA BERKECUALI (NAM)— masalah semasa. PERUTUSAN JAKARTA Sidang Kemuncak tersebut juga telah 1. Tuan Ruhanie bin Haji Ahmad membuka peluang kepada PNB mem- minta Perdana Menteri menghuraikan bincangkan peranan pergerakan itu kejayaan Sidang Gerakan Negara- dalam proses pembentukan Order Dunia negara Berkecuali (GNB) di Jakarta Baru. Dalam hubungan ini Pergerakan tempoh hari: Negara-negara Berkecuali telah berjaya (a) adakah Perutusan Jakarta di- mendapat persetujuan untuk menubuh- keluarkan sebagai refleksi kan suatu Kumpulan Kerja Peringkat kepada permuafakatan dan Tinggi untuk membincang dan menge- semangat musyawarah di luarkan syor-syor mcngenai penyusunan kalangan GNB; dan semula Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu. (b) bagaimanakah kcsungguhan GNB dalam membantu kewu- Bagi soalan (a), Perutusan Jakarta judan suasana dunia baru yang merupakan suatu pengisytiharan hasil lebih demokratik dan adil setelah dari perundingan-perundingan yang berakhiraya Perang Dingin. diadakan dengan ahli-ahli anggoia PNB untuk mendapatkan kata sepakat Timbalan Menteri Luar Negeri mengenai isu-isu kepentingan bersama. (Dato' Dr. Abdullah Fadzil bin Chc Perutusan Jakarta melambangkan Wan); Tuan Yang di-Pertua, Sidang pendirian dan dasar PNB mengenai isu- Kemuncak di Jakarta telah menyediakan isu utama yang dihadapi oleh ahli-ahli satu forum yang penting bagi negara- pergerakan tersebut yang berjaya di- negara anggotanya membincangkan hasilkan melalui semangat musyawarah mengenai berbagai isu politik dan dan permuafakatan ahli-ahli anggota. 6171 20 OKTOBER 1992 6172

Bagi soalan (b), sebagai suatu mengemukakan syor dan pandangan pergerakan yang mewakili 108 daripada mengenai usaha-usaha mempertingkat- 179 negara-negara anggota PBB, kan peranan dan keberkesanan PBB Pergerakan Negara-negara Berkecuali melalui kumpulan kerja tidak rasmi. sememangnya memandang serius tentang sebarang penyusunan Dunia Semua ini menunjukkan bahawa Baru selepas tamatnya zaman Pcrang Pergerakan Negara-negara Berkecuali Dingin. yang mewakili negara-negara dunia ketiga tidak mahu diketepikan dalam Kesungguhan Pergerakan Negara- sebarang usaha ke arah penyusunan negara Berkecuali untuk turut sama semula Dunia Baru yang Icbih mewujudkan satu Peraturan Dunia Baru demokratik dan adil. yang dcmokratik dan dapat menjamin kepentingan negara-negara sedang Tuan Haji Abdul Hadi bin Haji membangun, dapat dilihat dalam Awang: Tuan Yang di-Pertua, soalan Pcrutusan Jakarla, yakni dokumen rasmi tambahan. Sejauh manakah keber- di mana ahli anggota membuat ikrar kesanan keputusan yang telah diambil bersama mcnyentuh semua isu penting di dalam persidangan tersebut ke arah yang menjadi agenda antarabangsa. membebaskan negara-negara berkecuali daripada kungkungan politik dan Dalam Sidang Kemuncak di Jakarta, ekonomi kuasa besar dunia? ahli-ahli pergerakan telah memainkan peranan utama dalam usaha-usaha Yang kedua, apakah peranan yang mcmperkukuhkan, merombak dan dimainkan oleh Malaysia bagi mencapai mendemokratikkan sistem Perlubuhan tujuan tersebut? Bangsa-bangsa Bersatu supaya ianya dapat memainkan peranan penting untuk Dato' Dr. Abdullah Fadzil bin Che mewujudkan Peraturan Dunia Baru yang Wan: Tuan Yang di-Pertua, kita percaya adil dan saksama. apabila lebih banyak lagi ahli-ahli anggota NAM dapat membangunkan Untuk menjalankan peranan di atas, negaranya dari segi ekonomi, dari segi PNB dalam Sidang Kemuncak Jakarta politik, maka ramai daripada mereka itu mengambil keputusan menubuhkan akan bebas daripada dipengaruhi oleh Kumpulan Kerja Peringkat Tinggi negara-negara yang besar, (High-Level Working Group) yang lebih bertanggungjawab mengemukakan syor Yang keduanya, peranan Malaysia tak dan pcndapat bagi tujuan memper- lain tak bukan ialah untuk menyuarakan kukuhkan peranan Pertubuhan Bangsa- dari masa ke semasa tcntang penlingnya bangsa Bersatu dalam kontcks tiap-tiap anggota benar-benar merdeka mewujudkan Peraturan Dunia Baru. daripada segi pendirian kita baik dalam bidang politik antarabangsa mahupun Sidang Kemuncak juga telah memberi perkara-perkara yang perlu sangat kiia mandat kepada Pengerusi Sidang syorkan, kita galakkan agar semua Negara-negara Berkecuali iaitu negara anggota NAM ini benar-benar Indonesia untuk menyelaraskan peranan membuat pendirian mcngikut kepen- bersama NAM dalam usaha-usaha untuk tingan kita sendiri dan tidak dikuasai memperkukuhkan kerjasama ekonomi oleh mana-mana pihak. antarbangsa terutama di bidang ckonomi. Di samping iiu, Biro Tuan Ruhanie bin Haji Ahmad: Penyelarasan Pergerakan PNB ini yang Tuan Yang di-Pertua, ladi Timbalan berpusat di New York telah juga Menteri telah menghuraikan dengan memainkan peranan yang aktif dalam panjang lebar mengenai Perutusan 6173 20 OKTOBER 1992 6174

Jakarta yang disifatkan sebagai ultimate (b) galakan elaun cukai pelaburan; official voice, dengan izin, alaupun suara rasmi akhir yang lahir daripada Sidang (c) pengurangan pendapatan Kemuncak tcrscbut. larasan; dan (d) elaun cksport. Persoalan saya di sini, sekiranya Perutusan Jakarta itu merangkumi isu- isu scmasa dan isu-isu dunia bcrsama, Menteri Perdagangan Antara- mengapakah masalah Bosnia- bangsa dan Industri (Dato' Seri Herzegovina seolah-olah diasingkan Rafidah Aziz) : Tuan Yang di-Pertua, daripada Perutusan Jakarta dan pada akhir tahun 1991 Kerajaan telah sebaliknya pula harus dikeluarkan satu mengkaji semula galakan-galakan kenyaiaan yang berasingan mcngenai isu pelaburan untuk sektor perindustrian terscbut, scdangkan isu itu juga adalah dengan lujuan meningkatkan keupayaan isu dunia yang "current" dan juga diri dan meningkatkan industri yang "topical" pada kctika itu. Mengapakah berdaya saing serta cekap. Dasar sebabnya perkara seperti itu tcrjadi? Kerajaan ini menekankan sikap, dcngan izin, selectivity dalam menggalakkan Dato' Dr. AbduIIah Fadzil bin Che' penubuhan projek-projek perkilangan Wan: Tuan Yang di-Pertua, pihak untuk mcnarik ramai pelabur asing dan Kerajaan kita memang sedar tentang lempatan mclabur di negara ini di mana masalah itu dan itulah scbabnya penekanan yang lebih diberi tcrhadap mengapa, Yang Amat Berhormat industri yang bcrintensifkan modal, Perdana Menteri kita scndiri yang berteknologi canggih dan berkemahiran mengciuai kumpulan ataupun mcngetuai tinggi, Kajian semula galakan pelaburan delegasi Malaysia ke Sidang Kcmuncak juga bertujuan memastikan supaya Jakarta itu telahpun menekankan bctapa keupayaan sistem percukaian negara pentingnya masalah isu Bosnia- dapat menampung kos pembangunan Herzegovina ini dimaktubkan juga di infrastruktur dan perkhidmatan awam. dalam Perutusan Jakarta yang mana di Setakat ini adalah masih awal untuk atas dcsakan, di atas dorongan dan di mengkaji kcsan kajian semula galakan alas kerja yang kuat dibuat olch Pcrdana ke atas suasana pclaburan. Menteri scndiri dan ahli-ahli delegasi daripada Malaysia, maka suatu Bagaimanapun, adalah ternyata kenyataan yang telah memasukkan bahawa pelabur-pelabur masih dapat masalah Bosnia-Herzegovina lelah menikmati galakan-galakan yang telah dapat discrapkan di dalam kepulusan saya sebutkan tadi kerana ianya tidak terakhir sidang kemuncak tersebut. dihapuskan sama sekali. Adalah dipcr- hatikan bahawa kajian semula ini tidak memberikan kesan ke atas pelaburan KAJIAN SEMULA GALAKAN masuk ke dalam negara. Contohnya PELABURAN—KESAN dalam tempoh Januari hingga Ogos PELAKSANAAN 1992, sejumlah 515,041.3 juta telah dicadangkan sebagai modal pelaburan 2. Tuan Ahmad bin Omar minta dalam permohonan-permohonan yang Menteri Perdagangan Antarabangsa dan diterima untuk menubuhkan projek Industri menjelaskan kesan perlak- perkilangan. Ini hanyalah menurun sanaan Dasar Kajian Semula Galakan sebanyak 1,3% secara perbandingan Pelaburan di dalam memastikan dengan jumlah $14,844.7 juta Pertumbuhan Ekonomi yang mampan permohonan pelaburan yang diterima khususnya dari segi pindaan: dalam tempoh yang sama bagi tahun 1991. Penurunan tersebut pada asasnya (a) galakan taraf perintis; adalah disebabkan oleh kelembapan 6175 20 OKTOBER 1992 6176 ekonomi di beberapa negara perindus- Soalan yang kedua, Tuan Yang di- trian utama yang mengakibatkan Pertua, adalah begini. Memandangkan kekurangan aliran modal daripada Sabah dan Sarawak sekarang struktur negara-negara tersebut untuk pelaburan. ekonominya begitu primitif, yang Untuk makluman Ahli-ahli Yang kurang berindustri, apakah jaminan Berhormat, bilangan projek yang telah boleh diberi oleh pihak Kerajaan diluluskan mcngikut jenis galakan untuk Persekutuan supaya menarik lebih tempoh sembilan bulan pertama tahun pelaburan asing ke kedua-dua negeri ini berbanding dengan tempoh yang Malaysia Timur ini untuk memajukan sama pada tahun yang lepas adalah kedua-dua ncgcri berkenaan serta seperti berikut: 129 telah diluluskan menggalakkan integrasi nasional dengan taraf perintis berbanding dengan khasnya dari segi menggalakkan 303 yang diluluskan tanpa apa-apa pelaburan ke dalam bidang contohnya galakan cukai. Dan pada tahun yang elektronik ataupun tekstil? Sekian. lepas, Januari hingga September, 302 diluluskan dengan taraf perintis, 258 tanpa apa-apa galakan cukai dari segi Dato' Seri Rafidah Aziz: Tcrima elaun cukai pelaburan bagi tahun ini, kasih. Sebenarnya angka-angka sembilan bulan pertama 26, tahun yang menunjukkan bahawa pelaburan— lepas 31. secara aliranlah—daripada Jepun tidak Jadi, Tuan Yang di-Pertua, jelaslah menurun dan daripada Taiwan juga bahawa banyak juga kilang-kilang yang sungguhpun menurun, tidaklab begitu ditubuhkan di sini tidak ada diberi apa- besar. Saya tidak ada angka kerana saya apa insentif cukai. Maka dengan yang tidak tahu Yang Berhormat hendak demikian jelaslah bahawa tarikan tanya, tetapi dari trendnya kalau kita pelaburan asing ke negara ini bukantah keluarkan beberapa projek terbesar semata-mata bergantung kepada insentif seperti China Steel yang telah kita yang lumayan tetapi lebih merupakan luluskan tiga tahun yang lepas, maka tarikan daripada berbagai faktor bukan alirannya adalah menasabah meman- fizikal yang lain, seperti kestabilan dangkan bahawa pelaburan daripada politik, kemudahan infrastruktur yang negara-negara ini ke negara lain pun juga baik dan juga kemudahan-kemudahan begitu menurun. Jadi, pada pandangan yang lain yang disediakan oleh Kerajaan kita pelaburan ke Malaysia tidaklah yang boleh meningkatkan daya saing begitu membimbangkan. sektor perindustrian di negara ini. Tuan Sim Kwang Yang: Tuan Yang Kedua, kita ingin juga melihat di-Pertua, soalan lambahan. Bolehkah bahawa bukan sahaja projek-projek Yang Berhormat Menteri menjelaskan besar Jepun dan Taiwan dalang ke sini, sebab-sebab kenapa pelaburan dari Jepun dan Taiwan sudah kian berkurang tetapi projek-projek yang berbentuk dalam tempoh satu dua tahun lepas ini, medium dan small scale industries, adakah walaupun insentif dari segi cukai dengan izin, Tuan Yang di-Pertua, iaitu dan sebagainya dari scgi fiskal walaupun industri kecil dan scdcrhana yang ianya memuaskan tetapi pulangannya mempunyai pengkhususan teknologi tidak boleh menjamin, contohnya China tersendiri. Jadi, kalau kita analisa dari Steel dari Taiwan. Kenapa China Steel segi itu juga bilangannya tidak banyak itu tidak dapat kelulusan daripada berubah, tetapi nilai pelaburan ber- Dewan Perdagangan Taiwan untuk kurang kerana jenis industri yang kita melabur di Malaysia ini, ke atas sebab tarik ini memang jenis industri kecil dan bahawa pulangan dari pelaburan itu tidak sederhana kalau berbanding dengan terjamin? China Steel. 6177 20 OKTOBER 1992 6178

Mengenai China Steel itu apa yang pelabur memilih di mana hendak telah kita fahamkan bahawa di Taiwan ditempatkan projck masing-masing dan mereka ada mekanisme Legislature Kerajaan Negeri-negeri sendiri adalah masing-masing yang menunjukkan digalakkan bersama-sama dengan bahawa kalau tidak ada "approyal" atau Kerajaan Pusat pergi dalam rombongan- kelulusan daripada Legislature Yuannya rombongan ini untuk menarik pelabur- maka tidak boleh pelaburan ini dibuat dt pelabur ke negeri masing-masing dan luar negeri kerana ia milik Kerajaan dan terpulang kepada negeri-negeri untuk scbab-sebabnya tcrpulanglah kepada menyediakan suasana yang sesuai bagi mereka. Sebenarnya lesen ini tidak mereka melabur di negeri masing- diberi kepada China Steel. Saya minta masing. Ahli-ahli Yang Berhormat memahami bahawa lesen membuat kilang steel ini Tuan Robert Lau Hoi Chiew: Tuan tidak diberi kepada pihak Taiwan. Yang di-Pertua, soalan tambahan. Saya Lesennya adalah diberi dan dimiliki olch ingin tahu dari Yang Berhormat Menteri, pelabur tempatan, mereka hanya kalau diperbandingkan dengan negeri- menjemput China Steel datang sebagai negeri jiran, galakan-galakan cukai partner. Maka pelabur-pelabur tempatan tersebut, berapa banyakkah daya tarikan yang masih lagi memegang lesen ini kepada pelabur-pelabur dari luar dan bebas unluk mencari rakan usahasama dalam negeri? Kedua, adakah Kemen- menubuhkan sebuah 'integrated steel terian berkenaan akan membangun Zon factory' jikalau ada yang sesuai. Tetapi Perdagangan Bebas atau Free Trade setakat yang saya faham pihak China Zone di Sarawak? Sekian. Sleel masih lagi berminat untuk melabur di sini dan sedang membuat apa-apa juga urusan yang membolehkan mercka Dato' Seri Rafidah Aziz: Tuan Yang berbuat demikian. Sementara itu, di-Pertua, kalau secara perbandingan partnernya di sini berusaha mclihat memanglah apa yang kita tawarkan samada ada partner lain yang boleh sebagai insentif-inseniif sama ada fiskal dicari. atau bukan fiskal memang boleh dikatakan sama menarik, ada setengah tempat itu lebih menarik di Malaysia Mengenai Sabah dan Sarawak daripada tempat lain. Tetapi saya ingin memanglah tujuan kita untuk tegaskan juga, mereka tidak hanya menebarkan lebih lagi industri-industri datang kerana kita beri insentif, mereka ke Sabah dan Sarawak, tetapi kita di tengok kestabilan politik, suasana peringkai Persekutuan tidaklah bolch bekerja, produkliviti pekerja dan sama memberi jaminan kepada kedua-dua ada mereka boleh mengintegrasi secara Kerajaan negeri ini. Kita tahu bahawa efektif dengan sektor industri di negara pelabur-pelabur datang ke mana-mana ini. negeri di Malaysia bergantung kepada beberapa pcrkara. Pertamanya kerana Mengenai zon FTZ di Sarawak keadaan suasana di tempat itu; kedua ataupun di lain-lain negeri, ini terpulang- ialah infrastruktur yang ada dan ketiga lah kepada Kerajaan Negeri masing- dari segi pulangan daripada pelaburan, masing. Jikalau difikirkan ada kawasan dari segi kos dan sebagainya dan sarna yang boleh ditakrifkan sebagai zon ada tidak industri-industri sokongan perdagangan bebas (free trade zone) yang boleh membantu industri yang kerana cukup bilangan industri yang mcreka hendak tubuhkan. Jadi, dari segi boleh dilarik ke situ, boleh diper- peringkat Federal kita menggalakkan timbangkan penubuhan FTZ ini. Tetapi mereka datang ke Malaysia, kita ada juga alternatif yang lain, jikalau terangkan apa yang ada di sini dalam belum lagi ditubuhkan FTZ maka mana- serba-serbinya dan terpulang kepada mana industri yang berorientasikan 6179 20 OKTOBER 1992 6180 eksport bolehlah dijadikan, dengan izin, Menteri Pertanian (Datuk Seri licensed manufacturing warehouse' Sanusi bin Junid): Tuan Yang di- ataupun gudang berlesen yang mana Pertua, sepertimana di masa-masa yang mereka mendapat pengiktirafan dan lalu dasar Kerajaan yang menentukan kemudahan sama scperti jikalau mereka garispanduan dalam usaha mengatur ditempalkan di dalam Tree trade zone', acara-acara perayaan Hari Kebangsaan Jadi, kalau tidak adapun zon itu, industri adalah bertujuan untuk menyatupadukan ataupun factory itu sendiri boleh dipagar rakyat memperingati dan meningkatkan sebagai 'mini trade zone' tersendiri semangat untuk dapat memajukan dalam bentuk 'licensed manufacturing negara di dalam aman. Acara perayaan warehouse, dengan izin. sentiasa ditambah dan diubah secara perlahan-lahan sekitar format asas dalam HARI KEBANGSAAN 31 OGOS— bentuk perarakan pertunjukan padang BENTUK PERAYAAN yang sekarang ini diadakan di Stadium Merdeka dan pertandingan-pertan- 3. Dato' Haji Mohammad Abu Bakar dingan yang diadakan dalam masa 5 bin Rautin Ibrahim minta Perdana bulan sebelum acara raksasa 31 Ogos. Menteri menyatakan: Jika dahulu kita lihat hanya pasukan- pasukan pakaian seragam dan kanak- (a) apakah dasar Kerajaan dan kanak sekolah menengah serta guru-guru bentuk-bentuk perayaan mem- sahaja yang terlibat dalam perayaan, peringati Hari Kebangsaan pada sckarang ini kanak-kanak dari tadika, 31 Ogos di masa-masa yang akan sekolah rendah, kakitangan Kerajaan, datang; swasta, wargatua juga dilibatkan. Jika (b) memandangkan pada tahun ini dahulu kita lihat hanya anggota Pasukan- 115 kontinjen, dua kumpulan pasukan Keselamatan sahaja yang kenderaan Polis DiRaja Malaysia mampu berkawat dengan segak, tetapi (PDRM) dan Angkatan Tentera sekaranginianggola-anggolaawamjuga Malaysia (ATM) serta 36 mampu berkawat dengan segaknya pancaragam tcntera, polis, badan seianding dengan Pasukan-pasukan sukarela dan sekolah turut Keselamatan. Umum menganggapkan mengambil bahagian dalam bahawa gabungan kelengkapan pakaian, perarakan selama dua jam, pergerakan, suara, warna dan bunyi adakah Kerajaan bercadang sekarang ini jauh lebih dekat kepada untuk menambahkan lagi jumlah tahap ketertiban yang dituju. peserta yang akan mengambil bahagian ataupun mengadakan Jawatankuasa Perayaan mengambil perarakan yang lebih ringkas dan sikap terbuka dan menerima cadangan- menggantikan/menambahkan cadangan baru yang konkrit untuk acara-acara lain untuk dimasukkan dalam acara perayaan. menyambut perayaan tersebut; Walau bagaimanapun, tambahan acara (c) apakah tema keseluruhan alau peserta dalam perbarisan hanya perayaan-perayaan tersebut dapat dilakukan dalam batasan waktu supaya objektif tema tersebut sekiiar 2 jam sahaja. Persembahan dapat dikekalkan buat beberapa padang pula perlu dibataskan sekitar tahun yang akan datang; dan l'1/2 jam. (d) adakah Kerajaan berpuashati Tema Hari Kebangsaan diperkenal- dengan pencapaian matlamat kan mengikut keadaan semasa ber- perayaan Hari Kebangsaan gantung kepada penekanan yang diberi sehingga hari ini. oleh Kerajaan pada tahun itu. 6181 20 OKTOBER 1992 6182

Pihak Jawatankuasa Perayaan Hari memandangkan bahawa mengikut fakta Kebangsaan berpuashati dengan sejarah Hari Mataysia terjatuh pada 16hb semangat dan kesungguhan peserta bagi September. Mengapakah pihak Kerajaan semua acara, telapi tidak akan berhenti enggan mengisytiharkan Hari Malaysia dari mencari idea baru untuk terus ini, iaitu pada 16hb September sebagai memperbaiki prestasi. satu hari cuti am dan juga meraikan Hari Malaysia ini secara besar-besaran Tuan Haji Ishak bin Arshad: Tuan sesama dengan cara meraikan Hari Yang di-Pertua, soalan tambahan. Baru- Merdeka? baru ini ada cadangan daripada setengah pihak yang ingin menjadikan 16 Datuk Seri Sanusi bin Junid: Tuan September sebagai hari sambutan Yang di-Pertua, saya tidak fikir kita kemerdekaan Hari Kebangsaan dan kena ada dua kali pcrayaan Hari pihak Kerajaan telah menolak cadangan Kemerdekaan, sekali pada 31 Ogos dan tersebut. Adakah penolakan cadangan sekali lagi pada 16 September. Kita itu berasaskan kepada dasar objektif tidak dapat mengadakan dua perayaan. yang berbeza jika sambutan ilu dibuat Mengenai cadangan Yang Berhormat, pada 31 Ogos. ini adalah cadangan baru yang tidak ada hubungan dengan masalah sambutan Kedua, kita dapati masih ramai rakyat Hari Kebangsaan sekarang ini. terutama sekali di bandar-bandar yang tidak mahu melibatkan diri dalam sambulan Hari Kebangsaan, misalnya masih banyak kedai-kedai yang tidak SAHAM TELEKOM KEPADA mengibarkan bendera. Adakah pihak MAIKA HOLDINGS— Kerajaan mempunyai satu cadangan SIASATAN BPR tertentu dari segi mengubah cara sambutan supaya rakyat lebih luas dan 4. Tuan Ahmad bin Nor minta Perdana menyeluruh untuk bersama-sama Menteri menyatakan: menyambut Hari Kebangsaan? (a) mengapakah Badan Pencegah Rasuah mengambil masa yang Datuk Seri Sanusi bin Junid: Tuan terlalu panjang dalam penyia- Yang di-Pertua, mengenai penolakan satan kes skandal 10 juta saham cadangan merayakan hari kemerdekaan Telekom yang diperuntukkan pada 16 September dan kita tetap dengan kepada Maika Holdings Berhad 31 Ogos adalah berdasarkan kepada dan bilakah kes ini dijangka faktor sejarah. selesai diambil tindakan; dan Mengenai usaha untuk menambahkan (b) mengapakah Perdana Menteri penglibatan masyarakat kota, adalah keberatan untuk menasihat jelas bahawa masyarakai kota telah lcbih Menteri Tenaga, Telekom dan menyambut hari kebangsaan sekarang Pos, Dato Seri S. Samy Vellu ini jika dibandingkan dengan 10-15 yang terlibat dengan kes skandal tahun yang telah lalu walaupun merdeka saham Telekom supaya meletak- sudah lama. Kerajaan tidak berhasrat kan jawatan demi menjaga imej untuk memaksa, tetapi berusaha supaya Kerajaan. kesedaran untuk menghargai kemerdekaan ini datang sendiri daripada Setiausaha Parlimen di Jabatan masyarakat. Perdana Menteri (Tuan Othman bin Abdul): Tuan Yang di-Pertua, siasatan Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang di- terhadap kes berkenaan bermula pada Pertua, saya hendak bertanya Yang bulan Mei tahun ini dan Badan Pencegah Berhormat Menteri Pertanian, Rasuah memerlukan masa yang agak 6183 20 OKTOBER 1992 6184 panjang untuk menyiasat kerana dia scndiri secara terhormat meletakkan terpaksa mengesan, mcnyoalsiasat dan jawatan (Tepuk) kerana terlibat dengan merakam percakapan merangkumi skandal ladi, lcbih-lcbih lagi dalam berpuluh-puluh orang saksi yang pcnyiasatan kes 10 juta saham MAIKA terlibat. Di samping itu pegawai- timbul pula soal keputusan ataupun pegawai BPR pula perlu mcneliti, gagalnya skandal ataupun peristiwa menyemak dan menapis setiap dokumen pulusnya bckalan elektrik di seluruh yang berkaitan dengan kes berkcnaan. negara, sudah jatuh ditimpa tangga, dua Kes ini dijangka selesai disiasat tidak kali terkena. berapa lama lagi. Tuan Othman bin Abdul: Tuan Siasatan terhadap Yang Berhormat Yang di-Pertua, suka saya menjelaskan Menteri berkaitan belum pun selesai dan bahawa Yang Amat Berhormat Perdana dengan demikian Yang Berhormat Menteri rnenyatakan bahawa Kerajaan berkenaan belum didapati bersalah. Oleh tidak akan menyembunyikan sesuatu dan yang demikian, apa-apa tindakan membenarkan pihak BPR untuk terhadap orang yang bclum didapati mcnyiasat sehingga habis siasatan bersalah adalah satu tindakan yang dibuat. Ini jaminan Kerajaan yang lelah melanggar undang-undang dan tidak pun disebutkan. Jadi, lidak ada soal sama demokralik. ada kita hendak mcnuiup Yang Bcrhormat Menteri berkenaan dalam Tuan Haji Sukri bin Haji soal ini, scbabnya kalau sekiranya kita Mohamed: Tuan Yang di-Pcrtua, soalan hcndak mcnutup, kita tak benarkan BPR tambahan. Sepcrtimana yang kita tahu siasat dari mula lagi. Jadi, sekarang bahawa penyiasatan kes ini telah dibuat disiasat sehingga ke peringkat akhir oleh pihak Badan Pcnccgah Rasuah sehingga Menteri berkenaan pun telah Wilayah Pcrsckutuan dan scperti disiasal dan dipanggil oleh pihak BPR. kenyataan yang dibuai olch Pengarah Ini menunjukkan bahawa Kerajaan BPR Wilayah Pcrsekutuan, fail ini akan mcngkotakan kata-kata kita bahawa kita dirujuk kepada pihak Peguam Ncgara akan tcrus menyiasat soal jni. dan seterusnya barangkali akan dirujuk kepada pihak Pcrdana Mcnteri kcrana Soal yang kedua, Tuan Yang di- Badan Pencegah Rasuah bcrada di Pertua, mengenai hasrat Menteri bawah Jabatan Pcrdana Menteri. Soalan bcrkenaan, saya tak tahulah hasral dia; saya, apakah jaminan yang bolch saya lain dan dia lain. diberikan olch Kcrajaan bahawa sebarang keputusan yang akan dibuat oleh Badan Pencegah Rasuah tidak akan Tuan G. Palanivel: Bolehkah Yang ada campurtangan daripada pihak Bcrhormat Setiausaha Parlimen Perdana Mcnteri mcmandangkan mcnyaiakan adakah terdapat bukti yang Menteri berkcnaan ialah scorang khusus bahawa pada asalnya 10 juta saham Telekom ini diperuntukkan daripada Menteri Kabinet? kcpada MAIKA Holdings? Terima Yang kcduanya, sejauh ini tidakkah kasih. ada hasral daripada Mcnteri berkcnaan kalaupun Perdana Menteri tidak Tuan Othman bin Abdul: Tuan berhasral untuk mcnasihati Mentcri Yang di-Pertua, kes ini masih dalam berkenaan melctakkan jawatan kcrana siasatan pihak BPR dan memangnya skandal saham 10 jula ini? Sejauh ini tcrdapat daripada kenyataan-kenyataan apakah hasrat yang dibayangkan olch yang dibuat bahawa saham ini diberikan Menteri berkcnaan, apakah bcliau lidak kcpada MAIKA Holdings, tetapi rasa malu, tidak rasa bcrianggungjawab kcdudukannya masih lagi disiasat oleh sebagai seorang Mcnteri Kabinet uruuk BPR dan kita tidak akan dapat 6185 20 OKTOBER 1992 6186 menjelaskan kedudukan yang terakhir (d) menyelesaikan masalah secara sehinggalah penyiasatan itu akhirnya perundingan dan juga untuk dibuat olch pihak BPR. meneruskan dan menjayakan usaha Kerjasama Selatan-Selatan itu adalah antara keputusan yang diambil terkandung dalam NON-ALIGNED MOYEMENT— Jakarta Message itu. USUL UTAMA Berhubung dengan kedudukan China 5. Tuan Robert Lau Hoi Chew minta pula, sebenarnya kita tidak pernah Mentcri Luar Negeri menyatakan: membuat permohonan untuk menyertai NAM, dan mengikut prosedur Gerakan (a) usul-usul utama yang diambil Negara-negara Berkecuali, Gerakan ini daripada mesyuarat Non-Aligned tidak juga menjemput mana-mana Movement baru-baru ini di negara untuk menyertainya, terserahlah Jakarta, Indonesia; dan kepada sesebuah negara untuk melahirkan hasrat untuk menyertainya. Terima (b) sama ada benar bahawa negara kasih. China akan dijemput untuk mcnganggotai Non-Aligned Movement. Kalau ya, apakah Tuan Haji Ibrahim bin Ali: Tuan kesannya. Yang di-Pertua, saya ingin mengetahui daripada Yang Berhormat Menteri Luar apakah Presiden Soeharto yang dipilih Menteri Luar Negeri (Datuk menjadi Pengerusi NAM merupakan Abdullah bin Haji Ahmad Badawi): pemimpin Pergerakan NAM ataupun Tuan Yang di-Pertua, usul-usul utama mempengcrusikan Mcsyuaral Sidang yang diambil dalam Persidangan NAM. Ini dua perkara yang berbeza dan Kemuncak N AM di Jakarta baru-baru ini kalau beliau memimpin Pergerakan adalah tcrkandung dalam kenyataan NAM sebagai ketua kepada Pertubuhan Jakarta Message seperti yang dihuraikan NAM, bukan semata-mata hanya sedikit-scbanyak tadi oleh Timbalan mempengerusikan mesyuarat tersebut, Menteri. Antaranya dia mengandungi: adakah ucapan dan kenyataan beliau mencerminkan hasrat negara-negara (a) keazaman negara-negara NAM yang menganggotai negara NAM? untuk terus menegakkan prinsip- Terima kasih. prinsip untuk memerangi dalam mcnghadapi segala masaiah Datuk Abdullah bin Haji Ahmad ckonomi dan politik dunia untuk membasmi kemiskinan; Badawi: Tuan Yang di-Pertua,siapa juga yang menjadi Pengerusi NAM (b) untuk mengambil peranan yang mempunyai peranan juga sebagai aktif dalam usaha-usaha untuk pemimpin pergerakan itu dan ucapan merombak badan-badan yang telah diberi oleh Presiden Soeharto Pertubuhan Bangsa-bangsa di Bangsa-bangsa Bersatu itu adalah Bersatu dengan menubuhkan satu satu ucapan yang melambangkan jawatankuasa peringkat tinggi keputusan-keputusan yang telah diambil (high-level working group); dalam Persidangan NAM di Jakarta baru-baru ini. (c) mcnghormati kedaulatan sesebuah ncgara dan mempastikan Tuan Ruhanie bin Haji Ahmad: tidak ada campurtangan dalam Tuan Yang di-Pertua, di dalam hal-hal yang berkaitan dalam Persidangan NAM yang lalu, Yang Amat satu-saiu negara; Berhormat Perdana Menteri kita 6187 20 OKTOBER 1992 6188

membuat satu seruan yang agak lantang (b) Persidangan ini ialah merupakan dan kuat mcngenai hala tujuan NAM di forum ilmiah dan bukannya masa akan daiang. Adakah sebabnya forum politik, maka kandungan ucapan beliau itu tidak mendapat ruang soalan dalam (b) tidak ber- di dalam akhbar negara tuan rumah sangkulan dengan persidangan membayangkan sedikit kehairanan tersebut. ataupun mencerminkan terdapat sedikit pergeseran di dalam NAM hari ini? Tuan Haji Abdul Hadi bin Haji Awang: Tuan Yang di-Pertua, soalan Datuk Abdullah bin Haji Ahmad lambahan daripada soalan (a). Apakah Badawi: Sebenarnya ucapan Yang Amat Yang Berhormat Timbalan Menteri Berhormat Perdana Menteri juga boleh memberitahu resolusi-resolusi mendapat liputan dalam akhbar di yang diterima pakai oleh Kerajaan Jakarta. Di samping itu juga beliau telah daripada Persidangan tersebut dan diberi peluang beberapa kali untuk resolusi-resolusi yang tidak diterima- mengadakan temu bual (interview) pakai? dengan akhbar-akhbar yang ber- pengaruh di Jakarta. Jadi, soal Yang Yang kedua, apakah panduan yang Berhormat timbulkan tadi, sama ada diambil dalam Persidangan tersebut pergeseran alau tidak, perkara itu setahu mengikut pengertian agama daripada saya tidak ada berlaku. perkataan "religion" yang difahami oleh orang Barat ataupun mengikut pengertian perkataan "addin" yang terkandung di dalam Al-Quran? PERSIDANGAN ULAMA-ULAMA ASEAN Dato Dr Haji Abdul Hamid bin Haji 6. Tuan Haji Abdul Hadi bin Haji Othman Tuan Yang di-Pertua.jawapan Awang minta Perdana Menteri yang pertama ladi itulah rumusannya, menyatakan: kalau hendak baca rumusannya sangat panjang, tetapi semuanya di sekitar (a) apakah hasil dan rumusan dari kerjasama di dalam dakwah dan pcrsidangan Ulama-ulama penentuan hukum. ASEAN yang lelah diadakan di Kuala Terengganu baru-baru ini; Perkara kedua, perkataan 'religion' dan atau perkataan 'addin', perkataan (b) adakah permasalahan semasa dakwah yang disebut tadi iaitu kerjasama umat Islam ASEAN khasnya dalam peningkatan dakwah di sini bererti yang melibalkan penindasan bahawa dakwah memperiinggikan syiar umat Islam di Selatan Thai, Islam; sepertimana yang kita faham syiar Selatan Filipina dan Acheh Islam ada dua komponen, satu syiar yang berhubung dengan akidah dan telah dibincangkan. Jika tidak, amalan yang bersangkutan terbitan dari mengapa. akidah. Timbalan Menteri di Jabatan Yang kedua, komponen syiar Islam Perdana Menteri (Dato Dr Haji Abdul ialah syiar yang bersangkut dengan Hamid bin Othman): Tuan Yang di- pencapaian keselesaan hidup di dunia Pertua, dan keupayaan membangunkan diri, (a) hasilnya ialah bersetuju supaya maka itu komponen kedua. Bererti diadakan kerjasama yang erai di apabila dua ini disebut, maka perkataan antara ulama-ulama dari segi atau garis panduan yang dikatakan dakwah dan penentuan hukum. 'addin' itu tetah tercapai. 6189 20 OKTOBER 1992 6190

Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Setiausaha Parlimen Kementerian Ong Tee Keat): Yang Berhormat Dalam Negeri (Tuan Ong Ka Ting): Puan Hajah Rakibah binti Haji Abdul Tuan Yang di-Pertua, untuk makluman Manap. Yang Berhormat:

(Soalan No. 7 Y.B. Puan Hajah (a) Kerajaan Sabah ada menyampai- Rakibah binti Haji Abdul Manap tidak kan hasrat kepada Kerajaan Pusat hadir) untuk mcngenakan pasport kepada penduduk-penduduk Sarawak dan Semenanjung yang memasuki Sabah untuk tujuan PASPORT KEPADA bekerja. Walau bagaimanapun, PEMASTAUTIN SARAWAK/ SABAH sebelum Kerajaan Pusat membuat keputusan, pihak Kerajaan Sabah telah mewartakan per- 8. Tuan Haji Wan Mohd. Jamil bin aturan terscbut. Wan Mahmood minta Perdana Menteri menyatakan: (b) Sejak pembentukan Malaysia usaha-usaha untuk mengukuhkan (a) adakah Kerajaan Sabah telah integrasi anlara Sabah-Sarawak membincangkan dengan Kera- dan Semenanjung sentiasa jaan Pusat tentang rancangannya diadakan melalui pelbagai cara untuk mengenakaan pasport yang di antaranya ialah melalui kepada pemastautin Sarawak dan Mesyuarat Menteri-Menteri Labuan yang mengunjungi Sabah dan adakah kemungkinan ia Besar, Ketua-Ketua Menteri, Mesyuarat Perhubungan Antara ditimbangkan; Kerajaan Persekutuan dengan (b) sejak terbentuknya Malaysia Kerajaan-Kerajaan Negeri, pada 16 September 1963 sudah Mesyuarat Ketua-Ketua Jabatan berapa kali pihak yang menanda- Persekutuan, Mesyuarat antara tangani perjanjian antara Jabatan-Jabatan Kerajaan, di Kerajaan yang membentuk samping kajian dan penelitian Malaysia telah mengadakan yang scwajarnya dibuat dari mesyuarat dan adakah kajian- semasa ke semasa. kajian dibuat berhubung dengan (c) Dalam mengukuhkan integrasi di integrasi antara Sabah, Sarawak antara wilayah-wilayah ini dan Semenanjung; beberapa aktiviti dan program (c) apakah langkah-langkah yang telah dan sedang dilakukan oleh diambil bagi mpngukuhkan Kerajaan, yang antaranya ialah: intergrasi antara wilayah- (i) supaya ditubuhkan wilayah itu; dan Yayasan Perpaduan Negara; (d) adakah cadangan Kerajaan Pusat untuk membatalkan penggunaan (ii) diadakan pertukaran pasport bagi penduduk pegawai-pegawai awam Semenanjung yang mengunjungi pelbagai Jabatan dari Sabah dan Sarawak. Bilakah ia Semenanjung ke Sabah boleh dilaksanakan dan apakah dan Sarawak dan sebalik- yang menghalang setiap pihak nya dan dibuat lebih kerap mencapai persetujuan itu. lagi; 20 OKTOBER 1992 6192

(iii) dicadangkan supaya Nasional di Negeri Sarawak itu' enggan kemudahan pengang- menerima apakah cadangan daripada kutan atau perhubungan Kerajaan Persekutuan untuk mengkaji ditingkatkan dan kadar semula IGC Agreement itu maka pembayaran perkhid- kenyataan Yang Amal Berhormat matan pengangkutan atau Perdana Menteri itu amat mengkagum- perhubungan yang ber- kan. Maka saya minta penjelasan, itu patutan dikenakan. soalan nombor satu. (iv) menggalakkan peng- Yang keduanya, Tuan Yang di- gunaan unsur-unsur Pertua, memandangkan bahawa ini masyarakat berbagai masalah bukan tentang pasport sahaja keturunan atau wilayah tetapi tentang perpaduan negara, tentang dijadikan objeknya di integrasi nasional dan memandangkan dalam iklan-iklan melalui bahawa masalah begitu besar telah media-massa. Salah satu bcrlaku di Canada dari segi isu Quebec contoh ialah seperti iklan- ataupun di dalam bekas Soviel Union, iklan yang menggalakkan memandangkan bahawa masalah pecah- simpanan di bank; dan belah telah berlaku di negeri-negeri CIS sekarang dan khasnya tragedi begitu (v) supaya masyarakat tidak besar di Bosnia iaitu di Persekutuan sepatutnya bercakap Yugoslavia yang ada sekarang, maka dengan memberi gam- saya terkejut bahawa Yang Berhormat baran bahawa semua Setiausaha Parlimen sendiri menjawab negeri atau wilayah itu soalan ini. Sepatutnya perkara itu masih ketinggalan ber- dijawab oleh seorang Menteri kanan banding dengan negeri- khasnya dari Yang Amat Berhormat negeri lain di Malaysia. Perdana Menteri atau Timbalan Perdana (d) Sememangnya hasrat Kerajaan Menteri barulah boleh cukup kuasa alau Pusat untuk membatalkan peng- authority untuk menjawab soalan ini. gunaan pasporl bagi penduduk- Maka tahniah kepada Menteri-menteri penduduk Semenanjung yang hari ini. Semalam dan sekarang ramai mengunjungi Sabah dan Menteri datang ke Parlimen. Ini trend Sarawak. Walau bagaimanapun, baru yang saya harap boleh diteruskan perkara ini akan dirundingkan tetapi ini sudah didukacitakan bahawa dengan kedua-dua Kerajaan soalan begitu penting dijawab oleh Negeri Sabah dan Sarawak. seorang Setiausaha Parlimen yang junior. Tuan Sim Kwang Yang: Tuan Yang di-Pertua, soalan tambahan. Bolehkah Tuan Ong Ka Ting: Tuan Yang di- Yang Berhormat Seliausaha Parlimen Pertua, untuk soalan yang pertama saya menjelaskan kenyataan yang dikeluar- telah jawab dalam jawapan tadi iaitu kanoleh Yang Amat Berhormat Perdana Kerajaan Persekutuan sentiasa melalui Menteri bahawa permintaan untuk meja perundingan berunding dengan mengkaji semula 20-point Inter- Kerajaan Negeri mengenai apa-apa Governmental Committee Report, perkara untuk mengintegrasikan ter- permohonan itu dibuat daripada pihak utamanya semangat ke Malaysiaan. Kerajaan Negeri Sarawak sendiri. Maka segala perundingan itu mestilah Bolehkah pihak Kerajaan Persekutuan berdasarkan kepada kejujuran dan memberitahu dari siapakah permintaan keikhlasan. Mana-mana satu pihak kalau ini dibuat, bilakah ianya dibuat dan skop sekiranya dia tidak jujur untuk kajian yang dijalankan itu. Oleh sebab integrasikan Malaysia dan cuma hendak selalunya pemimpin-pemimpin Barisan jadikan satu isu politik, maka tidak payah 6193 20 OKTOBER 1992 6194 kita buang masa bincang sccara terbuka MOTOSIKAL MEMASANG sama ada siapa akan bangkitkan, bila LAMPU DI SIANG HARI kita jawab itu semua adalah alasan untuk cari salah atau kita kata 'find fault' atau 9. Wan Hanafiah bin Wan Mat Saman bermotif politik. minta Menteri Pengangkutan menyatakan: Untuk soalan yang kedua, itu bukan (a) adakah dengan mengenakan soalan tetapi ianya berupa ucapan. penunggang-penunggang moto- Tetapi saya ingin mcmberitahu kepada sikal memasang lampu di siang Yang Bcrhormat iaitu semua—tidak kira hari dapat mengurangkan kema- Menterikah, Timbalan Menterikah atau langan jalan raya; Setiausaha Parlimen—diberi taklimat yang secukupnya dan kita semua (b) dalam tahun 1991, berapakah mewakili Kementerian masing-masing. jumlah kemalangan motosikal Oleh sebab perkara ini mengenai pasport yang berlaku di siang hari dan dan ada kaitan dengan Imigresen, jadi ia berapakah jumlah yang berlaku di bawah Kementerian Dalam Negeri di di waktu malam. Sejak syarat mana saya adalah Setiausaha Parlimen- memasang lampu di waktu siang nya. Jadi, janganlah cuba hendak ini dijalankan adakah kema- memperkecilkan kita punya perwakilan. langan motosikal ini ber- kurangan; (Tepuk) (c) adakah idea memasang lampu ini Tuan Abdul Malek Munip: Tuan hasil daripada penyelidikan Yang di-Pertua, soalan tambahan kepada pegawai-pegawai di Kemen- bahagian (c). Saya hendak tahu adakah terian atau permintaan tauke- Kerajaan mempunyai definisi atau tauke yang mendapat keuntungan falsafah khas mengenai istilah integrasi di dalam pelaksanaan syarat ini. nasional itu. Jikalau ada, apakah dia, Adakah pihak Kementerian Dan adakah ianya merujuk kepada bercadang untuk menurunkan matlamat untuk membina bangsa harga yang berkaitan dengan Malaysia yang berperibadi Malaysia pelaksanaan syarat ini; dan seperti yang terungkap dalam Dasar (d) adakah Malaysia satu-satunya Kebudayaan Kebangsaan kita. negara di dalam dunia yang penunggang-penunggang moto- Tuan Ong Ka Ting: Tuan Yang di- sikalnya memasang lampu di Pertua, definisi atau falsafah itu siang hari. sebenarnya adalah perlu dijawab oleh Kementerian yang lain. Tetapi sepanjang Timbalan Menteri Pengangkutan pengetahuan saya semua usaha-usaha (Datin Paduka Hajah Zaleha binti yang kita bual setakat ini ialah Ismail): Tuan Yang di-Pertua, bagaimana kita boleh menyatupadukan (a) Berdasarkan kajian yang di- bukan sahaja rakyat Malaysia yang laksanakan di luar negeri seperti berbilang kaum dan juga rakyat Malaysia di negeri Perancis, negara-negara dari berbagai wilayah tidak kira dari Scandinavia dan Jerman Timur, negeri mana; apa-apa strategi, apa-apa pemasangan lampu motosikal rancangan yang boleh ke arah itu kita pada siang hari dapat anggap itu adalah integrasi Malaysia. mengurangkan kadar kema- Mengenai falsafah itu, saya.rasa langan jalan raya dan jumlah Kementerian yang lebih mahir akan kematian dan kecederaan akibat dapat jawab soalan ini. daripadanya. Umpamanya, di 6195 20 OKTOBER 1992 6196

Jerman Timur kadar kematian (c) Peraturan ini adalah hasil penunggang dan pembonceng daripada kajian mcngenai motosikal pada tahun 1985 keberkesanan amalan memasang adalah sebanyak 32% daripada lampu pada siang hari bagi jumlah kematian akibat kema- meningkatkan tahap keselamatan langan jalan raya. Kadar ini telah pengguna iaitu penunggang dan menurun kepada 28% pada tahun pembonceng motosikal dan juga 1988, iaitu dua tahun selepas pengguna-pengguna jalan raya pemasangan lampu pada siang yang lain, Kcmenterian Pengang- hari dikualkuasakan pada tahun kutan berpendapat bahawa 1986. Bagaimanapun, seperti peraturan ini tidak membebankan Ahli Yang Berhormal sedia dari segi kewangan kepada maklum, lerdapat beberapa pemilik-pemilik motosik-al faktor yang boleh menyebabkan kerana tanpa pcraturan ini pun berlakunya sesuatu kemalangan motosikal-motosikal dikehen- jalan raya seperti sikap peng- dakki dilengkapkan dengan guna, keadaan jaian raya, cuaca lampu dan bateri. dan keadaan kenderaan yang berkenaan. Faktor-faktor ini (d) Ingin saya memaklumkan secara berasingan atau secara bahawa Malaysia bukanlah satu- kombinasi boleh menyebabkan satunya negara di dalam dunia ini berlakunya scsuatu kemalangan yang mewajibkan penunggang- jalan raya. penunggang motosikal memasang lampu pada siang hari. (b) Jumlah motosikal yang terlibat Malah peraturan ini dikuatkuasa- dalam kemalangan pada waktu kan di negara-negara lain seperti siang hari dan malam tidak dapat negara Peranchis, negara-negara diberi kerana setakat ini sistem Scandinavia dan Jerman Timur. pengumpulan daia kemalangan tidak mengasingkan kategori Tuan Haji Mohamad bin Sabu: kenderaan yang terlibal pada Tuan Yang di-Pertua, soalan tambahan. waktu siang dan pada waktu Negara-negara disebut oleh Timbalan malam. Menteri tadi adalah negara-negara yang banyak kabus ataupun salji sedangkan Ingin saya memaklumkan Malaysia ini negeri yang terang- bahawa semenjak berkuatkuasa- benderang. Soalannya, bagaimana nyaperaturaninimulai 1.9.1992, mereka yang memasang lampu jumlah molosikal yang terlibat motosikal itu supaya mereka dapat dalam kemalangan telah ber- mengetahui mereka pasang lampu linggi kurangan. Jumlah motosikal ataupun rendah? Kiia yang bawa kereta yang terlibat bagi seluruh ncgara pula selalunya silau sebab mereka dalam bulan Ogos 1992 adalah pasang lampu tinggi sedangkan sebanyak 4,110 manakala bagi penunggang motosikal ini tidak tahu bulan September 1992 adalah yang dia itu pasang lampu tinggi. scbanyak 3,088, iaitu pengurangan sebanyak 24.9%. Dari- Yang kedua, apakah pihak Kerajaan pada perangkaan ini maka adalah bercadang pada tahun depan untuk jelas membuktikan bahawa membuat undang-undang bahawa jumlah motosikal yang terlibat mcreka yang berjalan kaki supaya dalam kemalangan telah ber- bawa "torch light" di siang hari? kurangan. (Ketawa) 6197 20 OKTOBER 1992 6198

Datin Paduka Hajah Zaleha binti Datin Paduka Hajah Zaleha binti Ismail: Yang Berhormat adalah memcrli Ismail: Tuan Yang di-Pcrtua, setakat ini keadaan yang kita lakukan untuk saya tidak ada pecahan. Seperti juga keselamatan. Sebagai pemandu kereta berapa kemalangan yang berlaku di sudah tentu Yang Berhormal sendiri malam hari dan berapa yang berlaku di akan nampak kesannya. Kerana peng- siang hari, saya tidak ada pccahan angka lihatan kita terhadap penunggang dan demikian juga berapa banyakkah motosikal yang profailnya kecil semasa yang terlanggar 'head-on*, berdepan berada di jalan raya akan dapat dibantu. ataupun dari belakang, juga saya tidak Maknanya visibility atau penglihatan, ada angka. Apabila sudah ada angka kebolehlihatan terhadap pcnunggang nanti saya akan umumkan. motosikal itu akan lebih jelas kalau ada lampu kerana lampu itu mudah Wan Junaidi bin Tuanku Jaafar: menangkap pemandangan kita. Tuan Yang di-Pcrtua, ini memang satu rahmat. Tadi Timbalan Menteri memberi Saya suka juga mengingatkan kepada jawapan mengatakan tidak ada kajian Yang Berhormat, di Malaysia ini pukul yang rapi menunjukkan pecahan 6.30 pagi masih gelap lagi. Kita telah kcmalangan pada waktu siang ataupun dibuktikan bahawa dengan penguat- pada waktu malam dan mungkin tidak kuasaan itu kita dapat kurangkan memberi gambaran yang sebelulnya daripada 4,110 kemalangan kepada sama ada kemalangan yang berlaku pada 3,088. Ini adalah satu bukti bahawa ianya siang ataupun malam hari dan sama ada ada keberkesanan. Tahun depan kita motosikal yang menggunakan lampu itu akan kuatkuasakan bcberapa lagi adalah menjadi satu akibatnya. peraturan iaitu pcmasangan lilitan Adakah Kementerian bercadang pemantul cahaya atau sinar kepada topi memberi arahan kepada jabatan-jabatan keledar. Sekarang ini kita menggalakkan yang berkenaan supaya rckod yang rapi penggunaan pemantulan cahaya atau yang boleh menunjukkan bahawa sinar itu kepada topi keledar tetapi pada kemalangan yang berlaku pada siang hari 1.1.1993 nanti ianya akan dikuatkuasa- dapat dinilaikan sebagai kesan daripada kan. Pada pertengahan tahun hadapan mcnggunakan iampu pada waktu siang? kita juga akan menguatkuasakan brck ketiga bagi kereta-kereta. Jadi, saya Yang kedua, kekurangan kemalangan harap Yang Berhormat tidak melanggar yang berlaku dalam pemcrhatian sebulan peraturan kerana Yang Berhormat akan dua, kemungkinan ini waktu 'transition', disaman jika berbuat demikian. iaitu pcrkara yang mungkin 'incidental' (Ketawa) berlaku. Pengaruh kemalangan mungkin berlaku oleh hujan lebat, pasir banyak, Datuk Monggoh Orow: Tuan Yang batu keluar dan macam-macam perkara di-Pertua, soalan tambahan. Saya ingin lagi. Mungkin ini tidak memberikan lahu daripada Yang Bcrhormat Timbalan gambaran yang tepat. Adakah Kemen- terian bercadang untuk membuat kajian Menteri, daripada 3,000 kes kema- yang lebih tclki lagi supaya soalan- langan, berapa banyakkah yang soalan bcrhubung dengan langgar kiri, terlanggar daripada belakang dan berapa langgar kanan, langgar belakang dan banyakkah yang tcrlanggar 'head-on langgar depan tadi tidak berbangkit collision', kcrana kalau dari belakang persoalannya lagi di Dcwan ini? kita tidak nampak lampu, hanya kalau berdepan baru kita nampak lampu. Datin Paduka Hajah Zaleha binti Tetapi kalau berdepan, dia sebelah kiri Ismail: Tuan Yang di-Pertua, setakat ini kita di sebelah kanan. Jadi, tidak mudah memang sebelum menguatkuasakan terlanggar. peraturan memasang lampu di siang har: 6199 20 OKTOBER 1992 6200

ini, pihak yang membuat laporan iaitu dan 69,977 penerima-penerima lain yang khususnya pihak Polis biasanya lidaklah dibayar pcnccn. Sccara purata kadar memecahkan angka-angka itu. Kita kenaikan bilangan pesara dan pcnerima- boleh masukkan dalam borang POL 27, penerima pencen setiap tahun ialah 7%. iaitu borang yang boleh diisi oleh sesiapa sahaja yang bertanggungjawab melapor- Perbelanjaan pencen yang di- kan kemalangan dan boleh kita tanggung oIeh Kerajaan pada tahun 1991 masukkan pecahan angka-angka yang ialah sebanyak $1.306. 8 juta manakala kita hendak rekodkan. Insya Allah, pada $1,329.89 juta telah diperuntukkan masa akan datang setelah kita masukkan untuk tahun 1992. keperluan itu dalam borang tersebut, kita akan dapatlah angka kemalangan- Ramalan mengenai perbelanjaan kemalangan itu. Memang dalam jawapan pencen bagi lima tahun yang akan dalang saya di awal-awal tadi sudah mengata- ialah: kan, ada faktor-faktor lain yang menyebabkan kemalangan. Saya 1993 $1,607.96 juta sebutkan tadi sikap pengguna, keadaan 1994 $1,720.52 juta jalanraya, cuaca dan keadaan kenderaan berkenaan itu sendiri. Kita lidak 1995 $1,840.96 juta menafikan, tetapi kita cuba mcncari 1996 $1,969.83 juta jalan, apa juga yang boleh mengurangkan kadar kemalangan iaitu demi untuk 1997 $2,107.70 juta menyelamatkan banyak nyawa yang terkorban dalam kemalangan jalanraya. Dan seterusnya bagi lima tahun Saya harap Ahli-ahli Yang Berhormat berikutnya pertambahan perbelanjaan semua akan memberikan kerjasama pencen dijangka meningkat atas kadar mercka iaitu di kawasan masing-masing 10% setahun. Walau bagaimanapun, janganlah pula menentang penguat- jangkaan perbelanjaan pencen tersebut kuasaan ini seperti apa yang dilakukan adalah tertakluk kepada semakan gaji oleh Yang Berhormat Nilam Puri tadi, kakitangan Kerajaan dari semasa ke seolah-olah menentang. (Ketawa) semasa di mana pesara dan penerima pencen juga diberi penyelarasan pencen sewajarnya. SKIM PENCEN—BILANGAN PENERIMA Dasar jangka pendek dan panjang terhadap skim pencen adalah termaktub 10. Dr. Tan Seng Giaw minta Perdana di dalam undang-undang pencen seperti Menteri menyatakan berapakah jumlah Akta Pencen 1980, Akta Pencen Pihak- orang yang menerima pencen setiap pihak Berkuasa Berkanun dan Tempatan tahun dan apakah jumlah wang yang 1980 dan Akta Penyelarasan Pencen dibayar setiap tahun sehingga lima dan 1980. Di samping itu, Kerajaan telah sepuluh tahun yang akan datang. Apakah menubuhkan satu tabung pencen di dasar jangka pendek dan panjang bawah Akta Kumpulan Wang Amanah terhadap skim pencen di negara ini. Pencen 1991. Pegawai dan kakitangan Adakah Kerajaan hendak melanjutkan yang dilantik pada atau selepas 12hb umur untuk persaraan. April, 1991 dan menyandang jawatan letap adalah diberi option untuk memilih Menteri di Jabatan Perdana Skim Pencen atau Skim Kumpulan Wang Menteri (Dato' Abang Abu Bakar bin Simpanan Pekerja. Datu Bandar Abang Haji Mustapha): Tuan Yang di-Pertua, pada lahun 1991, Setakat ini, Kerajaan tiada cadangan terdapat seramai 239,910 pesara dan untuk melanjutkan umurpersaraan wajib penerima pencen iaitu 169,933 pesara bagi kakitangan Kerajaan. 6201 20 OKTOBER 1992 6202

Dr. Tan Seng Giaw: Tuan Yang di- supaya mereka yang pencen itu tidak Pertua, soalan tambahan. Memandang- terasa bahawa mereka tertekan oleh kan ja wapan yang diberikan hari ini yang kerana kenaikan harga barang? menunjukkan pertumbuhan kadar bayaran pencen meningkat dari 7% Dato' Abang Abu Bakar bin Datu kepada 10% dalam tempoh 10 tahun. Ini Bandar Abang Haji Mustapha: Tuan menunjukkan satu kelemahan dalam Yang di-Pertua, saya kurang faham dasar Kerajaan yang pada lima tahun soalan Yang Berhormat, oleh kerana yang lepas telah membuat pengumuman seperti dalam jawapan saya, jikalau untuk menyelesaikan masalah pencen di Kerajaan membuat penyemakan gaji negara ini. Adakah dengan persaraan pesara-pesara dan penerima-penerima awal yang dibenarkan oleh Akta yang pencen juga diberi penyelarasan pencen diluluskan di dalam Dewan yang mulia dengan sewajarnya. Jadi, ini bermakna ini keadaan ini akan menjadi lebih baik, bahawa jikalau 8% seperli di bawah SSB kerana kalau Kerajaan tidak berwaspada, baru awal tahun ini, mereka dengan negara Malaysia akan menanggung automatik naik juga peratusan pencen. pesara-pesara yang lebih banyak, orang- orang tua yang lebih banyak? Ini adalah satu gejala yang akan menjejaskan BEKALAN ELEKTRIK kemajuan dan perlumbuhan ekonomi KE KAWASAN LUAR di Malaysia. BANDAR/PEDALAMAN— KAJIAN Dato' Abang Abu Bakar bin Datu Bandar Abang Haji Mustapha: Tuan 11. Tuan Harrison Ngau Laing minta Yang di-Pertua, setakat ini terlalu awal Menteri Pembangunan Luar Bandar untuk saya memberikan jawapan yang menyatakan: tepat kepada Yang Berhormat akibal daripada Akta yang telah dipinda (a) apakah hasil kajian yang telah berkenaan dengan pencen supaya dibuat mengenai Program kakitangan Kerajaan boleh mengambil Pembekalan Elektrik ke kawasan option apabila mereka mencapai umur luar bandar; 40 tahun. (b) apakah cara dan bentuk yang sesuai yang telah dikenal pasti Wan Junaidi bin Tuanku Jaafar: untuk membekal tenaga elektrik Tuan Yang di-Pertua, soalan tambahan. di kawasan luar bandar seperti Saya ingin bertanya Yang Berhormat di rumah-rumah panjang di Menteri, masalah orang yang telah kawasan pedalaman negeri Sabah pencen beberapa lama dahulu, dan Sarawak; dan umpamanya kalau seseorang itu menyandang jawatan Kerani Kanan pada (c) apakah potensi ikhtiar lain seperti masa dia berpencen dalam tahun 70an, mini hidro tenaga solar dan bayu tetapi gaji dia masih kecil dan sampai dalam Program Pembekalan sekarang gaji Kerani Kanan- mungkin Elektrik ke kawasan luar bandar. sudah besar dan pcncen yang diterima pada masa dia pencen dalam tahun 60-an Timbalan Menteri Pembangunan mungkin tidak selaras dengan pencen Luar Bandar (Tuan Mohd. Yasin bin yang diterima oleh orang yang menerima Kamari): Tuan Yang di-Pertua, pencen dalam tahun 90-an, Adakah (a) pada masa ini satu kajian sedang cadangan Kerajaan untuk memberi dijalankan oleh satu firma juru- peningkatan bayaran pencen kepada perunding swasta di Sabah dan pcnerima pencen yang berkenaan Sarawak bertujuan untuk ataupun membina satu skim subsidi mengenal pasti permasalahan dan 6203 20 OKTOBER 1992 6204

seterusnya pengesyoran kaedah- Timbalan Yang di-Pertua (Tuan kaedah yang bersesuaian untuk Ong Tee Keat); Masa untuk Pertanyaan- membekalkan elektrik ke pertanyaan bagi Jawab Mulut tclah pun kawasan-kawasan pedalaman tamat. yang tidak dapat dihubung (Masa untuk Pertanyaan bagi Jawab melalui talian grid di kedua-dua Mulut telah cukup dan Jawapan bagi negeri ini. Kajian ini dijangka Pertanyaan No. 7 dan No. 12 hingga 31 berakhirpadabulanJanuari 1993. adalah diberi di bawah ini). Oleh sebab itu, hasil kajian tersebut belum dapat diketahui secara khusus. SUKAN KOMANWEL 1998— PERSEDIAAN (b) melalui laporan interim yang telah dikemukakan oleh juru 7. Puan Hajah Rakibah binti Haji perunding berkenaan kaedah Abdul Manap minta Menteri Belia dan Sukan menyatakan setakat ini apakah yang telah dikenalpasti adalah kemajuan yang telah dicapai oleh seperti berikut: Malaysia di dalam membuat pcrsediaan (i) Set janakuasa. menjelang Sukan Komanwel 1998 di Kuala Lumpur dari segi kemudahan- (ii) Cahaya Suria (Solar). kemudahan infrastruktur dan latihan bakal para peserta Malaysia. (iii) Mini/Mikro Hidro. (iv) Sistem Hibrid. 27-10-92 (v) Kuasa Bayu/Bio-Mass. 2. Tuan Haji Ishak bin Arshad minta Menteri Belia dan Sukan menyatakan (c) Memang benar, kaedah-kaedah dari segi Sukan Komanwel tahun 1988: lain seperti mini hidro, tenaga (a) perbelanjaan yang terlibat untuk solar dan bayu juga sedang dikaji membawa sukan ini ke Kuala keupayaannya oleh juru- Lumpur; perunding. (b) persediaan dari segi perancangan dan pembangunan serta infras- Dr. Haji Jamaluddin bin Haji truktur yang telah dan akan Jarjis: Tuan Yang di-Pertua, soalan dijalankan; tambahan. Saya ingin bertanya kepada (c) anggaran jumlah peruntukan Yang Berhormat Timbalan Menteri keseluruhan untuk sukan tentang kadar tarif. Kita semua sedia tersebut; maklum bahawa kadar tarif yang dikenakan kepada mereka yang tinggal (d) persediaan serta harapan pen- di luar bandar adalah tinggi daripada capaian atlit negara di sukan bandar, kira-kira dua kali ganda saya tersebut; dan kira. Adakah Kerajaan mencadangkan (e) faedah langsung dan tidak untuk mengkaji kembali lentang iarif ini langsung dari sukan tersebut dan usaha untuk menyamarata kadar tarif kepada negara. di bandar dan di luar bandar? 2-11-92 Tuan Mohd. Yassin bin Kamari: 11. Dr. V. David minta Menteri Belia Tuan Yang di-Pertua, saya fikir dan Sukan menyatakan: Kementerian Tenaga, Telekom dan Pos (a) berapakah kos anggaran bagi adalah lebih sesuai untuk mcnjawab menganjurkan Sukan Komanwel pertanyaan ini. Terima kasih. pada tahun 1998; 6205 20 OKTOBER 1992 6206

(b) apakah tempatnya di Malaysia 2-12-92 yang telah dikenalpasti sebagai tempat bertemu bagi Sukan 12. Wan Hanafiah bin Wan Mat Komanwel ini; Saman minta Menteri Belia dan Sukan (c) adakah betul bahawa peng- menyatakan berapa ramaikah ahli anjuran sukan ini akan di- Lembaga Pengarah Sukan Komanwel swastakan; dan dan siapakah mereka-mereka itu dan adakah menimbulkan masalah di mana- (d) apakah nama syarikat yang diberi mana pihak ketika lantikan ini dibual. tugas ini, jumlah modalnya dan siapakah ahli-ahli Lembaga Pengarahnya. 8-12-92

10-11-92 1. Tuan Haji Nasruddin bin Haji Alang Saidin minta Menteri Belia dan 21. Puan Lim Lay Hoon minta Menteri Sukan menyatakan apakah persiapan Belia dan Sukan menyatakan: yang dibuat kini untuk menghadapi Sukan Komanwel dalam tahun 1998 dan (a) bilangan peruntukan yang di- perbelanjaan yang disediakan bagi ketepikan unluk tujuan Sukan Komanwel 1998; dan membina kolam renang stadium, gelanggang tinju dan lain-lain (b) langkah-langkah atau tindakan kemudahan dan di mana atau negeri yang akan diambil oleh Kemen- mana yang bersedia memberikan tapak teriannya unluk memastikan para untuk mengadakan kemudahan- peseria Sukan Malaysia akan kemudahan ini. berjaya mendapat lebih pingat. 10-12-92 25-11-92

3. Tuan Ahmad bin Nor minta Menteri 10. Tuan Foo Piew Kok minta Menteri Belia dan Sukan menyatakan apakah Belia dan Sukan menyatakan apakah perancangan bagi persiapan Sukan persediaan yang dilakukan oleh Komanwel (SUKOM) 1998 dan Kerajaan untuk mengadakan Sukan berapakah anggaran perbelanjaan yang Komanwel 1998 di Kuala Lumpur mungkin akan terlibat, dan dari manakah setakat ini dan bagaimanakah rakyat sumber kewangan yang akan diperolehi akan memperolehi peluang-peluang bagi membiayai segala kos yang lerlibat. pendapatan semasa menjalankan sukan itu. 30-11-92 21-12-92 5. Wan Hanafiah bin Wan Mat Saman minta Menteri Belia dan Sukan menyatakan apakah tindakan yang 5. Tuan Nurnikman bin Abdullah diambil dari sekarang ini agar Sukan minta Menteri Belia dan Sukan Komanwel yang akan diadakan dalam menyatakan berapakah jumlah dijangka tahun 1998 itu lidak hanya setakai akan dibelanjakan dalam menganjurkan menyediakan tempat-tempat per- Sukan Commonwealth pada tahun 1998. tandingan yang kagum, menciptakan Berapakah pula hasil yang akan dikutip persembahan pembukaan rasmi yang melalui iklan, tajaan dan lain-lain. begitu indah tetapi juga memastikan Apakah persediaan-persediaan yang pingat-pingal dapat digondol oleh besar yang hendak dilaksanakan peseria-peserta. menjelang sukan tersebut. 6207 20 OKTOBER 1992 6208

24-12-92 Kerajaan pada 11 Julai 1990 telah bersetuju supaya Kuala Lumpur 16. Tuan Haji Ibrahim bin Jendol menawarkan diri untuk mcnjadi tuan minta Menteri Belia dan Sukan rumah Sukan Komanwel 1998. menyatakan: Keputusan ini adalah selaras dengan resolusi Persidangan CHOGM 1989 (a) berapakah anggaran kasar yang yang ingin memberi peluang yang dijangkakan dari segi perbelan- saksama kepada semua Negara jaan dan pendapatan dalam Komanwel menjadi tuan rumah kepada menganjurkan Sukan Komanwel Sukan Komanwel yang di masa-masa pada lahun 1998 nanti. Jika boleh, lepas dimonopoli oleh negara-negara nyatakan jenisperbelanjaan serta maju seperti Canada, United Kingdom, pendapatan utama; dan Australia dan New Zealand. (b) apakah rancangan Kementerian supaya semua anggota masya- Kerajaan yakin bahawa Malaysia rakat terlibai sama dalam mcn- dapat mengurus sukan tersebut dengan jayakan sukan lersebut. jayanya kerana kita mempunyai pengalaman serta kemudahan- kemudahan yang diperlukan. Keputusan Menteri Belia dan Sukan (Tuan ini akan juga memupuk perhubungan dan Haji Annuar bin Musa): Saya ucapkan kerjasama serantau dan terutama sekali terima kasih kepada Ahli-ahli Yang perhubungan negara Selatan-Selatan. Berhormat yang telah mengemukakan Berasaskan sebab-sebab di atas maka soalan-soalan berkaitan persediaan keuntungan kewangan bukanlah Sukan Komanwel 1998. Saya juga ingin merupakan satu pertimbangan utama menjawab soalan-soalan yang akan bagi kita menawarkan diri menjadi dibangkitkan oleh: Kuala Lumpur sebagai tuan rumah (a) Ahli Yang Berhormat dari Sukan Komanwel 1998. Kangar pada 27 Oktober 1992; Merujuk kepada soalan Yang (b) Ahli Yang Berhormat dari Berhormat berkaitan penyediaan untuk Puchong pada 2 November 1992; menjadi tuan rumah Sukan Komanwel (c) Ahli Yang Berhormat dari suka saya memaklumkan bahawa Padang Serai pada 10 November penyediaan ini bolehlah dibahagikan 1992; kepada 3 perkara: (d) Ahli Yang Berhormat dari Bayan (i) pengurusan dan pengelolaan Baru pada 25 November 1992; sukan; (e) Ahli Yang Berhormat dari Kota (ii) penyediaan tempat pertandingan Setar pada 30 November dan dan kampung sukan; 2 Disember 1992; (iii) penyediaan pegawai-pegawai (f) Ahli Yang Berhormat dari Parit serta atlit-atlit Malaysia. pada 8 Disember 1992; (i) Pengurus dan Pengelolaan Sukan (g) Ahli Yang Berhormat dari Batu Gajah pada 10 Disember 1992; (a) Selaras dengan siatut CGF, pengurusan dan pengelolaan (h) Ahli Yang Berhormat dari Kimanis pada 2I Disember 1992; Sukan Komanwel 1998 akan dan diserahkan oleh CGF kepada MOM. Majlis Olimpik Malaysia (i) Ahli Yang Berhormat dari Alor seterusnya menubuh sebuah Gajah pada 24 Disember 1992. syarikat bernama SUKOM 6209 20 OKTOBER 1992 6210

Ninety Eight Bhd. Tindakan (c) Suka saya tegas di sini bahawa menubuhkan syarikat ini adalah perbelanjaan yang akan dibuat ke selaras dengan kehendak atas kemudahan sukan ini Perlembagaan "Commonwealth bukanlah semata-mata untuk Games Fcderation", badan Sukan Komanwel sahaja malah antarabangsa yang bertanggung- kemudahan-kemudahan ini telah jawab ke atas Sukan Komanwel. dirancang sebelum permohonan Mengikut anggaran awal dalam untuk, menganjurkan Sukan buku Penawaran Sukan Komanwel lagi. Komanwel, syarikat ini akan membelanjakan peruntukan sebanyak $77 juta. Pendapatan (iii) Penyediaan Pegawai-Pegawai dijangka $78 juta. Sumber dan Atlil-Atlit Malaysia kewangan syarikat ini adalah dari sumbangan-sumbangan, pema- Selain daripada kemudahan- saran, penjualan tiket, hak siaran kemudahan di atas Malaysia juga TV dan sebagainya. perlu menyediakan allit-atlit dan pegawai-pegawai teknikal untuk (b) "Memorandum of Articles" mengambil bahagian di Sukan SUKOM Nincty Eight Bhd ini Komanwel 1998 kelak. Dari membolehkan tidak kurang dari sekarang hingga tahun 1998 atlit- dua (2) orang dan tidak lebih dari atlit kita ini akan terlibat dalam lima belas (15) orang Ahli Sukan Komanwel 1994, Sukan Lembaga. Ahli Lembaga akan Asia dan Sukan Olimpik. Di anlara dicadangkan olch Majlis Olimpik langkah-langkah yang akan di- Malaysia. ambil oleh pihak Majlis Sukan (ii) Penyediaan Tempat Pertandingan Negara, badan di bawah Kemcn- dan Kampung Sukan terian yang bertanggungjawab ke atas penyediaan kepegawaian dan (a) Kerajaan akan terlibat dengan ailit-atlit Malaysia adalah: secara langsung untuk menyediakan tempat-tempat (i) Menyusun semula organi- pertandingan. Untuk makluman sasi beberapa Persatuan Yang Berhormat venue tiap-tiap Sukan Kebangsaan yang 11 acara sukan yang akan diper- kurang aktif; tandingkan telahpun dikenal- pasli. Semua kejohanan antara- (ii) Mengenalpasti acara dan bangsa. Dalam hal ini Kemen- sasaran pingat-pingat terian Belia dan Sukan sedang kerana beberapa jenis mengkaji dengan lebih terperinci acara yang bersesuaian keperluan menaikkan taraf dengan bentuk badan kemudahan-kemudahan tersebut. rakyat Malaysia perlu Bagi Komplek Sukan di Bukit diberi tumpuan latihan Jalil usaba sedang dibuat untuk yang lebih bagi meraih menswastakannya. kejayaan di peringkat (b) Pihak DBKL telahpun diper- antarabangsa. Sukan- tanggungjawabkan untuk mem- sukan yang dimaksudkan bina sebuah kampung sukan bagi ialah seperti sukan penginapan atlit serta pegawai- Terjun, Renang Berirama, pegawai yang terlibat. Pem- Gimrama dan Menembak. binaan kampung sukan ini juga Di samping itu, sukan- akan dilaksanakan di bawah sukan yang telah men- program perumahan awam secara capai kecemerlangan di penswastaan olch pihak DBKL. peringkat antarabangsa 6211 20 OKTOBER 1992 6212

seperti sukan Badminton latihan, menyelaras aktiviti latihan dan dan Skuasy perlulah penilaian terhadap keberkesanan latihan mengekalkan dan yang dilaksanakan. meningkatkan prestasi mereka. Selain daripada keuntungan secara langsung yang akan diperolehi oleh (iii) Mengambilkhidmatjuru- Syarikat SUKOM Ninety Eight Bhd, latih asing dan lempatan. pihak-pihak lain seperti industri (iv) Mengenalpasti atlit-atlit pelancongan akan dapat juga memper- dari peringkat sekolah. olehi keuntungan dari temasya Sukan Komanwel ini. Semasa Sukan (v) Mempertingkatkankemu- Komanwel diadakan kelak adalah dahan latihan termasuk dijangka bukan sahaja para peserta dan peralatan, pusat dan pegawai-pegawai sukan seramai 7,000 tempat latihan. orang akan liba tetapi juga penonton- (vi) Melantik Pengurus Projek penonton dari negara-negara yang secara sepenuh masa mengambil bahagian akan turut datang untuk setiap acara sukan. ke negara ini, Tugas pegawai ini adalah untuk membantu menye- Saya percaya Sukan Komanwel 1998 diakan perancangan pro- ini akan juga membawa keuntungan gram persediaan latihan, secara tidak langsung kepada Malaysia. menyelaras aktiviti lanya adalah satu promosi bagi Malaysia latihan, mengawasi dan kerana ia bukan sahaja memper- menyelaras keberkesanan tingkatkan kedudukan Malaysia di dalam tempoh lantikan. kalangan 67 Negara Komanwel tetapi juga di seluruh dunia yang mengikuti (vii) Membekal khidmat perkembangan sukan antarabangsa. Dari sokongan Sains Sukan aspek kesukanan pula ianya akan yang merangkumi bidang memberi peluang kepada para atlit kepakaran seperti per- Malaysia bertanding dalam arena ubatan sukan, fisiologi, antarabangsa serta mendedahkan biomekanik dan nutri- pegawai-pegawai sukan dalam segi tionist. penganjuran sukan peringkat antarabangsa. (viii) Mengambil contoh sistem latihan negara maju dalam bidang sukan untuk dijadikan panduan dalam PELAJAR ASING DI SABAH— menentukan halacara JUMLAH lalihan yang bersesuaian dengan suasana organi- 12. Dr. Othman bin Minudin minta sasi sukan di Malaysia. Menteri Pendidikan menyatakan berapa ramaikah pelajar-pclajar orang asing Saya suka memaklumkan di sini yang sedang belajar di sekolah-sekolah bahawa sebuah Jawatankuasa Perancang di seluruh negeri Sabah. dan Pelaksanaan Persediaan Latihan ke arah Sukan Komanwel 1998 akan juga Dr. Leo Michael Toyad: Untuk ditubuhkan dan dipengerusikan oleh makluman Ahli Yang Berhormai.jumlah Yang Berhormat Menteri Belia dan pelajar asing yang sedang belajar di Sukan sendiri. Fungsi Jawatankuasa ini sekolah-sekolah di seluruh negeri Sabah adalah untuk menentukan dasar-dasar pada masa ini ialah seramai 30,520 latihan perancangan dan pelaksanaan orang. 6213 20 OKTOBER 1992 6214

PERAIRAN MALAYSIA— 26-11 -92 KAWALAN 9. Dr. Sanusi bin Daeng Mariok minta 13. Dr. Kua Kia Soong minta Menteri Menteri Sumber Manusia menyatakan Pertahanan menyatakan: apakah langkah-langkah Kerajaan uruuk (a) Tindakan yang akan diambil oleh melindungi kepentingan pekerja Kerajaan untuk menghalang elcktronik di Malaysia yang dilarang kapal laut Jepun yang membawa daripada menubuhkan kesatuan sekerja. plutonium daripada memasuki kawasan perairan Malaysia. Menteri Sumber Manusia (Dato' Lim Ah Lek): Saya mohon untuk (b) Pemeriksaanyangbagaimanakah menjawab pertanyaan ini bersekali yang telah dilakukan keatas dengan pertanyaan Yang Berhormal kapal-kapal perang Amerika dari Rantau Panjang pada 26-11-1992 Syarikat di perairan Malaysia mengenai perkara yang sama. untuk memastikan bahawa tnereka lidak membawa senjata Penubuhan Kesatuan Kebangsaan nuklear atau barang-barang oleh pekerja-pekerja kilang elektronik nuklear. telah banyak diperkatakan dan beberapa penjelasan mengenatnya telah pun Menteri Pertahanan (Dato' Seri diberikan oleh Yang Amat Berhormal Haji Mohd. Najib bin Tun Haji Abdul Perdana Menteri dan Yang Berhormat Razak): Menteri Sumber Manusia. Di samping itu, di sesi-sesi yang lalu banyak soalan (a) Pihak Kerajaan sedang berusaha terhadap isu ini telah dibangkitkan di agar pihak-pihak empunya kapal Dewan yang mulia ini dan banyak termasuk kapa) laui Jepun agar penjelasan telah pun diberikan. Saya tidak memasuki kawasan per- meminta Ahli Yang Berhormat untuk airan Malaysia sekiranya mem- merujuk kepada Hansard. bawa kargo-kargo merbahaya termasuk plutonium. Usaha ini Polisi dan pendirian Kerajaan meliputi mengkaji semula lerhadap isu ini tidak berubah. Kerajaan Undang-undang Antarabangsa tidak menggalakkan penubuhan berkaitan penggunaan perairan Kesatuan Kebangsaan Pekerja-Pekerja Selat Melaka sebagai laluan Elektronik, Pekerja-pekerja ini tidak perkapalan antarabangsa dan kehilangan hak berkesatuan kerana ciri-ciri keselamatan pelayaran mereka boleh menubuhkan kesatuan dalaman yang boleh berfungsi sama sewajarnya. seperti kesatuan kebangsaan. (b) Selakat ini tidakada kapal-kapal perang Amerika Syarikat yang Kerajaan mempunyai tanggungjawab mcmpunyai senjala nuklear atau yang agak berat untuk menjaga penuk barang-barang nuklear melawat nasi 120,000 pekerja-pekerja dalam pelabuhan-pelabuhan Malaysia. sektor ini.

KESATUAN KEBANGSAAN PEMBALAKAN—KAWALAN PEKERJA ELEKTRONIK— KEGIATAN DI SARAWAK PENUBUHAN 15. Tuan Billy Abit Joo minta Menleri 14. Tuan Lau Dak Kee minta Menteri Sains, Teknologi dan Alam Sekitar Sumber Manusia menyatakan mengapa mcnyatakan: Kerajaan masih melarang pembcntukan satu Kesatuan Kebangsaan Pekerja (a) sama ada Kementerian meng- Elektronik. ambil tindakan ke atas pen- 6215 20 OKTOBER 1992 6216

cemaran air yang bcrlaku akibat Menteri Kerja Raya (Datuk Leo kegiatan pembalakan di Sarawak; Moggie anak Irok): Di dalam perjanjian dan konsesi Lebuhraya Utara-Selatan di antara Kerajaan dengan PLUS Bhd., (b) sama ada Menteri sedar yang pihak syarikat konsesi adalah ber- kakitangan dan penuntut SRK tanggungjawab untuk menyiapkan baki Long Gang, Belaga dan SRK lebuhraya yang masih belum dibina olch Long San menghadapi masalah Kerajaan. Pihak PLUS juga dikehendaki yang rumit akibat pencemaran menguruskan penyelenggaraan dan bekalan air mcrcka. Jika ya, pungutan tol bagi bahagian Lebuhraya apakah tindakan yang diambil Utara-Selatan yang telah disiapkan oleh untuk mengatasi masalah ini, Kerajaan dan bahagian lebuhraya- lebuhraya yang akan mereka bina. Menteri Sains, Teknologi dan Alam Sekitar (Tuan Law Hieng Ding): Untuk makluman Ahli Yang Berhormat, perjanjian konsesi mem- (a) Untuk makluman Yang benarkan syarikat konsesi untuk Berhormat, kawalan kegiatan mengutip tol daripada pengguna- pembalakan di negeri Sarawak adalah di bawah bidangkuasa pengguna lebuhraya sepanjang tempoh Kerajaan Negeri Sarawak. konsesi iaitu selama 30 tahun mulai dari Langkah-langkah kawalan yang tahun kuatkuasa iaitu tahun 1988. Tol wajar telah pun dilaksanakan yang dikutip adalah mengikut kadar untuk mengawal pencemaran air yang diluluskan oleh Kerajaan. di negeri Sarawak melalui sistem penebangan yang sesuai dan sistematik sepertimana yang LAWATAN Y.A.B. PERDANA dikuatkuasakan oleh Jabatan MENTERI KE IRELAND— Perhutanan Negeri Sarawak. TUJUAN (b) Kementerian ini belum lagi 17. Tuan Ong Tin Kim minta Menieri menerima aduan secara rasmi Luar Negeri menyaiakan apakah tujuan mengenai masalah mendapatkan lawatan Yang Amat Berhormat dan bekalan air bersih daripada rombongan ke Ireland baru-baru ini; kakitangan dan penuntut SRK adakah lawatan ini satu program dalam Long Gang, Belaga dan SRK strategi negara kita dalam usaha Long San. Untuk makluman memperkembangkan perhubungan kila Yang Berhormat, perkara ini juga dengan negara-negara atau memper- perlu dirujuk untuk perhalian kembangkan perniagaan antarabangsa pihak berkuasa berkenaan seperti kita. Setakat mana lawatan ini dapat Jabatan Bckalan Air dan Jabatan mencapai tujuan asal kita. Pendidikan di negeri Sarawak. Dato' Dr. Abdullah Fadzil bin Che Wan: Lawatan Yang Amat Berhormat TOL—PERJANJIAN KERAJAAN Perdana Menteri ke Ireland pada 22-25 DENGAN PLUS September 1992 bertujuan untuk mengerat dan meningkatkan lagi 16. Tuan Lim Hock Seng minta hubungan dua hala di antara Malaysia Menteri Kerja Raya menyatakan isi dengan Ireland terutamanya dalam kandungan perjanjian antara Kerajaan bidang perdagangan dan ekonomi. Di dengan PLUS dalam pengelolaan samping itu, lawatan tersebut adalah Lebuhraya Utara-Selatan terutama untuk memupuk persefahaman di antara sekali dalam bidang kutipan tol. pemimpin kedua negara. Lawatan ini 6217 20 OKTOBER 1992 6218 sememangnya selaras dengan strategi Persefahaman juga telah ditandatangani negara kita memperkembangkan di antara Kumpulan Perubatan Johor perhubungan dengan negara-negara dan Sdn. Bhd dan PARC Ltd; untuk juga memperkembangkan perniagaan bekerjasama di dalam bidang penjagaan antarabangsa kita. kesihatan dan pharmaceutical.

Secara keseluruhan, lawatan Yang Selain dari itu, lawatan tersebut juga Amat Berhormat Perdana Menteri lelah telah menghasilkan persefahaman di berjaya mengerat serta meningkatkan dalam bidang pendidikan. Dalam hubungan dua hala di antara kedua hubungan ini, Ireland telah bersetuju ncgara. Persefahaman di antara untuk menawarkan tempat tambahan pemimpin khasnya mcngenai hubungan bagi penuntut-penuntut Malaysia di politik lelah dapat dipupuk, di mana dalam institut-inslitut pengajian dalam satu perbincangan di antara tingginya khasnya bagi jurusan Pcrdana Menteri kedua-dua buah negara, perubatan dan pergigian. Kedua-dua mereka telah bersetuju bahawa Malaysia negara juga akan mengkaji kemungkinan dan Ireland mempunyai langgapan dan untuk mengadakan program 'twinning' pandangan yang sama mengenai di antara Universiti dan Kolej tertentu beberapa isu antarabangsa seperti isu negara masing-masing. Afrika Selatan, pergolakan di Bosnia- Herzegovina dan juga haluan hubungan Adalah jelas bahawa lawatan Yang ASEAN-Kesatuan Eropah. Amat Berhormat Perdana Menteri ke Ireland telah mencapai tujuan asal Lawatan ini juga telah mcncapai lawatan ini dan menandakan satu matlamat ekonominya. Lawatan Yang permulaan yang baru bagi hubungan dua Amat Berhormat Perdana Menteri, telah hala kedua negara. Sebagai satu langkah menambahkan minat kalangan para untuk menggalakkan pertukaran lawatan usahawan Ircland terhadap Malaysia. di antara pemimpin-pemimpin kedua Menerusi satu majlis perbincangan negara. Menteri Perdagangan dan dengan Yang Amat Berhormat Perdana Industri Ireland diiringi oleh Menteri yang dianjurkan oleh sekumpulan ahli-ahli sektor swasta Konfederasi Industri-Industri Ireland, dijangka akan melawat Malaysia pada para usahawan terscbut telah dapat awai lahun 1993. memahami dengan lebih jelas lagi kedudukan dan prestasi ekonomi Malaysia serta potensinya. Nampaknya, "DIRECTOR PERSONAL ada potensi untuk meningkatkan GUARANTEE"—MASALAH hubungan antara ahli-ahli sektor swasta kedua negara dalam bidang-bidang 18. Dato' Dr. Affifudin bin Haji Omar penerbangan, pendidikan, perubaian dan minta Menteri Kewangan menyatakan pelancongan. adakah Kerajaan sedar bahawa sebahagian dari praktis Bank-Bank pada Semasa lawatan ini juga, satu masa ini ialah mewajibkan mana-mana perbincangan mengenai perkhidmatan peminjam korporat membuat "Director udara di antara Malaysia dan Ireland Personal Guarantee" sebagai tokok telah diadakan. Negara tcrsebut tambah kepada harta yang dicagarkan menunjukkan sikap yang posilif dan oleh sesuatu syarikat. Ini mendatangkan bersedia memberi hak mendarat di banyak masalah dan menjejaskan iklim lapangan terbang Shannon kepada perniagaan. Apakah tindakan Kemen- Sistem Penerbangan Malaysia apabila ia terian untuk mencegah satu gejala berkehendakkan kemudahan lersebut. Di negatif yang wujud di dalam ekonomi samping itu, satu Memorandum negara ini. 6219 20 OKTOBER 1992 6220

Menteri Kewangan (Dato' Seri bina bangunan tambahan untuk kelas dan Anwar bin Ibrahim): Kerajaan rumah guru di sekolah ini. Sekiranya memang sedar bahawa ada setengah terdapat pcruntukan, bilakah pcmbinaan bank yang mengenakan "Director tersebut dapat dijalankan. Personal Guarantee" sebagai cagaran tambahan kepada syarat pinjaman yang dikenakan. Bagaimanapun, ia bukanlah Timbalan Menteri Pendidikan suatu syarat yang wajib, tetapi sebagai (Dr. Leo Michael Toyad): Untuk cagaran tambahan sahaja. makluman Ahli Yang Berhormat, sebcnarnya, tidak ada Sckolah Sebagaimana termaklum, pemberian Kebangsaan Rugading di daerah Kota pinjaman kredit oleh pihak bank adalah Marudu, Sabah; sebaliknya sekolah berdasarkan kepada kriteria-kriteria terscbut terdapat di Tuaran. Namun penilaian kredit yang ditetapkan oleh demikian di bawah Rancangan Malaysia setiap bank. Kriteria yang biasanya Keenam, Negeri Sabah telah diambilkira dalam penilaian krcdit ialah diperuntukkan lebih daripada S30 juta tempoh dan jumlah pinjaman, tahap daya untuk projek-projek pembangunan maju dan daya saing projek berkenaan, pendidikan termasuk penyediaan risiko yang berkaitan serta nilai lain-lain bangunan tambahan dan rumah guru di cagaran yang disediakan oleh peminjam. sekolah-sekolah seluruh negeri Sabah. Sekiranya nilai cagaran lain tidak mencukupi untuk menanggung jumlah pinjaman maka syarat "Director Personal Guarantee" akan dikenakan. KOD ETIKA BAGI MENTERI/ Syarat ini diperlukan untuk menjamin TIMBALAN MENTERI/ supaya pengarah-pengarah syarikat SETIATJSAHA PARLIMEN lebih bertanggungjawab dan komited terhadap pinjaman syarikatnya. 20. Tuan Kerk Kim Hock minta Perdana Menteri menyatakan, Untuk makluman Yang Berhormat, memandangkan pegawai Kcrajaan yang syaral-syarat itu juga tidak bercanggah disiasat Badan Pencegah Rasuah dengan mana-mana peraturan ataupun berhubung sesuatu kes penyelewengan garis panduan yang dikeluarkan oleh diperlui digantung tugas atau diminta Bank Negara Malaysia dan juga mana- bercuti, adakah Kerajaan bercadang mana peruntukan di dalam Akta Bank mengadakan satu kod ctika yang dan Institusi-institusi Kewangan 1989. mewajibkan seseorang Menteri, Timbalan Menteri atau Setiausaha Parlimen untuk meletak jawatan SEKOLAH KEBANGSAAN sementara beliau disiasati oleh Badan RUGADING, SABAH— Pencegah Rasuah supaya cogan kata KEKURANGAN BILIK Kerajaan "Amanah, Bersih dan Cekap" DARJAH/RUMAH akan menjadi bermakna. GURU 19. Tuan George Sangkin minta Tuan Othman bin Abdul: Kerajaan Menteri Pendidikan menyatakan sama tidak bercadang untuk mewujudkan ada Kcmenteriannya sedar akan satu kod etika yang khusus bagi kekurangan bilik darjah dan rumah guru mewajibkan seseorang Menteri, untuk Sekolah Kebangsaan Rugading Timbalan Menteri atau Setiausaha dalam daerah Kota Marudu, Sabah. Parlimen untuk meletakkan jawatan Kalau sedar, dapatkah Kementeriannya sementara mereka disiasat oleh Badan menyediakan peruntukan untuk mem- Pencegah Rasuah. 6221 20 OKTOBER 1992 6222

BEKALAN ELEKTRIK TERPUTUS Pradom, Pekan Durin, Sungai DI SEMENANJUNG MALAYSIA— Bidut dan Upper Lanang; KERUGIAN '(b) sama ada beliau sedar bahawa 21. Tuan Poo Piew Kok minta Menteri pada tahun 1981, Kementerian- Tenaga, Telekom dan Pos menyatakan nya telah pada prinsip asasnya bilangan kerugian dialami oleh orang bersetuju untuk membina balai perseorangan, sektor-sektor perindus- Polis di Sungai Pradom, Pekan trian dan Tenaga Nasional Berhad akibat Durin, Sungai Bidut dan Upper bekalan elektrik terputus di hampir Lanang; keseluruhan Semenanjung Malaysia (c) kalau ya, mengapa Balai Polis pada 29.9.1992 dan apakah jaminan telah yang dicadangkan itu tidak diberi bahawa perkara tersebut tidak dibina; dan akan diulangi. (d) bagaimana Kementerian beliau Menteri Tenaga, Telekom dan Pos menguatkuasakan undang- (Dato' Seri S. Samy Vellu): Perlanyaan undang di kawasan yang ada ini lelahpun dijawab bersama-sama perkhidmatan feri. dengan pertanyaan daripada Yang Berhormat dari Kota Melaka pada Tuan Ong Ka Ting: 19.10.92 dan saya tiada apa-apa maklumat lain untuk ditambah. (a) Kementerian memang mempunyai rancangan untuk membina Balai Polis di Sungai ROMBONGAN KE Pradom, Pekan Durin, Sungai CASABLANCA—SIASATAN BPR Bidut dan Upper Lanang. 22. Tuan R. Karpal Singh minta (b) Saya sedar. Perdana Mentcri menyatakan kos (c) Projek-projek Balai-balai Polis sebenarnya yang ditanggungi dalam ini tidak dilaksana kerana mission yang diketuai oleh Tan S ri Elyas peruntukan kewangan adalah Omar ke Casablanca baru-baru ini. terhad dan terdapat banyak Sudahkah Badan Pencegah Rasuah projek lain yang perlu diberi selcsai penyiasatan ke dalam peristiwa keutamaan yang lebih. ini, kalau sudah, apakah keputusan penyiasatan itu. (d) Kementerian menguatkuasakan undang-undang di kawasan- Tuan Othman bin Abdul : Perkara kawasan yang ada perkhidmatan yang dibangkitkan oleh Ahli Yang Feri dengan cara mengadakan Berhormat berkenaan tidak disiasat olch rondaan bergerak daripada Balai Badan Pencegah Rasuah kerana setakal Polis Bintangor, Sarikei bagi Feri ini ianya tidak timbul unsur rasuah. Sungai Pradom dan dari Balai Polis Sibu bagi Feri Durin dari masa kesemasa dan kekerapan BALAI POLIS—PEMBINAAN ditambah apabila keadaan DI SUNGAI PRADOM/ keselamatan memerlukannya. PEKAN DURIN/SUNGAI BIDUT DAN UPPER LANANG AMALAN MAKANAN DAN PEMAKANAN DI SEKOLAH— 23. Tuan Wong Sing Nang minta AKTIVITI Mcnteri Dalam Negeri menyatakan: (a) sama ada Kementeriannya ingin 24. Puan Rohani binti Abdul Karim membina balai Polis di Sungai minta Mcnteri Pendidikan menyatakan 6223 20 OKTOBER 1992 6224 adakah pihak Kementerian akan juga RUMAH KOS RENDAH— menitikberatkan program pemakanan di PENURUNAN HARGA dalam rancangan-rancangan Dasar Pendidikan Negara. Ini adalah didapati 25. Tuan Haji Mohd. Zihin bin Haji ada kaitan di antara amalan pemakanan Mohd. Hassan minta Mentcn dan kecerdasan pemikiran kanak-kanak. Berikan perancangan program amalan Perumahan dan Kerajaan Tempatan pemakanan di bawah Dasar Pendidikan menyatakan sama ada Kementerian Negara. merancangkan supaya harga rumah murah $25,000 itu diturunkan kepada Menteri Pendidikan (Datuk Amar kadar yang lebih rendah seperti di antara Dr. Haji Sulaiman bin Haji Daud); $8,000 kepada $15,000 kerana masih Untuk makluman Ahli Yang Berhormat, banyak rungutan orang ramai lidak Kemenierian Pendidikan akan terus mempunyai keupayaan membayarnya memberi perhatian yang serius kepada sekiranya $25,000 masih diteruskan. aspek Amalan Makanan dan Pemakanan di sekolah seperti yang telah diperakui dalam Laporan Kabinet 1979. Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan (Dato' Dr. Ting Chew Peh); Aktiviti yang berkaitan dengan Amalan Makanan dan Pemakanan Pada masa ini Kerajaan tidak bercadang diusahakan melalui cara-cara berikut: untuk menurunkan harga rumah kos rendah kepada kadar kurang dari (a) Memberi Pengetahuan dan $25,000 seunit. Untuk makluman Ahli Kemahiran-Kemahiran Yang Yang Berhormat, harga rumah kos Sesuai. rendah pada tahap $25,000 seunit itu Aspek ini didedahkan secara adalah harga maksima yang ditetapkan formal di peringkat sekolah bagi rumah tersebut. Pemaju perumahan rendah dalam mata pelajaran adalah digalakkan untuk membina Alam dan Manusla, sementara di rumah pada harga yang lebih rendah. peringkat sekolah menengah Walau bagaimanapun, harga yang lebih dalam mata pelajaran Kemahiran rendah itu berganlung kepada lokasi dan Hidup, Ekonomi Rumah Tangga harga tanah. dan Pendidikan Jasmani dan Kesihatan. Pendedahan juga dijalankan secara tidak formal dalam aktiviti-aktiviti ko- Untuk membantu pembinaan rumah kurikulum di sekolah seperti kos rendah pada harga $25,000 seunit dalam kegiatan Persatuan dan ke bawah, Kerajaan telah memberi Pengguna dan Persatuan Bulan galakan kepada pemaju seperti Sabil Merah. membenarkan "mixed development" dan mengurangkan premium bagi tanah (b) Memberi Bantuan Makanan. yang dibina dengan rumah kos rendah. Aspek ini dijalankan melalui Program Makanan Percuma Kerajaan juga menyediakan seperti yang dilaksanakan dalam kemudahan pinjaman untuk golongan Rancangan Makanan Tambahan berpendapatan rendah membeli rumah dan Programm Susu Sekolah. Rancangan ini akan dapat kos rendah itu pada kadar 5.5.% setahun membantu mengurangkan beban untuk rumah awam kos rendah. Bagi ibu bapa serta memberi sektor swasta pula, Bank Negara telah pemakanan seimbang kepada menetapkan kadar faedah 9% setahun murid termiskin semasa berada bagi pinjaman untuk membeli rumah kos di sekolah. rendah. 6225 20 OKTOBER 1992 6226

PENDATANG TANPA IZIN (PTI)— dan anak-anaknya, insuran nyawa, PENGHANTARAN KELUAR K.W.S.P. dan pencen mcmandangkan taraf hidup dan harga barang di Malaysia 26. Tuan Lau Dak Kee minta Mcntcri telah naik. Jika ya, sebutkan butir- Dalam Ncgeri menyatakan apakah butirnya; jika tidak, mengapa. langkah-langkah yang terbukti berkesan untuk menghantarkan pendatang- Dato' Seri Anwar bin Ibrahim: pendatang haram pulang ke negara Kerajaan tidak bercadang untuk masing-masing berikulan Timbalan meningkatkan pelepasan cukai bagi Perdana Menteri semasa berada di Kota pembayar cukai, isteri dan anak-anak, Kinabalupada 20.9.1992 telah mengakui dan sumbangan Kumpulan Wang bahawa usaha mengusir pendatang- Simpanan Pekerja (KWSP) dan premium pendatang haram menghadapi masalah, insurans kerana jumlah pelepasan cukai iaitu "Kita hantar pulang hari ini, esok yang terdapat pada masa ini adalah mereka datang semula". memadai. Tambahan pula, dalam Belanjawan 1991 dan 1992 Kerajaan Tuan Ong Ka Ting: Kerajaan telah telah membuat beberapa pindaan ke atas mengambil tindakan-tindakan berikut bagi memastikan keberkcsanan pelepasan cukai bagi isteri, anak-anak, penghantaran keluar pendatang tanpa dan sumbangan KWSP dan premium izin (PTI): insurans. (i) butir-butir diri direkodkan sebelum dihantar keluar dan DBKL—JUMLAH KAKITANGAN discbarkan maklumat tersebut ke semua pintu masuk, dengan 28. Dr. Tan Seng Giaw minta Perdana tujuan tidak membenar mercka Menteri menyatakan berapa kakitangan masuk kelak; dari semua kategori yang ada di Dewan (ii) mercka dihantar dcngan meng- Bandaraya. Berapakah yang ada di gunakan perkhidmatan vesel atau Jabaian Perkhidmatan Bandar. Adakah kapal lerbang, dengan diiringi beliau telah mengenalpasti kelemahan- oleh JIM dan Polis Merin kelemahan dalam perkhidmatan- sehingga ke perairan antara- perkhidmatan DBKL amnya dan bangsa; Perkhidmatan Bandar khasnya. Adakah perkhidmatan-perkhidmatan ini akan (iii) memperketatkan kawalan per- diperbaiki, misalnya, berapakah tempat airan di sempadan seperti di pelupusan sampah sarap yang ada di bawah Ops Nyah II; Kuala Lumpur dan berapa lagikah yang (iv) mengambil tindakan undang- akan diwujudkan. Apakah alternatif undang ke atas sindiket yang yang telah dilaksanakan. Apakah yang mengurus kemasukan PTI, dicadangkan tentang tempat pelupusan sampah sarap di Jinjang Utara yang menyebabkan pencemaran yang serius. CUKAI PENDAPATAN— MENINGKATKAN PELEPASAN Timbalan Menteri di Jabatan CUKAI Perdana Menteri (Dato' Drs. Suleiman bin Mohamed): Bilangan 27. Tuan Chian Heng Kai minta kakitangan DBKL dari semua kategori Menteri Kewangan menyatakan sama yang telah diisi sehingga 1 September ada Kerajaan berniat meningkatkan 1992 ialah 10,470. Bilangan pcrjawatan amaun pengecualian cukai pendapatan ialah 12,532 iaitu terdapat 2,062 bagi diri sendiri pembayar cukai, isteri kekosongan. 6227 20 OKTOBER 1992 6228

Bilangan kakitangan Jabalan NAFTA—KESAN NEGATIP/ Perkhidmatan Bandar yang telah diisi POSITIF KEPADA pada 1 September 1992 ialah 2,938. PERDAGANGAN DUNIA Bilangan perjawatan ialah 3,430 iailu terdapat 492 kekosongan. 29. Tuan Chor Chee Heung minta Menteri Perdagangan Antarabangsa dan Dalam pentadbiran sebuah bandaraya Industri menyatakan: besar seperti Kuala Lumpur sudah tentu lerdapat kelemahan-kelemahan dan ini (a) apakah tindakbalas yang akan akan diperbaiki dari masa ke semasa. diambil oleh Kerajaan terhadap kesan-kesan NAFTA (North Di Jabatan Perkhidmatan Bandar America Free Trade Agreement); DBKL, terdapat beberapa masalah yang (b) pada pendapat Kcrajaan, adakah telah dikenalpasti iaitu: kewujudan NAFTA ini ber- (a) Pertambahan jumlah (volume) tentangan dengan prinsip-prinsip sampah sarap berikutan pem- GATT (General Agreement on bangunan yang pesat dan Tariffs and Trade); dan pertambahan penduduk. Pada (c) adakah barangan keluaran kita masa ini kira-kira 2,500 lon akan terjejas daiam persaingan sampah sarap dipungut dan pasaran antarabangsa meman- dibuang sehari, dangkan Amerika Syarikat, (b) Kekurangan tapak pelupusan Kanada dan negara-negara di sampah sarap di mana pelupusan Amerika Latin mempunyai sampah jenis buang timbus "grouping" di bawah NAFTA. (landfill) didapati tidak sesuai lagi. 2-11-92 (c) Kerjasama yang tidak memuas- 4. Dr. T. Marimuth u minta Menteri kan daripada orang ramai dalam Perdagangan Antarabangsa dan Industri menjaga kebersihan. menyatakan implikasi penubuhan Pada masa sekarang terdapat dua kawasan Perdagangan Bebas Amerika tempat pelupusan sampah di Kuala Utara ke atas perdagangan luar Malaysia. Lumpur iattu di Jinjang Utara dan di 24-12-92 Salak Selatan. DBKL sememangnya sedang mencari tapak-lapak baru bagi tujuan pelupusan sampah. 4. Tuan Robert Lau Hoi Chew minta Menteri Perdagangan Antarabangsa dan Di samping itu juga, Dewan Industri menyatakan: Bandaraya Kuala Lumpur telah (a) kesan daripada ekonomi negara- mengemukakan kepada Kerajaan untuk negara Asia Tenggara secara mengadakan tapak pelupusan sampah umumnya dan Malaysia khusus- sarap oleh pihak swasta. Sistem-sistem nya, selepas 'North America Free yang dicadangkan ialah jenis loji Trade Agreement (NAFTA)' pembakaran (inceneration) dan sistem sepenuhnya dilaksanakan; dan buang timbus secara saintifik (sanitary landfill). (b) apakah langkah-langkah yang akan diambil oleh Malaysia Mengenai tapak pelupusan di Jinjang untuk memastikan bahawa Utara yang ada sekarang, ianya lerpaksa NAFTA tidak akan mem- terus digunakan tetapi langkah-langkah pengaruhi perkembangan eko- pengawalan pencemaran akan diper- nomi negara kita dengan tingkatkan. seriusnya; dan 6229 20 OKTOBER 1992 6230

(c) apakah sebab-sebab latar Apa yang jelas ialah bahawa barangan belakang krisis matawang baru- eksport Malaysia sekarang ini dapat baru ini di Eropah dan apakah bersaing dengan barangan buatan kesan-kesannya terhadap per- Mexico di pasaran Amerika Syarikat dagangan antarabangsa Malaysia dan Kanada. Persaingan ini akan menjadi dan langkah-langkah yang lebih hebat apabila Mexico meningkat- dialami oleh Kcrajaan untuk kan pengeluaran barangannya dengan melindungi sebarang kesan yang pengaliran masuk pelaburan kesan tidak diingini yang dibawa oleh daripada penghapusan sekatan-sekatan krisis matawang ini. pelaburan dan apabila kesemua barangan dari Mexico ke pasaran-pasaran itu akan bebas daripada cukai import. Jika Dato' Seri Rafidah Aziz: Sayapohon diambil kira bahawa kebanyakan izin untuk menjawab soalan ini bersekali barangan buatan Malaysia ke pasaran- dengan soalan yang dikemukakan oleh pasaran itu sekarang ini diberi keisti- Ahli dari Telok Kemang dan sebahagian mewaan GSP—iaitu tidak dikenakan daripada soalan yang dikemukakan oleh cukai import—persaingan hanyalah Ahli dari Sibu masing-masing dijadual- tertumpu kepada barangan, Malaysia kan pada 2 November 1992 dan yang tidak mendapat keistimewaan GSP 24 Disember, 1992. kerana telah mencapai lahap persaingan (Competitive Needs Level) di bawah Penubuhan NAFTA mungkin Skim GSP. Namun demikian, perlu membawa beberapa kesan yang negatif diingatkan bahawa keistimewaan GSP dan yang positif kepada perdagangan adalah sesuatu yang tidak akan dunia. Antara kesan negatifnya yang berkekalan dan pengusaha/pengeksport Malaysia turut melahirkan kekhuatiran tempatan perlu mengambil langkah ialah pengalihan aliran perdagangan dan untuk meningkatkan efficiency dari segi kos pcngcluaran. Dalam keadaan di pelaburan ("trade and investment mana keistimewaan GSP lidak diberi diversion") yang boleh menjejaskan kepada Malaysia kelak, tariff import perdagangan dengan rakan-rakan yang rendah di pasaran Amerika Syarikat perdagangan di luar kawasan dan Kanada iaitu dalam lingkungan 5% perdagangan bebas NAFTA. Sedikit- dijangka tidak memberi tekanan yang sebanyak, pengalihan ini mungkin begitu besar yang tidak boleh diatasi berlaku dalam tahun-tahun awalan oleh pengeksport Malaysia untuk penubuhan NAFTA dengan penurunan bersaing di pasaran itu. lariff dan penghapusan sekatan-sekatan perdagangan dan pelaburan oleh negara- Perunlukan Artikel XXIV GATT negara ahlinya secara eksklusif. Namun membolehkan negara-negara untuk demikian, dalam keadaan yang dinamik mengwujudkan pertubuhan scrantau asalkan objektifnya bertujuan untuk di mana pertumbuhan ekonomi dan memudahkan hubungan perdagangan di pasaran dijangka berlaku dengan kalangan ahli, tidak meningkatkan wujudnya perdagangan bebas, NAFTA sekatan tariff ke atas negara-negara dengan penduduknya sejumlah 370 juta bukan ahli serta tidak mengwujudkan yang menghasilkan barangan dan dasar bersama yang menjejaskan perkhidmatan bernilai 6 trillion dollar peluang-peluang bagi negara bukan ahli Amerika setiap tahun dijangka dapat berkenaan. Malaysia akan turul serta menyumbang ke arah perkembangan dengan negara-negara lain untuk men- perdagangan dunia dan dengan itu cadangkan ditubuhkan pasukan kerja di memberi peluang eksport yang dalam GATT untuk mengkaji NAFTA meningkat kepada Malaysia dan negara- adalah selaras dengan prinsip-prinsip negara membangun di rantau ini. dan peruntukan-peruntukan GATT. 6231 20 OKTOBER 1992 6232

Malaysia juga memberikan tumpuan 27-10-92 yang besar ke atas kejayaan rundingan perdagangan pelbagaihala Pusingan 28. Tuan Gooi Hock Seng minta Uruguay kerana ia dapat membuka jalan Menteri Perdagangan Antarabangsa dan kepada peningkatan dan kebebasan Industri menyatakan sama ada perdagangan dunia di samping memper- penubuhan Sekretariat APEC akan kukuhkan sistem perdagangan pelbagai berlawanan dan menjejaskan cadangan hala. la juga akan membantu untuk Malaysia untuk APEC. mempastikan kumpulan-kumpulan perdagangan serantau seperti NAFTA tidak akan menjadi "proteclionist" dan Dato' Seri Rafidah Aziz: Saya pohon "inward looking". Kerajaan akan izin menjawab soalan Ahli Yang mengawasi perlaksanaan perjanjian Berhormat dari Bukit Bendera ini dengan NAFTA bagi memastikan ia tidak akan soalan beliau yang dijadualkan pada menyebabkan wujudnya sekatan bukan 27 Oktober kerana meliputi isu yang tarif yang akan memberi kesan ke atas sama. eksport barangan dari negara-negara bukan ahli NAPTA termasuk Malaysia. Memandangkan negara-negara ASEAN cenderung supaya Urusetia Dalam pada ilu, perlu diambil APEC ditubuhkan bagi menyelaras perhatian bahawa langkah Malaysia dan pelaksanaan projek-projek APEC dan rakan-rakan di ASEAN untuk mcng- supaya Urusetia ini dilempatkan di adakan Pasaran Bebas ASEAN dalam sebuah negara ASEAN untuk jangka masa 15 tahun merupakan satu membolehkan ASEAN mempengaruhi usaha untuk menentukan pertumbuhan arah aliran kerjasama dalam APEC, ekonomi di rantau ini bagi membawa Kerajaan telah mengambil pendirian negara-negara ASEAN kepada tahap tidak menghalang penubuhan sebuah pembangunan industri yang lebih tinggi. Urusetia yang kecil bagi tujuan ini. Secara langsung ianya juga akan Kerajaan telah menyokong penempatan menjadikan ASEAN sebagai lokasi yang Urusetia APEC di Singapura. lebih menarik kepada pelabur-pelabur Sebahagian daripada kos bagi Urusetia asing dan akan meningkatkan daya APEC ini akan dibiayai daripada Dana persidangan barangan eksportke negara- APEC yang akan mengumpulkan negara luar termasuk eksport ke sumbangan daripada semua negara NAFTA. peserta APEC mengikut kaedah yang ditetapkan. Kakitangan Uruselia APEC APEC—PENUBUHAN akan diambil melalui pengambilan SEKRETARIAT DI SINGAPURA terbuka.

30. Tuan Gooi Hock Seng minta Penubuhan Urusetia APEC tidak akan Menteri Perdagangan Antarabangsa dan menjejaskan usaha untuk melaksanakan Industri menyatakan yang berikut: EAEC. Kita sedia maklum bahawa konsep EAEC telah pun diterima oleh (a) sama ada Kerajaan menyokong Menteri Ekonomi ASEAN dalam penubuhan Sekretariati APEC di mesyuaratnya di Kuala Lumpur pada Singapura; bulan Oktober 1991 dan telah (b) apakah tujuan penubuhan Sekre- dibincangkan di Sidang Kemuncak tariat tersebut; ASEAN Ke Empat di Singapura pada bulan Januari 1992. ASEAN Secretary- (c) bagaimanakah Malaysia boleh General telah ditugaskan untuk menyumbangkan kepada Sekre- menggubal pendekatan yang sesuai tarial tersebut dalam bentuk bagi pelaksanaan EAEC. Malaysia akan kewangan dan tenaga pekerja. terus berusaha untuk menjayakan EAEC 6233 20 OKTOBER 1992 6234 dengan memberi penerangan bagi 21-12-92 menyangkal salah tafsiran mengenai EAEC oleh negara-negara tertentu di 4. Tuan Haji Ishak bin Arshad minta luar ASEAN. Menteri Perdagangan Anlarabangsa dan Industri menyatakan:

PEJABAT PERDAGANGAN (a) usaha-usaha Kementerian meng- MALAYSIA DI SEBERANG galakkan eksport Malaysia ke LAUT—PENUBUHAN negara lain selain daripada US A, EEC dan Jepun; 31. Dr. T. Marimuthu minta Menteri (b) jika ada apakah usaha-usaha Perdagangan Antarabangsa dan tersebut; Perindustrian menyalakan: (a) apakah langkah-langkah yang (c) adakah Kementerian bercadang telah diambil oleh Kerajaan membuka Pejabat Pesuruhjaya dalam meningkatkan hubungan Perdagangan di negara yang perdagangan dengan negara- mempunyai potensi bagi meng- negara selatan khususnya Bcnua galakkan perdagangan; dan India Kecil, Amerika Latin dan (d) sejauh manakah pencapaian Afrika. Nyatakan bilangan Pesuruhjaya Perdagangan rombongan perdagangan yang Malaysia di luar negeri dalam telah dan akan dihantar ke meningkatkan eksport Malaysia. negara-negara tersebut pada tahun 1992; dan Dato' Seri Rafidah Aziz: Izinkan (b) adakah Kerajaan bercadang saya menjawab soalan yang dibangkii- menubuhkan pejabat perda- kan oleh Yang Berhormat dari Telok gangan di Bcnua Kecil India dan Kemang (20-10-92) bersama dengan di Benua Afrika untuk meluaskan soalan Yang Berhormat dari Sik perdagangan kita. (10-11-92) dan soalan Yang Berhormat dari Kangar (21-12-92) kerana ketiga- 10-11-92 tiga soalan meliputi perkara-perkara yang berkaitan dengan usaha-usaha yang 17. Tuan Haji Abdul Hamid bin Haji diambil oleh Kerajaan dalam meng- Abdul Rahman minta Menteri galakkan perdagangan dengan Negara- Perdagangan Antarabangsa dan Industri Negara Selatan. menyatakan: (a) Kerajaan scntiasa memberi (a) jumlah pusat dan cawangan tumpuan utama dalam mencari Pejabat Perdagangan di luar pasaran-pasaran baru khususnya negara di seluruh dunia; di Negara-Negara Selatan selaras (b) berapakah jumlah Pejabat yang dengan dasar untuk mem- sedang dirancang penubuhan pelbagaikan pasaran bagi untuk masa akan datang; keluaran Malaysia. (c) apakah perancangan masa akan Langkah-Iangkah yang di- datang untuk melibatkan ambil untuk memperluaskan Perdagangan Antarabangsa hubungan perdagangan dengan dengan lebih cergas lagi dengan Negara-Negara Selatan adalah negara-negara baru daripada seperti berikut: terlalu bergantung kepada dagangan tradisional yang sedia (i) penghantaran rombongan ada. galakan perdagangan; 6235 20 OKTOBER 1992 6236

(ii) penyertaan dalam Untuk makluman Ahli Yang pameran-pameran per- Bcrhormat, Kerajaan juga telah meng- dagangan antarabangsa di hantar beberapa rombongan per- Negara-Negara Selatan; dagangan ke Amcrika Latin dan Afrika (iii) menandatangani per- pada tahun 1991. Kerajaan akan janjian perdagangan; meneruskan usaha-usaha ini untuk mendedahkan peniaga-peniaga (iv) menandatangani per- Malaysia kepada potensi-potensi perjanjian kemudahan pem- dagangan yang wujud di negara-negara bayaran; berkenaan serta menerokai pasaran- (v) menggalakkan sektor pasaran baru. swasta Malaysia me- (b) Pada masa ini terdapat 32 Pejabat wujudkan Majlis Pernia- Perdagangan Malaysia di luar gaan Bersama atau Joint negeri. Daripada jumlah ini, 10 Business Council; adatah terletak di ASEAN dan (vi) pembukaan pejabat per- Asia Timur, 11 di Eropah, 4 di wakilan Malaysia di Amerika Ulara, 2 di Amerika negara-negara tertentu. Lalin, 1 di Afrika, 3 di Asia Barat dan 1 di Australasia. Di samping itu, Kerajaan juga melalui simposium dan bengkel galakan eksport Kerajaan sentiasa mengkaji telah meningkatkan kesedaran peniaga- keperluan menubuhkan pejabat- peniaga Malaysia mengenai potensi pejabat perdagangan di luar perdagangan yang wujud di Negara- negeri khususnya di Negara- Negara Selatan. Negara Selalan selaras dengan usaha Kerajaan untuk mempel- Rombongan-rombongan perdaga- bagaikan pasaran. Buat masa ini, ngan dan pameran-pameran perdaga-. Kerajaan sedang meneliti dan ngan yang lelah dan akan disertai oleh mengkaji kemungkinan menu- Malaysia di Negara-Negara Selatan buhkan pejabat perdagangan di pada tahun 1992 adalah seperti berikut: beberapa kawasan termasuk (i) Pameran Perdagangan Anlara- India, Afrika dan Amerika Latin. bangsa, Cairo, 15-24 Pebruari, 1992; (c) Kerajaan berpuashati dengan peranan dan tugas-tugas yang (ii) Pameran Perdagangan Antara- dijalankan oleh Pesuruhjaya- bangsa, Santiago, Chile, 28 Pesuruhjaya Perdagangan Okiober-8 November, 1992; Malaysia di luar negeri. Tugas- (iii) Pameran Perdagangan Antara- tugas ini meliputi menjawab bangsa, Jeddah, 8-13 November, pertanyaan perdagangan, menye- 1992; dan diakan maklumat pasaran, mengenalpasti pengimport- (iv) Pameran Perdagangan Antara- pengimport yang berpotensi, bangsa, Dubai, 2-11 Disember, membantu pengekspon-peng- 1992. eksport Malaysia dalam men- Kerajaan juga akan menghantar jalinkan perhubungan dengan rombongan galakan perdagangan ke pengimport-pengimport di Arab Saudi, Emiriyah Arab Bersatu dan negara-negara di mana mereka Kuwaitdari 29 November-13 Disember, ditempatkan serta mengawasi 1992. perkembangan semasa yang akan 6237 20 OKTOBER 1992 6238

mempunyai implikasi ke atas RANG UNDANG-UNDANG perdagangan luar Malaysia. Namun begitu, Pesuruhjaya RANG UNDANG-UNDANG Perdagangan Malaysia telah JUALAN LANGSUNG 1992 diarah untuk terus meningkatkan lagi prestasi mereka. Bacaan Kall Yang Kedua dan Ketiga

Dalam memperluaskan Aturan Urusan Mesyuarat dibacakan hubungan perdagangan, syarikat- bagi menyambung semula perbahasan syarikat Malaysia perlu bertindak yang ditangguhkan atas masalah, dengan lebih agresif dan ber- "Bahawa Rang Undang-undang ini usaha menerokai pasaran- dibacakan kali yang kedua sekarang," pasaran antarabangsa supaya (19hb Oktober, 1992) tidak bergantung kepada pasaran lempatan sahaja. Syarikat- Timbalan Yang di-Pertua (Tuan syarikat Malaysia harus Ong Tee Keat): Yang Berhormat dari meningkatkan mutu keluaran dan Kepong diminta sambung. produktiviti supaya dapat bersaing dalam pasaran antara- 3.35 ptg. bangsa dan seterusnya meningkatkan eksport Malaysia ke Dr. Tan Seng Giaw (Kepong): Tuan pasaran-pasaran baru. Pening- Yang di-Pertua, sepcrti mana yang telah katan cksport Malaysia adalah saya sebutkan semalam setakat banyak bergantung kepada mengadakan Rang Undang-undang ini usaha-usaha syarikat-syarikat di dalam Dewan yang mulia ini tidak Malaysia sendiri untuk men- mencukupi kerana kita perlukan satu ceburi di bidang perdagangan kempen besar-besaran untuk mendidik antarabangsa. orang ramai dari segi isi kandungan Rang Undang-undang ini untuk memelihara kepentingan pengguna-pengguna dan juga daripada segi etika Penjualan RANG UNDANG-UNDANG Langsung dan etika untuk pengguna- DIBAWA KE DALAM pengguna. Ini adalah satu aspek yang MESYUARAT saya nampak wujudnya kclemahan di dalam Kementeriannya. Walaupun ada yang baik juga di mana Direct Selling RANG UNDANG-UNDANG Association of Malaysia pun ada PEMBERIAN MENGIKUT ditubuhkan dan menurut Menteri, BILANGAN ORANG mereka mempunyai 18 syarikat sebagai anggota sekarang. Ini satu gejala yang Bacaan Kali Yang Pertama baik yang perlu dipertingkatkan lagi untuk menjaga kepentingan orang awam. Rang Undang-undang bernama Suatu Akta untuk meminda peruntukan- Tindakan Kementerian setakat ini, peruntukan Bahagian Salu Jadual Ke-10 walaupun ada pusat pengguna di kepada Perlembagaan Persekutuan kebanyakan negeri yang sekarang tidak Pemberian Mengikut Bilangan Orang lagi memain peranan yang lebih positif, 1992; dibawa ke dalam Mesyuarat oleh iaitu untuk mendidikkan pengguna- Yang Berhormat Timbalan Menteri pengguna mempunyai masalah Jualan Kewangan dibaca kali yang pertama; Langsung ini, saya tidak nampak, cuma akan dibacakan kali yang kedua pada daripada beberapa pengumuman Mesyuarat kali ini. daripada Kementerian, daripada Menteri 6239 20 OKTOBER 1992 6240 dan Timbalan Menteri dan juga Dan sekali lagi saya hendak Seliausaha daripada Kementerian menekankan bahawa pihak Kementerian tersebut. Ini belum mencukupi untuk mestilah mengumumkan bagaimana mendidik orang ramai. Dan suka saya pasukan penguatkuasa dapat dibangkitkan di sini bahawa saya nampak tambahkan untuk menjalankan tugas daripada Rang Undang-undang ini untuk mengualkuasakan Rang Undang- timbullah kekeliruan, pada hal pihak undang ini, kerana memang dengan Kementerian pernah mengatakan ketara tidak mencukupi kekuatan tindakan boteh diambil ke atas pcsalah- penguatkuasaan, tidak mencukupi uniuk pesalah skim piramid menurut Trade menjalankan tugas, terutamanya selepas Descriptions Act. Kalau itu benar, Rang Undang-undang ini menjadi mengapa tindakan tidak diambil dan Akla. yang kedua, kalau Trade Descriptions Actboleh digunakan, mengapa kitaperlu Tuan Yang di-Pertua, saya tidak Rang Undang-undang ini? Satu soalan begitu faham mengenai kontrak-apa yang penting yang perlu dijawab dan yang dimaksudkan sebagai kontrak ini adakah Rang Undang-undang ini kerana ini satu bidang yang menimbul- mempunyai peruntukan-peruniukan kan kekeliruan dan saya berharap pihak yang bertindih-tindih berbanding Yang Berhormat Menieri dapat dengan Akta Syarikat kerana pihak menerangkan apakah sebenarnya yang discbulkan sebagai kontrak sama ada syarikat mesti mendaftar dengan Akta invoice, delivery order dan cara-cara Syarikat juga untuk menjalankan yang lain, kontrak di antara syarikat dan aktivitinya? pembeli.

Dan satu point di mana ada cooling- off period cunia 10 hari. Saya hendak Tuan Yang di-Pertua, Yang mengetahui bagaimana angka 10 dapat Berhormat Menteri semasa membentangkan Rang Undang-undang ini ditetapkan. Mungkin dengan secara silap cuma sebutkan 30,000 orang yang mata sahaja 10 hari. (Ketawa) Mengapa lerlibat di dalam aktiviti jualan langsung 10 hari, bukan 20 hari ataupun 15 hari. tetapi tidak disebutkan bilangan syarikat Ini satu keajaiban yang sangat ketara. piramid yang akan diharamkan pada Dan ada satu pengecualian di dalam tahun hadapan. Itu memang hasrat Rang Undang-undang ini untuk Kementerian untuk mengharamkan setengah-setengah aktiviti jualan syarikat piramid yang telah melakukan lermasuk sayur-sayuran, van-van dan kesalahan dan menipu beribu-ribu rakyat sebagainya dan badan amal. Dan saya Malaysia. Dan bilangan syarikat piramid suka bangkitkan di sini bahawa bukan ini perlu diumumkan supaya kita tahu semua kononnya badan-badan amal yang di manakah terdapatnya syarikat palsu menjalankan aktiviti dengan baik. Ada ini. juga penipuan di dalam aktiviti-aktiviti ini. Sebab itu pihak Kementerian perlu Dan bolehkah Yang Berhormat mengambil perhalian mengenai menerangkan berapa ribu orang yang syarikal-syarikat akan dikecualikan telah tertipu? Mungkin 100,000 ataupun daripada Rang Undang-undang ini. Ini 200,000 di dalam beberapa tahun satu aspek penguatkuasaan yang perlu kebelakangan ini dan sepertimana yang diperbaiki sebab aktiviti-aktiviii ini saya scbutkan semalam, ini merupakan begitu banyak dan dengan kekurangan satu kelemahan Kerajaan sebelum anggota penguatkuasaan, maka Rang beribu-ribu orang tertipu, pihak Undang-undang ini tidak dapat Kementerian lidak mengambil tindakan dikuatkuasakan dengan berkesan. untuk mencegahkannya. 6241 20 OKTOBER 1992 6242

Satu aspek di mana ada pernah disebut pengguna. Dengan adanya Rang mengenai Menteri, biasanya Menteri Undang-undang ini adalah diharapkan dipelawa untuk merasmikan jualan supaya penjual-pcnjual terus akan langsung dan memang ada hasrat yang berhati-hati sepenuhnya untuk disebutkan bahawa sekiranya terdapat memberikan khidmat yang akan syarikat-syarikat lersebut tidak tulen, mendalangkan kebaikan daripada segi pihak Menteri tidak akan menghadiri ekonomi, manfaat dan lain-lain kepada untuk merasmikannya. Dan satu aspek pengguna-pengguna dan juga penjual- ini perlulah garis panduan yang ketat penjual terus.serta syarikat-syarikat untuk memastikan Yang Bcrhormat jualan langsung mendapat ataupun Menteri sendiri tidak akan merasmikan dikawal dengan sepenuhnya olch pihak syarikat-syarikat seperti ini. Mungkin Kementerian. kalau dasar Kementeriannya mengharamkan daripada merasmikan semua Saya berpendapat bahawa dengan syarikat ini mungkin lebih baik, kerana adanya Rang Undang-undang ini maka susah kakitangan tidak cukup dan segala kegiatan perniagaan jual terus mungkin kepakaran lidak cukup untuk akan dapat dikawal selia dengan teratur memastikan syarikat-syarikat itu tidak kerana pada masa kini kita lihat terlalu layak untuk dirasmikan oleh Yang banyak ejen-ejen syarikat jualan Berhormat Menteri. Memang ada langsung yang beroperasi di seluruh syarikat-syarikat yang suka untuk negara bukan sahaja di bandar-bandar menggunakan nama Menteri untuk malah juga di kawasan-kawasan luar memajukan aktiviti perniagaannya. bandar. Jadi, saya cadangkan mungkin kita Tuan Yang di-Pertua, untuk haramkan sama sekali, tidak payah pergi, mempastikan bahawa Rang Undang- mungkin Yang Berhormat Menteri undang ini adalah berkesan, adil dan mempunyai aktiviti yang lain, yang lebih saksama, saya bcrpendapat dan ingin bernas, lebih membina. mencadangkan di sini supaya Fasal 4(1) Tuan Yang di-Pertua, itulah sahaja yang berbunyi: pendapal saya mengenai Rang Undang- "Tertakluk kcpada seksycn 14 dan undang ini yang perlu diadakan dan juga 42, tiada seorang pun boleh perlu dikuatkuasakan dengan berkesan menjalankan apa-apa perniagaan selepas kita mengadakan pendidikan jualan langsung melainkan jika ia ataupun kempen besar-besaran untuk suatu syarikat yang diperbadankan penyelidikan mengenai masalah tni. di bawah Akta Syarikat 1965 Sekian, terima kasih. dan ...... " Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Di sini, saya mohon penjelasan Ong Tee Keat): Bandau. Selepas Yang supaya seksyen ini diberikan penjelasan Berhormat dari Bandau bcrucap, Yang yang scpenuhnya, adakah "orang" atau Berhormat Menteri dimima gulung. "person" bermakna syarikat yang telah tertubuh mengikut Akta Syarikat 1965 3.44 ptg. ataupun individu. Jika "orang" atau Tuan George Sangkin (Bandau): "person" ini bermakna individu, saya Terima kasih, Tuan Yang di-Pertua. berpcndapat bahawa defmisi ini adalah sangat menghalangkan perkcmbangan Saya bangun untuk membahas Rang ekonomi individu yang tidak mem- Undang-undang Jualan Langsung 1992 punyai modal besar untuk pelaburan ini. Pindaan Rang Undang-undang ini mereka tctapi mempunyai kemahuan adalah baik kerana tujuan utamanya untuk berniaga persendirian ataupun untuk menjaga kepentingan pengguna- dengan cara jualan terus ini. 6243 20 OKTOBER 1992 6244

Jika banyak individu yang tidak Tuan Yang di-Pertua, perkara lain mempunyai peluang untuk berniaga yang saya ingin sentuh di sini ialah maka taraf hidup mereka tidak akan cooling-off period. Saya berpendapat bertambah atau berubah dan sentiasa bahawa Seksyen ini tidaklah diperlukan akan bergantung kepada Kerajaan, oleh sebab, pertama, semua syarikat sedangkan Kerajaan selalu menyuruh yang akan mendaftar dengan dan meminta rakyat untuk merebut Kementerian Perdagangan Dalam peluang perniagaan untuk kebaikan Negeri dan Hal Ehwal Pengguna, apabila mereka sendiri. Dan setahu saya, pcrniagaan jualan terus ini adalah sangat syarikat-syarikat ini sudah berdaftar sesuai bagi orang-orang yang tidak maka mereka tidak dapat mclarikan diri mempunyai modal yang banyak. daripada tanggugjawab terhadap pengguna. Jadi, jika timbul complaint Tuan Yang di-Pertua, jenis ataupun teguran daripada pengguna, perniagaan ini juga di samping memberi maka Kementerian akan terus mengesan sumbangan yang banyak ke atas dengan senangnya syarikat-syarikat perkembangan ekonomi negara seperti yang berkenaan untuk menyelesaikan yang dinyatakan oleh Yang Berhormat masalah yang ditimbulkan itu dengan Menteri Perdagangan Dalam Negeri dan segera. Jika dahulunya berlaku yang Hal Ehwal Pengguna bahawa jumlah mana mungkin banyak syartkat jualan jualan melebihi $1 billion untuk tahun terus yang tidak berdaftar dengan ini menandakan dapat memberi peluang Kementerian, maka dengan adanya kepada perniagaan dan juga kepada Rang Undang-undang ini kita percaya pihak yang mempunyai tujuan untuk kesemua mereka ini diperlukan untuk mengadakan penjualan jualan terus ini. mendaftar dengan Kementerian Dan juga kepada mereka yang masih berkenaan. menganggur sekiranya mereka diberi peluang untuk menjalankan perniagaan yang serupa ini. Tuan Yang di-Pertua, di samping itu dengan keperluan untuk mendaftar Tuan Yang di-Pertua, oleh ttu saya mencadangkan supaya "orang" atau syarikat yang menjalankan perniagaan "person" hanya merangkumi syarikat- jualan terus dengan Kementerian mereka syarikat dan tidak termasuk orang haruslah diminta untuk memberikan satu perseorangan atau individu, jika jaminan atau, dengan izin, guarantee "person" atau "orang" termasuk individu kepada barangan-barangan yang mereka maka banyak pihak yang tidak akan jual itu. "Guarantee" di sini haruslah dapat memenuhi Pasal 5(\)(b), ingin dengan syarat "quote-and-quote" - saya bacakan di sini: money back guarantee, dalam tempoh yang sesuai ataupun reasonable period. "satu salinan kunci kira-kira Jika guarantee ini ada maka pcngguna- teraudk, akaun untung rugi dan pengguna tidak perlu khuatir. laporan-laporan, jika ada, juru- audit dan pengarah-pengarah pemohon itu, jtka berkenaan, yang Tuan yang di-Pertua, pada biasanya terbaru;" kita kelahui bahawa 'lime is money'. Jika cooling-off period ini masih Tuan Yang di-Pertua, syarat tersebut dikuatkuasakan maka banyak masa yang adalah sukar dipenuhi oleh sebahagian akan lerbuang. Masa pengguna akan besar rakyat yang miskin, yang juga terbuang kerana mereka terpaksa ramai yang tidak mampu menulis dan menunggu 10 hari sebelum membuat mengira dan sebagainya tetapi ingin keputusan untuk membeli ataupun tidak. menjalankan perniagaan sendiri secara Tiap-tiap pengguna mempunyai hak kecil-kecilan mengikut sistem jualan untuk membuat keputusan sama ada terus. hendak membeli atau tidak membeli. 6245 20 OKTOBER 1992 6246

Tuan Yang di-Pertua, saya ingin Tuan Yang d-Pertua, saya tidak hairan menyemuh Fasal 17. Fasal 17 di sini dengan apa yang diperkatakan oleh Ahli- merupakan fasal yang penting bagi ahli Yang Berhormat daripada DAP ini. mempastikan bahawa para penjual Kalau kita tldak ada undang-undang, jualan tcrus ini tidak dengan sesuka hati mcmang mereka minta kita adakan bertandang ke mana-mana rumah untuk undang-undang dan apabila kila adakan menjual barangan mereka. Namun undang-undang mereka kata pula sudah demikian Kementerian harus mengambil terlambat dan ada pula yang meminta perhatian bahawa kebanyakan jualan dikuatkuasakan retrospectively. Jadi, lerus adalah dilakukan oleh pekerja- nampaknya itu sahajalah yang mereka pekerja atau peniaga-peniaga sambilan boleh beri sumbangan terhadap negara kita, kerana mereka ini lidak ada modal sahaja dan mungkin mereka hanya lagi untuk memberi pandangan- mempunyai masa-masa tcrtentu yang pandangan yang baik. sesuai bagi mereka seperti masa-masa hujung minggu. Kita pohon supaya limit ataupun had masa itu tidak ditetapkan Di sini, suka saya memaklumkan, malah dibcrikan pcluang yang seluas- iaitu adalah tidak wajar Rang Undang- luasnya kepada para penjual jualan terus undang Jualan Langsung ini dikuat- ini. Sekian. kuasakan secara retrospective, kerana Kerajaan ingin memberi masa kepada syarikat-syarikat untuk menyusun Timbalan Yang di-Pertua (Tuan semula skim pemasaran mereka selaras Ong Tee Keat): Dimima Menteri dengan kehendak Rang Undang-undang menjawab. tersebut. Lagi pun, Ahli Yang Berhormat dari Kepong sebentar tadi telah 5.52 ptg. menyarankan supaya didikan dan kempen yang seluas-luasnya diadakan Menteri Perdagangan Dalam untuk memaklumkan kepada rakyat pada Negeri dan Hal Ehwal Pengguna keseluruhannya mengenai Rang (Dato' Haji Abu Hassan bin Haji Undang-undang ini. Jadi, kalau kita Omar): Tuan Yang di-Pcrt.ua, sukaciia menguatkuasakannya secara serta-merta saya terlebih dahulu mcngucapkan ataupun relrospectively, ini sudah jelas setinggi-iinggi terima kasih kcpada bahawa kempen yang dimaksudkan oleh semua Ahli-ahli Yang Bcrhormat yang Ahli Yang Berhormat itu tidak dapat telah memberikan pandangan dan dilaksanakan. Jadi, saya juga hairan mengapa pada satu ketika beliau lcguran semasa membahaskan Rang mengalakan bahawa kita telah terlambat Undang-undang Jualan Langsung yang dan kemudian pada ketika yang lain telah saya bentangkan di Dcwan yang mengatakan pula bahawa kita mesti mulia ini semalam. mengadakan kcmpen yang besar- besaran. Tuan Yang di-Pertua, terlebih dahulu saya ingin menjawab soalan Ahli-ahli Tuan Yang di-Pertua, Ahli Yang Yang Berhormat dari Bukit Bintang dan Berhormat dari Bukit Bintang juga Kepong yang telah menyatakan bahawa meminta Kerajaan mengharamkan Kementerian telah lerlambat dalam semua kegiatan jualan langsung seperti menggubal Rang Undang-undang ini. di Singapura. Seperti yang dimaklumi Seterusnya Ahli Yang Berhormat dari melalui ucapan saya semalam, tidak Bukit Bintang pula meminta kepada semua syarikat jualan langsung tidak penguaikuasaan Rang Undang-undang beretika dan syarikat-syarikat jualan ini dibuat secara, dengan izin, langsung yang lulen ini telah memberi retrospective. sumbangan yang amat besar kepada 6247 20 OKTOBER 1992 6248 pembangunan ekonomi negara. tempoh bertenang adalah masa yang Perniagaan jualan langsung melibatkan diberikan kepada seseorang pengguna lebih kurang 300,000 pengedar di negara atau pcmbeli untuk menukarkan ini. Bcrasaskan hakikat ini, Kementerian fikirannya mengenai pernbclian sesuatu berpendapat bahawa adalah tidak wajar barangan. mengharamkan semua syarikat jualan langsung. Adalah memadai supaya Apabila seseorang pembeli memilih syarikat-syarikat ini dikawal melalui untuk mcmbcli daripada kedai biasa, pelesenan. Kita tidak pcrlu mengikut tempoh bertenang tidak perlu diadakan. Singapura yang mengharamkan semua Sebaliknya pembelian melalui jualan kegiatan jualan langsung kerana sebab- dari pintu ke pintu biasanya melibatkan sebab yang tertentu yang mana telah pun unsur paksaaan atau, dengan izin, high dinyatakan olch Ahli Yang Berhormat pressure selling atau pujuk rayu oleh dari Pasir Mas. penjual. Dalam keadaan begini adalah perlu pembeli diberikan tempoh Sukalah saya memaklumkan kepada bertenang untuk mcmikirkan semula Dewan yang mulia ini bahawa ncgara- keputusan yang telah dibuat. Masa 10 negara lain seperti Australia, Jepun, hari adalah difikirkan cukup untuk United Kingdom dan Amerika Syarikat seseorang bakal pembeli memikirkan juga membenarkan jualan langsung. sama ada ingin membeli barangan atau Saya ingin mengambil kesempatan tidak, dan sekiranya tidak ingin membeli untuk mengucapkan selinggi-linggi barangan lersebut, maka beliau boleh terima kasih kepada Ahli Yang menamatkan konirak dan menghantar Berhormat dari Pasir Mas kerana bukan melalui pos. Tempoh 10 hari ini juga sahaja telah mengambil bahagian dalam mengambil kira masa untuk dihantar perbahasan, tetapi juga lelah memberi- melalui pos. Jadi kita telah memikirkan kan pandangan-pandangan yang amal perkara ini dengan semasak-masaknya berguna kepada Kerajaan dan Kemen- sebelum menentukan 10 hari yang terian di dalam melaksanakan Rang berkenaan. Undang-undang ini. Ahli Yang Berhormat dari Alor Setar Di samping itu, beberapa orang Ahli menyarankan sama ada tempoh Yang Berhormat telah membangkitkan bertenang adalah praktikal. Untuk persoalan mengenai tempoh bertenang. makluman Ahli Yang Berhormat, Ahli Yang Berhorma't dari Kelang tempoh 10 hari difikirkan praktikal dan meminta tempoh bertenang dipendek- mencukupi bagi memberi masa kepada kan, sementara Ahli Yang Berhormat pembeli memaklumkan apa-apa dari Tuaran meminta dikeluarkan dari keputusan kepada penjual. Namun Rang Undang-undang ini. Ahli-ahli demikian, seksyen 25(2), Rang Undang- Yang Berhormat dari Batang Lupar dan undang ini memberikan opysen kepada Alor Setar juga membangkitkan pembeli untuk memendekkan tempoh mengenai tempoh bertenang dan bertenang kepada 3 hari atas persetujuan sebentar tadi Ahli Yang Berhormat dari pembeli. Kepong telah menyoal mengapa kita pilih 10 hari dan tidak 20 hari. Jawapan Ahli Yang Berhormat dari Batang saya kepada Ahli Yang Berhormat dari Lupar menyatakan kebimbangan Kepong senang sahaja, kerana Ahli-ahli bahawa adalah sukar untuk memulang- DAP mungkin tidak pandai mengira. kan semula barang dalam tempoh 10 Jadi, kita gunakan sebelah tangan 5 hari, hari, terutama kepada pembeli di tidak cukup, jadi kita gunakan dua kawasan pedalaman. Sukalah saya tangan jadi 10 hari. Itulah sebabnya kita menjelaskan bahawa mengikut seksyen gunakan 10 hari. Yang sebenarnya 25, barang tidak boleh dihantar-serahkan 6249 20 OKTOBER 1992 6250 dalam tempoh bertenang. Oleh iiu, Beli 1967, Akta Jualan Barangan 1957, masalah pemulangan tidak timbul dalam Akta Kontrak 1950 dan Akta Syarikat tempoh bertenang ini. 1965. Seksyen 14 amat jelas menerangkan kedudukan pcmakaian Akta-akta ini Tuan Yang di-Pertua, Ahli Yang apabila Rang Undang-undang Jualan Berhormat dari Kelang, Tuaran dan Langsung dikuatkuasakan. Sebenarnya Bandau telah membangkitkan bahawa tumpuan Rang Undang-undang ini berasaskan seksyen 41, hanya syarikat adalah terhadap kaedah pemasaran yang diperbadankan sahaja yang barangan kepada pembeli. lanya tidak dibenarkan menjalankan kegiatan- sama sekali menjejaskan peruntukan kegiatan jualan langsung. Mereka akta-akta lain. Sebagai contoh, jika bimbang penjual atau pengedar- pembelian sebuah mesin jahit ialah pengedar kecil-kecilan terpaksa melalui jualan langsung, syarikat yang memberheniikan perniagaan jualan menjualnya memerlukan lesen di bawah langsung mereka. Sukalah saya Rang Undang-undang ini. Rang Undang- menegaskan di sini bahawa intcrpretasi undang ini hanya menentukan tata cara dan fahaman Ahli-ahli Yang Bcrhormat penjualan langsung. Sekiranya mesin itu adalah salah. Agen atau pengedar jahit itu dibeli secara ansuran, maka kepada syarikat jualan langsung yang lain-lain peruntukan Akta Sewa-Beli dilcsenkan di bawah Rang Undang- seperti hak-hak pengguna dan undang ini tidak perlu memperbadankan pengambilan semula milik atau, dengan sebuah syarikat untuk meneruskan izin, repossession, terpakai dalam perniagaan mereka. Mereka ini adalah menguatkuasakan perjanjian di bawah agen kepada syarikal jualan langsung Akia Sewa Beli. Oleh itu, adalah tidak yang berkenaan dan syarikat ini sahaja perlu mengadakan peruntukan mengenai yang perlu diperbadankan. Namun pengambitan semula milik di bawah demikian, agen atau wakil penjual yang Rang Undang-undang Jualan Langsung. dilantik oleh syarikat perlu mematuhi peruntukan Rang Undang-undang ini Di sini suka saya menjelaskan seperti memakai kad pengenalan, mengenai kontrak yang diminta oleh mematuhi masa jualan dibenarkan dan Ahli Yang Berhormat dari Kepong lain-lain perunlukan Rang Undang- sebentar tadi. Peruntukan dalam undang. Bagi penjaja kecil-kecilan yang Bahagian IV, Rang Undang-undang, berniaga dari rumah ke rumah, seperti pada saya adalah amat jelas penjual roti, pemotong rumput, penjual menerangkan kedudukan mengenai sayur dan ikan, mereka memang akan kontrak. Saya percaya dalam kehidupan dikecualikan dari peruntukan Rang Ahli Yang Berhormat pernah juga Undang-undang tni. menandatangani kontrak bagi perkara- perkara yang tertentu. Irwois bukanlah Ada di antara Ahli-ahli Yang merupakan satu kontrak. Oleh itu, secara Berhormat mempersoalkan kenapa Rang ringkas, kontrak jualan langsung Undang-undang ini mengecualikan hendaklah secara bertulis mengandungi penjualan insurans dan insurans semula tempoh bertenang selama 10 hari dan dari pemakatan Akta ini. Ini adalah ditandatangani oteh kedua-dua pihak kerana insurans dan kaedah mengenai penjual dan pembeli. Kontrak ini insurans semula telah diperuntukkan di juga mesti mengandungi buiir-butir bawah Akta Insurans 1963. mengenai perihal barang atau perkhidmatan yang diberi masa, lempaldan cara- Tuan Yang di-Pertua, Ahli-ahli Yang cara bayaran. Inilah penjelasan saya Berhormat dari Kok Lanas dan Alor berkenaan kontrak yang diminta oleh Setar membangkitkan kedudukan Rang Ahli Yang Berhormat dari Kepong Undang-undang ini dengan Akta Sewa- sebentar tadi. 6251 20 OKTOBER 1992 6252

Tuan Yang di-Pertua, Ahli Yang Tuan Yang di-Pertua, sama ada Berhormat dari Nilam Puri amat Menteri, Timbalan Menteri dan bimbang dengan kegiatan jualan sistem Setiausaha Parlimen patut merasmikan piramid. Adalah menjadi hasrat satu upacara berkaitan dengan jualan Kerajaan melalui Kementerian langsung dan lainnya, saya fikir eloklah Perdagangan Dalam Negeri dan Hal ianya diserahkan kepada orang yang Ehwal Pengguna dan juga melalui berkenaan untuk menentukan sama ada penguatkuasaan Rang Undang-undang menerima ataupun tidak. Apa juga ini kelak agar kegiatan yang merugikan pandangan daripada Ahli Yang ini dibanteras sehabis-habisnya. Berhormat dari Kepong itu, kita Pegawai-pegawai Kementerian akan cuba sedaya upaya untuk menjalankan ambil perhatian dan kalau ada tindakan susulan dan mengambil kesempatan, kita akan jemput Ahli tindakan dari masa ke semasa. Kemen- Yang Berhormat untuk hadir bersama- terian akan mengadakan garispanduan sama. dan mengkaji dengan teliti skim pemasaran sesebuah syarikat sebelum (Tuan Yang di-Pertua mempengerusi- kita luluskan apa juga lesen di bawah kan Mesyuarat) Rang Undang-undang ini. Sekiranya terdapat syarikat yang bertukar menjadi Tuan Yang di-Pertua, sekianlah syarikat piramid setelah dilesenkan, sahaja yang dapat saya memaklumkan peruntukan di bawah seksyen 8 memberi berkenaan dengan teguran-teguran dan kuasa kepada pegawai pengawal untuk pandangan-pandangan yang telah membatalkan lesen yang telah dikeluarkan. Berasaskan seksyen 6, lesen yang diberikan dan saya memberi jaminan dikeluarkan boleh dikenakan beberapa agar perkara yang lain yang tidak sempat syarat, termasuk mengenai kualiti dan saya jawab, Kemenlerian akan memberi waranti. perhatian dengan teliti. Sekian, terima kasih. Ada Ahli-ahli Yang Berhormat membangkiikan persoalan kenapa diberikan kuasa kepada Menteri untuk Tuan Yang di-Pertua: Ahli-ahli mengecualikan beberapa kegiatan dari Yang Berhormat, sekarang saya Rang Undang-undang ini. Sebagai kemukakan masalah kepada Majlis bagi Kerajaan yang bertanggungjawab, yang diputuskan. Masatahnya ialah bahawa sentiasa memikirkan masalah bukan Rang Undang-undang ini dibacakan sahaja masalah orang ramai, tetapi juga kali yang kedua sekarang hendaklah masalah ahli-ahli perniagaan, sektor- disetujukan. sektor yang tertentu dalam negara kita ini supaya mereka juga akan dapat Masalah dikemuka bagi diputuskan, menjalankan kegiatan masing-masing dan disetujukan, tanpa banyak peraturan dan undang- undang, maka kuasa tersebut adalah Rang Undang-undang dibacakan kali perlu untuk membolehkan kegiatan yang kedua dan diserahkan kepada jualan langsung secara kecil-kecilan Dewan sebagai Jawatankuasa. seperti pemotong rumput, penjual sayur, penjual ikan dan lain dikecualikan dari peruntukan Rang Undang-undang ini. Dewan bersidang sebagai Jawatan- Pengecualian ini adalah dilaksanakan kuasa. tertakluk kepada syarat-syarat yang difikirkan patut asalkan kepentingan (Tuan Yang di-Pertua mempengerusi- pengguna tidak dijejaskan. kan Jawatankuasd) 6253 20 OKTOBER 1992 6254

Fasal I— Pindaan kepada Fasal l(3)(a) dan (b) dan Fasal baru l(3)(cj adalah untuk Dato' Haji Abu Hassan bin Haji memperuntukkan bahawa Akta yang Omar: Tuan Pengerusi, saya mohon dicadangkan tidak terpakai bagi kontrak mencadangkan bahawa Fasal 1 (3)(a), (b) takaful dan takaful semula. dan (c) dipinda seperti berikut: Fasal l(3)(a) Potong perkataan"dan"di Tuan Pengerusi: Ahli-ahli Yang hujung perenggan (3)(a). Berhormat, masalah ialah pindaan seperti yang bacakan tadi itu sekarang Fasal l(3)(b) Gantikan noktah di terbuka untuk dibahas. hujung perenggan (3)(b) dengan koma bernoktah Pindaan dikemuka bagi diputuskan, dan perkataan "dan". dan disetujukan.

Fasal 1(3) Masukkan, selepas sahaja Fasal 1 seperti mana dipinda di- perenggan (3)(b)t pereng- perintahkan jadi sebahagian daripada gan baru (c) yang berikut: Rang Undang-undang. "(c) bagi apa-apa kontrak takaful dan Fasal 2 hingga 6 diperintahkan jadi takaful semula sebahagian daripada Rang Undang- yang dikeluarkan undang. oleh seseorang pengendali takaful Fasal 7— yang didaftarkan Akta312. di bawah Akta Dato' Haji Abu Hassan bin Haji Takaful 1984. ". Omar: Tuan Pengerusi, saya mohon mencadangkan bahawa Fasal 7(1) (Translatton) dipinda seperti berikut: Clause \(3)(a) Delete the word "and" Pasal 7(1) Masukkan, selepas sahaja at ihe end of paragraph perkataan-perkataan "yang (3)(a) diasaskan", perkataan- Clause \(3)(b) Substitute the full siop perkataan, "pada apa-apa at the end of paragraph lakat,". (3)(b) wiih a semi- colon and the word (Translation) "and". Clause 7(1) Insert, immediately after Clause 1(3) Inseri, immediatcly the words "which is after paragraph (a)(b), based", the words, "to the following new any extenl,". paragraph (c): Pindaan kepada Fasal 7(1) adalah "(c) to any contract untuk menjelaskan bahawa suatu lesen of takaful and untuk menjalankan suatu perniagaan r e -1 a k a f u 1 jualan langsung tidak boleh diberikan issued by a kepada mana-mana orang selagi faedah takaCul opera- kewangan yang hendak diperolehi lor registered adalah bergantung, kepada apa-apa undcr the Taka- takat, kepada pengambilan peserta Ac,3n. ful Act 1984.". baru. 6255 20 OKTOBER 1992 6256

Tuan Pengerusi: Ahli-ahli Yang (Translatton) Berhormat, masalah ialah pindaan seperti yang telah dicadangkan itu Clause26(l) Substitute subsection sekarang terbuka untuk dibahas. (1) with the following: "(1) Apurchaserwho Pindaan dikemuka bagi diputuskan, has entered inio a con- dan disetujukan. tract in respectof a direct sale may rescind the Fasal 7 seperti mana dipinda contract by serving on diperintahkan jadi sebahagian daripada the vendor a notice in Rang Undang-undang. such form as may be prescribed at any time Fasal 8 hingga 25 diperintahkan jadi before the expiry of the sebahagian daripada Rang Undang- cooling-off period indi- undang. cating his intention to rescind or withdraw Fasal 26— from ihe contraci.".

Dato' Haji Abu Hassan bin Haji Clause 26(2) Delete the word "A. R. " Omar: Tuan Pengerusi, saya mohon appearing before the mencadangkan bahawa Fasal 26(1), (2) words "registered post". dan (3) dipinda seperti berikut: Clause 26(3) Siibstitute the words "at the time when it reaches Fasal 26(1) Gantikan subseksyen (1) the address specified in dengan yang berikut: the contract" with the "(1) Seseorang pembeli words "on ihe expiry of yang telah membuat Ihree days from the date kontrak berkenaan dengan it is posted". suatujualan langsung boleh menamalkan kontrak itu Pindaan kepada Fasal 26(1) adalah dengan menyampaikan untuk menjelaskan bahawa notis untuk kepada penjual notis dalam menamatkan atau menarik diri daripada bentuk yang ditetapkan kontrak mestilah disampaikan kepada pada bila-bila masa se- penjual sebelum habisnya tempoh belum habisnya tempoh bertenang. bertenang yang menyatakan niatnya untuk mena- Pindaan kepada Fasal 26(2) adalah matkan atau menarik diri untuk menghapuskan keperluan unluk daripada kontrak itu.". menyampaikan notis penamatan melalui pos berdaftar akuan terima kerana Fasal 26(2) Potong perkataan- perkhidmatan ini tidak disediakan perkataan "akuan terima" yang terdapat di tiap-tiap bandar. selepas sahaja perkataan- perkataan "pos berdaftar". Pindaan kepada Fasal 26(3) adalah untuk menyifatkan notis penamatan Fasal 26(3) Gantikan perkataan- telah disampaikan kepada penjual perkataan "pada masa notis itu tiba di apabila habisnya tempoh liga hari dari alamat yang dinyatakan dalam konlrak tarikh notis itu diposkan supaya dapat itu" dengan perkataan-perkataan dielakkan kelidaktentuan dalam "apabila habisnya tempoh tiga hari dari mengetahui bila notis itu sampai kepada tarikh notis itu diposkan". penjual. 6257 20 OKTOBER 1992 6258

Tuan Pengerusi: Ahli-ahli Yang Tuan Pengerusi: Perkara ini tidak Berhormat, masalah ialah pindaan boleh dibincangkan di dalam Jawatan- seperti yang dicadangkan itu terbuka kuasa sebegini. Hanya dibuat pindaan untuk dibahas. yang berasingan. Ahli-ahli Yang Berhormat, masalah 4.16 ptg. ialah pindaan-pindaan seperti yang dicadangkan itu hendaklah disetujukan. Dr. Tan Seng Giaw (Kepong): Tuan Pengerusi, memang pindaan yang Pindaan dikemuka bagi diputuskan, keduanya iaitu Fasal 26(2) adalah wajar dan disetujukan. oleh kerana ada setengah-setengah Fasal 26 scperti mana dipinda tempat tidak mempunyai kemudahan diperintahkan jadi sebahagian daripada seperti itu. Walau bagaimanapun, saya Rang Undang-undang. nampak ini mungkin boleh ditafsirkan sebagai berat sebelah, berat kepada Fasal-fasal 27 Mngga 44— pengguna sahaja letapi tidak memelihara kepentingan penjual tulen. Jadi, ini ada Tuan Haji Sukri bin Haji dua aspek iaitu satu aspek penipuan ke Mohamed: Tuan Pengerusi, dalam atas pengguna dan satu aspek lagi ialah peringkat Jawatankuasa ini saya berhajat pengguna yang melakukan kesalahan untuk membangkitkan seksyen 40 (1) dan menjejaskan kepentingan penjual yang memberi kuasa kepada Pengawal yang tulen, Setakat ini saya nampak tidak dan Timbalan Pengawal untuk meng- cukup peruntukan untuk menjaga kompaun mana-mana kesalahan yang kepentingan penjual yang tulen. berlaku di bawah Akta ini atau peraturan- peraturan Lain yang dibuat berikutan dengannya. Seksyen 40 (1) menyebut Tuan Pengerusi: Yang Berhormat, seperti berikut: minta apa? "(1) Pengawal atau Timbalan Pengawal boleh mengkompaun Dr. Tan Seng Giaw: Itulah satu apa-apa kesalahan di bawah peruntukan atau beberapa peruntukan Akta ini atau peraturan- untuk menjaga penjual-penjual yang peraturan yang ditetapkan tulen. Jadi, ini memang saya mengalu- sebagai kesalahan boleh alukan untuk memelihara kepentingan kompaun dengan menerima daripada orang yang semuna- pengguna-pengguna. Tetapi perniagaan sabahnya disyaki telah melaku- ini ada dua aspek, penjual dan pembeli. kan kesalahan itu sejumlah Tetapi kita mesti juga menjaga pembeli. wang yang tidak lebih melebihi amaun yang ditetapkan". Tuan Pengerusi: Yang Berhormat Kalau kita melihat kepada berucap di atas dasar itu. Kita sekarang peruntukan-peruntukan mengenai di atas pindaan sahaja. kesalahan di bawah Rang Undang- undang yang dicadangkan ini, jumlah Dr. Tan Seng Giaw: Saya faham itu hukuman denda yang dikenakan adalah pindaan dan saya bersetuju dengan satu terlalu tinggi. Misalannya seksyen 4(2) pindaan mengenai yang kedua letapi menyebut bahawa: saya cuma hendak mencadangkan "(2) Mana-mana orang yang supaya memasukkan percnggan dua melanggar subseksyen (1) untuk memelihara pembeli juga. adalah melakukan kesalahan 6259 20 OKTOBER 1992 6260

dan, apabila disabitkan, berat iaitu sehingga $500,000. Kita boleh— bayangkan bagaimana suatu kesatahan (a) jika orang itu ialah suatu di bawah seksyen 4, misalnya, dan pertubuhan perbadanan, Pengawal atau Timbalan Pengawal didenda tidak melebihi diberi kuasa untuk mengkompaunkan dua ratus lima puluh ribu kesalahan itu. Jadi, seolah-olah suatu ringgit dan, bagi kesa- keadaan terbuka akan mendedahkan lahan kali yang kedua atau kepada penyalahgunaan kuasa oleh yang berikulnya, didenda Pengawal dan Timbalan Pengawal yang tidak melebihi lima ratus akan dilantik di bawah Akta tersebut. ribu ringgit;" Apa yang hendak saya cadangkan Apa yang saya hendak bangkitkan ialah hanya bagi kesalahan-kesalahan di sini ialah kuasa yang diberikan kepada tertentu sahaja. Yang terdapat di bawah pengawal dan timbalan pengawal untuk mengkompaun, mengkompaun bukan Akta ini, yang hanya membawa sahaja kepada beberapa kesalahan icrhad hukuman minimum sahaja yang tetapi sebarang apa-apa kesalahan Pengawal dan Timbalan Pengawal patut di bawah Akta ini. Bermaknanya dengan dibenarkan untuk mengkompaunkan kata lain, daripada lafsiran yang dapat kesalahan tersebut. Mana-mana saya lihat pada seksyen 40(1), semua kesalahan lain hendaklah didakwa di kesalahan-kesalahan di bawah Akta mahkamah dan kita patut scrahkannya ini boleh dikompaunkan. Sebarang kepada pihak mahkamah untuk kcsalahan yang berlaku termasuklah mengenakan hukuman. Cadangan ini peruntukan kesalahan di bawah pertama sckali ialah untuk mengelakkan Seksyen 4. penyalahgunaan kuasa oleh Pengawal dan Timbalan Pengawal yang mungkin Apa yang saya hendak hujahkan di akan berlaku selepas daripada sini, Tuan Pengerusi, ialah Pengawal perlaksanaan ini. Terima kasih, Tuan alau Timbalan Pengawal ialah seorang kakitangan Kerajaan, iaitu pihak Pengerusi. pentadbiran. Pihak pentadbiran diberi Tuan Pengerusi: Yang Berhormat, kuasa yang begitu luas untuk meng- saya rasa Yang Berhormat berucap kompaun satu kesalahan yang pada berkenaan dengan dasar itu. Kita keadaan biasa boleh membawa hukuman sampai $500,000 bagi kesalahan kedua sekarang dalam Jawatankuasa. Jawatan- dan $250,000 bagi kesalahan pertama. kuasa hanya boleh meminda butir- Sepertimana yang kita tahu, dalam buiirnya sahaja seperti daripada "lima" sistem negara kita, kuasa menghukum kepada "enam" dan sebagainya. Apabila orang ini ialah lerletak kepada kita hendak pinda kepada dasar- mahkamah dan jika kita memberi kuasa dasarnya, samada dia berhak menerima yang terlalu luas kepada Pengawal dan kompaun sebanyak mana, daripada Timbalan Pengawal, sudah tentu scolah- mana, daripada siapa, berapa banyak olah kita memindahkan kuasa yang amaun dia itu, maka Uu adalah mahkamah atau kuasa judiciary, dengan dasar yang sepatutnya diucapkan pada izin, untuk mendenda mana-mana orang peringkat Bacaan Kali Yang Kedua. kepada pihak Eksekutif. Pihak Eksekutif tidak patut diberi kuasa yang begitu Tuan Haji Sukri bin Haji besar, yang begitu luas sehingga untuk Mohamed: Tuan Pengerusi, jika demi- mengkompaun apa-apa kesalahan, kian pindaan yang hendak saya tambah-tambah lagi, memandangkan cadangkan kepada Seksyen 40(1) ialah: bahawa hukuman atau penalty yang "Pengawal dan Timbalan Pengawal dikenakan di bawah Akta ini ialah terlalu boleh mengkompaun kesalahan- 6261 20 OKTOBER 1992 6262 kesalahan tertentu yang diwartakan dan dalam menelapkan peraturan, tidak tetapi tidak semua kesalahan di bawah munasabah kepada saya dan Kerajaan Akta ini. " untuk menetapkan sampai seorang pegawai boleh kompaun $250,000 Tuan Pengerusi : Kalau Yang ataupun $500,000. Jadi saya harap Ahli Berhormat hendak meminda, minta Yang Berhormat faham berkenaan pindaan. dengan perkara ini.

Tuan Haji Sukri bin Haji Tuan Haji Sukri bin Haji Mohamed: Tidak, saya cadangkan Mohamed : Tuan Pengerusi, saya faham kepada Yang Berhormat Menteri. semua itu, barangkali takut Yang Berhormat Menteri tidak faham dengan Tuan Pengerusi: Kenalah maksud saya tadi. Cuba kita baca mengemukakan satu notis. Seksyen 40(1) secara detail yang berbunyi: Tuan Haji Sukri bin Haji "Pengawal atau Timbalan Pengawal Mohamed: Sudah tentu. boleh mengkompaun apa-apa kesalahan di bawah Akta ini atau Tuan Pengerusi: Kena notis dulu ya. peraturan-peraturan yang ditetapkan sebagai kesalahan boleh kompaun Tuan Haji Sukri bin Haji dcngan mencrima daripada orang Mohamed: Saya minta pandangan yang semunasabahnya disyaki telah daripada Yang Berhormat Mentcri. mclakukan kesalahan itu sejumlah wang yang tidak melebihi amaun yang Tuan Pengerusi : Minta pandangan ditetapkan". tidak mengapa. Memang amaun itu akan ditetapkan Dato' Haji Abu Hassan bin Haji oleh peraturan yang akan dibuat, katakan Omar: Tuan Pengerusi, yang periama saya ingin menjelaskan iaitu pegawai- $2,000-$5,000, tetapi soalnya sekarang, pegawai yang akan dilantik menjadi katakan kesalahan di bawah Seksyen 40(1), hukumannya $500,000. Munasa- Pengawal ataupun Timbalan Pcngawal bahkah bagi seorang Pengawal hendak adalah terdiri daripada Pegawai- mengkompaun kesalahan itu dengan pegawai Kanan Kerajaan yang mempunyai pengalaman dan juga yang $2,000-$5,000. Ihilah penyalahgunaan sentiasa bertimbang rasa dalam urusan kuasa yang saya maksudkan tadi. Walhal Kerajaan dan juga urusan untuk kita kalau dia dibawa ke mahkamah, dia mengimbangkan perdagangan dalam boleh dihukum dengan denda sampai negeri dan juga bagi kepentingan sebanyak $500,000. Tetapi apabila pcraturan yang dibuat di bawah Akta ini pengguna. Itu yang pcrtama. menetapkan kuasanya hanya $5,000, jadi Yang kedua, suka saya menyatakan bezanya luas daripada $5',000 sampai iaitu mungkin Ahli Yang Berhormat $500,000. Kalau dia hendak menolong silap memahami Rang Undang-undang orang, hendak menolong rakan-rakan, ini, iailu amaun yang dimaksudkan di misalannya, dia kelaskan kes itu, "Okay, sini bukanlah amaun yang maksimum sekarang saya kompaun dengan $5,000 yang disebutkan dalam Rang Undang- di bawah kuasa saya. ' Padahal di dalam undang ini, tetapi memberi kuasa kcpada keadaan biasa, hukumannya ialah pcgawai yang bcrkenaan untuk $500,000 - bezanyaTuan Pengerusi ialah mengkompaun dengan angka ataupun terlalu luas. Inilah yang saya maksudkan dengan amaun yang akan saya tetapkan penyalahgunaan kuasa yang akan melalui peraturan. Kita akan membual berlaku nanti. Itu maksud saya tadi. peraturan berkaitan dengan perkara ini Terima kasih, Tuan Pengerusi. 6263 20 OKTOBER 1992 6264

Dato' Haji Abu Hassan bin Haji bilangan pemilih telah bertambah dari Omar: Tuan Pengerusi, saya faham apa tahun ke setahun. Mengikut Daftar yang dimaksudkan oleh Ahli Yang Pemilih yang disahkan olch Suruhanjaya Berhormat itu. Tidak semua kesalahan di Pilihanraya pada 24 Jun 1992 bagi bawah Rang Undang-undang ini dibcri negeri-negeri di Semenanjung dan 3 kuasa kepada Pegawai untuk meng- Julai 1992 bagi negeri Sabah dan kompaun. Ada kesalahan-kesalahan Labuan, jumlah pemilih ini tidak yang kecil bolch kita buat demikian. Jadi lermasuk Sarawak, telah meningkat saya harap Ahli Yang Berhormat tidak kepada 7,306,087 orang. ragu akan kewibawaan Kementerian dan juga Kerajaan. Terima kasih. Untuk makluman Ahli-ahli Yang Berhormat, jumlah pemilih bagi seluruh Fasal-fasal 27 sehingga 44 negara ialah 8,058,047 orang. Ini diperintahkan jadi sebahagian daripada bermakna sejak tahun 1984 bilangan Rang Undang-undang. pemilih bagi negeri-negeri di Semenanjung dan Sabah telah Rang Undang-undang dilaporkan meningkat kepada 1,708,015 orang. dengan pindaan: dibacakan kali yang Peningkatan jumlah pemilih seluruh ketiga dan diluluskan. negara ialah 1,852,143. Dengan penambahan ini bermakna bilangan pemilih bagi negeri-negeri di RANG UNDANG-UNDANG Semenanjung dan Sabah telah PERLEMBAGAAN (PINDAAN) bertambah kira-kira 31% sejak tahun 1984. Dengan pertambahan jumlah Bacaan Kali Yang Kedua bilangan pemilih yang besar itu, maka pcrlu juga dipertimbangkan soal 4.30 ptg. pertambahan kepada Bahagian- bahagian Pilihanraya Parlimen dan juga Menteri di Jabatan Perdana Negeri supaya beban pertambahan Menteri dan Menteri Undang-undang pcmilih itu dapat dibahagikan semula (Dato' Syed Hamid bin Syed Jaafar mengikut prinsip-prinsip yang Albar): Tuan Yang di-Pertua, saya ditetapkan oleh Perlembagaan mohon mencadangkan supaya satu Rang Persekutuan. Sungguhpun jumlah Undang-undang bernama suatu Akta pemilih telah bertambah sejak tahun untuk meminda Perlembagaan 1984 sebanyak 31% bagi negeri-negeri Persekutuan dibaca kali kedua sekarang. di Semenanjung dan Sabah, ini tidaklah bermakna bahawa jumlah Bahagian- Tuan Yang di-Pertua, pindaan- bahagian Pilihanraya Parlimen dan pindaan yang dicadangkan kepada Negeri harus juga bertambah mengikut Perlembagaan Persekutuan ialah Perkara pertambahan jumlah pemilih itu. Jika ini 46 dan 65, Pindaan kepada Perkara 46 dilakukan juga maka jumlah Ahli-ahli Perlembagaan Persekutuan adalah Parlimen dan Ahli-ahli Dewan bertujuan menambah bilangan kerusi Undangan Negeri akan bertambah besar Dewan Rakyal. Kali terakhir pindaan dan akan menambahkan lagi beban dibuat kepada bilangan kerusi Dewan kewangan Kerajaan Persekutuan dan Rakyat ialah dalam tahun 1985. Untuk Kerajaan-kerajaan Negeri. makluman Ahli-ahli Yang Berhormat, pada masa ulangkaji dan persempadanan Tuan Yang di-Pertua, dengan semula Bahagian-bahagian Pilihanraya mengambil kira perkara-perkara yang Parlimen dan Negeri bagi negeri-negeri lelah saya nyatakan sebentar tadi serta di Semenanjung dan Sabah yang terakhir pentingnya mewujudkan satu sistem iaitudalam tahun 1984,bilangan pemilih perwakilan yang saksama dan ialah seramai 5,598,672 orang. Sejak itu berpatutan, adatah dicadangkan supaya 6265 20 OKTOBER 1992 6266

peruntukan Perkara 46 dipinda untuk purata pemilih Parlimen untuk menambah bilangan kerusi di Dewan ini keseluruhan negeri hanyalah 28,563 dari 180 kepada 192 kerusi. Dalam orang sahaja. Angka ini adalah terlalu cadangan pindaan Perlembagaan ini, rendah jikadibandingkan dengan negeri- bilangan kerusi negeri Sarawak tidak negen lain yang purata pemilih bagi terlibat kerana tindakan persempadanan satu-satu kawasan Parlimen ialah semula kawasan pilihanraya negeri 46,447. Memandangkan terdapatnya Sarawak telahpun dilaksanakan dalam kemajuan dalam bidang perhubungan tahun 1987 dan Perlembagaan dan pengangkutan di Sabah sejak 8 tahun Persekutuan tidak mengizinkan yang lepas, maka adalah perlu purata persempadanan semula dibuat sebelum pemilih Parlimen bagi Sabah genap 8 tahun. diimbangkan dengan lain-lain negeri supaya ianya tidak terlalu jauh berbeza. Tuan Yang di-Perlua, tambahan 12 kerusi yang dicadangkan mengikut Tuan Yang di-Pertua, mengikut negeri-negeri adalah seperii berikut: Perlembagaan Persekutuan, Parlimen Johor 2 kerusi berkuasa mencntukan bilangan kerusi Kedah 1 Dewan Rakyat untuk tiap-tiap negeri. Penentuan scmpadan kawasan-kawasan Kelantan I pilihanraya akan dibuat oleh Suruhan- Pahang 1 jaya Pilihanraya setelah pindaan Selangor 3 „ mengenai bilangan kcrusi diluluskan oleh Parlimen. Urusan kajian bagi Wilayah Persekutuan 3 menemukan sempadan pilihanraya oleh Perlis 1 Suruhanjaya Pilihanraya hanya boleh dibuat selepas 8 tahun sesudah urusan Sungguhpun negeri-negeri Melaka, kajian lerakhir dan ianya perlu Negcri Sembilan, Pulau Pinang, Perak, diselesaikan dalam tempoh 2 tahun Terengganu dan Sabah tidak mendapat setelah dimulakan. Kajian terakhir yang tambahan kerusi Parlimen, ini bukanlah dilakukan oleh Suruhanjaya Pilihanraya bermakna negeri-negeri ini tidak akan ialah 8 Ncwember 1984. Sesuai dengan terlibat dalam urusan persempadanan pertambahan kerusi ini maka perlulah pada kali ini. Suruhanjaya Pilihanraya Suruhanjaya Pilihanraya melaksanakan akan mengubahsuaikan sempadan bagi tugasnya untuk mempersempadankan semua negeri-negeri di Semenanjung semula bahagian-bahagian pilihanraya dan Sabah berpandukan kepada prinsip- mengikut jumlah kerusi yang dinyatakan prinsip yang telah ditetapkan oleh di bawah Perkara 46 Perlembagaan Perlembagaan Persekutuan sama ada Persekutuan. Jika pilihanraya umum ianya terlibat dengan tambahan kerusi yang akan datang diadakan selepas Parlimen ataupun tidak. persempadanan itu selesai, maka kawasan-kawasan baru akan digunakan Untuk makluman Ahli-ahli Yang bagi pilihanraya umum tersebut. Jika Berhormat, tambahan kerusi bagi negeri- scsuatu pilihanraya kecil perlu diadakan negeri Melaka, Negeri Sembilan, Pulau sebelum pilihanraya umum akan dalang, Pinang, Perak, Terengganu dan Sabah kawasan-kawasan yang sedia ada akan tidak dibuat oleh kerana Kerajaan digunakan. berpcndapal jumlah kerusi yang sedia ada bagi negeri-negeri berkenaan Tuan Yang di-Pertua, jika tambahan sudahpun memadai. Negeri Sabah kerusi diluluskan maka dijangkakan misalnya, walaupun penambahan bahagian-bahagian pilihanraya yang pemilih dari tahun 1984 hingga 1992 didapati sangat luas dan membawa didapati bcrtambah hampir 60% tetapi kesulitan serta kesukaran kepada wakil- 6267 20 OKTOBER 1992 6268

wakil rakyat untuk melawat dan dari kalangan mereka yang menjadi ahli mendekati rakyat dapat dijadikan lebih Perkhidmatan Awam Am Persekutuan, kecil dengan bilangan pemilih yang dan peruntukan baru ini mendedahkan berpatutan. Begitu juga bahagian- seseorang yang dilantik itu dibenarkan bahagian pilihanraya yang kecil tetapi memegang jawatan-jawatan tersebut mempunyai bilangan pemilih terlampau sehingga mencapai umur 55 tahun, ramai, boleh dikurangkan bitangan kecuali jika seseorang yang dilantik itu pemilihnya setelah dipersempadankan meletakkan jawatan yang lebih awal semula. ataupun ditukarkan ke jawatan lain.

Dengan keterangan-keterangan yang Tujuan pindaan ini juga ialah untuk saya berikan itu, saya kira Ahli-ahli membubarkan Perkhidmatan Parlimen Yang Berhormat tidak akan ragu-ragu yang ditubuhkan melalui Seksyen 3 Akta bahkan akan memberi sokongan Perkhidmatan Parlimen 1963, Jawatan- sepenuhnya atas cadangan menambah 12 jawatan Setiausaha ini berserta dengan kerusi Dewan Rakyat keseluruhan kakitangan-kakitangan Parlimen yang kepada 192 untuk membolehkan lain mcrupakan kakitangan sokongan Suruhanjaya Pilihanraya menjalankan iaitu support staff bagi mclicinkan ulangkaji dan persempadanan semula pentadbiran urusan-urusan Parlimen. bahagian-bahagian pilihanraya setelah tiba masanya kelak. Adalah dijangka lebih wajar mereka yang hendak dilantik ke jawatan Tuan Yang di-Pertua, Kerajaan juga Setiausaha-Setiausaha Dewan Negara mcncadangkan supaya Perkara 65 dan Dewan Rakyat itu serta kakitangan- Perlembagaan Persekutuan dipinda. kakitangan yang berkhidmat di dalam Perkara 65 Perlembagaan Persekutuan Perkhidmatan Parlimen dipilih dari memperuntukkan berkenaan jawatan- antara mercka yang menjadi ahli-ahli jawatan Setiausaha-Setiausaha Dewan Perkhidmatan Awam Persekutuan. Ini Negara dan Dewan Rakyat. Mengikut akan membolehkan mereka yang peruntukan yang sedia ada itu, berpengalaman dilantik ke jawatan- Seliausaha-Setiausaha Dewan Negara jawatan yang akan meningkatkan lagi dan Dewan Rakyat dilantik oleh Yang prestasi Perkhidmatan Sokongan bagi di-Pertuan Agong dan dibenarkan urusan-urusan Parlimen. Walau bagai- memegang jawatan sehingga mencapai manapun untuk mempastikan supaya umur 60 tahun ataupun sehingga mana- mereka yang memegang jawatan- mana umur yang ditetapkan oleh jawatan Setiausaha-Setiausaha Dewan Perlembagaan Persekutuan mengikut Negara dan Dewan Rakyat tidak akan undang-undang, kecuali Setiausaha- terjejas kedudukan mereka dari segi Setiausaha tersebut sendiri meletakkan emolumen, syarat-syarat dan terma- jawatan. terma perkhidmatan mereka yang sedang menjawat jawatan-jawatan lersebut Peruntukan sekarang tidak meng- adalah dibenarkan terus memegang halang Yang di-Pertuan Agong melantik jawatan-jawatan itu sehingga tamat mereka yang menjadi ahli Perkhidmatan perkhidmatannya mengikut peruntukan Awam memegang jawatan Setiausaha yang sedia ada. Dewan Negara dan Setiausaha Dewan Rakyat itu. Di samping itu juga, sebagaimana diperuntukkan sekarang, mereka tidak Pindaan yang dicadangkan sekarang boleh dikeluarkan daripada jawatan adalah bagi tujuan memperuntukkan masing-masing kecuali mengikut tata- perlantikan Setiausaha-Setiausaha cara yang disediakan sekarang iaitu Dewan Negara dan Dewan Rakyat dibuat dengan representation, dengan izin, 6269 20 OKTOBER 1992 6270

seperti yang diperuntukkan di dalam kebaikan. Di antara kebaikan-kebaikan Perkara 125(3) Perlembagaan yang dimaksudkan itu ialah peluang Persekutuan. Ini bermakna peruntukan kemajuan kerjaya yang lebih luas yang baru mengenai perlanttkan kepada terutamanya dari segi kenaikan pangkat, jawatan Setiausaha-Setiausaha Dewan penempatan dan pertukaran pegawai- Ncgara dan Dewan Rakyat itu akan pegawai akan bertambah baik kerana terpakai bagi mereka yang akan dilantik adanya kumpulan pegawai yang ramai sclepas tamatnya perkhidmatan mereka dengan pengalaman-pengalaman kerja yang menjawat jawatan itu sekarang. yang luas dan bcrbagai. Tuan Yang di-Pertua, dengan Penempatan boleh dilaksanakan terbubarnya Perkhidmatan Parlimen itu mengikut kecenderungan dan kelak, Perkara 65(4) dan (5) tidak lagi pcngalaman seseorang pegawai dan terpakai, dcngan itu terbatal. perancangan ienaga manusia dan latihan dalam perkhidmatan dapat dipertim- Clause 7 di dalam Rang Undang- bangkan melalui perancangan secara undang Perlembagaan Persekutuan bcrpusat. (Pindaan) 1992 ilu juga berhubung dengan cadangan untuk membubarkan Tuan Yang di-Pertua, dengan Perkhidmatan Parlimen yang scdia ada pcnjelasan-penjelasan ini, saya kira Ahli itu. Yang Berhormat akan memberi sokongan atas cadangan meminda Apabila berkuatkuasanya Rang Perkara 65 Pcrlembagaan Persekutuan Undang-undang ini kelak, seliap seperti yang telah saya huraikan sebentar kakitangan yang berkhidmat dengan tadi. Perkhidmalan Parlimen yang belum mencapai umur 55 tahun dan membuat Tuan Yang di-Pertua, dengan ini saya option untuk diserapkan ke dalam mohon mencadangkan. Perkhidmatan Awam Pcrsekutuan akan menjadi ahli-ahli Pcrkhidmatan tersebut Menteri Pendidikan (Datuk Amar dan semua lerma-terma dan syarat- Dr Haji Sulaiman bin Haji Daud): syarat pcrkhidmatan tcrsebut akan Tuan Yang di-Pertua, saya mohon terpakai bagi mereka. Walau bagaimana- mcnyokong. pun, syarat-syarat dan tcrma-terma yang hendak dipakai bagi mcrcka hcndaklah Tuan Yang di-Pertua: Ahli-ahli tidak kurang dari apa yang mereka Yang Berhormat, masalah di hadapan nikmati sckarang. Majlis ialah Suatu Akta untuk meminda Kakitangan Perkhidmatan Parlimen Pcrlembagaan Pcrsekutuan dibaca kali yang tidak discrapkan ke dalam yang kcdua sekarang dan terbuka untuk Perkhidmatan Awam Persekutuan boleh, dibahas. Ya, Bayan Baru. oleh kerana ia telah mencapai umur 55 tahun atau tidak mcmbuat pilihan untuk 4.44 ptg. discrapkan ke dalam Perkhidmatan Awam Am Persekutuan, dan akan terus Tuan Ahmad bin Nor (Bayan berkhidmaldengan Parlimen atas syarat- Baru): Tuan Yang di-Pertua, kita akan syarat dan terma-terma yang tidak membincang atau membahas satu Rang kurang daripada apa yang mereka Undang-undang yang begitu penting, perolehi sekarang. yang mclibatkan penambahan kepada kawasan-kawasan pilihanraya mengikut Tuan Yang di-Pertua, dari segi Perkara 46 dan Perkara 65 dan Perkara perkhidmatan dan perjawatan pula, 132 yang melibatkan Perlembagaan Kerajaan bcrpendapat bahawa pindaan Persekutuan bersabit dengan kedudukan ini boleh mendatangkan beberapa Pcrkhidmatan Parlimcn. 6271 20 OKTOBER 1992 6272

Sebelum itu, saya ingin merakamkan Kerajaan bercadang untuk menambah- perasaan kesal saya, Tuan Yang di- kan 12 kerusi lagi. Mengikut amalan Periua, kerana Rang Undang-undang biasa, kalau katalah Suruhanjaya yang begitu penting telahpun Pilihanraya membuat kajian antara 8 dibentangkan buat bacaan kali yang tahun ke 10 tahun selepas kajian yang pertama semalam dan hari ini hendak sebelum itu, mengapakah kajian dibuat dibincang. (Tepuk) Perkara yang pada awal tahun ini oleh Suruhanjaya seumpama ini amat penting dan ia Pilihanraya sepertimana yang diheboh- memerlukan bagi semua Wakil-wakil kan yang mana tempohnya belum sampai Rakyat untuk mengkaji dan membuat 8 tahun lagi? beberapa rujukan sebelum perkara ini dibincang di dalam Parlimen. Peluang Kalau kawasan pilihanraya yang ini tidak diberi dan saya berasa Menteri dahulu sebanyak 180 kerusi diluluskan yang bertanggungjawab begitu tergesa- pada tahun 1985 oleh Duli Yang Maha gesa hendak membentangkan Rang Mulia Seri Paduka Baginda Yang di- Undang-undang ini dan mungkin ada Pertuan Agong, mengapakah Suruhan- muslihatnya. jaya Pilihanraya boleh membuat kajian pada awal tahun ini yang mana Tuan Yang di-Pertua, berhubung sepatutnya dibuat pada tahun 1993, dan dengan cadangan untuk menambahkan sekarang Kerajaan pula membuat satu kawasan Parlimen daripada 180 kepada cadangan seolah-olah Kerajaan sendiri 192, saya pun tidak faham bagaimanakah telah membuat kajian semula secara kajian awal dibuat bagi menentukan yang lain dan kononnya untuk memberi negeri-negeri yang terlibat diberi peluang kepada Suruhanjaya Pilihanraya pertambahan mengikut pengubahsuaian kemudiannya untuk membuat kajian persempadanan, dan kita lihat ada menambahkan seperti yang dicadangkan negeri-negeri yang perlu juga diberi itu dengan 12 kerusi lagi? Ini satu peluang untuk membuat penambahan keadaan yang pelik, yang anih. Jadi saya kawasan-kawasan Parlimen tetapi Udak kira seolah-olahnya selama ini kita dibuat. menaruh harapan dan kepercayaan bahawa . Suruhanjaya Pilihanraya itu mempunyai kebebasan dalam Saya rasa tindakan ini seolah-olah menentukan bilangan kawasan-kawasan mengenepikan hak dan kebebasan pilihanraya, tetapi sekarang ini kita Suruhanjaya untuk membuat rekomen- sudah lihat bahawa kedudukan dasi-rekomendasi tertentu supaya Suruhanjaya Pilihanraya itu hanya Kerajaan dapat menentukan perubahan sebagai alat kepada Kerajaan Barisan ataupun penambahan kepada kawasan- Nasional. Ini amal jelas. kawasan Parlimen. Saya difahamkan perkara ini tidak pernah berlaku dahulu. Kemudian saya ingin memperiikai- Biasanya Suruhanjaya Pilihanraya akan kan kenapa Pulau Pinang satu negeri membuat kajian selepas setiap 8 kc 10 yang mana pertambahan pemilih tahun, dan satu rekomendasi akan dibuat memang begitu besar di semua kawasan. kepada Kerajaan untuk dibentangkan di Apakah cara yang ditentukan negeri Parlimen dan mendapat kelulusan seperti Pulau Pinang ini telah diper- Parlimen. timbangkan untuk memberi tambahan kepada kerusi Parlimen. Adakah Baru-baru ini, pada awal tahun ini Kerajaan Negeri tidak diberi satu kita dengar bahawa Suruhanjaya perbincangan ataupun mendapat Pilihanraya telah membuat satu kajian pandangan Kerajaan Negeri adakah semula untuk menambahkan kawasan Ketua Menteri Pulau Pinang, Yang Amat Parlimen tetapi tiba-tiba diam dan Berhormat Dr. Koh Tsu Koon tidak sekarang kita terdengar bahawa dibincang tentang buat penambahan 6273 20 OKTOBER 1992 6274 kawasan Parlimen di Pulau Pinang. yang dikutip di dalam negeri-negeri itu. Kalau Kerajaan Barisan Nasional Negeri Tetapi ini semua tidak dipertimbangkan Pulau Pinang tidak mahu penambahan malahan Kerajaan Pusat menggunakan kawasan Parlimen, kita dari DAP tidak Parlimen untuk mengawal dan boleh menerima pandangan ini. mengongkong Kerajaan-Kerajaan Negeri, lebih-lebih lagi kalau Kerajaan Saya rasa sama ada Kerajaan Negeri Negeri itu bukan di bawah Barisan tidak langsung mengambil tahu tentang Nasional. penambahan kawasan Parlimen ataupun Kerajaan Pusat tidak memberi peluang kepada Kerajaan Negeri yang dipimpin Tuan Yang di-Pertua, keadaan ini oleh Dr. Koh Tsu Koon untuk memberi amat memalukan dan kalau satu pandangan mereka.... perubahan tidak dibuat saya rasa rakyat akan lebih kehilangan kepercayaan, Beberapa Ahli: (Menyampuk) keyakinan terhadap sistem demokrasi yang diamalkan di negara ini. Kerajaan Tuan Yang di-Pertua: Yang akan hilang keyakinan kepada Berhormat-Yang Berhormat, beri Bayan kebebasan Suruhanjaya Pilihanraya. Baru berucap. Jangan ganggu dia. Dan saya rasa Kerajaan Barisan Nasional mahulah menerima hakikat ini. Tuan Ahmad bin Nor : Tuan Yang di-Pertua, kita harus faham dan sedar Tuan Yang di-Pertua, menyentuh bahawa ladi Yang Berhormat Menteri tentang cadangan pindaan Perlem- ada sebut tentang sistem Persekutuan bagaan Persekutuan berhubung dengan atau sistem Federation. Dalam sistem Perkara 65 dan 132 ini juga satu perkara Federation kila memerlukan perwakilan yang penting. Sepanjang pengetahuan yang seimbang, yang adil dari tiap-tiap saya, saya tidak tahu dari mana punca negeri. Begitu cara kita menjalankan cadangan ini timbul. Apakah sebabkalau pentadbiran Kerajaan Persekutuan. kita boleh adakan Akta Perkhidmatan Kalau kita lihat bahawa ada negeri yang Parlimen sejak tahun 1963 dan tidak mempunyai perwakilan yang lebih, ada pernah dipertikaikan oleh sesiapa, tiba- negeri yang dianak-tiri membcri tiba cadangan hendak memansuhkan perwakilan yang kurang di Parlimen, Akta Perkhidmatan Parlimen timbul? saya rasa ini satu keadaan yang tidak Kita tidak pcrnah dengar mana-mana adil. Kerajaan Pusat mempunyai tujuan dipertikaikan. Mengapa tiba-tiba membuatkan penambahan kawasan atau Perkara 65 dan 132 ini hendak dipinda? mempersempadankan semula kawasan- Apa yang saya boleh lihat secara bodoh, kawasan Parlimen ini tidak ada tujuan secara yang paling mudah; ini bermakna lain cuma hendak menambahkan kerusi- pcngambilanalih kuasa autonomi kerusi Barisan Nasional (Tepuk) Saya Parlimen! (Tepuk) Kita mahu satu memang merasai amat kesal tentang institusi Parlimen yang bebas, yang pindaan ataupun cadangan untuk dihormati, yang dikatakan institusi menambah kawasan Parlimen ini. demokrasi tertinggi di negara ini sekarang ini hendak diletak di bawah Tuan Yang di-Pertua, saya berharap Jabalan Perkhidmatan Awam (JPA). perkara ini dapat dikaji semula supaya (Tcpuk) Mana, ini sudah lagi karut! Kita semua negeri diberi hak mereka dengan hendak cari yang lagi baik, hendak seadil-adilnya. Apabila kita mencapai tambah kuatkan kedudukan Parlimen kemerdekaan dan mentadbirkan negara supaya dihormati dan disegani dan kita di bawah sistem Persekutuan, dihormati oleh semua rakyat, sekarang Kerajaan-Kerajaan Negeri telah hendak letak Setiausaha Dewan Negara menyerahkan berbagai hak mereka dan Setiausaha Dewan Rakyat termasuk bukan sahaja hak malahan hasil-hasil kakitangan anggota Perkhidmatan 6275 20 OKTOBER 1992 6276

Parlimen kononnya semua itu hendak ini sudah tentu bukan sahaja tidak dapat dicadang ataupun dilantik daripada sokongan daripada Ahli Parlimen Perkhidmatan Awam Am. Ini satu Pembangkang. Kalau ada Ahli Parlimen kedudukan yang amat aneh. Sepatutnya daripada Barisan Nasional sokong, Tuan Speaker mempertahankan mereka juga adalah orang yang sanggup kedaulatan Parlimen! (Tepuk) Saya pun menyerah autonomi Parlimen (Tepuk) hairan, siapakah punca membawa Tidak boleh diterima! cadangan kepada pindaan Perlembagaan Perkara 65 dan 132. Adakah masalah Seorang Ahli: Malu! dalam Parlimen sendiri yang kita tidak tahu? Adakah masalah antara Setiausaha Tuan Ahmad bin Nor: Jadi, kita Dewan Rakyat dan Sctiausaha Dewan janganlah lerpengaruh dengan rayuan Negara dan Tuan Speaker? Kita tidak dari Yang Berhormat Menteri tadi ini tahu. Sekarang saya hendak tahu. Tidak supaya semua Yang Berhormat-Yang ada siapa minta. Saya difahamkan dari Berhormat sokong. Tidak boleh sokong! anggota Perkhidmatan Parlimen sendiri, (Tepuk) mereka pun tidak mahu dipindahkan kepada Jabatan Perkhidmatan Awam, Tuan Yang di-Pertua, saya pun tidak tidak mahu. Tidak ada siapa pun yang mahu mengambil masa yang panjang, bersuara, Malahan mereka menganggap kita akan pergi lebih lanjut lagi, saya bahawa kedudukan mereka akan akan berbincang di bawah Jawatankuasa terancam. Sekarang pun ada antara nanti. Dan saya berharap kita semua mereka menganggap mereka bekerja menerima hakikat bahawa cadangan ini berhadapan dengan buaya. Besok bila tidak membawa manfaat kepada hantar ke Jabatan Perkhidmatan Awam Perkhidmatan Parlimen mahupun mereka akan bekerja di hadapan kepada kedudukan Parlimen sebagai harimau! Tidak ada yang akan institusi demokrasi yang tertinggi di mendatangkan faedah kepada anggota negara ini. Sekian, terima kasih. atau kakitangan Perkhidmatan Parlimen. Satu perkara yang tidak perlu dibawa, Tuan Yang di-Pertua: Parit Sulong. dibincang di dalam ini sekarang ini berbangkit. 4.48 ptg.

Saya rasa soal kebaikan daripada segi Tuan Ruhanie bin Haji Ahmad kebajikan, syarat-syarat perkhidmatan (Parit Sulong): Tuan Yang di-Pertua, di yang disebutkan oleh Yang Berhormat dalam membincangkan Rang Undang- Mentcri ladi ini soal kedua. Soal yang undang untuk meminda Perlembagaan penting sekarang ini autonomi Parlimen Persekutuan yang paling khusus untuk yang saya sebut awal tadi. Autonomi mempersempadankan semula kawasan- Parlimen akan hilang. Kita ini seolah- kawasan pilihanraya daripada 180 olah dikawal oleh Jabatan Perkhidmatan kepada 192 dan yang keduanya adalah Awam. Sebab Setiausaha Dewan, mengenai perkhidmatan kakitangan pekerja-pekerja sokongan yang disebut- Parlimen dan pemansuhan Akta kan tadi semuanya diletak di bawah Perkhidmatan Parlimen 1963. Saya Perkhidmatan Awam Am dan ini satu memang sebagai prinsipnya berbeza keadaan yang tidak begitu bijak. dengan sahabat saya dari DAP.

Tuan Yang di-Pertua, kita terpaksa Oleh kerana apabila Kerajaan membantah dengan sekeras-kerasnya menambah kerusi-kerusi Parlimen, ini (Tepuk) Dan saya berharap perkara ini adalah dikaitkan sebagaimana yang kalau boleh dilangguh, dibincang semula ditegaskan oleh Menteri yang membawa supaya perkara yang tidak bermanfaat Rang Undang-undang ini adalah dengan 6277 20 OKTOBER 1992 6278 kehendak pertambahan penduduk dan semata-mata untuk membuka perkhid- pemilih.Jadi janganlah perkara ini mahu matan Parlimen ini kepada open service, dipolltikkan dan mahu dijadikan sebagai kita tidak mahu. Kita mahu pegawai- satu gimmick Kerajaan Barisan Nasional pegawai yang berpengalaman diberi due sahaja. recognition, dengan izin, supaya mereka ini akan menjalankan kerja dengan Pada saya memang sudah sampai penuh kerelaan, dengan penuh masanya supaya perkara ini dikaji dan kepakaran yang memang ada pada masalah perwakilan ini dipertambahkan mereka. Pada waktu yang sama saya di dalam Dewan Rakyat. harap setiap anomali yang akan ber- Dalam pada itu saya ingin menyentuh bangkit daripada pindaan Perlembagaan secara khususnya mengenai ptndaan ini dapat dikaji dengan sedalam- kcpada Perkara 132 Pcrlcmbagaan dan dalamnya supaya tidak menyentuh moral juga mengenai pemansuhan Akta dan juga kesukarelaan pekerja-pekerja PerkhidmatanParlimen 1963. Walaupun kita untuk berkhidmat kepada Parlimen mungkin saya akan bcrsuara berbcza yang memang merupakan sebagaimana dengan sahabat saya daripada DAP, yang telah ditegaskan, sebagai satu tetapi saya secara peribadi merasakan institusi yang penting. pcrkara ini mungkin belum lagi pcrlu Tuan Yang di-Pertua, oleh kerana diketengahkan kcpada kita oleh kerana apabila kita cuba membuat perban- tiada faktor-faktor yang memang dingan-perbandingan di kalangan, mendesak mengapa perkara ini perlu mungkin negara-negara Komanwcl, diketengahkan. (Tepuk) kemungkinan kita adalah negara yang Saya berpendapat, sekiranya .ada pertama untuk memansuhkan mana- masalah-masalah di dalam Dewan mana Akta Perkhidmatan Parlimen. Rakyat ini alau di dalam pentadbiran Tetapi saya yakin Kerajaan kita lebih Dewan ini, kita harus cari puncanya dan penuh dengan wisdom, dengan kebijak- selesaikan. Bukan sistem itu yang harus sanaan mengapa Akta ini harus dikorbankan. (Tepuk) Saya tidak dimansuhkan. Tetapi dalam kita memerlukan tepukan daripada sahabal menghargai wisdom atau kebijaksanaan saya dari Pembangkang, tetapi segala itu, saya harap segala perkara-perkara perkara ini telahpun diketengahkan. yang akan dirayukan oleh pekerja- Saya berharap walaupun kita tidak boleh pekerja yang ada akan diberi per- revert dcngan apa yang telahpun timbangan yang sewajar-wajarnya. diketengahkan kepada kita, harapan kita Dengan itu, saya menyokong, terima adalah, pcgawai-pegawai yang ada ini, kasih. pegawai-pegawai yang tclahpun bcrpengalaman dengan selok bclok 5.03 pig. perjalanan Parlimen ini dibcri satu pertimbangan yang terlalu amat wajar Tuan Haji Sukri bin Haji Mohamed dan penuh simpati. Sckiranya mereka (Kok Lanas): Tuan Yang di-Pertua, akan diserapkan kepada Jabatan saya hendak mengambil bahagian untuk Perkhidmatan Awam, bukan taraf membahaskan suatu Akta untuk mereka untuk diserapkan sebagai meminda Perlembagaan Persekutuan. pegawai PTA, mereka harus diserapkan Saya berhajat untuk bercakap tentang sebagai pcgawai PTD, iaitu mercka yang pindaan kepada Perkara 46 dan Perkara mcmegang jawatan KPSU dan PSU pada 65. Sebelum daripada itu saya berhajat hari ini. terlebih dahulu untuk menyentuh pindaan kepada Perkara 65 Oleh kerana, Tuan Yang di-Pertua, Perlembagaan iaitu berhubung dengan kila tidak mahu kehilangan kakitangan perlantikan jawatan Setiausaha Dewan yang berpengalaman dalam Parlimen ini Negara dan Setiausaha Dewan Rakyat. 6279 20 OKTOBER 1992 6280

Tuan Yang di-Pertua, saya men- mestilah ditanya. Saya tidak tahu sama tafsirkan bahawa pindaan yang dibawa ada pendapat Yang Berhormat Tan Sri di hadapan kita pada hari ini ialah suatu Spcaker Dewan Rakyat sendiri telah campurtangan, suatu encroachment, ditanya mengenai pindaan ini. Dan kalau dengan izin, daripada satu badan pendapat Tan Sri Speaker Dewan Rakyat Eksekutif ke atas badan Legislature. ditanya, saya tidak fikir bagaimana Tan Seperti mana yang kita tahu, di dalam Sri Speaker boleh bersetuju untuk negara ini Parlimen adalah supreme, memansuhkan Akta Perkhidmatan Parlimen adalah independent. Parlimen 1963, kcrana pindaan yang dicadangkan ini sekali gus seperti yang Di dalam sistem demokrasi yang kita terdapat di bawah seksyen 7 pindaan amalkan di negara ini, pihak Eksekutif Perlembagaan ini iaitu: untuk mewujudkan keadilan dalam "l(d)—Akta Perkhidmatan Parlimen sistem pemerintahan negara demokrasi 1963 adalah dimansuhkan." tidaklah boleh campurtangan di dalam urusan badan Perundangan atau badan Akta Perkhidmatan Parlimen 1963 Kehakiman. Saya mentafsirkan, pindaan memberi kuasa yang luas kepada Yang kepada Perkara 65 ialah suatu lagi di-Pertua Dewan Rakyat dan Yang di- percubaan yang dibuat oleh Eksekutif Pertua Dewan Negara. Kakitangan- untuk mengacau-ganggu dan men- kakitangan kedua-dua Dewan adalah campuri urusan-urusan Legislature yang tertakluk kepada suatu Lembaga mana ianya adalah merupakan suatu Kenaikan Pangkat yang ditubuhkan di badan yang membuat undang-undang bawah Peraturan4, Peraturan berkenaan. tertinggi di negara ini. Sekaligus dengan pemansuhan Akta Perkhidmatan Parlimen 1963, Lembaga Saya ingin bertanya kepada Yang Kenaikan Pangkat akan hilang kuasa dan Berhormat Menteri yang berkenaan, Tan Sri Speaker sendiri tidak akan sepatutnya perkara-perkara yang mempunyai apa-apa kuasa. Sebab itulah mcnyentuh pindaan scdemikian mestilah saya tanya, kalau Tan Sri Speaker sendiri dianggap sebagai suatu privilege Dewan, telah diminta pandangan mengenai suatu hak istimewa Dewan ini. Olch pindaan yang sedang dibawa di hadapan kerana ianya suatu privilege Dewan, kita ini, apakah pihak Speaker Dewan maka cara pindaan yang hendak dibuat akan bersetuju dengan pindaan yang tidaklah boleh dibuat secara tergesa- secara sekaligus akan memansuhkan gesa. Kelmarin bentang dalam Dcwan, kuasa Yang di-Pertua Dewan Rakyat dan hari ini bahas dan barangkali petang ini yang lebih penting daripada ilu ialah, juga akan diluluskan di peringkat kedua. Akta Perkhidmatan Parlimen telah Sepatutnya, sesuatu yang menyeniuh dibawa dalam Dewan ini dalam tahun soal privilege Dewan, hak keistimewaan 1963. Dewan termasuk perlantikan jawatan Setiausaha Dewan Rakyat atau Dewan Suatu Suruhanjaya seperti amalan Negara mestilah dibuat melalui yang terdapai di England yang Jawatankuasa Terpilih. Suatu Jawatan- mempunyai House of Commons, kuasa Terpilih di Dewan dilantik oleh Administration Act 1978 yang hampir- Dewan yang mulia ini untuk mengkaji hampir sama dengan Akta Perkhidmatan keperluan sama ada pindaan tersebut Parlimcn yang ada di negara kita. Apa perlu ataupun tidak dibuat. yang dimaksudkan di bawah Akta Perkhidmatan Parlimen 1963, jawatan- Yang keduanya, sclain daripada itu jawatan sama ada Setiausaha Dewan atau orang-orang yang mempunyai kakitangan Dewan, sama ada Dewan kepentingan di dalam pindaan ini Rakyat atau Dewan Negara adalah mestilah diambil kira. Pendapat mereka tertakluk kcpada suatu Jawatankuasa 6281 20 OKTOBER 1992 6282 khusus. Misalnya, di England tertakluk pindaan ini adalah suatu perkara penting kcpada suatu Suruhanjaya dan di sini yang menyentuh soal privilege Dewan, tertakluk kepada suatu Lembaga hak keistimewaan Dewan dan tidak Kenaikan Pangkat dan Lembaga patut dibawa secara sebegini, iaitu Tatatcrtib yang diwujudkan di bawah dibentangnya kelmarin, bahas hari ini Akta berkenaan. Tetapi dengan dan akan diluluskan terus, kerana ia mansuhnya Akta Perkhidmatan melibatkan soal prinsip. Soal prinsip Parlimen 1963, semua jawatan daripada yang saya maksudkan tadi ialah soal Setiausaha Dewan dan kakitangan- sovereignty of the Parliament, soal kakitangan Parlimen akan tertakluk separation of powers yang menyentuh kcpada Perkhidmatan Awam. Pindaan akar umbi kepada sistem demokrasi yang ini juga tidak jelas, iaitu, kalau kita scdang diamalkan di negara kita. Seperti melihat kepada pindaan ini telah yang saya katakan tadi, saya tafsirkan menyebut: 5 (a)—Pindaan kcpada artikcl bahawa pindaan ini adalah satu kecil (2): encroachment, suaiu pelanggaran hak ataupun campurtangan daripada badan "(2) Setiausaha Dcwan Negara Eksckutif dalam urusan Parlimen, dan Sctiausaha Dcwan Rakyat sedangkan ini mestilah dianggap sebagai tclah dilantik olch Yang di-Pcrtuan suatu hak istimewa Parlimen. Saya Agong daripada kalangan mencadangkan kalau pindaan ini hendak anggota Perkhidmatan Awam dibawa juga, dan saya percaya akan Pcrsekutuan". diluluskan dalam Dewan ini, dan katau Sebagaimana yang kita tahu, pada barangkali pindaan ini diluluskan, ianya masa ini, anggota Perkhidmatan Awam akan menyentuh soal-soal kebebasan Persekutuan ada dua—Pcrkhidmatan dan soal-soal campurtangan yang saya Tadbir dan Diplomatik dan satu lagi maksudkan tadi. PTA, Perkhidmatan Awam. Dcngan pengwujudan atau pindaan yang dibawa Yang keduanya, selain daripada ini, kalaulah jawalan yang akan dilantik pandangan Yang di-Pertua Dewan nanti daripada Perkhidmatan Awam Rakyat dan Yang di-Pertua Dewan misalannya, oleh kerana lidak jelas, Negara, apakah kakitangan-kakitangan maka kita melctakkan Setiausaha Dewan Parlimen yang akan terlibat dcngan Rakyat akan lebih rendah tarafnya pindaan Perlembagaan ini lelah ditanya daripada Setiausaha Dcwan-dewan mengenai suara mereka? Apakah mereka Undangan Ncgeri yang ada sekarang. bersetuju dengan cadangan ini untuk Kerana sepcrtimana yang kita tahu membuka Perkhidmatan Parlimen ini Setiausaha-sctiausaha Dewan Undangan kepada Perkhidmatan Awam dan Negeri kebanyakan mereka terdiri Pcrkhidmatan Tadbir? Apakah mcreka daripada PTD Officers. Tetapi dengan bersetuju untuk mcnjadikan jawaian- meletakkan ketidakjelasan ini, jawatan di dalam Dewan Rakyat dan menunjukkan Perkhidmatan Awam Dcwan Negara ini suatu pcrkhidmalan Persekutuan yang lidak jelas, kalau terbuka, tidak perkhidmatan tertutup seorang daripada PTA dilanlik menjadi seperti yang ada pada hari ini? Saya Setiausaha Dewan, jelas melctakkan percaya bahawa pandangan mereka ini taraf Dcwan ini lebih rendah daripada tidak diminta. Kalau pandangan ini taraf Setiausaha Dewan-dewan diminta, saya percaya mereka akan Undangan Ncgeri yang ada dalam menyuarakan rasa tidak puas hati dan seluruh negara kita. icrkilan mereka dengan pindaan yang dicadangkan ini. Tuan Yang di-Pcrtua, perkara ini adalah suatu perkara pcnting. Saya Tuan Yang di-Pertua, Perkara 46 bersetuju dcngan pandangan Yang Perlembagaan Persekutuan. Daripada Berhormat dart Bayan Baru bahawa apa yang dibentangkan oleh Yang 6283 20 OKTOBER 1992 6284

Berhormat Menteri tadi, pindaan kepada membenarkan mana-mana polling agent kawasan pilihanraya dalam negara kita and counting agent, dengan iztn, Tuan dibuat dalam tahun 1984, iaitu masuk Yang di-Perlua, untuk masuk memerhati tahun ini, 1992, cukup 8 tahun proses pembuangan undi. Tuntutan ini tempohnya. Di bawah peraturan yang kita buat bukan untuk kepentingan parti- sedia ada, kajian semula dibuat dalam parti Pembangkang, tetapi untuk tempoh 8 tahun, dan pihak Suruhanjaya kepentingan semua pihak supaya proses Pilihanraya diberi tempoh dua tahun pengundian di negara ini berjalan dengan untuk membuat kajian. Tetapi apa yang adil dan tidak menampakkan tanda-tanda berlaku dalam kes ini, Rang Undang- bahawa proses pembuangan undi sudah undang ini sudah dibentangkan genap tempohnya 8 tahun. Pcrsoalan yang diselewengkan. timbul kepada kita bilakah kajian oleh Suruhanjaya Pilihanraya telah dibuat.ini Tuan Yang di-Pertua, Yang jelas menunjukkan bahawa sekali lagi Berhormat Menteri tadi menyatakan pihak Suruhanjaya Pilihanraya telah bahawa pindaan ini adalah untuk meng- membuat kerja dengan telunjuk pihak gambarkan pcrtambahan penduduk di Kerajaan; menunjukkan bukti dcngan setiap negeri, maka kawasan-kawasan jelas bahawa pihak Suruhanjaya pilihanraya ilu perlu dibubar. Tetapi Pilihanraya sebenarnya tidak bebas pada pandangan saya, ianya tidak seperti yang dikatakan, iaitu suatu menggambarkan hasrat sedemikian. suruhanjaya yang bebas; menunjukkan Apakah justifikasi negeri Kelantan bukti bahawa Suruhanjaya Pilihanraya hanya mendapat satu kerusi sahaja, ini tidak bebas, tidak berani berbanding dengan Wilayah yang men- melaksanakan peruntukan-peruntukan dapat 3 kerusi dan Selangor 3 kerusi? yang lelah diluluskan mengenai Apakah justiCikasinya pembahagian peraturan perjalanan pilihanraya ialah kerusi ini dibuat? Yang keduanya, jelas mengenai suatu perkara yang selalu scperti yang dikatakan oleh rakan saya dibangkitkan oleh pihak Pembangkang, iaitu berhubung dengan undi pos. dari Bayan Baru bahawa pembahagian Walaupun telah jelas di dalam kerusi ini, penambahan 12 kerusi baru peruntukan mengenai peraturan ini, dengan niat untuk menambahkan pembuangan undi mengenai undi pos, jumlah kerusi Barisan Nasional di dalam telah bcrkali-kali kita bangkitkan bukan Parlimen ini. Sebab kalaulah Taktor ini sahaja soal kepentingan parti tidak icrdapat, sudah tentu pindaan ke Pembangkang tetapi kepentingan semua alas kedudukan kerusi di negeri Sabah pihak. dan di negeri Kelantan yang dikuasai oleh Pembangkang akan diambil kira. Saya tidak nampak apa justifikasinya Bersabit dengan undi pos, kiia mengapa Sabah tidak mendapat menekankan bahawa perwakilan dari perunlukan untuk menambahkan kerusi tiap-tlap parti politik mestilah diberi hak untuk menyaksikan proses pembuangan di dalam pindaan yang dibawanya ini. undi di dalam tempat mcngundi yang Begitu juga dengan Kelantan yang hanya berkenaan, iaitu dibenarkan oleh mendapat satu pertambahan kerusi. melantik polling agent and counting Inilah soalnya. Dan kemudian, agent. Walaupun perunlukan undang- Terengganu. Terengganu salu lagi tidak undang adalah sudah jelas dan tidak ada memperolehi kerusi. Barangkali pihak pengecualian diberikan kepada Kerajaan menjangkakan dalam pilihan- Angkatan Tentera, tetapi bagaimana raya akan datang, Terengganu akan jatuh pihak Suruhanjaya Pilihanraya boleh ke tangan Pembangkang, kalau lambah mendcngar pandangan daripada pihak pun tak ada guna, dengan kedudukannya. Angkatan Tentera, sehingga tidak Jadi, saya minta satu justifikasi yang 6285 20 OKTOBER 1992 6286

jelas, suatu penerangan yang jelas Sebab itu kawasan yang ditambah daripada Yang Berhormat Mentcri untuk ialah kawasan penduduk yang padat mcnjelaskan beberapa perkara yang seperti di Wilayah Persekutuan. Kita telah saya bangkitkan tadi. Terima boleh lihat penduduk di Wilayah kasih. Persekutuan begitu ramai, begitu juga dengan kawasan di negeri-negeri yang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan ditambah sampai tiga kerusi. Bukan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); sahaja soal melihat dari segi perspektif Pasir Mas. sentimen politik, ada perkara yang kita boleh menentang, menolak atas dasar sentimen politik. Tetapi menolak 5.17 ptg. ataupun menentang atas dasar sentimen polilik semata-mata dengan melihat Tuan Haji Ibrahim bin Ali (Pasir bahawa perkara itu benar, saya bimbang Mas): Tuan Yang di-Pcrtua, saya suka ianya boleh menikam balik apa yang merujuk Rang Undang-undang bagi diucap oleh Ahli Parlimen daripada Kok meminda Perlembagaan Persekutuan Lanas. Perkara soal tambahan 12 kerusi dan tertarik dcngan hujah yang tclah ini ialah satu perkara yang telah mcnjadi disampaikan oleh Ahli Parlimen dari perkara biasa, sesudah cukup lempoh di Kok Lanas. mana kawasan perlu dipinda dan ditambah. Pertama mengenai dengan pertambahan kerusi yang telah dicadangkan Kalau Yang Berhormat ingin tahu, sebanyak 12 mengikut Rang Undang- kalau dikatakan bahawa pindaan ini ada undang ini. Dan -sekaligus dikaitkan sokongan alaupun telunjuk oleh pihak juga dengan kebcbasan Suruhanjaya Kerajaan, saya sendiri mendapat tahu, Pilihanraya. Saya dapati hujah Yang ramai di kalangan pemimpin-pemimpin Berhormat dari Kok Lanas adalah parti UMNO, dan juga pemimpin- bercanggah, di mana beliau mengatakan pemimpin parti-parti lain yang menjadi bahawa Suruhanjaya Pilihanraya tidak anggota Barisan Nasional, juga lidak bebas dan mengikut telunjuk dan senang hati dengan pindaan kawasan ini, kelingking Kerajaan. Saya juga dahulu, kalau hendak diambil kira dari segi soal Tuan Yang di-Periua, benanding atas sama ada kawasan itu selamai atau tidak tiket 46. Saya tidak percaya PAS dan 46 untuk satu-satu calon. Ada juga yang boleh memerintah Kelantan ataupun membuat rungutan, ada juga yang Sabah jatuh ke Pembangkang kalau membuat bantahan. Kalau hendak Suruhanjaya Pilihanraya sebenarnya mengatakan bahawa ini merupakan yang memihak kepada satu pihak yang lain, ditunjuk oleh pihak Kerajaan, asas ini ataupun mengikut telunjuk kelingking saya rasa tidak boleh diterima dan saya Kerajaan. Ini perkara yang saya rasa percaya di atas sentimen dan emosi tidak bolch di terima oleh akal. Kita boleh semata-mata, walaupun Ahli Parlimen menerima kalau hujah-hujah yang dapat dari Kok Lanas sebagai seorang Peguam. mcnunjukkan dari segi perkara-perkara Tuan Yang di-Pertua, oleh itu, saya yang tepat, tetapi dalam soal pindaan menolak hujah Ahli Parlimen dari Kok Perlembagaan ini ialah satu kehendak Lanas di atas prinsip yang saya sebuikan Perlembagaan, yang dituntut oleh tadi, ianya tidak ada kena-mengena Perlembagaan, iaitu sesudah 8 tahun dengan soal kononnya ianya dirangka sekali, pindaan mesti dibuat untuk atas arahan pihak Kerajaan. ditambah kerusi Dewan Rakyat. Kita tahu penduduk negara kita makin schari Saya percaya, sebagai anggota makin bcrtambah. Rakyat mesti diwakili UMNO. yang menjadi anggota Barisan di Dewan Rakyat dengan cara yang Nasional, rakan-rakan kita dalam bcrkesan. Semangat 46 yang dahulu, pun, saya 6287 20 OKTOBER 1992 6288 percaya, di waktu meminda kawasan- Tuan Haji Sukri bin Haji kawasan dahulu pun, lebih mengetahui Mohamed: Tuan Yang di-Pertua, saya daripada kita sekarang, cuma olch kerana hcndak minta penjelasan daripada Ahli sudah timbul masalah pergeseran politik Yang Berhormat dari Pasir Mas. Tadi dan berbeza pendapat, maka tuduh- Yang Berhormat kata, Barisan Nasional menuduh mula timbul, Tetapi perkara tidak akan tumbang dalam pilihanraya seumpama ini pcrnah dibuat dahulu. yang akan datang. Berani atau tidak Sebclum Barisan Nasional jatuh ke Yang Berhormat letak jawaian sekarang tangan PAS di Negeri Kelantan, pindaan dan bertanding semula di Pasir Mas. seumpama ini juga dibuat dan kita tahu Berani atau tidak? percubaan campurtangan oleh pihak- pihak tertentu. Tuan Haji Ibrahim bin Ali: Tuan Jadi, hujah ini saya kira tidak kena Yang di-Pcrtua, saya hendak letak pada tempatnya untuk menolak ataupun jawatan macam mana, sebab Dewan menimbulkan niat yang tidak baik pihak Rakyat tclah pinda Rang Undang- Kerajaan dalam meminda kawasan ini. undang. Kalau saya leiak jawatan sekarang, saya tidak boleh bertanding, Saya percaya pindaan ini juga menguntungkan pihak Pembangkang- kena tunggu pilihanraya yang akan 12 kerusi, kita bekerjalah sama-sama datang. Tunggu pilihanraya yang akan datang, kita beriandinglah. Kalau letak kuat, manalah tahu mungkin bertambah sekarang, no way saya boleh bertanding, kerusi Pembangkang. Kalau tidak pinda scpcrti sekarang juga, mungkin tidak Tuan Yang di-Pertua. Kalau saya buat bertambah. begitu, bodohlah saya, saya cerdik. (Ketawa) Jadi, dengan ada 12 kerusi yang ditambah, bolehlah ada harapan lagi Tidakkan saya hendak letak jawatan untuk pihak Pcmbangkang menambah sewcnang-wenangnya kerana saya tahu, kerusi pada masa akan datang. This is an saya tidak boleh bcrianding. Jadi, tunggu opportunity, salu peluang yang saya kira pilihanraya, dua lahun lagi, masa tidak positif bagi pihak Pcmbangkang. Kalau lama, dua tahun lagi kita serah kcpada Kerajaan tidak pinda, apa ruginya rakyat, kalau terpilih-terpilih, tidak Kerajaan, hendak katakan tambah 12 terpilih, itu rakyat punya keputusanlah. kerusi untuk menambah kerusi Barisan Tetapi soal hendak mengatakan 12 kerusi Nasional, Barisan Nasional sudah cukup Kerajaan pun ketagih hendak tambah, 2/3, dan saya tidak nampak bahawa pinda 12 ini tambah 12 ini, Barisan Barisan Nasional akan tumbang dalam Nasional ketagih hendak tambah, saya pilihanraya akan datang, sebab itu saya rasa 'too low', saya rasa tidak telah masuk Barisan Nasional awal- munasabah, tidak masuk akal. Sebab 12 awal.(ketawa)Saya hanya patuh kepada kerusi bukannya banyak, yang saya mandat majorili rakyat. Rakyat hendak katakan tadi ada baik untuk Pembang- Barisan Nasional terus mcmerintah. Ini kang, tengok Negeri Kelantan—tambah dia hakikalnya. Bukan saya tidak satu. Mungkin Pcmbangkang dapat satu, menghormati sesiapa, tinggal lagi itu kalau boleh, belum tentu. Nilatn Puri mandat yang tclah ditunjukkan olch belum tentu selamat dalam pilihanraya rakyat...... yang akan datang. Nilam Puri orang Penang, bertanding di Negeri Kelantan. Tuan Haji Sukri bin Haji Rantau Panjang daripada Negeri Mohamed: (Bangun) Selangor. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Seorang Ahli Pembangkang: Anak Yang Berhormat, Kok Lanas bangun. Kelantan yang kalah. 6289 20 OKTOBER 1992 6290

Tuan Haji lbrahim bin Ali: Masa itu pindaan Perlembagaan Persekutuan. bukan kila turut sokong sama, akan Tetapi dalam soal Lain-lain bersabit datang belum tentu, kena balik dengan mengatakan soal pindaan ini bertanding di tempat negeri masing- boleh mencemarkan kedudukan Dewan, masing, baru kita menjadi pembela saya tidak boleh terima. Sebab mengikut rakyat. Kalau hendak cari makan di Ahli Parlimen dari Kok Lanas tadi tempat negeri orang lain-beratlah. Kita mengatakan perlantikan ini mesti dibuat mesti balik bertanding, kalau Ahli oleh Jawatankuasa Terpilih (Select Parlimen dari Nilam Puri mesti balik Committee). Akhirnya 'pi-mai, pi-mai, bertanding di Pulau Pinang. Ahli tang tu' juga. Kalau kita tubuh Parlimen dari Ranlau Panjang mesli Jawatankuasa Terpilih, majoritinya balik bertanding di Negeri Sclangor— Barisan Nasional juga, Jawatankuasa baru gentleman. Ini cari tempal yang Terpilih iiu pun akan buat keputusan hendak menang, selcpas itu tuduh orang begilu juga, sama juga. Ini hendak 'opponunist', kita tiga lagi oppormnist. meringkaskan kerja, dan Setiausaha Ini dia hujahnya. Sebab itu saya katakan, Dewan Rakyat ataupun Setiausaha jangan kita persoalkan soal 12 kerusi ini, Dewan Negara, ini tugas peniadbiran, saya rasa tidak munasabah langsung, dia bukan anggota Dewan Rakyat, dia kalau selakat hendak berhujah maknanya bukan mengambil bahagian dari segi hendak bantah semata-mata, inilah pcrbahasan, dia bukan mengundi, yang kenanya. Sebab itu saya katakan kalau pentingnya hendak yang cekap, yang hendak bantah apa yang dibuat oleh boleh mentadbir, yang boleh bekerja Kerajaan, cari isu-isu yang solid, yang supaya Dewan Rakyat berjalan dengan munasabah. Ini perkara yang tidak lancar. Soal laraf Dewan Rakyat rendah tnunasabah langsung yang kita hcndak daripada Dewan Undangan Negeri, bantah. Pertambahan 12 kerusi ini ialah kedudukan ini betul dari satu segi uniuk faedah semua parti-parti politik memang kita boleh terima, tetapi dalam ncgara kita ini lebih-lcbih lagi bukanlah suatu perkara yang mutlak. untuk rakyat supaya rakyal dapat direpreseni dalam Dewan Rakyat ini Dan saya lebih percaya kerja mesti dengan lebih berkesan lagi apabila berasaskan kepada merit, kepada kawasan itu berpecah dan bertambahnya kecekapan, kepada keupayaan. Dari segi anggota Dewan Rakyat. soal taraf, macam mana tinggi taraf pun kalau tidak boleh buat kerja, buat apa? Tuan Yang di-Pertua, Perkara Dari segi taraf Udak ada guna pun, yang setcrusnya mengenai dcngan Pcrkara kita hendak ialah dari segi kecekapan, 65. Ini bersabit dengan persoalan dari segi keupayaan, dari segi wibawa, perlantikan Setiausaha Dewan Rakyat Dan kalau wibawa itu baik, cekap dan dan Setiausaha Dcwan Negara yang sebagainya, letak di mana pun, orang dikatakan mencemar kedudukan Dcwan. akan tengok Dewan Rakyat kita ini Saya dari satu segi saya bcrseluju, saya tinggi, sebab itu kalau saya hendak tegur, juga hendak tanya pihak Menteri yang saya tegur Setiausaha Dewan Rakyat, membenlangkan Rang Undang-undang Setiausaha Dewan Negara, pentadbir ini mcngenai dengan Clause l(e) iaitu dan kakitangan Dewan Rakyat ini mesti bersabit dengan mereka yang boleh cekap bekerja, itu yang penting. Bukan dilantik walaupun umur tclah lebih dari soal taraf tinggi/rendah, baru nama 55 tahun dan tidak teriakluk kepada Dewan Rakyat/Dewan Negara kila ini amalan yang kita amalkan sekarang ini. harum. Bukan atas dasar seniority Ini saya hendak mima penjclasan sahaja, semata-mata. Ini yang harus menjadi apakah logik dan rasionalnya, sebab tumpuan kita. Bukan dari segi soal titik kalau pcrlu kepada kakitangan bengik, soal taraf yang kita bangkitkan seumpama ini bolch digunakan kuasa kerana kalau di bawanya begini, kalau Eksekutif, tidak perlu kita masuk dalam dilanlik seperii yang dicadangkan ini 6291 20 OKTOBER 1992 6292 seolah-olah menurunkan taraf Dewan minta tukar, undang-undang boleh Rakyat, saya lidak percaya begiiu, saya dipinda, so give the benefit of the doubt. tidak fikir begitu. Dan takkanlah kita Beri peluang, ini mesti ada niat yang hendak lantik orang sesuka hati pula, baik. Saya pcrcaya kalau perkara ini kalaupun ada kuasa demikian. Takkan telah dikemukakan mesti ada tujuan hendak lantik orang yang buta huruf, yang baik. Tidak mungkin dibuat dengan tidakkati hendak lantik orang yang tidak sewenang-wenangnya. Apa pentingnya mengaji sekolah, mestilah lantik orang Barisan Nasional dari segi soal yang tahu buat kerja dan hendaknya pula perlantikan Setiausaha Dewan Rakyat orang yang berpcngalaman. Kita jangan dan Dewan Negara, apa pentingnya. terikui-ikut sangat seolah-olah ini Hendak kata mengundi dalam Dewan dibawa sekali lagi secara diktator, secara Rakyat? Dia tidak boleh mengundi. hendak membolot kuasa dan seumpama- Hendak kata dia boleh campur dalam hal nya tetapi sekurang-kurangnya perkara politik, dia tidak boleh. Hendak jadi Ahli ini dibentang. Kalau hendak undi Majlis Jawalankuasa Tertinggi UMNO, sekarang pun boleh undi, 2/3—beres. dia tidak boleh, ahli PAS pun tidak boleh, Tetapi dibawa juga supaya dipcr- ini kerja di dalam Dewan Rakyai, itu pun bahaskan. kila sibuk.

Dan kita lihat selama ini, sebclum ini Tuan Yang di-Pertua, saya percaya banyak juga Akta-akta yang kita pinda. perkara seperti ini, pada saya, ada Saya dahulu juga ragu, saya sendiri perkara-perkara yang kita boleh layan mengakui, saya juga menentang dahulu dan ada yang tidak boleh kita layan. setengah-setengah Akta. Tetapi apabila Tinggal lagi saya minta supaya Menteri Akta itu diwujud, seperti comohnya Akta memberi reaksi kepada apa yang saya ISA, contohnya Akta Polis, Akia Celak, bangkilkan tadi mengenai Fasal l(e) di kiranya memang kita menentang dari bawah perkara ini, sebab saya lengok segi prinsip. Tetapi sampai hari ini pun perkara ini, too special, sangat. Hendak tidak ada orang complaint, tidak ada pun kekalkan pun tidak ada masatah, sebab disatahgunakan. Ahli Parlimen dari saya bukan kira besar sangat, tetapi too Nilam Puri pun ada di dalam Dewan special dan kalau boleh digugurkan. Rakyat, tidak ada pun yang kita Kalau tidak, kalau ada hujah yang bimbangkan dari segi penyalahgunaan konkrit kita boleh lerima. Cuma kita kuasa, cuma Akta itu sebagai bangkitkan dari segi pertanyaan, tetapi precautious, sama juga dengan ini. Ini dalam bab lain, saya rasa tidak ada cacat pun bergegar saya tengok Ahli Parlimen dan celanya. Jadi, pihak Pembangkang daripada Bayan Baru, Ahli Parlimen dari tidak usah risau, tidak usah rasa Kok Lanas, saya ingat apakah bendanya, bimbang, kerana pertambahan 12 kerusi saya duduk di luar tadi, Tuan Yang di- ini boleh meletakkan angan-angan Pertua, hendak runtuh Dewan Rakyat kepada Pembangkang menambahkan ini, rupa-rupanya bab ini sahaja— kerusi pada masa akan datang. no class. Jadi, Tuan Yang di-Pertua, cukup setakat itu, dan mungkin rakan-rakan Ini benda besar mana, runtuh Dewan lain hendak bercakap lagi. Saya Rakyat. Hendak lantik Setiausaha menyokong Rang Undang-undang ini. Dewan Negara dan Dewan Rakyat pun hendak runtuh Dewan Rakyat. Saya ingatkan Akta ini a matter of life or 5. 35 ptg. death. Saya percaya kalau kita lantik orang itu, naniinya tidak boleh Wan Junaidi bin Tuanku Jaafar berkhidmat dengan lancar, kita boleh (Batang Lupar); Kita sudah dengar tegur di dalam Dewan Rakyat. Kita boleh cerita yang hangat-hangat. Jadi, saya 6293 20 OKTOBER 1992 6294 cool-down sedikit, berhubung dengan Batang Lupar adalah kawasan baru. Jadi, pindaan Perlembagaan yang dibawa ke sekarang dengan adanya kajian itu dan Dcwan yang mulia pada petang ini. telah dilaksanakan pada tahun 1990, tidak bolchlah tambah lagi. Kalaulah Dalam pindaan yang telah dibawa ke besar kawasan menjadi satu justifikasi dalam Dewan yang mulia ini ada dua untuk menambahkan orangnya, maka perkara yang penting sckali. Pertama, Sarawak boleh meminta sebanyak mana ialah Pindaan kepada Fasal 46, untuk yang diberi oleh Semenanjung kepada menambahkan lagi Ahli Dewan daripada Ahlinya. Kalau buat macam itu orang 180 kepada 192 orang dan juga Negeri- kata, representasi kepada siapa? Jadi, negeri yang diberi peluang tambah Ahli dari itu saya bersetuju atas penambahan Dewan Rakyat itu ialah dari Kuala Ahli Dewan iaitu daripada nombor yang Lumpur, Selangor, Johor, Kedah, telah kita tetapkan dalam pindaan Kelantan, Pahang dan Perlis. Masing- Perlembagaan ini berlandaskan kepada masingnya Kuala Lumpur—3, orang yang naik dan bertambah. Selangor—3, Johor—2, Kedah, Kelantan, Pahang, Perlis—1. Jadi, ada Jadi, saya berharaplah kepada pihak- yang mengatakan penambahan ini lidak pihak yang tertentu daripada sekarang mencerminkan peningkatan rakyat di buatlah kempen supaya dapat menang. tcmpat-tempat tertentu. Saya rasa, pada Barisan Nasional hendak ambil juga zahirnya, pada saya tidak ada board of kepada seluruh negara yang diiambah sensors pun nyata sekali Kuala Lumpur, ini. Selaras dengan itu, Senator pun Selangor dan Johor adalah negeri yang ditambah juga daripada 72 orang kepada rakyatnya bertambah dengan banyak 81 orang.Senator ini tidak ada kawasan. Kawasannya menyeluruh. Mana pada lahun-tahun yang kebelakangan ini. kawasannya pun susah hendak cari. Jadi, Jadi, wajar sekalilah Kuala Lumpur, pada kebiasaannya, perlantikan Senator Selangor dan Johor itu dinaikkan iaitu ini saya hendak sentuh satu sahaja. 3,3,2 dan lain-Iain itu satu. Di Kelantan Scbagaimana saya telah dimaklumkan, pun diberi peluang jugasupaya mungkin, ada seorang Senator yang dilantik kerana di Kelantan dahulu sudah menang daripada bekas perajurit. Soalan yang banyak, jadi diberi peluang kepada saya hendak tanya kepada pihak Menteri Kelantan untuk menang satu lagi, maka kenapa tidak adakah Senator yang ditambah lagi satu. dilantik daripada bekas Polis. Kenapa tidak. Bahkan banyak juga Polis yang Jadi, di lain-lain tempat itu mali, banyak juga pengorbanan pihak memanglah macam itu, oleh kerana lebih Polis. Recognition ada, tetapi peng- banyak rakyat di Kuala Lumpur, hargaan lidak ada. Kenapa? Jadi, saya Selangor dan Johor maka ditambah lagi berharap jawapannya mestilah diberi kawasan. Jadi, penambahan itu kepada Dewan ini supaya kita tahu. nampaknya adalah propotionate dan Kalaulah ada salah pada pihak Polis itu adil. Jadi, orang kata, saya dari Sarawak dan tidak perlu diberi pcnghargaan tidak menceritakan hal Semenanjung, tetapi payahlah diberi penghargaan, beritahu kita ini Ahli Parlimen untuk Malaysia kerana kita hendak tahu juga. maka bcrcakap juga. Justifikasinya ada. Jadi, dengan itu saya memang Jadi, saya ingin bertanya kenapakah menyokong untuk ditambahkan 12 pihak bekas Polis tidak diberi. Tetapi kawasan ini lagi. Dan masanya memang tidak hendak dengar jawapan menyata- tepat, oleh kerana kajian untuk sempadan kan kalau bekas Polis diberi, bekas di Sarawak telah dilakukan pada tahun Kerani pun hendak minta beri, bekas 1987 dan kalau tidak ada kajian D.O pun hendak beri, bekas ini pun sempadan itu dilakukan mungkin hendak minta beri. Kalau macam itu saya kawasan Batang Lupar pun tidak ada di hcndak tanya kembali kenapa bekas sini. Ini memang betul kerana kawasan askar dibcri? 6295 20 OKTOBER 1992 6296

Beberapa Ahli: (Menyampuk) Jeneral, IGP ataupun Deputy IGP, lantik manusia yang betul-betul dapat Wan Junaidi bin Tuanku Jaafar: mewakili rakyat negara ini keseluruhan Apa bising. Bunyi berani, tetapi dan pihak bekas Polis khasnya. sebetulnya macam 'anjing ikut masuk bawah kaki-mencawat ekor. Saya ini Fasal 3—Berhubung dengan Peng- banyak pengalaman, bukan di Dewan ini kajian. Pengkajian sempadan yang sahaja, kalau berani betul ikut saya. Jadi, patutnya boleh dibuat selepas 8hb kalau hendak berani berbahas, cakap November ini. Adakah kajian lama telah dalam Dewan, ada peluang diberi. Kalau dibuat dan adakah kajian akan dibuat berani hendak lawan orang, masuk askar, selepas 8hb November ataupun undang- masuk polis, masuk field force, pergi ke undang ini dibuat untuk mengalu-alukan Sabah lawan dengan lanun. Banyak masa yang cukup 8 tahun sclcpas tcmpat. Kalau hendak tunjuk jantan di pengkajian yang telah dibuat itu? Saya sini, tidak payah. Sebab kejantanan kita hendak bertanya pihak Menteri. boleh ditunjuk beberapa tahun yang lcpas. Masa konfrantasi, masa komunis, Perkara yang kedua, oleh kerana saya tctapi sesiapa manusia yang menunjuk pun tidak hendak cerita pangjang sangat. jantan masa itu, semua lari, tidak tunjuk Berhubung dengan pembubaran undang- diri. undang peruntukan untuk anggota- anggota Parlimen, dalam pandangan Tuan Haji Wan Mohd. Jamil bin peribadi saya, tidaklah saya pandang Wan Mahmood: (Bangun) orang yang menjadi pegawai dalam Parlimcn ini mcnganggotai Jabatan Wan Junaidi bin Tuanku Jaafar: ataupun menjadi pegawai bertugas Kenapa Tumpat bangun. dalam Parlimen ini ada kaitannya sekali dengan 'question of separation of Tuan Haji Wan Mohd. Jamil bin powers'. Oleh kerana mereka ini bukan Wan Mahmood: Tuan Yang di-Pertua, duduk dalam Parlimen, bukan berbahas saya kira dia bercakap di luar tajuk. di sini ceritakan hal undang-undang, mereka angkat-turun dan naikkan kertas- Timbalan Yang di-Pertua (Tuan kertas sahaja dengar tape, hantar ke sana Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); ke sini, jadi errand boy, jadi pegawai Sila teruskan. eksekutif di sini. Jadi, pada pandangan saya, mungkin ini tidak membabitkan Wan Junaidi bin Tuanku Jaafar: persoalan 'separation of powers'. Tetapi Yang di luar tajuk itu termasuklah sebatiknya pula, ada orang mengatakan Tumpat. Tumpat itu sendiri apa pula. undang-undang yang kita akan buat ini Berbalik kepada Dewan—jadi, saya ialah undang-undang yang pertama di ingin bertanya, kalau ada justifikasi yang Komanwel ini. diberi kenapa bekas-bekas polis tidak dilantik di dalam Dewan Negara sebagai Ada orang yang cakap begini. Senator, kalau tidak ada apakah Pertama, di komanwel ini mengatakan rancangan Kerajaan untuk melantik dan bahawa pegawai yang bertugas di bilakah rancangan ini hendak dijalankan Parlimen adalah pegawai daripada supaya pihak Polis pun merasa mereka Jabatan Perkhidmatan Awam biasa, juga dihargakan seperti pengorbanan bukan daripada set-up Parlimen itu dibuat oleh mereka. sendiri. Tetapi perlukah kita mengikut negeri-negeri yang berparlimen Saya tidak payah lagi, kerana saya komanwel yang lain? Tidak bolehkah sudah ada dalam Dewan ini. Perlantikan orang Malaysia buat bendanya sendiri, kalau ada bukanlah berlandaskan caranya sendiri? Kerana kita selalu pangkat mereka, bukan Tan Sri, bukan menyebutkan daripada soalan-soalan 6297 20 OKTOBER 1992 6298 bahawa soalan freedom or human rights, tinggi, yang begini lerhormat di dalam apa benda pun, kita katakan ini soal Dewan yang mulia ini. Begitu juga orang perspcktif dan konsep kila. Sepatulnya, yang bakal dimasukkan ke Dewan nanii kita mengikut kata sendiri apa yang baik menggantikan pegawai-pegawai yang dan wajar. Jadi, kalau pembubaran ada di sini. undang-undang ini mendatangkan Orang yang datang ke sini mestilah kebaikan dan wajar dibuat, sepatulnya menerima latihan bukan sahaja dari segi kita menyokong, sepalutnya dibuat. disiplin, latihan pekerjaan dan latihan Tidak payah kita ikut western concept mengetahui macam mana tatacara ataupun dasar ataupun cara-cara mereka menjalankan tugas di dalatn Dewan. yang lain, negeri-negeri komanwel yang Tetapi juga semua etika-etika lain kcrana lain mcmbuat satu-satu pcrkara. pekerjaan di Dewan dengan pekerjaan di luar mungkin berlainan dan berbeza Jadi, soalan prestige and dignity, sekali dengan keadaan di luar. Bahkan orang yang daripada luar itu hendak ada orang mengatakan kalau ada masuk ke Dewan ini, soalan yang penting pegawai daripada Dewan ini keluar ialah bolehkah atau tidak mereka itu nanti, apa tugas yang hendak diberi? menjalankan tugas-tugas di Dewan ini; Mereka sudah 20 tahun atau 30 lahun menjalankan tugas-tugas yang bakal bertugas di sini, apa kerja yang mereka diberikan kepada mereka semasa itu tahu? Mereka hendak pencen, bertugas nanti digantikan menjadi mungkin tinggal 4, 5 atau 6 tahun Setiausaha-setiausaha Dewan Negara bcrtugas di luar. Apa dia hendak buat? dan Dewan Rakyat? Bolehkah mereka Hendak jadi meter-reader pun tidak mcnjalankan tugas mereka itu? boleh. Mungkin tidak tahu macam mana Soalannya, saya serahkan kepada ke atas hendak baca. Sebab tugas biasanya kebijaksanaan Kerajaan supaya jangan berlainan sekali. Jadi, soal latihan, soal orang itu dilantik daripada Jabatan- seminar, soal pendidikan dan soal jabatan luar nanti masuk ke Jabatan ini— orientasi mestilah difikirkan. di Jabatan ini dipandang dengan eksklusif, Jabatan ini belum lagi pernah Sebelum kita membuat penukaran dan orang lain menganggolai sebelum bertanya kepada pihak-pihak yang daripada ini, yang lain daripada anggota terterHu, pegawai-pegawai yang tertentu Ahli Dcwan itu sendiri membawa dan lerlibai mesli ditanyakan mereka undang-undang tertentu. dahulu sama ada mereka mahu keluar ataupun tidak daripada perkhidmatan di Jadi, dengan perlantikan itu, dalam Dewan ini kerana mereka sudah sepatutnya orang yang dilantik itu dinilai lama di sini sampai 20-30 tahun dihantar ke luar. Dan orang dari luar masuk ke daripada semua segi, bukan sahaja daripada segi merit, kecerdikan dan sini, cara dan tugas sangat berlainan. kebijaksanaan menjalankan tugas tetapi Kalau begitu perkaranya yang di Dewan juga daripada dignity dan soalan ini tidak jadi, yang keluar pun tidak boleh peribadinya. Kita tidak bolehlah buat buat kerja. Jadi, di mana hendak letak macam Amerika kerana hendak mclantik rasional perundangan ini? Tiap-tiap judge itu, ia buat di depan Senale pindaan dan tiap-tiap tindakan yang kita hendak buat itu mesti ada sebab-sebab Committee, terbuka melalui siaran yang baik yang mendatangkan manfaat televisyen, soal peribadi, siapa girl kepada semua pihak, Dewan dan juga friend, siapa isterinya, itu tidak bolehlah. Mungkin society kila lidak menerima Jabatan Perkhidmatan Awam yang di hakikat ini. Tetapi soalan dignity dan luar. penghormatan itu, soalan ini boleh juga Memang saya bersetuju kepada anak dipertimbangkan sebclum melantik muda yang menganggotai Jabatan ini, seseorang itu kedudukan yang begini yang bertugas dalam perkhidmatan 6299 20 OKTOBER 1992 6300

Dewan ini memberi peluang kepada yang berlebihan yang sepatutnya mereka membukakan prospek mereka diterima kalau mereka continue ataupun menaikkan pangkat yang banyak lagi di mencruskan pcrkhidmatan mereka di luar, lebih komp6titif yang mungkin dalam Dewan? Jadi, ini perlu diberi mendatangkan hasil yang banyak kerana pertimbangan sewajarnya. mungkin mereka baru 20 atau 25 tahun. Ada peluang lagi bertugas 30 lahun di Dan yang lebih penting lagi sebelum masa akan datang. Dan di Dewan ini, saya mengundurkan diri, Tuan Yang di- vacancy untuk dinaikkan pangkat ada Pertua, ialah soalan—saya mengulang- kurang sedikit—dua Setiausaha dan tiga kan sekali lagi soal latihan dan orientasi. Speakers. Jadi, peluang itu memang Mereka yang keluar daripada Dewan tipislah hendak naik pangkat sampai ke atau perkhidmatan Parlimen masuk ke peringkat itu. Tetapi di luar, kalau ada perkhidmatan awam, jangan mereka ini kegigihan atau kemahuan dan ada usaha menjadi less competitive, less efficient mereka, peluang mereka masih banyak and less needed. Di hujung-hujung untuk naik pangkat. Jadi, memang mereka ini nanti masuk dalam satu peti peluangnyaada. Inijugam'enghilangkan ais, tidak ada buat kerja, terima gaji pada kebosanan mereka kalau mereka duduk hujung bulan dan at the end of the day sangat lama di Dewan—kerja sama jadi bosan dan frustrated. sahaja. Mungkin dapatlah pcrgi ke Australia, pergi ke New Zealand atau Jadi, kila tidak hendak perkara itu pergi ke Amerika dengan Ahli-ahli berlaku. Mungkin pada masa sekarang Parlimen. Teiapi bukan semua itu mereka senang dan sedap duduk di sini. menjadi teman kita. Mungkin ada juga Tetapi mereka mesti diingatkan bahawa hendak mendudukkan pangkat-pangkat mereka duduk di sini dengan senang- dan kedudukan yang lebih tinggi lcnang, tidak ada transfer, tidak ada buat daripada itu. Peluang memang ada di apa-apa, mungkin sudah ada rumah di luar. Tetapi kcpada mereka yang tidak Kuala Lumpur tetapi kalau keluar nanti, ingin untuk keluar daripada mereka terpaksa pindah ke satu tempat Perkhidmatan Parlimen, patutlah dan ditempatkan di tempat yang lain. kedudukan mereka di sini tidak terjejas Dislocation of family mesti diper- sama sekali dari segi pendapatan dan timbangkan dan kalau mereka duduk di juga dari segi naik pangkai tetapi dengan dalam Jabatan Awam dahulu, adakah adanya pembubaran undang-undang ini mereka menerima gaji yang sama yang di mana letaknya 'the scheme of service' mereka terima sekarang. Mungkin kepada mereka yang tinggal dalam mereka naik pangkat yang lebih tinggi Parlimen ini. Kalau tidak ada undang- lagi. Ini semua mesti diingalkan supaya undang untuk memberi peluang untuk mereka ini tidak terasa yang mereka ini naik pangkat kerana undang-undang di diketepikan, Maknanya orang Parlimen mana kuasa itu terletak tidak ada lagi. tidak hendak mereka dan suruh mereka keluar. Bila keluar, orang kata dia tidak Jadi, dengan itu kita mesti melihat pandai kerja dan duduk satu kerusi, daripada segala segi sama ada semua hujung bulan terima gaji. Eat blind pay yang terlibat, sama ada menerima skim sahaja, makan gaji buta. "open service policy" ataupun yang mengatakan mereka sudah tua tidak larat Jadi, mana produktivitinya? Jadi, bertugas di luar ataupun bertanding bukanlah saya mcmbantah, di sebalik dengan orang di luar duduk di Parlimen apa yang saya kala tadi mungkin ada di bawah skim yang lama tetapi undang- nikmatnya pula. Nikmat yang mungkin undang untuk mereka tidak ada lagi pun. Menteri sendiri yang tahu. Jadi, saya Adakah mereka ini mendapat kepastian hendak bertanya kepada pihak Menteri naik pangkat, naik gaji dengan amaun apakah nikmat yang akan dirasai oleh 6301 20 OKTOBER 1992 6302 pihak pegawai-pegawai Parlimen yang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan mungkin kena dislocated dan keluar, ada Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): yang masuk ke dalam sini dan orang Yang Berhormat, nanti sebenlar, ada yang masuk nanti juga mesti diberi yang bangun. latihan dan didikan yang sempurna agar mercka tahu macam mana hendak Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak beri melayan Ahli Parlimen, Menteri- kepada orang yang...... menteri di dalam Dewan ini kerana mungkin mereka membual pekerjaan yang lain, berjumpa manusia yang lain, Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): bercorak peribadi yang lain di Dewan Yang Berhormat dia tidak beri jalan. yang lain sedikit. Bahkan orang kata orang Parlimen mengikut undang- undang dan rule. Bila kata tidak boleh, Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang semua tidak boleh, tctapi di luar lain di-Pertua, saya hendak teruskan. sedikit. Tuan Shahidan bin Kassim: Jadi, saya berharaplah apa yang saya (Bangun) sebutkan tadi dapat dipertimbangkan dan dipandang dan dikaji dengan teliti Timbalan Yang di-Pertua (Tuan supaya sebelum penyelenggaraannya, Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): soalan undang-undang ini saya memang Yang Berhormat, dia lidak beri jalan. menyokong. Terima kasih. Tuan Lim Guan Eng: Ada empat Timbalan Yang di-Pertua (Tuan sebab mengapa Rang Undang-undang ini Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): bertentangan dengan semua prinsip Kota Melaka. demokrasi dan juga asas perlembagaan dirangka oleh...... 5.55 pig. Tuan Shahidan bin Kassim: Tuan Lim Guan Eng (Kota (Bangun) Melaka): Tuan Yang di-Pertua, saya ingin turut mengambil bahagian dalam Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Rang Undang-undang Perlembagaan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); (Pindaan) ini dan juga menyokong Yang Berhormat, Arau bangun. pandangan-pandangan yang dikeluarkan tadi Yang Berhormat dari Bayan Baru dan juga Yang Berhormat dari Kok Tuan Lim Guan Eng: Saya bclum Lanas yang membantah sekeras- habis satu ayat lagi. kerasnya pindaan ini. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Yang di-Pertua, saya bagi pihak Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Dia DAP merasa bahawa pindaan minta penjelasan. Perlembagaan ini adalah keterlanjuran kerana cara Rang Undang-undang ini Tuan Lim Guan Eng: Saya akan beri dibentangkan dan isi kandungannya tetapi selepas ini. Empat sebab, pertama adalah sesuatu yang biadab, yang tidak ia adalah...... berdemokrasi dan juga menentang segala prinsip-prinsip hak asasi manusia. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Tuan Shahidan bin Kassim: Yang Berhormat, sebentar ada point of (Bangun) order. 6303 20 OKTOBER 1992 6304

Tuan Shahidan bin Kassim: Point Tuan Shahidan bin Kassim: of order, saya ingat bolch tukar perkataan Walaupun tidak rujuk kepada sesiapa- biadab kepada perkataan lain, kalau pun, kita jarang kalau kita hendak boleh. Kalau untuk tujuan baik, tukar katakan babi biadab pun kerana babi daripada biadab guna perkataan lain. memang jenis tidak boleh fikir. Jadi, dia Saya ingat kita faham. Kalau kata kurang kata pindaan Perlembagaan ini biadab, baik pun kita faham. Tetapi kalau guna mana boleh. biadab, ini kita sudah memulakan sesuatu yang kurang baik untuk Budget Timbalan Yang di-Pertua (Tuan ini. Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang Berhormat, beri dia peluang untuk Timbalan Yang di-Pertua (Tuan beri penjelasan. Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang Berhormat, saya ingat perkaiaan Tuan Lim Guan Eng: Siapa makan biadap itu tidaklah sesuai digunakan cili dia rasa pedas. di dalam Dewan. Tuan Shahidan bin Kassim: Adakah Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak DAP yang biadab? tuju kepada sesiapa. Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang di- Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Pertua, saya hendak teruskan. Saya tidak Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): la beri jalan, saya hendak teruskan. Terima membawa erti yang salah. kasih.

Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak Timbalan Yang di-Pertua (Tuan tuju kepada sesiapa. Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang Berhormat. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang di- Yang Berhormat, saya minta Yang Pertua, scbab pertama kerana ia merupa- Berhormat ubah perkataan. kan satu campurtangan poliiik......

Tuan Lim Guan Eng: Saya rasa...... Tuan Shahidan bin Kassim: Kalau Yang Berhormat tidak mahu tarik balik, saya akan mengatakan bahawa DAP Tuan Shahidan bin Kassim: Saya ulang balik...... biadab. Tuan Lim Guan Eng: Dia tidak ada Tuan Lim Guan Eng: Saya hendak right of way. Saya rasa...... beritahu mengapakah saya menyatakan demikian. Saya hcndak berikan empat Tuan Shahidan bin Kassim: Saya sebab. Kalau Yang Berhormat tidak kata DAP biadab. setuju selcpas saya bcrikan penjelasan, saya bolch beri jalan. Tuan Lim Guan Eng: Atas apa?

Tuan Shahidan bin Kassim: Kenapa Tuan Shahidan bin Kassim: Sebab bahasa biadab ini dipakai? dia bercakap mewakili DAP tadi. Dia kata dia mewakili DAP, macam Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Setiausaha Agung cakap, "saya Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): mewakili DAP". Bapa tiada, anak Yang Berhormat, dia hendak beri mengaku dia mewakili DAP. Begitu penjclasan. ortokratik. 6305 20 OKTOBER 1992 6306

Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak Tuan Lim Guan Eng: Ya, saya sabarlah. hendak jelaskan.

Tuan Shahidan bin Kassim: Oleh Timbalan Yang di-Pertua (Tuan kerana...... Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Ya, teruskan. Tuan Lim Guan Eng: Oleh sebab perkara ini unparliamentary, tidak Tuan Lim Guan Eng: Okay baik. dibenarkan, sila duduk. Saya rasa dia Ada empat sebab yang pertama ialah sudah kalah di dalam pilihanraya Dewan campurtangan politik pihak Kerajaan ke Perniagaan Melayu, dia sekarang hendak atas kebebasan integriti Suruhanjaya lepaskan gcram. Dia sckarang lepaskan Pilihanraya dalam usaha mereka men- geram! jalankan tugas dan kuasa Perlembagaan untuk mengkaji semula dan meng- Timbalan Menteri Perdagangan sempadankan kawasan pilihanraya Dalam Negeri dan Hal Ehwal Parlimen. Yang kedua, ia juga ber- Pengguna (Dato' Abdul Kadir bin canggah dengan prinsip...... Haji Sheikh Fadzir): (Bangun) Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang Berhormal sebentar, ada point of Yang Berhormat Kota Melaka.Timbalan ordcr daripada Arau. Menteri bangun minta jalan. Tuan Shahidan bin Kassim: Adakah Tuan Shahidan bin Kassim: Point perkataan "biadab", parliamentary atau of order, point of order. unparliamentary?

Tuan Lim Guan Eng: Saya akan bcri Timbalan Yang di-Pertua (Tuan. letapi selepas ini saya tidak mahu beri. Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Saya belum mula lagi. Yang Berhormal, sebentar. Yang Tuan Shahidan bin Kassim: Orang Berhormat, saya telah katakan bahawa yang mewakili DAP bcrcakap biadab. perkaiaan "biadab" itu tidak boleh Jadi, ini bcrmakna...... digunakan di dalam Dewan. Tuan Lim Guan Eng: Jangan Icpas Tuan Shahidan bin Kassim: Saya geram, Icpas geram dengan peniaga- ingin bertanya Tuan Yang di-Perlua peniaga Mclayu. sama ada perkataan "biadab" ini boleh dipakai atau tidak? Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Yang Berhormat, dia kalakan tadi dia Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): hendak menjclaskan pcngertian yang dia Yang Berhormat, perkataan "biadab" bawa dengan perkataan biadab. Yang memang kita tidak pakai dalam Dewan. Berhormat teruskan, Yang Berhormat katakan ingin membcri penjclasan. Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang di- Pertua, saya katakan tadi, saya tidak Tuan Lim Guan Eng: Ya. tujukan kepada sesiapa.

Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Shahidan bin Kassim: Orang Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): ini "frust" sebab dia punya wakil kena Yang Berhormat katakan tadi ingin gantung jadi dia malulah. Kalau menjelaskan kenapa menggunakan pilihanraya tak apa, tetapi kena gantung pcrkataan biadab. dalam Dcwan malulah. 6307 20 OKTOBER 1992 6308

Tuan Lim Guan Eng: Jangan lepas Tuan Lim Guan Eng: Tetapi Speaker geram dengan saya. Kalau saya boleh sudah buat keputusan. Kalau saya tidak undi, mimgkin saya undi...... tujukan kepada sesiapa.....

Wan Hanafiah bin Wan Mat Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Saman: (Bangun) Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Point of ordcr yang dikemukakan olch Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Kota Setar mengatakan perkataan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): "biadab" tidak boleh digunakan di dalam Kota Setar ada point of order, duduk Dewan, lidak bolehlah gunakan. Yang sebentar Kota Melaka. Berhormat kena tarik balik.

Wan Hanafiah bin Wan Mat Tuan Lim Guan Eng: Tidak boleh Saman: Tuan Yang di-Pertua, poim of digunakan jika ditujukan kepada order 36(4). Adalah salah pada Peraturan sesiapa. Mesyuaral bagi seseorang Ahli menggunakan bahasa biadap. Bahasa biadab Timbalan Yang di-Pertua (Tuan dan perkataan biadab ini sama, tidak Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): perlu Tuan Yang di-Penua minia dia Yang Berhormat, saya mintalab tarik menerangkan maknanya. Pcrkataan ini balik. telah "biadab". Tidak perlu minia dia menerangkan empat perkara hendak Tuan Lim Guan Eng: Saya hendak menunjukkan perkataan biadab. Diakata teruskan ucapan saya. tadi pindaan Perlembagaan yang kita bentangkan ini adalah biadab. Oleh itu saya minta dia tarik batik, lidak perlu Timbalan Yang di-Pertua (Tuan .penjelasan, Haji Juhar bin Mahiruddin): Itu kena point of order Yang Berhormat, kita ada peraturan dalam Mesyuarat... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang Berhormat sebentar. Saya ingat Tuan Lim Guan Eng: Bukan...ini peruntukan 36(4) itu jelas, perkataan tak betul... "biadap" lidak boleh digunakan di dalam Dewan. Jadi, kiia mintalah Yang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Berhormat tarik balik, perkataan itu Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang tidak sesuai di dalam Parlimen. Berhormat, Yang Berhormat...

Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang ditujukan kepada sesiapa. Saya cakap cara Pertua, kalau betul saya tujukan kepada yang tidak demokrasi, cara biadab. Saya sesiapa saya akan tarik balik. Tetapi saya tidak tujukan kepada sesiapa, boleh tidak tujukan kepada sesiapa. check Hansard. Kalau Tuan Yang di- Pertua cakap saya ada tujukan kepada Timbalan Yang di-Pertuu (Tuan sesiapa, sila sebutkan. Saya tujukan Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang kepada siapa? Berhormat, 36(4), perkataan "biadab" yang disebut itu walaupun sesungguhnya Timbalan Yang di-Pertua (Tuan tidak sebegitu jelas ditujukan kepada Haji Juhar bin Haji Mahicuddin): sesiapa, tetapi membawa makna yang Perkataan "biadab" yang disebutkan tadi ertinya biadab terhadap sesuatu pihak. ada maksudnya, itu sebab tidak boleh digunakan di datam Dewan. Tuan Lim Guan Eng: Saya rasa...... 6309 20 OKTOBER 1992 6310

Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Wong Wing Onn: (Bangun) Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang Berhormat, saya minta Yang Berhormat Timbalan Yang di-Pertua (Tuan tarik balik. Haji Juhar bin Mahiruddin); Yang Berhormat, perkataan "biadab"...... Tuan Lim Guan Eng: Bukan....saya berasa dari segi prinsip.. Tuan Lim Guan Eng: Tuan Speaker telah nyatakan kalau saya tujukan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan kepada sesiapa saya akan tarik balik, tapi Haji Juhar bln Mahiruddin): Tariklah kalau saya tidak tujukan kepada sesiapa, Yang Berhormat. Kalau Yang saya cakap cara..... Bcrhormat tidak tarik,... Yang Berhormat tidak bolch berucap, banyak Timbalan Yang di-Pertua (Tuan gangguan. Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang Berhormat, larik perkataan "biadab"... (Beberapa Ahli Yang Berhormat bangun) Tuan Lim Guan Eng: Saya cakap cara tergesa-gesa ini biadab. Ini Perlembagaan, suatu perkara yang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan penting..... Haji Juhar bin Mahiruddin); Tidak ada masalah. Yang Berhormat tarik Timbalan Yang di-Pertua (Tuan kerana pcrkataan itu tidak sesuai...... Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang Berhormat, menggunakan perkataan Tuan Lim Guan Eng: Bukan kerana "biadab" mestilah dengan ada tujuan saya... tertentu....

Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Guan Eng: Ya! Haji Juhar bin Mahiruddm): Kita ada peraturan dalam mesyuarat ini. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Mahiruddin): Jadi, Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak tujuan tertentu itu.... salah, kalau saya salah saya akan tarik balik. Tuan Lim Guan Eng: Saya hendak berikan empat sebab.... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar btn Mahiruddin): Saya Timbalan Yang di-Pertua (Tuan tidak mcngatakan Yang Bcrhormat Haji Juhar bin Mahiruddin): salah, mcngikut Peraturan 36(4) Yang Menunjukkan kepada sesuatu yang kiia Bcrhormat kena tarik balik. tidak boleh gunakan dalam Dewan. Saya minta Yang Berhormat tarik balik. Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang di- Pertua, saya hendak tujukan, saya Tuan Lim Guan Eng: Ada orang hcndak rujukkan kepada.... yang lebih teruk....

Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lau Dak Kee: (Bangun) Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang Berhormat, Yang Berhormat minta..... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Mahiruddin): Ya, Tuan Lim Guan Eng: Saya hendak apabila ada orang yang mcnggunakan, rujukkan kcpada ruling yang tclah dibuat kita akan gunakan juga Peraturan oleh Tuan Speakcr. Mesyuarat. 6311 20 OKTOBER 1992 6312

Tuan Lim Guan Eng: Bukan. Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Yang di-Pcrtua, Tuan Yang di-Pcrtua.... Haji Juhar bin Mahiruddin); Dengan maksud tertentu.... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang Tuan Lim Guan Eng: Ini telah Berhormat, minta tarik balik Yang diputuskan oleh Tan Sri Zahir sendiri.... Berhormat. Tolonglah! Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang mengeluarkan perkataan unparlia- Bcrhormat, Yang Berhormat..... mentary. Saya kata ini caranya biadab. Apa salahnya? Beberapa Ahli: (Tepuk)

Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Guan Eng: di mana beliau Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang menyatakan kalau tidak dilujukan Berhormat, Yang Bcrhormat tariklah. kepada sesiapa, tidak ada apa-apa....

Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak Timbalan Yang di-Pertua (Tuan tujukan kepada sesiapa. Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang Berhormat saya mengatakan bahawa Timbalan Yang di-Pertua (Tuan perkataan "biadab" itu digunakan Haji Juhar bin Mahiruddin): Kalau dcngan maksud tertentu. Yang Berhormat hendak berucap tanpa gangguan saya minta Yang Berhormat Tuan Lim Guan Eng: Tidak ada! tarik balik. Please. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Mahiruddin): Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang Menyinggung perasaan orang tertentu di-Pertua, ini tidak adil.... dalam Dcwan ini. Kita boleh katakan bahawa Yang Berhormat mempunyai Timbalan Yang di-Pertua (Tuan maksud terhadap Menteri yang Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang membawa Undang-undang ini. Berhormat, Yang Bcrhormat tidak kalah dalam perbahasan kalau Yang Tuan Lim Guan Eng: Boleh tanya. Berhormat tarik kerana pcrkataan itu..... Boleh tanya Yang Berhormat Menieri. Adakah saya tuju kepada dia? Tuan Lim Guan Eng: Ini tidak adil kcranasaya tidak..... Beberapa Ahli: Tanya!

Wan Hanafiah bin Wan Mat Tuan Lim Guan Eng: Adakah saya Saman: (Bangun) sebut Yang Berhormat Menteri. Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak Tuan Syed Hamid bin Syed Jaafar tujukan kepada sesiapa. Albar: (Bangun) Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Guan Eng: Adakah tidak? Haji Juhar bin Mahiruddin); Yang Bcrhormat, Yang Berhormat saya tclah Tuan Syed Hamid bin Syed Jaafar mengatakan dalam Peraturan Mcsyuarat Albar; Tuan Yang di-Pertua, saya fikir ialah 36(4) tidak semestinya kita "point perkataan "biadab" dalam kita mem- finger at someone". Ini pcrkalaan telah bincangkan Perlembagaan seorang Ahli digunakan.... Yang Berhormat yang setia kepada Negara dan Perlembagaan tidak boleh Tuan Lim Guan Eng: Ini tclah.... mengatakan "biadab". 6313 20 OKTOBER 1992 6314

Beberapa Ahli: Setuju! Tuan Lim Guan Eng: Boleh saya teruskan? Tuan Syed Hamid bin Syed Jaafar Albar: Dan Tuan Yang di-Pcrtua tclah Timbalan Yang di-Pertua (Tuan membuat ruling, dia terpaksa mcngikut Haji Juhar bin Mahiruddin): Bolch, kepada ruling. selepas Yang Berhormat tarik balik.

Tuan Lim Guan Eng: Sungguhpun Tuan Lun Guan Eng: Kalau saya ruling itu salah? Apa undang-undang tidak tarik balik saya tidak bolch ini? teruskan?

Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Mahiruddin); Yang Haji Juhar bin Mahiruddin): Tidak Berhormat, Yang Berhormat kalau Yang boleh. Berhormat mempertikaikan keputusan itu..... Tuan Lim Guan Eng: Adakah ini ruling Tuan Yang di-Pertua dalam Tuan Lim Guan Eng: Ya...sayatidak perkara ini? boleh dengar dia banyak kacau.... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Mahiruddin): Itu Timbalan Yang di-Pertua (Tuan ruling! Haji Juhar bin Mahiruddin); Sebentar ya, saya telah membuat ruling bahawa Tuan Lim Guan Eng: Itu ruling dari perkataan itu tidak boleh digunakan. Yang di-Pertua? Saya minta Yang Berhormat larik. Kalau Yang Berhormat tidak puas hati dengan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan kepulusan Yang di-Pertua, kita ada Haji Juhar bin Mahiruddin): Ya. Itu peruntukan yang tertcniu untuk men- ruling mengikut Peraturan Mesyuarat..... cabar keputusan terscbut, tcrbukalah kepada Yang Berhormat. Saya minla Tuan Lim Guan Eng : Ini ruling salah Yang Berhormat tariklah. Tuan Yang di-Pertua....

Beberapa Ahli: Tak hendak larik, Timbalan Yang di-Pertua (Tuan keluar! Haji Juhar bin Mahiruddin); Yang Bcrhormat, saya bagi Yang Berhormat Timbalan Yang di-Pertua (Tuan peluang untuk menarik balik perkataan Haji Juhar bin Mahiruddin): Minta itu, ya. Sila Yang Berhormat. Mintalah. Yang Bcrhormat. Yang Berhormat kalau tarik balik pun sebagai "gentleman" tidak kalah dalam Tuan Lim Guan Eng: Bolch saya perbahasan. teruskan? Tuan Lim Guan Eng; Bukan. Dari segi prinsip saya tidak salah... Beberapa Ahli: Tarik dulu! Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Guan Eng: Boleh saya Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang teruskan? Berhormat, saya memuluskan mengikut Peraturan Mesyuarat hutan kerana Timbalan Yang di-Pertua (Tuan dengan apa-apa.... Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang Berhormat kena tarik pcrkataan Tuan Lim Guan Eng: Bukan. Ini "biadab" itu. salah. 6315 20 OKTOBER 1992 6316

Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Seorang Ahli DAP: Sudahlah. Apa Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang ini, mahu gaduhkah? Berhormat sila tarik balik. Tarik balik!

Tuan Lim Guan Eng: Saya harap Tuan Lim Guan Eng: Empat sebab. Tuan Yang di-Pertua, memang kita tidak Satu, kerana ia merupakan satu campur- ada masalah. Saya harap Tuan Speaker tangan politik ke atas kebebasan boleh tegakkan keadilan. Saya tidak dan integrity Suruhanjaya Pilihanraya tujukan kepada sesiapa. Ini sangat tidak dalam menjalankan tugas dan adil. kuasa Perlembagaan untuk mengkaji semula..... Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang Dato' Abdul Kadir bin Haji Sheikh Berhormat, saya minta sahaja itu Fadzir: Tuan Yang di-Pertua, saya perkataan. Lepas itu tidak ada masalah. hendak minta penjelasan sedikit.... Yang Berhormat.

Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang Tuan Lim Guan Eng: Nanti, saya di-Pertua, untuk meneruskan ucapan habis dulu saya akan beri. Saya belum saya...,. habis lagi. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Mahiruddin); Yang Dato' Abdul Kadir bin Haji Sheikh Berhormat, Yang Berhormat.,... Fadzir: Ini mengenai....

Tuan Lim Guan Eng: Di bawah Tuan Lim Guan Eng: Sila duduk! protes, di bawah protes.... Patuhi Peraturan Mesyuarat. Sila duduk! Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Mahiruddin); Yang Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Berhormat tarik balik! Haji Juhar bin Mahiruddin): Ya dia tidak beri. (Tepuk) Tuan Lim Guan Eng: Di bawah protes saya akur kcpada arahan Tuan Tuan Lim Guan Eng: Untuk meng- Yang di-Pertua. kaji semula dan mempersempadankan kawasan pilihanraya Parlimen—satu. Beberapa Ahli: Tarik! Tarik! Dua, kerana ia bercanggah dengan Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang prinsip seorang seundi atau "one man one vote principle,satu prinsip asas di di-Pertua, mengikut empat sebab..... mana-mana sistem demokrasi di dunia Wan Hanafiah bin Wan Mat ini. Ketiga, kerana ia menghakis dan Saman: Dia tidak tarik balik! mcnceroboh prinsip parliamentary sovereignty, dengan izin, dan juga Tuan Yim Chee Cheong: (Bangun) kcbebasan Parlimen dengan memansuhkan perkhidmatan lertutup anggota- Tuan Shahidan bin Kassim: anggota Parlimen dengan menjadikan (Bangun) mereka sebahagian daripada Perkhid- matan Awam di negara kita dan ini Timbalan Yang di-Pertua (Tuan adalah sangat bahaya kerana bukan Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang sahaja dia merupakan satu 'coup d'etat' Berhormat, sudah cukup dah, sudah (Tepuk) kuasa Parlimen, ia menjadikan selesai, dia mengikut keputusan yang Parlimen sebagai satu jabatan kecil di telah dibuat.... bawah Jabatan Perkhidmatan Awam atau 6317 20 OKTOBER 1992 6318

Jabatan Perdana Menteri—satu jabatan bukan sahaja kepada Parlimen tetapi kecil. Di manakah letaknya keunggulan juga kepada Perlembagaan Malaysia (Tepuk) supremacy Parlimen dan kalau kita. 24 jam, ingat, apa ini? Mi segera? Rang Undang-undang ini diluluskan Mi segerakah? Pindaan segera seperti semua Ahli Parlimen Barisan Nasional masak mi segera! bertanggungjawab melakukan pembunuhan, pembunuhan atau murder Seorang Ahli: Dua minitkah, mi dua (Tepuk) in bright day light, dengan izin, minitkah? murdcr of Parliamentary democracy. (Tepuk). Tuan Lim Guan Eng: 24 jam,24 jam Dan akhirnya, Tuan Yang di-Pertua, hendak dibahaskan. Saya rasa ini dia juga menunjukkan sikap tidak menunjukkan ketelanjuran—dan saya hormat malah menghina Parlimen oleh telah cakap tadi, tetapi tidak dibenarkan Kerajaan Barisan Nasional, kerana tidak "biadab"—sikap Barisan Nasional. sampai 24 jam Rang Undang-undang ini dibenlangkan di Dewan yang mulia ini, Saya percaya bahawa kalau semua ia dibahaskan dengan begitu senang dan sistcm Parlimen, semua Ahli Parlimen di begitu tidak penting, dalam atmosphcre, negara demokrasi ditanya, diberitahu dalam alam atau suasana yang tidak bahawa ini adalah amalan Parlimen pcnting sekali. Saya hcndak meng- Malaysia, amalan Kerajaan Barisan ingatkan Kerajaan Barisan Nasional Nasional, mereka akan merasa sangat bahawa satu pindaan Perlembagaan sorry, fcel very sorry, dengan izin, untuk seperti ini amat penting ditcliti kerana ia sistem demokrasi Malaysia. akan membawa kesan yang besar kepada scmua rakyat Malaysia dan untuk Saya tidak tahu mengapa pihak sesuatu Rang Undang-undang scperti ini Kerajaan harus bersikap sebegilu dalam masa 24 jam—saya tidak tahu tergesa-gesa, terburu-buru dalam sama ada sesiapa mempunyai masa dan membentangkan Rang Undang-undang kernampuan untuk meneliti dan ini. Mengapakah pihak Barisan Nasional membahas dengan baik Rang Undang- mcmbuat satu pindaan yang amat undang ini—24 jam, ekspress. Saya penting tanpa sebarang rundingan, hendak tanya di manakah negara... bukan sahaja pindaan untuk menambah kerusi Parlimen tetapi juga yang mcnjejaskan kedudukan anggola- Tuan Yim Chee Cheong: (Bangun) anggota Parlimen. Adakah rundingan Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak diadakan dengan anggota-anggota bagilah, orang tidak ada standard lidak Parlimen? Saya rasa mungkin Tuan bagilah. Speaker sendiri pun tak tahu, Bila dia baca dalam Order Paper, pindaan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Pcrlembagaan, baru dia tahu, ia Haji Juhar bin Mahiruddin): Yang dibentangkan oteh Yang Berhormat Berhormal, dia tidak bagi jalan Yang Menteri, barulah dia tahu..... Berhormat. Minta duduk Yang Berhormat. Tuan Shahidan bin Kassim: (Bangun) Tuan Lim Guan Eng: Di manakah negara yang ada membahaskan pindaan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Perlembagaan dalam masa 24 jam? Saya Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): hendak lanya. Di manakah negara yang Yang Berhormat, Arau minta jalan. mengamalkan demokrasi berparlimcn, dalam masa 24 jam ia dibentangkan, Tuan Lim Guan Eng: Saya tak beri dibahaskan? Ini adalah satu penghinaan jalan. 6319 20 OKTOBER 1992 6320

Tuan Shahidan bin Kassim: Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Biadab! Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); Yang Berhormat!

Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Lim Guan Eng: Kalau hendak Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): lepas geram, lepaskan geram kepada Yang Berhormat, dia tak beri. peniaga Melayu!

Tuan Lim Guan Eng: Apa ini? Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang Berhormat, teruskan. Beberapa Ahli DAP: Tarik balik! Tuan Lim Guan Eng: Ya, saya Tuan Shahidan bin Kassim: Saya hendak teruskan. kata 'biadab1. Tuan Shahidan bin Kassim: (Bangun) Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Tuan Lim Guan Eng: Tak mahu. Yang Berhormat..... Orang yang telah kalah, tak mahu!

Tuan Shahidan bin Kassim: Saya Tuan Shahidan bin Kassim: Kalah akur keputusan Tuan Speaker. Dia pun dalam perjuangan lebih baik daripada tadi tak tarik balik, dia kata akur diganlung! keputusan Tuan Speaker. Saya pun akur Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang keputusan Tuan Speaker. di-Pertua, saya tak beri. Sila patuhi Peraturan Mesyuarat, sila duduk! Beberapa Ahli DAP: (Menyampuk) Wan Hanafiah bin Wan Mat Saman: (Bangun) Tuan Shahidan bin Kassim: Biadab. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Hajj Mahiruddin); Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Kota Selar, point of order. Yang Bcrhormat! Wan Hanafiah bin Wan Mat Saman: 36(1). Kedua-dua ini bcr- Tuan Lau Dak Kee: Yang Berhormat tengkar, tidak ada kena-mengena dengan dari Arau, bodoh, sombong, biadab! Akta ini, Tuan Yang di-Pertua.....

Timbalun Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Ya, Yang Berhormat..... Kota Setar kata kedua-duanya tak ada kena-mengena. Teruskan. Tuan Lim Guan Eng: Tuan Yang Wan Hanafiah bin Wan Mat di-Pertua, saya teruskan, saya tak mahu Saman: Ini kisah Dewan Perniagaan, membuang masa ke atas orang yang telah siapa kalah dan siapa menang dibawa kalah dalam pilihanraya Dewan masuk. Perniagaan Melayu, dia hendak lepas geram sahaja, tak payahlah. (Tepuk) Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Lepas geraro sahaja, tetapi masih tak Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): boleh menang, apa boleh buat? Tcruskan, Yang Berhormat. 6321 20 OKTOBER 1992 6322

Tuan Lim Guan Eng: Saya ucapkan preempt membenarkan kajian semula terima kasih. Kacau sahaja. dengan lebih awal. Ini menidakkan tugas dan fungsi Suruhanjaya Pilihanraya. Tuan Yang di-Pertua, Suruhanjaya Lagipun, Tuan Yang di-Pcrtua..... pilihanraya adalah satu badan yang telah diberikan kuasa untuk menjalankan tugas penting demi menjamin dan Tuan Yim Chee Chong: Parliament mengekalkan sistem Demokrasi is supreme..... Berparlimen di Malaysia. Dan salu sifat yang penting sekali ialah kebebasan dan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji tidak memihak kepada sesiapa atau Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang neutrality, dengan izin, tetapi tindakan Bcrhormat, dia tidak beri jalan. Sila Kerajaan Barisan Nasional dengan duduk. mencadangkan pindaan ini telah merampas hak, kuasa dan sifat Tuan Lim Guan Eng: ... Fasal 3 kebebasan Suruhanjaya Pilihanraya. sekali lagi mengarahkan Suruhanjaya Pilihanraya supaya menjalankan kajian Di bawah Perkara 113, Tuan Yang semula ini selepas Rang Undang-undang di-Pertua..... ini diluluskan dan diwartakan. Kalau inilah lujuan Kerajaan Barisan Nasional, Tuan Yim Chee Chong: Tuan Yang apa gunanya Perkara 113? Apa gunanya di-Pertua, minta penjelasan. Apakah peruntukan untuk membolehkan buktinya? Suruhanjaya Pilihanraya menjalankan kajian semula ke atas kawasan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan pilihanraya ataupun bahagian negara Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): dalam kawasan pilihanraya dan negeri, Yang Berhormat..... apakah gunakan perkara seperti ini? Ini merupakan bukan sahaja 'coup d'etat' Tuan Lim Guan Eng: Kita sekarang kuasa Parlimen, tetapi juga perampasan, bahas perkara yang penting, bukan yang pencerobohan kuasa kebebasan remeh-temeh. Suruhanjaya Pilihanraya. Mengikut Perkara 113(2) menyata- Di bawah Perlembagaan, Suruhan- kan, dengan izin, "The Election jaya Pilihanraya adalah sebuah badan Commission shall conduct a review on yang tidak boleh dihamba abdikan oleh the division of the Federation and the sesiapa, tetapi Kerajaan Barisan States inlo constituencies and Nasional dengan kuasa majoriti 2/3, recommend such changes thcrcin as thcy kuasa mutlak, sekali lagi menunjukkan may think nccessary...." dan selepas itu, kuasa suka bermaharajalela dengan "...they shall be at intcrvals of not lcss meminda Perlembagaan dengan sesuka than eight years between the date of hati, dengan sewenang-wenangnya. complction of onereview and the date of commencement of the next review Di sini bukan sahaja kita hendak under this Clause." bertanya apakah asas kita menambah 12 kerusi Parlimen di 7 buah negeri? Kalau Jelas sekali kalau kita ikut peraturan kita benarkan Suruhanjaya Pilihanraya yang ditetapkan di bawah Pcrlembagaan menjalankan tugas mereka, adakah Persekutuan, Suruhanjaya Pilihanraya Barisan Nasional takut bahawa Suruhan- hanya boleh menjalankan satu kajian jaya Pilihanraya akan melakukan kerja semula 8 lahun atau 1993 kerana kajian mereka dengan adil yang tidak akan semula yang terakhir dijalankan, memberikan faedah atau advantage, diwartakan dan diluluskan pada tahun dengan izin, kepada Barisan Nasional. 1985, tctapi pindaan ini, dengan izin, Oleh sebab itu, mereka mesti preempt, 6323 20 OKT0BER 1992 6324 membuat pengumuman dahulu bahawa di Pulau Pinang dalam tahun 1986 ini adalah kuota seperti ini, Suruhanjaya jumlah pemilihnya ialah 522,194 orang, Pilihanraya tak boleh tukar langsung. manakala pada tahun 1990 ialah 559,223 Adakah ini bermakna sekarang Kerajaan orang—tambahan sebanyak 37,029 juga hendak menjadikan Suruhanjaya orang, iaitu hampir-hampir tiga kali Pilihanraya sebagai satu jabatan ganda daripada tambahan pemilih di cksekutif atau Kerajaan? Ini jclas tujuan negcri Perlis, tiga kali ganda tetapi satu pindaan Perlembagaan ini. kerusi tambahan pun tidak dapat. Kita ada dua orang Menteri dari Pulau Pinang Tuan Yang di-Pertua, ini membawa di sini, termasuk seorang yang dikaiakan kita kepada sebab kedua saya, iaitu bakal Perdana Menteri Malaysia— prinsip 'seorang seundi' atau 'one man dikatakanlah! one vote principle' dicabuli, kerana saya Saya hendak tanya apakah kriteria di hendak tahu apakah krileria 12 kerusi mana negeri Pulau Pinang—satu Parlimen ditambah hanya kepada 7 buah daripada dua orang tidak tahu siapalah, negeri, apakah kriteria? Ini tidak ada dua orang Menteri—mengapakah dijelaskan di sini. Ini mcngikut selera Pulau Pinang dimana jumlah pemilihnya pemimpin semasa di Barisan Nasional. telah bertambah tiga kali ganda lebih Apakah kriteria? Mengapakah setengah- daripada Perlis, mengapakah satu kerusi setengah negeri mendapat tambahan tambahan pun tidak diberikan? Adakah kerusi, lebih kerusi, dan mengapakah ini satu act of vengeance, balas dendam negeri lain tidak ada satu kerusi extra ke atas rakyat Pulau Pinang kerana langsung, apakah sebabnya? Kalau kita hampir-hampir menumbangkan Kera- tinjau dari segi amalan Suruhanjaya jaan Negeri Barisan Nasional. Adakah Pilihanraya yang lepas, biasanya tugas ini juga telah mendapat persetujuan mempersempadankan kawasan pilihan- daripada Ketua Mcnteri Pulau Pinang? raya adalah berdasarkan kepadatan Kalau begitu, saya rasa ini menunjukkan penduduk sesebuah negeri. Kalau kita bahawa Ketua Menteri Pulau Pinang mengikut sekali lagi kriteria ini, angka- tidak guna langsung, tidak boleh jaga angka ini semua daripada Laporan hak dan kepentingan rakyat Pulau Pilihanraya Umum Malaysia yang dikeluarkan oleh Suruhanjaya Pilihan- Pinang. (Tepuk) raya yang baru dicelak, Perlis Saya harap Yang Bcrhormat Menteri penduduknya pada tahun 1986 adalah boleh memberikan pcnjelasan yang baik 85,394. Dalam tahun 1990 telah dan betul, mengapakah Pulau Pinang dan bertambah sehingga 99,097 orang, juga negeri yang lain tidak diberikan tambahan sebanyak 13,703 orang. Ini layanan yang sama dan adil. Di antara ialah jumlah pcmilih yang berdasarkan negeri-negeri lain, di negeri Perak penduduk, dan di bawah Rang Undang- jumlah pemilihnya pada tahun 1986 undang ini Perlis akan mendapat ialah 954,180, tetapi pada tahun 1990 tambahan satu kerusi Parlimen. jumlah pemilih telah bertambah 1,031,380 orang—tambahan sebanyak Di sini sungguhpun saya memang 77,200 pemilih. Berapa kali ganda? tidak suka tclatah Ahli-ahli Parlimen Hampir 5 kali ganda atau 6 kali ganda. tertentu dari Perlis, tetapi saya tidak menentang tambahan satu kerusi untuk Dato' Abdul Kadir bin Haji Sheikh Perlis, tetapi saya hendak tanya kalau Fadzir: (Bangun) Perlis di mana pemilihnya telah bertambah sebanyak 13,000 boleh Timbalan Yang di-Pertua (Tuan mendapat satu kerusi lebih, mengapakah Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Ya, negeri-negeri lain tidak diberikan Yang Berhormat Timbalan Menteri layanan yang sama? Sebagai satu comoh, minta jalan. 6325 20 OKTOBER 1992 6326

Tuan Lim Guan Eng: Boleh. and disorder di Parlimcn, apabila Tuan Yang di-Pertua Tan Sri Dato' Mohamed Dato' Abdul Kadir bin Haji Sheikh Zahir sendiri menyatakan bahawa ini Fadzir: Saya cuma hcndak tahu daripada tidak menjadi apa-apa masalah. Ahli Yang Berhormat sama ada Ahli Sepanjang pengalaman Yang Berhormat Yang Berhormat sedar bahawa dalam sebagai seorang veteran, Ahli Parlimen menentukan tambah atau tidak satu bagi beberapa penggal, beranikah Yang kawasan pilihanraya, bukan hanya Berhormat menyatakan bahawa adalah bergantung kepada soal jumlah undi, 'unparliamentary' untuk mengatakan tetapi juga ia bergantung kepada fakta- perkataan 'biadab', tanpa menujukan fakta lain seperti kepadatan suatu kepada sesiapa. Beranikah? kawasan atau maju-mundurnya satu kawasan serta fakta-fakta yang lain juga, Timbalan Yang di-Pertua (Tuan itu sudah tentu telah diambilkira oleh Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Suruhanjaya dalam mencntukan soal- Yang Berhormat Kota Melaka perkara soal penambahan kerusi ini. Jadi adakah itu sudah selesai. Ahli Yang Berhormat sedar? Tuan Lim Guan Eng: Baik, saya Keduanya, saya baru membaca satu hormati Tuan Yang di-Pertua, saya lidak artikel dalam Far Eastern Economic akan ungkit perkara ini, saya hanya Review bcrtarikh Ihb Oktober, 1992 di hendak memberikan ingatan kepada mana banyak komen-komen yang telah Yang Berhormat ini. diberi oleh Ketua Pembangkang mengenai Parlimen kita. Adakah Ahli Yang kedua, kalau kita hendak Yang Berhormat sedar bahawa mengikut kriteria kepadatan penduduk performance Ahli Yang Berhormat saya setuju, kita mungkin harus memberi setakat ini jelas membuktikan, atau scdikit kelonggaran. Tetapi adakah adalah satu bukti yang paling nyata, kelonggaran diberikan sehingga sebuah tentang apa yang dikatakan olch pcnulis negeri, di mana tambahan penduduk ini, iaitu 'The decline and disorder of the ialah 6 kali ganda daripada sebuah negeri Malaysian Parliament'? (Tepuk) yang lain. tidak tambah langsung salu kerusi Parlimen pun? Apakah rasional? Apakah logik? Ini betul-betul tidak Tuan Lim Guan Eng: Nampaknya masuk akal. Ini peltk sckali dan ini saya Yang Berhormat Timbalan Mcnteri tidak hendak bertanya Yang Berhormat baca atau tidak tahu Standing Orders: Menteri untuk memberikan jawapan kita tidak boleh baca suralkhabar atau yang jelas mengapa perkara yang anih majalah di Dewan yang mulia ini! ini boleh berlaku? 6 kali ganda pemilih- (Tepuk) Tetapi tidak apalah, saya tidak nya, satu kerusi tambahan Parlimen pun akan pursue perkara yang remeh-temeh tidak dapat—Ahli Parlimen Perak pun ini. Saya akan menjawab hujah-hujah cabut. yang dikeluarkan oleh Yang Berhormat Timbalan Menteri, tetapi hanya hendak Tuan Yang di-Pertua, di sini saya mengingatkan mengenai Standing hendak memperjuangkan sedikit hak Orders yang kita ada di sini. Dan ini negeri Melaka. Negeri Melaka adalah penting kerana Rang Undang- mempunyai penduduk 572,408 orang. undang ini akan menghakis lagi kuasa Ini mengikut Jabatan Perangkaan Parlimen. Malaysia dalam Buku Tahunan Perangkaan 1990 yang menyatakan Tadi apabila saya mengeluarkan satu bahawa jumlah penduduk di Melaka perkataan yang tidak dhujukan kepada pada tahun 1989 adalah 572,408 orang, sesiapa, saya diberitahu bahawa ini lidak manakala untuk Perlis hanya 183,799 dibcnarkan. Bukankah ini salu decline orang, mungkin inilah sebabnya orang 6327 20 OKTOBER 1992 6328

Perlis kalahlah—tidak apa. Tetapi ini Timbalan Yang di-Pertua (Tuan menunjukkan bahawa penduduk orang Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Melaka..... Arau masa sudah habis, ya, pointof order berapa? Tuan Shahidan bin Kassim: Point of order. Tuan Shahidan bin Kassim: 36(6). Duduk dahulu, okay, itu yang saya hendak pun. 36(6)—sangkaan jahat Timbalan Yang di-Pertu (Tuan kepada saya. (Ketawa) Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); Yang Berhormat, Point of order Seorang Ahli DAP: Buang masa. berapa? Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Tuan Shahidan bin Kassim: Point Haji Juhar bin Haji Mahiruddin]): of order. Duduk! duduk dahulu. Point of Yang Berhormat.... order. Tuan Shahidan bin Kassim: Tidak, Tuan Lim Guan Eng: Berapa, Tuan saya hendak dia tarik balik sebab ini Yang di-Pertua? melibatkan negeri. Negeri ini ada Raja, ada Sultan, tidak boleh disebut macam Tuan Shahidan bin Kassim: Tidak, itu—sangkaan jahat. saya kata point of order, duduk dahulu. Ahli-ahli DAP: Boo! Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Juhar): Kota Haji Juhar bin Haji Mahiruddin]): Melaka, nanti sekejap. Yang Berhormat, dia tidak ada sebut pun, Tuan Lim Guan Eng: (Menyampuk) Seorang Ahli DAP: Duduklah!

Tuan Shahidan bin Kassim: Duduk Tuan Lim Guan Eng: Yang dahulu, baru saya sebut nombor. Berhormat ini selepas kalah, dia apa-apa pun boleh cakap. (Ketawa) Tuan Lim Guan Eng: Berapa? Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Yang Berhormat..... Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); Point of order ya, saya tanya dia, duduk Tuan Shahidan bin Kassim: Duduk! sebentar! Tuan Yang di-Pertua, saya kata 36(6). Very good boy! Good boy! 36(6)— Tuan Shahidan bin Kassim: Duduk sangkaan jahat. Diminta dia tarik balik. dahulu. Saya cadangkan supaya dia masuk sekolah sekali lagi. Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Timbalan Yang di-Pertua (Tuan Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Ya, Haji Juhar bin Haji Mahiruddin]): Arau. Yang Bcrhormat tidak tujukan kepada Arau. Tuan Lim Guan Eng: Berapa? Tuan Lim Guan Eng: Saya tidak Tuan Shahidan bin Kassim: Saya mahu berbahas dengan orang yang tahu, saya cakap berapa kali, duduk kalahlah. Manakala untuk Perlis ialah dahutu. 183,799.... 6329 20 OKTOBER 1992 6330

Tuan Shahidan bin Kassim: Timbalan Yang di-Pertua (Tuan (Menyampuk) Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Yang Berhormat, kita kena rihat. Masa Timbalan Yang di-Pertua (Tuan sudah habis untuk hari ini, sambung Haji Juhar bin Haji Mahiruddin); besok, ya. Yang Berhormat, apa yang hendak ditarik balik? Saya tidak dengar dia Tuan Lim Guan Eng: Sambung tujukan kepada Arau atau apa. besok, baik. Terima kasih.

Tuan Shahidan bin Kassim: Timbalan Yang di-Pertua (Tuan (Menyampuk) Haji Juhar bin Haji Mahiruddin): Ahli-ahli Yang Berhormat, Dewan ini Tuan Lim Guan Eng: Apa ini? ditangguhkan sehingga hari esok, jam 2.30 petang. Tuan Shahidan bin Kassim: Sangkaan jahat, mengganggu perasaan! Dewan ditangguhkan pada pukul 6.30 (Ketawa) petang.

L—A17069.