Dynastie Królewskie Panujące W Polsce – Dynastia Piastów

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Dynastie Królewskie Panujące W Polsce – Dynastia Piastów XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” Tytuł Pracy : Dynastie królewskie panujące w Polsce - Dynastia Piastów Autorka : Pola Urbanek Kategoria : Młodzik Kod : MRKR 111 Szkolny organizator : Agata Rysz XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” 1.Wstęp 2.legendy o Piastach Lech Czech i Rus O Popielu O Piaście Kołodzieju 3.Minione wieki 4.Był sobie król… 5.O Piastach „ z przymrużeniem oka” 6.Co po Piastach pozostało 7.Zakończenie 8.Bibliogragia 2 XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” Wstęp Zapraszam Państwa na wędrówkę po odległej historii znanej nam tylko z kronik, dzienników i zapisków z dawnych czasów. Historia to nie tylko wydarzenia umiejscowione w czasie, to też opowiadania , legendy i przypowieści związane z danym okresem dziejów. Historia jest w każdej pamiątce, w zabytkach, w budowlach, monetach i we wszystkim co po przodkach pozostało. Zatem chciałabym przeprowadzić Państwa po historii najstarszej polskiej dynastii, po historii naszych przodków -Piastów... Rola historii jest ogromna w życiu świata ,państwa czy regionu. Rzetelna wiedza historyczna pozwala nam zrozumieć złożoność i zróżnicowanie świata. Uczy tez tolerancji dla odmienności kulturowej i cywilizacyjnej. 3 XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” Legendy o Piastach 4 XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” Legenda o Czechu, Lechu i Rusie 5 XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” 6 Trzej bracia-Słowianie, Czech, Lech i Rus przed wiekami, gdy w Europie dopiero powstawały państwa, wędrowali po wielkim terytorium między dwiema rzekami, z zachodu była to Odra, od wschodu Dniepr. Przemierzali wielkie połacie pól, lasów. Nie była to łatwa podróż, musieli mierzyć się z dziką przyrodą, niebezpieczną leśną zwierzyną, nie mogli się zgubić wśród leśnych kniei, kto by się zgubił, ten mógł nigdy się już nie odnaleźć. Nie byli to zwykli bracia – Czech, Lech i Rus wędrowali ze swoimi ludami, każdy z nich był wodzem plemienia i choć wędrowali razem, i szukali najlepszego miejsca, w którym mogliby osiąść, każdy z nich wiedział, że powinien samodzielnie zapewnić i sobie, i swojemu plemieniu jedyne miejsce dla niego, w którym mogłoby się rozwijać. Łatwiej było iść im razem, wszyscy byli Słowianami, rozumieli się bardzo dobrze, ale w jednym miejscu nie mogli się zatrzymać. Wędrówka nie była łatwa, z nimi szły dzieci, ludzie starsi, którym niekiedy brakowało sił. Ani Czech, ani Lech, ani Rus nie chcieli jednak poddać się namowom niektórych i ostatecznie zakończyć wędrówkę w miejscu, które wydawało się idealne do tego, aby z nim związać dalsze swe losy. Mądrzy bracia wiedzieli, że szybka decyzja może obrócić się nie tylko przeciwko nim, ale również ludziom, za których jako wodzowie plemion byli odpowiedzialni. Czekali więc na szczególne znaki, które mogły im podpowiedzieć najwłaściwszy z możliwych wyborów. Wędrowali więc dalej wśród szerokich pól, leśnych ostępów, pomiędzy korytami wielkich rzek, wśród pięknych jezior. Wędrówka trwała już długo i wydawało się, że nigdy nie dotrze do celu, który zresztą tak trudno było wyznaczyć. Pewnego razu bracia zatrzymali się na pięknej polanie w pobliżu jeziora. Usiedli pod prastarym, rozłożystym, wielkim dębem, było lato, żar lał się z nieba, wszyscy potrzebowali odpoczynku – chcieli dotrzeć do bezpiecznego miejsca przed wieczorem. Odpoczywali w cieniu wielkiego drzewa i rozprawiali o swej wędrówce… dookoła panował spokój, letnie popołudnie nastrajało do snu, gdy Czech, Lech i XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” Rus ułożyli się wygodnie pod chroniącym ich przed upałem dębem wśród jego rozłożystych, nieprzeliczonych gałęzi usłyszeli szelest, coraz bardziej narastał, wzmagał się i nagle ich 7 oczom ukazał się piękny, dostojny ptak, który z wyżyn swojego gniazda patrzył na nich groźnym, przenikliwym spojrzeniem. Tak zachwycającego ptaka, dumnego i wielkiego jeszcze nie widzieli – był to orzeł biały. Bracia widzieli już podobne orły, ale nigdy tak okazałego. Lech nie mógł od niego oderwać oczu, a ptak nie zwracając już na nich uwagi i nie czując z ich strony żadnego zagrożenia zaczął rozglądać się po okolicy. Jego piękna sylwetka górowała nad koroną drzewa… Lech śledząc spojrzenie ptaka, wstał i również rozglądnął się po okolicy – rzeczywiście było na co patrzeć, nie dziwił go teraz zadumany wzrok króla przestworzy… tak, to z pewnością było królestwo białego orła, a skoro wybrał sobie tu dom, to musi to być znak, który on, Lech, doskonale czuje, na który tak długo czekał! Nie mógł się mylić – powziął postanowienie – zostanie tu wraz ze swoim ludem. Zielona dolina, żyzna gleba, gęste lasy pełne zwierzyny, jagód, grzybów, jezioro zasobne w ryby… szeroka przestrzeń nie dająca się ogarnąć spojrzeniem… pod znakiem orła Lech wybuduje osadę, gród, państwo! Lech idąc w stronę dębu, pod którym nadal odpoczywali jego bracia wiedział już wszystko, także i to, że przyszedł dla nich czas rozstania. Czech i Rus ze zrozumieniem przyjęli słowa brata, pogodzili się z jego decyzją, wiedzieli, że prędzej, czy później tak musiało się stać, a każdy z nich musi też iść swoją drogą. Czech i Rus widząc stanowczość brata, również uznali, że nie powinni już iść razem, a każdy powinien udać się własną drogą – tak będzie im łatwiej odnaleźć miejsca, w których mogliby i oni założyć swoje osady. Czech po krótkim namyśle wybrał drogę na południe, Rus, z kolei, postanowił udać się na wschód. Przyszedł dla braci czas pożegnania – nie było to łatwe, ale też cieszyli się, że cel wędrówki każdego z nich zbliża się. XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” 8 Teraz było im trudniej – plemiona Czecha i Rusa już same, w mniejszych grupach udać się musiały w dalszą wędrówkę, a Lech – podjąć się zupełnie nowych obowiązków – gospodarskich. Bracia pożegnali się i Lech stojąc pod wielkim dębem widział jak oddalali się od niego, nigdy już ich nie zobaczył. Czuł jednak, że nie jest sam – nie mylił się, biały orzeł patrzył na niego z wysokości swego gniazda, chyba nie był mu nieprzychylny, nie zamierzał atakować, ale po dłuższej chwili rozwinął swoje wielkie skrzydła, które załopotały ciężko nad okolicą i odleciał… Przylatywał tu potem często i widział jak dobrym gospodarzem jest Lech, pod jego rządami wybudowano piękny gród, ludzie zakładali gospodarstwa, nie cierpieli głodu, czuli się tu bezpieczni i szczęśliwi. Lech wiedział, że dokonał dobrego wyboru! Gród stawał się coraz większy, piękniał, przybywało domostw, dookoła grodu wił się obronny mur. Gród przypominał wielkie gniazdo gościnnego orła, miejsce to nazwano Gnieznem, miało się ono w przyszłości stać pierwszą stolicą Polski, a Polacy nigdy nie zapomną o dumnym orle, który był dobrym znakiem dla Lecha – piękny biały ptak pozostanie z nami już na zawsze w naszym państwowym godle. XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” 9 Legenda o Popielu Nad brzegami Gopła, w Kruszwicy, niegdyś, stał zamek, a na małej wysepce wśród fal szumiącego jeziora – wieża, do dziś dnia wody Gopła nucą w wietrzne dni i noce smutną, straszną pieśń o kruszwickim księciu, złym Popielu i jego żonie, Gerdzie… Dopuścili się wielkiej zbrodni, za którą spotkała ich sroga kara, a wymierzyły ją myszy! Po śmierci starego, dobrego księcia Popiela na kruszwicki tron wybrano jego młodego syna, wiele lat tak naprawdę władzę w księstwie sprawowali jego wujowie, oni też, gdy młodzieniec dojrzał, wybrali mu za żonę, Niemkę, Gerdę. Młodzi od razu przypadli sobie do gustu, a szczególnie młody Popiel ukochał całym sercem swoją wybrankę. Popiel i Gerda zaczęli samodzielnie rządzić Kruszwicą, wujowie i stryjowie młodego księcia porozjeżdżali się do swoich domostw w nadziei, że młoda książęca para będzie sprawować uczciwie i sprawiedliwie rządy w Kruszwicy. XV EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO „ KRĄG” 10 Niestety, do ich uszu raz po raz dochodziły skargi ludu kruszwickiego, ciężko doświadczanego przez młodego Popiela, który zakochany w Gerdzie, spełniał wszystkie jej zachcianki, nie bacząc na liczne cierpienia, na jakie naraża mieszkańców Kruszwicy, Popiel stawał się coraz okrutniejszy, za błahe przewinienia karząc wieloletnim lochem albo nawet śmiercią, strach w ludzie kruszwickim był coraz większy, z tęsknotą wspominano rządy starszego Popiela i jego braci, a ci patrząc co się dzieje, napominali często Popiela i jego żonę, aby zmienili się i mieli baczenie na innych, na lud, za którego szczęście są odpowiedzialni. Na nic się jednak zdały nawoływania strapionych starców, wręcz przeciwnie, mściwa i złośliwa Gerda namawiała zakochanego w niej męża do nowych bezeceństw, lud cierpiał, a oni na swym zamku wyprawiali uczty huczne, zabawy kosztowne, które tym bardziej cieszyły występną Gerdę, im więcej głodnych mieszkańców grodu o litość księcia prosiło! Popiel zabawy w najlepsze ze swą małżonką i synami zażywał, majątek odziedziczony po ojcu trwonił, ale wciąż mu było mało, nie podobały mu się ciągłe napominania stryjów, a Gerda, po raz kolejny wysłuchując ich napomnień i skarg, w coraz większą wściekłość wpadała, w końcu znalazła sposób, aby krewnych męża na zawsze uciszyć, zaplanowała zbrodnię, wiedziała co zrobić, aby już nikt nie śmiał przeszkadzać jej, Popielowi i synom. Nie zwierzyła się ze swych niecnych planów mężowi, udając wesołą, zaproponowała, aby sprosił wszystkich wujów i stryjów na wielką ucztę i pogodził się z nimi. Popiel nie do końca wierzył w słowa żony, nigdy jeszcze nie była tak ciepła i przyjazna, czy naprawdę chciała zgody? Być może uknuła jakiś plan? Nie zastanawiał się jednak nad tym zbyt
Recommended publications
  • Sounds of War and Peace: Soundscapes of European Cities in 1945
    10 This book vividly evokes for the reader the sound world of a number of Eu- Renata Tańczuk / Sławomir Wieczorek (eds.) ropean cities in the last year of the Second World War. It allows the reader to “hear” elements of the soundscapes of Amsterdam, Dortmund, Lwów/Lviv, Warsaw and Breslau/Wrocław that are bound up with the traumatising experi- ences of violence, threats and death. Exploiting to the full methodologies and research tools developed in the fields of sound and soundscape studies, the Sounds of War and Peace authors analyse their reflections on autobiographical texts and art. The studies demonstrate the role urban sounds played in the inhabitants’ forging a sense of 1945 Soundscapes of European Cities in 1945 identity as they adapted to new living conditions. The chapters also shed light on the ideological forces at work in the creation of urban sound space. Sounds of War and Peace. War Sounds of Soundscapes of European Cities in Volume 10 Eastern European Studies in Musicology Edited by Maciej Gołąb Renata Tańczuk is a professor of Cultural Studies at the University of Wrocław, Poland. Sławomir Wieczorek is a faculty member of the Institute of Musicology at the University of Wrocław, Poland. Renata Tańczuk / Sławomir Wieczorek (eds.) · Wieczorek / Sławomir Tańczuk Renata ISBN 978-3-631-75336-1 EESM 10_275336_Wieczorek_SG_A5HC globalL.indd 1 16.04.18 14:11 10 This book vividly evokes for the reader the sound world of a number of Eu- Renata Tańczuk / Sławomir Wieczorek (eds.) ropean cities in the last year of the Second World War. It allows the reader to “hear” elements of the soundscapes of Amsterdam, Dortmund, Lwów/Lviv, Warsaw and Breslau/Wrocław that are bound up with the traumatising experi- ences of violence, threats and death.
    [Show full text]
  • Największe Tajemnice Świebodzic
    RAFAŁ WIETRZYŃSKI NAJWIĘKSZE TAJEMNICE ŚWIEBODZIC WYDANIE II POPRAWIONE I UZUPEŁNIONE ŚWIEBODZICE 2010 1 ISBN 83-930401-09 Tytuł: Największe tajemnice Świebodzic Autor: Rafał Wietrzyński Rok wydania: Świebodzice 2010 Strona tytułowa okładki: Tablica nagrobna Georga Daniela Gossova i Anny Gossovin przy para- fii św. Mikołaja w Świebodzicach (rys. Marzena Bednarczyk) Wszystkie prawa zastrzeżone 2 OD AUTORA Książka „Największe tajemnice Świebodzic” jest jedynym jak dotąd tego typu opracowaniem. Jej wydanie poprzedzo- ne zostało wieloletnimi zainteresowaniami i dociekaniami na temat zamierzchłej przeszłości tych okolic. Celem tej książki jest przedstawienie Czytelnikowi nierozwiązanych zagadek i mało znanych, ale ważnych epizodów z bogatej historii Świebodzic. Oczywiście moim zamierzeniem nie było tu zaprezentowa- nie wszystkich niewyjaśnionych dotąd spraw związanych z miastem, ale przedstawienie tylko tych najogólniejszych, na które wiele osób stawia dzisiaj pytania. Książka ta nie rości sobie również prawa do fundamentalnego dzieła. Chciałem tu tylko opisać najbardziej tajemnicze momenty z ponad siedemsetletniej historii miasta. Zawarte w tym opracowaniu tematy dotyczą zarówno kon- trowersyjnych wydarzeń, jak i rozmaitych skarbów ukrytych w okolicach miasta, historycznych postaci oraz tajemni- czych zabytków... Słowem, każdy z zainteresowanych znaj- dzie w niej coś ciekawego dla siebie. Życzę pożytecznej i krytycznej lektury. Autor 3 PROLOG ŚWIEBODZICKI RODOWÓD Wiedza o przeszłości naszego miasta, którą zamierzam przedstawić na łamach niniejszej
    [Show full text]
  • Henryk IV Probus. Podstawowe Problemy Badawcze. Próba Podsumowania, Cz
    Henryk IV Probus. Podstawowe problemy badawcze. Próba podsumowania, cz. 2 Jolanta Szczepańska Archiwum Państwowe we Wrocławiu orcid: 0000-0002-5703-2658 Abstract Henry IV Probus. Basic research problems. An attempt to summarize, part 2 The figure of Henry IV Probus, despite the rich literature on the subject, still arouses interest and controversy. The subject of discussion is both the reconstruction of the facts related to this reign and the prince’s assessment. The article presents an overview of research positions on these issues. The work is also a short variant of the biography of Henryk Probus, in which the material presented in chronological terms concerns life and activities, as well as foreign and internal policy. The general image of the principality of Wrocław during the reign of Henry IV Probus was also presented, with particular emphasis on Wrocław as the capital of the principality. Key words: Henry IV Probus, Henry IV the Right, history of Silesia in the Middle Ages, a division into districts Słowa kluczowe: Henryk IV Probus, Henryk IV Prawy, historia Śląska w średniowieczu, rozbicie dzielnicowe Textus et Studia nr 3/4(19/20) 2019, s. 81–172 doi:10.19265/TES.2019.34192081 www.czasopisma.upjp2.edu.pl/textusetstudia 1 Schlesisches Urkundenbuch (dalej: I. Meandry wielkiej polityki SUB), W. Irgang (Hrsg.), Bd. 4, Köln– Weimar–Wien 1993, nr 357. 2 Ibidem, nr 358. 1. Polityka wewnętrzna w latach 1277–1290 3 SUB, Bd. 5, nr 370, 371, 395, 401, 444. W trakcie dwudziestoletniego panowania Henryk Probus 4 Ibidem, nr 395, 401. dbał o rozwój gospodarczy swego księstwa, troszcząc się o sprawy własnej domeny, szczególną opieką otaczając miasta, wspierając rozwój osadnictwa na prawie niemiec- kim, otaczając swą protekcją klasztory.
    [Show full text]
  • Timeline1800 18001600
    TIMELINE1800 18001600 Date York Date Britain Date Rest of World 8000BCE Sharpened stone heads used as axes, spears and arrows. 7000BCE Walls in Jericho built. 6100BCE North Atlantic Ocean – Tsunami. 6000BCE Dry farming developed in Mesopotamian hills. - 4000BCE Tigris-Euphrates planes colonized. - 3000BCE Farming communities spread from south-east to northwest Europe. 5000BCE 4000BCE 3900BCE 3800BCE 3760BCE Dynastic conflicts in Upper and Lower Egypt. The first metal tools commonly used in agriculture (rakes, digging blades and ploughs) used as weapons by slaves and peasant ‘infantry’ – first mass usage of expendable foot soldiers. 3700BCE 3600BCE © PastSearch2012 - T i m e l i n e Page 1 Date York Date Britain Date Rest of World 3500BCE King Menes the Fighter is victorious in Nile conflicts, establishes ruling dynasties. Blast furnace used for smelting bronze used in Bohemia. Sumerian civilization developed in south-east of Tigris-Euphrates river area, Akkadian civilization developed in north-west area – continual warfare. 3400BCE 3300BCE 3200BCE 3100BCE 3000BCE Bronze Age begins in Greece and China. Egyptian military civilization developed. Composite re-curved bows being used. In Mesopotamia, helmets made of copper-arsenic bronze with padded linings. Gilgamesh, king of Uruk, first to use iron for weapons. Sage Kings in China refine use of bamboo weaponry. 2900BCE 2800BCE Sumer city-states unite for first time. 2700BCE Palestine invaded and occupied by Egyptian infantry and cavalry after Palestinian attacks on trade caravans in Sinai. 2600BCE 2500BCE Harrapan civilization developed in Indian valley. Copper, used for mace heads, found in Mesopotamia, Syria, Palestine and Egypt. Sumerians make helmets, spearheads and axe blades from bronze.
    [Show full text]
  • Książę I Dama Na Turnieju. Przejawy Obyczajowości Turniejowej W Sztuce Śląskiego Średniowiecza
    Książę i dama na turnieju Przejawy obyczajowości turniejowej w sztuce śląskiego średniowiecza Jacek Witkowski uart ↪Q Nr 1(15)/2010 By cześć tobie była droga, Miecz i kopię daję tobie Ku rycerskiej cnej ozdobie. (...) Będziesz we czci wywyższony, Gdy dla dobrych pań obrony Będziesz żył, ich chwałę głosząc. Ale w sercu jedną nosząc, Służąc wiernie jej do zgonu, Do dobrego dojdziesz plonu. Smil Flaška z Pardubic* ierwszą wiadomość o turnieju odbytym na Śląsku, a zarazem i w Pol- Psce, przekazał nam autor „Księgi Henrykowskiej”, opat Piotr. Zapisał on, że w dniu św. Macieja, 24 lutego 1243 roku, książę Bolesław II Rogatka wydał turniej we Lwówku Śląskim1. Z informacji „Księgi” wynika, że nie był to już pierwszy turniej i że Rogatka urządzał je częściej2. Miłośnikiem turniejów był także książę wrocławski i krakowski Henryk IV Probus, co upamiętnił szwajcarski miniaturzysta czynny w Zurichu na karcie słynnego „Kodeksu Manesse” z 1 ćw. XIV wieku. Przedstawiono tam Henryka jako tryumfatora turnieju, odbierającego wieniec zwycięstwa, ozdobiony symbolizującymi miłość czerwonymi różami, z rąk dam, zasia- 3 il. 2 Zbroja turniejowa Fryderyka II dających na tzw. Trybunale Miłości . Tunika księcia-poety i jego kropierz ks. legnickiego. Konrad Seusenhofer koński ozdobione są dewizą „AMOR AMORI” („Miłość Miłości”). Przy i Daniel Hopfer, ok. 1512-15. Moskwa, Muzeum Historyczne. Repr. za: tarczy Henryka powiewa czerwona szarfa jego ukochanej pani. J. Lauts, Alte deutsche Waffen, Burg Największy, zorganizowany przez Henryka Probusa, czterodniowy b. Main 1938 turniej odbył się w Nysie w roku 1284. Rozpoczął się on 31 sierpnia. Na il. 1 Henryk IV Probus ks. wrocławski zaproszenie Henryka Probusa wzięli w nim udział liczni książęta śląscy: i krakowski jako zwycięzca turnieju Henryk III Głogowski, Przemko Ścinawski, Bolko I Opolski, Mikołaj i minnesinger.
    [Show full text]
  • Przeszłość W Kulturze Średniowiecznej Polski Tom 1.Indd
    Indeks osób Aaron bibl. 724, 728, 736 Agius z Corvey 658 Aaron, bp krakowski, abp 324, 325, 328– Agnieszka (Maria) z Andechs-Meran, kró- 332, 717 lowa Francji, ż. Filipa II Augusta 237, 696 Aba Samuel, król Węgier 42 Agnieszka Babenberg, księżna śląska i kra- Abdalonymus, król Sydonu 280 kowska, ż. Władysława Wygnańca 117, Abdiasz bibl. 736 119–124, 234, 236 Abel bibl. 486, 564, 645, 727, 736 Agnieszka Niemiecka, księżna Szwabii d’Abetot Urse 196 i mar grabina Austrii 234 Abgarowicz Kazimierz 63, 90, 107 Agnieszka von Rochlitz, księżna Meranii 696 Abiker Séverine 319, 344 Agnieszka z Rzymu św. 567, 571, 603, 641, Abraham bibl. 490, 491, 554, 556, 560, 584, 679, 681, 683, 733, 742 648, 649, 736 Agosti Gianfranco 620 Absalom (Absalon) bibl. 73, 736 Alan mit. 295 Achab bibl. 726 Alan z Auxerre 567, 596 Achiasz bibl. 726 Alan z Lille 521, 533, 534, 536, 609, 652 Achilles mit. 96, 121, 129, 137 Al-Azmeh Aziz 33 Ackley Joseph Salvatore 406 Albert III z Everstein 234 Adalbert, abp magdeburski 47, 48, 55 Albert IV z Everstein 234 Adalbold z Utrechtu 53 Albert Wielki św. 341, 548 Adam bibl. 208, 247, 346, 486, 554, 562, Albert, wójt Krakowa 464 645, 647–649, 651, 686, 736 Alberyk z Trois-Fontaines 9, 16, 207–239 Adam Świnka z Zielonej 575 Alcmeonius z Krotony 536 Adam z Bremy 214, 720 Alcock Leslie 481 Adam z Książa 566 Aleksander de Villa Dei (z Villedieu) 426, Adamczyk Monika 84, 380, 415, 416 437, 486, 487, 531 Adamska Anna 369 Aleksander I, papież 732, 734 Adelajda, ż.
    [Show full text]
  • Testament Henryka Probusa. Autentyk Czy Falsyfikat?
    Tomasz JUREK Testament Henryka Probusa. Autentyk czy falsyfikat? Henryk IV Probus, książę wrocławski a następnie również i krakowski, to jedna z najbarwniej- szych postaci polskiego średniowiecza. Nie doczekał się jednak dotąd sumiennego biografa. Jego postać wciąż wzbudza kontrowersje, tak jeśli chodzi o ogólne oceny, jak i w kwestiach szczegółowych. Dzieje tego księcia wciąż pełne są nie rozstrzygniętych zagadek1. Jedną z najważniejszych stanowi akt ostatniej woli księcia, wystawiony przezeń na łożu śmierci. Henryk książę Śląska, Krakowa i Sandomierza dziedzicem swej dzielnicy wrocławskiej na Śląsku (in terra Slesie totoque Wratislauiensi dominió), którą uzyskał w spadku po ojcu i stryju, ustanowił brata stryjecznego Henryka księcia Śląska i pana Głogowa. W ziemiach krakowskiej i sandomierskiej, które uzyskane zostały wielkim trudem i nakładem sił, na dziedzica wyznaczył Przemyśla, księcia Wielkopolski. Dziedzic posiadłości śląskich otrzymał polecenie, by ziemię krośnieńską, którą sam od wystawcy niegdyś otrzymał, wydał teraz jego siostrzeńcowi Fryderykowi landgrafowi Turyngii. Tenże dziedzic Śląska, książę głogowski, wyznaczyć miał zaopatrzenie księżnej wdowie w postaci Namy- słowa z okręgiem i dochodu 400 grzywien. Książę głogowski miał ponadto spłacić długi książęce. Obaj dziedzice starać się mieli o odzyskanie utraconych dóbr książęcych. Ziemia kłodzka miała zostać zwrócona królowi czeskiemu, tak by król bronił wyznaczonych testamentem dziedziców, a zwłaszcza dziedzica na Śląsku. Miasto Broumov (Brunów) z okręgiem zwrócone miało zostać tamtejszemu opatowi. Książę głogowski otrzymał polecenie ufundowania na miejscu urodzin testatora, in antiqua videlicet area patris nostri, klasztoru Cysterek, który miał zostać obsadzony przez sto mniszek i dwudziestu zakonników. Książę głogowski miał wyznaczyć klasztorowi 1000 grzywien dochodu z czternastu imiennie wyliczonych wsi nadanych mniszkom, a także z czynszu z komór wrocławskich.
    [Show full text]
  • ZAŁĄCZNIK DO REGULAMINU ODZNAKI KRAJOZNAWCZEJ PTTK „SZLAKIEM REZYDENCJI KRÓLÓW I KSIĄŻĄT” Wielkopolska Lp
    ZAŁĄCZNIK DO REGULAMINU ODZNAKI KRAJOZNAWCZEJ PTTK „SZLAKIEM REZYDENCJI KRÓLÓW I KSIĄŻĄT” Wielkopolska Lp. Miejscowość Gmina Powiat Pobyt monarchy(ów) 1. Giecz Dominowo średzki Mieszko I, Bolesław I Chrobry, Mieszko II 2. Gniezno Gniezno gnieźnieński Bolesław I Chrobry; koronacje: Bolesław II Śmiały (1076 r.), Przemysł II (1295 r.), Wacław Czeski (1300 r.) 3. Kalisz Kalisz Kalisz Mieszko III Stary, Władysław III Laskonogi, Henryk I Brodaty, Kazimierz III Wielki, Ludwik Węgierski, Władysław II Jagiełło, Kazimierz IV Jagiellończyk, Henryk III Walezy, Zygmunt III Waza 4. Koło Koło kolski Kazimierz III Wielki, Władysław II Jagiełło, Kazimierz IV Jagiellończyk 5. Kruszwica Kruszwica inowrocławski Kazimierz III Wielki, Kazimierz IV (Kaźko słupski) 6. Ostrów Lednicki Łubowo gnieźnieński Dobrawa 7. Poznań Poznań Poznań Mieszko III Stary, Przemysł I i II 8. Santok Santok gorzowski Kazimierz III Wielki, Bolesław III Krzywousty 9. Sieradz Sieradz sieradzki Kazimierz III Wielki 10. Wschowa Wschowa wschowski Kazimierz III Wielki, August II Mocny, August III Sas Śląsk Lp. Miejscowość Gmina Powiat Pobyt monarchy(ów) 1. Będzin Będzin będziński Karol IV, Henryk III Walezy, Jan III Sobieski, August II Mocny, August III Sas, Stanisław August Poniatowski 2. Brzeg Brzeg brzeski Henryk I Brodaty, Bolko I, Fryderyk II, Jerzy II 3. Częstochowa Częstochowa Częstochowa Władysław II Jagiełło, Zygmunt I Stary, Władysław IV Waza, Jan Jasna Góra II Kazimierz Waza, Michał Korybut Wiśniowiecki, Jan III Sobieski, August II Mocny 4. Danków Lipa kłodzki Henryk I Brodaty, Bolesław V Wstydliwy, Bolesław Pobożny, Henryk III Biały, Władysław I, Kazimierz IV Jagiellończyk 5. Głogów Głogów głogowski Konrad II Głogowski, Jan I Olbracht, Zygmunt Jagiellończyk – późniejszy król Zygmunt I Stary 6.
    [Show full text]
  • Przeszłość W Kulturze Średniowiecznej Polski Tom 2.Indd
    Indeks osób Aaron bibl., arcykapłan 139, 240 Albert, wójt krakowski 179, 183, 186, 200, Aaron, bp krakowski 255 201 Abel Otto 132 Albertus olim Crzykowski zob. Krzykowski Abelard Piotr, fi lozof 472 Wojciech Abgarowicz Kazimierz 84, 322, 393 Albrecht II Habsburg, król czeski 141 Abraham bibl., patriarcha 76, 484 Albrecht II, margrabia brandenburski 166 Abraham Grzegorzowy z Krakowa, wika- Albrecht Hohenzollern, wielki mistrz krzy- riusz katedralny 314 żacki, książę Prus 46 Abraham Juda Bohemus, Żyd krakowski 494 Albrecht (Albert) z Waldkirchen, pleban, Abraham Władysław 368 kronikarz 150 Achacy (z Melitene?) św. „eremita” 122 Aleksander IV (zob. też Reginald [Rinaldo Adalbero, bp augsburski 211 di Jenne]), papież 425, 429, 439, 440, Adam, kanonik krakowski 250 442–446, 455, 456, 469, 471 Adamczyk-Garbowska Monika 488 Aleksander Jagiellończyk, król polski 55, Adamska Anna 174, 306, 374, 379, 380, 57, 110, 114, 116, 117, 185, 309 386, 459 Aleksander z Malonne, bp płocki 238 Adelajda Heska, ż. Kazimierza Wielkiego Aleksandra, księżna mazowiecka 309 331 Aleksy św. Wyznawca 155 Adelajda, beginka 376 Alexandre-Bidon Danièle 246 Adelajda, c. Kazimierza Sprawiedliwego 319 Alfons VIII, król Kastylii i Leónu 489, 490 Adelajda, rzekoma matka Bolesława Wy- Alfons X Mądry, król Kastylii i Leónu 490 sokiego 219 Althoff Gerd 207, 221 Adelajda, rzekoma siostra Mieszka I 173 Ameisenówna Zofi a 296 Adolf z Nassau, król niemiecki 162 Amiet Robert 246 Agafi a, ż. Konrada Mazowieckiego 260, 261 Andegawenowie, dynastia 95, 110, 307 Agata, c. Piotr Włostowica, ż. Jaksy moż- Andenna Giancarlo 260 nowładcy 268 Andrałojć Małgorzata 80 Agnieszka św., męczennica 354 Andrulewicz Henryk 33 Agnieszka, matka Bolesława Wysokiego 219 Andrzej Andegaweński, mąż Joanny I, kró- Agnieszka Przemyślidówna, księżniczka lowej Neapolu 172 czeska, klaryska 213 Andrzej, bp kijowski 175 Agnieszka z Niepartu, szlachcianka, ż.
    [Show full text]
  • Urbańczyk Przemysław
    TRUDNE POCZ ĄTKI POLSKI MONOGRAFIE FUNDACJI NA RZECZ NAUKI POLSKIEJ Rada Wydawnicza Henryk Samsonowicz, Janusz Sławi ński, Lech Szczucki, Marek Ziółkowski FUNDACJA NA RZECZ NAUKI POLSKIEJ PRZEMYSŁAW URBA ŃCZYK TRUDNE POCZ ĄTKI POLSKI WROCŁAW 2008 Redaktor tomu Agnieszka Flasi ńska Projekt obwoluty Barbara Kaczmarek ,,' ( © Copyright by Przemysław Urba ńczyk and Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o., Wrocław 2008 ISBN 978-83-229-2916-2 Opracowanie redakcyjne i przygotowanie do druku Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o. 50-137 Wrocław, pl. Uniwersytecki 15 Druk i oprawa Białostockie Zakłady Graficzne S.A. Kiedy historycy i archeolodzy współpracuj ą, to zbyt łatwo jest przekształci ć hipotez ę drugiej strony w or- todoksj ę, gdy Ŝ kto ś czuje się niekompetentny, aby j ą podda ć krytyce, albo odrzuci ć krytyk ę własnej hipo- tezy, gdy Ŝ kto ś przyzwyczaił si ę do traktowania jej jako udowodnionej. Musimy z tym walczy ć i pró- bowa ć przekonywa ć wszystkich [...], Ŝe najlepsz ą drog ą naprzód nie jest powielanie starych modeli, ale formułowanie nowych i wyra źnych hipotez. Susan Reynolds (1992, s. 55) 1. WPROWADZENIE Ksi ąŜ kę t ę napisał archeolog, który próbuje wesprze ć „swoje" da- ne, wykorzystuj ąc równie Ŝ źródła pisane. Oba rodzaje informacji hi- storycznej maj ą bowiem swoje immanentne wady, które sprawiaj ą, Ŝe trudno zbudowa ć obraz przeszło ści, opieraj ąc si ę tylko na „słowie" albo tylko na „materii". I chocia Ŝ wszyscy o tym wiedz ą, to nie udało si ę dot ąd przezwyci ęŜ yć opozycji mi ędzy tymi, którzy grzebi ą w zie- mi, a tymi, którzy grzebi ą w archiwach.
    [Show full text]
  • Title: Antropologia Literatury : Teksty, Konteksty, Interpretacje Author
    Title: Antropologia literatury : teksty, konteksty, interpretacje Ewa Kosowska Author: Citation style: Kosowska Ewa. (2003). Antropologia literatury : teksty, konteksty, interpretacje. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Ewa Kosowska omoropologia literaaaaS fc^dawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice BW3] Antropologia literatury Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 2126 Ewa Kosowska Antropologia literatury Teksty, konteksty, interpretacje Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2003 Redaktor serii: Studia o Kulturze Tadeusz Miczka Recenzent Józef Bachórz /V 2 f6 h ' " <? $r316 2 5 3 Spis treści Kultura, literatura, antropologia........................................................... 7 Kultura i antropologia kultury..................................................................... 7 Antropologia kultury a świat literackich wartości................................................12 Literatura i antropologia literatury.......................................................................19 Język a kultura. Pułapki translacji...................................................................... 24 Antropologiczne przesłanki analizy tekstu literackiego....................................29 Kobieta i mężczyzna.....................................................................................40 Małżeństwo — mariaż natury i kultury................................................................ 40 Kulturowe inicjacje księcia Polan............................................................................48
    [Show full text]
  • Download PDF (520.5
    Karolina Jara Institute of Art History, University of Wrocław e soundscape of public space in Breslau during the period of National Socialism Abstract: is article examines the methods of space appropriation employed by the Nazi authorities, with particular emphasis on the musical and auditory layers and the projects for reshaping the public space in Breslau, focusing on the designed sound environment. e rst of the issues presented, the 12th German Choral Society Festival (Deutsches Sän- gerbundesfest), took place from 28 July to 1 August 1937. It was the biggest musical event organised in Breslau under the ird Reich and one of the most important events on the national level. e festival allows us to trace how the musical sphere was harnessed in the space of the city and how its propaganda potential was exploited. e second phenomenon under scrutiny concerns a space that was designed but never actually existed, so the ques- tion of its acoustic characteristics seems completely inaccessible. Useful in this respect are architectural plans and photographs of mock-ups with planned areas of the city that allow us to reect on designed architecture in relation to the planned soundscape of new urban spaces. I am most interested in how and to what extent sound can be considered an important factor in the process of redesigning an entire city centre in the late 1930s. e aim of this article is to broaden understanding of the sound experience of the Nazi city, as well as its role in urban planning. Keywords: public space, architecture, ird Reich, music festival, space appropriation, designing the sound environment e air is exceptionally warm tonight.
    [Show full text]