Ii. Meşrutiyet Döneminde Erzurum Vilayetinde Cinayet Suçlari Ve Failleri (1912-1917)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
II. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE ERZURUM VİLAYETİNDE CİNAYET SUÇLARI VE FAİLLERİ (1912-1917) Esmer TAŞDEMİR Yüksek Lisans Tezi Tarih Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Fatih ÖZTOP 2019 Ağrı T.C. İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YAKINÇAĞ TARİH ANABİLİM DALI Esmer TAŞDEMİR II. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE ERZURUMVİLAYETİNDE CİNAYET SUÇLARI VE FAİLLERİ (1912-1917) YÜKSEK LİSANS TEZİ TEZ YÖNETİCİSİ Dr. Öğr. Üyesi Fatih ÖZTOP AĞRI-2019 2 …./.…/2019 TEZ ETİK VE BİLDİRİM SAYFASI SOSYAL BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Lisansüstü Eğitim- Öğretim ve Sınav Yönetmeliğine göre hazırlamış olduğum…. Adlı tezin tamamaen kendi çalışmam olduğunu ve her alıntıya kaynak gösterdiğimi taahhüt eder, tezimin kâğıt ve elektronik kopyalarının Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü arşivlerinde aşağıda belirttiğim koşullarda saklanmasına izin verdiğimi onaylıyorum. Lisansüstü Eğitim- Öğretim yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca gereğinin yapılmasını arz ederim. Tezimin tamamı her yerden erişime açılabilir. Tarih ve İmza Esmer TAŞDEMİR 3 İÇİNDEKİLER TEZ KABUL VE ONAY TUTANAĞI……………………………………………………………………………….I TEZ ETİK VE BİLDİRİM SAYFASI………………………………………………………………………………III ÖZET ......................................................................................................................................................IV ABSRACT ..............................................................................................................................................VI ÖNSÖZ……………………………………………………………………………….………………………………....VIII TABLO LİSTESİ ..................................................................................................................................XII GRAFİK LİSTESİ…………………………………………………………………………………………………….XIII KISALTMALAR LİSTESİ………………...........................................................................................XVIII GİRİŞ ........................................................................................................................................................1 1. Problem Durumu……………………………………………………………………………………….1 2. Amaç..…………………………………………………………………………………...…………………..1 2. Kaynak ve Yöntem………………………………………………………..……………………………1 3. Araştırmanın Mahiyeti………………………………………………………………………………4 4. II. Meşrutiyet Dönemi Siyasi Olaylar……………………………………………………........5 5. İkinci Meşrutiyet Dönemi Adli Teşkilatı…………………….…………………………….12 BİRİNCİ BÖLÜM II. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE ERZURUM VİLAYETİ’NİN SOSYAL VE EKONOMİK DURUMU 1.1. Tarihçe ve İdari Yapı…………………………………………………………………………………...…..21 1.2. Sosyal ve Ekonomik Durum………………………………………………………………………..……35 1.3. Erzurum Şehrinde Sosyal ve Kültürel Hayata Dair Tespitler…………………………...44 İKİNCİ BÖLÜM SUÇ CETVELLERİNE GÖRE ERZURUM VİLAYETİNDE DEVLETE KARŞI İŞLENEN CİNAYET SUÇLARI VE FAİLLERİ I 2.1. Devletin İç Güvenliğini İhlal……………………………………………………………………...……..49 2.2. Eşkıyalık………………………………...…………...…………………………..........................................51 2.3. Eşkıyaya Yardım ve Yataklık………………….………………………………………………………...59 2.4. Devlet Malını Çalmak………………………..……………………………………………………............60 2.5. Rüşvet…………………………………….……………….…………...………………………………………….61 2.6. Sahtekarlık…………………………………..……………………………………….……...………………….63 2.7. Sahte Para Basmak ve Piyasaya Sürmek………………………………………………………….66 2.8. Patlayıcı Madde İmal ve Dağıtımı……………………………………………...………….………….67 2.9. Mahpus Kaçırmak………………………………….……………………………………..………………….68 2.10. Devlete Karşı İşlenen Tüm Cinayet Suçları…………………………….……..……………….70 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SUÇ CETVELLERİNE GÖRE ERZURUM VİLAYETİNDE KİŞİYE KARŞI İŞLENEN CİNAYET SUÇLARI 3.1. Can ve Vücut Bütünlüğüne Karşı İşlenen Cinayet Suçları 3.1.1. Adam öldürme ve öldürmeye teşebbüs……………………..……….…….............77 3.1.2. Tehdit………...…………………………..…………….……………………………………..........90 3.1.3. Korkutmak amacıyla silah çekmek……….………………......…………….………...92 3.1.4. Kürtaj……….………………………..…….…...……………………………………..…………….98 3.1.5. Darp ve cerh………………………………...…………………………………..……….……….99 3.1.6. Uzuv kesmek…………………………….……………………………………………………..108 3.1.7.Can ve vücut bütünlüğüne işlenen tüm cinayet suçları………………..…...108 3.2. Mala Karşı İşlenen Cinayet Suçları 3.2.1. Kundaklama…...……………………………..……………….…………………………….….115 3.2.2. Hırsızlık...…………………………………...……………..………………………………….....118 3.2.3. Mala karşı işlenen tüm cinayet suçları…………………...................................130 3.3. Kadına Karşı İşlenen Cinayet Suçları II 3.3.1. Tecavüz……………….………………....…………….………………………………………….133 3.3.2. Tecavüze teşebbüs……………………………..…………………….…...…....................139 3.3.3. Cebren Kız kaçırmak………………….……………………………………………..……..141 3.3.4. Kadına karşı işlenen tüm cinayet suçları…………………………..…..………...147 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SONUÇ, TARTIŞMA VE ÖNERİLER 4.1. Sonuç……………………………………………………………………………………………………………..157 4.2. Tartışma………………………………………………………………………………………………………..160 4.3. Öneriler......................................................................................................................................161 KAYNAKÇA........................................................................................................................................162 EKLER…..………………………………………………………………………………………………………………173 ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………………………………………………………………….177 III ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ II. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE ERZURUM VİLAYETİ’NDE CİNAYET SUÇLARI VE FAİLLERİ (1912-1917) Esmer TAŞDEMİR Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Fatih ÖZTOP Jüri: Doç. Dr. Yakup KARATAŞ Jüri: Dr. Öğr. Üyesi Gülşen İSTEK Bu çalışmada, Erzurum Vilayeti’nde meydana gelen cinayet suçları ve faillerinin durumları incelenmiş ve failler aracılığı ile bölgenin sosyo- ekonomik yapısı hakkında bilgi toplamak yoluna gidilmiştir. Çalışmanın temel amacı, failleri suça iten sebeplerin neler olduğunu anlayıpelde edilen verilerden yola çıkılarak dönem hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olabilmek amaçlanmıştır. Bu kapsamda Vukuat-ı Cinaiye ve Ceraim-i Umumiye Cetvelleri incelenmiştir. Vukuat-ı cinaiye cetvellerinde, cinayet olayları ve failleri detaylı olarak yer almaktadır. Failin ve maktulun ismi, cinsiyeti, olayın yaşandığı yer, firar durumu, memurların olay hakkındaki tutumları ve olayın nasıl meydana geldiğini gösteren mülahazat kısımlarından oluşmaktadır. Aynı şekilde ceraim-i umumiye cetvelleri de failler hakkında geniş bilgilere yer vermektedir. Faillerin eğitim ve ekonomik durumları hakkında yine bu cetvellerden yola çıkılarak önemli sonuçlar elde edilmiştir. II. Meşrutiyet dönemi içerisinde Osmanlı Devleti’nin yaşadığı savaşlar neticesinde dâhili emniyet ve asayişi ihlal edecek durumlar yaşanmıştır. Sınır bölgelerindeki vilayetlerde güvenlik ihlalleri yaşanmıştır. Bu da suç miktarında artışaneden olmuştur. Osmanlı Devleti’nde işlenen suçlar, Vukuat-ı Cinaiye ve Ceraim-i Umumiye Cetvellerine kaydolunmuş ve böylece, vilayet ve kazalarda işlenen suçların toplu olarak değerlendirilmesi mümkün olmuştur. IV Çalışmanın sonucunda II. Meşrutiyet Dönemi’nde, Erzurum Vilayetinde meydana gelen güvenlik sorunları, ekonomik sorunlar, aşiretler arası problemler, sınır ihlalleri, gelenekler sonucu işlenen cinayet suçları hakkında bilgi toplanarak toplumun içinde bulunduğu durum incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Erzurum Vilayeti, II. Meşrutiyet, Suç, Güvenlik. V SUMMARY MASTER’S THESIS II. MURDER CRIMES AND PERPETRATORS IN ERZURUM DURİNG THE PERİOD OF LEGITIMATION (1912-1917) Esmer TAŞDEMİR Supervision: Assist.Prof.Dr. Fatih ÖZTOP Jury: Assoc. Prof. Dr. Yakup KARATAŞ Jury: Assoc. Prof. Dr. Gülşen İSTEK In this study, the crime of murder and the state of the perpetrators of the province of Erzurum were examined and the information about the socio-economic structure of the region was gathered through the perpetrators.The main aim of the study is to understand the reasons that push the perpetrators to crime and to obtain detailed information about the period. In this context, the Attendants of the Custody and the Ceraim-i Umumiye Rulers were examined. The events and the perpetrators of the events are detailed. The name of the perpetrator and the victim, the sex, the place of the incident, the situation of desertion, the attitudes of the officers about the incident and the parts of the study that show how the incident.In the same way, the ceraim-i umumiye rulers also provide extensive information about the.Significant results have been obtained regarding the education and economic status of the perpetrators. II. In the period of the Constitutional Monarchy period, internal security and public order were violated due to the wars of the Ottoman Empire.There have been security breaches in the border regions. This has led to an increase in the amount of crime.The crimes committed in the Ottoman Empire were registered to the Cases of Violence and Violence, thus it was possible to collectively evaluate the crimes committed in the provinces and the accidents. VI As a result of the study II. During the Constitutional Monarchy Period, information on the security problems that occurred in Erzurum Province, economic problems, inter-tribal problems, border violations, murder crimes as a result of traditions were collected and the situation of the society was examined. Keywords: Erzurum Province, The Second Constitutional Era, Crime, Security. VII ÖN SÖZ Osmanlı Devleti’nde suç ve suçlular konusunda yeterince araştırma yapılmadığı, bu sebeple son yıllarda, Osmanlı’da suç ve suçluların incelendiği çalışmalarda artış görülmektedir. Klasik dönemde asayiş meseleleri esâs alınmıştır. Asayiş başlığı altında; ölüm, darp, hırsızlık, eşkıyâlık, iskât-ı cenin, cinâyet ve buna benzer vakalar işlenmiştir. Tanzimat