Hwyl yr Haf

Yr actores, Rakie Ayola yn dysgu Cymraeg

TOMOS YN MYND COGINIO GYDA NERYS GARDDIO GYDAG ‘AM DRO’ HOWELL ADAM Dau dro gan Tomos, y tiwtor Rysáit salad ar gyfer yr haf Sgwrs gydag Adam yn yr Ardd Croeso Sut dych chi am ymarfer eich Cymraeg dros yr haf? Mae digon o gyfleoedd ar Croeso i gylchgrawn Hwyl yr Haf! gael i chi - beth am drio un o’r rhain?

iolch am ddarllen glas yn golygu bod erthyglau yn Gobeithio cewch chi gyfle i dros yr haf cylchgrawn Hwyl yr Haf. addas i ddysgwyr mwy ymarfer eich Cymraeg dros yr Hen Dŷ Newydd Yn y cylchgrawn, mae profiadol. Ond beth am roi haf. Beth am drio un o’r Dych chi wedi gweld rhaglen Hen Dŷ Newydd. Llun: S4C erthyglau am gadw’n heini, cynnig ar ddarllen pob erthygl? syniadau ar y dudalen nesaf neu Hen Dŷ Newydd ar S4C? Yn Hen coginio, garddio, mynd am dro Gobeithio byddwch chi’n hapus i gymryd rhan yn Her yr Haf? Ar Lafar Dŷ Newydd, mae tri chynllunydd a llawer mwy. ’Dyn ni hefyd weld faint dych chi’n ei ddeall. Daliwch ati - pob lwc! Cafodd gŵyl Ar Lafar ei chynnal yn adnewyddu rhan o dŷ bob Gair gan y tiwtor yn sgwrsio gyda phobl enwog ar-lein eleni. Dych chi’n gallu wythnos. Mae Gwyn Eiddior, Diolch i Jonathan Perry, tiwtor Mae miloedd o ddysgwyr wedi fel Rakie Ayola, Nerys Howell Efa Gruffudd Jones gwylio holl fideos Ar Lafar ar ein Carwyn Lloyd Jones a Mandy Dysgu Cymraeg, am y syniadau mwynhau dysgu Cymraeg ar-lein ac Ifan Jones Evans, felly mae Prif Weithredwr y Ganolfan sianel YouTube. Watkins yn cydweithio i eraill yma: dros y flwyddyn ddiwethaf. ’Dyn rhywbeth yma i bawb! Dysgu Cymraeg Genedlaethol adnewyddu cegin, lolfa, ystafell 1. Defnyddiwch adnoddau ni’n edrych ymlaen at groesawu wely neu ofod yn yr ardd bob ar-lein dros yr haf. Beth am Yn y cylchgrawn, mae triongl dysgwyr i’n cyrsiau newydd sy’n wythnos. Mae Hen Dŷ Newydd ddefnyddio adnoddau glas ar rai erthyglau. Mae triongl dechrau ym mis Medi. ymlaen bob nos Sul am 8yh ar dysgucymraeg.cymru, S4C. Duolingo neu Gŵyl Amdani SaySomethingInWelsh? Cafodd Amdani – Gŵyl Ddarllen Wythnos Traethau Cymru 2. Cadwch mewn cyswllt â The National Centre for Learning Dysgu Cymraeg ei chynnal am y Rhwng 12-16 Gorffennaf bydd dysgwyr eraill. Beth am Welsh works with 11 course providers tro cyntaf eleni. Dych chi wedi S4C yn dathlu traethau Cymru. gyfarfod dysgwyr ar-lein neu y to deliver a range of Welsh courses. darllen llyfrau ‘Amdani?’ Bwriad Bydd Prynhawn Da a Heno yn tu allan? Beth am anfon neges yr ŵyl oedd dathlu’r llyfrau ac darlledu o draeth Llanelli, a bydd destun neu siarad gyda Go to learnwelsh.cymru for more annog dysgwyr i fwynhau penodau o Cynefin ac Am Dro ar dysgwyr dros y ffôn? information. Chief Executive, Efa darllen yn Gymraeg. Dych chi’n y teledu. Nos Wener, 16 3. Beth am wneud rhestr yn Gruffudd Jones welcomes you to this gallu gwylio holl fideos yr ŵyl Gorffennaf, bydd un cwpwl yn Gymraeg? Gwnewch restr magazine for Welsh learners. We hope ar ein gwefan. Mae podlediad priodi ar un o draethau Cymru yn siopa neu restr dasgau yn that you enjoy the range of articles on gyda’r awdur Manon Steffan Ros ystod rhaglen Priodas Pum Mil. Gymraeg. offer and we look forward to starting hefyd. 4. Gwyliwch gyfres neu ffilm ar brand new classes in September. If Radio Cymru dros yr haf S4C Clic (gydag isdeitlau os oes you have any suggestions regarding Mehefin angen). the magazine, please email Y Bennod Nesaf – Rhaglen am y 5. Oes hobi gyda chi? Gwnewch [email protected] dyfarnwr Nigel Owens, a’i fywyd yr hobi yn Gymraeg! ar ôl iddo ymddeol. 6. Chwiliwch am restr chwarae Gorffennaf cerddoriaeth Gymraeg ar Mwynhau’r Gymraeg Crwydro’r Cambria – Dafydd YouTube neu wrando ar Radio Dych chi wedi gweld y logo yma? Morris Jones a Ioan Lord yn Cymru. Logo ‘Mwynhau’r Gymraeg’ arwain teithiau ar hyd llwybrau 7. Beth am fwynhau’r ydy hwn. Logo newydd gan y Mynyddoedd y Cambria. AmGen – mwy ar dudalen 22. Mentrau Iaith a’r Ganolfan Awst 8. Beth am wylio fideo Y Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol Swyn y Sul - Fflur Wyn, y soprano Taith yr Iaith eto? Sioe i yw ‘Mwynhau’r Gymraeg’. yn ymuno â thîm Radio Cymru ac ddysgwyr am hanes y Eich barn chi Dysgu Cymraeg Mae’r logo yn dangos pa yn cyflwyno rhaglen ‘Swyn y Sul’. Gymraeg ydy Taith yr Iaith gan Gobeithio byddwch chi’n ddigwyddiadau sy’n addas i Mewn Cymeriad. mwynhau darllen Hwyl yr Haf. Genedlaethol ddysgwyr. Chwiliwch am y logo ar bosteri’r Mentrau Iaith. How will you practise your Welsh ’Dyn ni eisiau clywed eich barn over the summer? There are am Hwyl yr Haf. Mae croeso i Mae’r Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol yn edrych ar ôl y Geirfa Her yr Haf plenty of opportunities for you chi anfon eich sylwadau at to use and enjoy your Welsh over Geirfa sector Dysgu Cymraeg. Mae’r - means Beth am gymryd rhan yn Her [email protected]. golygu the coming months. We’ve listed bwriad - intention Ganolfan yn gweithio gydag 11 - more experienced yr Haf? Bwriad Her yr Haf ydy mwy profiadol cynllunydd - designer - to give it a go annog dysgwyr i ddefnyddio eu some ideas above and Learn darparwr cyrsiau, sy’n trefnu rhoi cynnig ar adnewyddu - to renovate - Chief Executive Welsh tutor, Jonathan Perry has cyrsiau Dysgu Cymraeg. Am fwy Prif Weithredwr Cymraeg dros yr haf. Beth am gofod - space - comments also shared some of his top tips. o wybodaeth ac i chwilio am sylwadau lenwi’r ffurflen sydd ar ein darlledu - broadcast - course provider Have you seen our 2021 Summer gwrs, ewch i darparwr cyrsiau gwefan erbyn 21 Awst? Mae cyfle penodau - episodes Challenge? Submit your form dysgucymraeg.cymru i ennill cwrs Dysgu Cymraeg am dyfarnwr - referee ddim ym mis Medi. online by 21 August to be in with cyflwyno - to present a chance of winning a free Learn Diolch yn fawr i bawb fu ynghlwm â’r gwaith o greu Hwyl yr Haf. Diolch yn fawr i’r holl Welsh course in September! gyfranwyr, ffotograffwyr ac i Angharad Prys a Manon Llwyd Bowen am gydlynu’r cyfan.

1 2 Cynnwys 5-6 11-12 YR ACTORES, GARDDIO GYDAG RAKIE AYOLA, YN ADAM

DYSGU CYMRAEG Sgwrs gydag Adam yn yr Ardd Taith Rakie i ddysgu’r iaith

5 - 6 Yr actores, Rakie Ayola yn dysgu Cymraeg Taith Rakie i ddysgu’r iaith 7 – 8 Dysgu Cymraeg o dramor Hanes dysgwyr o bedwar ban byd 9 Dysgu Cymraeg a gweithio drwy COVID-19 Holi dwy nyrs, Rachel a Jacqui 10 Cadw’n heini dros yr haf Cyngor gan Zoe Pettinger 11-12 Garddio gydag Adam Sgwrs gydag Adam yn yr Ardd 13-14 13-14 COGINIO GYDA Coginio gyda Nerys Howell NERYS HOWELL Rysáit salad ar gyfer yr haf Rysáit salad ar gyfer yr haf 15 Stori fer Y Treiglad Olaf gan Pegi Talfryn 16 Defnyddio’r Gymraeg wrth ddarllen 10 19-20 Llyfrau newydd cyfres Amdani CADW’N HEINI TOMOS YN MYND 17-18 DROS YR HAF ‘AM DRO’ Diwrnod ym mywyd Ifan Jones Dau dro gan Tomos, y tiwtor Evans Cyngor gan Zoe Pettinger Ifan ar y fferm 19-20 Tomos yn mynd ‘Am Dro’ Dau dro gan Tomos, y tiwtor

21 Defnyddio’r Gymraeg yn y gwaith Hanes Daniela Schlick 22 Canu yn Gymraeg am y tro cyntaf Dionne Bennett yn dysgu Cymraeg

3 4 PAM WYT TI EISIAU SIARAD CYMRAEG? Mae gen i ffrindiau fel Rhys Ifans, Marc Lewis Jones, Eiry Thomas a llawer mwy sy’n siarad Cymraeg a dw i’n edmygu pobl sy’n gallu siarad mwy nag un iaith. Mae’n iaith mor brydferth – dw i’n ceisio gadael negeseuon llais Cymraeg iddyn nhw ar WhatsApp. Dywedodd Rhys ei fod wrth ei fodd yn gwrando ar YN DYSGU fy negeseuon i achos ei fod yn gallu gweld y wên ar fy wyneb trwy’r iaith.

Dw i hefyd wedi cael digon o ymddiheuro am beidio gallu RAKIE A’R CYFNOD CLO siarad Cymraeg. Os oes rhywun CYMRAEG yn gofyn, ‘Wyt ti’n siarad “Dw i wedi bod yn lwcus iawn Cymraeg?’, mae’r mwyafrif o o gael dwy gyfres deledu yn ystod y cyfnod clo ond mae wedi ae Rakie Ayola yn Gymry di-Gymraeg yn ateb ‘Na, ond... dw i’n gallu cyfri i 10 / mae bod yn anodd iawn i lawer yn y actores adnabyddus, Cymraeg yno. Teulu’r gwleidydd GWNEST TI GYFARFOD fy mam-gu yn gallu / gwnes i ei diwydiant creadigol. Yn 2019, sy’n dod yn wreiddiol Eluned Morgan oedd un ohonyn ELUNED MORGAN, OEDD dysgu nes mod i’n 13 oed’. A dw pedwar cynhyrchiad theatr oedd o Drelái yng Nghaerdydd. Mae nhw. Tad Eluned, Bob Morgan, AR Y PRYD YN WEINIDOG Y i eisiau ateb trwy ddweud ‘Ydw, gen i yn y llyfrau, felly gallai fy hi’n actio ar y sgrin ac yn y oedd y gweinidog yn y capel. GYMRAEG YN dw i’n gallu’. sefyllfa i wedi bod yn wahanol theatr, ac wedi actio mewn LLYWODRAETH CYMRU, YN SUT OEDDET TI YN TEIMLO iawn.” cyfresi teledu fel , YSTOD IAITH AR DAITH. SUT AM Y GYMRAEG YN IFANC? Noughts and Crosses, Brexit a’r BROFIAD OEDD HYNNY? BETH FYDD Y CAMAU NESAF YN DYSGU’R IAITH? GWAITH AR Y GWEILL gyfres ddiweddar ar y BBC, The Roedd gan y Gymraeg sglein Roedd yn brofiad emosiynol Pact. egsotig i mi – ro’n i’n Dw i ddim wedi cael llawer o “Dw i ar ganol ffilmio cyfres iawn. Do’n i ddim wir wedi ei cysylltu’r iaith gyda’r math o gyfle i ymarfer ers gwneud ‘Iaith newydd ‘Alex Ryder’ ar gyfer Mae hi hefyd wedi bod ar S4C, gweld hi ers ein dyddiau yn y deulu baswn i’n hoffi bod yn ar Daith’ a dw i’n tueddu i rewi Amazon Prime yn chwarae yn dysgu Cymraeg gyda’i ffrind capel. Gwnes i lwyddo i rhan ohono. Roedd y teuluoedd os bydd rhywun yn siarad rhan dirprwy gyfarwyddwr y a’i mentor, yr actores Eiry reoli fy emosiynau tra’n ffilmio, ro’n i’n eu gweld yn y capel oedd Cymraeg â fi. Ond dw i’n barod CIA. Bydda i hefyd yn dechrau Thomas ar ‘Iaith ar Daith’. ond unwaith y daeth y ffilmio i yn siarad Cymraeg, fel teulu i ddechrau eto nawr. Dw i’n ffilmio’r gyfres newydd ‘Grace’ yn ben, gwnes i dorri lawr yn llwyr. Cawson ni gyflei roi’r byd yn ei Eluned Morgan, yn deuluoedd mynd i fynd nôl i’r dechrau ar yr hydref. Dw i’n teimlo’n lwcus Roedd y lle a’r teulu yn bwysig le, a chlywed ei hanes yn dysgu’r mawr, gyda phedwar neu bump ‘SaySomethingInWelsh’, a dw i’n iawn o’r gwaith dw i wedi ei gael iawn i mi. iaith. o blant ac yn edrych mor hapus. mynd i ofyn i Eiry siarad yn ystod y cyfnod anodd yma.” Teuluoedd oedd yn treulio llawer Ond gwnaeth hi roi newyddion Cymraeg ar y ffôn gyda fi. GAWN NI GYCHWYN GYDA o amser gyda’i gilydd, oedd yn da i mi fod llawer o deuluoedd DY DDYDDIAU CYNNAR YNG wahanol i fy nheulu i. yn Nhrelái erbyn hyn yn siarad NGHAERDYDD. FAINT O Cymraeg. Roedd y capel fel ail gartref i GYMRAEG OEDD YN mi. Dw i’n cofio peidio â mynd NHRELÁI BLE CEST TI DY i’r ysgol un bore er mwyn mynd YR ACTORES EIRY THOMAS, FAGU? SY HEFYD YN FFRIND I TI, i wasanaeth ‘Dydd Mercher Geirfa OEDD DY FENTOR YN YSTOD Gwnaethon ni ddysgu pethau Lludw’ yn y capel a gadael y adnabyddus - renowned syml fel lliwiau, rhifau ac ati yn yr lludw ar fy mhen trwy’r dydd yn IAITH AR DAITH. SUT OEDD HYNNY? rhoi’r byd yn ei le - put the world in its place ysgol, Cymraeg syml iawn. Ond yr ysgol wedyn. Dyna faint ro’n mynd yn selog - to attend somewhere regularly yn fy mywyd tu allan i’r ysgol, i’n caru’r lle! Roedd Eiry yn fentor gwych. dod ar draws - to come across ro’n i’n mynd i’r capel. Ro’n i’n Mae hi’n anodd i fi gofio geirfa gwleidydd - politician Dw i’n cofio hefyd, ar y pryd, fy arfer mynd bob dydd Sul, ar fy newydd achos bod geiriau yn sglein egsotig - exotic shine mod i wir eisiau bod yn rhan o mhen fy hun. Doedd neb arall diflannu o fy mhen i wneud dydd Mercher Lludw - Ash Wednesday deulu Eluned. Trwy lygaid o’r teulu yn mynd, ond gwnes i lle i linellau dw i’n eu dysgu ar rheoli fy emosiynau - control my emotions plentyn, roedd y teuluoedd Lluniau: S4C a Razia Naqvi-Jukes benderfynu yn wyth oed fy mod gyfer fy ngwaith. Ond roedd hi’n torri lawr yn llwyr - break down completely mawr yma, oedd yn siarad diflannu - disappear i eisiau mynd. Ro’n i’n mynd yn dda iawn yn egluro cysylltiadau Cymraeg, i weld yn byw bywyd Actress Rakie Ayola chats with cyfuniad - combination selog am saith mlynedd. rhwng geiriau – fod y gair yna llawer gwell na mi. us about learning Welsh on S4C edmygu - admire yn gyfuniad o hwn a hwn – ac Roedd y gwasanaeth yn programme ‘Iaith ar Daith’ with prydferth - beautiful Iaith i bobl eraill oedd y Gymraeg roedd hynny’n help mawr i gofio. Saesneg, ond gwnes i ddod ar her friend, mentor and fellow mwyafrif - most i mi pan o’n i’n ifanc. - tend to draws dau deulu oedd yn siarad actress, Eiry Thomas. She also tueddu dirprwy gyfarwyddwr - deputy director talks about growing up in and tells us how she felt about the as a child.

5 6 Dysgu Cymraeg o dramor Dych chi wedi dechrau dysgu Cymraeg yn ystod y flwyddyn ddiwethaf? Mae llawer o boblo bedwar ban byd wedi dechrau dysgu yn ein dosbarthiadau rhithiol, ar-lein. Dyma hanes rhai o’r dysgwyr hynny.

JEN BAILEY Mae Jen yn dod o Awstralia ond mae hi’n byw yn yr Iseldiroedd nawr. ‘‘Dw i eisiau annog eraill i ddysgu Cymraeg a Arweinydd cerddorfa ydy Jen ond yn ystod y cyfnod clo, mae hi wedi bod yn defnyddio’r iaith cymaint â phosib! Beth am ANN TURNER rhoi gwersi cerddoriaeth ar-lein. Cyn gofrestru ar gwrs gyda dysgucymraeg.cymru Mae Ann yn byw yn Kuwait, ac yn athro dysgu Cymraeg, roedd Jen yn siarad darllen cymaint o Gymraeg â phosib, Saesneg mewn Prifysgol Americanaidd. ‘‘Dw i eisiau aros yn Kuwait am flwyddyn wyth iaith yn barod. Dyma ei chyngor a chofiwch sgwrsio gyda dysgwyr eraill.’’ Cyn symud i Kuwait, roedd Ann yn byw neu ddwy, ond dw i’n gobeithio symud i i unrhyw un sy eisiau dysgu Cymraeg; yn Saudi Arabia a chyn hynny, yn Yr Almaen. Cyn dysgu Cymraeg, roedd Gymru un dydd. Dw i eisiau parhau i Ann yn siarad Ffrangeg, Eidaleg ac ddysgu Cymraeg – a dw i’n teimlo’n lwcus GRACE AGUILAR ychydig o Arabeg. Mae Ann yn mod i’n gallu dysgu Cymraeg o Kuwait.’’ Mae Grace yn byw yn Lima, Periw ac gobeithio symud i Gymru rhyw ddydd; yn mwynhau dysgu Cymraeg ar-lein. ‘‘Yn Lima, ’dyn ni 5 awr y tu ôl i Gymru, felly Dechreuodd Grace ddysgu ar ôl clywed dw i’n gorfod codi’n gynnar i fynd i’r yr actor o Gaerdydd, Matthew Rhys, LIZ WILLIAMS dosbarth, ond mae’n werth yr ymdrech! yn siarad Cymraeg, ac ar ôl gwylio The Mae Liz yn dod o Efrog Newydd ond ‘‘Mae siarad efo fy nheulu ar Skype yn rhoi Crown ar y teledu. Mae Grace yn hoffi Mae’r gwersi ar-lein yn rhoi cyfle i ddysgwyr mae hi’n byw yn Awstralia nawr. cyfle i fi ymarfer fy Nghymraeg. Mae gwylio gwrando ar gerddoriaeth Gymraeg fel fi, sy’n byw dramor, i ddysgu Cymraeg.’’ Dechreuodd Liz ddysgu Cymraeg er a gwylio S4C. Mae Grace yn codi’n mwyn dysgu mwy am hanes ei S4C ar y teledu, gwrando ar Radio Cymru gynnar i fynd i’r dosbarth Cymraeg theulu. Cafodd hen hen daid Liz ei eni a darllen llyfrau Cymraeg wedi bod o help bob wythnos; yng Nghymru, cyn symud i America yn 1886. Mae Liz yn mwynhau siarad mawr i mi hefyd. Mae angen dal ati, dydy Cymraeg gyda’i theulu sy’n byw yng dysgu iaith dros nos ddim yn bosib!’’ KRIS DOBYNS ‘‘Yn y dosbarth ar-lein, dw i’n mwynhau Nghymru ar Skype; Mae Kris yn byw yng Nghanada. Mae chwaer Kris, Pegi Talfryn, yn byw yng cyfarfod dysgwyr o wledydd gwahanol. Dw Nghymru. Dechreuodd Kris ddysgu i wedi cyfarfod dysgwyr o Ganada, Ffrainc, Cymraeg er mwyn siarad yr iaith Lloegr, a Chymru wrth gwrs. Dw i isio Since the start of the coronavirus pandemic, learners from across the gyda’i chwaer, sy’n diwtor ac yn awdur globe have been learning Welsh online, in virtual classrooms. Jen Geirfa Cymraeg. Mae Kris yn mwynhau dysgu teithio i Gymru er mwyn siarad Cymraeg efo Bailey, Grace Aguilar, Kris Dobyns, Ann Turner and Liz Williams have o bedwar ban byd - four corners of the earth Cymraeg ar-lein ac eisiau teithio i all been learning Welsh during lockdown from their homes in the fy chwaer a’i theulu, ac i fwynhau clywed y arweinydd cerddorfa - orchestral conductor Netherlands, Peru, Canada, Kuwait and Australia. Here, they share Gymru un dydd i ymarfer ei Chymraeg; Gymraeg yn cael ei defnyddio.’’ werth yr ymdrech - worth the effort with us their reasons for learning Welsh and their plans to visit hen hen daid - great great grandfather as soon as it’s safe to do so.

7 8 Dysgu Cymraeg a gweithio drwy COVID-19

wy nyrs ydy Rachel JACQUI REYNOLDS Williams a Jacqui Reynolds. Maen nhw Sut brofiad ydy gweithio ar y wedi gweithio yn ystod y cynllun brechu? pandemig ac wedi dal ati i Ar y dechrau, roedd angen i mi ddysgu Cymraeg drwy’r cyfnod hyfforddi er mwyn dysgu mwy yma. am y cynllun brechu. Roedd Nyrs gofal dwys yn Ysbyty angen i mi ddysgu sut roedden DROS YR HAF Treforys, Abertawe ydy Rachel. nhw’n gweithio a sut i’w rhoi yn Mae hi’n byw yng Nghastell saff. Nyrs cyn geni o’n i cyn Dych chi’n hoffi cadw’n heini? Mae Zoe Pettinger yn hoffi Nedd gyda’i gŵr, Dean a dau o ymddeol, ond ro’n i’n falch o cadw’n heini. Cyn ddawnswraig ydy Zoe ond mae hi nawr blant. fynd yn ôl i’r gwaith i gefnogi’r cynllun brechu. yn diwtor Dysgu Cymraeg. Roedd Jacqui Reynolds, sy’n byw yn Aberdâr, wedi ymddeol, Pa mor aml dych chi’n siarad ae Zoe wedi gwneud • Mae cerdded yn gyflym am • Cofiwchganmol eich hun a ond aeth hi’n ôl i’r gwaith i helpu RACHEL WILLIAMS Cymraeg? fideos ffitrwydd dawns 10 munud bob dydd yn dathlu pob carreg filltir. Beth gyda’r cynllun brechu. Pam dysgu Cymraeg? Cyn COVID-19, ro’n i’n mynd â fy yn Gymraeg ar YouTube. cryfhau eich coesau, calon am rannu eich taith ffitrwydd Mae gweithio drwy COVID-19 ŵyr i Gylch Meithrin. Yn y Cylch Beth am wylio’r fideos neu drio ac yn llosgi calorïau. Beth am gyda theulu, ffrindiau neu ar y Ro’n i eisiau siarad Cymraeg wedi bod yn anodd i Rachel a Meithrin, ro’n i’n siarad Cymraeg un o syniadau Zoe dros yr haf… fynd am dro gyda’r teulu ar ôl cyfryngau cymdeithasol? gyda chleifion yn yr ysbyty. Mae’r swper neu gyfarfod ffrind i Byddwch yn gadarnhaol ac Jacqui, ond mae dysgu Cymraeg bob wythnos. Yn y gwaith, mae • Dechreuwch wneud ymarfer cleifion sy’n siarad Cymraeg yn fynd am dro? Cofiwch mi wnewch chi lwyddo. wedi helpu’r ddwy. llawer o’r staff sy’n brechu yn corff dych chi’n ei hoffi. hoffi sgwrsio yn Gymraeg. Nawr, lawrlwytho ap i gyfrif eich siarad Cymraeg felly dw i’n Dawnsio oedd fy hoff ymarfer Yma, mae Rachel a Jacqui yn dw i’n gallu siarad Cymraeg gyda camau ac anelu at gyrraedd siarad Cymraeg gyda nhw bob corff i, felly ro’n i’n mynd i rhannu eu profiadau gyda ni… chleifion a chydweithwyr yn y 10,000 o gamau bob dydd. Do you enjoy being outdoors? dydd. ddosbarth Zumba bob gwaith bob dydd. Dancer and Learn Welsh tutor, wythnos. Do’n i ddim wedi • Yn ôl gwyddonwyr, mae Zoe Pettinger, recorded a series Dych chi’n mwynhau dysgu dawnsio ers deng mlynedd, dawnsio yn rhoi hwb i’r Dych chi’n siarad Cymraeg y tu of aerobic dance workout videos Cymraeg? ond gwnes i golli dwy stôn a ymennydd. Felly gwrandewch allan i’r gwaith? in Welsh on her YouTube Ydw, dw i’n falch o fynd i’r hanner mewn saith mis! ar gerddoriaeth fywiog a Ydw, dw i’n siarad Cymraeg gyda channel during lockdown. dosbarth Cymraeg ar ôl diwrnod symudwch! Beth am wylio’r fy ngŵr, Dean. Mae Dean yn • Pan o’ch chi’n blentyn, o’ch Here, Zoe suggests some simple caled a blinedig yn y gwaith. Yn fideos dawns Cymraeg sy ar fy dysgu Cymraeg hefyd. ’Dyn ni’n chi’n hoffi rhedeg, gymnasteg activities to help keep active over y dosbarth, dw i’n mwynhau sianel YouTube? trio siarad Cymraeg yn y tŷ bob neu ddawnsio? Rhowch the summer. dysgu Cymraeg a dysgu mwy am dydd. Mae’n bwysig ymarfer gynnig arall arni! Does dim • Cofiwch fwyta digon o ddiwylliant Cymru. Mae’r tiwtor siarad Cymraeg – tipyn bach, bob angen gwario llawer o arian ffrwythau a llysiau. Dw i’n yn wych a dw i’n mwynhau dydd, ac fe ddaw! - beth am gael noson hoffi bwytaaeron glas gyda cwmni’r dysgwyr eraill. ddawnsio disgo yn y tŷ? fy uwd bob bore, a dw i’n Dych chi’n mwynhau dysgu Mae’n gallu bod yn brosiect hoffi bwyta ciwi, mafon a Cymraeg? cyffrous i’r teulu i gyd. mefus gyda fy iogwrt Kefir. Rachel Williams and Jacqui Mae’n iawn hefyd cael trît o • Rhowch gynnig ar rywbeth Geirfa Ydw, dw i’n mwynhau dysgu Reynolds are both nurses and dro i dro. Dw i’n dwlu ar newydd. Mae llawer o Cymraeg. Dw i’n edrych ymlaen have worked through COVID-19. siocled. cyn ddawnswraig - former dancer at fy nosbarth Cymraeg bob nos During this time, they have also ddosbarthiadau ffitrwydd rhowch gynnig arall arni - give it another go Lun. ’Dyn ni’n cael llawer o hwyl continued with their goal of ar-lein ar gael. Dych chi’n • Wrth fynd o le i le, cofiwch camp - activity/sport ac mae’r tiwtor a’r dysgwyr eraill learning Welsh. Here, they tell us gallu cymryd rhan mewn sylwi ar fyd natur o’ch rhoi hwb - to give a boost Geirfa - blueberries yn gyfeillgar iawn. Mae gweithio what working through COVID-19 dosbarth dawnsio bola, codi cwmpas. Gwrandewch ar sŵn aeron glas o dro i dro - from time to time gofal dwys - intensive care drwy COVID-19 wedi bod yn has been like and how learning pwysau, seiclo a llawer mwy. yr awel ac edrychwch ar y awel - breeze cynllun brechu - immunisation programme Felly beth am drio camp blodau o’ch cwmpas. Bydd anodd ond yn y dosbarth, dw i’n Welsh has helped them through canmol - to praise nyrs cyn geni - neonatal nurse newydd o’ch cartref? hyn yn clirio eich meddwl. gallu anghofio am y gwaith. this challenging time. carreg filltir - milestone cadarnhaol - positive

9 10 Dych chi’n hoffi garddio? Mae Adam Jones yn hoffi garddio yn fawr iawn. Mae Adam yn byw yng Ngorslas, Sir Gaerfyrddin ac yn garddio ers 15 mlynedd.

n 2018, dechreuodd Tasgau i’w gwneud yn yr ardd Adam rannu tips garddio dros yr haf: ar Instagram. Nawr, mae • Tyfwch ddail salad. Dych chi’n 17,300 o bobl yn dilyn Adam gallu tyfu dail salad mewn yn yr Ardd ar Instagram. Mae potyn wrth y drws cefn. Bydd Adam yn rhannu tips garddio ar angen hau dau botyn 10 litr BBC Radio Cymru a rhaglen gyda dail letys ‘torri a thyfu’. Prynhawn Da ar S4C hefyd. Bydd angen hau un potyn Mae Adam wedi gwneud fideos bythefnos ar ôl y llall. Wrth garddio i ddysgwyr. Yn y fideos, wneud hyn, cewch chi ddigon mae Adam yn dangos sut i o ddail salad dros yr haf. groesawu pobl i’r ardd yn • Peidiwch â thorri un rhan o’r Gymraeg ac yn dysgu enwau ardd gyda’r peiriant torri llysiau yn Gymraeg. Ewch draw gwair, er mwyn rhoi cyfle i i sianel YouTube Adam i ddysgu OES GEN TI HOFF DYMOR YN flodau gwyllt dyfu. Wrth mwy am arddio yn Gymraeg. YR ARDD? wneud hyn, mi ddaw gwenyn, Dw i’n hoffi’r gaeaf yn yr ardd. Diolch i Adam am sgwrsio gyda pryfed hofran a phili palod i Yn y gaeaf, dw i’n gallu paratoi ni… beillio yno. ar gyfer y tymor newydd. Ond fy hoff dymor yw’r gwanwyn. Yn • Ewch am dro gyda phaned PAM DECHRAU GARDDIO? y gwanwyn, dw i’n hoffi gweld y i’r ardd a sylwi ar beth sy’n Dw i’n cofio garddio yng ngardd coed yn blaguro a’r bywyd byw a thyfu yno. Bydd hyn yn fy nhad-cu pan o’n i’n dair oed. newydd yn dod yn ôl i’r tir. rhoi cyfle i chi feddwl a Dw i’n cofio treulio oriau yn chynllunio’r ardd. Meddyliwch cerdded o gwmpas yr ardd BETH NESAF I ADAM YN YR pa blanhigion fasai’n tyfu gydag e. Ro’n i’n aml yn dwyn ARDD? orau mewn rhannau o’r ardd. mefus a mafon oddi ar y Meddyliwch oes angen symud Cyn hir, dw i’n mynd i ddatblygu gydag Adam planhigion. Ers blynyddoedd, neu newid pethau – dyna ran gwaelod yr ardd. Dw i’n mae garddio wedi bod yn rhan o o’r hwyl. gobeithio plannu blodau, tyfu fy mywyd bob dydd. mwy o lysiau ac adeiladu EISIAU DYSGU MWY? decking i fwynhau gweld y BETH YW’R PETH GORAU blodau a’r llysiau yn tyfu dros yr Os dych chi’n hoffi garddio ac AM ARDDIO? haf. Dw i hefyd yn creu cychod eisiau clywed mwy gan Adam, Pan dw i’n garddio, dw i’n gwenyn newydd a dw i’n beth am ei ddilyn ar Instagram? ymlacio. Yn yr ardd, dw i’n hoffi gyffrous iawn am hynny. Mae Adam hefyd ar Facebook, teimlo’n agos at natur. Dw i’n Twitter neu ewch draw i’w sianel hoffi clywed yr adar yn canu. Dw PAM GWNEUD FIDEOS YouTube i wylio’r fideos garddio i i’n hoffi gweld planhigion yn tyfu GARDDIO I DDYSGWYR? ddysgwyr. a bywyd newydd yn datblygu. Dros y blynyddoedd, dw i wedi mwynhau cymryd rhan mewn BETH YW DY GYNGOR I digwyddiadau i ddysgwyr. RYWUN SY’N GARDDIO AM Y Roedd y dysgwyr mor TRO CYNTAF? frwdfrydig, felly ro’n i eisiau Ewch amdani! Peidiwch â bod rhannu’r iaith sy gyda fi am yr ofn gwneud camgymeriadau. ardd â phobl newydd. Mae’r Weithiau, bydd planhigion yn fideos yn ddwyieithog ac yn tyfu a weithiau byddan nhw’n cynnwys geirfa felly ewch draw i gwywo. Ond dim ots, dyna ran gael golwg. Geirfa o’r hwyl. Dros y blynyddoedd, dw i wedi lladd llawer o gwywo - to wilt Experienced gardener Adam blanhigion ond mae tyfu rhai blaguro - to flower Jones shares some of his tips cychod gwenyn - beehives newydd bob amser yn bosib. with us and explains where his hau - to sow pryfed hofran - hovering flies passion for gardening comes peillio - to pollinate from. Adam has recently created gardening videos for Welsh learners, which can be seen on his YouTube channel.

11 12 SALAD BRITHYLL WEDI’I FYGU, FFENIGL AC AFAL Coginio Mae’r pryd o fwyd yma’n iawn fel cinio ysgafn neu fel cwrs cyntaf gyda bara. gyda Nerys Howell Ar gyfer pedwar person. Cynhwysion • 250g o frithyll wedi’i fygu Mae’r cogydd Nerys Howell wedi ysgrifennu llyfr newydd • Croen a sudd un lemwn • Un bylb o ffenigl sbon, Bwyd Cymru yn ei Dymor / Welsh Food by Season. Mae’r • Un afal gwyrdd llyfr dwyieithog yn cynnwys ryseitiau blasus ar gyfer pob • 150g o radish • Berw dŵr tymor o’r flwyddyn. Y dresin iolch i Nerys am y sgwrs, Beth ydy eich gwaith? Ble mae eich hoff fwyty? • Tair llwy fwrdd o hufen sur ac am rannu rysáit salad • Dwy lwy fwrdd o saws rhyddugl Dw i’n rhedeg busnes. ’Dyn ni’n Ges i fynd i’r Beach House ar gyfer yr haf gyda ni... • Dwy lwy fwrdd o olew had rêp datblygu ryseitiau a bwydlenni, ym Mae Oxwich yn y Gŵyr ar • Halen a phupur yn steilio bwyd ar gyfer ben-blwydd arbennig, ac roedd O ble dych chi’n dod yn ffotograffiaeth ac yncynnal yn arbennig iawn. Hywel wreiddiol? Dull cyrsiau hyfforddi yn annog pobl Griffiths ydy’r cogydd yno, • Torrwch y bylb ffenigl yn denau. Ges i fy magu yn y Rhondda i ddefnyddio bwyd a diod lleol. cogydd o fri. Mae’n defnyddio • Cymysgwch y bylb ffenigl gyda ond mae fy ngwreiddiau yng ’Dyn ni hefyd yn mynd i ffeiriau cynnyrch lleol iawn. Mae’n chroen y lemwn, a hanner y sudd. Ngorllewin Cymru. Ro’n i’n masnach bwyd. ’Dyn ni wedi coginio yn arbennig o dda. Mae • Torrwch yr afal yn chwarteri. mynd ar fy ngwyliau at fy bod mewn ffeiriau yn Hong hefyd mewn lleoliad hyfryd yn • Cymysgwch y ffenigl, yr afal, y mam-gu a thad-cu bob haf. Kong, Efrog Newydd, Sydney, edrych mas dros y môr o Fae radish a’r berw dŵr yn dda. Ro’n i’n helpu mam-gu i gasglu San Francisco ac Ewrop. Dw i Oxwich. • Cymysgwch bopeth ar gyfer y wyau a bwydo lloi. Ro’n i’n deall hefyd yn gwneud eitemau dresin gyda gweddill y sudd y cysylltiad rhwng tir a bwyd yn coginio ar Prynhawn Da ar S4C Pwy yw eich hoff gogydd? lemwn. ifanc iawn. ers bron i 25 mlynedd! Raymond Blanc ydy un o fy hoff • Rhowch ychydig o’r dresin ar gogyddion. Dw i’n hoffi ei ffordd blatiau, a rhowch y salad ar ben y Ble dych chi’n byw nawr? Dych chi’n mwynhau eich o goginio. Dyw e ddim yn dresin. gwaith? Dw i’n byw yng Nghaerdydd ers defnyddio llawer o hufen a • Torrwch y brithyll yn ddarnau, a 25 mlynedd. Dw i wrth fy modd! Dw i’n menyn ac yn y blaen. Mae’n deall rhowch y brithyll ar ben y salad. gwneud rhywbeth gwahanol cydbwysedd mewn pryd bwyd • I orffen, rhowch weddill y dresin bob dydd. ac mae lot o’i brydau yn ysgafn. ar y top.

Beth yw eich hoff bryd bwyd? Chef Nerys Howell talks to us Mae gen i ddant melys ac un about her career and tells us peth dw i’n hoff iawn ohono ydy who her favourite chef is, and siocled. where she likes to dine. Here, we’ve featured a recipe from her Beth yw’r cynhwysyn mwyaf latest book, Bwyd yn ei Dymor / defnyddiol? Welsh Food by Season. Y winwnsyn syml. Mae e mewn llawer o ryseitiau ac mae sawl ffordd o’i goginio. Yn gyfan, ble mae’n troi’n felys neu wedi ei goginio yn araf, ble dych chi’n Geirfa Geirfa ei garameleiddio gydag ychydig fy ngwreiddiau - my roots brithyll - trout o siwgr. Neu dych chi’n gallu ei lloi - calves mygu - smoked ffrio yn gyflym mewn stir-fry, gan tir - land ffenigl - fennel gadw ychydig o’r crunch. bwydlenni - menus berw dŵr - watercress cynnal cyrsiau hyfforddi - hold training courses rhyddugl - horseradish Beth yw’r teclyn mwyaf annog - to encourage olew had rêp - rapeseed oil - food trade fairs defnyddiol yn eich cegin? ffeiriau masnach bwyd dant melys - sweet tooth Un o fy hoff declynnau ydy’r cynhwysyn - ingredient zestiwr Microplane. Mae’r croen winwnsyn (nionyn in the north) - onion yn disgyn i ffwrdd yn daclus, teclyn - appliance/gadget nid fel gratiwr ble mae hanner y cogydd o fri - talented chef cydbwysedd - balance croen dal ar ôl ar y gratiwr! Lluniau: Gwasg y Lolfa 13 14 Y TREIGLAD Defnyddio’r Gymraeg

Elsa Bowen dw i. OLAF C Ditectif preifat dw i. ych chi’n hoffi darllen? Cariad Pur Dw i'n byw yng Nghaernarfon ... Mae rhywbeth yn digwydd yng Nghaernarfon. M Dych chi’n hoffi darllen Awdur - Pegi Talfryn Mae Arfon Davies, maer y dref, mewn trwbwl. Yr awdur a’r tiwtor Cymraeg, Pegi Pam mae Lilith Lewis, bòs y gangsters, isio

cyfarfod Arfon? Pwy ydy Jazmyn Jones? Nofel iasoer am Sara, tiwtor Cymraeg. Cariad yn Gymraeg? Mae Lefel - Canolradd Mae grŵp o bobl Brydeinig yn penderfynu Blacmêl ydy hwn – neu rywbeth arall? ymgartrefu yng nghefn gwlad Gwynedd ac Pur

BLACMEL Talfryn sy wedi ysgrifennu stori arbennig darllen yn ffordd wych o Dyma stori am diwtor Cymraeg maen nhw’n awyddus i ddechrau ymdoddi i’r Cyfres Amdani – cyfres newydd gyffrous o lyfrau darllen gymuned newydd. Mae Paul, arweinydd y grŵp, ymarfer y Gymraeg y tu allan o’r enw Sara.yn penodi Mae Sara i ddysgu grŵp Cymraeg iddyno boblnhw. yn arbennig ar gyfer oedolion sy’n dysgu Cymraeg. V ar gyfer cylchgrawn Hwyl yr Haf. Mae’r llyfrau wedi eu graddoli ar bedair lefel – i’r dosbarth. yn symud i Afyw ydy Sara wedii Wynedd, dod o hyd i’r bywyd perffaith ac Mynediad,Cariad Sylfaen, Canolradd ac Uwch.Pur yn y gymuned newydd neu a oes cyfrinachau Pegi Talfryn Bydd y gyfres hon yn llenwi’r bwlch trwy roi

tywyll yn cuddio ar fferm Bywyd Newydd? cyfle i ddysgwyr Cymraeg fwynhau darllen eisiau dysgu Cymraeg. Mae am amrywiaeth o bynciau a themâu cyfoes.

CYFRES AMDANI arweinydd y grŵp, Paul yn TALFRYN PEGI Cyfres Amdani – cyfres newydd gyffrous o lyfrau darllen Ces i fy newis i fynd i safle’r Do, llwyddes i i basio’r arholiad yn arbennig ar gyfer oedolion sy’n dysgu Cymraeg.

gofyn i Sara ddysguMae’r llyfrau wedi Cymraeg eu graddoli ar bedair lefel – i’r drosedd gan y Ditectif Sarjant. a dw i wedi dechrau gweithio Dych chi wedi darllen cyfres Mynediad, Sylfaen, Canolradd ac Uwch. grŵp. Mae Sara’nBydd y gyfresgweld hon yn llenwi’r bwlchPaul trwy roi yn Ro’n i wrth fy nesg pan ddaeth fel ditectif. Ond dw i’n dal i gael Amdani? Cyfres o lyfrau ar cyfle i ddysgwyr Cymraeg fwynhauA darllen am amrywiaeth o bynciau a themâu cyfoes.Mynediad atebol.com ddeniadol iawn! Ydy Sara wediEntry yr alwad. Daeth e ata i a dweud, hunllefau am Gwenda wahanol lefelau i ddysgwyr ydy Blacmel_Clawr_01.indd 1 A £6.99 Pegi Talfryn Sylfaen Foundation dod o hyd i’r bywyd perffaith yn B ‘mae cefndir ’da ti yn y maes. Gramadeg. Canolradd cyfres Amdani. Dych chi’n gallu atebol.com Intermediate y gymuned newydd? £6.99 B Uwch Uwch Byddi di’n deall y sefyllfa’n well Advanced prynu’r llyfrau yn eich siop lyfrau Advanced Canolradd B2 Mae’n debyg bod trosedd Intermediate B1 na neb.’ leol neu ar gwales.com. Mae rhai Sylfaen ddifrifol wedi digwydd yn y A2 Foundation DEUNYDDIAU MynediadDARLLEN Sôn am Lyfra’ Entry Bydd yr Eisteddfod AmGen yn o’r llyfrau ar gael trwy blatfform A1 Pan ymunais i â’r Heddlu, roedd Ganolfan. Maen nhw’n cynnal ERAILL YN GYMRAEG Mae’r blog Sôn am Lyfra’ cael ei chynnal yn rhithiol rhwng e-lyfrau ffolio.cymru. y disgrifiad swydd am dditectif rhyw fath o barti pen-blwydd yn yn cynnwys adolygiadau 31 Gorffennaf - 7 Awst ac mae Dych chi hefyd yn gallu 12/02/2021 10:43 yn dweud ‘Cymraeg yn bump oed yno heno. Mae pedwar llyfr newydd yng dwyieithog o lyfrau Cymraeg i llawer o weithgareddau wedi’u mwynhau darllen cylchgronau, ddymunol.’ Ro’n i wedi dysgu nghyfres Amdani. Dyma blant a phobl ifanc. Mae llawer Rhywun wedi cael ei anafu, trefnu i ddysgwyr. Bydd ‘Noson papurau newydd a gwefannau Cymraeg yn yr ysgol, ond do’n wybodaeth am bob un… o’r llyfrau yn addas i ddysgwyr, neu efallai wedi cael ei ladd Whodunnit’ ar nos Fawrth a nos yn Gymraeg. Dyma restr i ddim yn teimlo’n hyderus. achos bod yr iaith yn haws a’r oedd y neges ddaeth i’r swyddfa. Fercher, cystadleuaeth Dysgwr ohonynt… Felly ymunais i â chwrs Dysgu Blacmêl llyfrau yn fyrrach. Cliciwch ar y Dyna pam mae’r Sarjant wedi y Flwyddyn a gig gan y grŵp Awdur - Pegi Talfryn Cymraeg yn y Ganolfan Dysgu BBC Cymru Fyw categori oedran 12-14 i chwilio fy newis i i fynd. Dw i’n nabod y Pedair. Hefyd, bydd Sgwrs Dros Lefel - Mynediad Cymraeg gyda’r nod o fod yn Dych chi’n gallu darllen am lyfrau addas. safle, a dw i’n nabod y staff. Baned yn cael ei chynnal gyda Dyma stori dditectif sy’n dditectif. erthyglau a chyfweliadau ar siaradwr gwadd gwahanol am dilyn hanes Elsa Bowen. Ditectif Bethan Gwanas yn mwydro am Lladd tiwtor? Oes siawns bod BBC Cymru Fyw. reuliais i ddwy flynedd yn 10.30 o’r gloch bob bore. Y lyfrau T rhywun wedi lladd tiwtor? Pwy preifat ydy Elsa Bowen ac mae mynd i ddosbarthiadau nos siaradwyr gwadd fydd Mererid Mae’r awdur a’r tiwtor Dysgu fasai’n lladd tiwtor Cymraeg? hi’n byw yng Nghaernarfon. Mae Golwg ddwywaith yr wythnos. Dwy Hopwood, Laura McAllister, Lily rhywbeth yn digwydd yng Cylchgrawn newyddion Cymraeg, Bethan Gwanas yn flynedd o waith caled. Doedd Dw i’n deall yn iawn pam basai Beau, Myrddin ap Dafydd ac Nghaernarfon. Mae Arfon wythnosol ydy Golwg. Dych adolygu llyfrau. Ewch draw dim amser gyda fi i fywyd rhywun yn lladd tiwtor Cymraeg! enillydd Dysgwr y Flwyddyn. Davies, maer tref , chi’n gallu prynu Golwg yn eich i’w gwefan, Bethan Gwanas yn personol. Collais i nosweithiau Dych chi’n gallu ymrestru ar mewn trwbl... siop lyfrau leol. Mae gwefan mwydro am lyfrau, i ddarllen yn gwneud y gwaith cartre, yn gyfer Sgwrs Dros Baned yma. Golwg 360 hefyd ar gael. rhai o’r adolygiadau. astudio ar-lein a methu Gorau Glas cysgu gyda’r iaith a’r treigladau’n Beth sy wedi digwydd yn y Awdur - Lois Arnold Lingo Liz Learns Welsh dawnsio hip hop yn fy mhen. Ganolfan Dysgu Cymraeg? Bydd Lefel - Mynediad Cylchgrawn i ddysgwyr ydy Mae’r ddysgwraig a’r cyfle i chi ddatrys y dirgelwch Dyma stori am blismones o’r Lingo. Mae Lingo yn cynnwys newyddiadurwraig, Liz Day Gwenda Gramadeg oedd y mewn digwyddiad arbennig yn enw Alix Jenkins. Mae Alix yn erthyglau hawdd eu deall, yn ysgrifennu blog o’r enw Liz tiwtor. Roedd hi’n fenyw galed. yr Eisteddfod AmGen, ‘Noson gweithio yn nhref Aberglas ac straeon, newyddion a rhestrau o Learns Welsh. Yn y blog, mae Liz Doedd hi ddim yn cydymdeimlo Whodunnit’ rithiol. Mae dwy mae pob dydd yn wahanol. eiriau newydd. yn adolygu llyfrau i ddysgwyr. gyda phobl fel fi oedd yn sesiwn yn cael eu cynnal: Geirfa gweithio llawn amser ac yn Chwedlau Cymru: Ceffylau Parallel.cymru Papur Bro gwneud eu gorau i gadw lan Nos Fawrth, 3 Awst – Canolradd trosedd - a crime Awdur - Fiona Collins Mae gwefan parallel.cymru yn Pa bapur bro sy yn eich ardal gyda’r gwaith. Roedd hi’n barod ac Uwch. cefndir - background Lefel - Mynediad cyhoeddi erthyglau Cymraeg a chi? Ym mhob papur bro, mae dymunol - desirable Yn y llyfr yma, mae chwedlau Saesneg diddorol, ochr yn ochr newyddion a digwyddiadau iawn i weld bai ar bobl fel fi, Nos Fercher, 4 Awst – Mynediad 2 hyderus - confident am bobl enwog yn hanes â’i gilydd. Mae sain gyda sawl lleol. Beth am ddarllen copi i ac yn barod iawn i ganmol ei a Sylfaen. nod - an aim weld faint dych chi’n ei ddeall? ffefrynnau. Cymru – fel y Brenin Arthur. erthygl, felly dych chi’n gallu Gallwch gofrestru yma. cydymdeimlo - to sympathise Mae’r chwedlau’n dod o Sir y gwrando a darllen ar yr un pryd. - to find fault Baswn i wedi gadael y dosbarth, gweld bai Fflint, Sir Gaerfyrddin, Gwynedd, canmol - to praise ond roedd y swydd Dditectif yn Castell-nedd, Port Talbot a Dyfed. ffefryn(nau) - favourite(s) galw amdana i, a ro’n i’n gwybod What’s happened in the Learn llwyddo - to succeed Dych chi’n gallu darllen chwedl Do you enjoy reading? Reading basai pasio arholiad Uwch yn fy Welsh Centre? Join us to solve hunllef(au) - nightmare(s) am eich ardal chi. can be a great way of practising Geirfa helpu ar y ffordd. the mystery in a virtual ‘Noson difrifol - serious your Welsh. Here, we list the arweinydd - leader Whodunnit’ held during the anafu - to hurt, to injure latest books from the Amdani deniadol - attractive rhithiol – virtual Eisteddfod AmGen. Register series, and suggest other mwydro - going on about your place here. siaradwr gwadd – guest speaker interesting reading materials.

15 16 DIWRNOD YM MYWYD IFAN JONES EVANS

ae Ifan Jones Evans yn 12:00YP byw mewn ardal hyfryd o Gymru rhwng Pont- Yn ôl i’r tŷ i gael cinio. Fydda i rhyd-y-groes a Phontarfynach ddim yn stopio am baned ganol yng Ngheredigion. Mae e’n byw bore, na chanol pnawn a dweud gyda’i wraig, Gwawr a’u tri o y gwir! Mae’n braf ar hyn o bryd blant – Heti, Jos a Defi. Mae Ifan gan fod Gwawr, fy ngwraig, adref yn dod o deulu amaethyddol, ac ar gyfnod mamolaeth gyda Defi yn ffermio defaid a gwartheg ar bach, felly dw i’n cael cwmni i fferm fynydd. Mae e hefyd yn fwyta fy nghinio. ’Dyn ni ddim gyflwynydd ar S4C a BBC Radio yn deulu sy’n cael cinio poeth Cymru. – alla i ddim meddwl am ddim byd gwaeth yn yr haf! Mae rhyw Cychwynnodd ei yrfa yn frechdan fach a phaced o cyflwyno 14 mlynedd yn ôl ar greision neu salad yn ddigon i mi. un o raglenni plant S4C. Erbyn i’n mynd yn ôl allan ar ôl swper i hyn mae’n gweithio ar raglenni Dw i’n cael e-bost ganol y bore wneud ambell job rownd y lle ac teledu fel Cefn Gwlad a Fferm gan griw cynhyrchu y rhaglen mae’r plant yn dod ’da fi fel arfer Ffactor ac mae e’n cyflwyno’n radio, yn egluro beth fydd ar y i checio’r gwartheg ac ati. fyw o ddigwyddiadau fel Y Sioe rhaglen, pwy ydy’r gwesteion, Fawr. Mae rhaglen gyda fe bob rhestr chwarae ac ati felly bydda i 7:30YH prynhawn Llun – Iau ar BBC fel arfer yn cael golwg ar hwnnw Radio Cymru, Rhaglen Ifan tra’n bwyta fy nghinio. Mae’n Rhoi’r plant yn eu gwlâu ac yna Evans. braf cael syniad o beth sy’n fy rhoi’r byd yn ei le gyda Gwawr nisgwyl cyn cyrraedd y stiwdio. cyn dechrau diwrnod arall Yma, mae e’n rhannu trefn ei newydd. ddiwrnod gyda ni... 12:30YP

5:00YB Ar ôl cinio, bydda i’n mynd i stiwdio’r BBC yn Aberystwyth. Ifan Jones Evans is a TV and radio Yn yr haf, dw i’n codi gyda Mae’r daith tua hanner awr, ac presenter. He lives on a farm thoriad y wawr. Mae’n braf gallu mae’n rhoi amser i mi ddechrau with his wife and three children codi gyda’r haul. Er, yn y gaeaf, paratoi’n feddyliol ar gyfer y and presents a radio show every dw i dal i fyny erbyn tua 6:30yb i rhaglen. Monday – Thursday afternoon ddechrau ar waith y dydd. on BBC Radio Cymru. In this 1:00YP article, he shares a typical day in 5:15YB his life with us, from feeding the Ar ôl cyrraedd, bydda i’n edrych dogs and checking the cattle to Ar ôl cael tamaid bach o ar gynnwys y rhaglen mewn presenting live for three hours on frecwast, fy swydd gyntaf ydy mwy o fanylder a gweld oes the radio. bwydo’r cŵn a checio’r stoc o angen paratoi unrhyw beth. gwmpas y fferm - sicrhau bod y gwartheg yn iawn ac nad oes un 2:00 – 5:00YP ohonynt wedi torri allan i gaeau cyfagos. Yn yr haf, efallai y bydda Ar yr awyr yn darlledu’n fyw. i’n cael criw o ddefaid mewn i’w Mae’r amser yn hedfan a dw i Geirfa wrth fy modd yn cael sgwrsio dosio neu, os bydd y tywydd yn amaethyddol - agricultural gyda phob math o bobl. dda, yn torri cae silwair. cyflwynydd - presenter gyrfa - career Pan dych chi’n ffermio, mae 5:10YP cyflwyno’n fyw - presenting live lot yn dibynnu ar y tywydd, ac - crack of dawn Gadael y stiwdio a mynd adre. toriad y wawr mae’n rhaid cynllunio ymlaen cyfagos - nearby a meddwl beth allwch chi ei dosio - dosing wneud yn ôl y tywydd. 6:00 – 6:30YH silwair - silage ’Dyn ni’n cael swper tua 6:00- cyfnod mamolaeth - maternity leave - production team 6:30yh. Wedyn, yn yr haf dw criw cynhyrchu mwy o fanylder - more detail rhoi’r byd yn ei le - put the world to rights

Lluniau: Ifan Jones Evans

17 18 Troeon Tomos Mae Tomos yn byw yn Sir Benfro ond yn dod o Geredigion. Yma, mae Tomos yn rhannu dau dro gyda ni. Mae un tro yn Sir Benfro a’r llall yng Ngheredigion. Os dych chi’n mynd i Sir Benfro neu Geredigion dros yr haf, beth am ddilyn troeon Tomos?

Tro Sir Benfro

Ble: Porthgain Hyd y tro: Pedwar milltir

‘AM DRO’ • Parciwch ym maes parcio Porthgain (SA62 5BN). • Dringwch y grisiau ar ochr chwith yr harbwr. • Dilynwch lwybr yr arfordir am tua dwy filltir. • Byddwch yn ofalus ar y llwybr, mae llawer o glogwyni uchel yno. • Ar y dde, byddwch chi’n gweld tywod Traeth Llyfn os yw’r llanw yn isel. Oddi yma, mae grisiau yn mynd i lawr at y traeth. • Cyn bo hir byddwch chi’n gweld tŵr uwchben Abereiddi. • Byddwch chi’n cyrraedd Y Morlyn Glas, mae golygfeydd gwych o’r clogwyni yma. • Cerddwch tuag at y maes parcio a’r toiledau yn Abereiddi. • Dilynwch saethau’r llwybr melyn i fyny llethr byr. • Ymunwch gyda’r llwybr gwair llydan sy’n arwain tuag at y tir. • Cerddwch yn syth ar draws y cae ac ewch dros y gamfa. • Dilynwch y llwybr yn ôl i Borthgain.

Mwy o wybodaeth Mae mwy o wybodaeth a map o’r tro ar wefan yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol.

Tro Ble: Ystad Llanerchaeron Hyd y tro: Un milltir ych chi’n hoffi mynd • Parciwch ym maes parcio Llanerchaeron (SA48 8DG). am dro? Dych chi wedi Geirfa • Ar ôl mynd trwy Dderbynfa’r Ymwelwyr, ewch tuag at brif rodfa’r gweld rhaglen deledu stad. Penrhyn Gŵyr - Gower Peninsula ‘Am Dro’ ar S4C? • Cerddwch i fyny’r brif rodfa nes i chi weld arwydd a llwybr tuag at y cynilo - to save money Gwnaeth Tomos Hopkins, sy’n goedwig. gwers gyfoes - contemporary lesson clogwyni - cliffs diwtor Dysgu Cymraeg, gymryd • Ar ôl mynd i mewn i’r goedwig, dilynwch y llwybr sy’n mynd i’r llanw - tide rhan yn ‘Am Dro’ ac ennill mil o chwith. Mae’r llwybr yma’n mynd â chi drwy’r ardd rhedyn. Y Morlyn Glas - Blue Lagoon bunnoedd. Arhoswch ar y llwybr yma. saethau - arrows • Cyn bo hir, byddwch chi’n cyrraedd yr ardd rhedyn. Yn y rhaglen, roedd pedwar tro llethr - slope • Byddwch yn ail-ymuno â’r llwybr sy’n mynd â chi drwy’r ardd ac at gwair llydan - wide grass gwahanol. Aeth Tomos am dro y llyn. Dilynwch y llwybr sy’n mynd ar hyd ochr dde y llyn. camfa - stile yn Sir Benfro. Roedd y troeon • Ar ôl mynd o gwmpas y llyn, dewch yn ôl at y prif lwybr. Ail rhodfa - avenue eraill ym Mhenrhyn Gŵyr, Parc Wyt ti wedi gwario’r mil o Mynd ‘Am Dro’ eto droediwch eich camau yna ewch ar hyd y llwybr ar eich llaw dde. rhedyn - fern Margam a Llangollen. - to tread bunnoedd? Bydd y llwybr yma yn eich arwain at yr ardd rhedyn, ac at y drws i’r troedio Bydd cyfres newydd o ‘Am Dro’ gardd furiog - walled garden Wnest ti fwynhau cymryd rhan ardd furiog. Mae’r arian yn saff yn y banc. Dw ar y teledu cyn bo hir. Dych chi pendraw - far end yn ‘Am Dro’? • Cerddwch drwy’r ardd furiog a heibio i’r tai gwydr. Ewch drwy’r i’n dod o Geredigion felly dw i’n eisiau cymryd rhan yn ‘Am Dro’? cwrt y stablau - stable courtyard drws sydd yn y pendraw ar y chwith. Mae’r drws yma yn mynd â dychwelyd - to return Do, gwnes i fwynhau cymryd hofficynilo ! Mae ‘Am Dro’ yn chwilio am bobl chi mewn i’r fferm. rhan yn ‘Am Dro’. Gwnes i i gymryd rhan. Cysylltwch gydag • Ar ôl mynd drwy’r drws, cerddwch ymlaen gan gadw’r adeiladau ar fwynhau’r cerdded ac wrth gwrs, Tro nesaf dych chi’n mynd am [email protected] eich llaw chwith. gwnes i fwynhau cwrdd a dro, beth am ddefnyddio’r • Ewch heibio adeiladau’r fferm, ac ar ôl pasio cwrt y stablau, sgwrsio gyda phobl newydd. geiriau yma? Gwers ‘Mynd am Dro’ byddwch yn dychwelyd i’r prif lwybr yn ôl mewn i’r stad. Byddwch Learn Welsh tutor Tomos • graddol - gradual Os dych chi wedi mwynhau’r yn gorffen yn y maes parcio. Hopkins recently won £1,000 Wyt ti’n hoffi cerdded ar yr • serth - steep erthygl hon, beth am gwblhau in the ‘Am Dro’ programme on arfordir neu yng nghefn gwlad? • mynyddig - mountainous ein , Mynd am Dro? Mwy o wybodaeth S4C. Tomos shares two of his gwers gyfoes Dw i’n hoffi cerdded ar yr arfordir • gwastad - flat favourite walks with us, one in Mae’r wers, sy’n trafod mynd Mae mwy o wybodaeth a map o’r tro ar wefan yr Ymddiriedolaeth achos dw i’n hoffi traethau a’r • hamddenol - leisurely Ceredigion and the other in am dro ac yn cyflwyno geirfa Genedlaethol. môr. Dw i’n hoffi nofio yn y môr. • heriol - challenging Pembrokeshire. newydd, yn addas i ddysgwyr ar Mae nofio yn y môr yn dda i’r • mwdlyd - muddy lefel Uwch. corff. • trefol - urban

Lluniau: S4C 19 20 Daniela’n defnyddio’r Canu yn Gymraeg Gymraeg yn y gwaith am y tro cyntaf yma Daniela Schlick. yn werthfawr iawn - profiad o Be ydy dy hoff air Mae Daniela yn dod rywle hollol Gymraeg. Doedd Cymraeg? o’r Almaen ond yn dim opsiwn ond siarad Cymraeg, e ddechreuodd y Budapest i recordio albwm blues Dw i wir yn hoffi ‘ ’. Dw i’n byw yng Nghymru nawr. a does neb yn disgwyl i chi siarad awel gantores Dionne newydd. Dw i’n gweithio gyda’r licio’r sŵn a dw i’n licio’r ystyr. Mae Daniela wedi dysgu Saesneg. Bennett ddysgu canwr a’r cyfansoddwr Little G Rhywbeth dw i’n hoffi am yr iaith Cymraeg ac yn defnyddio’r Cymraeg gyda ni ym mis Weevil. ’Dyn ni wedi gwneud Gymraeg, sy hefyd yn wir am yr Gymraeg yn ei gwaith bob Ac rwyt ti erbyn hyn yn Tachwedd 2020. Ar ambell gig gyda’n gilydd Almaeneg, ydy bod yr iaith yn dydd. Dewch i ddysgu mwy gweithio trwy gyfrwng y ddiwedd ei blwyddyn a dw i’n canu ar ei albwm e. gallu gair yn dda. amdani... Gymraeg? cyfleu ystyr gyntaf ar y cwrs ‘Mynediad’ Disgrifia dy hun mewn tri i ddechreuwyr, dyma ddal A beth am y Gymraeg yn y Ydw. Mi ges i swydd efo Mentrau fyny gyda hi. dyfodol? O le wyt ti’n dŵad? Iaith Cymru yn 2018 ac mae fy gair Bydda i’n sicr yn cario mlaen Dw i’n dod o Saxony yn yr ngwaith i gyd trwy gyfrwng y Penderfynol, positif a mentrus. Sut mae hi wedi mynd dros gyda’r gwersi Cymraeg. Mae fy Almaen. Mi wnes i symud i Gymraeg. Dw i’n cydlynu’r Dw i’n credu mewn rhoi cynnig y flwyddyn ddiwethaf yn nhiwtor, Liz Bowen, yn anhygoel Gymru yn 2015. cynllun ‘Helo Blod Lleol’, sy’n ar bethau. Os nad dach chi’n dysgu Cymraeg? helpu busnesau i ddefnyddio rhoi cynnig arni, dach chi byth yn a dw i wrth fy modd gyda’r criw Lle wyt ti’n byw? mwy o’r Gymraeg. Mae gen i 10 mynd i wybod. Dw i’n sicr nawr yn deall mwy, sy’n dysgu gyda fi. Mae grŵp swyddog yn gweithio efo mi ar ac yn gallu dilyn sgwrs pan fydd WhatsApp gyda ni i siarad â’n Dw i’n byw ym Methesda ger y cynllun ledled Cymru. Dw i’n criw yn siarad Cymraeg. Mae’n gilydd ac mae pawb yn helpu Bangor. falch iawn o gael defnyddio’r Daniela Schlick is originally from eithaf rhwystredig pan dw i ei gilydd. Roedd y gwersi hefyd iaith trwy’r dydd, bob dydd Germany. She used to come to ddim yn gallu ynganu yn gywir, yn hyfryd iawn yn y pandemig – Sut wnest ti ddechrau dysgu (bron!). Wales on holiday and fell in love a cheisio cael fy ngheg i symud ffordd wych o dorri ar y diwrnod siarad Cymraeg? with the country and the mewn ffordd newydd, ond a’r wythnos ac i dynnu eich Ro’n i’n dŵad ar fy ngwyliau i Oes yna unrhyw beth wyt language. She knew some words mae’n dod yn haws. meddwl oddi ar bethau eraill, tra’n dysgu ar yr un pryd. Gymru ac wrth fy modd efo’r ti’n ei golli am yr Almaen? such as ‘bore da’ and ‘diolch’ but Dw i’n lwcus achos dw i’n cael wlad a’r iaith. Ro’n i wedi dysgu Dw i’n methu’r bara! Dydy bara decided she wanted to learn cyfle i ymarfer siarad tu allan i’r rhai geiriau bach fel ‘diolch’ a more and moved to Wales in Dw i hefyd yn bwriadu cario Cymru ddim yr un peth. Mae dosbarth. O’r blaen, ro’n i’n rhoi mlaen i rannu fy mhrofiad yn ‘bore da’. bara yn feddal iawn yma! 2015. She is now working cynnig arni yn Gymraeg, cael through the medium of Welsh, dysgu Cymraeg trwy flogio. Wedyn, mi wnes i benderfynu ateb yn Gymraeg ac yna ro’n i’n co-ordinating a national mod i isio dŵad yn ôl am gyfnod Be ydy dy troi i’r Saesneg rhag ofn fy mod programme to encourage more Eisteddfod AmGen hirach a dysgu Cymraeg yn iawn. ddiddordebau? i’n dweud rhywbeth yn small businesses to use Welsh, Felly mi ddes i yma dros yr haf Dw i’n hoff iawn o gerdded anghywir. Ond dw i’n dechrau Bydd rhywbeth i bawb o bob ‘Helo Blod Lleol’. She would am gyfnod o ddwy flynedd ac mynyddoedd ac ar lan y môr. cael mwy o hyder erbyn hyn i oed yn yr Eisteddfod AmGen encourage anyone learning wedyn mi wnes i adael fy swydd Dw i’n lwcus iawn bod gario mlaen i siarad Cymraeg. eleni. Bydd yr Eisteddfod Welsh to make the most of every a fy fflat yn Berlin, a symud i mynyddoedd y Carneddau ar Mae’r ap ‘SaySomethingInWelsh’ AmGen yn cael ei chynnal yn opportunity to use the language Gymru i fyw! A dw i yma o hyd. stepen fy nrws. Dw i’n mynd hefyd wedi bod yn wych achos rhithiol rhwng 31 Gorffennaf - 7 allan bron bob dydd am dro and to attend social events, such dw i’n gallu cymryd fy amser a Awst. Bydd cystadlaethau bach. Dw i hefyd yn mwynhau as ‘paned a sgwrs’ - cuppa and gwrando ar bobl eraill yn siarad. llwyfan, sgyrsiau o bob math a Sut wnest ti ddechrau chat sessions. defnyddio’r Gymraeg tu garddio a helpu pobl eraill efo’r Mae wedi bod yn ddefnyddiol chyfle i fwynhau ychydig o allan i’r dosbarth? Gymraeg. iawn. gerddoriaeth a chelf. Bydd y cyfan ar S4C a BBC Radio Cymru Jysd trwy wneud y pethau bach Be ydy dy hoff lyfr? Felly, beth sydd ar y gweill drwy’r wythnos. Bydd cyfle i i ddechrau – archebu coffi, yn y dros y misoedd nesaf? wylio popeth yn ôl ar wefan yr gwaith, ar y ffôn. Brawddegau Mi wnes i fwynhau ‘Golygon’ gan Geirfa Eisteddfod, eisteddfod.cymru ac bach i ddechrau. Roedd sesiwn Manon Steffan Ros yn fawr iawn. Dw i’n gweithio ar brosiect penderfynu - decide ar sianel YouTube yr Eisteddfod. paned a sgwrs yn Palas Print gyda’r Eisteddfod AmGen, sydd cyfnod - period (of time) yn gyffrous iawn. Mi fydda i yn (siop lyfrau yng Nghaernarfon) argymell - recommend gweithio gyda’r cerddor Jonny yn help mawr. Mae’n bwysig profiad - experience Geirfa Reed i greu fideo cerddoriaeth Singer Dionne Bennett has been cychwyn pob sgwrs yn Gymraeg i gwerthfawr - valuable learning Welsh since November. rhwystredig - frustrating - through the medium of newydd ac mi fyddwn ni gael ymarfer. trwy gyfrwng She tells us what learning Welsh mae’n dod yn haws - it’s getting easier cydlynu - to coordinate hefyd yn rhyddhau sengl o’r gân. - give it a go has been like and talks about her rhoi cynnig arni ledled Cymru - across Wales Dyma fydd y tro cyntaf i mi ganu ar y gweill - in the pipeline Be arall faset ti’n plans to sing in Welsh for the first argymell? stepen fy nrws - my doorstep yn Gymraeg! cyfansoddwr - composer awel - breeze time during the Eisteddfod anhygoel - amazing Mi wnes i ymuno efo côr i cyfleu ystyr - convey meaning Bydd ’na sgwrs fer, yn Gymraeg, AmGen, which will be held rhithiol - virtual ddysgwyr, ‘Côr dros y Bont’, a penderfynol - determined yn rhan ohono hefyd. Dw i’n virtually between 31 July - llwyfan - stage chael cyfle i gystadlu yn yr mentrus - adventurous nerfus, ond yn edrych ymlaen. 7 August. Eisteddfod Genedlaethol. Roedd rhoi cynnig ar bethau - to give things a go Dw i’n gobeithio hefyd y bydda cael profiad o fynd i’r Eisteddfod i cyn bo hir yn cael teithio i

21 22