architectuur theater dans muziek

BlAuwe zAAl grote PodiA

Akademie für Alte Musik Berlin & Arsys Bourgogne olv. Pierre Cao wo 17 okt 2012

t +32 (0)3 248 28 28 www.desingel.Be desGuInleI 25 / B-2018 antwerPen word fAn van desInGel oP fACeBook

desingel is een kunstinstelling van de vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van hoofdsponsor mediasponsors 2012-2013 Bach & Hoogdagen

Akademie für Alte Musik Berlin & Arsys Bourgogne olv. Pierre Cao wo 17 okt 2012

Il Gardellino olv. Marcel Ponseele wo 31 okt 2012

Koor & Orkest Collegium Vocale Gent olv. Philippe Herreweghe vr 21 dec 2012

Koor & Orkest Collegium Vocale Gent olv. Philippe Herreweghe vr 22 mrt 2013

inleiding Kevin Voets / 19.15 uur / muziekstudio begin 20.00 uur pauze omstreeks 21.00 uur einde omstreeks 22.20 uur

teksten programmaboekje Kevin Voets coördinatie programmaboekje deSingel Akademie für Alte Musik Berlin & Arsys Bourgogne Pierre Cao muzikale leiding Joanne Lunn, Katharine Fuge sopraan Matthias Rexroth altus Thomas Hobbs tenor Peter Harvey bas

Johann Sebastian Bach (1685-1750) Hohe Messe in b, BWV232

gelieve uw GSM uit te schakelen

De inleidingen kan u achteraf beluisteren via www.desingel.be Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze.

Op www.desingel.be kan u uw visie, opinie, commentaar, appreciatie, … reageer betreffende het programma van deSingel met andere toeschouwers delen. & win Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze. Neemt u deel aan dit forum, dan maakt u meteen kans om tickets te winnen.

Bij elk concert worden cd’s te koop aangeboden door ’t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, Schilde, 03 384 29 70 > www.tklavervier.be

Grand café deSingel open alle dagen 9 > 24 uur informatie en reserveren +32 (0)3 237 71 00 www.grandcafedesingel.be drankjes / hapjes / snacks / uitgebreid tafelen Bachs Hohe Messe

De grootmeester van de Duitse barok deed er meer dan twintig jaar over om zijn ‘Hohe Messe’ te voltooien. Dit gegeven is op zichzelf al bijzonder, gezien de gewoonte van de componist om enorme hoeveelheden muziek af te werken op zeer korte tijd. Zo is het bekend dat hij tussen 1723 en 1729 ongeveer 300 cantates produceerde. De mis is ook de laatste compositie die Bach afwerkte voor zijn overlijden, een echte zwanenzang. Dit doet sterk vermoeden dat de componist er zelf een grote inhoudelijke en mu- zikale betekenis aan toekende. De mis is wellicht ook het eerste werk van Bach dat herkend werd door de critici en onderzoekers als een uitzonder- lijk muziekstuk; in 1817 reeds beschreef de criticus en uitgever Hans-Georg Nägeli de Mis in si-klein als “het grootste muziekwerk van alle tijden en alle volkeren”. Dit is opmerkelijk, gezien de toondichter uit Leipzig tijdens zijn leven nauwelijks bekendheid genoot, en er de eerste eeuw na zijn dood vaak geringschattend werd geschreven over zijn oeuvre. Welk belang had de mis in het levenswerk van Johann Sebastian Bach, en waarom bekleedt het zo’n voorname plaats in onze muziekgeschiedenis?

Johann Sebastian Bach (1685-1750) Johann Sebastian kwam uit een grote Thüringse familie, die tijdens zes ge- neraties (1560 tot de negentiende eeuw) een uitzonderlijk aantal goede en beroemde musici voortbracht. Hij kreeg zijn vroegste muzikale onderricht van zijn vader, een stadsmuzikant te Eisenach, en na diens dood in 1695 van zijn oudere broer Johann Christoph, die nog was opgeleid door Johann Pachelbel. Hij bestudeerde verder de muziek van andere componisten volgens de gebruikelijke methode van het kopiëren of arrangeren van hun partituren, een gewoonte die hij heel zijn leven volhield. Hij correspondeer- de ook veelvuldig met buitenlandse componisten, zoals bijvoorbeeld met de Fransman François Couperin. Zo raakte hij vertrouwd met de stijlen van de toonaangevende componisten in Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Italië (Antonio Vivaldi), en nam hij van hen de beste elementen over. Er kunnen samenvattend gesteld vijf grote factoren aangeduid worden die toelaten de oorzaak van het meesterschap van Bach te begrijpen. De familietraditie van vakmanschap zorgde voor een erg natuurlijke omgang met muziek; hij componeerde als het ware nog voor hij leerde schrijven. De vruchtbare methode om compositietechnieken te assimileren door ze over te schrijven, leidde tot een sterk internationaal muzikaal bewust- zijn, hoewel Bach nooit zelf buiten Duitsland reisde. Hij heeft zich vervol- gens steeds van een relatief veilige patronage verzekerd geweten (door particulieren, kerk en gemeente). En tenslotte zijn er twee elementen die specifiek culmineren in zijn muzikaal testament, de Mis in si-klein: zijn sterk Manuscript (1748) van de Hohe Messe, Symbolum Nicenum, BWV232 © Staatsbibliothek zu Berlin religieuze opvatting over de functie van kunst en muziek en de plichten noemde, waren de geparodieerde delen: Crucifixus (cantate 12 uit 1714), Et van de kunstenaar ten opzichte van God en de gemeenschap, en bovenal expecto (cantate nummer 120, 1729), Patrem omnipotentem (cantate 171, zijn onverklaarbare en onevenaarbare genialiteit. ca. 1729), Hosanna (cantate 215, 1734), en Agnus Dei (cantate 11, 1735). Het Et resurrexit is wellicht gebaseerd op een concertdeel dat verloren ging. Hij was als organist werkzaam in Arnstadt (1703-1707) en Mülhausen Nieuw gecomponeerde delen waren het begin van het Credo, Et in unum (1707-1708). Daarna werd hij hoforganist en later kapelmeester in de kapel Deum, Et in spiritum sanctum, Confiteor, en Benedictus. Hierbij waren de van de hertog van Weimar (1708-1717), dirigent aan het hof van Cöthen eerste twee genoemde delen in ‘stile antico’ gecomponeerd, wat opval- (1717-1723), en tenslotte cantor aan de koorschool van Sint-Thomas en ka- lend contrasteert met de andere delen in moderne stijl. Het Et in spiritum pelmeester te Leipzig, waar hij werkte en verbleef tot aan zijn dood (1723- sanctum vertoont zelfs sporen van de populaire galante stijl: herhalingen, 1750). Het Thomascantorschap was een relatief belangrijke positie in het parallelle tertsen, traag harmonisch ritme, en het aanbrengen van dyna- lutherse Duitsland, en hij genoot een respectabele reputatie als orgelvirtu- miektermen (‘piano’ en ‘forte’), om de klankbalans tussen instrumentaal oos en componist van geleerde contrapuntische werken. Er waren echter obligaat en koor te regelen. talloze muzikale tijdgenoten die in Europa een veel grotere bekendheid en uitstraling genoten (zijn landgenoot Georg Frederick Händel bijvoorbeeld). De namen Mis in si-klein of ‘Hohe Messe’ werden pas laat na zijn dood In roem en glorie scheen Bach echter nooit echt geïnteresseerd te zijn bedacht. Bach zelf had het werk geen titel gegeven, en heeft het overi- geweest; hij was een echte familieman (met twintig kinderen), en een gens ook nooit als geheel weten uitvoeren. Zijn zoon Carl Philip Emanuel, consciëntieus vakman die zijn werk zo goed mogelijk wilde verrichten ten die het manuscript na zijn vaders dood in beheer kreeg, noemde het werk aanzien van zijn opdrachtgevers, ter lering en vermaak van zijn medemen- wel de “große catholische Messe”. Later werd de naam Mis in B-klein (in sen, en vooral ter meerdere eer en glorie van God. Hij zou ongetwijfeld het Duits H-Moll Messe) gangbaar, maar eigenlijk is deze naam onjuist erg verbaasd geweest zijn mocht iemand hem verteld hebben dat een omdat si-klein weliswaar de toonsoort van het eerste Kyrie is, maar voor kwarteeuw na zijn overlijden zijn muziek overal ter wereld uitgevoerd en het overige staat vrijwel de hele mis in andere toonaarden. Tijdens de bestudeerd zou worden, en dat hij door musici en melomanen meer ver- Romantiek, toen het werk van Bach vooral dankzij Mendelssohn opnieuw eerd zou worden dan eender welke andere componist. in de belangstelling kwam, werd er voor het eerst gesproken van de ‘Hohe Messe’. De Mis in si-klein, de ‘Hohe Messe’ De ‘Hohe Messe’ of ook ‘H-Moll Messe’ genoemd, is de enige van Bachs Het feit dat Johann Sebastian Bach zo’n overtuigd en praktiserend luthe- missen die alle onderdelen van het ordinarium van een mis omvat: Kyrie raan was, valt op het eerste zicht moeilijk te rijmen met het componeren eleison, Gloria, Credo, Sanctus en Benedictus met Hosanna, Agnus Dei en van deze erg katholieke mis. De Nederlandse ‘Bachforscher’ Kees van Dona nobis pacem. Hij schreef nog verschillende korte missen - vier Mis- Houten ontwikkelde over deze vraag interessante stellingen. Om te begin- sae Breves zijn ons overgeleverd - maar de muziek ervan is telkens bijna nen wijst hij er op dat in de lutherse kerkdiensten wel vaker katholieke volledig ontleend aan cantates van zijn hand. Dit was ook zo met de ‘Hohe elementen zaten, zoals een verkorte mis met slechts enkele vaste mis- Messe’, een overwegend samengesteld geheel, dat echter allerminst als gezangen (cf. de genoemde ‘Missae breves’). De gangbare muziekweten- ‘kort’ te typeren valt (het werk duurt bijna twee uur). schap stelt vaak dat Bach pas tegen het eind van zijn leven, toen hij geen Bach stelde de mis samen tussen 1747 en 1749 uit delen die hij ervoor had prominente rol in de kerkmuziek meer speelde, besloot om een compleet uitgewerkt. Volgens recent onderzoek zou Bach het plan voor de mis al in ordinarium te componeren. Volgens die theorie pakte hij zijn Kyrie en Glo- 1724 hebben opgevat, toen hij een losstaand Sanctus schreef voor Kerst- ria uit 1733 en het Sanctus van 1724. Hij zou er het Credo, het Agnus Dei en mis. In 1733 kwamen het Kyrie en Gloria tot stand; Bach droeg die delen de ontbrekende delen van het Sanctus (Hosanna en Benedictus) bij heb- op aan Friedrich August II, de koning van Polen en keurvorst van Saksen. ben geschreven en van dat alles via knip- en plakwerk een volledige mis Sommige andere delen waren aanpassingen van koren uit cantates, waar- hebben gemaakt. Van Houten haalt het bewijs voor zijn stelling - namelijk bij de Duitse tekst werd vervangen door het Latijnse ordinarium en de dat Bach al heel vroeg bewust een katholieke mis wilde schrijven - uit muziek een beetje werd bijgewerkt. Het Gratias agimus - waarvan de mu- de muziek zelf. De tekst van de mis is niet zo relevant; daar kan zelfs de ziek herhaald wordt in het Dona nobis pacem - uit het Gloria bijvoorbeeld strengste protestant mee leven. Maar Rome en de Reformatie legden die kwam uit cantate nummer 29 (1731), en het Qui tollis werd ontleend aan teksten wel verschillend uit. En een componist kon passages met muziek cantate 46 (1723). In het ‘Symbolum nicenum’, zoals Bach zelf zijn Credo onderstrepen of afzwakken. Daardoor zegt de muziek iets over de ach- terliggende theologie. Volgens van Houten is de ‘Hohe Messe’ katholiek staat zijn om met hun kelen en instrumenten te doen wat hij op het klavier en luthers tegelijk. Naar de vorm is ze luthers, maar in de muziek rooms- kan spelen. Maar dat is onmogelijk. Ieder ornament, iedere versiering, en katholiek. Dit verklaart waarom Bach een extra Et incarnatus (onderdeel alles waarvan men meent dat het bij de manier van spelen hoort drukt hij van het Credo) toevoegde: om zowel een katholieke als een lutherse in helemaal in noten uit, waardoor zijn stukken hun harmonische schoon- uitvoering mogelijk te maken. En waarom begint bijvoorbeeld het vierde heid wordt ontnomen en de melodie overal helemaal aan het oog wordt deel (Bach maakte zelf die indeling) van de mis met een Hosanna, terwijl onttrokken. Alle stemmen moeten samenwerken en even moeilijk zijn, en dat normaalgezien een onderdeel van het voorafgaande Sanctus is? Het geen van hen kan men als hoofdstem onderscheiden. Kortom, hij is voor Hosanna werd in de lutherse kerkdienst nooit uitgevoerd. Dit Hosanna- de muziek wat de heer von Lohenstein voor de poëzie is. Gezwollenheid thema duikt al op in het losstaande Sanctus van 1724, reden te meer om te heeft hen beiden van het natuurlijke naar het gekunstelde gevoerd, en van vermoeden dat de componist bewust en al heel vroeg een katholieke mis het verhevene naar het sombere; en in beiden bewondert men de noeste in gedachten had. arbeid en de buitengewone prestatie, die echter vergeefs zijn geweest aangezien ze strijdig zijn met de Natuur”. Van Houten besluit dat Bach een katholieke mis wilde maken als een soort visitekaartje. De componist hoopte zo een positie aan het (katholieke) hof Wie kent tegenwoordig nog de dichter von Lohenstein? Was Bachs werk van Dresden te bemachtigen. Het Kyrie werd bovendien opgedragen aan tevergeefs geweest? Bach wist dat zijn Hoogmis nooit tijdens zijn leven Friedrich August II, de katholieke koning van Polen. Een volledig katholieke zou uitgevoerd worden. Hij zag ook glashelder in dat het werk tijdens zijn mis kon hij echter niet maken vanwege zijn ambt als Thomascantor in het leven niet uitgevoerd kón worden; haast niemand begreep zijn genie, die streng gereformeerde Leipzig. Dus componeerde Bach alleen de delen die zelfs als strijdig werd ervaren met “de Natuur” in het heersende culturele in de lutherse traditie pasten. Het concept van een complete katholieke rococoklimaat. Bach schreef dan ook niet voor zijn tijdgenoten, hij schreef mis had hij echter al lang voor 1747 in gedachten. voor luisteraars wiens “Natuur” zijn compositorisch genie zou kunnen horen en begrijpen. Bachs testament, de Mis in si-klein, was niet bedoeld De ‘Hohe Messe’ als teletijdmachine? voor zijn kinderen, en zelfs niet voor de generaties die daarna kwamen. Johann Sebastian Bach besefte goed, toen hij in 1747 aan de samenstelling Het werk heeft ongeveer een kwarteeuw moeten wachten op de aan- van de Mis in si-klein begon, dat hij het nooit uitgevoerd zou weten, al was dacht die het verdient; de ‘Hohe Messe’ werd gecomponeerd voor ons. het maar omdat de compositie als geheel daarvoor veel te lang was. Maar Het vormt de ultieme overwinning van de componist op de tijd zelf. waarom getroostte hij zich dan deze enorme moeite? Van Houtens theo- rie over een visitekaartje voor mogelijke katholieke werkgevers houdt in dit verband ook geen stand: het verklaart hoogstens de roomse elemen- ten in de mis, maar daarom nog niet de reden waarom hij dit gigantische werk samenstelde.

Het heeft er alle schijn van dat Bach pijnlijk goed besefte dat zijn compo- sities niet weggelegd waren voor contemporaine uitvoering, maar dat hij - als een rasechte avant-gardist - schreef met de blik op de toekomst. Ter verduidelijking van dit prangend vermoeden is het interessant een citaat te vermelden over Bachs werk vanwege een anonieme “bekwame, reizende muzikant”, gepubliceerd in 1737 in het tijdschrift Der critische Musikus, onder redactie van Johann Adolph Scheibe: “Deze grote man [Johann Sebastian Bach] zou door hele volken worden bewonderd als hij meer gra- tie zou hebben, als hij het natuurlijke element in zijn stukken niet zou weg- nemen door ze een gezwollen en verwarde stijl te geven, en als hij hun schoonheid niet zelf zou verduisteren door een overdadige gekunsteld- heid. Omdat hij van zijn eigen vingers uitgaat zijn Bachs stukken extreem moeilijk om te spelen; want hij eist dat zangers en instrumentalisten in Johann Sebastian Bach Hohe Messe in b, BWV232

Kyrie Kyrie Eleison. Christe Eleison. Kyrie Eleison.

Gloria Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Laudamus te, benedicimus te, adoramus te, glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus, Rex coelestis, Deus Pater omnipotens, Domine Fili unigenite, Jesu Christe altissime, Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris. Qui tollis peccata mundi, miserere nobis, qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram. Qui sedes ad dextram Patris, miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus, tu solus Dominus, tu solus altissimus Jesu Christe. Cum Sancto Spiritu in gloria Dei Patris, Amen.

pauze

Titelpagina van het manuscript van de Hohe Messe (Kyrie en Gloria), 1733, opgedragen aan Kurfürst Friedrich August II von Sachsen © Sächsische Landesbibliothek Dresden Symbolum Nicenum Sanctus Credo in unum Deum. Sanctus, Dominus Deus Sabaoth. Patrem omnipotentem, Pleni sunt coeli et terra gloria eius. factorem coeli et terrae, Osanna in excelsis. visibilium omnium et invisibilium. Et in unum Dominum Jesum Christum, Benedictus Filium Dei unigenitum. Benedictus qui venit in nomine Domini. Et ex Patre natum ante omnia saecula. Osanna in excelsis. Deum de Deo, lumen de lumine, Agnus Dei Deum verum de Deo vero, Agnus Dei qui tollis peccata mundi, genitum, non factum consubstantialem Patri, miserere nobis. per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines Dona nobis et propter nostram salutem descendit de coelis. Dona nobis pacem. Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria virgine, et homo factus est. Crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato, passus et sepultus est. Et resurrexit tertia die secundum scripturas, et ascendit in coelum, sedet ad dextram Dei Patris, et iterum venturus est cum gloria judicare vivos et mortuos, cuius regni non erit finis. Et in Spiritum Sanctum Dominum et vivificantem, qui ex Patre Filioque procedit; qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur; qui locutus est per Prophetas. Et unam sanctam catholicam et apostolicam ecclesiam. Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum. Et exspecto resurrectionem mortuorum et vitam venturi saeculi, Amen. Arsys Bourgogne tijdens de Innsbrucker Festwochen. René Jabocs is al 25 jaar een vaste Sinds de oprichting in 1999 zong Arsys Bourgogne een indrukwekkend partner, wat leidde tot talrijke geprezen opera -en oratoriaproducties. repertoire van zes eeuwen vocale muziek bijeen. Het koor staat onder Andere partners waarmee het orkest veelvuldig samenwerkt, zijn Philippe leiding van chef-dirigent Pierre Cao en varieert van 4 tot 32 zangers Herreweghe, Ton Koopman, Reinhard Goebel, Monica Huggett, Cecilia naargelang het repertoire: a capella, met continuo, met orkest en in Bartoli en Adreas Staier. Ook werkte het orkest reeds meermaals samen verschillende stijlen van renaissance en barok over klassiek en romantiek met het dansgezelschap Sasha Waltz & Guests wat telkens resulteerde in tot en met 20e-eeuws en hedendaags. Arsys is een vaste gast op de succesvolle producties zoals ‘Dido & Aeneas’ (Henry Purcell) en ‘Medea’ grote Europese concertpodia : Tonhalle Zürich, Concertgebouw Brugge, (Pascal Dusapin). Sinds 1994 maakt de Akademie exclusief cd-opnamen Teatro Real de Madrid, Auditori in Girona, Philharmonie in Luxembourg, voor het label Harmonia Mundi France. Een groot aantal opnamen werd Théâtre des Champs-Élysées en Cité de la Musique in Parijs, Arsenal bekroond met prijzen als de Diapason d’or, Cannes Classical Award, in Metz, Auditorium in Dijon. Arsys keert regelmatig terug naar de grote Gramophone Award, Deutsche Schallplattenpreis en Edison Award. festivals van Londen, Amsterdam, Sevilla, Brussel, Ambronay, Chaise- www.akamus.de Dieu en de Folles Journées in Nantes. Arsys werkt vaak samen met toonaangevende ensembles als Concerto Köln, Cercle de l’Harmonie, Pierre Cao het Barokorkest van Sevilla, het Orchestre des Solistes Européens, het Nadat hij in 1968 de internationale dirigentenwedstrijd Nikolaj Malko Orchestre Philharmonique du Luxembourg, het Symfonieorkest van in Kopenhagen won, leidde Pierre Cao tien jaar lang het Orchestre de Stavanger, het Ensemble Baroque de Limoges, La Fenice, Zefiro en Folies Radio Télévision Luxembourg. Al vroeg interesseerde hij zich voor de Françoises. Arsys zet zich tevens in voor pedagogische projecten, zowel stem en op zijn achttiende begon hij verschillende vocale ensembles te met amateurkoren als met professionele koren over heel Europa. Arsys dirigeren in het grote koorrepertoire vanaf de renaissance tot vandaag. Bourgogne wordt ondersteund door de regionale raad van Bourgogne, In 1999 richtte hij het koor Arsys Bourgogne op dat hij nog steeds leidt. het ministerie voor cultuur en communicatie (DRAC Bourgogne) en de Daarnaast treedt hij regelmatig op als gastdirigent van gereputeerde algemene raad van Yonne. Arsys Bourgogne is lid van de federatie voor ensembles als Concerto Köln, Rias Kammerchor, Cercle de l’Harmonie, het gespecialiseerde vocale en instrumentale ensembles (FEVIS). Orchestre Philharmonique en het Orchestre de Chambre du Luxembourg, www.arsysbourgogne.com het Nationaal Orkest van Andorra, Het Orkest van Barcelona, Capriccio Basel ea. Ook als pedagoog is Pierre Cao bijzonder actief en heeft hij hele Akademie für Alte Musik Berlin dirigentengeneraties gevormd. Hij geeft lessen in directie in heel Frankrijk De geschiedenis van de Akademie für Alte Musik Berlin gaat terug tot en ligt mee aan de basis van de oprichting van het Institut Européen du het jaar 1982, toen jonge leden van verschillende Berlijnse orkesten Chant Choral (INECC), en ook in Duitsland en België, waar hij voor zijn besloten een zelfstandig ensemble met historisch instrumentarium directieklas het Chœur de Chambre de Namur mee oprichtte en in Spanje op te richten. Daarmee wilden ze de tot dan toe aarzelende pogingen aan de Muziekhogeschool van Barcelona. Pierre Cao is tevens artisitek in de voormalige DDR tot authentieke uitvoeringen van oude muziek leider van de Rencontres Musicales de Vézelay. Dit middeleeuwse dorp in een belangrijke impuls geven. Sinds 1984 heeft het ensemble zijn eigen de Bourgogne (op de lijst van Unesco Werelderfgoed) is een trekpleister concertserie in het Konzerthaus van Berlijn aan de Gendarmenmarkt. geworden voor liefhebbers van vocale muziek Ook internationaal groeide de reputatie snel. Sedert 1986 gasteert het ensemble bij de door de West-Duitse omroep opgerichte Tage für Joanne Lunn Alte Musik in Herne. Sinds de val van de Muur in 1989 nam het aantal Joanne Lunn studeerde aan het Royal College of Music in Londen. concerten in het buitenland spectaculair toe. De Akademie is regelmatig Ze zingt wereldwijd als soliste met vooraanstaande ensembles oude te gast in de grote muzikale centra van Europa zoals Wenen, Parijs, muziek, waaronder de English Baroque Soloists, Orchestra of the Age of Amsterdam, Zürich, Londen en Brussel. Het orkest tourneerde reeds in Enlightenment, The Musicians of the Globe, The New London Consort, het Nabije Oosten, Japan, Zuidoost-Azië, Zuid-Amerika en de Verenigde The Academy of Ancient Music, Hilliard Ensemble, Collegium Vocale Staten. Afgelopen jaar maakte het orkest haar debuut in China. In 2012 Gent, The King’s Consort en Gabrieli Consort. Ze werkte als soliste viert het kamerorkest, dat ondertussen tot de wereldtop behoort, haar mee aan de Bach Cantata Pilgrimage 2000 met Sir 30-jarig bestaan. Onder leiding van René Jacobs geeft de Akademie en het Monteverdi Choir. Joanne Lunn maakte haar debuut aan de regelmatig concerten in de Berlijnse Staatsoper Unter den Linden en English National Opera in Monteverdi’s ‘Incoronazione di Poppea’ olv. Harry Christophers. Ze zong de rol van Helena in Brittens ‘A Midsummer en de19e Hans-Gabor-Belvédère Wettbewerb in Wenen. Hij studeerde aan Night’s Dream’ in Venetië olv. Sir John Eliot Gardiner. Tijdens het seizoen de Musikhochschule van Karlsruhe, aan het Schola Cantorum Basiliensis, 2007/08 zong ze de rol van Belinda in Purcells ‘Dido and Aeneas’ op het in New York bij Marilyn Horne en bij Eytan Pessen aan de Staatsoper Dubrovnik Festival, Bachs ‘Magnificat’ in Cardiff voor BBC Wales, Haydns Stuttgart waar hij tevens zijn operadebuut maakte in ‘King Arthur’ ‘Harmoniemesse’ met het Scottish Chamber Orchestra, een tournee met van Purcell. Markus Rexroth werd internationaal opgemerkt tijdens de Bachs ‘Matthäus Passion’ met Musik Podium Stuttgart, Händels ‘Dixit wereldwijde tv-uitzending van Bachs ‘Hohe Messe’ met het Gewandhaus Dominus’ met City of London Sinfonia ea. Tijdens het seizoen 2012/2013 Orchester Leipzig in het Bachjaar 2000. Onder leiding van Nikolaus is te horen in Bachcantates met Bach Collegium Japan in Tokio en Utrecht, Harnoncourt was Rexroth onder meer te horen in ‘Jephta’ en ‘Theodora’ in Bachs ‘Hohe Messe’ met Akamus, in Händels ‘Messiah’ met Northern van Händel in het Musikverein in Wenen en op Styriarte in Graz. Hij maakte Sinfonia, in het ‘Weihnachtsoratorium’ met Akamus, in de ‘Matthäus tevens zijn debuut bij de Wiener Philharmoniker olv. Riccardo Muti, aan de Passion’ met de Academy of Ancient Music, in de ‘Johannes Passion’ met Accademia di Santa Cecilia in Rome met het orkest van het Teatro di San Bach Collegium Japan in Tokio en in een C.P.E. Bach programma op de Carlo Napels olv. Fabio Luisi. Hij zong de wereldpremière van ‘Oedipus op Ludwigsburger Schlossfestspiele. Kolonos’ van Wolfgang Rihm. Verder was Rexroth onder meer te horen op het Händel Festival in Halle, in ‘Der geduldige Sokrates’ van Telemann olv. Katharine Fuge René Jacobs op het Festival van Innsbruck en aan de Staatsoper Berlin, Katharine Fuge werd geboren op het eiland en studeerde zang in Monteverdi’s ‘Poppea’ aan de Staatsoper Hamburg en in liedrecitals in aan de City University in Londen. Ze geeft concerten over de hele het Musikverein van Wenen en in ‘Carmina Burana’ van Carl Orff met de wereld en is een terugkerende gast op de BBC Proms en op de festivals Wiener Symphoniker olv. Rafael Frühbeck de Burgos. Dit seizoen zingt van Aldeburgh, Beaune, Edinburgh, Göttingen, Halle, Leipzig Bachfest, Rexroth in ‘Giulio Caesare’ en ‘Teseo’ aan de Opera van Frankfurt en in de Regensburg, Schleswig-Holstein, St. Magnus, St. Petersburg en Utrecht. ‘Johannes Passion’ en ‘Messiah’ in het Gewandhaus in Leipzig. Katharine Fuge heeft zich gespecialiseerd in het barokke en klassieke www.matthiasrexroth.com repertoire maar was ook te horen in Brahms’ ‘Ein Deutsches Requiem’ (Orchestre des Champs Elysées en Orchestre Révolutionnaire et Thomas Hobbs Romantique), in Griegs ‘Peer Gynt’ (Kammerorchester Basel), in Haydns Thomas Hobbs werd geboren in Exeter en studeerde geschiedenis aan ‘Harmoniemesse’ (Orchestre Philharmonique de Radio France), in het King’s College in Londen. Hij studeerde zang bij Ian Partridge en werd Haydns ‘Die Schöpfung’ (Scottish Chamber Orchestra), in Mendelssohns toegelaten tot de Royal College of Music bij Neil Mackie waar hij de RCM ‘Elias’ (Akademie für Alte Musik), in Mozarts ‘Requiem’ (City of London Peter Pears en Mason studiebeurzen ontving. Daarnaast kreeg hij ook Sinfonia, Academy of Ancient Music), in Poulencs ‘Gloria’ (Royal Liverpool een Susan Chilcott studiebeurs en werd hij Royal Philharmonic Society Philharmonic Orchestra) en in de première van het ‘Requiem’ van Carl Young Artist. Momenteel zet Thomas Hobbs zijn studies verder bij Ryland Rütti (Bach Choir). Fuge werkte vaak samen met dirigenten als John Eliot Davies aan de Royal Academy Opera met een Kohn Bach studiebeurs. Hij Gardiner, Frieder Bernius, Frans Brüggen, Pierre Cao, Harry Christophers, heeft gezongen en opgenomen met verschillende belangrijke ensembles Stephen Cleobury, Marcus Creed, Andrew Davis, Edward Downes, Richard zoals oa. The Cardinall’s Musick, The Tallis Scholars, I Fagiolini, The Egarr, Thierry Fischer, Philippe Herreweghe, David Hill, Ton Koopman, Sixteen, Polyphony, Ensemble Plus Ultra en Ex-Cathedra. Hij vertolkte Paul McCreesh, Roger Norrington, Hans-Christoph Rademann, David verschillende rollen zoals oa. Acis in Händels ‘Acis and Galatea’, Ferrando Stern en Hidemi Suzuki. Ze is onder meer te horen op cd-opnamen van in ‘Cosi Fan Tutte’, Ramiro in ‘Cenerentola’, Conte in ‘Il Barbiere di Siviglia’, Bachcantates olv. Gardiner en met het olv. Philippe Fileno in Haydns ‘La fedelta premiata’ voor de Royal Academy Opera, en Pierlot). Haar recentste opnamen zijn ‘Welt, gute Nacht’ (werken van JC in Monteverdi’s ‘Poppea’ voor RCM. Hobbs maakte onlangs zijn debuut Bach), Bachs ‘Johannes Passion’ en Brahms’ ‘Ein Deutsches Requiem’, bij het Kammerchor Stuttgart en Frieder Bernius op tournee in Duitsland allemaal olv. Gardiner. en Oostenrijk met Händels ‘Israel in Egypt’, hij zong in Brittens ‘Les www.katharinefuge.com Illuminations’ in Cambridge en verleende meermaals zijn medewerking aan het Bach Cantata project aan de Royal Academy of Music. In mei Matthias Rexroth 2008 was hij weer te zien in de Royal Academy Opera in de rol van graaf Matthias Rexroth is tot op vandaag de enige altus die twee belangrijke Alberto in Rossini’s ‘l’Occasione fa il Ladro’ en in 2009 stond hij samen zangwedstrijden won: het 37e Concours Francesco-Vinas in Barcelona met Louis Langrée en de Camerata Salzburg op het festival van Aix- en-Provence. Hoogtepunten dit seizoen zijn samenwerkingen met het muzikale leiding Collegium Vocale Gent olv. Philippe Herreweghe, Haydns ‘Schöpfung’ in Pierre Cao Cyprus met New College Oxford, zijn debuut bij het City of Birmingham Arsys Bourgogne Akademie für Alte Musik Berlin Symphony Orchestra en het Royal Scottish National Orchestra, een Europese tournee met werken van Zelenka en Bach met het Freiburger sopraan viool Barockorchester en Händels ‘Joshua’ met RIAS Kammerchor en Marie-Pierre Wattiez Georg Kallweit Akademie fur Alte Musik. Hij zet tevens zijn samenwerking verder met de Janny Campanella Thomas Graewe Classical Opera Company olv. Ian Page in uitvoeringen van Mozarts ‘Il re Armelle Froeliger Uta Peters Pastore’ in Kings Place in Londen en er zijn recitals gepland met pianisten Elise Efremov Barbara Halfter Roger Vignoles en Andrew-John Smith en met gitarist Gary Ryan. Virginie Foucard Kerstin Erben www.thomashobbs.co.uk Agnès Alibert Dörte Wetzel Cyprile Meier Stephan Mai Peter Harvey Gloria Fernandez Erik Dorset De bas Peter Harvey studeerde aan Magdalen College in Oxford en Anne-Marie Jacquin Verena Sommer vervolgens aan de Guildhall School of Music and Drama in Londen. Kristen Witmer altviool Zijn brede repertoire varieert van werken uit de vroege barok tot alt Anja-Regine Graewel hedendaagse componisten. Hij staat echter vooral bekend om zijn Laurence Renson Clemens-Maria Nuszbaumer optreden als solist met ensembles die zich specialiseren in oude muziek, Madeleine Webb Stephan Sieben waaronder The English Baroque Soloists, het Gabrieli Consort and Gabriel Jublin cello The King’s Consort. Hij wordt regelmatig in het buitenland uitgenodigd Sarah Breton Jan Freiheit door gezelschappen als Collegium Vocale Gent en De Nederlandse Andrés Rojas Antje Geusen Bachvereniging. De meer dan zestig opnamen die Peter Harvey maakte, François Faidherbe omvatten een grote verscheidenheid aan werken: van zeventiende-eeuws contrabas tenor Walter Rumer tot hedendaags; van zeer geliefd tot onbekend. De muziek van J. S. Bach Branislav Rakic vormt echter het middelpunt van zijn repertoire, zowel in optredens als in Randol Rodriguez fluit opnamen. Hij maakte diverse cd’s met het Purcell Quartet en het Gabrieli Victor Sordo Christoph Huntgeburth Consort. Hoogtepunten uit het afgelopen jaar zijn onder andere een Jérôme Cottenceau Antje Schurrock BBC Prom concert van Purcells ‘The Fairy Queen’ en Händels ‘Athalia’ in François Roche hobo Madrid, beide in samenwerking met het Gabrieli Consort. Kort geleden Jorge Juan Morata Michael Bosch zong Peter Harvey de ‘Johannes Passion’ met The Orchestra of the Age of Enlightenment en in de passietijd maakte hij met The King’s Consort bas hoorn een grote Europese tournee met de ‘Matthäus Passion’. Hij voerde het Christophe Sam Erwin Wieringa ‘Weihnachtsoratorium’ uit samen met Ton Koopman en The Amsterdam Xavier Sans fagot Baroque Orchestra en meer recentelijk zong hij met ditzelfde gezelschap Cyrille Gautreau Christian Beuse de ‘Hohe Messe’ in Cöthen. Peter Harvey geeft tevens liedrecitals. Met Hubert Dény Eckard Lenzing Roger Vignoles voerde hij Schuberts ‘Winterreise' uit op festivals in Lionel Meunier Jéröme Savelon trompet Cambridge en in Spanje en hij werkte ook met pianofortespecialist Gary Ute Hartwich Cooper, met het pianofortetrio van Jérôme Hantaï en met luitist Matthew Wolfgang Gaisböck Wadsworth. Sebastian Kuhn www.peterharvey.com pauken Heiner Herzog orgel Raphael Alpermann binnenkort in deSingel lied John Mark Ainsley tenor & Roger Vignoles piano Liederen van Purcell, Britten, Ireland, Moeran, Tippett, Finzi, Butterworth, Macmillan, Quilter en Vaughan- Williams op teksten van Shakespeare, Housman ea.

John Mark Ainsley do 25 okt 2012 20 uur / blauwe zaal inleiding Lucrèce Maeckelbergh in gesprek met Roger Vignoles 19.15 uur / blauwe foyer € 22, 18 basis € 18, 14 -25/65+ € 8 -19 jaar architectuur theater dans muziek

BlAuwe zAAl grote PodiA

t +32 (0)3 248 28 28 www.desingel.Be desGuInleI 25 / B-2018 antwerPen

word fAn van desInGel oP fACeBook

desingel is een kunstinstelling van de vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van

hoofdsponsor mediasponsors