DOCSLIB.ORG

Cykle Rozwoju Ludności Karpat Polskich W XIX I XX Wieku

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Cykle Rozwoju Ludności Karpat Polskich W XIX I XX Wieku Cykle rozwoju ludności Karpat Polskich w XIX i XX wieku Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Maria Soja Cykle rozwoju ludności Karpat Polskich w XIX i XX wieku Kraków 2008 Publikację wydano ze środków Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ Recenzent prof. dr hab. Zbigniew Długosz Adjustacja tekstu Zofia Smęda Tłumaczenie na język angielski Grzegorz Zębik Adjustacja tekstów angielskich Paweł Pilch Komputerowy skład tekstu i pr zygotowanie do druku Małgorzata Ciemborowicz; Pracownia Wydawnicza IGiGP UJ Projekt i opracowanie graficzne okładki Małgorzata Ciemborowicz © by the Institute of Geography and Spatial Management of the Jagiellonian University and Maria Soja Kraków 2008 Printed in Poland ISBN 978-83-88424-37-3 Wydawca Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońs kiego ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków , Polska tel. (+48) 012 664-52-50, faks (+48) 012 664-53-85 www.geo.uj.edu.pl Druk Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańs kiego ul. Konfederacka 6, 30-306 Kraków , Polska tel. (+48) 012 266-40-00, faks (+48) 012 269-02-84 www.sdb.krakow.pl Spis treści Wprowadzenie ....................................................................................................................................... 7 Rozdział 1 Zagadnienia metodyczne ................................................................................................................ 13 1.1. Cel, zakres czasowy i przestrzenny, układ pracy .................................................. 13 1.2. Materiały źródłowe, ich charakterystyka i ocena ................................................. 17 1.3. Metody opracowania materiałów kartograficznych i statystycznych ............ 12 1.4. Literatura przedmiotu badań ..................................................................................... 28 1.5. Pojęci e cykli rozwoju ludności ................................................................................... 30 Rozdział 2 Zarys rozwoju ludności Karpat Polskich ................................................................................. 35 2.1. Rozwój ludności owy Karpat Polskich w XIX i XX wieku ................................. 35 2.2. Przesłanki rozwoju ludności Karpat Polskich w odniesieniu do innych regionów gór skich (na przykładzie Owernii) .................................. 41 Rozdział 3 Cykle rozwoju ludności ................................................................................................................... 45 3.1. Cykl demograficzny (transformacja demograficzna) ......................................... 45 3.2. Cykl kolonizacji terenów gór skich ........................................................................... 58 3.3. Cykle redystrybucji ludności ...................................................................................... 66 3.3.1. Redystrybucja w układzie pionowym (według pięter wysokości owych nad poziomem morza) .................................. 66 3.3.2. Redystrybucja w układzie poziomym (wewnąt rzregionalnym) ........................ 74 Rozdział 4 Przy czyny przemian demograficznych Karpat Polskich w XIX i XX wieku ............................................................................................................................... 93 Rozdział 5 Po dsumowanie ................................................................................................................................... 103 Literatura ............................................................................................................................................. 109 Summary Population growth cycles in the Polish Carpathian Mountains during the 19th and 20th centuries ............................................................................................. 123 Spis tabel ................................................................................................................................................ 129 List of tables ......................................................................................................................................... 129 Spis rycin ............................................................................................................................................... 131 List of figures ...................................................................................................................................... 137 Wprowadzenie Karpaty Polskie są przedmiotem badań wielu dyscyplin naukowych: geo- grafii, historii, etnografii, socjologii. Wśród badaczy istnieje zgodność, że na tle całego obszaru Polski ten przygraniczny, górski region cechuje się z jednej strony odmiennością zachodzących procesów, z drugiej zaś wykazuje wewnętrzne zróż- nicowanie. Chcąc wyjaśnić współczesne zjawiska, badacze sięgają do przeszło- ści tego regionu, najczęściej poszukując przyczyn i wyjaśnień w okresie, kiedy Karpaty były częścią monarchii austro-węgierskiej (prowincja Galicja), a więc do XIX wieku. Ustalając przyczyny analizowanych zjawisk, opierają się na wymier- nych faktach dokumentowanych niekiedy liczbami, a także na czynnikach niewy- miernych, trudno poddających się analizom statystycznym. Takimi czynnikami są np. zachowania i postawy wobec otaczającej rzeczywistości pojedynczego czło- wieka czy całych grup (np. w obrębie wsi, gminy czy powiatu), kształtujące się pod wpływem splotu uwarunkowań politycznych, społecznych czy gospodarczych. Tę „odmienność” Karpat Polskich na tle kraju najprościej można wytłumaczyć swoistą mentalnością mieszkańców tego regionu, wynikającą między innymi z ich religijności, specyficznego kodeksu moralnego, wzorców zachowań, ale rów- nież zmagania się z trudnymi warunkami życia w górach, biedą, ograniczonym dostępem do wszelkich usług. Współcześnie obserwujemy postawy osób wywo- dzących się w większości z tego regionu, będących potomkami rodzin żyjących w XIX wieku, a więc obecnie szóstej lub ósmej generacji, mających swoje korzenie na obszarze Karpat. Cykle rozwoju ludności Karpat Polskich w XIX i XX wieku Na tle Polski Karpaty jako region wyróżniają się w przestrzennym zróżnico- waniu, np.: dynamiką zmian zaludnienia terenów wiejskich (stały przyrost liczby ludności wiejskiej, podczas gdy w skali kraju notuje się jej spadek), przyrostem naturalnym (stosunkowo wysoka rodność, wyższa niż w skali kraju), strukturą wieku (najwyższe w kraju udziały dzieci i młodzieży w ludności ogółem), ale tak- że religijnością (mierzoną udziałem w praktykach religijnych) oraz postawami ludności w czasie wyborów odbywających się w ostatnich dekadach. W tym ostat- nim aspekcie zróżnicowanie przestrzenne (wynik wyborów parlamentarnych, prezydenckich, referendum konstytucyjne i referendum decydujące o przystąpie- niu Polski do Unii Europejskiej) jest znamienne. W obrębie kraju wyodrębniają się trzy regiony, należące niegdyś do trzech zaborów. Szczególnie jest to widoczne w odniesieniu do terenów byłej Galicji, tworzących w przestrzeni kraju region zwarty i jednorodny pod względem zachowań wyborczych i frekwencji. Charakte- ryzuje się on na całym obszarze wysoką frekwencją w wyborach oraz stałym wzor- cem zachowań wyborczych, powtarzającym się wielokrotnie, sprowadzającym się między innymi do podobnych preferencji politycznych (Węcławowicz G., 2002). Wyjaśnienia zachowań wyborczych mieszkańców południowej Małopolski przez odwołanie się do regionu dokonał H. Kubiak (1999). O stałości zachowań wyborczych zadecydowały stosunkowo dobrze zachowane dawne więzi społecz- ne, występujący układ osadniczy, struktura gospodarstw chłopskich, wspólnot parafialnych. Dużą rolę odegrało peryferyjne położenie tego obszaru w obrębie monarchii. Z jednej strony opóźniło ono procesy industrializacji tego regionu, ale z drugiej ułatwiło przetrwanie wzorców kultury i systemów społecznych. Oma- wiany obszar był gęsto zaludniony. Miał charakter emigracyjny, mniej imigracyj- ny. Przemieszczenia ludności odbywały się raczej w obrębie regionu. Większość zmian dokonywała się w ramach tych samych grup kulturowych, bez gwałtownych naruszeń istniejącego porządku, bez przerywania ciągłości międzypokoleniowej (Kubiak H., 1999). Ważność tych stwierdzeń można potwierdzić, przytaczając pewne fakty. Potencjał ludnościowy Galicji Zachodniej (1/3 ludności prowincji) był mniejszy niż Galicji Wschodniej (2/3 ogółu). Różniła je jednak gęstość za- ludnienia, wyższa w Galicji Zachodniej (w 1869 r. 87 osób/km2, a w 1910 r. 116 osób/km2) niż w Galicji Wschodniej (odpowiednio 62 osób/km2 i 96 osób/km2). Wzrost gęstości zaludnienia w latach 1869–1910 w Galicji Wschodniej o połowę, a w Galicji Zachodniej o 1/3 może świadczyć między innymi o procesach migra- cyjnych zachodzących na tych obszarach. Przeludniona agrarnie zachodnia część Galicji wymuszała migracje (zagraniczne i wewnętrzne) o podłożu ekonomicz- nym. Zwiększał się stopniowo przepływ ludności z zachodu na wschód Galicji. 8 Wprowadzenie W migracjach o zasięgu lokalnym i krajowym w 1910 r. brało udział 21% ogółu mieszkańców, podczas gdy w 1869 r. tylko 12%. Migracje wewnętrzne w obrębie Galicji (o zasięgu lokalnym i krajowym łącznie) objęły na przełomie XIX i XX wie- ku 1/5 ludności (Zamorski K., 1991). Zróżnicowanie procesów demograficznych jest związane z wielokulturo- wością Galicji, będącą kontynuacją tradycyjnych stosunków przedrozbiorowych. Obecność wielu grup etnicznych i wyznaniowych powodowała, że Polacy, Rusini, Żydzi i Niemcy nie tylko żyli obok siebie, ale i w zgodzie ze sobą. Międzykulturo- wość (więzi kształtujące życie zbiorowe oraz wynikający z nich typ ładu społecz-
Load more

Recommended publications
  • Załącznik Do Uchwały Nr XIX/117/12 Rady Miejskiej W Dukli Z Dnia 27
    Zał ącznik do Uchwały Nr XIX/117/12 Rady Miejskiej w Dukli z dnia 27 marca 2012 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dukla (aktualizacja) 2011 Zespół autorski: Joanna Kołaci ńska mgr in ż. El żbieta Mikuła mgr in ż. Emilia Krystek 1 Wprowadzenie 1.1 Podstawa Prawna, cel i zakres Programu Podstaw ą opracowania „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Dukla” jest art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (tekst jednolity Dz. U. 2008 Nr 25 poz. 150 ze zmianami), który nakłada na Burmistrza obowi ązek sporz ądzenia gminnego programu ochrony środowiska. Program opracowany jest na okres 4 lat. Po zaopiniowaniu przez Zarz ąd Powiatu Program uchwalany jest przez Rad ę Miejsk ą, a co dwa lata Burmistrz sporz ądza raport z jego realizacji. Program ten sporz ądza si ę w celu realizacji polityki ekologicznej pa ństwa. Program ochrony środowiska dla Gminy Dukla jest drug ą edycj ą programów ochrony środowiska. Pierwszy Program ochrony środowiska dla Gminy Dukla został przyj ęty uchwał ą nr XXXVII/177/2004 Rady Miejskiej w Dukli w sprawie uchwalenia „Programu Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Gminy Dukla”. Program okre śla cele ekologiczne, priorytety, rodzaj i harmonogram działa ń proekologicznych oraz ustala środki niezb ędne do osi ągni ęcia zaplanowanych celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Za realizacj ę przedsi ęwzi ęć zawartych w Programie odpowiedzialne s ą jednostki samorz ądu terytorialnego i administracji rz ądowej oraz podmioty, których działalno ść wpływa na stan środowiska. 1.2 Uwarunkowania w zakresie ochrony środowiska wynikaj ące z dokumentów krajowych i lokalnych 1.2.1 Dokumenty krajowe Polityka Ekologiczna Pa ństwa Podstawowym dokumentem krajowym w zakresie ochrony środowiska jest „Polityka Ekologiczna Pa ństwa na latach 2009 – 2012 z perspektyw ą do roku 2016”; jest to aktualizacja „Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2003 – 2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007 - 2010”.
    [Show full text]
  • Uchwała Nr XIX/117/12 Z Dnia 27 Marca 2012 R
    DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO Rzeszów, dnia 23 kwietnia 2012 r. Poz. 942 UCHWAŁA NR XIX/117/12 RADY MIEJSKIEJ W DUKLI z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie uchwalenia "Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Dukla" - aktualizacja wraz z "Planem Gospodarki Odpadami dla Gminy Dukla" - aktualizacja na lata 2011-2014, z perspektywą na lata 2015-2018 Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3, art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. nr 142 poz. 1591 z późniejszymi zmianami ), art.17, art. 18 ust. 1 i art.84 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami) oraz art. 14 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 z późniejszymi zmianami), po zasięgnięciu opinii: Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie (z dnia 23 listopada 2011 r., znak: ZG-514-27/11), Zarządu Województwa Podkarpackiego (uchwała z dnia 29 listopada 2011 r., Nr 96/2208/11), Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie (z dnia 11 stycznia 2012 r. Nr WOOŚ.410.5.1.2012.AP-6), Podkarpackiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Rzeszowie (z dnia 15 grudnia 2011 r. Nr SNZ.4610-87/11) i Zarządu Powiatu Krośnieńskiego (Nr 129/2011 z dnia 15 listopada 2011 r.), Rada Miejska w Dukli uchwala, co następuje: § 1. Uchwala „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dukla" - aktualizacja wraz z "Planem Gospodarki Odpadami dla Gminy Dukla" - aktualizacja na lata 2011-2014, z perspektywą na lata 2015-2018, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.
    [Show full text]
  • Kalendarz Przyrodniczy
    Bieszczadzki Park Narodowy Kalendarz Przyrodniczy NIE DRUKUJ!!! 2019 Bieszczadzki Park Narodowy, ma powierzchnię 29 202 ha i stanowi największą ostoję dzikiej przyrody w polskich górach. Tutejsze ekosystemy wykazują cechy naturalne, a lasy miejscami mają charakter pierwotny. Krajobraz wpisany w rusztowy układ gór fliszowych charakteryzuje się piętrowym układem roślinności, gdzie regiel dolny przechodzi bezpośrednio w piętro subalpejskie, zwane połoninami. Rozległa strefa ochrony ścisłej, stanowiąca ok. 70% powierzchni Parku, umożliwia zachowanie rzadkich i cennych gatunków zwierząt, roślin oraz zbiorowisk. Zadaniem Bieszczadzkiego Parku Narodowego jest nie tylko ochrona przyrody, ale również prowadzenie badań naukowych, edukacja ekologiczna oraz udostępnianie obszaru do zwiedzania. N Granica państwowa Granica BdPN Szlaki piesze W E Ścieżki przyrodniczo-historyczne Rzeka Wetlina E Drogi Ścieżka przyrodnicza Suche Rzeki „Suche Rzeki - Smerek” Rzeki S Szlaki spacerowe San Smerek Nasiczne 1222m Szlaki konne Smerek Trasy bryczek Ścieżka przyrodnicza „Połonina Wetlińska” Poł. Wetlińska 1255m Pszczeliny Szlaki rowerowe Smerek San Legenda H Trasy wędrówek na nartach (Dźwiniacz Górny) Wetlina Prowcza H Wołosaty Parkingi rowerowe UKRAINA P Bereżki Przełęcz Berehy Górne Muczny P Wyżna P P Parkingi BdPN P Poł. Caryńska Górna Solinka 1297m Muczne Tarnawa Ścieżka dendrologiczno-historyczna H P Pozostałe parkingi Granica państwowa Ścieżka przyrodnicza Niżna „Berehy Górne” N „Połonina Caryńska” H Granica BdPN Przełęcz H Hotele, schroniska P Wyżniańska
    [Show full text]
  • PLH110014 Ostoja Jaśliska
    PLH110014 Ostoja Jaśliska Powierzchnia: 29 286,8 ha. Status: obszar zatwierdzony decyzj ą Komisji Europejskiej 2009/91/WE jako obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty (decyzja Komisji z dnia 12 grudnia 2008 r. przyjmuj ąca na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG drugi zaktualizowany wykaz terenów maj ących znaczenie dla Wspólnoty składaj ących si ę na alpejski region biogeograficzny – DzU L 43 z 13/02/2009); powi ększony do obecnej powierzchni (o stanowisko poczwarówki zw ęż onej) decyzj ą Komisji Europejskiej 2011/62/UE (decyzja KE z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyj ęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów maj ących znaczenie dla Wspólnoty składaj ących si ę na alpejski region biogeograficzny; DzU L 33/1 z 8.2.2011 ). Łąki ko śne w okolicy Surowicy w Ostoi Ja śliskiej (fot. Wojciech Mróz) Poło żenie administracyjne: województwo podkarpackie, powiat jasielski, gmina Krempna (m. Polany); powiat kro śnie ński, gmina Dukla (m.: Barwinek, Cergowa, Jasionka, Kamionka, Lipowica, Mszana, Nowa Wie ś, Olchowiec, Ropianka, Smereczne, Tylawa, Wilsznia, Zawadka Rymanowska, Zyndranowa), gmina Ja śliska (m.: Czeremcha, Daliowa, Ja śliska, Lipowiec, Posada Ja śliska, Szklary, Wola Ni żna, Wola Wy żna), gmina Iwonicz-Zdrój (m. Lubatowa), gmina Rymanów (m.: Królik Polski, Królik Wołoski, Puławy, Rudawka Rymanowska, Tarnawka, Wisłoczek, Zawoje); powiat sanocki, gmina Bukowsko (m. Wola Sękowa), gmina Koma ńcza (m.: Czystograb, Darów, Doł życa, Jasiel, Moszczaniec, Osławica, Polany Surowicze, Radoszyce, Rudawka Ja śliska,
    [Show full text]
  • Biuletyn Bdpn INTERNETOWY BIULETYN BIESZCZADZKIEGO PARKU NARODOWEGO - 2017
    Biuletyn BdPN INTERNETOWY BIULETYN BIESZCZADZKIEGO PARKU NARODOWEGO - 2017 Biuletyn 2017 1 SPIS TREŚCI Wstęp........................................................................................................................................3 „Kolorowe rozmowy z mieszkańcami naszej Ziemi” (Ewa Bujalska).........................................4 „Zachowamy piękno i walory przyrodnicze Bieszczadów” (Ewa Bujalska)...............................5 „Moje Bieszczady” (Ewa Bujalska)...........................................................................................9 Program „Strażnicy Gór” (Magdalena Zawadzka)...................................................................10 Wizyta Junior Rangers w BdPN (Magdalena Zawadzka).......................................................13 Wolontariat w BdPN (Ewelina Amarowicz).............................................................................15 Spotkanie szkoleniowo-informacyjne dla przewodników beskidzkich (Cezary Ćwikowski)....16 Szkolenie na licencję BdPN dla przewodników beskidzkich (Cezary Ćwikowski)..................17 Warsztaty terenowe dla przewodników beskidzkich (Cezary Ćwikowski)...............................19 Wakacyjne spotkania z przyrodą (Beata Szary)......................................................................20 XXVI Międzynarodowa Konferencja „Procesy naturalne a ochrona przyrody” (Stanisław Kucharzyk, Tomasz Winnicki)................................................................................25 VII Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny „Różnorodność
    [Show full text]
  • Charcoal in Alluvium of Mountain Streams in the Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) As a Carrier of Information on the Local Palaeoenvironment
    GEOCHRONOMETRIA DOI 10.2478/s13386-013-0155-0 Available online at www.springerlink.com CHARCOAL IN ALLUVIUM OF MOUNTAIN STREAMS IN THE BIESZCZADY MOUNTAINS (POLISH CARPATHIANS) AS A CARRIER OF INFORMATION ON THE LOCAL PALAEOENVIRONMENT JÓZEF KUKULAK Institute of Geography, Pedagogical University, 2 Podchorążych Str., 30-084 Cracow, Poland Received 2 September 2013 Accepted 20 January 2014 Abstract: Fragments of charcoal are present in floodplain alluvium of the San and Strwiąż rivers in the Polish part of the Bieszczady Mountains, Polish East Carpathians. They occur as single clasts or in lenses in the basal part of fine-grained alluvium, together with unburnt wood debris, or in the mid- dle part of the vertical sequence of the floodplain alluvium. 14 samples of charcoal from the upper courses of the San (ca. 50 km) and the Strwiąż (ca. 10 km) were dated with radiocarbon. The ob- tained dates fall mainly in the 15th through 19th century interval; only one sample is markedly older (9th–10th century). Taxonomic composition of the charcoal source wood was also studied and com- pared with that of coeval forests. Correlation of the charcoal age with the history of economic devel- opment of the studied region indicates that charcoal is of anthropogenic origin: older charcoal from intense slash-and-burn deforestation, while younger charcoal was produced by local industries. Keywords: charcoal, alluvium, slash-and-burn agriculture, Bieszczady Mountains. 1. INTRODUCTION Mineral components of fire debris include baked clay (from burned forests or meadows, from clay daub on ovens Charcoal is one of components of debris left by fires or cellar walls), as well as ceramic, glassy or metallic sin- which involved wood.
    [Show full text]
  • Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Dukla
    PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ GMINY DUKLA fot. Paweł Fabiszewski Dukla – Marzec 2016 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ GMINY DUKLA Dokument opracowała firma: GEO-SFERA EKSPERTYZY ŚRODOWISKOWE Al. 3 Maja 3/23 Warszawa 00-401 NIP: 113-224-28-93 REGON: 146381960 tel. 0-506-07-57-67 fax. 22 207-24-18 www.geo-sfera.pl [email protected] Zespół: Anna Serafin Tymon Kretschmer Sławomir Juryś Ksawery Skąpski Współpraca: Elżbieta Wróbel – Zastępca Burmistrza Halina Cycak – Sekretarz Piotr Świder Paweł Puchalik Andrzej Śliwiński 2 | S t r o n a PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ GMINY DUKLA SPIS TREŚCI 1 STRESZCZENIE ........................................................................................................................ 5 2 WSTĘP ................................................................................................................................... 6 3 CEL I ZAKRES OPRACOWANIA .............................................................................................. 12 4 ZAŁOŻENIA POLITYKI ENERGETYCZNEJ ................................................................................. 13 5 CHARAKTERYSTYKA GMINY DUKLA ...................................................................................... 19 5.1 Warunki naturalne, klimat, środowisko przyrodnicze ......................................................................... 25 6 INFRASTRUKTURA ENERGETYCZNA, CIEPLNA ...................................................................... 29 6.1 Oświetlenie uliczne ............................................................................................................................
    [Show full text]
  • C:\ 6\\Dźwiniacz\\Tekst.Vp
    PAÑSTWOWYINSTYTUTGEOLOGICZNY PAÑSTWOWYINSTYTUTBADAWCZY GRZEGORZHACZEWSKI,KRZYSZTOFB¥K,JÓZEFKUKULAK G³ówni koordynatorzy Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski –A.BER,W. MORAWSKI Koordynatorzyregionukarpackiego–A.WÓJCIK,P.NESCIERUK OBJAŒNIENIA DO SZCZEGÓ£OWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI 1:50000 Arkusz DŸwiniaczGórny(1069) (z1fig.,4tab.i2tabl.) WARSZAWA 2016 Autorzy:GrzegorzHACZEWSKI,KrzysztofB¥K,JózefKUKULAK UniwersytetPedagogicznyim.KomisjiEdukacjiNarodowejwKrakowie InstytutGeografii ul.Podchor¹¿ych2,30-084Kraków Redakcja merytoryczna:Agnieszka£UKASIK ISBN978-83-7863-628-1 ©Copyrightby Ministerstwo Œrodowiska, Warszawa 2016 Przygotowanie wersji cyfrowej: Stanis³aw OLCZAK, EwaŒLUSARCZYK-KRAWIEC SPISTREŒCI I.Wstêp (G.Haczewski) .................................................5 II.Ukszta³towaniepowierzchniterenu (J.Kukulak) ................................... 7 III.Budowageologiczna ................................................. 13 A.Stratygrafia..................................................... 13 Seria œl¹ska 1.Paleogen (K.B¹k,G.Haczewski) ...................................... 14 a.Oligocen ................................................. 14 2.Paleogen–neogen (K.B¹k,G.Haczewski) ................................. 18 a.Oligocen–miocen ............................................ 18 Czwartorzêd (J.Kukulak) ........................................... 20 a.Plejstocen ................................................ 20 Zlodowaceniapo³udniowopolskie ................................... 20 Zlodowaceniaœrodkowopolskie ...................................
    [Show full text]
  • Ustanowienie Planu Ochrony Jaśliskiego Parku Krajobrazowego
    Ustanowienie planu ochrony Jaśliskiego Parku Krajobrazowego. Podka.2003.129.1809 z dnia 2003.10.06 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 6 października 2003 r. Wejście w życie: 21 października 2003 r. ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY PODKARPACKIEGO z dnia 30 września 2003 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony Jaśliskiego Parku Krajobrazowego Na podstawie art. 13a ust. 6 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 99, poz. 1079, zm.: Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1189, Nr 145, poz. 1623 z 2002 r. Nr 130, poz. 1112 z 2003 r. Nr 80, poz. 717) zarządza się, co następuje: § 1. Ustanawia się plan ochrony Jaśliskiego Parku Krajobrazowego, zwany dalej planem ochrony, stanowiący załącznik Nr 1-3 do niniejszego rozporządzenia. § 2. 1. Zobowiązuje się Dyrektora Zarządu Zespołu Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie do wdrożenia i kontroli realizacji planu ochrony. 2. Zobowiązuje się Dyrektora Zarządu Zespołu Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie do składania Wojewodzie, na koniec każdego roku kalendarzowego, informacji o realizacji ustaleń planu ochrony. § 3. Rozporządzenie podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Podkarpackiego i wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. ZAŁĄCZNIKI ZAŁĄCZNIK Nr 1 Plan Ochrony Jaśliskiego Parku Krajobrazowego (spis treści) Rozdział 1 Dane ogólne § 1. Podstawa prawna § 2. 1. Powierzchnia 2. Położenie wg podziału administracyjnego, fizyko-geograficzne, fito-geograficzne i według regionalizacji przyrodniczo-leśnej 3. Granice § 3. Stan środowiska § 4. Infrastruktura § 5. Formy własności gruntów § 5. 1. Dane demograficzne Rozdział 2 Charakterystyka i diagnoza stanu przyrody § 6. Gleby § 7. Ekosystemy § 8. Siedliska przyrodnicze § 9. Gatunki roślin chronionych i ich siedliska § 10.
    [Show full text]
  • Załącznik Do Kontraktu Terytorialnego Województwa Podkarpackiego Z 161 Października Lutego 2018 2018 R
    Załącznik do Kontraktu Terytorialnego Województwa Podkarpackiego z 161 października lutego 2018 2018 r. r. Spis treści I. Wstęp ................................................................................................................................... 4 II. Spis skrótów ......................................................................................................................... 6 III. Obszar realizacji Programu dla Bieszczad ............................................................................... 7 IV. Kierunki interwencji w ramach Programu dla Bieszczad ....................................................... 11 V. Kierunek I: Poprawa warunków życia .................................................................................. 12 Oś I Bieszczady bliskie, czyli poprawa zewnętrznej i wewnętrznej dostępności transportowej .. 12 1. Utworzenie krajowych i międzynarodowych ciągów komunikacyjnych A4 i S19 ................. 12 2. Budowa dróg krajowych ........................................................................................................ 15 3. Drogi dojazdowe do przejść granicznych .............................................................................. 17 4. Przebudowa i budowa dróg powiatowych i gminnych ......................................................... 18 5. Rewitalizacja transportu kolejowego .................................................................................... 21 6. Utworzenie przejść granicznych ...........................................................................................
    [Show full text]
  • Komunikacja I Transport W Późnym Średniowieczu I Czasach Nowożytnych
    25. KOMUNIKACJA I TRANSPORT W PÓŹNYM ŚREDNIOWIECZU I CZASACH NOWOŻYTNYCH JACEK WOLSKI Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Zakład Geoekologii i Klimatologii Potrzeba przemieszczania się i transportu ładunków towarzyszy ludziom od początków rozwoju cywilizacji. Do połowy XIX w. w omawianym regionie i jego sąsiedztwie korzystano niemal wyłącznie z dróg, które tworzyły osie daw- nego osadnictwa i wskazywały kierunki historycznej aktywności mieszkańców. Przede wszystkim jednak służyły komunikacji lokalnej, umożliwiając realizację codziennych potrzeb o charakterze społeczno-gospodarczym, a także pełniły rolę handlową i strategiczną. W 2. połowie XIX w. nastąpił intensywny rozwój sieci kolejowej – normalnotorowe drogi żelazne cięły przedgórza i wspinały się na kolej- ne przełęcze głównego łańcucha Karpat, zaś leśne kolejki wąskotorowe dociera- ły w niedostępne wcześniej miejsca głęboko w górach. Transport wodny odgry- wał rolę marginalną i ograniczał się wyłącznie do spławu drewna prowadzonego na podgórskich odcinkach Sanu. Zakres przestrzenny niniejszego opracowania nie obejmuje wprawdzie całego galicyjskiego systemu komunikacyjno-transpor- towego, ale wykracza poza omawiany region. Bojkowszczyzna stanowiła bowiem jedynie przystanek na długich szlakach, na których granice etnograficzne nie odgrywały żadnej roli. 716 Bojkowszczyzna Zachodnia – wczoraj, dziś i jutro 25.1. Sieć drogowa 25.1.1. Najstarsze szlaki handlowe Pojęcie sieci drogowej192 w średniowieczu rozumiane było zgoła odmiennie niż obecnie. Na terenach równinnych i wyżynnych istniały raczej pewne strefy, któ- rymi należało się poruszać, chcąc dotrzeć w konkretne miejsce (Robak, 2008). Ze względu na topografię terenu ruch był bardziej skanalizowany w obszarach górskich. Wszędzie jednak nowe drogi powstawały z inicjatywy mieszkańców i podróżnych. Brak jest bowiem jakichkolwiek doniesień o zorganizowanych działaniach mających na celu tyczenie i urządzanie ciągów komunikacyjnych.
    [Show full text]
  • The Lichen Genus Opegrapha Sl in Poland
    Monographiae Botanicae 107 Monographiae Botanicae 107 Anetta Wieczorek The lichen genus Opegrapha s. l. in Poland: morphological variability, ecology, and distribution Monographiae Botanicae 107 Monographiae Botanicae 107 Ofcial publication of the Polish Botanical Society Anetta Wieczorek The lichen genus Opegrapha s. l. in Poland: morphological variability, ecology, and distribution Wrocław 2018 Editor-in-Chief of the series Zygmunt Kącki, University of Wrocław, Poland Honorary Editor-in-Chief Krystyna Czyżewska, University of Łódź, Poland Chairman of the Editorial Council Jacek Herbich, University of Gdańsk, Poland Editorial Council Idoia Biurrun, University of the Basque Country, Spain Gian Pietro Giusso del Galdo, University of Catania, Italy Jan Holeksa, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland Czesław Hołdyński, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland Bogdan Jackowiak, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland Zbigniew Mirek, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Valentina Neshataeva, Komarov Botanical Institute of the Russian Academy of Sciences, Russian Federation Marcin Nobis, Jagiellonian University, Poland Arkadiusz Nowak, University of Opole, Poland Vilém Pavlů, Crop Research Institute, Czech Republic Agnieszka Anna Popiela, University of Szczecin, Poland Lucyna Śliwa, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Iveta Škodová, Slovak Academy of Sciences, Slovakia David Zelený, National Taiwan University, Taiwan Jan Żarnowiec, University of Bielsko-Biala, Poland Editorial Secretary Grzegorz Swacha, University of Wrocław, Poland Managing/Production Editor Piotr Otręba, Polish Botanical Society, Poland Reviewers of the volume Damien Ertz, Botanic Garden Meise, Belgium Laszlo Lőkös, Hungarian Natural History Museum, Hungary Lucyna Śliwa, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Editorial ofce University of Wrocław Botanical Garden H.
    [Show full text]