DOCSLIB.ORG

C:\ 6\\Dźwiniacz\\Tekst.Vp

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text

Load more

PAÑSTWOWYINSTYTUTGEOLOGICZNY PAÑSTWOWYINSTYTUTBADAWCZY GRZEGORZHACZEWSKI,KRZYSZTOFB¥K,JÓZEFKUKULAK G³ówni koordynatorzy Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski –A.BER,W. MORAWSKI Koordynatorzyregionukarpackiego–A.WÓJCIK,P.NESCIERUK OBJAŒNIENIA DO SZCZEGÓ£OWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI 1:50000 Arkusz DŸwiniaczGórny(1069) (z1fig.,4tab.i2tabl.) WARSZAWA 2016 Autorzy:GrzegorzHACZEWSKI,KrzysztofB¥K,JózefKUKULAK UniwersytetPedagogicznyim.KomisjiEdukacjiNarodowejwKrakowie InstytutGeografii ul.Podchor¹¿ych2,30-084Kraków Redakcja merytoryczna:Agnieszka£UKASIK ISBN978-83-7863-628-1 ©Copyrightby Ministerstwo Œrodowiska, Warszawa 2016 Przygotowanie wersji cyfrowej: Stanis³aw OLCZAK, EwaŒLUSARCZYK-KRAWIEC SPISTREŒCI I.Wstêp (G.Haczewski) .................................................5 II.Ukszta³towaniepowierzchniterenu (J.Kukulak) ................................... 7 III.Budowageologiczna ................................................. 13 A.Stratygrafia..................................................... 13 Seria œl¹ska 1.Paleogen (K.B¹k,G.Haczewski) ...................................... 14 a.Oligocen ................................................. 14 2.Paleogen–neogen (K.B¹k,G.Haczewski) ................................. 18 a.Oligocen–miocen ............................................ 18 Czwartorzêd (J.Kukulak) ........................................... 20 a.Plejstocen ................................................ 20 Zlodowaceniapo³udniowopolskie ................................... 20 Zlodowaceniaœrodkowopolskie .................................... 21 Zlodowaceniapó³nocnopolskie .................................... 22 b.Czwartorzêdnierozdzielony ...................................... 23 c.Holocen ................................................. 25 B.TektonikairzeŸbapod³o¿aczwartorzêdu (K.B¹k,G.Haczewski) ........................ 29 C.Rozwójbudowygeologicznej (G.Haczewski,J.Kukulak) ............................ 32 IV.Podsumowanie (G.Haczewski,K.B¹k,J.Kukulak) ................................. 37 L i t e r a t u r a ...................................................... 38 SPISTABLIC TablicaI—Szkicgeomorfologicznywskali1:100000 TablicaII—Szkicgeologicznyodkrytyzelementamitektonikiwskali1:100000 I.WSTÊP Obszar arkusza DŸwiniacz Górny Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000 (SMGP) ograniczaj¹ nastêpuj¹ce wspó³rzêdne geograficzne: 49°00’–49°10’ szerokoœci geograficznej pó³noc- nej i 22°45’–23°00’ d³ugoœci geograficznej wschodniej. Teren badañ obejmuje wysuniêty najdalej na po³udniowy wschód fragment pañstwa polskiego (po³udniowy kraniec Polski wyznacza s³up graniczny 219), znajduj¹cy siê miêdzy 49°10’szerokoœci geograficznej pó³nocnej a granic¹ Polski z Ukrain¹. Od zachodu graniczy on z obszarem arkusza Ustrzyki Górne SMGP. Powierzchnia skartowanego terenu wynosi oko³o 113,5 km2. Obszar ten le¿y w obrêbie województwa podkarpackiego, w powiecie biesz- czadzkim i w gminie Lutowiska (gmina wiejska). Poza Tarnaw¹ Ni¿n¹ nie ma tutaj sta³ego osad- nictwa. Wieœ DŸwiniacz Górny istnia³a do 1946 r. W celu u³atwienia lokalizacji poszczególnych wydzieleñ na omawianym terenie wymieniano w niniejszym opracowaniu nazwy dawniej istniej¹cych wsi (m.in.: Tarnawa Wy¿na, £okieæ, DŸwiniacz Górny, Sianki, Beniowa, Bukowiec, Sokoliki, Czeremszanik, Fedkowskie). Prace nad arkuszem by³y prowadzone w latach 1995–1997 na podstawie projektu prac geolo- gicznych (Haczewski, B¹k, 1994), zatwierdzonego dnia 18.10.1995 r. przez Ministra Ochrony Œrodo- wiska,ZasobówNaturalnychiLeœnictwapisemn¹decyzj¹KOK/10/95. Kartuj¹c teren badañ, wytyczono trasy marszrut o d³ugoœci 243 km, a poza nimi dokonano obser- wacji w 213 punktach dokumentacyjnych, z których cztery zaznaczono na mapie geologicznej (tab. 1). Na potrzeby opracowania wykonano kilkadziesi¹t sond rêcznych o g³êbokoœci do 6,0 m i wkopów, opisano tak¿e ods³oniêcia. Badania utworów wystêpuj¹cych na obszarze arkusza obejmuj¹ 20 analiz litologiczno-petrograficznych ¿wirów i piasków (osadów koryt i tarasów rzecznych), 10 analiz litologiczno- -petrograficznych glin i i³ów (Kukulak, 1997a), a tak¿e oznaczenia petrograficzne 75 p³ytek cienkich (B¹k, 1997b; Haczewski, 1997). W ramach badañ paleontologicznych przeprowadzono 68 analiz mikrofauny (B¹k, 1997a; Olszewska, 1997), 75 analiz nanoflory wapiennej (Garecka, 1996, 1997; Oszczypko-Clowes, 5 1996, 1997) i 17 ekspertyz palinologicznych (Gedl, 1997). Wykonano siedem datowañ metod¹ radiowê- glow¹(14C)utworówczwartorzêdowych(Pazdur,1997a,b). T a b e l a 1 Wykazwybranychpunktówdokumentacyjnych Numerpunktu Rodzaj Lokalizacja Rzêdna G³êbokoœæ Uwagi namapie wnotatniku punktu* (miejscowoœæ) (m n.p.m.) (m) geologicznej terenowym 1 99 sr £okieæ 634,0 3,1 Badaniaradiowêglowetorfów–3450±40latBP 2 96 sr DŸwiniaczGórny 641,0 3,2 Badaniaradiowêglowetorfów–4290±80latBP Badaniaradiowêglowedrewnaze stropu¿wirówtarasu 3,0 3 126 od Bukowiec 754,0 zalewowego 0,5–3,0mn.p.rzeki–1940±50latBP Badaniaradiowêglowe drobnego materia³u organiczne- go zosadówtarasuzalewowego0,5–3,0mn.p.rzeki 1,8 4 131 od Beniowa 740,0 (ga³¹zki,szyszki,korazgranicy¿wirówiosadów drobnoziarnistych) – 150±120latBP) *od–ods³oniêcie,sr–sondarêczna Najstarsze publikowane informacje o budowie geologicznej oraz wystêpowaniu ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarze arkusza DŸwiniacz Górny pochodz¹ sprzed 1920 r. (Walter, 1880; Vacek, 1881; Wójcik, 1905; Szajnocha, 1907; Noth, 1917). Stwierdzono wtedy, ¿e ca³y obszar jest zbudowany z osadów warstw kroœnieñskich i opisano powierzchniowe wyst¹pienia ropy naftowej oraz gazu ziem- nego. Na tym terenie Opolski (1930, 1933, 1935), dziêki obserwacji hieroglifów na powierzchniach ³awic, wyró¿ni³ kilka fa³dów i nasuniêæ oraz wydzieli³ w warstwach kroœnieñskich ni¿sz¹ czêœæ ich profilu z piaskowcami grubo³awicowymi i wy¿sz¹ – z utworami cienko³awicowymi. Uzna³ te¿ za prawdopodobne, ¿e piaskowce grubo³awicowe wystêpuj¹ce na pó³nocny wschód od pasma Jelenio- wategomog¹byæwk³adk¹wwy¿szymogniwiewarstwkroœnieñskich. Wiele publikacji poœwiêcono bogatej faunie miêczaków i ska³om egzotycznym w Riszkanii i w Bukowcu (Vacek, 1881; Wójcik, 1905; Rogala, 1932; Cizancourt, 1933; Rogala, Weigner, 1935; Ganss, Hiltermann, 1951; Krajewski, 1952, 1955; Krach, Liszka, 1961; Œl¹czka, 1961). Opisano te¿ wyst¹pienianatereniearkuszapoziomuwapieniajasielskiego(Haczewski,1981,1989,1996). Przed rozpoczêciem prac kartograficznych w 1995 r. jedyne powierzchniowe zdjêcie geologiczne wykonane na obszarze badañ dotyczy³o fragmentu (ok. 5 km2) zlewni potoku Wo³osatka (Tokarski, 1975). Zosta³y te¿ udokumentowane obserwacje prowadzone wzd³u¿ krótkich fragmentów potoków Muczny, Litmirz i Halicz (Haczewski, 1971, 1972; Szerszeñ, 1997). Szczegó³owe mapy geologiczne obszaru le¿¹cego po ukraiñskiej stronie nie s¹ dostêpne. Opublikowano jedynie mapy w skali 1:200 000 – geologiczn¹(Szakiniin.,1976)itektoniczn¹(Burowiin.,1986). Wyniki badañ wyj¹tkowo licznych na terenie arkusza torfowisk (co dla obszaru Karpat jest nie- typowe), ulokowanych w dolinie górnego odcinka Sanu, dostarczy³y wa¿nych informacji o stratygrafii 6 osadów holocenu tej czêœci Karpat (Marek, Pa³czyñski, 1962; Ralska-Jasiewiczowa, Starkel, 1972; Ralska-Jasiewiczowa,1980,1989). W kilku publikacjach na temat ukszta³towania terenu i rozmieszczenia osadów grzbietów za³¹czono tak¿e mapy wystêpowania form rzeŸby i utworów na niewielkich fragmentach analizowa- nego obszaru (Pêkala, 1969; Ziêtara, 1995; Pierzcha³a, 1997). W trakcie realizacji arkusza DŸwiniacz Górny napisano szeœæ prac magisterskich, poœwiêconych wspó³czesnym procesom morfogenetycznym, rzeŸbie i osadom czwartorzêdowym na jego obszarze (Janeczek, 1997; Pierzcha³a, 1997; Rybarski, 1997;Sus,1997;Szerszeñ,1997;Zych,1997). II.UKSZTA£TOWANIEPOWIERZCHNITERENU Obszar arkusza DŸwiniacz Górny stanowi fragment Bieszczadów Wysokich w Karpatach Wschodnich (Klimaszewski, Starkel, 1972). Wed³ug Kondrackiego (2009) teren ten le¿y w obrêbie mezoregionu Bieszczady Zachodnie, makroregionu Beskidy Lesiste i podprowincji Zewnêtrzne Kar- paty Wschodnie. Obejmuje on po³udniowo-wschodni¹ czêœæ g³ównego pasma Bieszczadów, od Krze- mienia (1335 m n.p.m.) po Opo³onek (1027 m n.p.m.) wraz z przylegaj¹cym do niego od wschodu Obni¿eniem Górnego Sanu (Ÿród³owa czêœæ doliny Sanu, rozci¹gaj¹ca siê od Prze³êczy U¿ockiej na wysokoœci853mn.p.m.pokotlinêDŸwiniaczanapoziomie625mn.p.m.). G³ówn¹ cech¹ rzeŸby terenu jest jej krawêdziowy charakter, uwarunkowany struktur¹ pod³o¿a. Wierne odbicie litologii i tektoniki pod³o¿a stanowi¹ nie tylko za³o¿enia i kszta³ty form walnych (doli- na Sanu, g³ówny grzbiet, ci¹gi wniesieñ rusztowych), ale równie¿ form drugorzêdnych (m.in. za³omy iproginastokach,berdawkorytachrzek,rozszerzeniaizwê¿eniadolinbocznych). Morfologia g³ównego grzbietu silnie kontrastuje z rzeŸb¹ kotliny DŸwiniacza. Grzbiet g³ówny (od Krzemienia po Kiñczyk Bukowski) charakteryzuje wyraŸnie zaakcentowana rzeŸba górska z jej piêtrowoœci¹ i dynamik¹ procesów morfologicznych. W kotlinie DŸwiniacza wystêpuje rzeŸba doj- rza³a, odznaczaj¹ca siê ma³ymi deniwelacjami i nachyleniami terenu oraz przewag¹ procesów agrada- cyjnychwdnachdolin. Formy denudacyjne. G³ówny grzbiet ukszta³towa³ siê na monoklinalnie u³o¿onych pakietach odpornych piaskowców, a jego uk³ad jest zgodny z ich przebiegiem (tabl. I). Od zachodniej granicy te- renu do prze³êczy, miêdzy szczytami Kop¹ Bukowsk¹ a Haliczem, stok krawêdziowy grzbietu pochy- la siê na po³udniowy zachód, a dalej – na pó³nocny wschód. Jego profil pod³u¿ny jest niewyrównany – grzbiet ci¹gnie siê wzd³u¿ kulminacji na w i e r z c h o ³ k a c h s t o ¿ k o w y c h (Halicz, Stiñska)
Recommended publications
  • Kalendarz Przyrodniczy

    Kalendarz Przyrodniczy

    Bieszczadzki Park Narodowy Kalendarz Przyrodniczy NIE DRUKUJ!!! 2019 Bieszczadzki Park Narodowy, ma powierzchnię 29 202 ha i stanowi największą ostoję dzikiej przyrody w polskich górach. Tutejsze ekosystemy wykazują cechy naturalne, a lasy miejscami mają charakter pierwotny. Krajobraz wpisany w rusztowy układ gór fliszowych charakteryzuje się piętrowym układem roślinności, gdzie regiel dolny przechodzi bezpośrednio w piętro subalpejskie, zwane połoninami. Rozległa strefa ochrony ścisłej, stanowiąca ok. 70% powierzchni Parku, umożliwia zachowanie rzadkich i cennych gatunków zwierząt, roślin oraz zbiorowisk. Zadaniem Bieszczadzkiego Parku Narodowego jest nie tylko ochrona przyrody, ale również prowadzenie badań naukowych, edukacja ekologiczna oraz udostępnianie obszaru do zwiedzania. N Granica państwowa Granica BdPN Szlaki piesze W E Ścieżki przyrodniczo-historyczne Rzeka Wetlina E Drogi Ścieżka przyrodnicza Suche Rzeki „Suche Rzeki - Smerek” Rzeki S Szlaki spacerowe San Smerek Nasiczne 1222m Szlaki konne Smerek Trasy bryczek Ścieżka przyrodnicza „Połonina Wetlińska” Poł. Wetlińska 1255m Pszczeliny Szlaki rowerowe Smerek San Legenda H Trasy wędrówek na nartach (Dźwiniacz Górny) Wetlina Prowcza H Wołosaty Parkingi rowerowe UKRAINA P Bereżki Przełęcz Berehy Górne Muczny P Wyżna P P Parkingi BdPN P Poł. Caryńska Górna Solinka 1297m Muczne Tarnawa Ścieżka dendrologiczno-historyczna H P Pozostałe parkingi Granica państwowa Ścieżka przyrodnicza Niżna „Berehy Górne” N „Połonina Caryńska” H Granica BdPN Przełęcz H Hotele, schroniska P Wyżniańska
  • Biuletyn Bdpn INTERNETOWY BIULETYN BIESZCZADZKIEGO PARKU NARODOWEGO - 2017

    Biuletyn Bdpn INTERNETOWY BIULETYN BIESZCZADZKIEGO PARKU NARODOWEGO - 2017

    Biuletyn BdPN INTERNETOWY BIULETYN BIESZCZADZKIEGO PARKU NARODOWEGO - 2017 Biuletyn 2017 1 SPIS TREŚCI Wstęp........................................................................................................................................3 „Kolorowe rozmowy z mieszkańcami naszej Ziemi” (Ewa Bujalska).........................................4 „Zachowamy piękno i walory przyrodnicze Bieszczadów” (Ewa Bujalska)...............................5 „Moje Bieszczady” (Ewa Bujalska)...........................................................................................9 Program „Strażnicy Gór” (Magdalena Zawadzka)...................................................................10 Wizyta Junior Rangers w BdPN (Magdalena Zawadzka).......................................................13 Wolontariat w BdPN (Ewelina Amarowicz).............................................................................15 Spotkanie szkoleniowo-informacyjne dla przewodników beskidzkich (Cezary Ćwikowski)....16 Szkolenie na licencję BdPN dla przewodników beskidzkich (Cezary Ćwikowski)..................17 Warsztaty terenowe dla przewodników beskidzkich (Cezary Ćwikowski)...............................19 Wakacyjne spotkania z przyrodą (Beata Szary)......................................................................20 XXVI Międzynarodowa Konferencja „Procesy naturalne a ochrona przyrody” (Stanisław Kucharzyk, Tomasz Winnicki)................................................................................25 VII Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny „Różnorodność
  • Z Zagadnień Ludnościowych Powiatu Ustrzyckiego [W:] Rocznik Naukowo

    Z Zagadnień Ludnościowych Powiatu Ustrzyckiego [W:] Rocznik Naukowo

    ROCZNIK NAUKOWO-DYDAKTYCZNY WSP W KRAKOWIE Zeszyt 10 Prace geograficzne 1962 Andrzej Maryański Z zagadnień ludnościowych powiatu ustrzyckiego Utworzony w roku 1951 powiat ustrzycki o powierzchni 1188 km2 zajmuje południowo-wschodni kraniec województwa rzeszowskiego. Przed wojną około 3/4 obecnego terytorium powiatu wchodziło w skład powiatu leskiego, nale­ żącego do ówczesnego województwa lwowskiego; część północno-wschodnia należała do powiatu dobromilskiego, a rejony wschodnie i południowo-wschod­ nie do powiatu turczańskiego. Po wojnie ponad 40% obecnej powierzchni powiatu znalazło się w granicach ZSRR, reszta weszła w skład powiatu leskiego. W wyniku dokonanej w roku 1951 wymiany rejonów pogranicznych pomiędzy Polską a Związkiem Radzieckim ustalona została istniejąca obecnie granica państwowa z ZSRR na tym odcinku (mapa 1). Specyficzny charakter problemów osadniczych i gospodarczych przejętego od ZSRR rejonu Ustrzyk Dolnych wywołał konieczność wydzielenia tego re­ jonu w odrębną jednostkę administracyjną. Ponieważ przejęty rejon o po­ wierzchni 500 km2 był mniejszy od przeciętnej wielkości powiatu w Polsce, dołączono do niego jeszcze skrawki pow. leskiego na północy (o powierzchni 266 km2) i na południu (o powierzchni 422 km2). Uformowrany w ten sposób powiat stał się terenem przemian demogra­ ficznych o charakterze nie spotykanym nigdzie indziej w Polsce. Przemiany ludnościowe, zaszłe w powiecie ustrzyckim, są fragmentem wielkich przemian, zachodzących na całym pograniczu polsko-radzieckim, a w szczególności na jego południowym odcinku, w związku z ustaleniem w 1945- roku nowej granicy państwowej pomiędzy Polską a ZSRR. Towa­ rzyszące temu faktowi wielkie migracje ludności przybrały największe roz­ miary na odcinku pogranicza pomiędzy Polską a Ukraińską SRR. Z Ukraiń­ skiej SRR do Polski migrowało powyżej 1 miliona Polaków. Repatriacja zaś z Polski do Ukraińskiej SRR, dokonana w latach 1945— 1949, objęła 480 tys.
  • Charcoal in Alluvium of Mountain Streams in the Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) As a Carrier of Information on the Local Palaeoenvironment

    Charcoal in Alluvium of Mountain Streams in the Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) As a Carrier of Information on the Local Palaeoenvironment

    GEOCHRONOMETRIA DOI 10.2478/s13386-013-0155-0 Available online at www.springerlink.com CHARCOAL IN ALLUVIUM OF MOUNTAIN STREAMS IN THE BIESZCZADY MOUNTAINS (POLISH CARPATHIANS) AS A CARRIER OF INFORMATION ON THE LOCAL PALAEOENVIRONMENT JÓZEF KUKULAK Institute of Geography, Pedagogical University, 2 Podchorążych Str., 30-084 Cracow, Poland Received 2 September 2013 Accepted 20 January 2014 Abstract: Fragments of charcoal are present in floodplain alluvium of the San and Strwiąż rivers in the Polish part of the Bieszczady Mountains, Polish East Carpathians. They occur as single clasts or in lenses in the basal part of fine-grained alluvium, together with unburnt wood debris, or in the mid- dle part of the vertical sequence of the floodplain alluvium. 14 samples of charcoal from the upper courses of the San (ca. 50 km) and the Strwiąż (ca. 10 km) were dated with radiocarbon. The ob- tained dates fall mainly in the 15th through 19th century interval; only one sample is markedly older (9th–10th century). Taxonomic composition of the charcoal source wood was also studied and com- pared with that of coeval forests. Correlation of the charcoal age with the history of economic devel- opment of the studied region indicates that charcoal is of anthropogenic origin: older charcoal from intense slash-and-burn deforestation, while younger charcoal was produced by local industries. Keywords: charcoal, alluvium, slash-and-burn agriculture, Bieszczady Mountains. 1. INTRODUCTION Mineral components of fire debris include baked clay (from burned forests or meadows, from clay daub on ovens Charcoal is one of components of debris left by fires or cellar walls), as well as ceramic, glassy or metallic sin- which involved wood.
  • Program Ochrony Środowiska Dla Gminy Lutowiska Na Lata 2005-2015

    Program Ochrony Środowiska Dla Gminy Lutowiska Na Lata 2005-2015

    GMINA LUTOWISKA Program Ochrony Środowiska dla Gminy Lutowiska na lata 2005-2015 Lutowiska 2004 Spis treści Wprowadzenie..................................................................................................... 3 1. Informacje ogólne...................................................................................... 6 1.1. Położenie, powierzchnia, dane demograficzne ................................ 6 1.2. Budowa geologiczna........................................................................ 8 1.3. Klimat.............................................................................................. 9 1.4. Infrastruktura ochrony środowiska ................................................. 10 2. Informacja o stanie środowiska ................................................................ 14 2.1. Lasy .................................................................................................. 14 2.2. Gleby ............................................................................................... 17 2.3. Użytki rolne ..................................................................................... 19 2.4. Zasoby wodne.................................................................................. 19 2.5. Gospodarka ściekowa....................................................................... 22 2.6. Gospodarka odpadami ................................................................... 22 2.7. Hałas ............................................................................................... 23 2.8. Ochrona
  • Załącznik Do Kontraktu Terytorialnego Województwa Podkarpackiego Z 161 Października Lutego 2018 2018 R

    Załącznik Do Kontraktu Terytorialnego Województwa Podkarpackiego Z 161 Października Lutego 2018 2018 R

    Załącznik do Kontraktu Terytorialnego Województwa Podkarpackiego z 161 października lutego 2018 2018 r. r. Spis treści I. Wstęp ................................................................................................................................... 4 II. Spis skrótów ......................................................................................................................... 6 III. Obszar realizacji Programu dla Bieszczad ............................................................................... 7 IV. Kierunki interwencji w ramach Programu dla Bieszczad ....................................................... 11 V. Kierunek I: Poprawa warunków życia .................................................................................. 12 Oś I Bieszczady bliskie, czyli poprawa zewnętrznej i wewnętrznej dostępności transportowej .. 12 1. Utworzenie krajowych i międzynarodowych ciągów komunikacyjnych A4 i S19 ................. 12 2. Budowa dróg krajowych ........................................................................................................ 15 3. Drogi dojazdowe do przejść granicznych .............................................................................. 17 4. Przebudowa i budowa dróg powiatowych i gminnych ......................................................... 18 5. Rewitalizacja transportu kolejowego .................................................................................... 21 6. Utworzenie przejść granicznych ...........................................................................................
  • Komunikacja I Transport W Późnym Średniowieczu I Czasach Nowożytnych

    Komunikacja I Transport W Późnym Średniowieczu I Czasach Nowożytnych

    25. KOMUNIKACJA I TRANSPORT W PÓŹNYM ŚREDNIOWIECZU I CZASACH NOWOŻYTNYCH JACEK WOLSKI Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Zakład Geoekologii i Klimatologii Potrzeba przemieszczania się i transportu ładunków towarzyszy ludziom od początków rozwoju cywilizacji. Do połowy XIX w. w omawianym regionie i jego sąsiedztwie korzystano niemal wyłącznie z dróg, które tworzyły osie daw- nego osadnictwa i wskazywały kierunki historycznej aktywności mieszkańców. Przede wszystkim jednak służyły komunikacji lokalnej, umożliwiając realizację codziennych potrzeb o charakterze społeczno-gospodarczym, a także pełniły rolę handlową i strategiczną. W 2. połowie XIX w. nastąpił intensywny rozwój sieci kolejowej – normalnotorowe drogi żelazne cięły przedgórza i wspinały się na kolej- ne przełęcze głównego łańcucha Karpat, zaś leśne kolejki wąskotorowe dociera- ły w niedostępne wcześniej miejsca głęboko w górach. Transport wodny odgry- wał rolę marginalną i ograniczał się wyłącznie do spławu drewna prowadzonego na podgórskich odcinkach Sanu. Zakres przestrzenny niniejszego opracowania nie obejmuje wprawdzie całego galicyjskiego systemu komunikacyjno-transpor- towego, ale wykracza poza omawiany region. Bojkowszczyzna stanowiła bowiem jedynie przystanek na długich szlakach, na których granice etnograficzne nie odgrywały żadnej roli. 716 Bojkowszczyzna Zachodnia – wczoraj, dziś i jutro 25.1. Sieć drogowa 25.1.1. Najstarsze szlaki handlowe Pojęcie sieci drogowej192 w średniowieczu rozumiane było zgoła odmiennie niż obecnie. Na terenach równinnych i wyżynnych istniały raczej pewne strefy, któ- rymi należało się poruszać, chcąc dotrzeć w konkretne miejsce (Robak, 2008). Ze względu na topografię terenu ruch był bardziej skanalizowany w obszarach górskich. Wszędzie jednak nowe drogi powstawały z inicjatywy mieszkańców i podróżnych. Brak jest bowiem jakichkolwiek doniesień o zorganizowanych działaniach mających na celu tyczenie i urządzanie ciągów komunikacyjnych.
  • The Lichen Genus Opegrapha Sl in Poland

    The Lichen Genus Opegrapha Sl in Poland

    Monographiae Botanicae 107 Monographiae Botanicae 107 Anetta Wieczorek The lichen genus Opegrapha s. l. in Poland: morphological variability, ecology, and distribution Monographiae Botanicae 107 Monographiae Botanicae 107 Ofcial publication of the Polish Botanical Society Anetta Wieczorek The lichen genus Opegrapha s. l. in Poland: morphological variability, ecology, and distribution Wrocław 2018 Editor-in-Chief of the series Zygmunt Kącki, University of Wrocław, Poland Honorary Editor-in-Chief Krystyna Czyżewska, University of Łódź, Poland Chairman of the Editorial Council Jacek Herbich, University of Gdańsk, Poland Editorial Council Idoia Biurrun, University of the Basque Country, Spain Gian Pietro Giusso del Galdo, University of Catania, Italy Jan Holeksa, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland Czesław Hołdyński, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland Bogdan Jackowiak, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland Zbigniew Mirek, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Valentina Neshataeva, Komarov Botanical Institute of the Russian Academy of Sciences, Russian Federation Marcin Nobis, Jagiellonian University, Poland Arkadiusz Nowak, University of Opole, Poland Vilém Pavlů, Crop Research Institute, Czech Republic Agnieszka Anna Popiela, University of Szczecin, Poland Lucyna Śliwa, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Iveta Škodová, Slovak Academy of Sciences, Slovakia David Zelený, National Taiwan University, Taiwan Jan Żarnowiec, University of Bielsko-Biala, Poland Editorial Secretary Grzegorz Swacha, University of Wrocław, Poland Managing/Production Editor Piotr Otręba, Polish Botanical Society, Poland Reviewers of the volume Damien Ertz, Botanic Garden Meise, Belgium Laszlo Lőkös, Hungarian Natural History Museum, Hungary Lucyna Śliwa, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Poland Editorial ofce University of Wrocław Botanical Garden H.
  • Diagnoza Stanu Rozwoju Bieszczad

    Diagnoza Stanu Rozwoju Bieszczad

    Zarząd Województwa Podkarpackiego DIAGNOZA STANU ROZWOJU BIESZCZAD Załącznik do projektu programu strategicznego rozwoju Bieszczad PAWEŁ CHURSKI Rzeszów, wrzesień 2013 Autor Prof. UAM dr hab. Paweł Churski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Zakład Analizy Regionalnej ul. Dzięgielowa 27, 61–680 Poznań e-mail: [email protected] http://www.churski.pl/ http://www.igsegp.amu.edu.pl/ tel. 61 829 61 35, fax 61 829 61 27 Recenzent prof. dr hab. Tomasz Komornicki Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego al. Łukasza Cieplińskiego 4, 35-010 Rzeszów tel. 17 850 17 00 ■ e-mail: [email protected] Departament Rozwoju Regionalnego tel. 17 747 64 67 ■ e-mail: [email protected] Fotografie na okładce Tadeusz Poźniak ISBN 978-83-7667-156-7 Projekt graficzny, przygotowanie do druku, druk, oprawa MITEL ul. Baczyńskiego 9, 35-210 Rzeszów tel./faks 17 250 26 52 ■ e-mail: [email protected] www.mitel.com.pl Spis treści Wprowadzenie ..................................................... 5 Rozdział I Kapitał ludzki i społeczny . 12 Rozdział II Gospodarka ........................................................ 27 Rozdział III Sytuacja finansowa samorządu lokalnego ............................... 42 Rozdział IV Infrastruktura techniczna i dostępność przestrzenna ..................... 52 Rozdział V Ochrona środowiska i jej infrastruktura ................................ 56 Rozdział VI Bieszczady w strukturze obszarów wzrostu
  • Regulamin Parku

    Regulamin Parku

    DYREKTOR Ustrzyki Górne, 02.01.2020 r. BIESZCZADZKIEGO PARKU NARODOWEGO Z SIEDZIBĄ W USTRZYKACH GÓRNYCH 19 38-713 LUTOWISKA Zarządzenie nr 1/2020 Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego z siedzibą w Ustrzykach Górnych, z dnia 2 stycznia 2020 roku, w sprawie udostępniania Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach naukowych, edukacyjnych i turystycznych. Na podstawie art. 8e ust. 1, w związku z artykułem 12 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2019 r., poz. 1614 ze zm.), zarządza się co następuje: § 1 Ustala się miejsca i trasy udostępniane w celach naukowych, edukacyjnych i turystycznych na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz sposoby ich udostępniania i maksymalną liczbę osób mogących wchodzić na poszczególne trasy, w kompleksy górskie bądź przebywać w danym miejscu – załącznik nr 1 do niniejszego zarządzenia. § 2 Zasady udostępniania Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach edukacyjnych i turystycznych zawiera załącznik nr 2 do niniejszego zarządzenia. § 3 Z dniem 2 stycznia 2020 r. traci moc Zarządzenie Nr 1/2019 Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego z dnia 2 stycznia 2019 roku w sprawie udostępniania Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach naukowych, edukacyjnych i turystycznych. § 4 Wpływy z działalności turystycznej przeznaczone są na tworzenie i utrzymanie infrastruktury turystycznej i edukacyjnej parku narodowego oraz na ochronę przyrody. § 5 Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 2 stycznia 2020 r. Dyrektor BdPN dr Ryszard Prędki Załącznik nr 1 Do zarządzenia nr 1/2020 Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego z siedzibą w Ustrzykach Górnych, z dnia 2 stycznia 2020 roku, w sprawie udostępniania obszaru Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach naukowych, edukacyjnych i turystycznych Udostępnianie obszaru Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach naukowych Maksymalna liczba osób mogących Lp.
  • Bojkowszczyzna Zachodnia – Wczoraj, Dziś I Jutro Tom 2

    Bojkowszczyzna Zachodnia – Wczoraj, Dziś I Jutro Tom 2

    INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK BOJKOWSZCZYZNA ZACHODNIA – WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO TOM 2 Redaktor Jacek Wolski 46. OCHRONA ZASOBÓW KULTUROWYCH – DZIAŁANIA PRAKTYCZNE PIOTR SZECHYŃSKI Serwis WWW „Twoje Bieszczady” Ochrona zasobów kulturowych w wymiarze praktycznym może być prowadzona na kilka sposobów. Zaliczają się do nich wszelkie działania materialne, mające na celu ochronę, konserwację, rekonstrukcję czy też remonty istniejących obiek- tów stanowiących świadectwo dawnej kultury bojkowskiej (mała architektura przydrożna, sepulkralna, sakralna itp.)556, jak również inicjatywy w sferze nie- materialnej – krzewienie kultury poprzez prelekcje, odczyty, regionalne festyny, koncerty czy wystawy. Działalność prowadzona w tym kierunku, na ogół przez miłośników regionu oraz dawnych mieszkańców, jest niezmierne ważna. Bojkowszczyzna Zachod- nia bowiem, to teren dotknięty wyjątkowo okrutnie przez II wojnę światową oraz wydarzenia związane z przesiedleniami i działalnością Ukraińskiej Powstańczej Armii, a w ich wyniku całym łańcuchem niszczycielskich działań i zdarzeń, któ- rych dokonywało zarówno Wojsko Polskie i Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrzne- go, jak i administracja państwowa (referaty ds. wyznań), Państwowe Gospodar- stwa Rolne, a także część nowych osadników. Zniszczono bezpowrotnie wiele wsi, obiektów sakralnych i innych dóbr. Praktyczny wymiar ochrony zasobów kulturowych, to przede wszystkim sta- rania o zachowanie, uratowanie tego, co po dawnych mieszkańcach pozostało.
  • Strategia Rozwoju Gminy Ustrzyki Dolne2015-2025

    Strategia Rozwoju Gminy Ustrzyki Dolne2015-2025

    STRATEGIA ROZWOJU POWIATU BIESZCZADZKIEGO 2016-2020 0 Streszczenie Strategia Rozwoju Powiatu Bieszczadzkiego na lata 2016-2020 jest podstawowym i najważniejszym dokumentem, określającym obszary, cele i kierunki interwencji polityki rozwoju, wyznaczającym ramy długookresowej działalności samorządu lokalnego, zgodnie z jego kompetencjami oraz współpracujących z nią jednostek na rzecz rozwoju całego powiatu. Niniejszy dokument jest także odpowiedzią na ustawowy wymóg prowadzenia polityki rozwoju w oparciu o Strategię. Obowiązująca dotąd Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Powiatu Bieszczadzkiego została opracowana w 2004 r. i w związku z upły- wem czasu wymagała gruntownej aktualizacji. Prace nad Strategią Rozwoju Powiatu Biesz- czadzkiego rozpoczęły się w grudniu 2015 r. zgodnie z umową podpisaną 1 grudnia 2015 r. pomiędzy Starostwem Powiatowym w Ustrzykach Dolnych a Bieszczadzką Agencją Rozwoju Regionalnego Sp. z o.o. w Ustrzykach Dolnych. Przedmiotowy dokument stanowi nie tylko element polityki rozwoju lokalnego jest także sumą świadomych opinii i rekomendacji przedstawicieli różnych społeczności tworzących wspólnotę samorządową. 1. Zakres merytoryczny, przestrzenny i czasowy. Okres obowiązywania Strategii Rozwoju Powiatu Bieszczadzkiego wyznaczono na lata 2016 – 2020. Przyjęty horyzont czasowy powinien umożliwić osiągnięcie zakładanych w Strategii celów. Wiąże się także z potrzebą dostosowania jej zapisów do terminów plano- wania na poziomie regionalnym, krajowym i unijnym, a jednocześnie do potrzeb maksy- malnego wykorzystania