Hadıth and Sıra Studies ISSN: 2149-9071 | E-ISSN: 2149-908X
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Hadis ve Siyer Araştırmaları Hadıth and Sıra Studies ISSN: 2149-9071 | e-ISSN: 2149-908X MAKALELER | ARTICLES Muahhar Siyer Kaynaklarında Mevzû Hadis Kullanımı: Şemseddin eş-Şâmî Örneği ve Makrîzî ile Mukayesesi Fatımatüz Zehra Kamacı Hadis ve Siyer Araştırmaları | Hadıth and Sıra Studies Hadis Literatüründe Hâşiyeler: Nuhbetü’l-fiker ve Nüzhetü’n-nazar Üzerine Yapılan Hâşiye Çalışmaları Bibliyografyası Sezai Engin Moroccan Islamist Nadia Yassine Imagines the Life of the Prophet Ruth Roded Müslim’in Sahîh’inin Yazılı Kaynakları Üzerine Bazı Tespitler Dilek Tekin 2000 Sonrası Siyer Konulu Romanlarda Kadın Sahâbe Profilleri Gönül Yonar DEĞERLENDİRME YAZILARI | REVIEW ESSAYS Hadîsin İlk Yazılı Kaynakları veya Takyîdü’l-İlm Meselesi Kasım Şulul The Kitāb Ŗūļa Bizānī Mustafa Dehqan KİTAP DEĞERLENDİRMELERİ | BOOK REVIEWS Oryantalist Hadis Anlayışı ve Eleştirisi - Ahmet Yücel Ali Kuzudişli Siyer Tasarımı: Geçmişten Geleceğe Siyer’in Serüveni - Şaban Öz Güllü Yıldız Memlüklerin Son Asrında Hadis -Kahire 1392-1517 - Halit Özkan Ferhat Gökçe ARAŞTIRMA NOTLARI VE YAZIŞMALAR RESEARCH NOTES AND CORRESPONDENCE “Allah’ın Düşmanının Kızı!” Bir Metin Tenkidi Örneği Yavuz Köktaş Cilt/Volume: I | Sayı/Number:1 | Yıl/Year 2015 www.sonpeygamber.info 1 Hadis ve Siyer Araştırmaları | Hadīth and Sīra Studies ISSN: 2149-9071 e-ISSN: 2149-908X Meridyen Derneği Adına Kurumsal Sahibi | Publisher Havva Mehveş Kanbur Genel Yayın Yönetmeni | Editor in Chief Fatma Kızıl Genel Yayın Danışmanı | Advisor to the Editor in Chief Fatma Ekinci Sorumlu Yazı İşleri Müdürü | Managing Editor Av. Emine Doğan Editöryal Sekreterya | Editorial Secretary Hatice Sarı Logo Tasarım: Salih Pulcu | Mizanpaj: Yunus Emre Kaya Baskı ve Cilt: Seçil Ofset 100. Yıl Mahallesi Matbaacılar Sitesi 4. Cadde No:77 Bağcılar - İstanbul Tel: 0212 629 06 15 | Matbaa Sertifika No: 12068 İletişim / Contact Mimar Sinan Mah. Dr. Fahri Atabey Cad. No:5 34672 Üsküdar - İstanbul - Türkiye Tel: +90 216 310 30 39 | Fax: +90 216 310 10 92 e-mail: [email protected] - [email protected] www.hadisvesiyer.info - www.hadithandsira.info www.sonpeygamber.info - www.lastprophet.info © Meridyen Derneği / Meridyen Association Kasım/November, 2015 Hadis ve Siyer Araştırmaları hakemli bir dergidir. Altı ayda bir yayımlanır. Dergideki yazıların içeriğinden yazarları sorumludur. 2 Danışma Kurulu | Advisory Board Ali Akyüz / Marmara Üniversitesi Tayfun Amman / Sakarya Üniversitesi M. Fatih Andı / Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Adem Apak / Uludağ Üniversitesi Nicolet Boekhoff-van der Voort / Radboud University Jonathan Brown / Georgetown University Mete Çamdereli / İstanbul Ticaret Üniversitesi Adnan Demircan / İstanbul Üniversitesi Mustafa Ertürk / İstanbul Üniversitesi Tahsin Görgün / İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi İbrahim Hatiboğlu / Yükseköğretim Kurulu Pavel Pavlovitch / Sofia University Yavuz Ünal / Ondokuz Mayıs Üniversitesi 3 İÇİNDEKİLER Önsöz.............................................................................................................................................5 Editörden.......................................................................................................................................7 Makaleler | Articles Muahhar Siyer Kaynaklarında Mevzû Hadis Kullanımı: Şemseddin eş-Şâmî Örneği ve Makrîzî ile Mukayesesi Fatımatüz Zehra Kamacı ................................................................................................12 Hadis Literatüründe Hâşiyeler: Nuhbetü’l-fiker ve Nüzhetü’n-nazar Üzerine Yapılan Hâşiye Çalışmaları Bibliyografyası Sezai Engin .......................................................................................................................76 Moroccan Islamist Nadia Yassine Imagines the Life of the Prophet Ruth Roded ....................................................................................................................100 Müslim’in Sahîh’inin Yazılı Kaynakları Üzerine Bazı Tespitler Dilek Tekin .....................................................................................................................124 2000 Sonrası Siyer Konulu Romanlarda Kadın Sahâbe Profilleri Gönül Yonar ...................................................................................................................164 Değerlendirme Yazıları | Review Essays Hadîsin İlk Yazılı Kaynakları veya Takyîdü’l-İlm Meselesi Kasım Şulul ....................................................................................................................185 The Kitāb Ŗūļa Bizānī Mustafa Dehqan ...........................................................................................................203 Kitap Değerlendirmeleri | Book Reviews Oryantalist Hadis Anlayışı ve Eleştirisi - Ahmet Yücel Ali Kuzudişli ...................................................................................................................215 Siyer Tasarımı: Geçmişten Geleceğe Siyer’in Serüveni - Şaban Öz Güllü Yıldız .....................................................................................................................219 Memlüklerin Son Asrında Hadis -Kahire 1392-1517 - Halit Özkan Ferhat Gökçe .................................................................................................................225 Araştırma Notları ve Yazışmalar | Research Notes Correspondence “Allah’ın Düşmanının Kızı!” Bir Metin Tenkidi Örneği Yavuz Köktaş ................................................................................................................235 4 Hadis ve Siyer Araştırmaları / Hadīth and Sīra Studies Cilt/Volume: I | Sayı/Number: 1 ÖNSÖZ İlim dünyamızın kıymetli mensupları, Günümüz dünyasında gerek oryantalist müktesebatın geldiği nokta gerek kitle iletişim platformlarında bu alanlara dair gündemin sürüklendiği atmosfer ve yara- tılan çarpık algılar İslam Peygamberi’nin evrensel mirası hakkında yapılacak ilmî çalışmaların önemini kat kat arttırmış durumdadır. Asırlar boyunca binlerce âlim ve ârifin olağanüstü çabalarıyla inceden inceye inşa edilen klasik İslamî ilim geleneği- nin ufkunu tevarüs ederek içinde bulunduğumuz çağın dilini yakalamaktan öte onu yeniden inşa etmek Müslüman dünyanın her bir ferdinin vazifesidir. Meridyen Derneği’nin bu vizyonla 2007 yılında hayata geçirdiği Sonpeygamber. info Projesi, kısa zamanda dijital platformların sınırlarını aşarak akademik projele- ri himaye eden bir hüviyet kazandı. Önümüzdeki yıllarda sekizincisi düzenlenecek olan Hadis ve Siret Ödülleri, beş yıl boyunca farklı temalar altında disiplinlerarası bir perspektifle organize edilen Siyer Atölyesi ve onun nihayete erdirildiği Türki- ye’de Tüm Yönleriyle Siyer Çalışmaları Sempozyumu gibi faaliyetlerle bugüne kadar alana katkı sağlamaya, çalışmaların nitelik düzeyini yükseltmeye ve başarılı olanları ödüllendirmeye gayret gösterdik. Söz konusu yörüngedeki projelerimize bir yenisi- ni eklemek ve başka çalışmalara da zemin hazırlamak amaçlarıyla elinizde ilk sayısı bulunan Hadis ve Siyer Araştırmaları dergisini ilim ve fikir dünyamızın hizmetine sunmaktan duyduğumuz mutluluğu sizlerle paylaşmak istiyoruz. Uluslararası bir mecra olmayı hedefleyen dergimize siz kıymetli akademisyenlerimizin katkılarını beklemekteyiz. Bu vesileyle yürütmekte olduğumuz projeleri her zaman maddi-manevi des- tekleriyle ayakta tutan Meridyen Derneği üyeleri ile gönüllülerine, rehberlikleriyle katkı sağlayacak olan Hadis ve Siyer Araştırmaları Danışma Kurulu üyelerine, der- ginin yayın yönetmenliğini üstlenen Dr. Fatma Kızıl’a ve tüm çalışanlarımıza içten teşekkürlerimizi arz etmeyi borç bilirim. Saliha Büyükdeniz Meridyen Derneği Yönetim Kurulu Başkanı 5 6 Hadis ve Siyer Araştırmaları / Hadīth and Sīra Studies Cilt/Volume: I | Sayı/Number: 1 EDİTÖRDEN İlk Sayımızı Yayımlarken Çağdaş dönem, hayatın her yönü gibi İslâmî ilimlerle meşgul olma şekillerini de etkiledi hatta önemli ölçüde değiştirdi. Telif türleri, dil ve üslûb, terminoloji, bir çalışmanın ilmî kabul edilmesine yönelik yerleşik kriterler düşünüldüğünde Türki- ye İlâhiyatlarının İslâmî ilimlerin tedrisi açısından ‘yeni’ bir mahiyet taşıdığı söyle- nebilir. Aldığı bütün tenkitler ve 1924’ten itibaren fâsılalarla devam eden faaliyet hayatına rağmen İlâhiyat fakülteleri, yeni telif tarzları, matbuatı ve temel metinleri ile Türkiye’de dinî eğitim-öğretim faaliyetlerinin tartışmasız en önemli aktörleridir ve modern dünyada İslâmî ilimlerle meşgul olma ve onları bugün için de geçerli ve belirleyici hâle getirme vazifesi öncelikle onların uhdesindedir. İslâmî ilimlerin mo- dern dünyada tekrar yönlendirici hâle getirilmesi için gerekli adımlardan birisi de şüphesiz disiplinlerarası bir yaklaşım geliştirmek ve sosyal bilimlerin birikimini göz önünde bulundurmaktır. İşte Hadis ve Siyer Araştırmaları, hem siyer ve hadis saha- ları arasında en azından temel aldıkları rivâyetlerin müşterekliği nedeniyle kaçınıl- maz biçimde mevcut olan irtibatı vurgulamayı hem de bu sahalarla diğer ilim dalları arasında köprüler kurmayı hedefleyerek yayın hayatına başlıyor. İslâmî ilimler artık sadece Müslümanların değil, diğer din mensuplarının da il- gilendiği ve telif verdiği bir saha hâline geldiği için ‘uluslararası’ yayın yapmanın her zamankinden daha fazla önem arz ettiği bir dönem yaşıyoruz. Bu nedenle dergimiz en kısa sürede uluslararası bir dergi hâline gelmek için gerekli adımları atarken, Batı ve Arap dünyasındaki ilim adamlarının çalışmalarına yer vermek kadar Türki- ye akademisyenlerinin çeşitli disiplinlerdeki birikiminden istifade edip, bu birikimi dünyaya taşımayı da hedefliyor. Eğer “İslâmî ilimlerle meşgul olacak bir