Yiddish Elementary, Intermediate, and Advanced

PREMIUMPREMIUM TORAHTORAH COLLEGECOLLEGE PROGRAMSPROGRAMSTaTa l l

February 2019 Yiddish —Study Guide—

Each of these examinations evaluates the degree of your mastery and command of Yiddish as a foreign language. The examinations are composed of different sections to assess various skills in your use of the language: translation to and from English, listen- ing, and composing your own wording. In this Study Guide you will find both sample examinations and preparatory material:

1. Elementary Yiddish Vocabulary list (page 5). Translation guidelines (page 7). Sample examination (page 11). 2. Intermediate Yiddish Vocabulary list (page 15). Translation guidelines (page 17). Sample examination (page 19). 3. Advanced Yiddish Vocabulary list (page 25). Examination preparation guidelines (page 27). Sample advanced Yiddish I examination (page 31). Sample advanced Yiddish II examination (page 38).

You would have one and a half hours to complete each examination.

This Study Guide is the property of TAL and MUST be returned after you take the exam. Failure to do so is an aveirah of gezel.

Before taking a formal Yiddish examination, you are recommended to complete the relevant sample paper in this booklet, and have it checked by a fluent Yiddish speaker. The model answers provided at the end of each sample examination should give you an idea of the standard required for that examination.

NOTE: a. Since you are required to answer in black ink, be sure to bring a black pen to your exam. b. Accustom yourself to outlining your answers on scrap paper and writing essays clearly. Illegible exams will not be graded. c. The lowest passing score on this exam is 70. You will not get credit for a score below 70, though in the case of a failed or illegible paper, you may be able to retake the exam after waiting six months. Grades for transcripts are calculated as follows: A = 90–100% B = 80–89% C = 70–79%

Elementary and Intermediate Yiddish

The elementary and intermediate Yiddish examinations consist of the following four sections, each worth 25% of the total grade:

1. Yiddish to English Translation You are presented with a Yiddish passage to translate into English. In the formal elementary examination the passage contains approximately sixteen sentences, and in the intermediate examination it contains approximately twelve sentences. 2. English to Yiddish Translation You are presented with an English passage to translate into Yiddish. In the formal examination, the passage contains approximately twelve sentences. 3. Aural Comprehension There is a short story in Yiddish, followed by a comprehension question for you to answer with a complete sentence. In the formal examination, you would hear a story on tape, followed by five questions. 4a. Yiddish Responses (Elementary Level) You are asked four Yiddish questions which you are to answer in complete Yiddish sentences. This section contains ten questions in the formal examination. 4b. Yiddish Compositions (Intermediate Level) You are to write a short paragraph (5–6 lines in Yiddish) on one of a choice of topics.

Elementary Yiddish —Vocabulary List—

The following vocabulary list is a guide to indicate the maximum difficulty of words that you may come across in the elementary Yiddish examination. Be sure to know the meaning and spelling of each word. Included in this list are key words for the actual examination. All nouns are listed in the singular form. They may appear in the plural form in the examination. All adjectives are listed in the base form. Make sure you know the conjugation of each adjective (masculine/ feminine/ singular/ plural). All verbs are in the infinitive form. In the actual exam they will most probably appear in the present form, masculine or feminine, singular or plural. אוועקגעבן אויבן אויסזען אונטן איינקויפן אינגל אינדרויסן אכטונג אנפאנגען ארעם באזוכן באצאלן ביינאכט בלום בענקל בענקן ברילן גאס גאסט גוט-הארציג גלאז גליקלעך געבויגן געבן געזונט געלט געשמאק גרייטן דערפאר דערציילן דערשראקן הימל העלפן וואוינען וואך וואנט ווארטן ווארעם ווינטער זאק זוכן זון זופ זייגער זעהן טונקל טעלער טראכטן טרויעריג טרינקען טרעטן טרעפן לויפן ליידיג לעכט לעפל מאנטל מאראנץ מיד מיסט מעל מעסער מער נאכטמאל עמיצער ענטפערן עפענען ַפאלן

פארגעסן ָפארן פארשטיין פארשעמען פלאש פלוצלונג פרוכט פריינד פרעגן צובראכן צוזאמען צופרידן צופרידן צוריסן צוריק ציינער קאכן קאלט קארטאפל קויפן קוקן קורץ קיינער קליידונג קלייט קראנק רויט רייניגן שאפע שארף שווער שולע שטיל שטרעקן שיילן שיינער שיסל שלאפן שמוציג שמייכל שנעל שפאציר שפילן שפעט

Elementary Yiddish —Translation Guidelines—

In the elementary Yiddish examination, you are expected to comprehend a short, simple story in the present tense, and some simple questions, presented both aurally and written. You are also required to translate a simple Yiddish passage, demonstrating your ability to express yourself in simple Yiddish. The sample examination on page 10 can help you assess whether you are prepared for the formal examination.

Language requirements When grading your examination, the grader checks the following points, so it is recommended that you have a basic mastery of these language requirements before taking the examination. •• Spelling. Before taking an elementary Yiddish examination, be sure to master the following spelling rules which are often transgressed. as ’א’, ‘ע’, ‘יי’, ‘וי’, ‘ו‘ Make sure to abide by the rules of Yiddish spelling, using •• vowels. Pay attention to the accurate usage of Yiddish vowels. A common mistake in- .indiscriminately ’א‘ and ’ע‘ volves using

מאן טאטע :Incorrect מיין טאטע :Correct for example, present tense plural verbs in the — ’ן‘ Many words in Yiddish end in •• first and third person, and plural nouns. איך שיק :Singular verb מיר/זיי שיקן :Plural verbs איין אויג :Singular noun צוויי אויגן :Plural noun

after a ‘ל’ that is a) ‘ל’ syllabic ,‘מ’ ,‘נ’ ,‘נג’ ,‘נק’ NOTE: If the base word ends in .‘ן’ instead of ‘ען’ the ending is (,זע, גיי) or a stressed vowel (שמייכל-consonant

צייטונג, נעם, טרינק, שמייכל איך שטיי אויף, :Singular מיר שטייען אויף, די צייטונגען, מיר נעמען, מיר טרינקען, מיר שמייכלען :Plural

Vocabulary Take care only to use Yiddish words. Do not use English words spelled in Yiddish as a substitute! Refer to the vocabulary list and sample examination to get a feel of the level expected.

Your Yiddish vocabulary should include:

•• Basic nouns such as colors, numbers, simple furniture, simple foods, articles of clothing, body parts, days of the week, etc. •• Basic verbs (e.g., walking, eating) in the present tense and the infinitive form. (צו, מיט, ווען,פון וואו, און ,.Basic connectors and prepositions. (e.g •• .(וואס, וואו, וויפל, ווען ,.Question words (e.g •• .(רויט, טרויעריג, קאלט, פריילאך ,.Basic adjectives (e.g ••

Grammar •• Tenses and conjugations. You are required to express yourself in simple present- tense Yiddish, abiding by the rules of sentence structure, gender, and number. .as in the English a / an — א/ אן Indefinite article. Note the use of •• •• Definite article. Note that the English definite article, “the,” has in Yiddish a The plural .”די“ ,and a singular feminine form ,”דער“ ,singular masculine form Where it is obvious that the noun is masculine or .”די“ form in both genders is feminine, you are required to use the correct definite article.

EXAMPLE: The father

די טאטע :Incorrect .דער טאטע :Correct

Make sure to use the .(אונזער, מיין, דיין Possessive adjectives (e.g, our, my, your •• correct form.

EXAMPLE: The teacher took out a book from her bag.

.די לערערין נעמט ארויס א בוך פון זייער טאש :Incorrect

.די לערערין נעמט ארויס א בוך פון איר טאש :Correct .is added to the base form ’ע‘ Remember, that when preceding plural nouns, an

מיין בוך — My book EXAMPLE: מיינע ביכער — My books •• Adjectives. Use the correct form according to the gender (in obviously mascu- ’ער‘ line and feminine nouns) and number. Before a singular masculine noun an is added to the base form, and both before a singular feminine noun and before .is added ’ע‘ plural nouns in all genders, an

דער גוטער מאן — The good man EXAMPLES: די גוטע פרוי — The good woman די גוטע מענער — The good men

Translating from Yiddish to English Translating from Yiddish to English primarily requires good reading comprehension. Before you attempt to translate, you should read the entire passage, building a mental image as you go. Even if there are some words whose meaning you do not know, you may be able to understand them in context. After comprehending the passage, translate sentence by sentence rather than word by word. A sentence expresses a complete thought, and is not a word list chained together. (Such a word list sometimes results from a purely literal translation.) Make sure, however, to translate all verbs in the same tense as they appear in the original, and not to omit any key words. The translated sentences should be as literal as possible without sacrificing coherency.

Translating from English to Yiddish Translating from English to Yiddish requires the ability to write a passage in a foreign language within a given context. In addition to demonstrating your command of the vocabulary, you must express yourself in full sentences according to the rules of Yiddish grammar. Do not omit any sentences. If you do not know the Yiddish translation of a word, try to substitute a similar word while continuing to build the sentence in a coherent manner. The following sample examination can help you assess whether you are prepared for the formal examination.

Elementary Yiddish —Sample Examination—

Where a literal translation would interfere with fluency, you may offer a slightly loose translation. Make sure, however, to translate all verbs in the same tense as they appear in the original, and do not omit any key words. The translated sentences should be as literal as possible without sacrificing coherency.

I. Yiddish to English Translation (25%)

Directions: Translate the following short story into English.

רעגן אין א קאלטן ווינטער טאג, קוקט רחל ארויס דורך דעם פענסטער. זי זעט אז עס פאנגט אן צו רעגענען. רחל טראכט צו זיך, “איך ווייס אז דער רעגן איז זייער וויכטיג, אבער מיר שטערט עס. איך קען נישט ארויס גיין און זיך שפילן מיט מיינע פריינד אויפן גאס. וואס קען איך טאן אין שטוב?” פרעגט רחל איר מאמע. “קום רחל,” ענטפערט די מאמע, “לאמיר באקן צוזאמען געשמאקע קוכן פאר שבת.” רחל זאגט, “יעצט זענען אלע בוימער פריילעך מיט דעם רעגן, און איך בין אויכט.”

II. English to Yiddish Translation (25%)

Directions: Translate the following short story into Yiddish.

The Kindhearted Storekeeper Every morning, at eight o’clock Chani goes to the store. This morning Chani leaves the house late. She forgets to take along money. She comes to the store and says to the storekeeper, “I need to buy bread and milk but I do not have money.” The man says, “You can take the bread and milk. Bring the money tomorrow.” “Thank you,” Chani says. “It is a big help for me.”

III. Oral Comprehension (25%) Directions: Read the following short story in Yiddish. In the formal examination, you would hear the story and questions on tape.

כאפן א מצוה הינדי און מינדי זענען שוועסטערס. איין זומער נאכמיטאג, גייען זיי ארויס אין גארטן זיך צו שפילן מיט זייערע פריינד. פלוצלינג, זען זיי אן אלטע פרוי וואס טראגט אסאך פעקלעך. הינדי פרעגט מינדי, “צו קענסטו די פרוי?” ענטפערט מינדי, “ניין, איך קען נישט די פרוי.” די פרוי קומט נאנט צו די מיידלעך מיר אירע פעקלעך. הינדי און מינדי זען אז עס איז שווער פאר דער פרוי טראגן די פעקלעך. “לאמיר אריינכאפן א מצוה!” זאגן זיי צוזאמן. זיי גייען פרעגן זייער מאמע אויב זיי קענען העלפן די פרוי. זיי לויפן העלפן די פרוי מיט אירע פעקלעך. “א גרויסן דאנק,” האט געזאגט די פרוי. “עס איז א גרויסע הילף.”

Now answer the following questions with complete Yiddish sentences.

1. וועמען זען הינדי און מינדי פלוצלונג אין גארטן? 2. פארוואס איז שווער פאר דער אלטער פרוי? 3. וואס פרעגן די מיידלעך זייער מאמע? 4. וועלכע מצוה טוען די מיידלעך?

IV. Yiddish Responses (25%) Directions: Answer the following questions. Provide one complete Yiddish sentence for each question. (Your answers may be hypothetical.)

1. וויפיל גלעזער וואסער טרינקסטו א טאג? 2. מיט וועלכע לערערין לערנען זיי אידיש? 3. אין וועלכע לאנד וואוינט ער? 4. וועלכע קאליר זענען אירע אויגן?

Elementary Yiddish —Answer Key—

I. Yiddish to English Translation Rain On a cold winter day, Rachel looks out through the window. She sees that it is beginning to rain. Rachel thinks to herself, “I know that rain is very important, but it bothers me. I cannot go out and play with my friends on the street.” “What can I do at home?” Rachel asks her mother.

“Come, Rachel,” her mother answers, “Lets bake tasty cakes for Shabbos together.” Rachel says, “Now all the trees are happy with the rain, and I am too.”

II. English to Yiddish Translation דער גוט-הארציגער געשעפטס-מאן יעדן אינדערפרי, אכט אזייגער, גייט חני צום געשעפט. היינט אינדערפרי גייט חני ארויס שפעט פון שטוב. זי פארגעסט מיטצונעמען געלט. זי קומט אן צום געשעפט און זאגט צום געשעפטס-מאן: “איך דארף קויפן ברויט און מילך, אבער איך האב נישט קיין געלט.” דער געשעפטס-מאן זאגט, “דו קענסט נעמען דאס ברויט און מילך. ברענג דאס געלט מארגן.” “א דאנק,” זאגט חני. “עס איז א גרויסע הילף פאר מיר.”

III. Oral Comprehension 1. הינדי און מינדי זען אן אלטע פרוי. 2. עס איז שווער פאר דער אלטער פרוי ווייל זי טראגט אסאך פעקלעך. 3. די מיידלעך פרעגן זייער מאמע אויב זיי קענען העלפן די אלטע פרוי. 4. זיי טוען חסד מיט דער אלטער פרוי און טראגן אירע פעקלעך.

IV. Yiddish Responses 1. איך טרינק אכט גלעזער וואסער א טאג. 2. זיי לערנען אידיש מיט לערערין פרידמן. 3. ער וואוינט אין ארץ ישראל. 4. אירע אויגן זענען ברוין.

Intermediate Yiddish —Vocabulary List—

The following vocabulary list is a guide to indicate the maximum difficulty of words that you may come across in the intermediate Yiddish examination. Be sure to know the meaning, spelling, and conjugation (when appropriate) of each word. Included in this list are key words for the actual examination. All nouns are in listed in the singular form. They may appear in the plural form on the examination. All adjectives are listed in the base form. Make sure you know the conjugation of each adjective (masculine/ feminine/ singular/ plural). All verbs are listed in the past tense. You are expected to know the infinitive form as well as the full conjugation of each verb in both past and present tenses.

אויסגעזען אויסגענוצט אויסגערופן אויסדרייט אויסלאנד אויפגעבויט אויפגעהערט אויפצומארגנס אונטרגענומען איבער איבערגעגעבנקייט איבערגעקוקט אייגענע אינגל אינטרעסאנט אלט אמאליגער אנגעהויבן אנגעיאגט אנדרעש אנפאנג אנשטאט אפגעווישט אפגעלאזט אפגערוהט אפגעשפארט ארויסגעגאנגען ארומגעקוקט באגריסט באדינער באמערקט בארג באשטימט באשלאסן ביטער בייטל בילד ביליג ברונעם גאסט גוטסקייט געבארגט געבליבן געגנד געהיט געהערשט געוואויגן געוואוינט געוואוסט געוויינט געזוכט געזונגען געזעהן געטראכט געכאפט געלאכט געלויבט געלוינט געליגן גענוג

גענוצט געענדיגט געפאדערט געפיל געפליט געפליסט געפלעגט געקוקט גערעכצעט געשוואומען געשטאנען געשטופט געשיצט געשלעפט געשעפט געשפארט געשפרונגען דינסט דיק דירעקטאר דעמאלסט דעריבער דערמאנט האלדז הארץ הויך הייליג הענטשקע הערליך וואונדערלעך וואסער-טרעגער ווייך וויכטיג ווינקל ַטייך טרער לופט ליד ליכט לעבן מארק מעבל נאכמיטאג נאריש נוצן סומע עאראפלאן עמער ערגסטע ערקלערט פאלאץ פאלק ַּפאסיג פאסירונג פארברענט פארגלייגט פארדונען פארלאזט פארלאנג פארמאכט פארקויפט פארשטאנען פארשידענע פוקס פידל פלוצלונג פליגל פלייש פעלד פעקל פערזענלעכקייט פראבירט פריינד צווילינג צוליב צום ביישפיל צונג צוקערל צושטאנד קארג קומענדיגע קיינמאל קיינער קלוג קענפל קערפער רוהיג ריזיג רייזע רייך רעדנער שאטן שאלקע שוואך שוואך שטאט טייער שטילערהייט שטיקל שניי-מענטש שפאצירט שרעקליך

Intermediate Yiddish —Translation Guidelines— When preparing for the intermediate Yiddish examination, first review the language requirements and translation guidelines outlined for the elementary level Yiddish examination (page 7). All of those as well as the following language requirements are relevant to the intermediate level.

Language requirements

Use the following guidelines to check your mastery of Yiddish grammar when preparing for an intermediate Yiddish examination.

Vocabulary •• Wide Range. The textual passages in the intermediate examination contain a fairly wide range of nouns, verbs, adverbs, and adjectives.

Grammar •• Tenses. You should be able to comprehend and translate short passages of text (presented aurally and in written form) in the present and past tenses —both from Yiddish to English and from English to Yiddish. When constructing your composition, however, you are only required to express yourself in flawless, present-tense Yiddish, keeping to the rules of sentence structure (including com- pound sentences), gender, and number. If you choose to use the past tense for the compositions, make sure that you have the ability to do so! Correct use of the future tense in your composition earns you extra credit. Incorrect conjugations of verbs can lower your grade, so double check your compositions before finishing the exam. •• Verbs. in Yiddish: The past tense of a verb is formed by adding the proper forms .before the past participle זענען/האבן ,of the auxiliary verbs

זי האט געטרונקען :EXAMPLE

A common mistake is to be sloppy with the auxiliary verb, such as:

זיי איז געפארן :Incorrect זיי זענען געפארן :Correct •• Adjectives. Note the difference between adjectives of a singular masculine Plural nouns in all .גרויסע — and of a singular feminine noun גרויסער — noun (.See examples in the elementary guidelines, page 9) .גרויסע genders are .should also match their adjectives and definite articles לשון הקודש Nouns in ••

דער הייליגער חומש :EXAMPLE די הייליגע תורה ‘ ןThe contraction •• that comes before a singular masculine direct ”דער“ — ”The definite article “the .”דעם“ object becomes (מיט, צו, פאר, נאך, פון, אויף, אונטער, איבער) In some circumstances, the preposition and the definite article “the” that comes before a singular, masculine, indirect contract. This contraction takes the form of the preposition with an ,(דעם) object .‘ם or ‘ן addition of a

EXAMPLE: I put the plate on the table.

איך האב געלייגט דעם טעלער אויף דעם טיש. :Full איך האב געלייגט דעם טעלער אויפ’ן טיש. :Contracted

Intermediate Yiddish —Sample Examination—

I. Yiddish to English Translation (25%)

Directions: Translate the following into English.

עס איז קיינמאל נישט צו שפעט ווען רבי עקיבא איז אלט געווען פערציג יאר, האט זיין פרוי רחל צו אים געזאגט, “עקיבא, גיי לערען די הייליגע תורה”. “איך בין שוין אלט,” האט עקיבא געענטפערט, “ווי אזוי קען איך יעצט אנהייבן צו לערנען?” עקיבא איז ארויס געגאנגען אינדרויסן און ער האט באמערקט עפעס אינטערעסאנט, נעבן א ברונעם איז געווען א גרויסער שטיין מיט א טיפן לאך אינמיטן. דאן האט ער געזען אז וואסער טראפט אויף דעם שטיין. ער האט פארשטאנען אז מיט די יארן האט די וואסער געמאכט א גרויסן לאך אין דעם שטיין. עקיבא האט צו זיך געטראכט, “דאס איז א צייכן פאר מיר. אויב ווייכע וואסערן קענען א לאך מאכן אין א הארטן שטיין, זיכער קענען די שטארקע ווערטער פון דער תורה אויך אריינגיין אין מיין ווייכן הארץ. איך מוז אנפאנגען צו לערנען יעצט.” רבי עקיבא איז געווארן א ריזיגער תלמיד חכם מיט פיר און צוואנציג טויזנט תלמידים.

II. English to Yiddish Translation (25%)

Directions: Translate the following into Yiddish.

Healthy Food It is very important to eat healthy food daily. For example: meat, fish, and fruits. This strengthens the body. It is also important to be careful not to eat foods which contain lots of sugar; they ruin the teeth and weaken the body.

Nowadays, we need to be more careful with what we eat, because many of the foods contain various chemicals that are not healthy for the body. Doctors say that healthy food prevents illnesses.

III. Aural Comprehension (25%)

Directions: Read the following short Yiddish story. In the formal examination, you would hear a story and questions on tape.

צוויי ארעמעלייט צוויי ארעמעלייט האבן באשלאסן צוזאמען: אנשטאט יעדער איינער זאל אליין קלייבן געלט, לאמיר גיין צוזאמען. אזוי איז עס מער אינטערעסאנט און מען שעמט זיך ווייניגער. נאך א גאנצן טאג פון אנקלאפן טירן און אויסשטרעקן די האנט פאר געלט האבן זיי זיך אוועק געזעצט צוזאמען און ארויס גענומען דאס געלט וואס זיי האבן געקליבן, און עס געציילט. דאן ווען זיי האבן זיך געדארפט צוטיילן דאס געלט, און יעדער איינער האט באקומען נאר האלב פון די סומע, האבן זיי חרטה געהאט אויפן גיין צוזאמען.

Now answer the following questions using complete Yiddish sentences.

1. פארוואס האבן די צוויי ארעמעלייט באשלאסן צו גיין צוזאמען קלייבן געלט? ).Give 2 reasons( 2. וואס האבן זיי געטאן נאך א גאנצן טאג פון קלייבן געלט? 3. פארוואס האבן זיי חרטה געהאט אויפן גיין צוזאמען?

IV. Yiddish Compositions (25%)

Directions: Choose one of the following topics and write a short paragraph (5–6 lines) in Yiddish. Your answer may be hypothetical. You may use scrap paper to jot down notes and draft your answer. Then write the topic you are choosing, followed by your final answer.

Composition Topics

1. My thoughts on my first day in school. מיינע געדאנקען אין ערשטן טאג פון שולע. 2. A special visit. א ספעציעלער באזוך. 3. My favorite outing. מיין באליבסטער שפאציר.

Intermediate Yiddish —Answer Key—

I. Yiddish to English Translation It is Never Too Late When Rabbi Akiva was forty years old, his wife Rachel said to him, “Akiva, go learn the holy Torah.” “I am already old,” answered Akiva, “How can I begin to learn now?” Akiva went outside and he noticed something interesting: Next to a well there was a large stone with a deep hole in the middle. Then he saw that water was dripping onto the stone. He understood that with the years the water had made a big hole in the stone. Akiva thought to himself, “This is a sign for me. If soft waters can make a hole in a hard stone, surely the strong words of the Torah can also penetrate my soft heart. I must begin to learn now.” Rabbi Akiva became a tremendous Torah sage with twenty four thousand students.

II. English to Yiddish Translation געזונטע עסן עס איז זייער וויכטיג צו עסן געזונטע עסן יעדן טאג. צום ביישפיל: פלייש, פיש, און פרוכט. דאס פארשטארקט דעם קערפער. עס איז אויך וויכטיג אכטונג צו געבן נישט צו עסן, עסנווארג וואס האבן אין זיך אסאך צוקער; זיי שאטן די ציינער און פארשוואכן דעם קערפער. היינטיגע צייטן דארף מען זיין מער פארזיכטיג מיט וואס מען עסט. ווייל פיל עסנווארג פארמאגן אין זיך פארשידענע כימישע מאטעריאלן, וואס זענען נישט געזונט פארן קערפער. דאקטורים זאגן אז געזונטע עסן פארמיידן קראנקהייטן.

III. Oral Comprehension 1. זיי האבן באשלאסן גיין צוזאמען קלייבן געלט ווייל עס איז מער אינטערעסאנט און מען שמעט זיך ווייניגער. 2. נאך א גאנצן טאג פון קלייבן געלט האבן זיי עס געציילט. 3. זיי האבן חרטה געהאט אויפן קלייבן צוזאמען ווייל יעדער איינער האט נאר באקומען האלב פון דאס געלט.

IV. Yiddish Compositions 2. א ספעציעלער באזוך פאר 20 יאהר צוריק איז געווען די ערשטע גרויסע שמחה אין מיין משפחה — די בר מצוה פון מיין עלטסטן ברודער. איך קען נישט פארגעסן די גרויסע פרייד וואס מיין הארץ האט דעמאלס געשפירט ווען די געסט וואס איך האב נישט געזען שוין א לאנגע צייט זענען אנגעקומען — מיין באליבטע זיידע און באבע פון ירושלים.

Advanced Yiddish I and II

The advanced Yiddish I paper consists of a choice of one out of two essays of at least 300 words in length.

The advanced Yiddish II paper comprises three sections, each worth a third of the total grade:

1. Yiddish to English Translation You are to translate a Yiddish passage into English. 2. English to Yiddish Translation You are to translate an English passage into Yiddish. 3. Oral Comprehension The sample paper presents you with a short Yiddish story to read, followed by three comprehension questions. In the formal examination, you would hear the story ONCE on tape, followed by five comprehension questions for you to answer in complete sentences.

NOTE: Whether you are planning to take an advanced Yiddish I or II examination, please refer to the section on language requirements and exam preparation guidelines (page 25) in order to appreciate the language level expected of you. The level of language that is expected is the same on both examination papers I and II.

Advanced Yiddish —Vocabulary List—

The following vocabulary list is a guide to indicate the maximum difficulty of words that you may come across in the advanced Yiddish examination. Be sure to know the meaning, spelling, and conjugation (when appropriate) of each word. Included in this list are key words for the actual examination. All nouns are in listed in the singular form. They may appear in the plural form on the examination. All adjectives are listed in the base form. Make sure you know the conjugation of each adjective (masculine/ feminine/ singular/ plural). All verbs are listed in the past tense. You are expected to know the infinitive form as well as the full conjugation of each verb in the past, present, and future tenses. אדורכברעכן אויסגעבראכן אויסגעגראבן אויסגעטראכט אויסוועלונג אויספרואוו אויסקלייבן אויפגערעגטערהייט אויפטאן אויפפירונג אומבאקוועמליכקייט אומגלויבליך אומפארשטענדליך איבעראל איבערגעשטרענגט אייגענע איידער איינגעבויגן איינגעוואוינט איינגעלאדנט איינגעשטעלט איינוואוינער איינפאל איינפאל איינפאל אינדערפרי אינצינדונג אנגעוויזן אנגענעמע אנגעפאנגען אפהענגיקן אפטיילונג אפטמאל אראבער אראפגעשניטן ארבעטארער ארויסגעדרייט ארויסגעשאסן ארעסטירט באהאלטן באהאנדלונג באוואוסט באזונדער באלוין באליבט באמערקונג באמערקט באפוילן באפעל באקאנט באקוועמליכקייט באקוועמלעכקייט בארויבט באשטעטיגט באשלוס בייגעשטאנען ביליג בלויז ברונעם געבונדן געגליטשט געדולד געדונגען געדינט געהאנדלט געוואונדערט געווארנט געוועזנדע

געווענלעך געטוישט געטראפן געלויבט געמאלדן געפערליך געצוואונגען געציטערט געראטעוועט געשאלטן געשאצט געשוויגן געשפרעך דארף דערווייל דערנענטערט דרוק האפענונג הארט הארצווייטיג הונגער היימארבעט הייצאויבן וואג וואקאציע ווארענונג וויניציג ווענדט ווערטפולע זארג זינד טאג טעגליכע טויב טויב טיף טעצעל לויט לויפטרייזע ליידער מאלצייט מאנשאפט מיליטער מעגליך מעגלעך נאכלעסעק סאלדאט סיטואציע ספעציאליסט עטליכע עמיצער ענדערונג ענליך עסנווארג ערוואקסן ערלויבט ערלויבן פאלגענדע פאליציי פאסאנדגיר פאראויס פאראכטן פארבאטן פארבעסערונג פארברייטערט פארדונען פארזארגט פארזיגלט פארטאגס פארלאזט פארלאשן פארמיידן פארעכטן פארערגערונג פארערגערונג פארערגערט פארשטאנד פארשטאפט פארשידענע פורציע פיזישע-איבונגען פיינט פייער-לעשער פייער-סטאנציע פלאן פעיק פעלער פערסאנעל פראדוקטן פרייז צונג צונגעשטעלט צופוס צושטאנד צושפרייטן צייכן צירונג קוואליטעט קויפער רוקן רעטונג שאדן שטאף שטייגער שטענינג שטרענג שיף שמערצן שניידער שריפטלעך

Advanced Yiddish —Examination Preparation Guidelines—

Whether you are planning to take an advanced Yiddish I or II examination, please read through this entire section, including the composition writing guidelines below in order to appreciate the language level expected of you. The level of language that is expected is the same on both examination papers I and II. We further recommend that you review the grammar guidelines in the elementary and intermediate sections, to ensure your mastery of basic rules in addition to the advanced level requirements.

Language Requirements

As an advanced level foreign language examination, the advanced Yiddish I and II examinations require you to be comfortable communicating in Yiddish at college level. In other words, your familiarity with the language should be on par with an adult whose mother tongue is Yiddish.

College level writing uses complex sentences rather than elementary level short sentences, for example:

Inappropriate: I see Spot. Spot is running. He is on the grass. He is not walking straight. His leg hurts.

Appropriate: While observing Spot trot across the lawn, I noticed that unlike yesterday, he was walking with an obvious limp, and apparently his front paw was bothering him.

Composition Writing Guidelines

The advanced Yiddish I examination consists of a choice of essay questions, of which you should select one. The purpose of this examination is to test your mastery of Yiddish, and ability to use your knowledge of the language to compose a coherent, intelligent, and well-structured essay.

Your composition is evaluated according to three grading categories: 1. Vocabulary 2. Organization 3. Grammar While grading your essay, the grader will check the following points, so it is recommended that you have a basic mastery of these language requirements before taking the examination. Some of the examples stated below are brought from the model essay on page 31.

Vocabulary

Your vocabulary should be moderately sophisticated, consisting of: געטרייע, איידעלע, ,.A wide range of verbs, nouns, adjectives, and adverbs (e.g •• Take care not to transliterate English words .(פארמאגט, ליבשאפט, געלאסן, פארשטאנד in Yiddish spelling. רינגט :Incorrect קלינגט :Correct .(שאצט, שטימע, פארגעניגן ,.Precise terms, as opposed to vague terminology (e.g •• חול and קודש Expressions; both simple and sophisticated (such as those found in •• literature).

ביטער-קאלט, א גוט מארגן :Simple טאג טעגלעך, לעבעדיגער מוסטער, וועג-ווייזער :Sophisticated

Organization

In order to receive full credit for organization, ensure that your essay includes: •• Topic sentences, including an opening statement (such as in 1 below) and a suit- able conclusion (such as in 4 below). 1. עס איז זייער וויכטיג אז יעדער מענטש זאל האבן איינעם וואס ער שאצט... 2. מיין מוסטער איז מיין חשוב’ע געטרייע... מאמע. 3. נאך א זייער וויכטיגער פונקט איז...

4. דאס אלעס איז פאר מיר א וועג-וויזער... .ווען מיינע ברידער קומען אהיים ,.Subordinate clauses (e.g •• אבער, וויבאלד, צום ביישפיל, נאך א ,.Transitional markers and conjunctions (e.g •• .(זייער וויכטיגער פונקט, טאמער, אזוי ווי, ווייל •• Content and structure of the composition are important, and you should take care to support the arguments you make.

Grammar

To show your command of Yiddish grammar, be sure to demonstrate correct use of the following elements: for example present tense plural — ’ן‘ Spelling. Many words in Yiddish end in •• verbs in the first and third person, and some plural nouns.

מיר/זיי שיקן :Plural verbs איין אויג :Singular noun צוויי אויגן :Plural noun

or a stressed (‘ל’ not every) ‘ל’ syllabic ,‘מ’ ,’נ’ ,’נג’ ,’נק’ NOTE: If the base word ends in .‘ן’ instead of ‘ען’ vowel, the ending is א צייטונג, איך נעם, איך טרינק, איך שמייכל איך שריי, :Singular מיר שרייען, די צייטונגען, מיר נעמען, מיר טרינקען, מיר שמייכלען :Plural Also pay attention to the accurate usage of Yiddish vowels. A common mistake .indiscriminately ‘א’ and ‘ע’ involves using

מאן מאלצייט :Incorrect מיין מאלצייט :Correct •• Tenses: Pay special attention to the different tenses of the verbs, and the construct -In order to receive full credit, you must prove your ability to con .(סמיכות) form jugate verbs in ALL three tenses, and to use the construct form. .(אלע... זענען געקומען, ער קומט ,.Past and present tenses (e.g – – Future tense. Remember that in Yiddish (as in English) it is the word preced- דו וועסט ,.ing the verb which changes conjugation to form the future tense (e.g .(נישט שרייען, איך וועל בויען, ער וועט מיר באגלייטן

•• Adjectives. Try to use sophisticated adjectives instead of relying exclusively on the basics. .גרויסע, קליינע :Simple ריזיגע, שמאלע :More precise געטרייע, נייגעריגע פראגעס, א שטימע וואס איז רוהיג :Sophisticated פירן, אויפצופירן, הערן, אויסצוהערן, ענטפערן, פארשטיין, ארבעטן, גיין, ,.Infinitive form (e.g •• .(קאכן .(תורה’דיגע ווארט, שבת טיש ,.Construct form (e.g ••

convert the words (מענטש פון שניי such as in) פון TIP: When you might use the word .(שניי מענטש ,.into the construct form (e.g אינמיטן, אונטער, אויף, צו, פון, ,.Prepositions. Use a wide range of prepositions (e.g •• (פאר, דורך, נעבן •• Adjectives and the definite article. Unlike English, that has one form of any given adjective and of the definite article (“the”), Yiddish has different forms de- pending on the gender and the position of the noun in the sentence. (In Yiddish, the adjective ending changes.) In the advanced examination, you are required to use the correct form of the definite article and adjective (with its correct ending) when relating to an obviously feminine or masculine noun

דער טאטע, די מאמע :EXAMPLE דער יינגל האט געפרעגט דעם זיידן וואו דער טאש ליגט.

Use the following table as a guideline. The definite article is in bold, and the corresponding adjective ending is underneath in italics.

Masculine Feminine Nuetral Plural די דאס די דער Subject -ע -ע -ע -ער די דאס די דעם Object -ע -ע -ע -ן, -ען, -עם די דעם דער דעם Indirect object -ע -ן, -ען, -עם -ער -ן, -ען, -עם

Advanced Yiddish I —Sample Examination—

Advanced Yiddish Composition Directions: Read the questions very carefully and make sure you understand what is be- ing asked. Choose between one of the two topics, and use scrap paper to draft an essay in Yiddish of at least 300 words in length. Your essay should be structured, with the ideas presented in proper essay format (including an introduction, body, and conclusion). Your treatment of language and sentence structure should be moderately sophisticated, and the essay should demonstrate a mastery of all basic grammatical structures. Write your chosen topic title followed by your final version. Be sure to re-read your essay and make any necessary editorial changes so that the final product is smooth and polished.

Essay Topics

1. Choose somebody whom you respect. a. Describe some of their positive character traits and accomplishments. b. What can you learn from them and apply to your own life?

2. You are invited to address a high school’s graduating class at their graduation. Compose your presentation on “Preparing to Face Future Responsibilities and Challenges.”

Advanced Yiddish I —Answer Key— Essay

1. Choose somebody whom you respect. a. Describe some of their positive character traits and accomplishments. b. What can you learn from them and apply to your own life?

Hereafter are two sample essays, one excellent and one poor.

Excellent Sample Essay

The following essay deserves full marks. For the student, however, a number of errors are acceptable, and any score of 90% and above is awarded an ‘A’ grade. This essay is unmarked for smooth reading, but it appears again on page 31 with examples of advanced level Yiddish identified. עס איז זייער וויכטיג אז יעדער מענטש זאל האבן איינעם וואס ער שאצט, און שטרעבט נאך צו גיין זיינע וועגן, ווייל מיר ווילן אלע זיין גוט און זענען געקומען צו דער וועלט צו ארבעטן אויף זיך, און זיך פארבעסערן. ווען מען האט איינעם וואס איז א לעבעדיגער מוסטער ווערט עס פיל גרינגער וויבאלד מען זעט אנטקעגן די אויגן ווי אזוי זיך צו פירן טאג טעגלעך. מיין מוסטער איז מיין חשוב’ע געטרייע און ווארעמע מאמע. אירע פיינע מידות און איידעלע נאטור זענען שטענדיג פאר מיר א ביישפיל וואס צו טאן אין יעדע צייט. איך וועל אויסרעכענען נאר אפאר פון אירע ספעציעלע מידות: מיין מאמע איז פול מיט געדולד פאר אונז אלע, שטענדיג באשיינט איר פנים א גרויסער שמייכל וואס באדייט רוהיגקייט. זי איז גרייט אויסצוהערן אלעס וואס מיר האבן צו זאגן, און ענטפערן אויף אלע אונזערע נייגעריגע פראגעס אויך ווען זי איז זייער פארנומען. זי רעדט צו אונז מיט א שטימע וואס איז רוהיג און געלאסן. קיינמאל שרייט זי נישט, און זי הויבט נישט אויף איר שטימע מער פון נארמאל. אפילו ווען איינער פון דער משפחה פירט זיך נישט אויף ווי עס דארף צו זיין, וועט מיין געטרייע מאמע מיט ווארעמע ווערטער, אים געבן צו פארשטיין וואס איז ריכטיג צו טאן. דא וויל איך באשרייבן איר נאנטקייט וואס זי פילט צו אונזער טאטן אין הימל. הייסע תפילות באגלייט מיט ווארעמע טרערן הערן זיך שטענדיג פון מיין מאמע’ס מויל. איר שטענדיגער געבעט איז צו האבן גוטע קינדער וואס דינען דעם בורא ,און אז דער אויבערשטער זאל איר שיקן דעם פארשטאנד ווי זיך צו פירן מיט יעדן קינד.

נאך א זייער וויכטיגער פונקט איז די ליבשאפט צו תורה וואס מיין מאמע פארמאגט. זי איז גרייט צו טאן אלעס — גרינג און שווער — פאר דער הייליגער תורה. יעדן טאג גייט מיין מאמע ארויס זייער פרי צו איר ארבעט. דאס פאדערט פון איר אסאך שווערע ארבעט — שעות, כדי איר מאן, מיין טאטע, זאל קענען זיצן און הארעווען אין לערנען מיט א רוהיגן קאפ אן קיין יאך פון פרנסה. דאס איז א זאך וואס מען זעט נישט היינט צופיל — אז די ווייב זאל זיין די איינציגסטע וואס ברענגט אריין פרנסה אין שטוב. איר ליבשאפט צו תורה באווייזט זיך אין אנדערע וועגן אויך. צום ביישפיל: ווען מיינע ברידער קומען אהיים פון ישיבה אויף שבת, נאכן זאגן שלום עליכם, בעט זיי גלייך מיין מאמע צו איבערזאגן א תורה’דיגע ווארט. איר גרעסטער פארגעניגן איז צו זיצן ביים שבת טיש און זיך צוהערן צו די געשמאקע זמירות און דערציילונגען אויף די פרשה וואס הערן זיך פון אירע טייערע קינדער. נאך די סעודה הערט זי זיך איין ווי מיין טאטע פארהערט די קינדער אויף וואס זיי האבן געלערנט א גאנצער וואך. איר דארפט זען אירע גלאנציקע אויגן וואס שיינען פון פרייד און דאנקבארקייט צום באשעפער אויף אזא זכות. עס איז מיר א זכות צו האבן אזא מאמע, וואס אלעס וואס זי טוט, איז מיר יעצט און וועט זיין ווייטער, א וועג ווייזער פאר ווען איך וועל אויפבויען מיין שטוב אי”ה. איך זאל וויסן ווי אזוי זיך צו פירן, און ווי אזוי צו מחנך זיין מיינע קינדער. איך דאוון אסאך צום א-ר פאר יעדער זאך, און אויף יעדער זאך, און נאך יעדער זאך. איך בין זיכער אז דעם גרעסטן דאנק צו מיין מאמע וועט זיין דאס נאך-גיין אין אירע פוס טריט!

Excellent Sample Essay with Markings

The above essay is brought a second time, with examples of advanced level Yiddish underlined, and labeled with superscript (small, raised) letters. For an explanation of these letters, please refer to the subsequent guide. Topic sentences are in bold type.

Sעס איז זייער וויכטיג אז יעדער מענטש זאל האבן איינעם וואס Ptער שאצט, און Vשטרעבט נאך צוIגיין זיינע וועגן, ווייל מיר ווילן Ptאלע זיין גוט און זענען געקומען צו דער וועלט צו Iארבעטן אויף זיך, און זיך פארבעסערן. ווען מען האט איינעם וואס איז א Vלעבעדיגער מוסטער ווערט עס פיל גרינגער וויבאלד מען זעט אנטקעגן די אויגן ווי אזוי זיך צו Iפירן Eטאג טעגלעך. Pמיין Vמוסטער איז מיין חשוב’ע Aגעטרייע און ווארעמע מאמע. Pאירע פיינע מידות און Vאיידעלע נאטור זענען שטענדיג פאר מיר א ביישפיל וואס צו טאן אין יעדע צייט. איך Fוועל אויסרעכענען נאר אפאר פון אירע ספעציעלע מידות: מיין מאמע איז פול מיט געדולד פאר אונז אלע, שטענדיג באשיינט איר פנים א גרויסער שמייכל וואס באדייט רוהיגקייט. זי איז גרייט Iאויסצוהערן אלעס וואס מיר האבן צו זאגן, און

Iענטפערן אויף אלע אונזערע Aנייגעריגע פראגעס אויך ווען זי איז זייער פארנומען. זי רעדט צו אונז מיט א Vשטימע וואס איז Aרוהיג און געלאסן. קיינמאל שרייט זי נישט, און זי הויבט נישט אויף איר שטימע מער Prפון נארמאל. אפילו ווען איינער Prפון דער משפחה פירט זיך נישט אויף ווי עס דארף צו זיין, וועט מיין געטרייע מאמע מיט ווארעמע ווערטער, אים געבן צו Iפארשטיין וואס איז ריכטיג צו טאן. דא וויל איך באשרייבן איר נאנטקייט וואס זי פילט צו אונזער טאטן אין הימל. הייסע תפילות באגלייט מיט ווארעמע טרערן הערן זיך שטענדיג פון מיין מאמע’ס מויל. איר שטענדיגער געבעט איז צו האבן גוטע קינדער וואס דינען דעם בורא ,און אז דער אויבערשטער זאל איר שיקן דעם פארשטאנד ווי זיך צו Iפירן מיט יעדן קינד. Tmנאך א זייער וויכטיגער פונקט איז די ליבשאפט צו תורה וואס מיין מאמע Vפארמאגט. זי איז גרייט צו טאן אלעס — גרינג און שווער — פאר דער הייליגער תורה. יעדן טאג גייט מיין מאמע ארויס זייער פרי צו איר ארבעט. דאס פאדערט פון איר אסאך שווערע ארבעט-שעות כדי איר מאן, מיין טאטע, זאל קענען זיצן און הארעווען אין לערנען מיט א רוהיגן קאפ אן קיין יאך פון פרנסה. דאס איז א זאך וואס מען זעט נישט היינט צופיל — Cjאז די ווייב זאל זיין די איינציגסטע וואס ברענגט אריין פרנסה אין שטוב. איר ליבשאפט צו תורה באווייזט זיך אין אנדערע וועגן אויך. Tmצום ביישפיל: Sווען מיינע ברידער קומען אהיים פון ישיבה, אויף שבת, נאכן זאגן שלום עליכם, בעט זיי גלייך מיין מאמע צו איבערזאגן א תורה’דיגע ווארט. איר גרעסטער פארגעניגן איז צו זיצן ביים Cשבת טיש און זיך צוהערן צו די געשמאקע זמירות און דערציילונגען Prאויף די פרשה וואס הערן זיך Prפון אירע טייערע קינדער. נאך די סעודה הערט זי זיך איין ווי מיין טאטע פארהערט די קינדער אויף וואס זיי האבן געלערנט א גאנצער וואך. איר דארפט זען אירע גלאנציקע אויגן וואס שיינען פון פרייד און דאנקבארקייט צום באשעפער אויף אזא זכות. עס איז מיר א זכות צו האבן אזא מאמע וואס אלעס וואס זי טוט, איז מיר יעצט און Fוועט זיין ווייטער, א Eוועג-ווייזער פאר ווען איך Fוועל אויפבויען מיין שטוב אי”ה. איך זאל וויסן ווי אזוי זיך צו פירן, און ווי אזוי צו מחנך זיין מיינע קינדער. איך דאוון אסאך צום א-ר פאר יעדער זאך, און אויף יעדער זאך, און נאך יעדער זאך. איך בין זיכער אז דעם גרעסטן דאנק צו מיין מאמע Fוועט זיין דאס נאך-Iגיין אין אירע פוס טריט. Superscript Letter = Aspect of Language Worthy of Credit A Adjectives Pt Past and present tenses C Construct form S Subordinate clauses E Expressions Tm Transitional markers F Future tense V Sophisticated vocabulary (a I Infinitive form wide range and precise terms) P Possessive form Cj Conjunctions Pr Prepositions

Poor Sample Essay

The following essay would be awarded a grade of 52% (non-passing). This essay is unmarked for smooth reading, but it appears again on page 33 with some of the mistakes identified.

איך האב זייאהר ליב און כבוד אויף מאן טאטע. מאן טאטע איז א גרויסעהר צדיק. ער טוט אסאך גוטע זאכען, יעדע טאג. איך קען לערנן אסעך פון די מעשים. מאן טאטע טוט די מצוה פון חברה קדישא. אלעמול שבת און יו”ט די טלפון רינגט. דער הספיטול רופט אן אז א מענטש איז געשתארבן מאן טאטע גייט אין מיטן נאכת און אינמיטן העסן. מאן טאטע איז ארויהף די אלע טרעפ פון הספיטול און ער איז נישט א קליינע מענטש. ער העלפט די פהאמיליע וואס וועט אריבער די טרגדיע. מאן טאטע זאגט א גוטע ווהרט פאר אלע. ווען א מענטש דארף הילף מאן טאטע איז ערשט קומען העלפען. מאן טאטע טוט אסאך חסד אפילו מיר האבען נישט אסאהך געלט. הלואי ה’ זאל אונז שיקט . מאן טאטע האט די מידה פון סבלנות ער געזיצט מיט מיר אויף אסאהך זאכען פאר א לאנגע צייט מיט א שמייכל. אסעך מענטשט רופט מיין טאטע א צדיק. מאן טאטע האט אוך די מידה פון אמת ער געזוכט א אמת אלעמול, אויב א זאך בעליינגט נישט צו אים ער וויל עס נישט, אמאל מאן טאטע האט גענעמט צווהנציג דולר )$20( פון א מענדטש ער זוגט צו מירך א גאנצע צייט איך דארף געבען צוריק די געלט ווייל וואס איז נישט מיינע איך קען נישט הובען איך קען לערנין אסאהך אסאהך גוטע זאכען פון מאן טאטע, די מידה וואס איך האב ליב פון מאן טאטע איז חסד איך וויל זיין אזוי ווי מיין טאטע איך גיי יעדער שבת צו הוספיטול צו זאן מבקר חולים אלע מענטדשן איך דווענט צו אייבשטער אז אויך קען זיין אויף די מדרגה צו מאן טאטע אין חסד און אלע מידות.

Poor Sample Essay with Markings

The above essay is brought a second time, with some of the mistakes underlined, and followed by corrections in parentheses.

איך האב זייאהר )זייער( ליב און כבוד אויף מאן )פאר מיין( טאטע. מאן )מיין( טאטע איז א גרויסעהר )גרויסער( צדיק. ער טוט אסאך גוטע זאכען )זאכן(, יעדע טאג איך קען לערנן )לערנען( אסעך פון די )זיינע( מעשים. מאן טאטע טוט די מצוה פון חברה קדישא. אלעמול )אלעמאל( שבת און יו”ט די טלפון רינגט. )קלינגט( דער הספיטול )שפיטאל( רופט אן אז א מענטש איז געשתארבן )געשטארבן( מאן טאטע גייט אין מיטן נאכת )נאכט( און אינמיטן העסן )עסן(. מאן טאטע איז ארויהף )גייט ארויף( די אלע טרעפ פון הספיטול און ער איז נישט א קליינע )יונגער( מענטש. ער העלפט די

פהאמיליע )פאמיליע( וואס וועט )איז( אריבער די טרגדיע. מאן טאטע זאגט א גוטע ווהרט )ווארט( פאר אלע. ווען א מענטש דארף הילף מאן טאטע איז ערשט )צו( קומען העלפען )העלפן(. מאן טאטע טוט אסאך חסד אפילו מיר האבען נישט אסאהך געלט. הלואי ה’ זאל אונז שיקט )שיקן(.

מאן טאטע האט די מידה פון סבלנות ער געזיצט )זיצט( מיט מיר אויף אסאהך זאכען פאר א לאנגע צייט מיט א שמייכל. אסעך מענטשט רופט מיין טאטע א צדיק. מאן טאטע האט אוך די מידה פון אמת ער געזוכט א אמת אלעמול, אויב א זאך בעליינגט נישט צו אים ער וויל עס נישט, אמאל מאן טאטע האט גענעמט צווהנציג דולר )$20( פון א מענדטש ער זוגט צו מירך א גאנצע צייט איך דארף געבען צוריק די געלט ווייל וואס איז נישט מיינע איך קען נישט הובען איך קען לערנין אסאהך אסאהך גוטע זאכען פון מאן טאטע, די מידה וואס איך האב ליב פון מאן טאטע איז חסד איך וויל זיין אזוי ווי מיין טאטע איך גיי יעדער שבת צו הוספיטול צו זאן מבקר חולים אלע מענטדשן איך דווענט צו אייבשטער אז אויך קען זיין אויף די מדרגה צו מאן טאטע אין חסד און אלע מידות.

The following features are additional reasons for the low grade: •• The candidate used simple verbs and nouns with a very limited use of even basic adjectives and adverbs. There is also a fairly frequent reliance on vague terms for lack of knowledge of more specific ones. .קליינער מענטש :Vague .יונגער מענטש :Specific

•• The candidate’s essay contains mostly literal, unembellished statements, with only some basic expressions such as those commonly encountered in children’s books.

•• The sentences are very short and simple, with much redundancy. There are almost no transitional markers and subordinate clauses. •• There are many spelling mistakes. .(man) מאן טאטע :Incorrect .(my) מיין טאטע :Correct

•• There is sloppiness with respect to past, present, and future tenses. .מיין טאטע איז ארויף די אלע טרעפ :Incorrect .מיין טאטע גייט ארויף די אלע טרעפ :Correct

•• There seems to be confusion as regards conjugating the future tense. .הלואי ה’ זאל אונז שיקט :Incorrect .הלואי ה’ זאל אונז שיקן :Correct

גוטע ,.The use of adjectives is sparse, and those that are used are very simple (e.g •• .(,גרויסער .מיין טאטע איז ארויף די אלע טרעפ :Inappropriate .מיין טאטע איז ארויף די שווערע טרעפ :Appropriate

•• There are many mistakes in the use of the articles. .ער זוכט א אמת אלעמאל :Incorrect .ער זוכט דעם אמת אלעמאל :Correct

•• The general organization of the essay is poor, and it is too short — only about 250 words.

Advanced Yiddish II —Sample Examination—

I. Yiddish to English Translation (33.3%)

Directions: Translate the following paragraph into English. The translation may be loose rather than literal where appropriate.

די וועטער באריכט אין די וועטער סטאנציע געפינען זיך מענטשן וואס זייער ארבעט איז צו אויספארשטן דעם וועטער, לויט געוויסע צייכנס, פאר די קומענדיגע טעג. אין א מעלדונג פון דעם וועטער באריכט, וואס קען זיך בייטן פון טאג צו טאג, ווערן באצייכנט: היץ, קעלט, רעגן, האגל, שניי, וואלקענעס, ווינטן, פייכטקייט און טעמפעראטור. עס איז פארהאן א באזונדערער וועטער באריכט פאר שיפסמענער אין וועלכע עס ווערט געמאלדן דעם טעמפעראטור פונעם ים. עס איז אינטערעסאנט און אפטמאל וויכטיג, פאר מענטשן צו וויסן פון פארויס ווי אזוי דער וועטער וועט זיין. אין די צייטונגען וועט מען געפינען דעם וועטער באריכט פון יענעם טאג. לעצטנס איז מעגליך געווארן צו הערן דעם וועטער באריכט דורכן טעלעפאן.

II. English to Yiddish Translation (33.3%)

Directions: Translate the following short story into Yiddish. The translation may be loose rather than literal where appropriate.

The Battle-Ship In Russia, at the beginning of the World War, a Russian general traveled around arousing (encouraging) the inhabitants to give money to purchase a battle-ship. When he came to a certain village, he gathered together the villagers and spoke to them. Each one of them gave according to his means. A poor villager called out: “I give a hundred ruble!” Everyone wondered from where the pauper had such a sum of money. He explained: Once I violated a law, and I was fined one ruble. But I didn’t even have this one ruble, so I was arrested for a week instead. Now that the country is in danger, I’m prepared to be arrested for up to even one hundred weeks, so that the country will be able to earn from me one hundred ruble!”

III. Oral Comprehension (33.3%)

Directions: Read the following passage in Yiddish. In the formal examination, you would hear the passage and questions on tape.

אין וואלד איך האב זיך ארויסגעלאזט אין וועג דריי א זייגער נאכמיטאג, וועלנדיג אנקומען צו דער באן סטאנציע פאר ווען עס ווערט טונקל. ערשט האב איך געדארפט אריבערגיין דעם וואלד. עס איז געווען א ביטער-קאלט ווינטערדיגן טאג. א גרויסער שניי האט אלעס פארדעקט. איך האב שוין געהאלטן אין מיטן וועג, ווען עס האט זיך מיר געדוכט אז איך הער פון ווייטנס דונערן. א גרויסער שטורעם — ווינט האט אנגעפאנגען שטארק צו בלאזן. און דאס גיין איז מיר געווארן זייער שווער. דער פריערדיגער ווייסער הימל איז פלוצלינג געווארן א שרעקעדיגער גרוי-שווארץ. עס האט מיר ארומגענומען א מורא’דיגע פינסטערניש און ציטערניש. ווי אזוי וועל איך זיך קענען ראטעווען פון אזא געפערליכער שטורעם — איינער אליין אין וואלד — האב איך צו זיך געטראכט.

Now answer the questions using complete Yiddish sentences.

1. באשרייב דעם וועטער אין אנפאנג — 2 פונקטן. 2. באשרייב דעם וועטער ענדערונג אין מיטן וועג — 1 פונקט. 3. וואס האב איך דעמאלס געפילט?

Advanced Yiddish II —Answer Key—

I. Yiddish to English Translation The Weather Report In the meteorological station there are people whose job it is to predict the weather for the coming days according to various signs. In a weather forecast, which can change from day to day, mention is made of heat, cold, rain, hail, snow, clouds, winds, humidity and temperature. There is a special weather forecast for sailors in which sea temperature is reported. It is interesting, and often important, for people to know in advance how the weather will be. In the newspapers one will find the weather report of that day. Recently, it has become possible to hear the weather report on the telephone.

II. English to Yiddish Translation די קריגס-שיף אין אנפאנג פון די וועלטס קריג, איז אין רוסלאנד ארומגעפארן א רוסישער גענעראל און האט ערוועקט די איינוואוינער צו געבן געלט אויף צו קויפן א קריגס-שיף. ווען ער איז געקומען צו א געוויסן דארף, האט ער צוזאמענגערופן די דארפסלייט און האט צו זיי גערעדט. האט יעדער איינער פון זיי געגעבן לויט זיין מעגלעכקייט. רופט זיך אן אן ארעמאן: “איך גיב הונדערט רובל!” האבן זיך אלע געוואונדערט פון וואו האט דער ארעמאן אזא סומע געלט. האט ער ערקלערט: “אמאל בין איך אריבער אויף א געזעץ און מען האט מיר באפוילן צו צאלן איין רובל. איך האב אבער דאך נישט געהאט דעם איין רובל, האט מען מיר אנשטאט דעם ארעסטירט פאר א וואך. יעצט אז דאס לאנד איז אין געפאר, וועל איך זיין גרייט צו ארעסטירט ווערן אפילו ביז הונדערט וואכן, כדי דאס לאנד זאל קענען פון מיר פארדינען הונדערט רובל!”

III. Oral Comprehension 1. עז איז געווען זייער קאלט און א גרויסער שניי האט אלץ פארדעקט. 2. אין מיטן וועג האב איך געהערט דונערן און א גרויסער שטורעם — ווינט האט אנגעפאנגען שטארק צו בלאזן. 3. איך האב געפילט א מורא’דיגע פינסטערניש און ציטערניש.