Nog meer gebroken beloften van Geert Wilders

De politieke keuzes van de PVV, januari 2011-juli 2011 Nog meer gebroken beloften van Geert Wilders De politieke keuzes van de PVV, januari 2011-juli 2011

Wetenschappelijk Bureau van de SP Arjan Vliegenthart Johan van den Hout Ronald van Raak

September 2011

2 3 Inhoud

1 Inleiding 2 Sociale zekerheid: wel voor de graaiers, niet voor de zieken 3 Zorg: meer marktwerking, minder zorg 4 Onderwijs: weinig ruimte voor talent, geen steun voor zorgleerlingen 5 Veiligheid: geen steun voor de mensen die problemen voorkomen 6 Migratie: de onuitvoerbare lakmoesproef 7 Dierenwelzijn: geen bescherming voor dieren 8 Milieu: geen aandacht voor gezondheid 9 Bestuur: geen aanpak van corruptie 10 Ondernemen: niet voor het kleinbedrijf 11 Vervoer: geen oog voor het openbaar vervoer 12 Buitenlands beleid: geen steun voor Arabische opstandelingen

4 5 foto: Dolph Cantrijn/Hollandse Hoogte

1 Inleiding

Wie in Nederland wil regeren, moet compromissen sluiten. Sinds oktober 2010 wordt ons land bestuurd door een regering van VVD en CDA, die via een gedoogakkoord wordt gesteund door de PVV. In dit akkoord zijn afspraken vastgelegd over bezuinigingen, immigratie en veiligheid. Op veel andere onderwerpen, zoals zorg, onderwijs en sociale zekerheid, heeft de PVV de handen vrij. Hier kan Wilders zijn belofte waarmaken dat hij staat voor de belan- gen van gewone mensen. Maar doet hij dat ook? De eerste maanden waren niet best, zo lieten we zien in ons onder- zoek ‘De gebroken beloften van Geert Wilders’1 (februari 2011). Daarin meldden we hoe Wilders en de zijnen hadden gestemd over de moties die gedurende de eerste drie maan- den van deze regering werden ingediend. We telden zo’n 60 gebroken beloften. Een hoge score maar wellicht ietwat goed te praten als ‘beginnersfouten’. Inmiddels draait de PVV al weer heel wat langer mee.

6 7 Is het stemgedrag verbeterd, afgezet tegen aan de kiezers gedane beloften? Dat is het thema van dit vervolgrapport. We namen alle moties onder de loep die tussen januari en juli 2011 in de Tweede Kamer zijn ingediend. Ons oordeel: Wilders blijft een veelpleger als het gaat over het breken van verkiezingsbeloften. Het blijken geen beginnersfouten, maar bewuste keuzes, om anders te handelen dan eerder was beloofd. Dat is geen mening; dat is een vaststelling. En natuurlijk zijn we, net als in ons vorige rapport, benieuwd naar commentaar van Wilders en de zijnen op onze vaststellingen. 2 Sociale zekerheid: wel voor de graaiers, niet voor de zieken De PVV zegt een einde te willen maken aan de graai- en bonussencultuur2, maar heeft hier weinig laten zien. In ‘De gebroken beloften van Geert Wilders’ bleek dat de PVV vorig jaar níet instemde met invoering van de Balkenende- norm in de zorg en de cultuursector. Ook dit jaar gaf de PVV geen steun aan voorstellen om de graaicultuur te bestrijden. Vier voorstellen om – conform de aanbevelin- gen van de commisie-De Wit – betere regels te stellen en een eerlijker beloningsbeleid in de financiële sector af te dwingen kregen níet de steun van de PVV3. Hetzelfde geldt voor voorstellen om de salarissen van zorgmanagers (met 230.000 euro ruim boven de Balkenendenorm) aan te pak- ken en dat geld in te zetten voor échte zorgmedewerkers4. PVV stemde tegen een maximum salaris voor bestuurders

8 9 van het CAK (het centraal administratiekantoor, de ben en de bezorgers zijn hiervan de dupe.’ Zijn voorganger belastingdienst van de zorg)5. Een declaratieplafond voor Dion Graus zei vorig jaar tijdens een debat: ‘De PVV wil een onderwijsbestuurders (bepleit na de schandalen bij Inhol- einde aan het verschrikkelijke stukloonmodel op de geli- land) werd door de PVV eveneens afgewezen6. beraliseerde markt.’15. In april 2011 stemde de PVV echter niet in met een voorstel dat postbedrijven stimuleert om De PVV ging wel akkoord met de bezuinigingen op de betere arbeidscontracten te sluiten16. Defensiemedewerkers sociale werkplaatsen. De regering liet bij herhaling weten die ontslagen worden kunnen evenmin rekenen op steun dat ‘niemand in de WSW zijn baan kwijt zou raken’, maar van de PVV. De fractie stemde tégen een sociaal plan voor toen een motie met precies die woorden werd ingediend, ex-soldaten die geen perspectief hebben op werk17. Ook een stemde de PVV tegen7. Ook het wegvallen van de vervoers- voorstel om bij bezuinigingen eerst te kijken naar overbo- voorziening voor mensen in de WSW werd door de fractie dige officieren in plaats van gewone manschappen werd niet voorkomen8. In maart liet de PVV weten geen behoefte door toedoen van de PVV verworpen18. te hebben aan informatie over de gevolgen van deze bezuinigingen voor de werknemers9. Het ‘niet willen weten’ Veel bezuinigingen van de regering treffen vooral mensen lijkt een trend. Het kabinet wil bij de Wet Werk en Bijstand met een lager inkomen. Een voorstel om de Tweede Kamer een ‘huishoudenstoets’ invoeren, die mensen dwingt om inzicht te geven in deze ‘stapeling’19 werd door de PVV werk te zoeken. De PVV was niet bereid de gevolgen van tegengehouden. Zelfs een verzoek aan de premier om ‘te deze toets te laten onderzoeken10. In het voorjaar lieten de luisteren naar de kritiek uit de samenleving’ ging de fractie meeste gemeenten weten de Wet Werken naar Vermogen te ver20. De partij ging wel akkoord met het afschaffen van onmogelijk te kunnen uitvoeren. Dat was voor de PVV de eenmalige overlijdensuitkering in de AOW21 en met het geen reden om de gemeenten te helpen11, of zelfs maar afschaffen van een belastingvoordeel voor ouders met met de gemeenten te gaan praten12. Een onafhankelijk gehandicapten kinderen22. onderzoek naar de betaalbaarheid van de Wet Werken naar Vermogen kon evenmin rekenen op steun13. Ook het feit dat gemeenten hun verplichtingen jegens werknemers met een bestaande WSW-indicatie niet kunnen nakomen was voor de PVV geen reden de bezuiniging te heroverwegen14.

In januari 2011 zei PVV-woordvoerder Van Bemmel over de postmarkt: ‘Men wil kost wat het kost marktaandeel heb-

10 11 foto: Daniel Cohen

3 Zorg: meer marktwerking, minder zorg De belofte van ‘Minder zorgmanagers, meer handen aan het bed’23 werd het afgelopen halfjaar eveneens gebroken. Opnieuw stemde de PVV tégen het voorstel om zorgmana- gers te houden aan de Balkenendenorm en het geld te in- vesteren in de zorgmedewerkers24. De PVV beloofde: ‘Geen uitbreiding van de marktwerking in de ziekenhuissector’25. Begin november 2010 stelde PVV-zorgwoordvoerder Fleur Agema al dat ‘de PVV zich heeft laten overtuigen van het nut van marktwerking in de curatieve zorg’26. De PVV voorkomt niet dat zorgverzekeraar Uvit veertig EHBO- posten wil sluiten27, of dat het verdelen van de publieke AWBZ-gelden wordt overgeheveld naar commerciële zorg- verzekeraars28. In de tandheelkunde mag geëxperimenteerd

12 13 worden met vrije tarieven29, vanaf 2012 mag met steun op elkaar af te stemmen kreeg geen steun van de fractie42. van de PVV marktwerking worden ingevoerd30. Het aantal Door fouten in de nieuwe verdeelsleutel voor jeugdzorg opleidingsplaatsen voor tandartsen hoeft niet te worden wordt vooral de provincie Limburg ernstig benadeeld, verhoogd31. Ook vrije marktwerking in de geneesmidde- maar dat was voor de PVV geen reden om dit model te lenvoorziening wordt met steun van de PVV ingevoerd. De verbeteren43. De PVV stemde ook tégen een voorstel om fractie wil niet voorkomen dat hogere kosten worden ver- het recht op jeugdzorg in Limburg te waarborgen44. De PVV haald op patiënten32. Een maximumprijs voor medicijnen stemde – als enige – tegen een voorstel voor betere gezins- is voor de PVV taboe33; en 132 miljoen euro bezuinigen op begeleiding45. De PVV bleek niet bereid de bezuinigingen op huisartsenzorg is overbodig als de regering de maatregelen het persoonsgebonden budget (PGB) ter discussie te stel- overneemt uit de initiatiefnota Stop Commercialisering len46. Een voorstel om voor mensen met een indicatie voor Huisartsenzorg, maar ook dit kon niet rekenen op steun persoonlijke verpleging of verzorging het PGB te behouden van de PVV34. werd dankzij de PVV verworpen47. Ook de tariefskortingen op logopedie48 en verloskundigenzorg49 mogen van de PVV In het regeerakkoord staat dat er ‘(veel) meer zorgmede- worden doorgevoerd. De PVV is – als enige partij – tegen werkers’ bij zullen komen35, later werd zelfs het aantal het instellen van een meldpunt bij de gezondheidsinspectie van 12.000 extra medewerkers genoemd. Maar onbekend voor cliënten met meervoudige problemen die nu wegens is hoeveel zorgmedewerkers er nu zijn. De PVV stemde plaatsgebrek geen zorg krijgen50. Ook het melden van tegen een motie36 om dit uit te zoeken en een ‘nulmeting’ zelfdodingen of zelfmoordpogingen in GGZ-instellingen te maken. Toen de Tweede Kamer aan de regering vroeg37 is wat de PVV betreft overbodig51. De PVV stemde vóór een om vrijwilligers en mantelzorgers niet mee te tellen bij die eigen bijdrage voor GGZ-zorg52 en tegen een voorstel om 12.000 nieuwe zorgmedewerkers stemde de PVV eveneens geestelijke zorg te verzekeren voor kinderen van ouders tegen. De fractie was ook tegen een voorstel38 om de inzet met financiële problemen53. van ongekwalificeerd personeel in de zorg tegen te gaan en de positie van mantelzorgers te versterken39. Nu veel De PVV-belofte dat ‘ouderen en gehandicapten meer rech- AWBZ-zorg naar gemeenten gaat vervalt voor mensen ten moeten krijgen’54 geldt blijkbaar niet voor hun geestelijk het recht op zorg. Een voorstel om dat te herstellen kreeg welzijn. De PVV wil niet onderzoeken of zorg voor mentaal evenmin steun van de PVV40. welbevinden in verpleeg- en verzorgingstehuizen beter ge- financierd zou kunnen worden55. De belangenorganisaties De PVV zegt een betere jeugdzorg te willen41, maar een voor patiënten, ouderen en gehandicapten kunnen even- voorstel om de jeugdzorg en het passend onderwijs beter min rekenen op steun, de PVV stemde tegen een voorstel

14 15 dat beoogde te voorkomen dat deze organisaties zouden verdwijnen56 of op een andere manier zouden worden De door wetenschappers bepleite afstand tussen scholen gefinancierd57. Een oproep aan het kabinet om duidelijk te en een snelweg wordt niet gesteund68, evenmin als wettelijk maken hoe ouderenorganisaties dan wél gesteund kunnen beschermen van drinkwatergebieden tegen besmetting worden, werd niet gesteund door de PVV58. Het wegvallen door pesticiden69. Bij het beoordelen van nieuwe pesticiden van subsidie voor communicatieprojecten van dovenorga- hoeft geen rekening gehouden te worden met de stapeling nisaties vond de PVV toelaatbaar59. Ouderen kunnen ook van verschillende chemische stoffen70, het effect op de ge- niet meer rekenen op een vergoeding van de eerste twintig zondheid van omwonenden hoeft van de PVV niet te wor- bezoeken aan een fysiotherapeut60 of voor dieetadvies61. den meegenomen bij de beoordeling van landbouwgiffen71. De fractie ging akkoord met de bezuiniging. Bewoners van zorginstellingen die ten onrechte een rekening krijgen voor Ook op het gebied van de jeugdzorg, wijkt het stemgedrag AWBZ-zorg hoeven evenmin te rekenen op steun; Geert van de PVV af van haar beloften. De PVV stemde vorig Wilders en de zijnen stemden tegen een voorstel om deze jaar al tegen een motie om het wettelijk recht op jeugdzorg malafide zorgbestuurders aansprakelijk te stellen62. in stand te houden,72 en tegen een motie die de regering oproept om in er in de provincie Limburg voor te zorgen Schadeloosstelling van slachtoffers van de Q-koorts hoeft dat die jeugdzorg nodig hebben, deze zorg op tijd zullen van de PVV niet63. Ze vindt – als enige fractie in de Tweede krijgen73. Ook een motie die de regering verzoekt om met Kamer – dat er geen minimale afstand hoeft te zijn tussen een plan te komen om de stijgende wachtlijsten in de zorg veebedrijven en woongebieden64 en wil daar zelfs geen voor jeugd tegen te gaan kon niet op de steun van Wilders onderzoek naar laten doen. Ook hoeft niet te worden en de zijnen rekenen74. nagedacht over voorstellen om de reactie op uitbraken van dierziekten te verbeteren65, er hoeft niet te worden gekeken naar gezondheidsrisico’s voor omwonenden bij het ver­ lenen van vergunningen voor de intensieve veehouderij66 en er hoeft ook geen fonds te komen om slachtoffers van dit soort epidemieën schadeloos te stellen67. De PVV heeft nu minder aandacht voor het voorkomen van gezondheids- problemen dan ten tijde van de verkiezingen.

16 17 foto: Daniel Cohen

4 Onderwijs: weinig ruimte voor talent, geen steun voor zorgleerlingen

Volgens het regeerakkoord wordt de studiebeurs voor de bachelor-fase gehandhaafd, maar wordt voor de masterfase een leenstelsel ingevoerd75. Dit is in strijd met de belofte in het PVV-verkiezingsprogramma dat de studiefinanciering wordt gehandhaafd76. Zelfs een voorstel om dit leenstelsel nog niet in te voeren voordat de WO-bachelorfase voldoen- de is ontwikkeld77 kon niet rekenen op steun van de PVV. De fractie stemde vorig jaar wel alvast in met verhoging van de collegegelden78. De minister van Financiën stelde

18 19 dat de studieboete van 3.000 euro helemaal niets oplevert, kaart te brengen werd door de PVV tegengehouden91. Een maar toch blijft de PVV die steunen79. De fractie wil niet voorstel om de bezuinigingen op het passend onderwijs onderzoeken welke drempels dit opwerpt voor studenten80. pas in te voeren als de wet op het ‘passend onderwijs’ is De PVV steunt ook niet het voorstel om meer duidelijkheid aangenomen werd door toedoen van Wilders c.s. geblok- te krijgen over de haalbaarheid van deze wet81. keerd92. Het wettelijk instemminsgsrecht van ouders met het behandelplan van hun kinderen werd met instemming Zowel het PVV-programma82 als het regeerakkoord83 spre- van de PVV afgeschaft93. De fractie gaf geen steun aan een ken de ambitie uit om beter te scoren als kenniseconomie. voorstel om duidelijkheid te verschaffen over ingrijpende Voorstellen om aan te geven hoe dit kan worden bereikt84, bezuinigingen op twee speciale epilepsiescholen94. Een of een investeringsplan85, kregen geen steun van de PVV. voorstel om de kwaliteit van het speciaal onderwijs voor Het rapport-Veerman (2010), dat stelt dat het Nederlandse ernstig epileptische kinderen te garanderen werd door de hoger onderwijs sterk moet verbeteren wil ons land ooit PVV afgewezen95. Zelfs het verzoek om de specifieke exper- tot de top vijf van kenniseconomieën gaan behoren, wordt tise van deze twee scholen te behouden kon niet rekenen volgens het regeerakkoord uitgevoerd86, maar een motie om op steun96. de financiële aanbevelingen van dat rapport over te nemen kon niet rekenen op steun van de PVV87, evenmin als een voorstel om de bekostiging van het onderwijs per student op het huidige niveau te houden. ‘Kleinere scholen genie- ten de voorkeur’, stelt het PVV-verkiezingsprogramma88. Maar toen de regering werd gevraagd een plan van aanpak voor schaalverkleining in het onderwijs op te stellen, stemde de PVV tegen89.

Volgens het PVV-verkiezingsprogramma moeten extreme zorgleerlingen worden herplaatst op aparte scholen in het speciaal onderwijs90. Het kabinet bezuinigt echter met steun van de gedoogpartner fors op dit speciaal onderwijs. Vooral gehandicapte jongeren worden daarvan de dupe, terwijl die ook al te lijden hebben onder andere bezui- nigingen. Een voorstel om deze cumulatieve effecten in

20 21 foto: Daniel Cohen

5 Veiligheid: geen steun voor de mensen die problemen voorkomen Brandweerlieden en andere hulpverleners die gezondheids- schade hebben opgelopen door hun werk tijdens de brand bij Chemie-Pack hoeven niet op de PVV te rekenen voor een schadeloosstelling97. Ook de protocollen rond zo’n ramp hoeven wat de fractie betreft niet te worden aange- past98. Hulpverleners en omwonenden van het rampgebied hoeven niet te rekenen op de PVV voor een bevolkings- onderzoek naar de mogelijke schadelijke langetermijn- effecten op hun gezondheid99.

In ‘De gebroken beloften van Geert Wilders’ (februari 2011) maakten we duidelijk dat de beloofde tienduizend extra agenten er niet komen. Sterker nog, vijfhonderd reguliere agenten worden omgeschoold tot dierenpolitie.

22 23 Vorig jaar stemde de PVV tegen een motie om geld vrij minder recidive optreedt dan na vrijheidsstraffen. Volgens te maken voor drieduizend extra agenten. In maart 2011 PVV-Kamerlid Helder kunnen veroordeelden die een taak- liet het Korpsbeheerdersberaad weten dat ‘het kabinet de straf krijgen echter nooit worden vergeleken met mensen beloofde uitbreiding van de sterkte niet waar heeft kunnen die een vrijheidsstraf ondergaan (‘Ik zal niet zo ver gaan te maken’ en bovendien ‘geen rekening heeft gehouden met stellen dat dit appels met koeien vergelijken is, maar wel de transitiekosten die gemoeid zijn met de vorming van appels met peren’). de nationale politie en met de kosten die gemoeid zijn met de noodzakelijke­ vernieuwing van de ict.’ Dat heeft echter De PVV stemde tégen alle voorstellen om de effectiviteit niet mogen leiden tot actie van de kant van Wilders en zijn van de reclassering te verbeteren103. In tegenspraak met fractie. het eigen veiligheidsplan stemde de PVV (als enige fractie) ook tégen voorstellen om de tijd tussen veroordeling en In het PVV-veiligheidsplan100 beloofde de partij ‘zero uitvoering van het vonnis te bekorten104 en tégen maat­ tolerance’ en hogere straffen, automatische minimumstraf- regelen die ervoor zorgen dat de politie eerder een verhoor fen en publieke vernedering. Van alle daarin genoemde kan afnemen105. (Terzijde: in dit rapport onderzoeken we concrete maatregelen is tot nu toe slechts het kraakverbod de prestaties van de PVV in de Tweede Kamer. Maar er is ingevoerd. Ook wordt momenteel gewerkt aan de invoering ook toenemende spanning tussen wat de PVV landelijk van een nationale politie. Tegelijkertijd zorgen de tekorten belijdt en lokaal presteert. Een voorbeeld: in de Haagse bij de politie er juist voor dat andere PVV-voorstellen uit gemeenteraad stemde de PVV níet in met een oproep aan het veiligheidsplan, zoals 24-uur aangifte openstelling, minister Opstelten om af te zien van bezuinigingen op het permanente bijscholing en audiovisuele registratie van ver- politiekorps Haaglanden106.) Conciërges op middelbare horen van verdachten, niet worden doorgevoerd. Ondanks scholen hebben een belangrijke functie als het gaat om de in woord beleden ‘zero-tolerance’ instelling (‘toegeven veiligheid en leefbaarheid. In verkiezingstijd leken zij te aan tuig is het begin van het einde’) hoeft overigens van kunnen rekenen op steun van de kant van Wilders. Inmid- de PVV niet zonder meer aangifte te worden gedaan van dels is de PVV is geen voorstander meer van het handhaven fysiek en verbaal geweld tegen voetbalscheidsrechters101. van conciërges107. De PVV pleit in haar verkiezingsprogramma voor afschaf- fing van taakstraffen, omdat mensen met dit soort straffen te gemakkelijk opnieuw de fout in zouden gaan102. Op dat punt is de partij consequent, maar wel tegen beter weten in. Recent onderzoek laat immers zien dat na taakstraffen juist

24 25 foto: sxc.hu

6 Migratie: de onuitvoerbare lakmoesproef Wilders noemde het migratiebeleid de lakmoesproef voor dit kabinet: ‘De afspraken uit het gedoogakkoord moeten worden nagekomen, alleen daarom geven wij steun aan dit kabinet en de bezuinigingen van 18 miljard. Laat dat glas- helder zijn’108. Het gedoogakkoord tussen PVV, CDA en VVD stelt echter dat er hoe dan ook niet getornd wordt aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens109. Ook stelt het akkoord dat voor het terugdringen van gezinshereni- ging de betreffende Europese richtlijn zal moeten worden gewijzigd110. Dit betekent dat de eerste negen punten uit het PVV-immigratieplan111 van 18 punten feitelijk onhaalbaar zijn. Er komt geen immigratiestop, ook niet voor mensen uit islamitische landen. Dat die beloften niet kunnen wor- den waargemaakt, wordt door de PVV echter stilgehouden.

26 27 Andere punten uit het plan zijn al staand beleid, zoals de De PVV zegt tegen segregatie te zijn (bijvoorbeeld bij mogelijkheid verblijfsvergunningen in te trekken, controle gescheiden zwemmen voor vrouwen112), maar stemde op gezinssamenstelling en inkomen en het voeren van tégen maatregelen om segregatie op basisscholen terug te een remigratiebeleid. Over andere voorstellen, zoals het dringen113. De partij diende zelfs een voorstel in om ook ‘assimilatiecontract’ en uitzetting door de luchtmacht, indirect gefinancierde projecten ter bestrijding van segre- worden in het gedoogakkoord geen afspraken gemaakt. gatie in het primair onderwijs stop te zetten114, een voorstel Voorstellen van de kant van de PVV om deze beloften dat geen steun kreeg van andere partijen. De PVV stond op een andere wijze waar te maken, hebben we nog niet ook alleen in het afwijzen van een motie die de regering gezien. eraan herinnerde dat de conclusies van de commissie-Blok over het bestrijden van segregatie nog altijd recht overeind De regering gaat – mede op verzoek van de PVV – onder- staan115. In januari wilde de PVV dat uithuwelijken als ty- zoeken of migranten met een strafblad het Nederlander- pisch islamitisch probleem apart door het CBS zou worden schap kan worden ontnomen, maar ook hiervoor is geregistreerd116, nog geen maand later stemde ze tégen het herziening nodig van een Europese richtlijn. Het strafbaar voorstel117 om beter onderzoek te doen naar uithuwelijking. stellen van illegaal verblijf, zoals afgesproken in het regeer- akkoord, komt gezien recente uitspraken van de Europese Een poging van de PVV om ‘de islam te erkennen als Commissie en het Europese Hof niet verder dan het grootste obstakel voor de emancipatie van vrouwen en opleggen van een boete. Van de 18 punten haalde Wilders homo’s’ kon binnen de Tweede Kamer op geen enkele steun er eentje binnen: zonder machtiging voor voorlopig verblijf rekenen118. Dezelfde dag stemde de PVV tégen een motie (mvv) mogen asielaanvragen niet in Nederland worden af- om aan de Hoofdlijnen Emancipatiebeleid ook daadwerke- gewacht. Overigens zien we ook op dit terrein dat wat Wil- lijke doelstellingen en een concreet werkplan te koppelen119 ders in Den Haag belooft, lokaal en provinciaal niet wordt en tegen maatregelen die politie en woningcorporaties waargemaakt. Zo kent het regeerakkoord dat de PVV in meer mogelijkheden geven om hate crimes tegen homo’s te de provincie Limburg sloot, ondanks de straffe uitspraken voorkomen120. tijdens de verkiezingen, géén stop op de bouw van nieuwe moskeeën en geen verbod op halal vlees of hoofddoekjes in het Provinciehuis.

28 29 foto: sxc.hu

7 Dierenwelzijn: geen bescherming voor dieren Het moratorium op nieuwe megastallen hoeft van de PVV voorlopig niet te worden gehandhaafd121. Het verzoek aan de regering om in het kader van de maatschappelijke discussie over megastallen in Noord-Brabant ‘in gesprek te gaan met burgers en boeren’ werd door de PVV tegen- gehouden122. De PVV wilde evenmin dat indieners van provinciale burgerinitiatieven bij de discussie werden betrokken123. Een toetsingskader voor gezondheidseffecten waarmee gemeenten de aanvragen voor nieuwe megastal- len kunnen toetsen is ook niet nodig124, evenmin als het in stand houden van de vergunningsplicht voor de intensieve veehouderij125. Het instellen van maximaal toelaatbare waardes voor endotoxines in varkens- en kippenbedrijven (een aanbeveling van de gezondheidsraad) is volgens de

30 31 PVV eveneens overbodig126. Lozen van bestrijdingsmid- recidivisten die binnen tien jaar een tweede misdrijf plegen delen en mest in het water mag wat de PVV betreft zonder waar minstens twaalf jaar gevangenisstraf voor staat, en vergunning of toetsing127, ook als hierdoor het drinkwater ook daarvan kan de rechtbank afwijken139. wordt vervuild128. Volgens het PVV-verkiezingsprogramma kan ‘afbouw van De PVV wil geen verbod op vaste hindernissen bij de de bio-industrie alleen als we boeren niet de nek willen paardensport terwijl daar met enige regelmaat, paarden bij omdraaien’. Maar boeren die een deel van hun agrarische komen te overlijden of gewond van raken129. Ook stemde bedrijvigheid willen inruilen voor natuurbeheer of de PVV tegen een uitbreidingsmoratorium op het houden ‘blauwe diensten’ hoeven niet op de PVV te rekenen140. Het van herten, waterbuffels en struisvogels, tot het tijdstip dat stimuleren van de overgang van ‘landbouwfabrieken’ naar de sector wel heeft kunnen aantonen dat de dieren op een moderne multifunctionele landbouwbedrijven werd door diervriendelijke manier gehouden kunnen worden130. de PVV geblokkeerd141. Het stapje-voor-stapje werken naar stallen waar dieren natuurlijk gedrag kunnen vertonen, De afgelopen vijf jaar zijn bijna één miljoen dieren om- wil de PVV niet goedkeuren142. Genetisch manipuleren gekomen bij stalbranden. Een voorstel131 van LTO en de mag wel van de partij. Pleiten in Europa voor opname van Dierenbescherming voor betere brandveiligheidseisen voor directe negatieve milieueffecten als grond om GGO’s niet veestallen werd door de PVV weggestemd132. Een campagne toe te laten, blijkt nu voor de PVV een stap te ver143. Het om jongeren te wijzen op de herkomst van bontkragen patenteren van genen en genetische eigenschappen is wat werd door de PVV tegengehouden133. Dankzij de PVV kan Wilders betreft in orde144. De PVV wil niets doen tegen het het afschieten van 100.000 wilde ganzen doorgaan134. grootschalige gebruik van antibiotica in de veehouderij. De Tijdens het debat over onverdoofd slachten stemde de PVV fractie wil geen maatregelen nemen om belangenverstren- tegen een voorstel om dierenwelzijn te verbeteren135. Een geling tussen dierenartsen en apothekers tegen te gaan145 oproep om de omstandigheden van slachtvee tijdens het en wil evenmin maatregelen nemen om het gebruik van transport te verbeteren kreeg evenmin steun van Wilders antibiotica te verminderen146. Een voorstel om dierproeven c.s.136. De PVV wil de dierenpolitie en de dierenambulance voor de ontwikkeling van pesticiden zoveel mogelijk professionaliseren137, maar hulp bij het professionaliseren terug te dringen werd door de PVV tegengehouden147. De van de opvang van in het wild levende dieren die slacht­ fractie stemde ook tegen meer openheid van zaken over offer zijn geworden van bijvoorbeeld aanrijdingen, hoeft dierproeven148. van die partij niet138. Er komen geen minimumstraffen voor dierenmishandelaars, zoals de PVV beloofde, behalve voor

32 33 foto: sxc.hu

8 Milieu: geen aandacht voor gezondheid ‘De zeeën en oceanen zitten vol met drijvend plastic’, klaagde de PVV ten tijde van de verkiezingen149. Maar een voorstel voor het verbeteren van de plastic-recycling150 en het beperken van kunststof verpakkingen werd na de ver- kiezingen door de PVV tegengehouden. Ook andere maat- regelen, zoals het toepassen van de ladder van Lansink151 of de kennisuitwisseling over grondstoffengebruik152, werden door de PVV afgewezen. ‘Illegale lozingen moeten met kracht worden tegengegaan. Wetten moeten strikt worden nageleefd’, aldus het PVV verkiezingsprogramma. Maar een voorstel voor een plan van aanpak tegen dioxinevervuiling (in o.a. rivierbodems, ontstaan door illegale lozingen)153 werd door de PVV niet gesteund. Ook de bescherming van het drinkwater tegen vervuiling met pesticiden hoeft van de PVV niet154, evenmin als de bescherming van bijen die massaal sterven door het gebruik van een bepaald land-

34 35 bouwgif155. Gewasbeschermingsmiddelen hoeven volgens de PVV niet te worden getoetst op mengseltoxiteit156 of op de gevolgen voor de volksgezondheid157. Er hoeven ook geen alternatieven te worden ontwikkeld158, particulieren hoeven niet te worden gewezen op de risico’s159 en drift- reducerende spuittechnieken (die voorkomen dat het gif terechtkomt op plekken waar het niet thuishoort) zijn volgens de PVV niet nodig160. 9 Bestuur: geen aanpak van corruptie ‘Corruptie altijd keihard aanpakken’ is een prominente verkiezingsbelofte van de PVV161. Ook beloofde de partij haar kiezers te zullen strijden tegen misstanden in de zorg. Toch stemde de PVV na de verkiezingen tégen maatregelen om klokkenluiders in de zorg te beschermen162. Ook de klokkenluider die de misstanden bij de Defensie Materieel Organisatie (DMO) in Den Helder naar buiten bracht, en dankzij wie nu aangifte is gedaan en een onderzoek wordt ingesteld, hoeft niet te rekenen op steun: de PVV stemde tégen een voorstel om deze klokkenluider en zijn mede- standers in bescherming te nemen163. De PVV vond het ook niet de verantwoordelijkheid van de minister van Defensie om de Tweede Kamer in te lichten over de wantoestanden bij DMO164, of om de Rekenkamer opdracht te geven on- derzoek te doen naar deze misstanden165. De klokkenluider die de omvangrijke fraude bij ROC Rijn IJssel aan het licht bracht hoeft – dankzij de PVV – niet te rekenen op bijstand166.

36 37 foto: Frank de Kleine

10 Ondernemen: niet voor het kleinbedrijf Vissers hoeven niet aan te kloppen bij de PVV. Palingvis- sers die door het vangstverbod tussen wal en schip raken krijgen geen garantstelling als ze een nieuw bedrijf willen opstarten167. Een vergoeding voor de waardeloos geworden visrechten (vaak aangekocht als pensioenvoorziening) is volgens de PVV niet nodig168. Ook het opstellen van een sociaal plan voor vissers die hun brood niet meer kunnen verdienen door dioxinevervuiling in de rivieren is voor de PVV overbodig169. Als het aan de PVV lag hadden de binnen-vaartschippers die gedupeerd werden door de stremming in de Rijn in Duitsland (januari-februari 2011) geen vergoeding gekregen uit de werktijdverkortingsrege- ling170. Zelfstandige ondernemers die gebruik maken van kinderopvang lopen met de PVV het risico hun toeslag kwijt te raken171. Ondernemers in het MKB die getroffen worden door de cri- sis krijgen van de PVV geen kredietgarantie172. De PVV heeft er geen bezwaar tegen dat bedrijven geld doorsluizen naar belastingparadijzen en zich op die manier onttrekken aan belastingheffing173. 38 39 foto: sxc.hu

11 Vervoer: geen oog voor het openbaar vervoer Vorig jaar stond de PVV nog pal voor het personeel van de gemeentelijke vervoersbedrijven in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam. Na de verkiezingen is de beloofde steun weggesmolten. Wilders geeft nu steun aan liberalisering van deze bedrijven. Een motie om de verplichte aanbe- steding af te schaffen174 kreeg geen steun van de PVV. Protesten van bus- en tramchauffeurs, die Wilders aan zijn verkiezingsbeloften herinnerden, hadden geen effect. Een voorstel om eerst te bepalen wat de minimale kwaliteit van het openbaar vervoer in die grote steden zou moeten zijn, werd door de PVV eveneens verworpen175. Ook het even uitstellen van de invoering van de OV-chipkaart totdat die voldoende veilig is vond de fractie niet nodig176.

40 41 foto: Maggie Osama

12 Buitenlands beleid: geen steun voor Arabische opstandelingen

De PVV is na de verkiezingen akkoord gegaan met de aanschaf van een tweede JSF testvliegtuig, terwijl de fractie zich in 2010 nog uitsprak tégen de aanschaf van dit test- model. Een onderzoek naar mogelijke andere vervangers voor de F-16 kon niet meer rekenen op de steun van de PVV177. In het gedoogakkoord zijn over het buitenlands beleid geen afspraken met de PVV gemaakt. Dat geeft de fractie alle ruimte om voorstellen te steunen. Een mora- torium op wapenexporten naar de regimes in het Midden- Oosten en Noord-Afrika, waar door Europa geleverde wapens tegen de eigen bevolking worden gebruikt, is voor de PVV niet nodig178. Als enige partij in de Kamer stemde

42 43 de PVV tegen steun aan het Arabische transitieproces179 en 1 ‘De gebroken beloften van Geert Wilders’ (februari 2011, was de fractie tegen het uitspreken van steun aan democra- www.sp.nl/service/rapport/110216_pvvrapport.pdf) tische hervormingen in Jemen180. 2 PVV verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 19 3 Moties 31980- 21, 31, 42 en 44, 22 maart 2011 De PVV hield tot dusver stand met de belofte geen steun 4 Motie 29282-0116, 29 maart 2011 aan de Kunduz-missie te verlenen. Een veto weigerde de 5 Amendement 32543-13, 18 mei 2011 fractie echter uit te spreken, zodat de regering met steun 6 Motie 31288-199, 30 juni 2011 van andere partijen deze interventie kan doorzetten. Min- 7 Motie 29817-0064, 8 maart 2011 der standvastig bleek de PVV toen er een voorstel op tafel 8 Motie 29817-0062, 8 maart 2011 kwam om bij de Kunduz-missie in Afghanistan in ieder 9 Motie 29817-0063, 8 maart 2011 geval géén gebruik te maken van contracten of diensten 10 Motie 30545-0104, 5 april 2011 waarbij kinderarbeid of slavenarbeid wordt ingezet181. 11 Motie 29544-324, 30 juni 2011 Wilders en de zijnen stemden tegen. 12 Motie 29817-72, 28 juni 2011 13 Motie 29544-316, 7 juni 2011 14 Motie 29817-70, 28 juni 2011 15 Algemeen Overleg, 17 februari 2010 16 Motie 29502-0066, 12 april 2011 17 Motie 32733-5, 14 juni 2011 18 Motie 32733-21, 14 juni 2011 19 Motie 32804-1, 14 juni 2011 20 Motie 32804-2, 14 juni 2011 21 Motie 32500-86, 24 mei 2011 22 Motie 29544-313, 7 juni 2011 23 PVV verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 27 24 Motie 29282-0116, 29 maart 2011 25 PVV verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 27 26 Begrotingsdebat VWS, 9 november 2010 27 Motie 29247-0143, 5 april 2011 28 Moties 30597-0177 en 0174, 5 april 2011 29 Motie 32620-18, 30 juni 2011

44 45 30 Motie 32620-16, 30 juni 2011 59 Motie 29214-0053, 17 februari 2011 31 Motie 32620-17, 30 juni 2011 60 Motie 29689-331, 30 juni 2011 32 Motie 29477-152, 21 juni 2011 61 Motie 29689-340, 30 juni 2011 33 Motie 29477-164, 21 juni 2011 62 Motie 30597-189, 28 juni 2011 34 Motie 29689-339, 30 juni 2011 63 Motie 28286-0452, 13 januari 2011 35 Regeerakkoord, pagina 35 64 Motie 28286-0464, 13 januari 2011 36 Motie 29282-0117, 29 maart 2011 65 Motie 28286-0458, 13 januari 2011 37 Motie 29282-0119, 29 maart 2011 66 Motie 28286-0450, 13 januari 2011 38 Motie 29282-0113, 29 maart 2011 67 Motie 28286-0453, 13 januari 2011 39 Motie 25657-70, 30 juni 2011 en motie 32804-4, 9 juni 2011 68 Motie 30175-0104, 17 februari 2011 40 Motie 25657-68, 30 juni 2011 69 Motie 32372-0025, 17 februari 2011 en motie 29383-163, 41 PVV verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 27 30 juni 2011 42 Motie 31497-0033, 17 februari 2011 70 Motie 32372-0022, 17 februari 2011 43 Motie 31839-0091, 15 maart 2011 71 Motie 32372-0018, 17 februari 2011 44 Motie 31839-0088, 15 maart 2011 72 Motie 32500 XVI- 40, 16 november 2010 45 Motie 32015-0031, 15 maart 2011 73 Motie 31839- 88, 15, maart 2011 46 Motie 25657-80, 30 juni 2011 74 Motie 32500 XVI- 76, 16 november 2010 47 Motie 25657-69, 30 juni 2011 75 Regeerakkoord pagina 32 48 Moties 29689-335 en 332, 30 juni 2011 76 Het PVV verkiezingsprogramma (pagina 29) zegt hierover: ‘HBO- 49 Motie 29689-341, 30 juni 2011 scholen en universiteiten moeten voor iedereen toegankelijk 50 Motie 30492-0050, 29 maart 2011 blijven. Helaas staat ons systeem van studiefinanciering onder 51 Motie 30492-0046, 29 maart 2011 druk. Steeds meer politieke partijen willen hier aan tornen. Dat is 52 Moties 25424-120 en 121, 30 juni 2011 verkeerd. Dat je ook kunt studeren als je vader geen Groen-Linkser 53 Motie 25424-122, 30 juni 2011 of D66’er is, vinden wij een groot goed. De kinderen van Henk en 54 PVV verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 27 Ingrid moeten gewoon kunnen doorleren, ook als er van huis uit 55 Motie 30597-0175, 5 april 2011 geen geld voor is’. 56 Motie 29214-0052, 17 februari 2011 en motie 32500-146, 77 Motie 32253-0029, 29 maart 2011 30 juni 2011 78 Regeerakkoord, pagina 32 57 Motie 29214-0055, 17 februari 2011 79 Motie 32618-0007, 29 maart 2011 58 Motie 32500-157, 30 juni 2011 80 Motie 31288-0144, 25 januari 2011

46 47 81 Motie 32618-0008, 29 maart 2011 110 Gedoogakkoord, pagina 6 82 PVV verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 29 111 PVV-Immigratieplan: 18 maatregelen om de stroom echt in te 83 Regeerakkoord, pagina 31 dammen (2006) 84 Motie 31288-0141, 25 januari 2011 112 Schriftelijke vragen PVV Den Haag, 17 december 2010 85 Motie 32253-0014, 29 maart 2011 113 Kamerstuk 31293, moties 0090 en 0091, 15 maart 2011 86 Regeerakkoord, pagina 32 114 Motie 31293-0092, 15 maart 2011 87 Motie 32253-0025, 29 maart 2011 115 Motie 31293-0093, 15 maart 2011 88 PVV-verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 31 116 PVV-woordvoerder Van Klaveren, 19 januari 2011 in een debat 89 Motie 32710-8, 24 mei 2011 over integratie (AO Deltaplan Inburgering): ‘Om een goed beeld te 90 PVV-verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 31 krijgen van de mate waarin mensen ingeburgerd en geïntegreerd 91 Motie 31497-0035, 17 februari 2011 zijn, is een specifiek hoofdstuk essentieel waarin bijvoorbeeld 92 Motie 31497-0036, 17 februari 2011 wordt ingegaan op eer-gerelateerd geweld, met de dood bedreigde 93 Kamerstuk 31497 moties 0039 en 0048, 17 februari 2011 homo’s, uithuwelijking, vrouwenbesnijdenis en dergelijke. De aard 94 Motie 31497-0057, 12 april 2011 en omvang van deze zaken moeten in kaart worden gebracht; 95 Motie 31497-0059, 17 februari 2011 ze zijn absoluut relevant voor de inburgering en dus voor de 96 Motie 31497-0060, 17 februari 2011 integratie. Nogmaals, mijn fractie vindt het heel belangrijk dat dit in 97 Motie 26956-0090, 15 februari 2011 kaart wordt gebracht. Ik krijg graag een reactie van de minister op 98 Motie 26956-0079, 18 januari 2011 de wens om een apart hoofdstuk islam-gerelateerde problematiek 99 Motie 26956-0077, 18 januari 2011 in de jaarrapporten integratie op te nemen’ 100 ‘Justitie en Politie met Ambitie’, PVV 117 Motie 30388-0044, 17 februari 2011 101 Motie 30234-40, 30 juni 2011 118 Motie 27017-84, 28 juni 2011 102 PVV Kamerlid Lilian Helder, TK debat 16 februari 2011 119 Moties 27017-80 en 81, 28 juni 2011 103 Kamerstuk 29270, moties 41, 45 en 48, 29 maart 2011 120 Motie 27017-86, 28 juni 2011 104 Motie 32169-0027, 29 maart 2011 121 Motie 28973-71, 28 juni 2011 105 Motie 31753-0030, 29 maart 2011 122 Motie 28973-60, 28 juni 2011 106 Motie PvdA-D66 gemeenteraad Den Haag, 31 maart 2011 123 Motie 28973-65, 28 juni 2011 107 Motie 32500-186, 28 juni 2011 124 Motie 28973-68, 28 juni 2011 108 GPD bladen, 26 mei 2011 125 Motie 29383-160, 30 juni 2011 109 Gedoogakkoord, pagina 4 126 Motie 28973 74, 30 juni 2011 127 Motie 29383-161, 30 juni 2011

48 49 128 Motie 29383-163, 30 juni 2011 157 Kamerstuk 32372, moties 0018 en 0023, 17 februari 2011 129 Motie 28286-479, 17 februari 2011 158 Motie 32372-0020, 17 februari 2011 130 Motie 28973-63, 28 juni 2011 159 Motie 32372-0027, 17 februari 2011 131 ‘Brand in veestallen’, Leeuwarden juli 2010 160 Motie 32372-0036, 17 februari 2011 132 Motie 28325-0137, 3 maart 2011 161 PVV verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 19 133 Motie 28286-0491, 17 februari 2011 162 Motie 29282-0112, 29 maart 2011 134 Motie, 32710-8, 21 juni 2011 163 Motie 32678-0002, 22 maart 2011 135 Motie 31571-15, 28 juni 2011 164 Motie 32678-0005, 22 maart 2011 136 Motie 31571-16, 28 juni 2011 165 Motie 32678-0004, 22 maart 2011 137 PVV-verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 55 166 Motie 31524-106, 14 juni 2011 138 Motie 28286-0478, 17 februari 2011 167 Motie 29675-122, 30 juni 2011 139 Regeerakkoord, pagina 39 168 Motie 29675-123, 30 juni 2011 140 Motie 21501-0362, 16 maart 2011 169 Motie 32658-0018, 17 maart 2011 141 Motie 21501-0448, 16 maart 2011 170 Motie 30523-0052, 29 maart 2011 142 Motie 28973-61, 28 juni 2011 171 Motie 31322-129, 31 mei 2011 143 Motie 27428-192, 28 juni 2011 172 Motie 32710-17, 24 mei 2011 144 Motie 27428-194, 28 juni 2011 173 Motie 25087-14, 30 juni 2011 145 Moties 29683-75 en 99, 21 juni 2011 174 Motie 23645-0412, 15 februari 2011 146 Motie 29683-80, 21 juni 2011 175 Motie 23645-0413, 15 februari 2011 147 Motie 32372-0028, 17 februari 2011 176 Motie 23645-0401, 15 februari 2011 148 Motie 30168-28, 24 mei 2011 177 Motie 26488-0255, 15 februari 2011 149 PVV-verkiezingsprogramma 2010-2015, pagina 45 178 Motie 22054-174, 30 juni 2011 150 Motie 30872-0075, 12 april 2011 179 Motie 32623-26, 30 juni 2011 151 Motie 30872-0073, 12 april 2011 180 Motie 32623-28, 30 juni 2011 152 Motie 30872-0070, 12 april 2011 181 Motie 32735-7, 30 juni 2011 153 Motie 32658-0021, 17 maart 2011 154 Kamerstuk 32372, moties 0025 en 0045, 17 februari 2011 en motie 29383-163, 30 juni 2011 155 Kamerstuk 32372, moties 0016 en 0029, 17 februari 2011 156 Kamerstuk 32372, moties 0022 en 0021, 17 februari 2011

50 51