Raport Z Realizacji Programu Ochrony Środowiska Dla Miasta I Gminy Rawicz Za Lata 2018-2019

Załącznik do Uchwały nr XXIX/322/2020 Rady Miejskiej Gminy Rawicz z dnia 23 grudnia 2020 roku

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA I GMINY RAWICZ ZA LATA 2018-2019

Wykonawca: Zakład Analiz Środowiskowych Eko-precyzja

Rawicz 202 Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Wykonawca: Zakład Analiz Środowiskowych Eko-precyzja 43-450 Ustroń ul. Sikorskiego 10 tel. +48 512 110 314; fax (33) 487 63 98 [email protected]

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Spis treści 1. Wstęp ...... 4 1.1. Podstawa prawna ...... 4 1.2. Okres sprawozdawczy ...... 4 1.3. Źródła danych ...... 4 1.4. Autorzy sprawozdania ...... 4 1.5. Zakres opracowania ...... 4 2. Charakterystyka gminy ...... 5 2.1. Położenie ...... 5 2.2. Demografia ...... 7 2.3. Klimat ...... 9 3. Zakres realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz ...... 9 4. Ocena realizacji Programu Ochrony Środowiska ...... 45 5. Ocena systemu monitoringu i stanu środowiska ...... 45 5.1. Ochrona klimatu i jakość powietrza ...... 49 5.2. Ochrona przed hałasem ...... 51 5.3. Pola elektromagnetyczne ...... 55 5.4. Gospodarowanie wodami ...... 55 5.4.1. Wody powierzchniowe ...... 55 5.4.2. Wody podziemne ...... 57 5.5. Zasoby geologiczne ...... 59 5.6. Gleby...... 61 5.7. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów ...... 62 5.8. Zasoby przyrodnicze ...... 64 6. Podsumowanie ...... 67 Spis tabel ...... 68 Spis rysunków ...... 68

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

1. Wstęp

1.1. Podstawa prawna

Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2019.1396 z późn. zm.) organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy sporządza co 2 lata raporty z wykonania programów, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub radzie gminy. Ostatni Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz został przyjęty Uchwałą nr XXI/233/16 Rady Miejskiej Gminy Rawicz z dnia 27 kwietnia 2016 r. i zmieniony Uchwałą nr LI/591/18 Rady Miejskiej Gminy Rawicz z dnia 8 maja 2018 r. Program Ochrony Środowiska ma na celu realizację Polityki Ochrony Środowiska na poziomie gminnym. Jego realizacja prowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania środowiskiem, zapewnia skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją.

1.2. Okres sprawozdawczy

Niniejszy Raport z realizacji „Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz na lata 2016-2020 z perspektywą na lata 2021-2024” sporządzono na podstawie analizy realizacji zadań zawartych w Programie, określonych dla Miasta i Gminy Rawicz. Raport obejmuje okres od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2019 r.

1.3. Źródła danych

Dane wykorzystane podczas sporządzania niniejszego raportu pochodzą z Urzędu Miejskiego Gminy Rawicz, Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie, Głównego oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu, Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego, Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Powiatowego Zarządu Dróg w Rawiczu, Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu, Międzygminnego Komunalnego Związku Gmin Regionu Leszczyńskiego oraz Rawickiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Niestety nie wszystkie ankietowane podmioty udzieliły odpowiedzi.

1.4. Autorzy sprawozdania

Autorami sprawozdania są pracownicy Zakładu Analiz Środowiskowych Eko-Precyzja, w składzie: mgr Paweł Czupryn oraz mgr Adam Gawron.

1.5. Zakres opracowania

W skład niniejszego Raportu wchodzą następujące składowe: • Charakterystyka Miasta i Gminy Rawicz,

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

• Zakres realizacji Programu, • Ocena realizacji Programu, • Ocena systemu monitoringu i stanu środowiska, • Podsumowanie.

2. Charakterystyka gminy

2.1. Położenie

Rawicz jest gminą miejsko-wiejską i zajmuje powierzchnię 134 km2. Gmina Rawicz leży w południowo-zachodnim krańcu województwa wielkopolskiego w powiecie rawickim. Graniczy z gminami: Bojanowo, Miejska Górka, Pakosław oraz położonymi w województwie dolnośląskim Wąsosz (powiat górowski) i Milicz (powiat milicki).

Rysunek 1. Gmina Rawicz na tle powiatu rawickiego

gmina miejsko-wiejska, gmina wiejska źródło: administracja.mswia.gov.pl Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym Polski wg Jerzego Kondrackiego gmina Rawicz leży w obrębie: • megaregion Pozaalpejska Europa Środkowa, o prowincja Nizina Środkowoeuropejska, ▪ podprowincja Niziny Środkowopolskie, ▪ makroregion Nizina Południowowielkopolska, ➢ mezoregion Wysoczyzna Leszczyńska, ➢ mezoregion Wysoczyzna Kaliska, ▪ makroregion Obniżenie Milicko-Głogowskie ➢ mezoregion Kotlina Żmigrodzka

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

W skład gminy wchodzą miasto Rawicz oraz 22 sołectwa: Dąbrówka, Dębno Polskie, Folwark, Izbice, Kąty, Konarzewo, Łaszczyn, Łąkta, Masłowo, Sarnówka, Sierakowo, Sikorzyn, Słupia Kapitulna, Stwolno, Szymanowo, Ugoda, Wydawy, Załęcze, Zawady, Zielona Wieś, Żołędnica i Żylice. Tereny wiejskie zajmują łącznie obszar 126 km2, tereny miejskie zaś 8 km².

Gmina Rawicz położona jest pomiędzy dwoma dużymi miastami wojewódzkimi: Poznaniem i Wrocławiem. W gminie krzyżują się dwie drogi krajowe: nr S5 relacji Korzeńsko – Kaczkowo i droga krajowa nr 36 Lubin – Ostrów Wielkopolski. Ponadto przez teren gminy przebiegają trzy inne drogi o znaczeniu ponadlokalnym: wojewódzka nr 309 relacji Kaczkowo – Leszno – Lipno (droga 5), nr 324 relacji Szlichtyngowa – Góra – Droga 36 i nr 434 relacji Kleszczewo – Kórnik – Śrem – Kunowo – Gostyń – Droga 36.

Rysunek 2. Plan gminy Rawicz

źródło: www.google.pl

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

2.2. Demografia

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego na dzień 30.06.2019 r. gminę Rawicz zamieszkiwało 30 339 osób, z czego 14 663 stanowili mężczyźni, natomiast 15 676 kobiety. Powierzchnia gminy Rawicz wynosi 134 km2 co wraz z liczbą zamieszkujących ją ludzi daje gęstość zaludnienia na poziomie 226 os./km2.

Tabela 1. Dane demograficzne (stan na 30.06.2019 r.) Wskaźnik Jednostka miary Wartość Liczba ludności (ogółem) osoba 30 339 Liczba mężczyzn osoba 14 663 Liczba kobiet osoba 15 676 Saldo migracji wewnętrznych osoba -28 Saldo migracji wewnętrznych na - -0,92 1000 ludności Saldo migracji zagranicznych osoba 0 Saldo migracji zagranicznych na - 0 1000 ludności Przyrost naturalny ogółem osoba -25 Przyrost naturalny na 1000 ludności - -1,65 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem (31.12.2018 r.) W wieku przedprodukcyjnym % 19,5 W wieku produkcyjnym % 59,8 W wieku poprodukcyjnym % 20,7 źródło: GUS Tabela 2. Liczba ludności w gminie Rawicz w latach 2010-2019 Rok Mężczyźni Kobiety Ogółem 2010 14 540 15 669 30 209 2011 14 548 15 668 30 216 2012 14 602 15 642 30 244 2013 14 593 15 622 30 215 2014 14 611 15 589 30 200 2015 14 604 15 566 30 170 2016 14 607 15 627 30 234 2017 14 646 15 641 30 287 2018 14 689 15 709 30 398 30.06.2019 15 676 14 663 30 339 źródło: GUS

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Rysunek 3. Procesy demograficzne w gminie Rawicz 140 131

120

100 81 80 53 51 Saldo migracji 60 48 wewnętrznych 36 38 40 28 Saldo migracji zagranicznych 48 23 20 8 38 16 0 29 0 -4 -8 Przyrost naturalny 0 -12 -13 -7 -10 -19 -28 -20 -13 -25 -40 -28 -27 -28 -36 -60 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

źródło: GUS, opracowanie własne Rysunek 4. Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem

70 64,8 64,2 63,7 63 62,5 62,1 61,3 60,6 59,8 60

50 w wieku przedprodukcyjnym 40 % w wieku produkcyjnym % 30 20 19,8 19,5 19,4 19,3 19 19,1 19,2 19,5 w wieku poprodukcyjnym % 20 18,9 19,6 20,2 20,7 18,2 10 15,2 16 16,8 17,5

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

źródło: GUS, opracowanie własne Z powyższych zestawień wynika, że stan liczby ludności w ostatnich latach wykazuje tendencję rosnącą. Wpływ na taką sytuację ma utrzymujący się na dodatnim poziomie przyrost naturalny, przewyższający ujemne saldo migracji. Duży odsetek stanowią osoby

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

młode w wieku przedprodukcyjnym, zaobserwować można jednak zmniejszającą się dynamicznie populację osób w wieku produkcyjnym na rzecz osób w wieku poprodukcyjnym. Utrzymanie się takiej sytuacja będzie prowadzić do coraz większego obciążenia ekonomicznego grupy w wieku produkcyjnym.

2.3. Klimat

Obszar gminy Rawicz położony jest w regionie Południowowielkopolskim. Jest to region na którym najczęściej w roku występuje pogoda umiarkowanie ciepła (132 dni) i pogoda bardzo ciepła (88 dni). Region ten charakteryzuje się częstą pogodą umiarkowanie ciepłą, pochmurną, bez opadów (49 dni). Znacząca jest częstość epizodów z przymrozkami (78 dni) i pogodą mroźną (30 dni). Głównym czynnikiem klimatotwórczym kształtującym klimat gminy Rawicz, jest cyrkulacja powietrza, będąca skutkiem oddziaływania ośrodków barycznych nad Europą. Na klimat obszaru opracowania wpływ wywiera głównie powietrze polarno-morskie. Dzięki krótkiej zimie notujemy tu jeden z najdłuższych okresów wegetacyjnych w Polsce trwający średnio 210-220 dni. Rejestruje się około 160 dni z opadem. Liczba dni z pokrywą śnieżną waha się średnio od 40 do 60. Na terenie gminy dominującym kierunkiem wiatru jest zachodni1.

3. Zakres realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz

Zakres realizacji Programu Ochrony Środowiska został przedstawiony w tabeli 3, gdzie przyjęto następującą skalę oceny realizacji zadania:

0 – brak realizacji zadania, 1 – zrealizowane częściowo (oznacza inwestycje, których realizacja będzie kontynuowana w następnych latach), 2 – realizowane na bieżąco (oznacza przedsięwzięcia ciągłe), 3 – zrealizowane całkowicie (oznacza inwestycje, przedsięwzięcia jednorazowe, których realizacja została zakończona).

1 Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz na lata 2016-2020 z perspektywą na lata 2021-2024, Rawicz 2016.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Tabela 3. Realizacja zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy i Miasta Rawicz, lata 2018-2019 Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Powietrze, adaptacja do zmian klimatu

Wojewódzki Zadanie realizowane na bieżąco. Na Inspektorat W ramach bieżącej terenie gminy Rawicz nie ma 1. Prowadzenie monitoringu powietrza Ochrony 2018-2019 2 Środki własne działalności zlokalizowanej stacji pomiarowej. Środowiska Więcej informacji w rozdz. 5.1. w Poznaniu

Wojewódzki Fundusz Wymiana źródeł ciepła na ekologiczne Ochrony Środowiska 2018 3 8 815,00 w świetlicy wiejskiej w Słupi i Gospodarki Wodnej Kapitulnej. w Poznaniu

2018 2 266 905,30 Dotacja na wymianę źródeł ciepła w budynkach i lokalach mieszkalnych Środki własne położonych na terenie gminy Rawicz. 2019 2 290 648,82 Zrealizowano 90 wniosków w 2018 r. i 97 w 2019 r. Modernizacja/wymiana 2. Gmina Rawicz indywidualnych źródeł ciepła Modernizacja kotłowni w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Zielonej Wsi polegająca na demontażu i montażu nowego pieca C.O., 2019 3 99 894,00 Środki własne pracach budowlanych w kotłowni tj. tynkowaniu ścian i sufitu, pracach elektrycznych tj. wymianie instalacji, wykonaniu uziemienia instalacji, wykonaniu pomiarów elektrycznych.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Wykonanie przyłącza i węzła 2018 3 69 898,19 Gmina Rawicz cieplnego do Sali sportowej przy Zakład Usług Szkole Podstawowej nr 4 Komunalnych w Rawiczu Gmina Rawicz, Wymiana indywidualnych źródeł 2019 3 36 453,37 środki własne ciepła. najemców

Wykonanie węzła cieplnego do 2018 3 49 596,41 Środki własne budynku przy ul. Spokojnej 6.

Zakład Energetyki Wykonanie węzła cieplnego do Cieplnej 2018 3 53 040,44 Środki własne budynku przy ul. Spokojnej 6C. w Rawiczu

Wykonanie węzła cieplnego do 2019 3 49 726,53 Środki własne budynku przy ul. Spokojnej 6B.

Modernizacja kotłowni należących i zarządzanych przez Rawicką Rawicka 01.07.2018- Spółdzielnię Mieszkaniową: wymiana Spółdzielnia 3 137 590,35 Środki własne 30.08.2018 kotła atmosferycznego na Mieszkaniowa kondensacyjny wraz z siecią wewnętrzną i kolektorami.

Działania informacyjno-edukacyjne w zakresie gospodarki niskoemisyjnej. Promocja OZE, edukacja w zakresie W ramach zadania zorganizowano 2 3. zwiększenia efektywności Gmina Rawicz 2018 2 2 000,00 Środki własne spektakle o tematyce ekologicznej pt.: energetycznej i likwidacji niskiej emisji „Czarownica Niska Emisja" w Domu Kultury w Rawiczu dla dzieci i młodzieży z przedszkoli i szkół podstawowych. Wykonawcą spektaklu

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

było Krakowskie Biuro Promocji Kultury.

Działania informacyjno-edukacyjne 2019 2 1 300,00 Środki własne w zakresie gospodarki niskoemisyjnej.

W ramach Zadanie realizowane na bieżąco. Polska Spółka działalności Informacje na temat sieci gazowej 4. Rozwój sieci gazowniczej 2018-2019 2 Środki własne Gazownictwa gospodarczej, dane znajdują się w tabeli 4. Wskaźniki poufne monitoringu.

Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej w Gminie Wielkopolski Rawicz (bez przebudowy Regionalny Program przedszkola): przedszkola nr 3 i 5 2018 3 538 493,51 Operacyjny 2014- oraz zespół szkół nr 2 w Rawicz- Gmina Rawicz 2020 Sarnowa. Zadanie realizowane było w 2017 r., w 2018 r. została 5. Termomodernizacja budynków otrzymana dotacja.

Termomodernizacja salki do ćwiczeń 2019 3 16 700,00 Środki własne na Mikołajewicza 12.

Zakład Usług Gmina Rawicz, Termomodernizacja budynków Komunalnych 2019 3 545 226,49 środki własne mieszkalnych. w Rawiczu współwłaścicieli

Promowanie korzystania Dotacja dla PTTK Oddział w Rawiczu 2018 4 400,00 z komunikacji zbiorowej, rowerów na realizacje zadania „Organizacja na 6. i środków transportu Gmina Rawicz 3 Środki własne terenie Gminy Rawicz rajdów wykorzystujących napędy przyjazne pieszych i rowerowych dla 2019 5 000,00 środowisku mieszkańców Rawicza oraz działania na rzecz tworzenia, wytyczania

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

i konserwacji szlaków turystyki pieszej i rowerowej oraz rozwoju bazy

turystycznej na terenie Gminy".

2018 2 967,00 Wykonanie projektu wizualizacji

2 Środki własne krajobrazowej jednej w 2018 r. 2019 6 154,00 i dwóch w 2019 r. tras rowerowych.

Organizację spotkania samorządów w sprawie „Rowerowej S5" w ramach Partnerskiej Inicjatywy Miast.

Działania Gminy Rawicz zmierzają do Promowanie korzystania zapoczątkowania współpracy przy z komunikacji zbiorowej, rowerów Gmina Rawicz tworzeniu trasy rowerowej, która i środków transportu 2018 3 375,00 Środki własne wykorzystujących napędy przyjazne połączy 2 województwa tj. środowisku wielkopolskie i dolnośląskie. Na zaproszenie Burmistrza Gminy Rawicz do współpracy odpowiedziało 17 przedstawicieli samorządów leżących wzdłuż drogi ekspresowej S5 oraz organizacje i stowarzyszenia.

Wykonanie projektu internetowej 2019 3 550,00 Środki własne wizualizacji krajobrazowej trasy rowerowej S5.

2018 2 85 781,36 Dopłata za stosowanie ulg w komunikacji miejskiej dla firmy Milla Środki własne Spółdzielnia w Lesznie (lata 2018- 2019 2 546 108,95 2019) i PHU Lotos w Jutrosinie (2019 r.).

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Wprowadzenie komunikacji miejskiej, transport publiczny na trasie Rawicz – 2019 2 421 340,00 Środki własne Sarnowa i Rawicz Dębno Polskie. Cena biletu jednorazowego wynosi 1 zł, a miesięcznego 25 zł.

Zakup i montaż stacji do naprawy 2019 3 9 528,81 Środki własne rowerów oraz stojaka rowerowego.

Wymiana taboru autobusów oraz Milla Spółdzielnia W ramach bieżącej Zadanie realizowane na bieżąco 7. budowa infrastruktury 2018-2019 2 Środki własne w Lesznie działalności zależnie od zapotrzebowania. komunikacji zbiorowej

Wzmocnienie kontroli na stacjach diagnostycznych, kontrola W ramach bieżącej Zadanie realizowane na bieżąco 8. Powiat Rawicki 2018-2019 2 Środki własne prawidłowości wykonywania badań działalności w ramach działań administracyjnych. technicznych pojazdów

Budowa ścieżki pieszo-rowerowej 2018 3 411 844,38 Środki własne w miejscowości Masłowo.

Budowa ścieżki pieszo-rowerowej ul. 19.02.2018- Spokojna od Wałów Kościuszki do ul. 1 20 760,00 Środki własne Gmina Rawicz 30.10.2018 Żwirowej. Opracowano dokumentację Rozwój sieci ścieżek rowerowych na projektowo-kosztorysową. 9. terenie gminy Rawicz Budowa ścieżki rowerowej z Rawicza 2018 1 29 520,00 Środki własne do WSSE. Wykonano dokumentację projektową.

Koszty całego Budowa infrastruktury rowerowej Zarząd Dróg 19.11.2019- 1 zadania ujęte - jako alternatywny sposób Powiatowych 21.12.2019 w punkcie 22 komunikacji w ramach

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

w Rawiczu niniejszej tabeli realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na obszarze

powiatu rawickiego (Droga powiatowa nr 5484P Rawicz – Dubin na odcinku Szymanowo

– Osiek).

Projekt początkowo nie uzyskał dofinansowania jednak w 2018 r. zostały uruchomione niewykorzystane

środki z programu i na nowej liście Rozwój sieci ścieżek rowerowych na projekt uzyskał dofinansowanie. terenie gminy Rawicz W 2019 r. zrealizowano inwestycję w miejscowości Szymanowo na długości 817,27 m. Rzeczowa realizacja pozostałego odcinka odbędzie w terminie do dnia 30.09.2021 r.

Budowa ścieżek rowerowych (Droga powiatowa nr 4910P Koszty całego Poniec – Rawicz). 22.01.2018- zadania ujęte 3 - Budowa 1,404 km dróg dla rowerów 31.08.2018 w punkcie 22 w ramach przebudowy drogi niniejszej tabeli powiatowej Nr 4910P Poniec-Rawicz, na odcinku od wiaduktu DK36 do ronda Biały Orzeł w Rawiczu.

Wspieranie przedsięwzięć Sporządzenie projektu instalacji

związanych z wykorzystaniem fotowoltaicznych dla budowanych 22.01.2018- 10. instalacji solarnych i pomp ciepła Gmina Rawicz 3 2 900,00 Środki własne świetlic wiejskich w Łąkcie, Załęczu 22.02.2018 w tym budowa instalacji i Sarnówce. Łączny koszt budowy

fotowoltaicznych świetlic wyniósł 821 206,33 zł.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Tworzenie warunków dla rozwoju odnawialnych źródeł energii w tym budowa farm wiatrowych i solarnych

poprzez odpowiednie zapisy w studium i planach miejscowych. MPZP dopuszczają lokalizację urządzeń wytwarzających energię

z odnawialnych źródeł energii Wspieranie przedsięwzięć z wyłączeniem elektrowni wiatrowych, związanych z wykorzystaniem a także stawiają wymóg stosowania Gmina Rawicz instalacji solarnych i pomp ciepła Zadanie do celów grzewczych paliw i urządzeń 2018-2019 2 - w tym budowa instalacji bezkosztowe o niskich wskaźnikach emisyjnych lub fotowoltaicznych energii słonecznej i geotermalnej. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rawicz wskazuje obszary z możliwością posadowienia ogniw fotowoltaicznych oraz dopuszcza możliwość budowy infrastruktury elektroenergetycznej jako elementów sieci wytwórczej będących własnością inwestora OZE..

Wymiana lamp na korytarzu i sali 2018 3 1 300,00 Środki własne świetlicy wiejskiej w Szymanowie. Dalsza wymiana oświetlenia na mniej

energochłonne, w tym konserwacja Zakup 7 lamp solarnych. Słupy wraz 11. oświetlenia ulicznego, budowa Gmina Rawicz z oprawami zostały zamontowane brakującego oświetlenia na terenie 2018 3 47 603,90 Środki własne w Masłowie – odnoga ul. Działkowej – Gminy Rawicz 4 szt. oraz w Folwarku wzdłuż ul.

Miodowej – 3 szt.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Zakup i montaż lampy solarnej dla wsi 2018 3 6 200,00 Fundusz Sołecki Sierakowo.

Budowa brakującego oświetlenia na terenie Gminy Rawicz – Masłowo 17.04.2018- w ulicach Wrzosowej, Jaśminowej, 2 361 844,82 Środki własne 31.10.2018 Chabrowej, Konwaliowej, Kalinowej, Azaliowej, Lawendowej oraz części ul. Żniwnej.

2018 2 398 853,38 Konserwacja oświetlenia ulicznego Środki własne stanowiącego majątek firmy ENEA. 2019 2 278 577,47 Dalsza wymiana oświetlenia na mniej energochłonne, w tym konserwacja 2018 2 38 269,70 Gmina Rawicz Konserwacja oświetlenia ulicznego oświetlenia ulicznego, budowa Środki własne stanowiącego własność Gminy. brakującego oświetlenia na terenie 2019 2 46 457,00 Gminy Rawicz

Modernizację oświetlenia na 2018 3 14 159,76 Środki własne Targowisku oraz ciągu ul.

Szczanieckich.

Poprawa jakości i efektywności

systemu oświetlenia drogowego poprzez wymianę istniejących opraw rtęciowych i sodowych na oprawy ze źródłem światła LED. 2019 3 728 558,68 Środki własne

Zamontowano 2 113 szt. opraw LED, 1 273 szt. wysięgników, 38 szt. słupów, 90 szt. zegarów

elektronicznych midiBLUE. Moc opraw przed wymianą wynosiła 377,53 kW,

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

moc opraw po wymianie wynosi 141,13 kW co daje przewidywaną

oszczędność w zużyciu energii Dalsza wymiana oświetlenia na mniej elektrycznej 62,62%. energochłonne, w tym konserwacja Gmina Rawicz oświetlenia ulicznego, budowa Wymiana oświetlenia na brakującego oświetlenia na terenie energooszczędne w budynku pływalni 2019 3 389,08 Środki własne Gminy Rawicz Ośrodka Sportu i Rekreacji w Rawiczu.

Montaż lamp na ul. Miodowej 2019 3 14 962,68 Fundusz sołecki i Fiołkowej.

Zasoby i jakość wód, gospodarka wodno-ściekowa

Wojewódzki Inspektorat Monitoring wód powierzchniowych W ramach bieżącej Zadanie realizowane na bieżąco. 12. Ochrony 2018-2019 2 Środki własne i podziemnych działalności Więcej informacji w rozdz. 5.4. Środowiska w Poznaniu

Zadanie realizowane na bieżąco. Strefę ochronną ujęcia wody podziemnej ustanawia się w celu Powiat Rawicki, zapewnienia odpowiedniej jakości Regionalny Ustanawianie strefy ochronnej ujęć wody ujmowanej do zaopatrzenia Zarząd Zadanie 13. wody obejmującej teren ochrony 2018-2019 2 - ludności w wodę przeznaczoną do Gospodarki bezkosztowe bezpośredniej i pośredniej spożycia oraz zaopatrzenia zakładu Wodnej we wymagającego wody wysokiej jakości, Wrocławiu a także ze względu na ochronę zasobów wodnych. Strefa ochronna stanowi obszar, na którym obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody. W 2019 r. RZGW ustanowił strefę ochronną obejmującą wyłącznie teren ochrony bezpośredniej ujęcia wody w miejscowości Łaszczyn, składającego się z dwóch studni nr 3 i 4.

Gmina Rawicz, Przebudowa i rozbudowa Zakład 2018 1 095 083,35 Program Operacyjny oczyszczalni ścieków w Rawiczu. Dalszy rozwój infrastruktury Wodociągów 14. 1 Infrastruktura Pokryto koszty inżyniera kontraktu, kanalizacyjnej i Kanalizacji i Środowiska 2014- promocji projektu oraz robót w Rawiczu 2019 11 754 862,18 2020 budowlanych.

Dofinansowanie budowy 2018 95 293,88 przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach nieskanalizowanych. Budowa przydomowych oczyszczalni Dofinansowano 24 wnioski w 2018 r. 15. Gmina Rawicz 2 Środki własne ścieków i 22 w 2019 r. Liczba przydomowych oczyszczalni ścieków na koniec 2018 2019 82 465,98 r. wynosiła 191 szt., a na koniec 2019 r. 213 szt.

Kontrole umów i rachunków za Zadanie 16. Gmina Rawicz 2019 2 - Zadanie realizowane na bieżąco. wywóz nieczystości ciekłych bezkosztowe

Zakład Dalszy rozwój oraz modernizacja Wodociągów W ramach bieżącej 17. 2018-2019 2 Środki własne Zadanie realizowane na bieżąco. sieci wodociągowej na terenie gminy i Kanalizacji działalności w Rawiczu

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Zadanie realizowane na bieżąco. Kontrola podmiotów gospodarczych Wojewódzki W 2018 r. przeprowadzono kontrole posiadających pozwolenia Inspektorat w zakresie przestrzegania warunków W ramach bieżącej 18. wodnoprawne pod kątem Ochrony 2018-2019 2 Środki własne dot. pobieranej wody, określonych działalności przestrzegania norm i wytycznych Środowiska w pozwoleniach zintegrowanych oraz zapisanych w tych decyzjach w Poznaniu decyzjach wydanych na podstawie przepisów ustawy Prawo wodne.

Od 26.07.2018 r. obowiązuje „Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu.” Ustala on okres nawożenia gruntów ornych nawozami azotowymi mineralnymi i nawozami naturalnymi płynnymi od 1 Wielkopolski marca do 25 października, Realizacja programu działań Ośrodek a nawozami naturalnymi stałymi od 1 mających na celu ograniczenie Doradztwa W ramach bieżącej marca do 31 października. Dla upraw 19. odpływu azotu ze źródeł rolniczych na 2018-2019 2 Środki własne Rolniczego działalności trwałych, wieloletnich i trwałych wyznaczonych obszarach w Poznaniu, użytków rolnych terminy wynoszą szczególnie narażonych (OSN) rolnicy odpowiednio od 1 marca do 31 października i od 1 marca do 30 listopada. Nawozy naturalne powinny być przechowywane w taki sposób, aby zapobiegać przedostaniu się odcieków do wód i gruntu. WODR poprzez Powiatowe Zespoły Doradztwa Rolniczego prowadzi szkolenia i doradztwo w zakresie Dyrektywy Azotanowej dla rolników.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Określenie w 2017 r. w regionie wodnym Środkowej Odry wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych Regionalny oraz obszaru szczególnie Zarząd narażonego, z którego odpływ azotu W ramach bieżącej Gospodarki 2018-2019 2 Środki własne ze źródeł rolniczych do tych wód działalności Wodnej we należy ograniczyć. Wody Wrocławiu powierzchniowe i podziemne na terenie gminy Rawicz nie zostały ujęte w tym wykazie. Zgodnie z art. 104.1 Ustawy Prawo wodne z dnia 20.07.2017 r. Program działań wdraża się jednak na terenie całego kraju.

Zadanie realizowane na bieżąco. Przeprowadzono kontrole podmiotów prowadzących produkcję rolną oraz działalność w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce Wojewódzki lub stosowane nawozy, w zakresie Inspektorat przestrzegania Programu działań oraz W ramach bieżącej Ochrony 2018-2019 2 Środki własne przepisów dot. ochrony wód przed działalności Środowiska zanieczyszczeniem azotanami w Poznaniu pochodzącymi ze źródeł rolniczych, przestrzegania przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu w zakresie warunków stosowania i przechowywania nawozów, nawozów oznaczonych znakiem „NAWÓZ WE” oraz środków wspomagających

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

uprawę roślin.

Klimat akustyczny, pola elektromagnetyczne

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Kontrola dróg krajowych Środowiska W ramach bieżącej Zadanie realizowane na bieżąco. 20. i wojewódzkich w zakresie w Poznaniu, 2018-2019 2 Środki własne działalności Więcej informacji w rozdz. 5.2. emitowanego hałasu Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Tworzenie zabezpieczeń przed oddziaływaniem hałasu komunikacyjnego poprzez Gmina Rawicz, wprowadzanie odpowiednich zapisów Zadanie Zadanie realizowane na bieżąco przy 21. Powiat Rawicki, 2018 2 - w SIWZ uwzględniające m.in. bezkosztowe ogłaszaniu zamówień publicznych. zarządcy dróg montowanie dźwiękoszczelnych okien, kładzenie cichej nawierzchni i budowę ekranów akustycznych

Program Rozwoju Przebudowa ul. Wrocławskiej

2018 3 952 161,58 Obszarów Wiejskich w Dębnie Polskim wraz z budową Budowa dróg umożliwiających na lata 2014-2020 Infrastruktury technicznej. zmniejszenie natężenia ruchu, Gmina Rawicz 22. przebudowa, modernizacja/poprawa 15.07.2018- Budowa (przebudowa) dróg 3 118 500,00 stanu technicznego dróg i chodników 07.09.2018 Urząd Marszałkowski dojazdowych do gruntów rolnych na terenie gminy Województwa o szer. 4 m, oznaczonych w ewidencji Wielkopolskiego jako obręb: Żylice, Izbice (2018 r.) 2019 3 93 750,00 i Słupia Kapitulna, Zawady (2019 r.).

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Przebudowa drogi gminnej nr 810644P na odcinku Izbice – Żylice. Zadanie było powiązane i wykonane 15.07.2018- wspólnie z powyższym. W zakresie 3 185 151,02 Środki własne 07.09.2018 wykonanych robót mieściło się wykonanie nawierzchni z jezdni z tłucznia kamiennego – 58 080,00

m2, długość drogi 1 270,00 m.

2018 1 315 850,69 Środki własne

Budowa dróg umożliwiających 4 245 254,81, Środki własne, Przebudowa drogi gminnej nr zmniejszenie natężenia ruchu, w tym Gmina Program Rozwoju 810644P w Żylicach wraz z budową Gmina Rawicz przebudowa, modernizacja/poprawa 2019 3 2 837 339,93, Gminnej i Powiatowej kanalizacji deszczowej. stanu technicznego dróg i chodników PRGiPID Infrastruktury na terenie gminy 1 407 914,88 Drogowej 2016-2019

Rozbudowa ulicy Bocianiej w Masłowie wraz z budową kanalizacji

deszczowej – wykonanie kanalizacji

Środki własne, deszczowej o długości – 240,5 m, Rządowy Program kanały z rur PVC o śr. 200 mm –

2 850 388,10, na Rzecz Rozwoju 72,50 m, kanały z rur PVC o śr. 315 w tym Gmina oraz 25.06.2018- mm – 168,00 m, studnie rewizyjne 3 987 578,10, Konkurencyjności z kręgów betonowych o śr. 1 500 mm 30.11.2018 dofinansowanie Regionów poprzez – 1 szt., studnie rewizyjne z kręgów

1 862 810,00 Wsparcie Lokalnej betonowych o śr. 1 200 mm – 11 szt., Infrastruktury separator – 1 szt., wykonanie

Drogowej bitumicznej nawierzchni jezdni – 4

897,60 m2, wykonanie nawierzchni chodnika z kostki betonowej kolor

szary – 1 802,40 m2, wykonanie

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

nawierzchni kostki brukowej – zjazdy – 1 054,25 m2, długość drogi – 920 m.

Budowa dróg utwardzanych na terenie Gminy Rawicz: przebudowa dróg

03.09.2018- w Szymanowie – wykonanie 3 145 996,51 Środki własne 28.09.2018 nawierzchni z kostki brukowej o gr. 8 cm kolor szary – 704,00 m2, droga

o długości 174 mb.

Budowa dróg utwardzanych na terenie

Gminy Rawicz: przebudowa dróg Budowa dróg umożliwiających 05.07.2018- w Żołędnicy – wykonanie nawierzchni 3 49 070,85 Środki własne zmniejszenie natężenia ruchu, 31.10.2018 z kostki brukowej o gr. 8 cm kolor Gmina Rawicz przebudowa, modernizacja/poprawa szary – 220,00 m2, oporniki betonowe stanu technicznego dróg i chodników – 110,00 m. na terenie gminy

Budowa dróg utwardzanych na terenie

Gminy Rawicz: przebudowa dróg 05.07.2018- w Wydawach – wykonanie 3 142 595,28 Środki własne 28.09.2018 nawierzchni z kostki brukowej o gr. 8

cm kolor szary – 720,00 m2, oporniki betonowe – 360,00 m.

Budowa dróg utwardzanych na terenie

Gminy Rawicz: przebudowa dróg w Słupi Kapitulnej – wykonanie nawierzchni z kostki brukowej o gr. 8 05.07.2018- 3 179 646,84 Środki własne cm kolor szary – 951,67 m2, 28.09.2018 wykonanie ścieku ulicznego z kostki brukowej w dwóch rzędach 209,00 m, długość drogi 209,00 m, oporniki

betonowe – 219,00 m.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Budowa dróg utwardzanych na terenie 26.09.2018- 3 188 190,00 Środki własne Gminy Rawicz: dostawa 450 sztuk płyt 17.10.2018 betonowych drogowych.

Budowa nawierzchni drogi przy ul. Piłsudskiego 44 b-c oraz wzdłuż

działki gminnej 954/15 954/17 – wykonanie nawierzchni z kostki brukowej gr. 8 cm kolor szary –

28.12.2017- 720,40 m2, krawężniki betonowe 3 94 900,92 Środki własne 30.09.2018 o wym, 15x30 cm – 312,50 m, wykonanie ścieku ulicznego z kostki Budowa dróg umożliwiających brukowej betonowej -138,00 mb, zmniejszenie natężenia ruchu, Gmina Rawicz kanały z rur PVC o śr. zew. 200 m – przebudowa, modernizacja/poprawa 17,50 m, studzienki ściekowe uliczne stanu technicznego dróg i chodników betonowe o śr. 500 mm – 2 szt. na terenie gminy

Przebudowa ul. Żeromskiego

w Sarnowie – wykonanie kanalizacji

deszczowej – 10,53 mb, kratki 09.04.2018- ściekowe – 4 szt., wykonanie 3 142 857,89 Środki własne 13.07.2018 nawierzchni jezdni z masy bitumicznej

– 1 033,00 m2, długość odcinka drogi – 199,91 mb, wykonanie ścieku

z kostki betonowej – 405,72 mb.

03.04.2018- Przebudowa drogi wraz z kanalizacją 3 380 575,18 Środki własne 31.08.2018 deszczową ul. Cichej.

Rozbudowa ul. Jastrzębiej w Dębnie 2018 3 425 828,83 Środki własne Polskim.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

2018 402 114,09 Budowa dróg wraz z Infrastrukturą 3 Środki własne w Sierakowie na północ od ul. 2019 107 709,31 Ogrodniczej.

Przebudowa ul. Myśliwskiej w Rawiczu. – opracowanie 2018 1 36 900,00 Środki własne dokumentacji projektowej i kosztorysowej.

2018 106 139,30 Środki własne Poprawa rozwiązań komunikacyjnych 1 ruchu kołowego I pieszego na terenie 2019 444 617,81 Środki własne gminy Rawicz.

Budowa dróg umożliwiających 2018 8 610,00 Środki własne Budowa drogi przy garażach przy zmniejszenie natężenia ruchu, ulicy Lipowej w Rawiczu. W 2018 r. Gmina Rawicz 3 przebudowa, modernizacja/poprawa opracowanie dokumentacji 2019 161 115,46 Środki własne stanu technicznego dróg i chodników projektowo-kosztorysowej. na terenie gminy

Budowa chodnika we wsi Kąty – 31.10.2018- wykonanie nawierzchni chodnika 3 11 999,60 Środki własne 14.12.2018 z kostki brukowej bet. szarej – 68,00 2 m .

7 537,29, w tym Środki własne, Wymiana nawierzchni chodnika przy 2018 3 Gmina 3 768,65, Rawicka Spółdzielnia budynkach mieszkalnych w Rawiczu RSM 3 768,64 Mieszkaniowa przy ul. Piotra Skargi 6-6a.

Ułożenie nawierzchni chodnika ul. 2018 3 22 134,10 Fundusz sołecki Zielonej (południowej) – wieś

Sierakowo.

2018 3 19 375,00 Budżet Obywatelski Utwardzenie przystanku

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

autobusowego w Wydawach.

Utwardzenie wjazdu przy „Sołeckim 2018 3 10 000,00 Fundusz sołecki zakątku” – wieś Kąty.

2018 18 327,00 Utwardzenie nawierzchni dróg wokół 3 Środki własne stawów we wsi Łaszczyn. 2019 300 755,09

2018 1 287 379,97 Naprawa nawierzchni jezdnych i chodników, utrzymanie dróg gruntowych, naprawę mostów, przepustów, odmulanie rowów, 2 Środki własne naprawa znaków drogowych Budowa dróg umożliwiających 2019 1 541 558,69 zmniejszenie natężenia ruchu, i urządzeń zabezpieczających, Gmina Rawicz przebudowa, modernizacja/poprawa naprawa kanalizacji deszczowej, stanu technicznego dróg i chodników naprawa wiat przystankowych. na terenie gminy 2018 164 439,49

2 Środki własne Równanie dróg szutrowych. 2019 130 672,36

2018 2 23 429,19 Fundusz sołecki Bieżące utrzymanie dróg gminnych.

1 015 439,59, Środki własne, w tym Gmina Przebudowa ul. Rolniczej w Rawiczu 2019 1 Fundusz Dróg 406 176,59 FDS wraz z odwodnieniem – etap II. Samorządowych 609 263,00

Przebudowa drogi gminnej nr 2019 3 289 159,66 Środki własne 810653P na odcinku Słupia Kapitulna

– Ugoda.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Budowa ul. Szczęśliwej 2019 1 10 061,40 Środki własne w Szymanowie – wykonanie dokumentacji projektowej.

Przebudowa drogi gminnej 2019 1 76 710,00 Środki własne w Konarzewie wraz z budową

kanalizacji deszczowej.

Przebudowa drogi wraz 12.12.2019- 3 49 204,50 Środki własne z odwodnieniem na działce 577 27.12.2019 w Zielonej Wsi (inicjatywa lokalna). Budowa dróg umożliwiających 2019 1 19 680,00 Środki własne Przebudowa ul. Broniewskiego. zmniejszenie natężenia ruchu, Gmina Rawicz przebudowa, modernizacja/poprawa stanu technicznego dróg i chodników 2019 3 413 725,60 Środki własne Przebudowa ul. Szwedzkiej. na terenie gminy 237 875,69, w tym Środki własne, 24.07.2019- Przebudowa ulicy Młyńskiej 3 Gmina 148 874,69, Starostwo Powiatowe 25.10.2019 w Rawiczu wraz z odwodnieniem. Powiat 89 000,00 w Rawiczu

Budowa drogi od ronda przy ul. Piłsudskiego do dworca PKP – 2019 1 35 055,00 Środki własne wykonanie dokumentacji projektowo- kosztorysowej.

Budowa chodnika z kostki brukowo- 2019 3 19 480,00 Fundusz sołecki betonowej przy ul. Zielonej we wsi Sierakowo.

Starostwo Powiatowe Zarząd Dróg Przebudowa drogi powiatowej Nr 22.01.2018- 4 572 604,00 w tym w Rawiczu, Powiatowych 3 4910P Poniec-Rawicz, na odcinku od 31.08.2018 Gmina 400 000,00 Wielkopolski w Rawiczu wiaduktu DK36 do ronda Biały Orzeł Regionalny Program

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Operacyjny 2014- w Rawiczu. 2020, Urząd Miejski

Gminy Rawicz

Starostwo Powiatowe Przebudowa drogi powiatowej nr 582 387,95, w tym w Rawiczu, Urząd 5486P Miejska Górka-Wydawy 2018 3 Powiat 282 387,95, Miejski Gminy w miejscowości Zielona Wieś Gmina 300 000,00 Rawicz i Wydawy. Budowa dróg umożliwiających zmniejszenie natężenia ruchu, Przebudowa drogi powiatowej nr przebudowa, modernizacja/poprawa Starostwo Powiatowe 5484P Rawicz-Dubin w miejscowości stanu technicznego dróg i chodników w Rawiczu, 1 875 255,21, Wielkopolski Szymanowo na długości 817,27 m. na terenie gminy 19.11.2019- 1 w tym Gmina Regionalny Program 31.12.2019 Rzeczowa realizacja pozostałego 527 157,58 Operacyjny 2014- odcinka odbędzie w terminie do dnia 2020, Urząd Miejski 30.09.2021 r., a koszt wyniesie Gminy Rawicz 22 683 487,80.

Wprowadzanie nasadzeń ochronnych i w razie konieczności ekranów 23. Zarządcy dróg 2018-2019 0 - - Brak realizacji zadania. akustycznych wzdłuż ciągów komunikacyjnych

Ochrona mieszkańców przed hałasem z instalacji przemysłowych Zadanie 24. Powiat Rawicki 2018-2019 2 - Zadanie realizowane na bieżąco. przez wydawanie decyzji bezkosztowe o dopuszczalnym poziomie hałasu

MPZP ustalają zakaz lokalizacji Wprowadzenie do miejscowych przedsięwzięć, które spowodują planów zagospodarowania Zadanie przekroczenie poziomów hałasu na 25. przestrzennego zapisów Gmina Rawicz 2018-2019 2 - bezkosztowe terenach przyległych, dla których sprzyjających ograniczeniu zostały określone dopuszczalne zagrożenia hałasem (rozgraniczenie poziomy hałasu w przepisach

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

terenów o zróżnicowanej funkcji) odrębnych.

Ochrona mieszkańców gminy przed promieniowaniem Zadanie realizowane na bieżąco. Na elektromagnetycznym przez Zadanie 26. Powiat Rawicki 2018-2019 2 - terenie gminy Rawicz znajduje się 18 weryfikację składanych zgłoszeń bezkosztowe stacji bazowych telefonii komórkowej. instalacji wytwarzających promieniowanie elektromagnetyczne

Wojewódzki Inspektorat Monitoring natężenia pól W ramach bieżącej Zadanie realizowane na bieżąco. 27. Ochrony 2018-2019 2 Środki własne elektromagnetycznych działalności Więcej informacji w rozdz. 5.3. Środowiska w Poznaniu

Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów

Objęcie wszystkich nieruchomości zamieszkałych odbiorem odpadów komunalnych. Bieżące uszczelnianie Międzygminny systemu gospodarowania odpadami W ramach Objęcie wszystkich mieszkańców Komunalny komunalnymi poprzez gospodarowania 28. systemem odbioru odpadów oraz Związek Gmin 2018-2019 2 Środki własne przeprowadzanie kontroli w terenie lub odpadami selektywnego zbierania odpadów Regionu porównywanie bazy deklaracji komunalnymi Leszczyńskiego z bazami gminnymi np. rejestrami mieszkańców i zobowiązywanie właścicieli nieruchomości do złożenia pierwszej lub zmiany deklaracji.

Kontrola podmiotów prowadzących Międzygminny W ramach Zadanie realizowane na bieżąco. działalność w zakresie odbierania, gospodarowania 29. Komunalny 2018-2019 2 Środki własne W rejestrze działalności regulowanej zbierania, transportu, odzysku Związek Gmin odpadami w zakresie odbierana odpadów i unieszkodliwiania odpadów Regionu komunalnymi komunalnych od właścicieli

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Leszczyńskiego nieruchomości na terenie gminy Rawicz wpisanych jest 10 podmiotów.

Zadanie realizowane na bieżąco. Przeprowadzono w 2018 r. kontrole w zakresie funkcjonowania instalacji przetwarzających i wytwarzających odpady, do których są przywożone, lub z których są wywożone odpady Wojewódzki w ramach międzynarodowego Inspektorat przemieszania odpadów oraz w 2019 W ramach bieżącej Ochrony 2018-2019 2 Środki własne r. w zakresie przestrzegania działalności Środowiska przepisów w zakresie gospodarki w Poznaniu odpadami przez podmioty prowadzące działalność w zakresie zbierania odpadów, przetwarzania odpadów w miejscach stwarzających ryzyko wystąpienia pożaru, punktów zbierania pojazdów, stacji demontażu pojazdów.

Międzygminny W ramach Osiągnięcie wymaganych poziomów Komunalny Minimalizacja składowanych gospodarowania recyklingu, które zostały 30. Związek Gmin 2018-2019 2 Środki własne odpadów odpadami przedstawione w tabeli 4. Wskaźniki Regionu komunalnymi monitoringu. Leszczyńskiego

Likwidacja dzikiego wysypiska śmieci na gruncie stanowiącym własność Likwidacja „dzikich wysypisk” Gminy Rawicz w obrębie Słupia 31. Gmina Rawicz 2019 2 12 177,00 Środki własne odpadów Kapitulna o pow. ok. 500 m2. W 2018 r. nie zidentyfikowano dzikich wysypisk.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Zadanie realizowane na bieżąco. Na terenie gminy znajduje się nieczynne Monitoring zamkniętego składowiska Zadanie składowisko odpadów innych niż 32. Gmina Rawicz 2018-2019 2 - odpadów bezkosztowe niebezpieczne i obojętne, w miejscowości Sarnowa, zrekultywowane.

Środki własne, Realizacja przedsięwzięcia Wojewódzki Fundusz W ramach bieżącej „Likwidacja wyrobów budowlanych 33. Pomoc w usuwaniu azbestu Powiat Rawicki 2018-2019 2 Ochrony Środowiska działalności zawierających azbest na terenie i Gospodarki Wodnej powiatu rawickiego”. w Poznaniu

Opracowanie Programu usuwania 34. Gmina Rawicz 2018-2019 0 - - Brak realizacji zadania. azbestu dla Gminy Rawicz

Adaptacja do zmian klimatu i nadzwyczajne zagrożenia środowiska

Regionalny Modernizacja cieków i odbudowa Zarząd W ramach bieżącej Zadanie realizowane na bieżąco, 35. wałów przeciwpowodziowych oraz Gospodarki 2018-2019 2 Środki własne działalności w razie konieczności. obiektów piętrzących na ciekach Wodnej we Wrocławiu

Gminny Związek 2018 40 000,00 Wsparcie działań zmierzających do Odbudowa zbiorników małej retencji Spółek Wodnych Urząd Miejski Gminy 36. budowy małych zbiorników 2 wodnej – mechaniczne odmulanie w Rawiczu Rawicz retencyjnych 2019 17 477,57 rowów. i Bojanowie

Okresowa konserwacja gruntowna 2018 2 109 645,45 Gminny Związek Urząd Miejski Gminy Konserwacja rowów melioracyjnych 37. urządzeń melioracji wodnych Spółek wodnych Rawicz o długości 9 780 mb. szczegółowych na terenie gminy w Rawiczu 2019 2 134 065,15

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

i Bojanowie Czyszczenie gminnego rowu 2018 2 500,00 Fundusz sołecki melioracyjnego w Izbicach.

Brak realizacji zadania. Na terenie Wykreowanie właściwych zachowań Gmina Rawicz, gminy nie występują zakłady dużego 38. społeczeństwa w sytuacji wystąpienia 2018-2019 0 - - Powiat Rawicki ani zwiększonego ryzyka wystąpienia awarii poważnej awarii przemysłowej.

Nabycie na rzecz 11 OSP

wyposażenia i urządzeń ratownictwa: agregat prądotwórczy - 2 szt., przenośny zestaw oświetleniowy – 3

kpl, pilarka do drewna – 4 szt., zestaw PSP R-l – 4 kpl, sprzęt do Fundusz 2018 3 78 452,88 oznakowania terenu akcji – 3 kpl, Sprawiedliwości zestaw TRIAGE – 2 kpl, automatyczny defibrylator zewnętrzny – 4 kpl, deska ortopedyczna pediatryczna SB -8 – 1

szt., latarka akumulatorowa – 9 szt., Wsparcie OSP na doposażenie Gmina Rawicz detektor wielogazowy – 1 szt., bosak 39. w specjalistyczne sprzęty ratowniczo- dielektryczny – 1 kpl. gaśnicze Zakup pompy szlamowej – 1 szt. dla 2018 3 2 100,00 Środki własne OSP Szymanowo.

Zakup węża W-75 – 3 szt. dla OSP 2018 3 618,00 Środki własne Szymanowo,

Zakup dla OSP Dębno Polskie: prądownica – 1 szt., smok ssawny – 1

2018 3 2 486,61 Środki własne szt., nożyce do cięcia prętów – 1 szt., narzędzia wielofunkcyjne – 1 szt., bosak – 1 szt., aparat powietrzny

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

nadciśnieniowy – 1 kpl, tłumice – 2 szt.

Zakup zbiornika wodnego – 1 szt. dla 2018 3 760,00 Środki własne OSP Dębno Polskie.

Zakup lekkiego samochodu ratowniczo-gaśniczego z autopompą

2018 3 207 486,00 Środki własne i zbiornikiem wody o poj. 10001 typu kontener dla Ochotniczej Straży Pożarnej w Izbicach.

Zakup dla OSP Izbice: kamizelki ostrzegawcze – 6 szt., kominiarki Wsparcie OSP na doposażenie Gmina Rawicz 2018 3 683,00 Środki własne strażackie – 4 szt., lizak do kierowania w specjalistyczne sprzęty ratowniczo- ruchem – 3 szt. gaśnicze

Zakup dla OSP Rawicz: zestaw pod hełmowy – 1 kpl, obuwie strażackie – 2018 3 1 289,80 Środki własne 1 para, spodnie pilarza – 1 szt., skafander do pracy w wodzie – 1 szt.

Zakup dla OSP Rawicz: wąż W-75 – 4 2018 3 1 827,00 Środki własne szt., wąż w-52 – 4 szt., mundur

koszarowy – 2 kpl.

Zakup prądownicy

wysokociśnieniowej – 1 szt. dla OSP 2018 3 2 300,00 Środki własne Sarnowa. W podanej kwocie wykonano także remont dachu na

remizie.

2018 3 1 840,00 Środki własne Zakup ubrań koszarowych – 8 kpl dla

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

OSP Sarnowa.

Zakup dla OSP Łaszczyn: stojak hydrantowy – 1 szt., klucz do hydrantu 2018 3 898,00 Środki własne podziemnego i nadziemnego – 2 szt.,

tłumice – 2 szt.

Zakup dla OSP Ugoda: wąż W-75 – 2 2018 3 912,00 Środki własne szt., wąż W-52 – 4 szt.

Zakup kominiarek strażackich – 6 szt. Wsparcie OSP na doposażenie Gmina Rawicz 2018 3 552,00 Środki własne dla OSP Zielona Wieś. w specjalistyczne sprzęty ratowniczo- gaśnicze Zakup dla OSP Żołędnica: wąż W-75 2018 3 1 199,00 Środki własne – 4 szt., wąż W-52 – 3 szt.

Dotacja na zakup lekkiego samochodu ratowniczo-gaśniczego 2019 3 54 765,75 Środki własne z agregatem wysokociśnieniowym i zbiornikiem wody typu kontener.

Zakup węży strażackich z armaturą 2019 3 2 200,00 Fundusz sołecki wodną na potrzeby sołectwa Sikorzyn.

Zasoby przyrodnicze

MPZP ustalają nakaz zachowania Uwzględnianie w miejscowych i ochrony pomników przyrody, w tym planach zagospodarowania Zadanie zakaz wycinania, niszczenia lub 40. przestrzennego ochronę istniejących Gmina Rawicz 2018-2019 2 - bezkosztowe uszkadzania drzew,, w przypadku ich korytarzy ekologicznych i innych występowania w granicach terenów obszarów przyrodniczo cennych objętych planami.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Brak realizacji zadania. Nie było Bieżąca ochrona istniejących 41. Gmina Rawicz 2018-2019 0 - - potrzeby podjęcia działań pomników przyrody w raportowanym okresie.

2018 860 000,00 Urząd Miejski Gminy 2 Utrzymanie zieleni miejskiej. Rawicz 2019 1 012 562,92

Zakład Usług Usuwanie zakrzaczeń i zadrzewień – Urząd Miejski Gminy Komunalnych 2018 2 10 000,00 frezowanie pni drzew w parku przy Rawicz w Rawiczu Domu Kultury w Rawiczu.

2018 39 179,11 Utrzymanie terenów zielonych 2 Fundusz sołecki w sołectwach. 2019 19 032,40

Utrzymanie, pielęgnacja i zakładanie Remont Domu Kultury w Rawiczu terenów zieleni wraz z rewitalizacją parku – 42. Podniesienie atrakcyjności obszaru, 2018 100 000,00 aktywności lokalnej społeczności oraz poprawy standardu ogólnodostępnych

obiektów infrastruktury społeczno- kulturalnej. Gmina Rawicz 3 Środki własne W 2018 r. wykonano prace malarskie, kontynuowano wymianę stolarki

okiennej, wykonano prace oświetleniowe, stolarskie, wymianę czujek dymu, malowanie grzejników, 2019 466 722,20 montaż rolet zewnętrznych, frezowanie pni drzew w parku. W 2019 r. wykonano przebudowę placu utwardzonego przy Domu

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Kultury, montaż kamer w parku i w budynku Domu Kultury, montaż

zapory automatycznej, demontaż uszkodzonego słupa przy scenie i umieszczenie go przy wiatach,

wykonanie rur kanalizacji technicznej dla potrzeb okablowania, montaż włącznika automatycznego do

załączania światła nocnego na scenie.

Zachowanie dziedzictwa kulturowego

zabytkowych Plant Jana Pawła II w Rawiczu. Utrzymanie, pielęgnacja i zakładanie Gmina Rawicz Wykonano następujące zadania: terenów zieleni przebudowa przyłączy kanalizacji 2018 5 985 589,21 deszczowej przy ul. Wały

Dąbrowskiego w Rawiczu, wykonanie nawierzchni mineralnej na Plantach,

przebudowa fontanny z

Niedźwiedziem przy Plantach, wykonanie nawierzchni mineralno- 3 Środki własne żywicznej na Plantach, remont murka

oporowego oraz zejść na Plantach, dostawa wraz z kompletowaniem 94

sztuk ławek parkowych żeliwnych na

Plantach, dostawa i kompletowanie 92 sztuk koszy stalowych parkowych na 2019 550 103,92 Plantach, ogrodzenie – lina do

wspierania przy zjeżdżalni w Parku Domu Kultury, wykonanie i dostawa

tablic informacyjnych formatu 420x300

mm wraz ze systemem zamocowania na słupku stalowym (7 szt.) na

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Plantach, wykonanie i dostawa 10 kpl listew z drewna olchowego dla ławek

zamontowanych na rawickich Utrzymanie, pielęgnacja i zakładanie Gmina Rawicz Plantach wraz z malowaniem. terenów zieleni Wykonanie hydrosiewu na wybranych październik 3 18 144,00 Środki własne odcinkach Plant Jana Pawła II 2019 w Rawiczu – skarpy.

Zadrzewienie śródpolne i przydrożne Wojewódzki Fundusz przy drogach Gminy Rawicz – etap II: Ochrony Środowiska zakup, dostawa i posadzenie drzewek 2018 3 9 466,80 i Gospodarki Wodnej przy drogach polnych w Łąkcie, w Poznaniu Izbicach, Konarzewie i Słupi Kapitulnej.

2018 2 5 933,00 Nasadzenia zastępcze i uzupełniające Nasadzanie i utrzymanie zieleni drzew. W 2019 r. wysadzono drzewa przydrożnej i śródpolnej Środki własne 43. Gmina Rawicz w ilości 92 szt. oraz krzewy w ilości z maksymalnie możliwym udziałem 2019 2 6 753,00 1000 szt. drzewostanu miododajnego

19 265,00, w tym 2018 Gmina 1 926,50, Środki własne, Urząd UMWW 17 338,50 Marszałkowski 3 Zakup sadzonek drzew miododajnych. Województwa 22 176,00, w tym Wielkopolskiego 2019 Gmina 2 178,00, UMWW 19 998,00

Środki własne, Realizacja zadań z zakresu rozwoju 829 920,55, w tym Rawicz, zespół dawnego Nowego Ministerstwo Kultury 44. bezpiecznej dla środowiska 2018 3 Gmina 531 418,09, Domu Strzeleckiego (pocz. XX w.): i Dziedzictwa nowoczesnej infrastruktury Gmina Rawicz MKiDN 299 501,46 malowanie ścian wnętrz budynku rekreacyjnej zapewniającej wzrost Narodowego głównego, remont muszli koncertowej

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

potencjału turystycznego regionu i pawilonów połączonych kioskiem. Wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych

polegających na malowaniu ścian wewnątrz budynku głównego, remont muszli koncertowej i drewnianych

pawilonów połączonych kioskiem.

Siłownia zewnętrzna w Masłowie –

zagospodarowanie terenu wraz 2018 3 33 702,00 Środki własne z zakupem elementów siłowni zewnętrznej – 6 podwójnych i 1

pojedyncze urządzenie.

Zadaszenie kortu tenisowego OSIR

w Rawiczu przy ul. Spokojnej łukową 2018-2019 3 706 918,06 Budżet Obywatelski halą namiotową wraz z rozbudową budynku szatni.

Centrum Sportu I Rekreacji Sołectwa Izbice – montaż dwóch podwójnych

2018 3 11 731,81 Budżet Obywatelski urządzeń siłowni zewnętrznej, zakup 2 szt. bramek piłkarskich z siatkami oraz zestawu do siatkówki plażowej.

Zagospodarowanie placu rekreacyjnego w Folwarku – zakup 2 namiotów ze ścianami, 3 parasoli 2018 3 9 822,82 Budżet Obywatelski plenerowych, betonowego grilla, 6 szt. ławek parkowych, 2 szt. koszy na

śmieci, wykonanie montażu płotu na placu rekreacyjnym.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Izbice bezpiecznym i nowoczesnym placem zabaw – montaż 2018 3 18 613,24 Budżet Obywatelski wielofunkcyjnego zestawu

zabawowego ze zjeżdżalnią.

Rewitalizacja Rynku i deptaków: na

od ulicach Wojska Polskiego i 17 października 1 - - Stycznia. Prace rozpoczęto 2019 w październiku 2019 r. nie poniesiono

jeszcze kosztów.

Budowa promenady na terenach Realizacja zadań z zakresu rozwoju Gmina Rawicz rekreacyjnych – Zwiększenie bezpiecznej dla środowiska atrakcyjności terenu poprzez nadanie nowoczesnej infrastruktury nowej funkcji: rekreacyjnej, rekreacyjnej zapewniającej wzrost turystycznej, usługowej i społecznej. potencjału turystycznego regionu 2018-2019 0 - - Przedsięwzięcie zostanie wykonane

w momencie uzyskania przez Gminę środków zewnętrznych na rewitalizację terenu poligonu po byłej

jednostce wojskowej.

Zagospodarowanie "Poligonu" - Ośrodek Sportu Adaptacja terenów dawnego poligonu i Rekreacji 2018-2019 0 - - na cele sportu i rekreacji, kultury, w Rawiczu edukacji. Brak realizacji zadania

Łąkta – nowoczesne miejsce spotkań dla mieszkańców: montaż zestawu Gmina Rawicz 2019 3 16 020,86 Środki własne zabawowego ze zjeżdżalnią we wsi Łąkta.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

Centrum Rekreacji i Sportu 2019 3 14 420,20 Budżet obywatelski w Żołędnicy – montaż urządzeń siłowni zewnętrznej na placu zabaw. Realizacja zadań z zakresu rozwoju bezpiecznej dla środowiska Przebudowa boiska wielofunkcyjnego nowoczesnej infrastruktury przy Zespole Szkół zawodowych rekreacyjnej zapewniającej wzrost Starostwo w Rawiczu wraz z infrastrukturą potencjału turystycznego regionu Powiatowe 2018 3 1 780 477,68 Środki własne towarzyszącą, utwardzeniami w Rawiczu i zagospodarowaniem terenów zielonych.

Utrzymanie upraw leśnych – porządkowanie powierzchni leśnej 2018 2 4 149,00 Środki własne stanowiącej działki ewid. 370 i 180 obręb Szymanowo o pow. 7,78 ha.

Opracowanie dokumentacji 45. Zwiększanie powierzchni leśnych Gmina Rawicz uproszczonego planu urządzenia lasów będących własnością Gminy Rawicz dla kompleksów leśnych 2018 3 9 020,54 Środki własne powyżej 10 ha i wykonanie inwentaryzacji stanu lasów będących własnością Gminy Rawicz dla kompleksów leśnych poniżej 10 ha.

Zasoby geologiczne, gleby

Generalna Prowadzenie rejestru zawierającego Zadanie 46. Dyrekcja Ochrony 2018-2019 2 - Zadanie realizowane na bieżąco. informacje o terenach na których bezkosztowe stwierdzono przekroczenie Środowiska

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

standardów jakości gleby lub ziemi

Rekultywacja terenów Właściciele Zadanie realizowane na bieżąco 47. 2018-2019 2 Brak danych - zdegradowanych terenów zależnie od potrzeb.

W zakresie granic i sposobów zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, na podstawie przepisów odrębnych, Uwzględnianie ochrony złóż kopalin Zadanie MPZP ustalają nakaz uwzględnienia 48. Gmina Rawicz 2018-2019 2 - w opracowaniach planistycznych bezkosztowe wszelkich ograniczeń w zagospodarowaniu terenów wynikających z położenia w ich granicach złóż kopalin, w przypadku ich występowania.

Edukacja i świadomość ekologiczna mieszkańców

Promocja walorów przyrodniczych gminy poprzez zamieszczanie Wykonanie ekologicznych gadżetów 49. informacji na stronach www, Powiat Rawicki 2018 3 11 491,22 Środki własne promocyjnych dla Powiatu z napisem w lokalnych gazetach, na targach EKO i logo Powiatu Rawickiego. turystycznych

2018 160,98 Organizacja XVI i XVII Gminnego 2 Środki własne Organizowanie imprez W ramach bieżącej konkursu piosenki ekologicznej. 2019 pobudzających aktywność dzieci działalności 50. Gmina Rawicz i młodzieży w dziedzinie ochrony przyrody i środowiska naturalnego 2018 1 250,00 Gminny przegląd przedstawień 2 Środki własne ekologicznych. Kwota obejmuje zakup 2019 1 519,68 nagród konkursowych.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

grudzień Spektakl ekologiczny dla dzieci 3 2 000,00 Środki własne 2019 przedszkolnych oraz klas I-III.

Edukacja ekologiczna mieszkańców Komunalnego Związku Gmin Regionu Intensyfikacja edukacji ekologicznej Międzygminny W ramach Leszczyńskiego w zakresie promującej właściwe postępowanie Komunalny gospodarowania gospodarowania odpadami 51. z odpadami oraz prowadzenie Związek Gmin 2018 2 Środki własne odpadami komunalnymi – kampanie edukacyjno- skutecznej kampanii informacyjno- Regionu komunalnymi informacyjne, publikacje, warsztaty edukacyjnej w tym zakresie Leszczyńskiego i konkursy. Więcej informacje w rozdz. 5.7.

Wyeliminowanie negatywnych zachowań (np. wypalanie traw, porzucanie odpadów w miejscach na Zakup kalendarzy o treści ten cel nieprzeznaczonych, ekologicznej (prace dzieci – 52. wylewanie nieoczyszczonych ścieków Gmina Rawicz 2019 3 1 239,84 Środki własne uczestników konkursu plastycznego bezpośrednio do wód i gleby, pn. „Mamo, tato chcę oddychać spalanie odpadów w paleniskach czystym powietrzem”. domowych, dewastacja zieleni publicznej).

Ekoleśna Wiaruchna – las bliżej nas” – obszar edukacyjno-przyrodniczy Edukacja i zwiększanie świadomości w Zespole Szkolno-Przedszkolnym Środki własne, w zakresie: zmian klimatu i sposobów 19 680,00 w tym „Tęczowa Wiaruchna” w Masłowie – Wojewódzki Fundusz minimalizowania ich skutków, wpływu Gmina 2 710,00, zakup wiaty nad ekoklasą 53. Gmina Rawicz 2019 3 Ochrony Środowiska inwazyjnych gatunków obcych oraz WFOŚiGW wyposażonej w ławki oraz tablice i Gospodarki Wodnej znaczenia i konieczności 16 970,00 tematyczne poświęcone funkcjom lasu w Poznaniu oszczędzania zasobów naturalnych i zasadom zachowania się w lesie. Wiata pełni rolę ekologicznej klasy (ekoklasy) na świeżym powietrzu i miejsca spotkań edukacyjno-

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Okres Ocena Koszty Źródła Lp. Nazwa zadania Realizatorzy realizacji realizacji poniesione Dodatkowe informacje finansowania zadań zadań [brutto, zł]

przyrodniczych dla uczniów i lokalnej społeczności.

Brak wymogu opracowania Programu w raportowanym okresie. Obecny Opracowanie i uchwalenie Programu Program obowiązuje na lata 2016- 54. ochrony środowiska dla gminy Gmina Rawicz 2018-2019 0 - - 2020 z perspektywa na lata 2021- Rawicz 2024. Nowy zostanie opracowany w 2020 r.

Opracowanie i upublicznienie co 2 Opracowanie i upublicznienie na lata raportów z realizacji programu W ramach bieżącej 55. Gmina Rawicz 2018 2 Środki własne stronie BIP Urzędu Miejskiego Gminy ochrony środowiska dla gminy działalności Rawicz raportu za lata 2016-2017. Rawicz

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

4. Ocena realizacji Programu Ochrony Środowiska

Jak wynika z tabeli nr 3 w okresie od 01.10.2018 r. do 31.12.2019 r. w ramach Programu Ochrony Środowiska wyznaczone zostały 54 zadania. Z tych 55 zadań, podjęto się realizacji 50. Wyznaczone zadania dotyczyły zagadnień takich jak: powietrze, zasoby i jakość wód, gospodarka wodno-ściekowa, klimat akustyczny, pola elektromagnetyczne, gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów, adaptacja do zmian klimatu i nadzwyczajne zagrożenia środowiska, zasoby przyrodnicze, zasoby geologiczne, gleby, edukacja i świadomość ekologiczna, mieszkańców. Należy podkreślić, iż wiele zadań wpisuje się w realizację więcej niż jednego strategicznego celu długoterminowego. Część zadań ma charakter ciągły.

Stopień realizacji zadań dla gminy Rawicz wynosi 90,90%.

5. Ocena systemu monitoringu i stanu środowiska

W celu oceny wpływu realizacji zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska na poprawę środowiska na terenie gminy Rawicz zestawiono wartości wskaźników monitoringu, porównując stan z 2017 roku (rok bazowy) ze stanem w roku 2018. Pominięto rok 2019 z powodu braku kompletnych danych. GUS i WIOŚ opracowują aktualnie informacje i udostępnią je w późniejszym terminie. W kolejnych podrozdziałach przedstawiono aktualny stan środowiska naturalnego na terenie gminy Rawicz.

Tabela 4. Wskaźniki monitoringu Zmiana L.p. Wskaźnik Jednostka 2017 2018 wskaźnika*

Ochrona powietrza

Wyniki klasyfikacji strefy pod kątem ochrony zdrowia dla strefy wielkopolskiej

1. Dwutlenek siarki (SO2) klasa A A

2. Dwutlenek azotu (NO2) klasa A A

3. pył zawieszony PM10 klasa C C

4. pył zawieszony PM2,5 klasa C C

5. Benzen (C6H6) klasa A A

6. Tlenek węgla (CO) klasa A A

7. Ołów (Pb) klasa A A

8. Arsen (As) klasa A A

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

9. Kadm (Cd) klasa A A

10. Nikiel (Ni) klasa A A

11. Benzo(a)piren (B(a)P) klasa C C

12. Ozon (O3) klasa A A

13. Długość czynnej sieci gazowej m 112 114 112 304

Czynne przyłącza gazowe do 14. szt. 2 454 2 503 budynków mieszkalnych

Ludność korzystająca z sieci 15. os. 19 378 19 340 gazowej

Korzystający z sieci gazowej w 16. % 64,0 63,6 % ogółu ludności

17. Zużycie gazu MWh 46 291,8 47 391,8

Zasoby i jakość wód, gospodarka wodno-ściekowa

Długość czynnej rozdzielczej 18. km 145,7 148,8 sieci wodociągowej

Połączenia rozdzielczej sieci wodociągowej prowadzące do 19. szt. 4 167 4 180 budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania

Ludność korzystająca z sieci 20. os. 29 437 29 537 wodociągowej

Korzystający z sieci 21. wodociągowej w % ogółu % 97,2 97,2 ludności

Woda dostarczona 22. dam3 1 017,2 1 085,0 gospodarstwom domowym

Zużycie wody w 23. gospodarstwach domowych m3 33,6 35,8 ogółem na 1 mieszkańca

Zużycie wody na potrzeby 24. gospodarki narodowej dam3 1 840,8 1 974,3 i ludności ogółem

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Udział przemysłu w zużyciu 25. % 10,2 11,8 wody ogółem

Długość czynnej sieci 26. km 115,5 119,8 kanalizacyjnej

Przyłącza prowadzące do 27. budynków mieszkalnych szt. 3 219 3 235 i zbiorowego zamieszkania

Ścieki bytowe odprowadzone 28. dam3 753,5 767,9 siecią kanalizacyjną

Ludność korzystająca z sieci 29. os. 22 325 22 361 kanalizacyjnej

Korzystający z sieci 30. kanalizacyjnej w % ogółu % 73,7 73,6 ludności

1 822 Ilość zbiorników 31. szt. 1 769 (2 136 bezodpływowych w 2019 r.)

Ilość przydomowych 191 (213 32. szt. 167 oczyszczalni ścieków w 2019 r.)

Pola elektromagnetyczne

Wyniki monitoringu natężenia 33. promieniowania V/m <0,3 - elektromagnetycznego

Gospodarka odpadami

Liczba mieszkańców objęta 34. systemem odbierania odpadów os. 27 161 27 205 komunalnych

Masa zebranych odpadów 35. Mg 9 350,680 9 554,550 komunalnych łącznie

Masa zebranych odpadów 36. Mg 8 325,180 8 388,640 komunalnych zmieszanych

Masa zebranych odpadów 37. Mg 1 026,5 1 165,91 komunalnych segregowanych

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Poziomy recyklingu przygotowania do ponownego 38,52 53,36 38. użycia i odzysku innymi % Wymagane Wymagane metodami papieru, metali, ≥20 ≥30 tworzyw sztucznych i szkła

Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego 94,33 90,01 użycia i odzysku innymi 39. % metodami innych niż Wymagane Wymagane niebezpieczne odpadów ≥45 ≥50 budowlanych i rozbiórkowych

Poziom ograniczenia masy 20,13 15,7 odpadów komunalnych 40. % ulegających biodegradacji Wymagane Wymagane przekazanych do składowania ≤45 ≤40

Liczba istniejących dzikich 41. szt. 0 1 wysypisk

Zasoby przyrodnicze

42. Lesistość % 16,8 16,7

Całkowita powierzchnia 43. ha 2 327,02 2 311,73 gruntów leśnych

44. Całkowita powierzchnia lasów ha 2 257,11 2 241,81

Udział parków, zieleńców 45. i terenów zieleni osiedlowej ha 0,3 0,3 w powierzchni ogółem

46. Liczba pomników przyrody szt. 20 20

Powierzchnia obszarów 47. ha 26,53 26,53 prawnie chronionych

źródło: GUS, WIOŚ, KZGRL *Gdzie: kolor zielony – poprawa lub brak zmian przy pozytywnej wartości wskaźnika, kolor czerwony – pogorszenie lub negatywna wartość wskaźnika.

Stan wskaźników monitoringu na terenie gminy Rawicz na przestrzeni analizowanego okresu czasu poprawił się lub nie uległ zmianie przy zachowaniu pozytywnej wartości w 46 przypadkach, natomiast w 3, dotyczących jakości powietrza, wykazał negatywną wartość.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

5.1. Ochrona klimatu i jakość powietrza

Emisję zanieczyszczeń do powietrza powodują zarówno źródła naturalne, jak i antropogeniczne. Do tych pierwszych zaliczamy zjawisko wietrzenia skał, pożary czy procesy biologiczne (rozkład materii organicznej, pylenie roślin). Zanieczyszczeniami związanymi z działalnością człowieka są natomiast: przemysł energetyczny, transportowy, sektor komunalno-bytowy. Zanieczyszczanie powietrza dzieli się na pyłowe i gazowe. Do zanieczyszczeń pyłowych zalicza się pyły zawieszone PM10 i PM2,5, które uważa się za najpoważniejsze zagrożenie zdrowia ludzi. Ma to związek ze zróżnicowaniem wielkości ich cząsteczek oraz składu chemicznego. Mogą zawierać metale ciężkie, pierwiastki promieniotwórcze i rakotwórcze oraz toksyczne związki organiczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA). Ponadto pyły zawieszone mogą być nośnikiem bakterii i wirusów, które są przyczyną podrażnień układu oddechowego i alergii. Pyły mają również szkodliwy wpływ na rośliny, gdyż osadzając się na powierzchni liści pochłaniają światło i zatykają aparaty szparkowe, utrudniając proces fotosyntezy. Największy wpływ na wielkość ich emisji mają źródła bytowo-komunalne, określane jako źródła powierzchniowe tzw. niska emisja. Drugą istotną przyczyną tych zanieczyszczeń są emisje pochodzące z energetyki zawodowej i transportu.

Monitoring WIOŚ w Poznaniu2 Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U. z 2012 r. poz. 914) dla wszystkich zanieczyszczeń uwzględnionych w ocenie strefę stanowi:

• aglomeracja o liczbie mieszkańców powyżej 250 tysięcy, • miasto nie będące aglomeracją o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy, • pozostały obszar województwa, niewchodzący w skład aglomeracji i miast powyżej 100 tys. mieszkańców.

Województwo wielkopolskie zostało podzielone na 3 strefy: aglomeracja poznańska, miasto Kalisz oraz strefa wielkopolska w skład której wchodzi pozostała część województwa.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu prowadził monitoring jakości powietrza za pomocą 16 stanowisk pomiarowych. Zakres prowadzonego monitoringu obejmował pomiary stężeń dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), tlenku węgla

(CO), benzenu (C6H6), ozonu (O3) oraz pyłu zawieszonego PM10, które to prowadzone są metodą automatyczną (pomiary ciągłe) oraz, prowadzone metodą manualną (pobór prób w terenie i oznaczenia laboratoryjne), pomiary pyłu zawieszonego PM2,5 i PM10, benzenu

(C6H6), dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), a także ołowiu (Pb), arsenu (As), kadmu (Cd), niklu (Ni) i benzo(a)pirenu (B(a)P) zawartych w pyle PM10. W celu ochrony roślin prowadzi się monitoring metodą automatyczną stężeń dwutlenku siarki (SO2), tlenku azotu (NO) i ozonu (O3). Na terenie gminy Rawicz nie jest zlokalizowana żadna stacja pomiarowa.

2 Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2018, GIOŚ w Poznaniu 2019.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Klasyfikacja stref Ocenę jakości powietrza i obserwację zmian dokonano w ramach państwowego monitoringu środowiska w strefach, które sklasyfikowano na podstawie poziomów substancji w powietrzu oraz poziomów dopuszczalnych z dozwolonymi przypadkami przekroczeń, poziomów docelowych oraz poziomów celów długoterminowych ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ochronę roślin, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.2012, poz. 1031). Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 2008/50/WE:

• poziom dopuszczalny oznacza poziom substancji w powietrzu ustalony w celu unikania, zapobiegania lub ograniczania szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzkie lub środowisko jako całość, który powinien być osiągnięty w określonym terminie i po tym terminie nie powinien być przekraczany, • poziom docelowy oznacza poziom substancji w powietrzu ustalony w celu unikania, zapobiegania lub ograniczania szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzkie lub środowisko jako całość, który powinien być osiągnięty tam, gdzie to możliwe w określonym czasie, • poziom celu długoterminowego oznacza poziom substancji w powietrzu, który należy osiągnąć w dłuższej perspektywie w celu zapewnienia skutecznej ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska.

Tabela 5. Klasyfikacja stref zanieczyszczeń powietrza Poziom stężeń Zanieczyszczenie Klasa strefy Wymagane działania określony jest poziom dopuszczalny i poziom krytyczny utrzymanie stężeń zanieczyszczenia nie przekracza poziomu poniżej poziomu dopuszczalnego dopuszczalnego lub A oraz próba utrzymania najlepszej poziomu krytycznego jakości powietrza zgodnej ze dwutlenek siarki zrównoważonym rozwojem dwutlenek azotu - określenie obszarów przekroczeń tlenki azotu poziomów dopuszczalnych, tlenek węgla - opracowanie POP w celu benzen osiągnięcia odpowiednich poziomów pył PM10 dopuszczalnych substancji powyżej poziomu w powietrzu (jeśli POP nie był pył PM2,5 dopuszczalnego lub C uprzednio opracowany), ołów (PM10) poziomu krytycznego - kontrolowanie stężeń zanieczyszczenia na obszarach przekroczeń i prowadzenie działań mających na celu obniżenie stężeń przynajmniej do poziomów dopuszczalnych określony jest poziom docelowy nie przekracza poziomu Ozon A działania niewymagane docelowego

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Poziom stężeń Zanieczyszczenie Klasa strefy Wymagane działania AOT40 arsen (PM10) - dążenie do osiągnięcia poziomu docelowego substancji w określonym nikiel (PM10) czasie za pomocą ekonomicznie powyżej poziomu kadm (PM10) C uzasadnionych działań technicznych docelowego benzo(a)piren i technologicznych (PM10) - opracowanie lub aktualizacja POP, w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów docelowych w powietrzu

określony jest poziom celu długoterminowego poniżej poziomu celu D1 działania niewymagane długoterminowego Ozon powyżej poziomu celu AOT40 - dążenie do osiągnięcia poziomu D2 długoterminowego celu długoterminowego do 2020 r. określony jest poziom dopuszczalny dla fazy II poniżej poziomu celu A1 działania niewymagane długoterminowego pył PM2,5 powyżej poziomu celu - dążenie do osiągnięcia poziomu C1 długoterminowego dopuszczalnego dla fazy II do 2020 r. źródło: GIOŚ Strefę wielkopolską obejmującą gminę Rawicz zaliczono do klasy C ze względu na przekroczenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5 oraz benzo(a)pirenu. Do klasy C1 zakwalifikowano strefę z powodu przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu PM2,5 dla II fazy obowiązującej od 2020 r. Ze względu na przekroczenie poziomu celu długoterminowego ozonu zaliczono do klasy D2. Dla pozostałych substancji strefę zaliczono do klasy A, oznaczającej poziom stężenia nieprzekraczający poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych i poziomów celów długoterminowych. Biorąc pod uwagę ochronę roślin strefę wielkopolską przypisano do klasy D2 z uwagi na przekroczenia poziomu celu długoterminowego ozonu oraz do klasy A oznaczającej brak przekroczeń wartości dopuszczalnych dla tlenków azotu i dwutlenku siarki oraz docelowych ozonu.

Należy pamiętać, że zaliczenie strefy do gorszej klasy (klasa C) nie oznacza, że jakość powietrza na terenie całej strefy nie spełnia określonych kryteriów. Przypisanie strefie klasy C nie oznacza także konieczności prowadzenia intensywnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza na obszarze całej strefy. Oznacza natomiast potrzebę podjęcia odpowiednich działań w odniesieniu do wybranych obszarów w strefie (z reguły o ograniczonym zasięgu) i dla określonych zanieczyszczeń. Gmina Rawicz została przypisana do obszarów na których wystąpiły przekroczenia poziomów docelowych benzo(a)pirenu.

5.2. Ochrona przed hałasem

Hałas jest zanieczyszczeniem środowiska, charakteryzującym się dużą ilością i różnorodnością źródeł oraz powszechnością występowania. Hałas jest uznawany za czynnik, który w największym stopniu wpływa na jakość warunków zamieszkania i wypoczynku ludzi. Nadmierny hałas może wywoływać niekorzystne zmiany w organizmie

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019 człowieka. Powoduje on między innymi zaburzenia snu i wypoczynku, wpływa niekorzystnie na układ nerwowy, utrudnia pracę i naukę, zwiększa podatność na choroby psychiczne.

Występujący w środowisku naturalnym hałas spowodowany działalnością człowieka można podzielić na komunikacyjny i przemysłowy (instalacyjny). Czynnikami wpływającymi na poziom hałasu komunikacyjnego są natężenie i płynność ruchu, procentowy udział pojazdów ciężarowych w strumieniu pojazdów, prędkość strumienia pojazdów, położenie drogi oraz rodzaj nawierzchni, ukształtowanie terenu, przez który przebiega trasa komunikacyjna, charakter obudowy trasy i rodzaj sąsiadującej z trasą zabudowy. Źródłami hałasu przemysłowego są dźwięki emitowane przez różnego rodzaju maszyny i urządzenia, a także wyposażenie zakładów przemysłowych, rzemieślniczych i usługowych oraz procesy technologiczne w nich zachodzące.

Monitoring hałasu drogowego GDDKiA3 Pomiary hałasu komunikacyjnego prowadzi Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, opracowując mapy akustyczne dla dróg krajowych o natężeniu ruchu powyżej 3 mln pojazdów rocznie. Ostatnie opublikowane opracowanie sporządzono w 2017 r. na mocy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2017 r., poz. 519 ze zm.) wraz z rozporządzeniami wykonawczymi. Obszar objęty analizą akustyczną obejmował bufor 2 x 800 m położony po obu stronach dróg.

Na terenie powiatu rawickiego był badany odcinek drogi krajowej S5 przebiegające przez gminy Rawicz i Bojanowo, o łącznej długości ok. 19 kilometrów.

Do określenia hałasu stosuje się następujące wskaźniki:

• LDWN – długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB), wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 6:00 do godz. 18:00), pory wieczoru (rozumianej jako przedział czasu od godz. 18:00 do godz. 22:00) oraz pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22:00 do godz. 6:00),

• LN – długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku (przedział czasu od godz. 22:00 do godz. 6:00).

Dopuszczalny poziom dźwięku dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wynosi 64 dB, a dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego 68 dB dla wskaźnika LDWN, natomiast dla wskaźnika LN 59 dB dla obu rodzajów terenu.

Wyniki dotyczące poziomów dźwięku w środowisku i przekroczeń poziomów dopuszczalnych hałasu zostały przedstawione przez autorów opracowania w sposób zbiorczy, dla terenu całego powiatu, bez rozróżnienia na poszczególne gminy. W takiej też formie zaprezentowano wyniki w poniższych tabelach.

3 Mapa akustyczna dla dróg krajowych o ruchu powyżej 3 000 000 pojazdów rocznie na terenie województwa wielkopolskiego – część opisowa, GDDKiA, Przeźmierowo 2018.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Tabela 6. Poziomy dźwięku w środowisku określone przez wskaźnik LDWN – powiat rawicki Zakres poziomu hałasu Kryterium 55-60 dB 60-65 dB 65-70 dB 70-75 dB >75 dB Powierzchnia obszarów eksponowanych na hałas w danym 9,637 5,045 2,404 1,147 1,100 zakresie [km2] Liczba lokali mieszkalnych w danym 1,164 0,040 0,000 0,000 0,000 zakresie [w setkach] Liczba eksponowanych mieszkańców w danym zakresie 3,724 0,127 0,000 0,000 0,000 [w setkach] źródło: GDDKiA

Tabela 7. Poziomy dźwięku w środowisku określone przez wskaźnik LN – powiat rawicki Zakres poziomu hałasu Kryterium 55-60 dB 60-65 dB 65-70 dB 70-75 dB >75 dB Powierzchnia obszarów eksponowanych na hałas w danym 8,071 3,918 1,884 0,845 0,844 zakresie [km2] Liczba lokali mieszkalnych w danym 0,579 0,010 0,000 0,000 0,000 zakresie [w setkach] Liczba eksponowanych mieszkańców w danym zakresie 1,882 0,033 0,000 0,000 0,000 [w setkach] źródło: GDDKiA

Tabela 8. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wg wskaźnik LDWN – powiat rawicki <5 dB 5-10 dB 10-15 dB 15-20 dB >20 dB Stan warunków akustycznych środowiska Kryterium bardzo niedobry zły zły Powierzchnia obszarów zagrożonych w danym zakresie 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 [km2] Liczba lokali mieszkalnych w danym 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 zakresie [w setkach] Liczba narażonych mieszkańców 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 w danym zakresie [w setkach] Liczba budynków szkolnych 0 0 0 0 0 i przedszkolnych w danym zakresie Liczba budynków służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej w 0 0 0 0 0 danym zakresie Inne obiekty budowlane istotne z punktu widzenia ochrony przed 0 0 0 0 0 hałasem źródło: GDDKiA

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Tabela 9. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wg wskaźnik LN – powiat rawicki <5 dB 5-10 dB 10-15 dB 15-20 dB >20 dB Stan warunków akustycznych środowiska Kryterium bardzo niedobry zły zły Powierzchnia obszarów zagrożonych w danym zakresie 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 [km2] Liczba lokali mieszkalnych w danym 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 zakresie [w setkach] Liczba narażonych mieszkańców 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 w danym zakresie [w setkach] Liczba budynków szkolnych 0 0 0 0 0 i przedszkolnych w danym zakresie Liczba budynków służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej w 0 0 0 0 0 danym zakresie Inne obiekty budowlane istotne z punktu widzenia ochrony przed 0 0 0 0 0 hałasem źródło: GDDKiA Z powyższych zestawień wynika, że na terenie gminy Rawicz w otoczeniu drogi krajowej S5 nie występują przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu. WIOŚ w Poznaniu w analizowanym okresie nie prowadził pomiarów hałasu komunikacyjnego na terenie gminy Rawicz.

Monitoring hałasu przemysłowego W bazie danych prowadzonych przez GIOŚ znajdują się pomiary akustyczne wykonane w 2019 r., przesłane przez zobowiązane do tego podmioty: • Fermy Drobiu Woźniak Beata Woźniak Zielona Żylice 35b, • Eggs Product Grupa Producentów Rolnych Sp. z o.o. – Zakład Przetwórstwa Jaj, Żylice 35a, • Fermy Drobiu Woźniak Zbigniew Woźniak Żylice 35a, • Fermy Drobiu Woźniak Daniel Woźniak Żylice 35a.

W żadnym z punktów pomiarowych nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Ponadto, w związku z działalnością kontrolną prowadzoną w 2019 r. przez WIOŚ w Poznaniu, na terenie miasta Rawicz nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych wartości poziomu hałasu w środowisku w otoczeniu następujących obiektów: • Lakiernictwo Sierakowscy, Spółka komandytowa, ul. Ogrodnicza 1, 63-900 Rawicz, • Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Rawiczu, ul. Mały Plac Ćwiczeń 4, 63-900 Rawicz.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

5.3. Pola elektromagnetyczne

Promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące (PEM) występuje w postaci naturalnej (źródłami są Ziemia, Słońce, zjawiska atmosferyczne) oraz sztucznej (związane z powszechnym wykorzystywaniem energii elektrycznej oraz nowych technik radiowych). Pola elektromagnetyczne występują w otoczeniu wszystkich urządzeń elektrycznych.

Podstawowymi źródłami pól elektromagnetycznych są: • stacje bazowe telefonii komórkowej, • stacje radiowe i telewizyjne, • stacje radiolokacyjne, • linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia, • urządzenia powszechnego użytku, m.in. kuchenki mikrofalowe, aparaty komórkowe.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu prowadzi w ramach jednego z podsystemów Państwowego Monitoringu Środowiska pomiary poziomów promieniowania elektromagnetycznego w środowisku w 135 punktach w trzyletnich cyklach pomiarowych, po 45 punktów dla każdego roku. W każdym z tych 45 punktów pomiary wykonuje się raz w roku kalendarzowym. Pomiarami objęto tereny miast powyżej 50 tys. mieszkańców, pozostałe miasta i tereny wiejskie, ustalając na każdym z wymienionych obszarów badawczych po 15 punktów pomiarowych, zlokalizowanych w miejscach dostępnych dla ludności.

Na obszarze analizowanej gminy zlokalizowany jest 1 punkt pomiarowy, w Rawiczu przy ul. Buszy 5. Ostatnie pomiary prowadzone były w 2017 r. Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości natężenia pola elektromagnetycznego wyniosła poniżej 0,3 V/m4.

Przeprowadzone badania wykazały, że w żadnym punkcie kontrolno-pomiarowym w województwie nie stwierdzono przekroczeń poziomów dopuszczalnych promieniowania elektromagnetycznego wynoszących 7 V/m, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883).

5.4. Gospodarowanie wodami

5.4.1. Wody powierzchniowe

Gmina Rawicz leży w regionie wodnym Środkowej Odry, w dorzeczu rzeki Orli, należącej do zlewni Baryczy. Wschodnia cześć terenu odwadniana jest przez jeden z jej największych dopływów, rzekę Dąbroczna (40,2 km długości i 236,4 km2 powierzchni zlewni) będącą prawym dopływem Orli. Zachodnia, północna i centralna część gminy odwadniana jest przez rzekę Masłówkę (31,7 km długości i 287,8 km2 powierzchni zlewni), prawy dopływ Orli. Na rzece około 3 km na północny zachód od Rawicza znajduje się niewielki zbiornik retencyjny. Obszar gminy odwadniają również dopływy Masłówki: prawobrzeżne – Czarny Rów,

4 Sprawozdanie z monitoringu pól elektromagnetycznych w roku 2017, WIOŚ, Poznań 2018.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Grobelka oraz lewobrzeżne – Stara Pijawka, Nowa Pijawka, Jelenia Struga5. Obszar gminy Rawicz położony jest w zlewniach 5 rzecznych Jednolitych Części Wód Powierzchniowych (JCWP), które zostały przedstawione poniżej.

Tabela 10. Jednolite Części Wód Powierzchniowych znajdujące się na obszarze gminy Rawicz Kod JCWP Nazwa JCWP Status JCWP SZCW (silnie zmieniona część RW60001714689 Masłówka wód) SZCW (silnie zmieniona część RW600017146699 Dąbroczna wód) SZCW (silnie zmieniona część RW600017146569 Stara Orla wód) SZCW (silnie zmieniona część RW60001714658 Kanał Wilczyna wód) SZCW (silnie zmieniona część RW60001914699 Orla od Rdęcy do Baryczy wód) źródło: Aktualizacja Programu Wodno-Środowiskowego Kraju Rysunek 5. Układ sieci hydrologicznej na terenie gminy Rawicz

źródło: wody.isok.gov.pl/imap_kzgw/?gpmap=gpPGW

5 Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz na lata 2016-2020 z perspektywą na lata 2021-2024, Rawicz 2016.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Stan wód powierzchniowych rzecznych Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska wynika z art. 349 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. 2018 poz. 2268 ze zm.) przy czym zgodnie z ust. 3 i 5 tego artykułu badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, biologicznych, hydromorfologicznych (determinujących stan/potencjał ekologiczny) i chemicznych na potrzeby oceny stanu ekologicznego należą do kompetencji organów Inspekcji Ochrony Środowiska. Klasyfikacja elementów opiera się na zasadzie „najgorszy decyduje”, co oznacza, że o końcowej klasyfikacji decyduje element w najgorszym stanie.

Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego.

W 2018 r. badania wód prowadzono na JCWP Kanał Wilczyna, w punkcie kontrolno- pomiarowym zlokalizowanym w miejscowości Wydawy6. Dokonano jedynie klasyfikacji stanu chemicznego, który oceniono jako poniżej dobrego. Stan ogólny oceniono jako zły. Ogólna ocena stanu JCWP jest wypadkową klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego. Część wód może być oceniana jako w stanie dobrym tylko i wyłącznie w przypadku, kiedy jej stan/potencjał ekologiczny jest co najmniej dobry i stan chemiczny jest dobry. W przypadku stanu/potencjału poniżej stanu dobrego lub stanu chemicznego poniżej dobrego, część wód jest oceniona jako w stanie złym, niezależnie od oceny drugiego komponentu lub od dostępności oceny dla drugiego komponentu.

Rok wcześniej, w 2017 r. prowadzono badania również na Kanale Wilczyna oraz na JCWP Masłówka i Orla od Rdęcy do Baryczy, w punktach umiejscowionych poza terenem gminy Rawicz. Stan ogólny oceniono jako zły. Wyniki za 2019 r. będą dostępne w późniejszym terminie.

5.4.2. Wody podziemne Obszary występowania zasobów wód podziemnych o najwyższej wartości użytkowej powinny podlegać szczególnej ochronie, zwłaszcza na terenach pozbawionych osadów izolujących warstwę wodonośną od powierzchni terenu. Z tego względu wydzielono tzw. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP), o zasobach znaczących w skali kraju, wymagające ochrony prawnej. Południowo-zachodni fragment gminy Rawicz leży w zasięgu GZWP nr 303 Pradolina Barycz – Głogów (E)7. Jest to zbiornik o charakterze porowym, na ogół pozbawiony izolacji lub słabo izolowany od powierzchni terenu. Zwierciadło wody ogólnie zalega na głębokości 1-5 m, miejscami nieco głębiej. Zbiornik zasilany jest na drodze przesączania wód opadowych w przepuszczalne i półprzepuszczalne podłoże, oraz od północy wodami napływającymi z Wysoczyzny Leszczyńskiej i Kaliskiej. Oszacowane w ramach badań modelowych zasoby dyspozycyjne wynoszą 123 330 m3/d. Pobór wód podziemnych na obszarze zbiornika stanowi zaledwie 21% oszacowanych zasobów

6 Ocena stanu jednolitych części wód rzek i zbiorników zaporowych w roku 2017-2018, GIOŚ, Warszawa 2019. 7 Informator PSH Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w Polsce, Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2017.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019 dyspozycyjnych. Dominującymi elementami zagospodarowania powierzchni zbiornika są tereny rolnicze i lasy (95% powierzchni), z rozproszonymi ogniskami potencjalnych zanieczyszczeń.

Rysunek 6. Gmina Rawicz na tle Głównego Zbiornika Wód Podziemnych

źródło: epsh.pgi.gov.pl/epsh/ Cały obszar gminy Rawicz znajduje się również w zasięgu Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) nr 798. Składa się ona z dwóch pięter wodonośnych: czwartorzędowego i neogeńskiego na litologię których składają się piaski i żwiry. Głównym źródłem zasilania jest infiltracja opadów atmosferycznych. Odpływ wód podziemnych wymuszony jest drenującym charakterem doliny Odry i Baryczy oraz jej dopływów.

Stan wód podziemnych Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1566 z późn. zm.) zobowiązuje Państwową Służbę Hydrogeologiczną do wykonywania badań i oceny stanu wód podziemnych w zakresie elementów fizykochemicznych i ilościowych. Badania i klasyfikację wód podziemnych w punktach sieci krajowej w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska wykonuje Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut

8 Hydrogeologia – Jednolite Części Wód Podziemnych (172) podział obowiązujący w latach 2016- 2021, PIG-PIB, Warszawa.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Badawczy w Warszawie przy koordynacji i na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Celem monitoringu wód podziemnych jest dostarczenie informacji o jakości tych wód, obserwacja zachodzących zmian chemizmu oraz sygnalizacja zagrożeń w skali regionu i kraju. Wyniki badań i ocen są pomocne do optymalizacji związanych z ochroną i gospodarowaniem zasobami wód działań, mających na celu utrzymanie lub osiągnięcie ich dobrego stanu.

W 2018 r. nie prowadzono badań na terenie gminy Rawicz i JCWPd nr 79. W 2019 r. punkt monitoringowy nr 2650 był zlokalizowany w miejscowości Łaszczyn. Wody zaliczono do II klasy, oznaczającej wody dobrej jakości. Przekroczenia wymagań dotyczących jakości wody do spożycia dotyczyły manganu, jonu amonowego i żelaza9.

5.5. Zasoby geologiczne

Złoża kopalin udokumentowane na terenie gminy Rawicz to gaz ziemny, węgiel brunatny oraz kruszywa naturalne, które mogą być wykorzystywane w budownictwie mieszkalnym oraz drogownictwie10. Szczegółowy opis surowców mineralnych występujących na terenie omawianej gminy przedstawiono poniżej.

9 Rocznik hydrogeologiczny Państwowej Służby Hydrogeologicznej. Rok hydrologiczny 2019, PIG- PIB, Warszawa 2020. 10 Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2018 r., PIG-PIB, Warszawa 2019.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Tabela 11. Surowce naturalne występujące na terenie gminy Rawicz (stan na 31.12.2018 r.) Powierzchnia Zasoby (tys. t) Stan Wydobycie Kod* Nazwa złoża Kopalina wg Nkz złoża geologiczne zagospodarowania przemysłowe (tys. t) [ha] bilansowe złoże rozpoznane KN Folwark - 1,99 188 - - szczegółowo złoże rozpoznane złoża gazu GZ Rawicz 413,00 475,00 (mln m3) - - wstępnie ziemnego złoże o zasobach WB Rawicz-Chobienia - 2 400,00 - - - prognostycznych Rawicz-dolomit złoże rozpoznane złoża gazu GZ 1 773,00 230,00 (mln m3) - - główny wstępnie ziemnego Rawicz- złoże o zasobach WB - 290,00 - - - Skoraszewice prognostycznych eksploatacja złoża złoża piasków KN Sierakowo 3,50 103 - - zaniechana budowlanych złoże rozpoznane złoża piasków KN Szymanowo 2,21 71 - - szczegółowo budowlanych złoża gazu złoże rozpoznane GZ Zakrzewo ziemnego 473,50 210,00 (mln m3) - - wstępnie samodzielne GZ Załęcze złoże zagospodarowane - 2 028,00 166,56 (mln m3) 67,57 (mln m3) 90,35 (mln m3) źródło: Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce (wg stanu na 31 XII 2018r.), geoportal MIDAS PIG * KN – kruszywa naturalne, GZ – gaz ziemny, WB – węgle brunatne.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

5.6. Gleby

Na terenie gminy Rawicz można wyróżnić następujące rodzaje gleb: • Gleby pseudobielicowe – gleby tworzące się na różnego rodzaju piaskach, dochodzi w nich do procesu wymywanie niektórych związków chemicznych tworzących minerały co nazywane jest bielicowaniem; • Gleby brunatne - powstające na glinach zwałowych oraz piaskach i piaskowcach, można wśród nich wyróżnić: o Brunatne – kwaśne, tworzące się na podłożach bogatych w związki fosforu, potasu, wapnia i magnezu. o Brunatne – wyługowane, które cechuje wyługowanie górnej części profilu z kationów zasadowych oraz brakiem zawartości węglanu wapnia, co ogranicza ich żyzność, • Czarne ziemie - są to gleby powstające na utworach mineralnych bogatych w związki wapnia oraz materię organiczną, często powstają w miejscach oddziaływania wód gruntowych; • Gleby murszowe – jest to gleba powstająca w wyniku zmurszenia substancji organicznych leżących na utworach mineralnych, do powstania wymagają one okresowego zalewania; • Mady – są to gleby tworzące się w wyniku nagromadzenia się materiałów niesionych przez wody rzeczne.

Na terenie Miasta i Gminy Rawicz dominują gleby IV – VI klasy bonitacyjnej. Gleby klasy IIIa oraz IIIb stanowią jedynie około 17% gruntów ornych.

Użytki rolne zajmują 9 828 ha powierzchni, co stanowi 73,20% całego obszaru gminy. Strukturę poszczególnych użytków rolnych prezentuje poniższy wykres.

Rysunek 7. Struktura użytków rolnych na terenie gminy Rawicz [ha] (stan na rok 2014) 163 228 264

2 043 Grunty orne Sady Łąki trwałe Pastwiska trwałe 96 Grunty rolne zabudowane 7 034 Grunty pod rowami

źródło: GUS, opracowanie własne

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Na terenie gminy Rawicz nie jest prowadzony monitoring gleb w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Najbliższy punkt pomiarowy znajduje się w miejscowości Niemarzyn, w gminie Miejska Górka.

5.7. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów

Infrastruktura gospodarowania odpadami komunalnymi11 Zgodnie z obowiązującymi przepisami odpady komunalne mogły być zagospodarowane jedynie w regionalnych instalacjach do przetwarzania odpadów (RIPOK) lub instalacjach do zastępczej obsługi regionów. Plan gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2016-2022 wyznaczył 10 regionów gospodarki odpadami komunalnymi.

Gmina Rawicz należy do Regionu V, obejmującego 20 gmin. Na terenie Regionu znajduje się jedna RIPOK w Trzebani, w gminie Osieczna obejmująca instalację mechaniczno- biologicznego przetwarzania odpadów, kompostownię pryzmową odpadów zielonych oraz składowisko odpadów inne niż niebezpieczne i obojętne. W Rawiczu znajduje się także kompostownia pryzmowa odpadów zielonych, planowana do uzyskania statutu RIPOK. Instalacjami zarządza Miejski Zakład Oczyszczania Sp. z o.o. w Lesznie.

System gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie gminy Rawicz12 Gmina Rawicz należy do Międzygminnego Komunalnego Związku Gmin Regionu Leszczyńskiego, założonego w 2012 r. W jego skład wchodzi 18 gmin: miasto Leszno oraz gminy powiatów gostyńskiego, kościańskiego, leszczyńskiego i rawickiego. Celem działania Związku jest wspólne wykonywanie zadań publicznych w zakresie tworzenia warunków niezbędnych do utrzymania czystości i porządku na terenach gmin uczestników Związku, w dziedzinie gospodarki odpadami komunalnymi.

Za odbiór odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych odpowiadał Miejski Zakład Oczyszczania Sp. z o.o. w Lesznie. Liczba osób objętych systemem gospodarki odpadami, wg złożonych deklaracji w 2018 r. wynosiła 27 205.

Ilość odpadów odebranych z nieruchomości z terenu gminy Rawicz w latach 2017 (rok bazowy)-2018 przedstawiono w tabeli. Informacja o ilości odpadów za 2019 r. będzie dostępna w późniejszym terminie.

Tabela 12. Ilość odpadów komunalnych odebranych z nieruchomości na terenie gminy Rawicz w latach 2017-2018 Kod odebranych Masa odebranych odpadów odpadów Rodzaj odebranych odpadów komunalnych komunalnych (Mg) komunalnych 2017 2018 15 01 06 Papier, tektura, opakowania wielomateriałowe 184,080 222,490 15 01 07 Tworzywa sztuczne, metal 401,820 478,600 17 01 01 Szkło bezbarwne 274,100 277,600

11 Plan gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2016-2022 wraz z planem inwestycyjnym, Zarząd Województwa Wielkopolskiego, Poznań 2017. 12 Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Związku Międzygminnego Komunalny Związek Gmin Regionu Leszczyńskiego za rok 2018, Leszno 2019.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Kod odebranych Masa odebranych odpadów odpadów Rodzaj odebranych odpadów komunalnych komunalnych (Mg) komunalnych 2017 2018 17 01 07 Szkło kolorowe 165,500 187,220 Niesegregowane (zmieszane) odpady 20 03 01 8 325,180 8 388,640 komunalne Razem 9 350,680 9 554,55 źródło: KZGRL Na terenie Stacji Przeładunkowej Odpadów Komunalnych w Rawiczu funkcjonuje Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) do którego mieszkańcy mogą bezpłatnie oddawać selektywnie zebrane odpady. W 2018 r. dostarczono do niego 1 417,344 Mg odpadów, co stanowiło 105,499 Mg odpadów więcej niż w 2017 r.

Edukacja ekologiczna Jednym z podstawowych zadań Związku określonym w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jest prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Edukacja ekologiczna stanowi istotny element realizacji planów gospodarki odpadami, jest niezbędnym warunkiem skutecznego kształtowania świadomości ekologicznej mieszkańców.

Związek poprzez różne formy edukacji ekologicznej realizował przedsięwzięcie edukacyjne pn. „Edukacja ekologiczna mieszkańców Komunalnego Związku Gmin Regionu Leszczyńskiego w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi – kampanie edukacyjno-informacyjne, publikacje, warsztaty i konkursy”. W ramach przedsięwzięcia przeprowadzone zostały następujące działania obejmujące również gminę Rawicz:

• Kampania „Przedszkolaki z Segregolandii” skierowana do przedszkolaków, • Kampania „Akademia odpadowa” skierowana do uczniów klas IV Szkół Podstawowych, Kampania „SOS dla środowiska, czyli segregujący, oszczędny, świadomy” skierowana do uczniów klas I szkół średnich/zawodowych/branżowych, • Kampania edukacyjna „Zrób krok w stronę PSZOK” plenerowa skierowana do mieszkańców KZGRL promująca Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, • Akcja „Zgniataj opakowania” mająca na celu zmniejszenie objętości odbieranych odpadów, Akcja kompost za odpady na PSZOK-ach „AGRO-KOMP Trzebania” we współpracy w RIPOK – akcja mająca na celu przekonanie mieszkańców do oddawania odpadów zielonych do PSZOK • „Turnieje odpadowe” – 3 turnieje mające na celu naukę segregacji przez aktywność fizyczną, • Kampania billboardowa – 45 billboardów, 100 plakatów, 8 autobusów z hasłem przewodnim „Nie marnuj – segreguj”.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

5.8. Zasoby przyrodnicze

Na terenie gminy Rawicz występują następujące formy ochrony przyrody13: • Park krajobrazowy, • Obszar chronionego krajobrazu, • Rezerwat przyrody, • Pomniki przyrody.

Park Krajobrazowy Dolina Baryczy Województwa: dolnośląskie, wielkopolskie Powiaty: oleśnicki, trzebnicki, ostrowski, rawicki, górowski, milicki Gminy: Milicz, Pakosław, Przygodzice, Żmigród, Wąsosz, Krośnice, Rawicz, Twardogóra, Cieszków, Trzebnica, Prusice, Jutrosin, Sośnie, Odolanów Data utworzenia: 01.07.1996 Powierzchnia: 87 040,00 ha Akt prawny o utworzeniu: Rozporządzenie Wojewody Kaliskiego i Wojewody Wrocławskiego z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie utworzenia i ochrony parku krajobrazowego „Dolina Baryczy” Obowiązujący akt prawny: Rozporządzenie Nr 19 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 12 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego w sprawie Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”, dla terenu Parku leżącego w granicach województwa dolnośląskiego

Celem ochrony Parku jest Zachowanie doliny rzeki Baryczy wraz z łąkami, starorzeczami i terenami podmokłymi oraz zachowanie stawów i innych zbiorników wodnych, będących siedliskami chronionych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt.

Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Baryczy” Województwa: dolnośląskie, wielkopolskie, lubuskie Powiaty: trzebnicki, lubiński, wołowski, wschowski, rawicki, głogowski, górowski Gminy: Pęcław, Jemielno, Rawicz, Niechlów, Głogów (wiejska), Żmigród, Rudna, Góra, Wińsko, Szlichtyngowa, Wąsosz Data wyznaczenia: 18.08.1992 Powierzchnia: 43 350,00 ha Akt prawny o wyznaczeniu: Rozporządzenie Nr 82/92 Wojewody Leszczyńskiego z dnia 1 sierpnia 1992 r. w sprawie wyznaczenia Obszarów Chronionego Krajobrazu na terenie Województwa Leszczyńskiego Obowiązujący akt prawny: Rozporządzenie nr 35 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Baryczy”

Osobliwością tego obszaru są podmokłe tereny, torfowiska, lasy łęgowe, grądy, olsy i łąki. Na terenie obszaru chronionego krajobrazu znajdują się zróżnicowane gatunki flory i fauny. Liczne są zwłaszcza ptaki, z których większość to gatunki lęgowe.

13 crfop.gdos.gov.pl/crfop

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Rezerwat przyrody „Dębno” Województwo: wielkopolskie Powiat: rawicki Gmina: Rawicz Data uznania: 24.11.1961 Powierzchnia: 8,03 ha Akt prawny o uznaniu: Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 21 października 1961 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody Obowiązujący akt prawny: Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 8 września 2017 r. zmieniające zarządzenie w sprawie rezerwatu przyrody „Dębno”

Celem ochrony przyrody w rezerwacie leśnym jest zachowanie ekosystemu lasu mieszanego z pomnikowymi okazami dębów i stanowiskiem kozioroga dębosza.

Rysunek 8. Usytuowanie form ochrony przyrody na terenie gminy Rawicz

źródło: geoserwis.gdos.gov.pl Na terenie gminy Rawicz znajduje się również 20 pomników przyrody, scharakteryzowanych w poniższej tabeli. Wszystkie pomniki zostały ustanowione na mocy rozporządzenia nr 9/98 Wojewody Leszczyńskiego z 8 grudnia 1998 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Tabela 13. Wykaz pomników przyrody znajdujących się na terenie gminy Rawicz

Lp. Opis pomnika przyrody Pierśnica Wys. [m] Opis lokalizacji [cm] Grupa 2 wiązów szypułkowych – Ulmus laevis, w terenie Rosną w parku, przy ul. Wały 1. pomierzono 1 drzewo żywe i 1 91 25 Dąbrowskiego. obiekt zniszczony - wycięty, teren uprzątnięty Drzewo: dąb szypułkowy – Nadleśnictwo Piaski, Leśnictwo 2. 178 16 Quercus robur, nazwa „Adam” Kawcze, oddz. 89 Drzewo: klon czerwony – Acer Rośnie w parku, przy ul. Wały 3. 78 20 rubrum Dąbrowskiego nr 31. Drzewo: jesion wyniosły – Rośnie w parku, przy ul. Wały 4. 99 27 Fraxinus excelsior Dąbrowskiego nr 31. Drzewo: miłorząb dwuklapowy Rośnie w parku, przy ul. Wały 5. (miłorząb chiński, miłorząb 106 19 Dąbrowskiego nr 31. dwudzielny) – Ginkgo biloba Drzewo: dąb szypułkowy – Rośnie w parku, przy ul. Wały 6. 131 26 Quercus robur Dąbrowskiego nr 31. Drzewo: dąb szypułkowy – Rośnie w parku, przy ul. Wały 7. 56 26 Quercus robur Dąbrowskiego Drzewo: dąb szypułkowy – 8. 174 23 Rośnie w parku. Quercus robur Drzewo: dąb szypułkowy – Nadleśnictwo Piaski, Leśnictwo 9. Quercus robur, nazwa „Stani- 119 18 Masłowo, oddz. 149 b. Sław” Drzewo: dąb szypułkowy – Nadleśnictwo Piaski, Leśnictwo 10. 92 24 Quercus robur, nazwa „Bliźniak” Masłowo, oddz. 151 b. Drzewo: Buk pospolity (buk Nadleśnictwo Piaski, Leśnictwo 11. zwyczajny) – Fagus sylvatica, 41 27 Masłowo, oddz. 159 a nazwa „Siedem Buków” Drzewo: topola czarna – Rośnie w parku dworcowym, w 12. 186 31 Populus nigra pobliżu stacji kolejowej Drzewo: jesion wyniosły – Rośnie w parku dworcowym, w 13. 97 24 Fraxinus excelsior pobliżu stacji kolejowej Drzewo: dąb szypułkowy – 14. 101 20 Rośnie na cmentarzu żydowskim Quercus robur Drzewo: dąb szypułkowy – 15. 118 20 Rośnie na cmentarzu żydowskim Quercus robur Drzewo: dąb szypułkowy – 16. 111 16 Rośnie na cmentarzu żydowskim Quercus robur Drzewo: jesion wyniosły – Rośnie przy ul. Wały 17. 120 28 Fraxinus excelsior Dąbrowskiego nr 31 Drzewo: dąb szypułkowy – Nadleśnictwo Piaski, Leśnictwo 18. 138 16 Quercus robur, nazwa „Niemen Masłowo, oddz. 149 b

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Lp. Opis pomnika przyrody Pierśnica Wys. [m] Opis lokalizacji [cm] (z twarzą”) Drzewo: dąb szypułkowy – 19. 134 16 Rośnie przy ul. Żwirowej Quercus robur Drzewo: dąb szypułkowy – Rośnie przy ul. Przyjemskiego 20. 117 15 Quercus robur (przy PZU) źródło: Centralny rejestr form ochrony przyrody GDOŚ

6. Podsumowanie

Zadania wyznaczone w ramach Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz zostały w zdecydowanej większości zrealizowane zgodnie z zamierzeniami inwestycyjnymi.

W ramach realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz w latach 2018-2019 podjęto się realizacji 50 zadań wynikających z zapisów ww. Programu. Realizacja Programu kształtuje się na poziomie 90,90%, co jest bardzo dobrym wynikiem. Powodem nie podjęcia się realizacji części zadań był głównie brak takiej konieczności – nie wystąpiły przesłanki zobowiązujące do wypełnienia wyznaczonych w Programie zadań. Realizacja części inwestycji kontynuowana będzie w następnych latach.

Władze gminy oraz inne podmioty odpowiedzialne za realizację Programu największe nakłady finansowe przeznaczyły na działania inwestycyjne związane z modernizacją i rozbudową infrastruktury drogowej. Znaczne wydatki zainwestowano także w termomodernizację budynków, wymianę źródeł ciepła, modernizację oświetlenia drogowego, rozwój terenów zieleni i rekreacyjnych. Gmina wybiera te inwestycje, które z punktu widzenia potrzeb omawianej jednostki samorządu terytorialnego są najważniejsze i najpilniejsze, w stosunku do jakości środowiska i zdrowia mieszkańców.

Spora część zadań posiada charakter ciągły i jest realizowana na bieżąco. Są to m.in. zadania z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi, edukacji ekologicznej opracowywania dokumentów planistycznych, działalności kontrolnej i monitoringowej.

Podmioty wyznaczone do realizacji zadań zawartych w Programie pozyskiwały środki finansowe ze źródeł zewnętrznych, zarówno krajowych jak i z Unii Europejskiej.

Ostatecznie realizację Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019 ocenia się pozytywnie. Ocenę potwierdza przeprowadzona analiza wskaźnikowa realizacji Programu na terenie gminy. Wskazuje ona m.in. na wzrost długości sieci gazowej, wodociągowej i kanalizacyjnej, a co za tym idzie, zwiększa się liczba mieszkańców mająca dostęp i korzystająca z infrastruktury zapewniającej poprawę jakości środowiska i komfortu życia. Zaleca się kontynuację realizacji wyznaczonych zadań dla dalszej ochrony i sukcesywnej poprawy jakości środowiska.

Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Rawicz za lata 2018-2019

Spis tabel Tabela 1. Dane demograficzne (stan na 30.06.2019 r.) ...... 7 Tabela 2. Liczba ludności w gminie Rawicz w latach 2010-2019 ...... 7 Tabela 3. Realizacja zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy i Miasta Rawicz, lata 2018-2019 ...... 10 Tabela 4. Wskaźniki monitoringu ...... 45 Tabela 5. Klasyfikacja stref zanieczyszczeń powietrza ...... 50 Tabela 6. Poziomy dźwięku w środowisku określone przez wskaźnik LDWN – powiat rawicki 53 Tabela 7. Poziomy dźwięku w środowisku określone przez wskaźnik LN – powiat rawicki ....53 Tabela 8. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wg wskaźnik LDWN – powiat rawicki ...... 53

Tabela 9. Przekroczenie wartości dopuszczalnych wg wskaźnik LN – powiat rawicki ...... 54 Tabela 10. Jednolite Części Wód Powierzchniowych znajdujące się na obszarze gminy Rawicz ...... 56 Tabela 11. Surowce naturalne występujące na terenie gminy Rawicz (stan na 31.12.2018 r.) ...... 60 Tabela 12. Ilość odpadów komunalnych odebranych z nieruchomości na terenie gminy Rawicz w latach 2017-2018 ...... 62 Tabela 13. Wykaz pomników przyrody znajdujących się na terenie gminy Rawicz ...... 66

Spis rysunków Rysunek 1. Gmina Rawicz na tle powiatu rawickiego ...... 5 Rysunek 2. Plan gminy Rawicz ...... 6 Rysunek 3. Procesy demograficzne w gminie Rawicz ...... 8 Rysunek 4. Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem ...... 8 Rysunek 5. Układ sieci hydrologicznej na terenie gminy Rawicz ...... 56 Rysunek 6. Gmina Rawicz na tle Głównego Zbiornika Wód Podziemnych ...... 58 Rysunek 7. Struktura użytków rolnych na terenie gminy Rawicz [ha] (stan na rok 2014) ...... 61 Rysunek 8. Usytuowanie form ochrony przyrody na terenie gminy Rawicz ...... 65