T Tabazoa de Hedroso (lug. e parroq. -Santa María- de Viana do Bolo) ║ Tabazoa de Umoso (lug. e parroq. -San Sebastián- de Viana do Bolo).-- Estas dúas parroquias están ubicadas no corazón dun concello rico en augas e sucado por numerosos ríos ó que algúns chaman "a maxia verde de Galicia". Pénsase que o topónimo reproduce unha base *Tab- descendente da raíz hidronímica indoeuropea *Tā-, "derreter, fluír", de pervivenza en múltiples hidrónimos galegos. (Podería ser un diminutivo de *Taba, Taba-tio-ola.) Sen embargo a prudencia aconsella considerar a posibilidade dalgunha conexión co lat. tabula, "táboa". Cumpriría documentación certamente antiga para ver os estadios previos do topónimo e dilucidar a verdadeira procedencia. (Para os determinantes ver Hedroso e Umoso. Estes mesmos determinantes -alusivos a dúas zonas do concello- están presentes tamén en dúas das 3 parroquias que en dito concello levan o nome de Quintela, a saber, Quintela de Hedroso -San Cosmede-, Quintela de Umoso -Padre Eterno- e Quintela do Pando -Sta. Isabel-.) As Tabernas (San Vitoiro da Mezquita, Allariz).-- Parece transparente. Do lat. taberna, "taberna, bodega, baiuca, tasca". Pero taberna no lat. clásico significaba tamén "choza, cabana". Taboadela (lug., parroq. e Conc. da Com. de Ourense ║ Figueiroá, Paderne de Allariz ║ Barxés, Muíños).-- Aínda que se soe considerar (e en moitos casos non ten dúbida) que os lugares chamados Taboada deben o seu nome a unha construción ponte de madeira, xe unha ponte (ponte tabulata) non ten por que ser sempre así: pode referirse tamén a unha chaira (unha táboa en sentido figurado) ou a un terreo de cultivo dividido en táboas. En calquera caso ó estar en diminutivo -como é o caso de Taboadela (< tabulatella)- a relación cunha ponte ou outra obra é aínda máis improbable xa que se se tratase dunha construción pequena o sufixo levaríao a palabra hoxe elidida (ponte, obra, etc.) e non o adxectivo tabulata. Por outro lado se houbese un Taboada cerca, Taboadela sería aceptable coma diminutivo dese topónimo, pero non é o caso en ningún dos tres. Podemos concluír que é un diminutivo de "taboada" e esta p.p. de tabulare ,"dividir en táboas", sendo "táboa", aparte da acepción da madeira, un cacho de herdade que se sementa ou unha determinada medida de terra chan. Nunha destas dúas opcións (quizais na última) debe de estar a intención do topónimo. Xentilicio do Taboadela concello: taboadelés, -esa. Taboazas (Couso, Avión ║ Parada, Lobeira) ║ As Taboazas (Queixa, Chandrexa de Queixa).-- Relacionado coa palabra "táboa" ben na súa acepción principal (peza de madeira) ben nalgunha por extensión, como son os cadros de cultivos ou un terreo chán. (No primeiro dos casos podería ser unha barraca ou cabana de madeira.) Parece vir do feminino do adxectivo latino tabulatus, a, um, "relativo ás táboas ou cousa entaboada". Outro punto de vista é o do portugués P. Ferreira (a propósito de Taboaço) quen di que o baixo latín tabulatium usábase para designar un souto grande de castiñeiros por ser outrora as táboas desta especie as táboas por excelencia. … mando meu corpo en sepultura a Santa María de Montederramo e mando y commigo aquello que eu ey en Queyja, que o aia por herdamento por senpre ia mays, os quaes herdamentos son dous casares enas Taboaças, su signo de Santa Cruz… Testamento. 1291. Vida e fala dos devanceiros. Tafona, A (Sta. Cruz de Arrabaldo, Ourense).-- Palabra común de orixe árabe. O árabe tahûna, "muíño", deu en galego tafona (forno ou panadería) e en castelán "tahona" (muíño ou panadería). Taín (San Mamede de Urrós, Allariz ║ San Paio de Albán, Coles).-- De Villa Tagini (Vila de Tagino). Tagino ou Taginus é un nome celta (derivado de tagus, "río, charco, bulleiro") que perviviu no tempo ata polo menos o s. XI. Tallón (Macendo, Castrelo de Miño).-- E palabra do vocabulario común aínda que en desuso. "Leira moi pequena ou anaco pequeno dunha leira maior separado para traballalo á parte ou como sementeiro" (DRAG.) Da familia do lat. taleare, "cortar, partir". Tamagos (lug. e parroq, de Verín) ║ Tamaguelos (lug. e parroq. de Verín).-- Nestes dous topónimos do Concello de Verín pervive o xentilicio dos tamaganii, "os ribeiráns do Támega". Tamagos foi antes Tamaganos (985, 1041, …) e Tamaguelos é un diminutivo (en -ellus), tamén de Tamaganos, documentado como Tamaganellos (1029), Tamagelos (1226) ou Tamaguelos (1505). As dúas parroquias están próximas entre si e o diminutivo pode reflectir algunha certa dependencia administrativa dese lugar respecto de Tamagos. Tamallancos (lug. e parroq. de Vilamarín).-- En 1004 era Tamaliancos. Formado sobre *Tamali-, posible nome dun río (¿o actual Formigueiro?) a teor da raíz indoeuropea tam- máis a partícula -ancos, de *ank, "combo, curvo". De ser así, o nome viría a ser “curva ou revolta do Tamali”. Hai moitos ríos formados con esa primeira raíz: Tambre, Támega, Támesis, … Tamicelas (O Castro de Laza, Laza).-- Topónimo certamente orixinal e curioso se admitimos as pistas que o respecto nos facilita E. Bascuas. Sabido é que en hidronímia é moi socorrido o uso do diminutivo do nome dun río para nomear o curso inicial dese río ou dun afluente (Avión, ó principio do Avia; Ambiola, o do Ambía; Louzarela, do Lóuzara, etc.). No caso que nos ocupa a aldea de Tamicelas está xusto nunha confluencia de 3 ríos que continúan o seu percorrido unificado co nome de Támega. É certo que un deses tres ríos hoxe xa se chama Támega antes de recibir ós outros, pero isto (que non é máis ca unha convención) puido non ser así nun pasado remoto. É fácil imaxinar que en tempos cada un destes ríos (os tres ou cando menos dous) fose considerado como un "Támega pequeno" (sufixo -ella), é dicir, como unha "Tamicela" (*Tam-aka-ella = Tamicella). E ese sitio onde se xuntan polo menos dúas desas "tamicelas" está en plural e colle delas o nome, (as) Tamicelas. Tanxil (Oseira, San Cristovo de Cea).-- De (villa) Atanagildi, ou "(vila) de Atanagildus". A Tapada (San Paio de Abeleda, Castro Caldelas).-- Unha tapada é un terreo cercado, teña casa ou non. As Tapias (Antes d'As Caldas, Ourense).-- Na Toponimia Galega a palabra "tapia" (igual ca de "tapada") soe facer referencia a herdades pechadas. É palabra prerromana é sigue presente en tódolos romances da península aínda que o significado non sexa exactamente coincidente. Tarascón (Canedo, Ourense).-- Topónimo prerromano. Parte dunha raíz preindoeuropea tar-, que o mesmo pode ser hidronímica como oronímica. Dela deriva seguramente a palabra galega -hoxe en desuso- "tara" que algúns dicionarios definen como "relevo rocoso ó que só soben as cabras". Este Tarascón está entre o río Miño e un monte dese tipo. Hai un Tarascón francés que ó parecer está tamén sobre un rochedo ó pé do Ródano. Tarendo (Desteriz, Padrenda).-- Segundo J. Piel pode ser (non o da como seguro) un derivado do antropónimo xermánico Attana-redus. Tarrazo (lug. da parroq. e Conc. de Sarreaus).-- Probablemente un derivado de terra, un hipotético terrazo con asimilación vocálica (>tarrazo). Tarreirigo (parroq. e Conc. de Esgos).-- 'Tarreirigo' parece unha variante de 'terreirigo', "horta". ║ Ou pode ser un orotopónimo formado sobre Tar-, raíz preindoeuropea co significado de elevación do terreo. ║ Tamén podería ter relación con outro hipotético topónimo Rairigo. Hay un así chamado na parroquia de Veiga, na Bola. Este está lonxe e non ten nada que ver, pero iso nos advirte de que ese antrotopónimo puido existir e de ser así este Tarreirigo sería unha aglutinación de "Tras Rairigo". Teimende (parroq. e Conc. de Parada de Sil).-- Actualización dun arcaico *Tagi-mendi no que a primeira parte tanto podería ser un hidrónimo (*tagi = lama) como un antropónimo e sendo a segunda parte un xenitivo de posesor xermánico, Menendus, logo Meendo e Mendi. O Teixedo (Gabín, Montederramo) ║ Teixeira (Cabanas, San Xoán de Río) ║ A Teixeira (lug. e Conc. da Terra de Caldelas ║ Brués, Boborás ║ Santa Baia de Anfeoz, Cartelle ║ Castro de Escuadro, Maceda) ║ Teixido (lug. e parroq. do Bolo).-- Unha teixeira é un lugar ou bosque de teixos, sinónimo de Teixido. Podería ser tamén un cubil do teixo -tamén chamado teixugo e porco teixo-, pero neste caso sería máis probable "teixoeira" (en vez de "teixeira"), aínda que non se pode descartar un localismo ou unha evolución irregular. ║ Xentilicio da Teixeira Concello: teixeirés, -esa. A Teixugueira (lug. da parroq. e Conc. de Cartelle) ║ As Teixugueiras (Sabucedo de Montes, Cartelle).-- Unha teixugueira é o cubil do teixugo, o mamífero Meles meles. Nótese que estes dous topónimos, case iguais, están no mesmo concello. A Tellada (Meire, Allariz ║ Armariz, Nogueira de Ramuín ║A Abeleda, Xunqueira de Ambía)║ Telladas (San Martiño de Porqueira, Porqueira)║ As Telladas (Barbantes, Punxín).-- Participio feminino do verbo "tellar", lat. tego, -is, -ere, "cubrir, pór cuberta". O suxeito está elidido. Puidera ser casa ou, o máis probable, algún tipo de construción rústica que non fose habitual cubrir. Se o fose non tería motivación para destacarse por esa característica. Podería ser unha corte, un curral, unha palleira, unha palloza, etc. (V. Tellado) O Tellado (Acevedo do Río, Celanova ║ Señorín, O Carballiño ║ San Cosmede de Cusanca, O Irixo ║ Penosiños, Ramirás ║ Viña, San Cristovo de Cea).-- Tellado ven do lat. tegula, "tella, cuberta", co sufixo -atu. Hoxe, especialmente nos sitios onde é o caso, diferénciase entre tellado (o de tellas), lousado (o de lousas) e colmo ou colmado (o de palla). Os topónimos referenciados non teñen por qué facer esta distinción actual e seguramente se referían na súa orixe a algún cobertizo tapado (co material que fose) no que a cuberta destacaba máis ca os elementos verticais. Por outro lado o sufixo -atu (> -ado) engade a idea de conxunto polo que -nalgún caso- tamén podería estarse a referir, simplemente, a unha morea de tellas. O Tellado do Campo (Campo, O Irixo).-- Non é que este "tellado" cubra o campo senón que é un "tellado" que está na parroq.