KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY

-II 2 km Spiczyn

-I

Nw. Wieś Nw.

a

Jawidz c Łuszczów-

Nw. Wola Nw. y

1 z 82

r

t

s

y Przymiarki B 0 Charlęż Czerniejów 829 Nowiny Wola Sernicka-Kol. Wola

z Bystrzyca pr ie Turka W 828 -TATARY

Rokitno Bystrzyca Jakubowicka Swoboda Wola Sernicka Wola Serniki Kol. Dziuchów Wólka Sobianowice Rokicka Serniki Kościoły; sanktuaria Kościoły; i dwory; muzea Pałace Obiekty noclegowe; stadniny Kirkuty Samochodowy Szlak Renesansu Lubelskiego Łysaków Włóki Baranówka Łucka-Kol. Pliszczyn Ludwinów Trzciniec Łucka Leonów 19 Murowane Zalesie Jakubowice Łagiewniki LUBARTÓW Wola Rudnik LUBLIN-RUDNIK Wandzin Niemiecka Ciecierzyn Annobór Rudka Kozłowiecka 835 19 Krajobrazowy Pólko Elizówka Majadan Kozie Góry Kol. Annobór Piaski Kozłowiecki 828

225 Dolina Ciemięgi CHOINY Nw. Staw Nw. Park S19 LUBLIN-CZECHÓW 809 Nasutów Stoczek-Kol. Stoczek-Kol. Nowodwór Smugi Str. Tartak Str. S17 Marysin Lasy Jakubowice Szlaki kajakowe Szlaki rowerowe Piesze szlaki turystyczne Światowej Samochodowy Szlak I Wojny Stoczek Dębowiec 809

Dąbrówka

Natalin

Smugi

Dębówka a

n i n i M S12

Kozłówka

a Barak

Wola Krasienieńska g

-Snopkowski

ę i

Bratnik

Snopków

m e Kawka Góra

Kozłowiecki i Pryszczowa

C Wólka Krasienin Krasienin-Kol. 1915 Majdan- -Krasieniński Krasienińska Osówka Piotrawin Jastków 828 Panieńszczyzna Biadaczka 213 S12 -Kol. Zofian 809 LUBLIN-SŁAWINEK Józefów

Piotrowice-

a Piotrowice Wlk. Piotrowice Dębczyna Starościn Samokleski

k S17 Leśce w Borków

ó Sieprawice

Meszno r u K Tomaszowice 874 Janów

Obszary chronionego krajobrazu Kozi Bór Otuliny parku krajobrazowego Sługocin Ścieżka przyrodnicza Granice rezerwatu Granice parku krajobrazowego 233 JASTKÓW Karolin Sieprawki Amelin Winkiel Rafa Michałówka Moszenki Bogucin Wysokie Garbów Zakopaniny Wola Przybysławska Warto wiedzieć: rok utworzenia – 1990 powierzchnia Parku – 6121 ha powierzchnia otuliny – 7432 ha lesistość – 90,5% rezerwaty: istniejące – 1, projektowane – 1 pomniki przyrody – 2 Kukułka krwista Kukułka Kozłowiecki PK objemuje swoim zasiegiem największy największy zasiegiem PK objemuje swoim Kozłowiecki Lubelszczyzny części w centralanej leśny kompleks KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY

Kozłowiecki Park Krajobrazowy został jest obrębie czterech gmin: Kamionka, utworzony w 1990 roku uchwałą Woje- Lubartów, Niemce i Spiczyn. wódzkiej Rady Narodowej, jako jedno z ogniw Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych województwa lubelskiego. Swoim zasięgiem obejmuje znaczną część Lasów Kozłowieckich, które stanowią po- nad 90% powierzchni Parku, wchodzących w skład Nadleśnictwa Lubartów. Ideą utworzenia Parku była konieczność ochrony największego w pobliżu Lublina kompleksu leśnego, posiadającego szereg elementów przyrodniczych zbliżonych do krajobrazu naturalnego. Zwartemu kom- pleksowi leśnemu towarzyszą śródleśne łąki, stawy, bagienka oraz niewielkie osady śródleśne i rolnicze. Powierzchnia Parku wynosi 6121 hektarów, zaś jego otuliny 7432 hektary. Administra- Zawilec żółty cyjnie teren Parku wraz z otuliną położony KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY 5 Droga z Dąbrówki do Kozłówki przez Kozłowiecki Park Krajobrazowy Park Kozłowiecki przez do Kozłówki z Dąbrówki Droga PRZYRODA PARKU

Kozłowiecki Park Krajobrazowy położony zasilają kilka kompleksów stawów rybnych: jest na obszarze Wysoczyzny Lubartowskiej, Wzory, Stary Tartak, Stróżek oraz najwięk- około 4 kilometry na północ od krawędzi szy kompleks stawów w Samoklęskach. Od Wyżyny Lubelskiej. Jego charakterystycz- północy występuje tylko jeden ciek Pary- nym elementem jest na ogół płaski krajo- sówka, mająca początek w Wandzinie. braz, miejscami przybierający formę falistej Pod względem geologicznym teren Parku równiny. Urzeźbienie terenu uwarunkowa- ukształtowało zlodowacenie środkowo- ne jest występowaniem niewielkich wałów polskie, a ostateczną formę nadało mu wydmowych i wzgórz morenowych, między zlodowacenie północnopolskie. Ślady zlo- którymi znajdują się wilgotne zagłębie- dowacenia to widoczne w krajobrazie mo- nia deflacyjne, niewielkie doliny rzeczne reny czołowe zbudowane z piasków, żwirów z terasami zalewowymi oraz suche dolinki i głazów, widoczne w terenie jako zdenudo- erozyjno-denudacyjne. Przeważającą część wane lub zniszczone przez eksploatację stanowią obszary o deniwelacji sięgającej pagórki. Największe z nich znajdują się 10 metrów, maksymalnie dochodzącej do w okolicach Krasienina, Pryszczowej Góry 50 metrów. i Nowodworu. Sieć wód powierzchniowych Parku i jego Terasy nadzalewowe w dolinie Mininy i jej otuliny jest raczej uboga. Tworzą ją patrząc dopływów budują plejstoceńskie osady od południa: Minina, Krzywa Rzeka i Ciek rzeczne złożone z piasków i żwirów. Dno spod Nasutowa. Wody tych małych rzek doliny pokrywają utwory holoceńskie 6 KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY

Kozłowiecki Park Krajobrazowy chroni głównie zwarty i różnorodny kompleks leśny

Wrzosy - jesienna ozdoba Parku KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY 7

Okolice Nowego Stawu zimową porą składające się z mad, piasków rzecznych, występuje w okresie letnim, natomiast naj- namułów i torfów. mniejsze w zimie. Akumulacyjna działalność lądolodu oraz Obecność dużego kompleksu leśnego wpły- erozyjna i akumulacyjna działalność wód, wa na złagodzenie zjawisk klimatycznych, uwarunkowały wykształcenie specyficz- zmniejszenie przemarzania gruntu, prze- nych gleb. Największą powierzchnię zajmu- dłużenie okresu roztopów oraz złagodzenie ją gleby brunatne wyługowane, bielicowe niedoboru wody w okresach niżówek. i pseudobielicowe. W dolinach rzecznych oraz obniżeniach występują gleby torfowe, mułowo-torfowe i mady. Klimat Równiny Lubartowskiej znajduje się pod wpływem polarnych mas powietrza, od wschodu napływają masy powietrza konty- nentalnego, natomiast z zachodu napływa powietrze polarno-morskie. Cechą charak- terystyczną tego klimatu jest nierówno- mierny w czasie rozkład opadów, czyli dłu- gotrwałe susze atmosferyczne oraz opady Przylaszczka pospolita nawalne. Największe nasilenie opadów 8 KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY

Zawilce gajowe to wiosenna ozdoba Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego Parku Kozłowieckiego wiosenna ozdoba to gajowe Zawilce SZATA ROŚLINNA

Kozłowiecki Park Krajobrazowy jest ty- – szczególnie w rezerwacie „Kozie powym przykładem parku leśnego. Swo- Góry” i jego bezpośrednim sąsiedztwie, im zasięgiem obejmuje kompleks Lasów h starowiekowych drzewostanów mie- Kozłowieckich, które zajmują 90,5% jego szanych sosnowo-dębowych z dużym powierzchni. Cechą wyróżniająca ten le- udziałem drzew dziuplastych, śny kompleks jest duża różnorodność h niewielkich płatów boru wilgotnego drzewostanów pod względem siedlisko- i boru bagiennego, położonych w niż- wym, składu gatunkowego, struktury wie- szych, podtapianych okresowo frag- kowej oraz piętrowej. Największy udział mentach kompleksu, powierzchniowy mają siedliska lasu mie- h fragmentów olsów o strukturze kępko- szanego świeżego oraz boru mieszanego wej oraz łęgów wierzbowo-topolowych świeżego. Ponadto na niewielkich po- zachowanych na obrzeżach doliny Mi- wierzchniach występuje bór suchy, bór niny i Krzywej Rzeki. wilgotny oraz bór bagienny. Prowadzona, przez dziesięciolecia, prawi- Na uwagę zasługuje występowanie frag- dłowa gospodarka leśna, pozwoliła na za- mentów drzewostanów o składzie zbliżo- chowanie tak bardzo wartościowych pod nym do naturalnego: względem ekologicznym drzewostanów, h litych drzewostanów dębowych między którymi można podziwiać wiele z udziałem dębu bezszypułkowego starowiekowych okazów dębów. KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY 9

Stosunkowo duża zgodność składu gatun- kowego drzewostanów z typem siedlisko- wym przyczyniła się do zachowania wielu rzadkich i ginących gatunków roślin wystę- pujących w runie leśnym. W trakcie wędró- wek po borach mieszanych można spotkać takie gatunki chronione jak: nasięźrzał po- spolity, lilia złotogłów oraz orlik pospolity. Wśród roślin rzadkich oraz objętych ochro- ną częściową, na uwagę zasługują: wawrzy- nek wilczełyko, listera jajowata, podkolan biały, gnieźnik leśny, turówka leśna oraz znany tylko z dwóch stanowisk skrzyp zi- mowy. Poza tym należy odnotować liczne występowanie konwalii majowej, kopytnika oraz bluszczu. Borówka brusznica Równie ciekawe pod względem florystycz- zwyczajne, widłak jałowcowaty, modrzew- nym są bory bagienne oraz występujące nica pospolita (zwyczajna), storczyki krwi- w ich sąsiedztwie fragmenty torfowisk sty i szerokolistny oraz kruszczyk błotny wysokich i przejściowych. Występują tu i szereg gatunków turzyc, wśród których rzadkie na Lubelszczyźnie gatunki: bagno należy wymienić turzycę darniową oraz tu- rzycę prosową. Zbiorowiska roślinności wodnej są w Par- ku nielicznie reprezentowane i ogranicza- ją się jedynie do śródleśnych stawów oraz znajdujących się w otulinie stawów w Sa- moklęskach. Najokazalej prezentuje się tu zespół grzybienia białego z towarzyszącymi mu gatunkami: grzybienie białe, grzybienie północne, grążel żółty, żabiściek pływający i rzęsa garbata.

Poziomka pospolita 10 KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY Sarny - mieszkańcy obszarów rolnych w otulinie Parku rolnych obszarów - mieszkańcy Sarny

ŚWIAT ZWIERZĄT

Występowanie w dużym kompleksie le- w bezpośrednim sąsiedztwie Lasów śnym starowiekowych drzewostanów Kozłowieckich. o zróżnicowanym składzie gatunkowym, Fauna ptaków najliczniej reprezentowana obecność śródleśnych enklaw oraz są- jest przez gatunki leśne, w tym liczną grupę siedztwo terenów podmokłych i otwartej dziuplaków. W trakcie wędrówek leśnych wody, spowodowało nagromadzenie na można spotkać takie rzadkie gatunki jak: tym terenie wielu ciekawych i rzadkich ga- dzięcioły czarne i średnie, srokosze, dudki, tunków fauny leśnej i wodno­‑błotnej. Bo- muchołówki białoszyje oraz muchołówki gata baza pokarmowa pozwala na liczne żałobne. W latach 70. i 80. XX wieku, w oko- występowanie tak zwanej „zwierzyny gru- licach rezerwatu „Kozie Góry” obserwowa- bej”, wśród której należy wymienić: jele- no jedne z najrzadszych polskich dzięcio- nie, sarny i dziki. W lasach na siedliskach łów – dzięcioły białogrzbiete. Obecnie jego wilgotnych można obserwować łosie, któ- występowanie jest pod znakiem zapytania. re powróciły tu w latach 70. XX wieku. War- W pogodne, bezwietrzne dni można zoba- tym podkreślenia jest fakt, że w 1962 roku czyć szybujące w poszukiwaniu pokarmu do Lasów Kozłowieckich sprowadzono da- bieliki, błotniaki, myszołowy oraz pustułki. niele, które dobrze się zaaklimatyzowały Sowy reprezentowane są przez puszczyki i stado ich powiększa się z roku na rok. i uszatki, w pobliżu siedzib ludzkich poja- Coraz częściej pojawiają się informacje wiają się pójdźki. o pojedynczych wilkach obserwowanych KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY 11

Czapla biała

Łabędź krzykliwy 12 KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY

Padalec zwyczajny

Z ptaków związanych ze środowiskiem gnieżdżące się kolonijnie, zamieszkujące wodno-błotnym na uwagę zasługuje wy- otwarte, nasłonecznione tereny obfitujące stępowanie bocianów czarnych, zauszni- w ziemne urwiska i skarpy. W Polsce żołny ków, podgorzałek, gęsi gęgaw, derkaczy, znajdują się na granicy swojego zasięgu. wodników i wąsatek. Przy stawach regu- larnie można obserwować błotniaki sta- wowe i bieliki, a na przelotach pojawiają się, między innymi rybołowy oraz różne ga- Osobliwości przyrodnicze: tunki kaczek i północnoamerykańskie gęsi rośliny: dąb bezszypułkowy, nasięźrzał bernikle. pospolity, skrzyp zimowy, lilia złoto- Utrapieniem właścicieli stawów rybnych są głów, wielosił błękitny, listera jajowa- zwiększające się populacje wydr i kormo- ta, bluszcz ranów, powodujące duże straty w hodowli zwierzęta: łoś, daniel, bocian czarny, ryb, oraz bobrów niszczących urządzenia bielik, dzięcioł białogrzbiety, wąsatka, stawowe i nadwodne zadrzewienia. żołna, żółw błotny W 1987 roku w dolinie Mininy stwierdzono występowanie żółwi błotnych. Jest to jedno z nielicznych znanych stanowisk tego ga- tunku w województwie lubelskim. W ostatnich latach, w otulinie Parku, moż- na podziwiać jedne z najbardziej koloro- wych polskich ptaków – żołny. Są to ptaki KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY 13

Krucze Bagno Krucze SZCZEGÓLNE FORMY OCHRONY PRZYRODY

W granicach Kozłowieckiego Parku Kra- h dąb szypułkowy przy bramie leśni- jobrazowego znajduje się jeden rezerwat czówki w Starym Tartaku przyrody – „Kozie Góry”. Jest to rezerwat le- śny częściowy o powierzchni 41 hektarów, Ponadto ostatnio utworzono strefę ochron- utworzony w 1958 roku. Powołany został ną dla ochrony gniazd bocianów czarnych w celu ochrony starowiekowego fragmen- oraz strefę ochronną dla bielików. tu lasu o wysokich walorach florystycznych i składzie zbliżonym do naturalnego. W re- W otulinie Parku znajduje się sześć pomni- zerwacie elementem charakterystycznym ków przyrody: jest liczne występowanie dębu bezszypuł- h buk zwyczajny w Samoklęskach, kowego na jego wschodniej granicy zasięgu h jesion wyniosły w Samoklęskach, geograficznego. W runie występują liczne h dwa dęby szypułkowe w Samoklęskach, rośliny chronione i rzadkie, między innymi: h dwa dęby szypułkowe w Kozłówce, nasięźrzał pospolity, lilia złotogłów, waw- rzynek wilczełyko, podkolan biały, gnieźnik oraz trzy obiekty zieleni komponowanej leśny i turówka wonna. objęte ochroną konserwatorską: h park pałacowy w Kozłówce, W Parku znajdują się dwa pomniki przyrody: h park dworski w Samoklęskach, h dwa dęby szypułkowe na terenie ga- h ogród folwarczny w Bratniku. jówki Stróżek, 14 KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY

Staw w Dąbrówce

W najbliższym okresie projektowane jest Warto zobaczyć: objęcie ochroną rezerwatową fragmen- h rezerwat dębu bezszypułkowego tu znajdującej się w otulinie Parku doliny „Kozie Góry”, Krzywej Rzeki. Ochroną zostanie objęte po- h malownicze miejscowości z za- nad 80 hektarów terenu o zróżnicowanym chowanymi starymi chatami siedliskowo składzie: grąd, łęg, zespoły wiejskimi: Dąbrówkę, Kamionkę, szuwarowe i trawiaste. Występuje tu ponad Nowy Staw i Nowodwór, 20 gatunków roślin rzadkich i chronionych, h dwór z przełomu XVIII i XIX wieku wśród których na uwagę zasługują: wielosił położony w Starym Tartaku, błękitny, ciemiężyca zielona, tojad dzióba- h zespół pałacowo-parkowy ty, czworolist, szereg gatunków storczyków w Kozłówce. i inne rośliny. Ochroną pomnikową w Parku oraz otulinie planowane jest objęcie około 20 obiektów, w tym najcenniejsze okazy drzew, grupy drzew, aleje oraz płaty bluszczu. KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY 15 Dawna ordynacka gajówka w Starym Tartaku w Starym gajówka ordynacka Dawna WALORY KULTUROWE

Osadnictwo na terenie Parku jest rozwinię- Ciekawym miejscem jest też Krasienin. Jego te bardzo słabo i ściśle związane z prowa- ozdobą jest dwór w stylu klasycystycznym dzoną od wieków gospodarką leśną. W cen- pochodzący z pierwszej połowy XIX wieku, tralnym punkcie znajduje się osada leśna oraz późnorenesansowy kościół Narodze- Stary Tartak z wartym obejrzenia dworem nia Najświętszej Marii Panny i św. Seba- z przełomu XVIII i XIX wieku, będącym nie- stiana z połowy XVII wieku. W Krasieninie gdyś siedzibą nadleśniczego zarządzające- zachowała się również zabytkowa karczma go lasami ordynacji Zamoyskich. z przełomu XVIII i XIX wieku. Pierwsze osadnictwo na obrzeżach Parku Do najcenniejszych zabytków kultury znaj- datowane jest na XIV wiek. Najliczniej za- dujących się w pobliżu Parku należy póź- chowało się budownictwo drewniane o róż- nobarokowy zespół pałacowo-parkowy nym stopniu wartości i nasycenia, znajdu- w Kozłówce wzniesiony w pierwszej poło- jące się we wsiach Kamionka i Nowodwór. wie XVIII wieku przez Jakuba Fontanę. Jego W miejscowości Kamionka zachowała się historia wiąże się z dwoma polskimi roda- drewniana zabudowa małomiasteczkowa mi Bielińskich i Zamoyskich. Zespół pała- o tradycyjnym układzie urbanistycznym. cowo-parkowy przeżywał okres świetności Znajduje się tu również kościół świętych za czasów Konstantego Zamoyskiego, który Apostołów Piotra i Pawła z przełomu XV w 1903 roku założył tu ordynację. Obecnie i XVI wieku. jest siedzibą Muzeum Zamoyskich w Ko- złówce i od 2007 roku Pomnikiem Historii. 16 KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY

Pałac w Kozłowce

We wnętrzach pałacowych, zachowanych Dwór otoczony jest parkiem z 1800 roku, w pierwotnym układzie, można podziwiać zaprojektowanym przez Izabellę Czarto- bogatą kolekcję malarstwa, rzeźby i rze- ryską z Puław. Z tego samego okresu po- miosła artystycznego z XVIII i XIX wieku. chodzi wyjątkowo skromny zespół dworski Drugi cenny zespół pałacowo-parkowy w Nasutowie, ulokowany w otulinie Kozło- z przełomu XVII i XIX wieku znajduje się wieckiego Parku Krajobrazowego. w Samoklęskach. Klasycystyczny dwór związany był z rodziną Weyssenhoffów.

Bogato wyposażone wnętrze pałacu w Kozłówce KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY 17 W centralnej części Parku znajduje sie Rezerwat Przyrody Kozie Góry Kozie Przyrody sie Rezerwat znajduje Parku części W centralnej TUTYSTYKA I WYPOCZYNEK

Lasy Kozłowieckie są największym kom- są tak zwane warsztaty ekologiczne, pre- pleksem leśnym w pobliżu Lublina. Ich wy- zentacje starych zawodów i inne atrakcje. sokie walory przyrodnicze oraz sąsiedztwo Poza Nowym Stawem i Dąbrówką, rolę zbiorników wodnych przyciągają mieszkań- ośrodków obsługi ruchu turystycznego ców i turystów szukających wypoczynku. zaczynają pełnić takie wsie jak: Nasutów, Do niedawna na tym terenie podstawową Nowodwór, Kamionka i Krasienin. W miej- formą rekreacji był jednodniowy pobyt, scowościach tych dynamicznie zaczyna się nastawiony głównie na zbieranie jagód rozwijać agroturystyka. i grzybów. Obecnie obserwuje się presję Ze względu na obowiązujący na terenie turystów na rekreację pobytową oraz róż- kompleksu leśnego zakaz poruszania się nego rodzaju wypoczynek aktywny. Napływ pojazdami silnikowymi, preferowanymi turystów obserwuje się głównie z kierunku formami turystyki są wędrówki piesze, ro- południowego, gdzie funkcje rekreacyjne werowe i konne (po uzgodnieniu z Nad- przejęły malownicze wsie Nowy Staw i Dą- leśnictwem Lubartów) oraz na nartach brówka. W Nowym Stawie, Nadleśnictwo biegowych. Lubartów udostępniło do rekreacji oraz Na terenie Parku Nadleśnictwo Lubartów połowu ryb kompleks stawów Wzory. Na przygotowało dla odwiedzających cieka- szczególną uwagę zasługuje wieś Dąbrów- wą infrastrukturę turystyczną. Kompleks ka, na obrzeżach której usadowiła się „wio- Lasów Kozłowieckich otoczony jest siecią ska ekologiczna” oraz gdzie organizowane parkingów leśnych i miejsc postojowych. 18 KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY

Stara drewniana zabudowa w Dąbrówce

Wzdłuż dróg leśnych wyznakowano sieć szlaków rowerowych. Punktem startowym jest parking leśny obok leśniczówki w Ko- paninie. Do wyboru są dwie pętle, krót- sza o długości 11,7 kilometra, lub dłuższa o długości 23 kilometrów. Dla biegaczy przygotowano trasę biegową, która również rozpoczyna się przy parkingu w Kopaninie. Tu również dostępne są dwa warianty, krót- szy ma 11,7 kilometra długości, dłuższy 23 kilometry. W Kopaninie ma swój początek także ścieżka dydaktyczna długości 2 ki- lometrów, przy której ustawiono 14 tablic informujących o walorach przyrodniczo- -leśnych Lasów Kozłowieckich oraz o za- sadach gospodarki leśnej. Co prawda, je- dyny znakowany szlak pieszy biegnie tylko po fragmencie otuliny, ale z powodzeniem Fontanna w Kozłowce można wędrować po Parku korzystając KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY 19

Dwór w Samoklęskach

Cmentarz powstańców styczniowych w Nowym Stawie 20 KOZŁOWIECKI PARK KRAJOBRAZOWY

Cmentarz żołnierzy poległych w I wojnie światowej w Annoborze

z sieci dróg leśnych i przecinek. W Kopani- Warto zapamiętać, że: nie i w Starym Tartaku przygotowane są wy- h w Lasach Kozłowieckich zachowały się godne miejsca wypoczynkowe wyposażone fragmenty drzewostanów o składzie w wiaty, stoły, ławy, tablice edukacyjne zbliżonym do naturalnego, i toalety. Ponadto w Kopaninie znajduje się h w latach 1800–1944 pałac, wieś Ko- plac zabaw i miejsce na ognisko, a w Sta- złówka oraz kompleks leśny należały rym Tartaku ścieżka zdrowia. do rodu Zamoyskich, Na terenie Kozłowieckiego Parku Krajobra- h licznie występuje tu rzadki na Lu- zowego organizowane są również tak zwane belszczyźnie gatunek dębu – dąb „zielone wyprawy”. Głównymi organizatora- bezszypułkowy, mi zbiorowych wycieczek ekologicznych po h w 1992 roku odkryte zostało stanowi- Parku są między innymi: sko bardzo rzadkiej rośliny – wielosiłu h Europejski Dom Spotkań – Fundacja błękitnego, jedno z nielicznych w wo- Nowy Staw, jewództwie lubelskim. h Nadleśnictwo Lubartów, h Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych. Wydano na Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych zlecenie ul. Mieczysława Karłowicza 4, 20-027 Lublin www.parki.lubelskie.pl

Autor tekstu Piotr Deptuś, Maria Straka, Michał Zieliński

Redakcja Agnieszka Trawińska

Fotografie Michał Zieliński

Opracowanie EURO PILOT Sp. z o.o. autorskie i ul. S. Konarskiego 3 kartograficzne 01-355 Warszawa map: tel./fax. +48 22 664 37 20, +48 22 664 50 91 www.europilot.com.pl

Korekta Jolanta Sieradzka-Kasprzak

Skład, łamanie Ewa Chmielewska

© Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych © Euro Pilot Sp. z o.o.

ISBN 978-83-8218-023-7

egzemplarz bezpłatny gmina gmina Lubartów Niemce

Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych www.parki.lubelskie.pl