VERSLAG OOR DIE NASIONALE skole.co.za

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE MATRIEKUITSLAESKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 1 TABELLE

TABEL 1 >> Vergelyking tussen die nasionale slaagpersentasies: 2008 tot 2018 05 TABEL 2 >> Nasionale toelating tot verdere studie: 2008 tot 2018 07 TABEL 3 >> Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 2018 09 TABEL 4 >> Vergelyking van die nasionale slaagpersentasie met dié van Afrikaanse skole 11 TABEL 5 >> Vergelyking tussen die nasionale en Afrikaanse skole se B-graadtoelating 11 TABEL 6 >> Persentasie Afrikaanse en nasionale kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2015 tot 2018 12 TABEL 7 >> Vergelyking van Wiskunde-onderskeidings in nasionale skole met Afrikaanse skole 12 TABEL 8 >> Vergelyking van die nasionale Wiskunde-slaagpersentasie met Afrikaanse skole 12 TABEL 9 >> Getal kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2012 tot 2018 13 TABEL 10 >> Nasionale Wiskunde-getalle, -slaagsyfers, -slaagintervalle en -onderskeidings 14 TABEL 11 >> Vergelyking van prestasies in Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde 14 TABEL 12 >> Verspreiding van prestasie in Wiskunde: 2012 tot 2018 15 TABEL 13 >> Vergelyking tussen die Top 5-Huistale: 2018 17 TABEL 14 >> Vergelyking tussen die provinsies se onderskeidings in Huistaal 18 TABEL 15 >> Uitslae in kernvakke: 2015 tot 2018 19 TABEL 16 >> Top 20-vakke met die meeste onderskeidings: 2018 21 TABEL 17 >> Skole met die meeste onderskeidings 22 TABEL 18 >> Skole met die beste prestasie in Wiskunde 24 TABEL 19 >> Skole met die beste prestasie in Afrikaans Huistaal 26 TABEL 20 >> Skole met die beste prestasie in Rekeningkunde 28 TABEL 21 >> Skole met die beste prestasie in Fisiese Wetenskappe 30 TABEL 22 >> Skole met die beste prestasie in Lewenswetenskappe 32 TABEL 23 >> Top 20-skole met die beste prestasie in vier kernvakke 34 GRAFIEKE

GRAFIEK 1 >> Vergelyking tussen die nasionale slaagsyfers: 2008 tot 2018 05 GRAFIEK 2 >> Nasionale persentasie toelating tot verdere studie: 2008 tot 2018 07 GRAFIEK 3 >> Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 2018 09 GRAFIEK 4 >> Nasionale Wiskunde-slaagsyfer: 2012 tot 2018 13 GRAFIEK 5 >> Vergelyking van Wiskunde-uitslae: 2018 16 GRAFIEK 6 >> Verspreiding van provinsies se Wiskunde-prestasie: 2018 16 GRAFIEK 7 >> Vergelyking van die persentasie kandidate wat Huistale geslaag het: 2018 17 GRAFIEK 8 >> Persentasie kandidate met onderskeidings in Afrikaans Huistaal volgens provinsie 18 GRAFIEK 9 >> Slaagpersentasie in vier kernvakke: 2015 tot 2018 20 INHOUDSOPGAWE MATRIEKUITSLAE VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE

Inleiding tot die nasionale matriekverslag 04 Oorsig van die nasionale matriekuitslae 05 >> Opsomming van die nasionale slaagpersentasies: 2008 tot 2018 05 >> Nasionale deurvloeisyfer vanaf Graad 1 tot graduering 06 >> Opsomming van die nasionale toelating tot verdere studie: 2008 tot 2018 07 >> Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 2018 09 >> Universiteite se beperkte kapasiteit 10 Afrikaanse skole gemeet teen nasionale skole 11 >> Definisie van Afrikaanse skole soos in dié verslag gebruik 11 >> Vergelyking van die nasionale slaagpersentasie met dié van Afrikaanse skole 11 >> Vergelyking tussen die B-graadtoelating van Afrikaanse skole en die nasionale uitslae 11 >> Afrikaanse teenoor nasionale kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2015 tot 2018 12 >> Wiskunde-onderskeidings: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole wêreldwyd 12 Wiskunde: Só het leerders met syfers gevaar 13 >> Getal kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2012 tot 2018 13 >> Algehele Wiskunde-prentjie: 2012 tot 2018 14 >> Kandidate met Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde: 2018 14 >> Verspreiding van prestasie in Wiskunde: 2012 tot 2018 15 >> Wiskunde: Só vaar kandidate in 2018 16 Afrikaans Huistaal: Só het moedertaalsprekers presteer 17 >> Vergelyking tussen die topvyf-Huistale (Huistale met die meeste kandidate) 17 >> Vergelyking tussen verskillende provinsies se onderskeidings in Afrikaans Huistaal 18 Ander kernvakke: Só het leerders in kernvakke uitgeblink 19 >> Opsommende syfers in vier kernvakke: 2015 tot 2018 19 >> Slaagpersentasie in vier kernvakke: 2015 tot 2018 20 >> Top 20-vakke met die meeste onderskeidings: 2018 21 Presterende skole: Dié skole se matrieks gee die pas aan 22 Gevolgtrekkings oor die nasionale matriekuitslae 35 Aanbevelings vir die pad vorentoe 36 INLEIDING TOT DIE NASIONALE MATRIEKVERSLAG

ie Skoleondersteuningsentrum (SOS) is ’n met ontledende data en kommentaar op die Nasionale organisasie sonder winsoogmerk met Senior Sertifikaat-eksamenuitslae. Hierdie verslag is ge- die visie om die toekoms van Christelike, grond op syfers wat in 2019 deur die Departement van Afrikaanse onderwys te verseker deur Basiese Onderwys (DBO) bekendgemaak is. gehalte-onderrig wat reeds bestaan, in stand te hou én waar nodig nuut te bou. Die doel van hierdie verslag is om ’n kritiese blik op die D eksamenuitslae te werp, ten einde suksesse, uitdagings en Afrikaanse skole in Suid-Afrika vaar bekommernisse uit te lig. Die SOS gebruik hierdie ontle- uitstekend op alle terreine. Te midde van dings ook om aanbevelings aan skole en die DBO te maak, druk vanuit verskeie oorde, bly Afrikaanse wat tot die verbetering van onderwys en motivering van skole steeds eilande van uitnemendheid onderwysers kan lei.

wat enersyds vir ouers waarde vir geld en Laastens het die verslag ten doel om die prestasies van andersyds vir leerders ’n skoolloopbaan Afrikaanse skole uit te lig en die toppresterende skole aan te van wêreldgehalte bied. wys. Soos die verslag sal wys, het leerders aan Afrikaanse skole vanjaar weer aansienlik beter presteer tydens die Die SOS werk om elke skool in ons land, waar onderrig in 2018-matiekeksamen as hul Engelse eweknieë. Afrikaans gebied word, by te staan om in die toekoms steeds onderrig van wêreldgehalte te bly verseker. Ons fokus veral Die verslag fokus hoofsaaklik op Afrikaanse skole asook die op die ondersteuning en ontwikkeling van Afrikaanse onder- vakgebiede Wiskunde, Afrikaans Huistaal, Rekeningkunde, wysers. Ons glo dat hierdie belegging ’n hoë opbrengs lewer Fisiese Wetenskappe en Lewenswetenskappe. Vir die – suksesvolle leerders wat hul skoolloopbaan voltooi met doeleindes van hierdie verslag word alle skole wat Afrikaans verskeie keuses vir tersiêre opleiding en beroepe. Huistaal as skoolvak aanbied, as Afrikaanse skole beskou. Dit sluit dus alle Afrikaans enkelmedium-, parallelmedium- en As deel van die uitvoering van ons visie en missie, stel die dubbelmediumskole in. Dit sluit ook Engelse skole in wat SOS sedert 2015 elke jaar ’n matriekverslag bekend Afrikaans Huistaal aanbied.

SUKSES in die lewe kom wanneer jy eenvoudig weier om moed op te gee; met doelwitte só duidelik dat struikelblokke, “mislukking en verlies jou net méér aanspoor en motiveer.”

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 4 SKOLE.CO.ZA BLADSY 4 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA OORSIG VAN DIE NASIONALE MATRIEKUITSLAE 1 Opsomming van die nasionale slaagpersentasies: 2008 tot 2018 SLAAG DRUIP KANDIDATE GETAL GETAL JAAR GESKRYF KANDIDATE PERSENTASIE KANDIDATE PERSENTASIE

2008 533 561 334 744 62.7% 199 817 37.3%

2009 552 073 334 718 60.6% 217 355 39.4%

2010 537 543 364 513 67.8% 171 471 32.2%

2011 496 090 348 114 70.2% 147 976 29.8%

2012 511 152 377 829 73.9% 133 323 36.1%

2013 562 112 439 779 78.2% 122 333 21.8%

2014 532 860 403 874 75.8% 128 986 24.2%

2015 644 536 455 825 70.7% 188 711 29.3%

2016 610 178 442 672 72.5% 167 506 27.5%

2017 534 484 401 435 75.1% 133 049 24.9%

2018 512 735 400 761 78.2% 111 974 21.8%

TABEL 1: Vergelyking tussen die nasionale slaagpersentasies: 2008 tot 2018.

UITSLAE: NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT: 2008 TOT 2018

700 000

600 000

500 000

400 000

300 000

GETAL LEERDERS GETAL 200 000

100 000

0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Druip 199 817 217 355 171 471 147 976 133 323 122 333 128 986 188 711 167 506 133 049 111 974 Slaag 334 744 334 718 364 513 348 114 377 829 439 779 403 874 455 825 442 672 401 435 400 761

GRAFIEK 1: Vergelyking tussen die nasionale slaagsyfers: 2008 tot 2018. enmerkend van toppresterende skole is goeie skoolbestuur en -leierskap, toegewyde en kundige onderwysers en ’n sterk werkkultuur onder leerders. Die SOS is dankbaar dat ’n groter persentasie van die leerders wat dit tot in matriek Kmaak, wel slaag. Hoewel die kennis en vaardighede wat Suid-Afrikaanse marikulante deur hul skoolloopbaan opdoen nie noodwendig aan die eise van ’n geglobaliseerde wêreldekonomie voldoen nie, ontsluit ’n matrieksertifikaat tóg geleenthede vir leerders. Vanjaar kry 78.2% van ons land se marikulante verdere geleenthede.

Aangesien daar in 2007 altesaam 1 141 731 leerders in Graad 1 begin skoolgaan het, waarvan net 400 761 matriek in 2018 geslaag het, is die ware slaagsyfer, oftewel deurvloeisyfer, slegs 35.1%. Die SOS se felste kritiek teen die Departement van Basiese Onderwys (DBO) is die feit dat sowat twee-derdes van alle kinders wat begin skoolgaan in Suid-Afrika, nooit matriek suksesvol voltooi nie. Die deurvloeisyfers van Afrikaanse skole is aansienlik hoër. Leerders wat wegraak uit die stelsel voordat hulle matriek skryf, is een van die groot redes waarom daar tereg gepraat word van ’n onindiensneembaarheid onder die jeug van Suid-Afrika. Hierdie jongmense bied geen vaardighede aan voornemende werkgewers nie en staar ’n werklose toekoms sonder vooruitsigte in die gesig. 2 Nasionale deurvloeisyfer vanaf Graad 1 tot graduering 3 Opsomming van nasionale toelating tot verdere studie: 2008 tot 2018 B-GRAAD DIPLOMA HOËR SERTIFIKAAT KANDIDATE GETAL GETAL GETAL JAAR GESKRYF KANDIDATE % KANDIDATE % KANDIDATE %

2008 533 561 107 274 20.1% 124 258 23.3% 102 032 19.1%

2009 552 073 109 697 19.9% 131 035 23.8% 93 356 17.0%

2010 537 543 126 371 23.5% 146 224 27.2% 91 241 17.1%

2011 496 090 120 767 24.3% 141 584 28.5% 85 296 17.2%

2012 511 152 136 047 26.6% 152 881 29.9% 88 604 17.3%

2013 562 112 171 755 30.6% 173 292 30.8% 94 556 16.8%

2014 532 860 150 752 28.3% 166 689 31.3% 86 022 16.1% Nasionale deurvloeisyfer vanaf Graad 1 tot graduering 2015 644 536 166 263 25.8% 183 720 28.5% 105 770 16.4%

2016 610 178 162 374 26.6% 179 619 29.4% 100 486 16.5%

2017 534 484 153 610 28.7% 161 333 30.2% 86 265 16.1%

2018 512 735 172 043 33.6% 141 700 27.7% 86 790 17.0%

TABEL 2: Nasionale toelating tot verdere studie: 2008 tot 2018.

NASIONALE TOELATING TOT VERDERE STUDIE: 2008 TOT 2018

35%

30%

25%

20%

15% PERSENTASIE 10%

5%

0%

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

B-graad Diploma Hoër sertifikaat

GRAFIEK 2: Nasionale persentasie toelating tot verdere studie: 2008 tot 2018.

van die 512 735 13.5% meer kandidate kandidate behaal sal in 2019 met B-graad- toelating tot studie kan begin as wat 33.6% B-graadstudie. die geval in 2008 was. KANDIDATE SÓ HET DIE TOELATINGSVEREISTES VIR B-GRAADSTUDIE VERANDER VEREISTES VOOR SEPTEMBER 2018 VEREISTES NÁ SEPTEMBER 2018 Minstens 50% vir Huistaal Minstens 40% vir Huistaal

Minstens 50% vir enige 4 vakke Minstens 50% vir 4 erkende “hoëkredietvakke” (Lewensoriëntering uitgesluit)

Minstens 30% vir 2 ander vakke Minstens 30% vir 2 ander vakke

ie 5%-styging in toelating tot B-graadstudies kan bykans volledig toegeskryf word aan die verslapping in die toelatings- vereistes soos hierbo aangetoon. Die SOS is bekommerd dat hierdie stap, tesame met die belofte aan gratis tersiêre Donderrig, gaan veroorsaak dat verwagtinge geskep word waaraan die regering self nie kan voldoen nie. Daar is tans nie genoeg plek op Suid-Afrika se tersiêre kampusse vir alle leerders wat toelating verkry nie. Met die verslapping van die toelatingsvereistes verhoog hierdie druk. Verder doen universiteite met reg hul eie keuring en verkry slegs die beste kandidate toegang tot graadstudies. Die ekstra 5% wat vanjaar toelating verkry het, staan as’t ware agter in die ry en gaan nie plek kry aan ‘n universiteit nie.

Suid-Afrika se uitdaging bly egter om die meer as 400 000 leerders wat matriek in 2018 geslaag het, konstruktief verder op te lei. Die SOS is van mening dat die vereistes vir graadtoelating eerder verhoog moet word. Daarmee saam moet aandag gegee word aan die opleiding van VOO-kolleges om seker te maak hulle dra by om die land se jeug só op te lei dat hulle produktiewe lewens kan lei en vir hul gesinne kan sorg. Die Helpende Hand Studiefondssentrum se navorsing in 2018 het gewys dat 98% van kandidate wat ‘n ambag voltooi, binne ‘n maand werk kry.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 8 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA 4 Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 2018 HOËR GETAL SLAAG B-GRAAD DIPLOMA SERTIFIKAAT PROVINSIE KANDIDATE GESKRYF PERSENTASIE PERSENTASIE PERSENTASIE PERSENTASIE

Oos-Kaap 65 733 70.6% 27.4% 26.1% 17.0%

Vrystaat 24 914 87.5% 37.5% 33.2% 16.8%

Gauteng 94 870 87.9% 43.6% 30.3% 13.9%

KwaZulu-Natal 116 152 76.2% 33.2% 26.9% 16.1%

Limpopo 76 730 69.4% 23.5% 24.6% 21.3%

Mpumalanga 44 612 79.0% 29.6% 29.7% 19.6%

Noordwes 29 061 81.1% 32.5% 29.3% 19.3%

Noord-Kaap 9 909 73.3% 26.1% 27.1% 20.1%

Wes-Kaap 50 754 81.5% 42.3% 25.4% 13.6%

NASIONAAL 512 735 78.2% 32.9% 28.1% 17.5%

TABEL 3: Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 2018.

SLAAGSYFER EN TOELATING TOT VERDERE STUDIE PER PROVINSIE

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% PERSENTASIE 30% 20% 10% 0%

KwaZulu- Mpuma- Noord- Oos-Kaap Vrystaat Gauteng Limpopo Noordwes Wes-Kaap Natal langa Kaap

Slaag B-graad Diploma Hoër Sertifikaat

GRAFIEK 3: Slaagsyfer en toelating tot verdere studie per provinsie: 2018.

Die lewe is die moeilikste EKSAMEN. Baie mense misluk omdat hulle ander probeer naboots, sonder om te besef: “ Elkeen het ‘n unieke vraestel ontvang!” frikaanse skole landswyd se slaagsyfer was vanjaar 86.9%, teenoor die nasionale slaagsyfer van 78.2%. Afrikaanse enkelmediumskole se slaagsyfer is 90%. Sou Afrikaanse skole dus uit die vergelyking gelaat word, sou die nasionale Aslaagsyfer baie laer wees. ‘n Nuwe neiging wat bydra tot die onnatuurlike styging in die slaagsyfers van die Oos-Kaap, Limpopo en KwaZulu-Natal kan toegeskryf word aan “progressed learners” wat ingevolge die beleid van veelvuldige eksamengeleenthede (MEO) eenvoudig weggelaat word uit die berekening van die slaagsyfers. In KwaZulu-Natal is 36 186 “progressed learners” byvoorbeeld vir die eksamen geregistreer, maar slegs 5 097 het die eksamen afgelê. Die ander 31 089 leerders vorm nie deel van die 2018-slaagsy- fers nie. Die Wes-Kaap het slegs 1 400 leerders op dié manier teruggehou, die minste van al die provinsies. Hierdie provinsie se uitslae kan dus as die geloofwaardigste beskou word.

Indien die totale getal leerders (624 733) wat in Januarie 2018 vir matriek geregistreer het in berekening gebring word, is die slaagpersentasie ’n powere 64% wees. 5 Universiteite se beperkte kapasiteit erwagtinge van gratis tersiêre studie en skeefgetrekte slaagsyfers skep onrealistiese verwagtinge by matrikulante en plaas druk op tersiêre instellings wat nie daaraan sal kan voldoen nie. Soos die syfers hieronder toon, sal 58 000 leer- Vders wat in 2018 met universiteitsvrystelling geslaag het, nie in 2019 as eerstejaars met universiteitstudie kan begin nie.

Die aantal matrikulante wat in 200 000 2018 die Senior Sertifikaat- Beskikbare plek vir eerstejaars eksamen met universiteits- by openbare universiteite. vrystelling geslaag het. MATRIKULANTE

Plek gehou vir studente wat hul 10 000 eerste jaar van Die getal matrikulante wat die Onafhanklike Eksamenraad DRUIPELINGE studie herhaal. (IEB) se matriekeksamen met universiteitsvrystelling slaag.

met vrystelling sal, as gevolg 10 000 van ‘n tekort aan plek, nie in Plek gehou vir studente 2019 as eerstejaars by ‘n uit ander Afrika-lande. LEERDERS universiteit kan begin nie.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 10 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA AFRIKAANSE SKOLE GEMEET TEEN NASIONALE SKOLE

Definisie van Afrikaanse skole soos in dié verslag gebruik ir die doeleindes van hierdie verslag word alle skole wat Afrikaans Huistaal as skoolvak aanbied, as Afrikaanse skole* beskou. Dit sluit dus alle Afrikaans enkelmedium-, parallelmedium- en dubbelmediumskole in. Dit sluit ook Engelse Vskole in wat Afrikaans Huistaal aanbied. 1 Vergelyking van die nasionale slaagpersentasie met dié van Afrikaanse skole Universiteite se beperkte kapasiteit 2018

SLAAG- GETAL GETAL GEMIDDELDE GETAL PERSENTASIE SKOLE GESKRYF KANDIDATE PER SKOOL Nasionaal 78.2% 6 878 512 735 74.55

Nasionaal sonder 76.7% 6 163 440 976 71.55 Afrikaanse skole

Afrikaanse skole 86.9% 715 71 759 100.36

TABEL 4: Vergelyking van die nasionale slaagpersentasie met dié van Afrikaanse skole.

frikaanse skole presteer steeds uitstekend. Leerders in skole wat Afrikaans Huistaal aanbied, staan ’n 10.2% beter kans om matriek te slaag as die nasionale gemiddeld. Afrikaanse enkelmediumskole se slaagsyfer is 90%, dus het leerders Averbonde aan hierdie skole, ’n 14% beter kans om matriek te slaag. Dié syfers bevestig Unesco (2016) se bevindings dat moedertaalonderrig deur die bank ’n positiewe impak op leer het.

2 Vergelyking tussen B-graadtoelating van Afrikaanse skole en die nasionale uitslae 2018

GETAL GETAL KANDIDATE PERSENTASIE GESKRYF MET B-GRAADTOELATING B-GRAADTOELATING Nasionaal sonder 440 976 136 839 31.00% Afrikaanse skole

Afrikaanse skole 71 759 35 204 49.05%

TABEL 5: Vergelyking tussen nasionale en Afrikaanse skole se B-graadtoelating.

oewel Afrikaanse skole slegs 10.4% van alle hoërskole in Suid-Afrika uitmaak, be- haal hulle 20.5% van die toelatings tot B-graadstudies. Dis ‘n uitstekende presta- Hsie deur Afrikaanse skole om te verseker dat een uit elke twee van hul leerders universiteitstudie kan navolg, teenoor slegs een derde van die leerders in ander skole.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 11 3 Afrikaanse teenoor nasionale kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2015 tot 2018

VAK 2015 2016 2017 2018

Wiskundige Geletterdheid 60.0% 59.3% 58.6% 57.4% Nasionaal Wiskunde 40.0% 43.6% 45.9% 45.6%

Wiskundige Geletterdheid 63.9% 63.5% 62.7% 65.9% Afrikaanse skole Wiskunde 36.1% 36.5% 37.3% 34.1%

TABEL 6: Persentasie Afrikaanse en nasionale skole se kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2015 tot 2018.

NOTA: Die nasionale gemiddeld se totaal is meer as 100% omdat die departementele verslae deeltydse kandidate nie as voltydse kandidate tel nie, terwyl die nasionale Wiskunde-uitslae dit wel doen.

ie verskil in die verhouding van Wiskunde tot Wiskundige Geletterdheid tussen Afrikaanse en ander skole is opvallend. Indien die groter persentasie Afrikaanse leerders wat Wiskundige Geletterdheid bo Wiskunde verkies, toegeskryf kan word aan ’n groter Drealisme oor die vermoëns van leerders onder Afrikaanse skole, is dit positief. Indien dit egter verklaar kan word deur verhoogde druk om beter gemiddelde te kry, is dit negatief. Die SOS is onseker hieroor en beplan navorsing oor die redes vir hierdie tendens.

4 Wiskunde-onderskeidings: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd NASIONALE SKOLE AFRIKAANSE SKOLE

GETAL GETAL PERSENTASIE GETAL GETAL PERSENTASIE JAAR KANDI- ONDER- KANDIDATE MET KANDI- ONDER- KANDIDATE MET DATE SKEIDINGS ONDERSKEIDINGS DATE SKEIDINGS ONDERSKEIDINGS

2016 242 571 5 494 2.3% 23 239 2 576 11.1%

2017 218 596 4 735 2.0% 26 507 1 991 7.5%

2018 211 039 4 114 1.9% 22 819 1 706 7.5%

TABEL 7: Vergelyking van Wiskunde-onderskeidings in nasionale skole met Afrikaanse skole: 2016 tot 2018.

frikaanse skole kry bykans 400% meer onderskeidings per leerder as nie-Afrikaanse skole – voorwaar ’n uitstekende prestasie. Indien alle skole dieselfde prestasie as Afrikaanse skole behaal het, sou die land kon spog met bykans A18 000 Wiskunde-onderskeidings. Afrikaanse skole se slaagsyfer vir Wiskunde is 84.6% teenoor 55.1% vir die res van skole, soos tabel 8 onder aandui.

Die SOS skryf hierdie puik prestasie toe aan GETAL GETAL SLAAG- • hoogs opgeleide, kundige onderwysers (uit GESKRYF GESLAAG PERSENTASIE SOS-navorsing in 2016 het matriekonderwy- Nasionaal 233 858 135 637 58.0% sers 97.3% in die Gauteng-rekordeksamen be- haal en het meer as 80% van hulle Wiskunde II Nasionaal sonder of hoër op universiteit geneem); en 211 027 116 319 55.1% Afrikaanse skole • roepingsgedrewenheid en ’n toewyding tot professionele ontwikkeling (meer as 800 Afri- Afrikaanse skole 22 831 19 318 84.6% kaanse onderwysers het die SOS se Kongresse bygewoon en bykans 4 000 het professionele TABEL 8: Vergelyking van nasionale Wiskunde-slaagpersentasie met Afrikaanse skole. ontwikkeling by die SOS in 2018 ontvang).

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 12 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Afrikaanse teenoor nasionale kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2015 tot 2018 WISKUNDE SÓ HET LEERDERS MET SYFERS GEVAAR

1 Getal kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2012 tot 2018 GETAL GETAL WAT GETAL GETAL JAAR KANDIDATE WISKUNDE ONDER- % GESLAAG % % GESKRYF NEEM SKEIDINGS 2012 511 152 225 874 44.2% 121 970 54.0% 6 591 2.9%

2013 562 112 241 509 43.0% 142 666 59.1% 8 217 3.4%

2014 532 860 225 458 42.3% 120 523 53.5% 7 216 3.2%

2015 644 536 263 903 40.9% 129 481 49.1% 7 791 3.0%

2016 610 178 265 810 43.6% 135 958 51.1% 8 070 3.0%

2017 534 484 245 103 45.9% 127 197 51.9% 6 726 2.7%

2018 512 735 233 858 45.6% 135 638 58.0% 5 820 2.5% Wiskunde-onderskeidings: Só vergelyk Afrikaanse skole met ander skole landwyd TABEL 9: Getal kandidate wat Wiskunde as vak neem: 2012 tot 2018.

NOTA: 2014 was die eerste jaar wat leerders die KABV (CAPS) geskryf het.

ie Skoleondersteuningsentrum wens alle Suid-Afrikaanse Wiskunde-onderwysers geluk met die prestasie van die 2018-matriekgroep. Die SOS maak ’n deeglike studie van die gehalte van al die Wiskunde-vraestelle vir matrikulante D(IEB, SACAI en NSS) en is oortuig daarvan dat daar ’n baie hoë standaard aan leerders gestel word. Juis daarom is ons in ons skik met ’n 6.1% hoër slaagsyfer vir 2018. Onderskeidings in Wiskunde word ook nie op ’n skinkbord aangebied nie en die SOS is tevrede dat daar in 2018 suiniger omgegaan is met hierdie gesogte A-simbool op leerders se matrieksertifikate. Universiteite sal na dese die luuksheid hê om deeglike keuring te doen vir studierigtings wat sterk syfervaardighede vereis.

PERSENTASIE WAT WISKUNDE GESLAAG HET: 2012 TOT 2018

70% 54.0% 59.1% 53.5% 49.1% 51.1% 51.9% 58.0% 60%

50%

40%

30% PERSENTASIE 20%

10%

0%

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

GRAFIEK 4: Nasionale Wiskunde-slaagsyfer: 2012 tot 2018. 2 Algehele Wiskunde-prentjie: 2012 tot 2018 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Getal kandidate 511 152 562 112 532 860 644 536 610 178 534 484 512 735 Getal kandidate wat 255 874 241 509 225 458 263 903 265 810 245 103 233 858 Wiskunde geskryf het Persentasie kandidate wat 44.2% 43% 42.3% 40.9% 43.6% 45.9% 45.6% Wiskunde geneem het Getal kandidate met 103 904 98 843 104 935 134 422 129 852 117 906 98 220 minder as 30% Getal kandidate met 121 970 142 666 120 523 129 481 135 958 127 197 135 638 meer as 30% Getal kandidate met 80 716 97 790 79 050 84 297 89 084 86 098 86 874 meer as 40% Getal kandidate met 6 591 8 217 7 216 7 791 8 070 6 726 5 820 Wiskunde-onderskeidings Persentasie kandidate 54.0% 59.1% 53.5% 49.1% 51.1% 51.9% 58.0% met meer as 30% Persentasie kandidate 35.7% 40.5% 35.1% 31.9% 33.5% 35.1% 33.5% met meer as 40% Persentasie kandidate met 2.9% 3.4% 3.2% 3.0% 3.0% 2.7% 2.5% Wiskunde-onderskeidings

TABEL 10: Nasionale Wiskunde-getalle, -slaagsyfers, -slaagintervalle en -onderskeidings: 2012 tot 2018.

3 Kandidate met Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde: 2018 GETAL GETAL GETAL 2018 KANDIDATE ONDER- % GESLAAG % % GESKRYF SKEIDINGS Wiskunde 233 858 45.6% 135 638 58.0% 5 820 2.5%

Wiskundige Geletterdheid 294 204 57.4% 213 225 72.5% 3 951 1.3%

Tegniese Wiskunde 10 503 2.0% 9 204 87.6% 152 1.4%

TABEL 11: Vergelyking tussen prestasies in Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde: 2018.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 14 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Algehele Wiskunde-prentjie: 2012 tot 2018

Mense sal aanvanklik vra: HOEKOM doen jy dit? “ Later sal hulle vra: HOE doen jy dit?”

uid-Afrika het ’n groot aantal uitstekende Wiskunde-onderwysers; onderwysers wat kan kers vashou by hul kollegas in enige ander land. Dis hiérdie onderwysers wat die 5 820 leerders wat A-simbole gekry het, onderrig het. Die SOS Ssalueer beide die leerders en onderwysers vir die uitstekende uitslae en julle goeie spanwerk. Enige land het ’n geletterde bevolking nodig wat ingeligte besluite kan neem en krities kan dink oor die politiek, ekonomie en sosiale kwessies in die samelewing. Wiskundige Geletterdheid leen hom uitstekend tot die ontwikkeling van hierdie vaardighede en die SOS is verheug oor die hoë slaagsyfer. Ons sien uit na die dag wanneer hierdie jongmense hul vermoëns by die stembus en in plaaslike gemeenskappe sal aanwend tot die verbetering van almal se lot in die land.

Die SOS is voorts baie positief oor Tegniese Wiskunde en Tegniese Wetenskap. Volgens berekeninge moet Suid-Afrika on- geveer 30 000 nuwe ambagslui per jaar oplei. Die 9 204 leerders wat Tegniese Wiskunde geslaag het, is op die regte pad en die 152 kandidate wat A-simbole behaal het, het ’n blink toekoms voor hulle. Die standaard van Tegniese Wiskunde was vanjaar, in die eerste jaar wat dit aangebied is, onrealisties hoog. Dit ontmoedig sommige leerders wat beplan om ‘n ambag te volg om Tegniese Wiskunde as vak te kies.

Die SOS is wel bekommerd oor Suid-Afrika se Wiskunde-prestasie in vergelyking met ander lande. Suid-Afrika vaar uiters swak met toetse soos in die TIMSS-studie uitgelig. Dié toetse wys duidelik dat al ons leerders en veral ons beste leerders nie goed probleem- oplossend kan dink nie – ’n vaardigheid wat nie baie sterk deur die matriekeksamen getoets word nie. Verstellings en verbeterings aan die kurrikulum en die aanbieding van Wiskunde is beslis nodig. Hierdie verstellings en verbeterings behoort uitsluitlik deur Wiskunde- Kandidate met Wiskunde, Wiskundige Geletterdheid en Tegniese Wiskunde: 2018 onderwysers gedryf te word, eerder as deur politici en ander groepe met verskuilde agendas en gebrekkige kennis. 4 Verspreiding van prestasie in Wiskunde: 2012 tot 2018 PRESTASIE 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (0;30) 46.0% 40.0% 46.5% 50.9% 48.9% 48.1% 42.0%

(30;40) 18.3% 18.6% 18.4% 17.2% 17.6% 16.8% 24.5%

(40;80) 32.8% 37.1% 31.9% 28.9% 30.5% 32.4% 31.0%

(80;100) 2.9% 3.4% 3.2% 3.0% 3.0% 2.7% 2.5%

TABEL 12: Verspreiding van prestasie in Wiskunde: 2012 tot 2018.

ykans die helfte van alle leerders wat Wiskunde neem, druip jaarliks. Slegs ongeveer een derde behaal ’n punt hoër as 40%. Ondanks baie positiewe dinge wat oor Wiskunde-onderrig gesê kan word, is dit die een aanduiding dat Suid-Afrika Bnie genoeg Wiskunde-onderwysers van gehalte het nie. Te veel leerders, veral dié in landelike gebiede, ontvang onderrig by onderwysers met gebrekkige vakkennis en dit gee nie aan hulle ’n regverdige kans op sukses nie. Navorsing bevestig dit – as die onderwyser in syfervakke se vakkennis gebrekkig is, ly leerders se prestasie daaronder. Die “gyselaarsdrama” wat hom afspeel tussen die DBO en SADOU – wat obstruktief is oor professionele ontwikkeling vir sy lede – speel hier ’n groot rol.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 15 5 Wiskunde: Só vaar kandidate in 2018 VERSPREIDING VAN 2018 SE WISKUNDE-UITSLAE

50%

40%

30%

20% PERSENTASIE 10%

0%

(0;30) (30;40) (40;80) (80;100)

GRAFIEK 5: Verspreiding van Wiskunde-uitslae in 2018.

VERSPREIDING VAN WISKUNDE-PRESTASIE PER PROVINSIE: 2018

70 000

60 000

50 000

40 000

30 000

GETAL KANDIDATE GETAL 20 000

10 000

0

KwaZulu- Mpuma- Noord- Oos-Kaap Vrystaat Gauteng Limpopo Noordwes Wes-Kaap Natal langa Kaap

(40;100) 9 438 4 794 18 510 19 327 13 032 8 029 3 941 1 057 8 746

(30;40) 7 146 2 429 7 843 11 886 8 498 5 091 2 317 594 2 972

(0;30) 19 865 2 499 8 926 30 473 17 686 11 087 2 825 1 147 3 700

GRAFIEK 6: Verspreiding van provinsies se Wiskunde-prestasie: 2018.

auteng en die Wes-Kaap is die provinsies wat in 2018 die beste prestasie in Wiskunde behaal het en is ook die enigste provinsies waar meer as die helfte van die kandidate met meer as 40% geslaag het. KwaZulu-Natal, die Oos-Kaap en GLimpopo het die meeste Wiskunde-druipelinge opgelewer, net soos in 2017. Bykans 70% van die land se sowat 100 000 Wiskunde-druipelinge is uit dié drie provinsies afkomstig. Hierdie statistiek bevestig die impak wat swakker onderwyserkennis in landelike gebiede en gebrekkige ondersteuning deur provinisiale onderwysdepartemente op leerders se prestasie het.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 16 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Wiskunde: Só vaar kandidate in 2018 AFRIKAANS HUISTAAL SÓ HET MOEDERTAALSPREKERS PRESTEER

1 Vergelyking tussen die topvyf-Huistale (Huistale met die meeste kandidate) 2018 GETAL GETAL PERSENTASIE GETAL PERSENTASIE HUISTAAL GESKRYF GESLAAG GESLAAG ONDERSKEIDINGS ONDERSKEIDINGS

Afrikaans 48 566 46 800 96.4% 1 891 3.9%

Engels 106 577 98 823 92.7% 3 430 3.2%

IsiZulu 150 344 148 517 98.8% 3 421 2.3%

IsiXhosa 87 326 87 075 99.7% 5 862 6.7%

Sepedi 74 606 73 578 98.6% 1 221 1.6%

TABEL 13: Vergelyking tussen die topvyf-Huistale: 2018.

VERGELYKING VAN PERSENTASIE KANDIDATE WAT HUISTALE SLAAG

96.3% 92.7% 98.8% 99.7% 98.6% 100%

95%

90%

85% PERSENTASIE

80%

Afrikaans Engels IsiZulu IsiXhosa Sepedi

GRAFIEK 7: Vergelyking van die persentasie kandidate wat Huistale geslaag het: 2018.

ie aantal onderskeidings in Afrikaans Huistaal het afgeneem van 6.1% in 2017 na 3.9% in 2018. Die standaard van Afrikaans Huistaal bly hoog Den die SOS se vakvereniging vir Afrikaans Huistaalonderwysers, GeRat, beleef hierdie groep onderwysers as uiters toegewyd.

Die uitslae van Afrikaans kan die beste teen Engels gemeet word aangesien dit die enigste twee tale is wat op ‘n vergelykbare hoë standaard aangebied word. Die SOS se siening rondom die laer persentasie onderskeidings in Engels teenoor Afrikaans is dat meer leerders wat Engels as Huistaal neem wel nie moedertaal- sprekers van Engels is nie.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 17 2 Vergelyking tussen verskillende provinsies se onderskeidings in Afrikaans Huistaal GETAL GETAL PERSENTASIE KANDIDATE PROVINSIE KANDIDATE ONDERSKEIDINGS MET ONDERSKEIDINGS

Oos-Kaap 4 306 62 1.4%

Vrystaat 1 751 85 4.9%

Gauteng 9 772 592 6.1%

KwaZulu-Natal 706 35 5.0%

Limpopo 1 200 66 5.5%

Mpumalanga 2 054 56 2.7%

Noordwes 2 463 85 3.5%

Noord-Kaap 5 538 53 1.0%

Wes-Kaap 19 480 857 4.4%

NASIONAAL 47 270 1 891 4.0%

TABEL 14: Vergelyking tussen die provinsies se onderskeidings in Afrikaans Huistaal.

PERSENTASIE KANDIDATE MET ONDERSKEIDINGS: 2018

7% 6% 5% 4% 3% 2%

PERSENTASIE LEERDERS PERSENTASIE 1% 0%

KwaZulu- Mpuma- Noord- Oos-Kaap Vrystaat Gauteng Limpopo Noordwes Wes-Kaap Natal langa Kaap

GRAFIEK 8: Persentasie kandidate met onderskeidings in Afrikaans Huistaal volgens provinsie.

auteng en die Wes-Kaap het die meeste leerders wat Afrikaans Huistaal neem en lewer soos verwag die meeste onder- skeidings in Afrikaans Huistaal. Die groot getalle Afrikaanssprekendes in hierdie twee provinsies strook met die onlangse Gdemografiese navorsing van die Solidariteit Navorsingsinstituut. Gauteng lewer die hoogste persentasie onderskeidings per leerder op – iets wat nie verbaas nie, aangesien daar ’n paar groot Afrikaanse skole in die provinsie is waar byna een uit elke twee leerders ’n onderskeiding in Afrikaans Huistaal behaal. Die SOS is wel bekommerd oor die lae persentasie onderskeidings in die Noord-Kaap – een van Suid-Afrika se sterk Afrikaanse provinsies.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 18 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Vergelyking tussen verskillende provinsies se onderskeidings in Afrikaans Huistaal ANDER KERNVAKKE SÓ HET LEERDERS IN KERNVAKKE UITGEBLINK

1 Opsommende syfers in vier kernvakke: 2015 tot 2018 REKENING- LEWENS- FISIESE BESIGHEID- JAAR KUNDE WETENSKAPPE WETENSKAPPE STUDIES

Getal kandidate geskryf 140 474 348 076 193 189 247 822

Getal geslaag 83 747 245 164 113 121 187 485

2015 Getal onderskeidings 5 820 9 325 5 903 5 670 Persentasie geslaag 59.6% 70.4% 58.6% 75.7%

Persentasie onderskeidings 4.1% 2.7% 3.1% 2.3%

Getal kandidate geskryf 128 853 347 662 192 618 234 894

Getal geslaag 89 507 245 070 119 427 173 195

2016 Getal onderskeidings 6 576 9 203 7 043 4 999 Persentasie geslaag 69.5% 70.5% 62.0% 73.7%

Persentasie onderskeidings 5.1% 2.6% 3.7% 2.2%

Getal kandidate geskryf 103 427 318 474 179 561 204 849

Getal geslaag 68 318 236 809 116 862 139 386

2017 Getal onderskeidings 5 040 10 102 7 861 2 343 Persentasie geslaag 66.1% 74.4% 65.1% 68.0%

Persentasie onderskeidings 4.9% 3.2% 4.4% 1.1%

Getal kandidate geskryf 90 278 310 041 172 319 192 139

Getal geslaag 65 481 236 584 127 919 124 618

2018 Getal onderskeidings 4 267 6 121 6 908 2 660 Persentasie geslaag 72.5% 76.3% 74.2% 64.9%

Persentasie onderskeidings 4.7% 2.0% 4.0% 1.4%

TABEL 15: Uitslae in kernvakke: 2015 tot 2018.

eerders wat goed presteer in dié kernvakke, verdien ’n klop op die skouer aangesien kundigheid op hierdie terreine ’n bepalende rol speel in die ontwikkeling en groei van ’n land se ekonomie. Dit blyk toenemend al makliker te raak om te Lslaag, maar al moeiliker om ’n onderskeiding in hierdie kernvakke te behaal. Daar is kommerwekkend jaarliks ’n afname in die getal kandidate wat die ekonomiese vakke soos Rekeningkunde, Ekonomie en Besigheidstudies neem. Dit kan ’n moontlike invloed hê op die aantal studente wat in die toekoms gaan inskryf vir belangrike studierigtings soos B.Com en B.Rek.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 19 2 Slaagpersentasie in vier kernvakke: 2015 tot 2018 SLAAGPERSENTASIE IN VIER KERNVAKKE: 2015 TOT 2018

80%

75%

70%

65%

60%

SLAAGPERSENTASIE 55%

50%

45%

Rekeningkunde Lewenswetenskappe Fisiese Wetenskappe Besigheidstudies

2015 2016 2017 2018

GRAFIEK 9: Slaagpersentasie in vier kernvakke: 2015 tot 2018.

it is te betwyfel of die styging in die slaagsyfers van vakke soos Rekeningkunde, Lewenswetenskappe en Fisiese Wetenskappe die afgelope vier jaar toegeskryf kan word aan beter onderrig en onderwysstandaarde. Aan die ander kant Dtoon Besigheidstudies jaar ná jaar ‘n laer slaagsyfer. Dit kan leerders ontmoedig om in die toekoms hierdie vak te neem.

‘n MATRIEKSERTIFIKAAT is die begin van leerders se studieloopbaan, nie die einde nie. Kies dus vakke “met oog op langtermynstudierigting- en loopbaan- sukses, nie net korttermynmatrieksukses nie.” ~ Flip Buys, voorsitter van die Solidariteit Beweging ~

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 20 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Slaagpersentasie in vier kernvakke: 2015 tot 2018 3 Top 20-vakke met die meeste onderskeidings: 2018 GETAL GETAL PERSENTASIE VAK KANDIDATE ONDERSKEIDINGS ONDERSKEIDINGS

1 Lewensoriëntering 618 726 53 576 8.7%

2 Fisiese Wetenskappe 172 319 8 127 4.7%

3 Geskiedenis 154 536 7 610 4.9%

4 Lewenswetenskappe 310 041 7 495 2.4%

5 Engels Eerste Addisionele Taal 498 959 7 041 1.4%

6 IsiZulu Eerste Addisionele Taal 14 991 6 680 44.6%

7 Afrikaans Eerste Addisionele Taal 82 525 5 998 7.3%

8 IsiXhosa Huistaal 87 326 5 862 6.7%

9 Wiskunde 233 858 5 820 2.5%

10 Rekeningkunde 90 278 5 161 5.7%

11 Toerisme 130 326 4 869 3.7%

12 Wiskundige Geletterdheid 294 204 3 951 1.3%

13 Engels Huistaal 106 577 3 430 3.2%

14 IsiZulu Huistaal 150 344 3 421 2.3%

15 Geografie 269 621 2 929 1.1%

16 Besigheidstudies 192 139 2 654 1.4%

17 Tshivenda Huistaal 17 574 2 115 12.0%

18 Afrikaans Huistaal 48 566 1 889 3.9%

19 Ingenieursgrafika en ontwerp (IGO) 32 619 1 710 5.2%

20 Visuele kunste 6 550 1 363 20.8%

TABEL 16: Top 20-vakke met die meeste onderskeidings: 2018.

uid-Afrika het voorwaar ’n rykdom van tale en ons landsburgers se veeltaligheid is iets om op trots te wees. Die SOS wens alle leerders baie geluk wat welslae in ’n tweede taal behaal het. Oor die bogenoemde statistiek het die SOS egter twee Sbekommernisse: • Is dit regverdig teenoor ander vakke indien bykans een uit elke twee leerders ‘n A-simbool vir IsiZulu Eerste Addisionele Taal behaal? • Word al ons Eerste Addisionele Tale só aangebied en geassesseer dat dit leerders toerus om daardie taal goed te praat?

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 21 PRESTERENDE SKOLE DIÉ SKOLE SE MATRIEKS GEE DIE PAS AAN

ir die verslag het ons twee top 20-tabelle opgestel: A-LYS – Skole met die meeste onderskeidings per vak (groter skole word hier bevoordeel); B-LYS – Skole met die hoogste persentasie onderskeidings van leerders wat die vak geneem het. Die persen- Vtasie van die skool se matrikulante (volle matriekklas) wat onderskeidings behaal het, is aangedui – hoe hoër hierdie persentasie, hoe beter die prestasie. Die lyste sluit alle skole in wat die NSS in 2018 geskryf het. Afrikaanse skole is met ‘n asterisk aangedui. 1 Skole wat die meeste onderskeidings landwyd behaal het TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE ONDERSKEIDINGS A GETAL PROVINSIE SKOOL (80%-100%)

1 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 775

2 Gauteng Hoërskool Waterkloof 752

3 Gauteng Hoërskool Garsfontein 695

4 Wes-Kaap Outeniqua Hoërskool 602

5 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 596

6 Gauteng Hoërskool Menlopark 593

7 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 550

8 Wes-Kaap 547

9 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 525

10 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 524

11 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 514

12 Wes-Kaap Rustenburg Girls’ High School 510

13 KwaZulu-Natal Durban Girls’ High School 501

14 Gauteng Hoërskool Zwartkop 495

15 Wes-Kaap Fairmont High School 493

16 Wes-Kaap Bishops 488

17 KwaZulu-Natal Pietermaritzburg Girls’ High School 483

18 Wes-Kaap Hoërskool 461

19 Wes-Kaap Boys’ High School 449

20 Gauteng Parktown High School for Girls 444

TABEL 17 (A): Skole met die meeste onderskeidings. Tien van die 20 skole met die meeste onderskeidings, is * Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 22 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA TOP 20-SKOLE MET MEESTE ONDERSKEIDINGS PER KANDIDAAT B ONDERSKEI- GETAL GETAL PROVINSIE SKOOL DINGS PER KANDIDATE (80%-100%) KANDIDAAT

1 Gauteng Sharei Torah 12 63 5.3

2 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 107 525 4.9 Wes-Kaap Springfield Convent 79 335 4.2 3 of the Holy Rosary 4 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 146 524 3.6

5 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 220 775 3.5

6 KwaZulu-Natal Star College 86 294 3.4

7 Wes-Kaap Michael Oak Waldorf School 24 82 3.4

8 KwaZulu-Natal Al-Falaah College 70 239 3.4

9 Wes-Kaap Westerford High School 167 547 3.3

10 Wes-Kaap Bishops 153 488 3.2

11 Wes-Kaap Rhenish Girls’ High School 135 407 3.0

12 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High School 149 449 3.0

13 Wes-Kaap Rustenburg Girls’ High School 171 510 3.0

14 Wes-Kaap Hoër Meisieskool Paarl 98 292 3.0

15 KwaZulu-Natal Holy Family College 62 178 2.9

16 Wes-Kaap Herzlia High School 98 271 2.8

17 Wes-Kaap 95 256 2.7

18 Wes-Kaap Hoër Meisieskool La Rochelle 115 294 2.6

19 Oos-Kaap Collegiate Girls’ High School 135 342 2.5

20 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 204 514 2.5

TABEL 17 (B): Skole met die meeste onderskeidings. Vier van die 20 skole met die meeste onderskeidings * per kandidaat, is Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 23 2 Skole met die beste prestasie in Wiskunde TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE WISKUNDE-ONDERSKEIDINGSXXXXXXA GETAL PROVINSIE SKOOL (80%-100%)

1 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 66

2 Wes-Kaap Bishops 62

3 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High School 56

4 Wes-Kaap Westerford High School 55

5 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 51

6 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 48

7 Gauteng Hoërskool Waterkloof 45

7 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 45

7 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High School 45

8 Gauteng Hoërskool Menlopark 43

8 Gauteng Pretoria Boys’ High School 43

9 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 39

10 Gauteng Pretoria High School for Girls 38

11 Wes-Kaap Parel Vallei Hoërskool 33

11 Gauteng Afrikaanse Hoër Seunskool 33

12 Wes-Kaap Fairmont High School 32

13 Wes-Kaap SA College School 31

14 Wes-Kaap Outeniqua Hoërskool 30

15 Gauteng Hoërskool Garsfontein 29

15 Gauteng Hoërskool Eldoraigne 29

15 Gauteng Hoërskool Linden 29

16 KwaZulu-Natal Star College 28

TABEL 18 (A): Skole met die beste prestasie in Wiskunde. Twaalf van die 20 skole met die meeste onderskeidings, is * Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 24 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Skole met die beste prestasie in Wiskunde TOP 20 MET DIE MEESTE WISKUNDE-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE B GETAL GETAL PROVINSIE SKOOL PERSENTASIE KANDIDATE (80%-100%)

1 Gauteng Sharei Torah 12 10 83.3%

2 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 93 48 51.6%

3 Wes-Kaap Bishops 131 62 47.3%

4 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High School 132 56 42.4%

5 Wes-Kaap Springfield Convent Rosery 61 25 41.0%

6 Wes-Kaap Westerford High School 137 55 40.1%

7 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 139 51 36.7%

8 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 124 45 36.3%

9 Wes-Kaap Herzlia High School 69 25 36.2%

10 KwaZulu-Natal Holy Family College 51 18 35.3%

11 KwaZulu-Natal Star College 84 28 33.3%

12 KwaZulu-Natal Al-Falaah College 66 22 33.3%

13 Gauteng Hoërskool Linden 91 29 31.9%

14 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 220 66 30.0%

15 Gauteng Hoërskool Randburg 76 22 28.9%

16 Wes-Kaap Parklands College 73 20 27.4%

17 Wes-Kaap SA College School 116 31 26.7%

18 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 149 39 26.2%

19 Gauteng Tshwane Muslim School 35 9 25.7%

20 KwaZulu-Natal Northwood High School 96 23 24.0%

TABEL 18 (B): Skole met die beste prestasie in Wiskunde. Ses van die 20 skole met die meeste onderskeidings *per kandidaat, is Afrik. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 25 3 Skole met die beste prestasie in Afrikaans Huistaal TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE AFRIKAANS HUISTAAL-ONDERSKEIDINGSXXXXXA GETAL PROVINSIE SKOOL (80%-100%)

1 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 101

2 Wes-Kaap Outeniqua Hoërskool 73

3 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 72

4 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 55

5 Gauteng Hoërskool Menlopark 54

6 Gauteng Hoërskool Waterkloof 47

7 Gauteng Hoërskool Garsfontein 46

8 Wes-Kaap Paarl Gimnasium 39

9 Wes-Kaap Stellenberg Hoërskool 37

10 Wes-Kaap Hoërskool 34

11 Gauteng Hoërskool Zwartkop 30

11 Limpopo Hoërskool Pietersburg 30

11 Wes-Kaap Bellville Hoërskool 30

12 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 25

12 Wes-Kaap Hoër Meisieskool Paarl 25

13 Gauteng Hoërskool Eldoraigne 24

14 Gauteng Hoërskool Noordheuwel 23

15 Gauteng Hoërskool Linden 22

15 Gauteng Hoërskool Monument 22

15 Wes-Kaap Hoërskool Punt 22

15 Wes-Kaap Swartland Hoërskool 22

15 Wes-Kaap Hoërskool 22

TABEL 19 (A): Skole met die beste prestasie in Afrikaans Huistaal. Al 20 skole met die meeste onderskeidings, is *Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 26 SKOLE.CO.ZA BLADSY 26 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Skole met die beste prestasie in Afrikaans Huistaal TOP 20 MET DIE MEESTE AFRIKAANS-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE B GETAL GETAL PROVINSIE SKOOL PERSENTASIE KANDIDATE (80%-100%)

1 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 220 101 45.91%

2 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 147 55 37.41%

3 Wes-Kaap Hoër Meisieskool Paarl 69 25 36.23%

4 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 220 72 32.73%

5 Wes-Kaap Hoër Meisieskool La Rochelle 64 17 26.56%

6 Wes-Kaap Montana Hoërskool 73 19 26.03%

7 Wes-Kaap Stellenberg Hoërskool 158 37 23.42%

8 Wes-Kaap Outeniqua Hoërskool 314 73 23.25%

9 Wes-Kaap Parel Vallei Hoërskool 68 15 22.06%

10 Oos-Kaap Pearson Hoërskool 41 9 21.95%

11 Wes-Kaap Swartland Hoërskool 107 22 20.56%

12 Wes-Kaap Dirkie Uys Hoërskool 65 13 20.00%

13 Wes-Kaap Durbanville Hoërskool 172 34 19.77%

14 Gauteng Hoërskool Menlopark 277 54 19.49%

15 Wes-Kaap Langenhoven Gimnasium 109 19 17.43%

16 Wes-Kaap Paarl Gimnasium 234 39 16.67%

17 Gauteng Hoërskool Linden 139 22 15.83%

18 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 160 25 15.63%

19 Wes-Kaap Tygerberg Hoërskool 143 22 15.38%

20 Noord-Kaap Hoërskool Martin Oosthuizen 40 6 15.00%

TABEL 19 (B): Skole met die beste prestasie in Afrikaans Huistaal. Al 20 skole met die meeste onderskeidings per * kandidaat, is Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 27 4 Skole met die beste prestasie in Rekeningkunde TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE REKENINGKUNDE-ONDERSKEIDINGSXXXXXA GETAL PROVINSIE SKOOL (80%-100%)

1 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 55

2 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High School 46

3 Gauteng Afrikaanse Hoër Seunskool 43

4 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 40

5 Gauteng Hoërskool Menlopark 36

5 Gauteng Hoërskool Zwartkop 36

6 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 35

6 Gauteng UJ Metropolitan Academy 35

7 Gauteng Hoërskool Garsfontein 34

8 Wes-Kaap Outeniqua Hoërskool 31

9 Vrystaat Eunice Secondary School 30

10 Gauteng Pretoria Boys’ High School 29

10 Gauteng Lenasia Muslim School 29

11 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 28

11 Gauteng Hoërskool Waterkloof 28

11 KwaZulu-Natal Durban Girls’ High School 28

12 Gauteng Pretoria High School for Girls 27

12 KwaZulu-Natal Greenbury School 27

13 Wes-Kaap Paarl Gimnasium 26

13 Oos-Kaap Collegiate Girls’ High School 26

TABEL 20 (A): Skole met die beste prestasie in Rekeningkunde. Tien van die 20 skole met die meeste onderskeidings, is * Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 28 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Skole met die beste prestasie in Rekeningkunde TOP 20 MET DIE MEESTE REKENINGKUNDE-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE B GETAL GETAL PROVINSIE SKOOL PERSENTASIE KANDIDATE (80%-100%)

1 Wes-Kaap Herzlia High School 20 18 90.00%

2 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 11 9 81.82%

3 Wes-Kaap Springfield Convent Rosary 12 9 75.00%

4 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High School 32 22 68.75%

5 KwaZulu-Natal Orient Islamic 35 24 68.57%

6 Gauteng Hoërskool Linden 28 19 67.86%

7 KwaZulu-Natal Star College 24 15 62.50%

8 KwaZulu-Natal Northlands Girls’ High School 29 18 62.07%

9 Wes-Kaap Parklands College 13 8 61.54%

10 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High School 75 46 61.33%

11 Wes-Kaap Swartland Hoërskool 18 11 61.11%

12 Oos-Kaap Collegiate Girls’ High School 43 26 60.47%

13 Wes-Kaap SA College School 40 24 60.00%

14 Gauteng Parktown Girls’ High School 35 21 60.00%

15 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 67 40 59.70%

16 Wes-Kaap High School 22 13 59.09%

17 KwaZulu-Natal Danville Park Girls’ School 34 20 58.82%

18 Wes-Kaap Westerford High School 29 17 58.62%

19 Vrystaat Eunice Secondary School 53 30 56.60%

20 Gauteng King Edward VII School 41 23 56.10%

TABEL 20 (B): Skole met die beste prestasie in Rekeningkunde. Twee van die 20 skole met die meeste onderskeidings * per kandidaat, is Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAGVERSLAG OOR OOR 2018 2018 SE SE NASIONALE NASIONALE SKOLE.CO.ZASKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAEMATRIEKUITSLAE BLADSYBLADSY 29 29 5 Skole met die beste prestasie in Fisiese Wetenskappe TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE FISIESE WETENSKAPPE-ONDERSKEIDINGSXXXXA GETAL PROVINSIE SKOOL (80%-100%)

1 Gauteng Hoërskool Waterkloof 70

2 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 64

3 Gauteng Hoërskool Menlopark 54

4 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High School 52

5 Limpopo Mbilwi Secondary School 51

6 Wes-Kaap Westerford High School 50

7 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 43

7 Limpopo Thengwe Secondary School 43

8 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High School 42

9 Gauteng Hoërskool Zwartkop 41

9 Gauteng Hoërskool Garsfontein 41

9 Gauteng Pretoria Boys’ High School 41

9 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 41

10 Wes-Kaap SA College School 40

11 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 39

12 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 38

13 Wes-Kaap Parel Vallei Hoërskool 37

13 Wes-Kaap Bishops 37

14 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 34

15 Oos-Kaap St James Senior Secondary School 33

TABEL 21 (A): Skole met die beste prestasie in Fisiese Wetenskappe. Nege van die 20 skole met die meeste onderskeidings, * is Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 30 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Skole met die beste prestasie in Fisiese Wetenskappe TOP 20 MET MEESTE FISIESE WETENSKAPPE-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE B GETAL GETAL PROVINSIE SKOOL PERSENTASIE KANDIDATE (80%-100%)

1 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 55 38 69.09%

2 Gauteng Tshwane Muslim School 24 15 62.50%

3 Wes-Kaap Herzlia High School 39 21 53.85%

4 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 80 43 53.75%

5 KwaZulu-Natal Al-Falaah College 43 23 53.49%

6 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High School 100 52 52.00%

7 Wes-Kaap SA College School 77 40 51.95%

8 Wes-Kaap Bishops 78 37 47.44%

9 Wes-Kaap Westerford High School 107 50 46.73%

10 KwaZulu-Natal Orient Islamic 37 16 43.24%

11 Noord-Kaap Hoërskool Diamantveld 37 16 43.24%

12 Gauteng Hoërskool Waterkloof 164 70 42.68%

13 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 97 41 42.27%

14 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 85 34 40.00%

15 KwaZulu-Natal Holy Family College 40 16 40.00%

16 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 163 64 39.26%

17 Wes-Kaap Hoër Meisieskool Paarl 49 19 38.78%

18 Wes-Kaap Springfield Convent Rosary 44 17 38.64%

19 KwaZulu-Natal Star College 78 30 38.46%

20 Wes-Kaap Durbanville Hoërskool 65 25 38.46%

TABEL 21 (B): Skole met die beste prestasie in Fisiese Wetenskappe. Sewe van die 20 skole met die meeste onderskeidings * per kandidaat. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 31 6 Skole met die beste prestasie in Lewenswetenskappe TOP 20-SKOLE MET DIE MEESTE LEWENSWETENSKAPPE-ONDERSKEIDINGSXXXXA GETAL PROVINSIE SKOOL (80%-100%)

1 Wes-Kaap Westerford High School 61

2 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 56

2 Wes-Kaap Parel Vallei Hoërskool 56

3 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 53

4 KwaZulu-Natal Durban Girls’ High School 40

5 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 39

6 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 38

6 Wes-Kaap Rustenburg Girls’ High School 38

6 Wes-Kaap Wynberg Girls’ High School 38

7 Gauteng Hoërskool Waterkloof 37

7 KwaZulu-Natal Pietermaritzburg Girls’ High School 37

8 Wes-Kaap Bishops 34

8 Wes-Kaap Fairmont High School 34

8 Gauteng Parktown Girls’ High School 34

8 KwaZulu-Natal Greenbury School 34

9 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High School 33

9 Oos-Kaap Collegiate Girls’ High School 33

10 Gauteng Pretoria High School for Girls 32

11 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 31

11 Gauteng Hoërskool Garsfontein 31

TABEL 22 (A): Skole met die beste prestasie in Lewenswetenskappe. Ses van die 20 skole met die meeste onderskeidings, * is Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 32 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Skole met die beste prestasie in Lewenswetenskappe TOP 20 MET MEESTE LEWENSWETENSKAPPE-ONDERSKEIDINGS PER AANTAL KANDIDATE B GETAL GETAL PROVINSIE SKOOL PERSENTASIE KANDIDATE (80%-100%)

1 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 80 56 70.00%

2 Wes-Kaap Parklands College 34 19 55.88%

3 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 73 39 53.42%

4 Wes-Kaap Springfield Convent Rosary 56 28 50.00%

5 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 107 53 49.53%

6 Wes-Kaap Rustenburg Girls’ High School 80 38 47.50%

7 Gauteng Hoërskool Linden 62 28 45.16%

8 Wes-Kaap Westerford High School 139 61 43.88%

9 KwaZulu-Natal Holy Family College 32 14 43.75%

10 Wes-Kaap Hoër Meisieskool La Rochelle 62 26 41.94%

11 KwaZulu-Natal Al-Falaah College 60 23 38.33%

12 Noordwes Potchefstroom Girls’ High School 41 15 36.59%

13 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High School 94 33 35.11%

14 KwaZulu-Natal Star College 62 21 33.87%

15 Wes-Kaap Bishops 103 34 33.01%

16 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High School 64 21 32.81%

17 Wes-Kaap Parel Vallei Hoërskool 172 56 32.56%

18 Oos-Kaap Collegiate Girls’ High School 106 33 31.13%

19 Gauteng Hoërskool Garsfontein 102 31 30.39%

20 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 86 26 30.23%

TABEL 22 (B): Skole met die beste prestasie in Lewenswetenskappe. Sewe van die 20 skole met die meeste onderskeidings * per kandidaat, is Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA BLADSY 33 SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 33 7 Top 20-skole gemeet in vier kernvakke SOM VAN 4 FISIESE LEWENS- REKENING- KERNVAKKE PROVINSIE SKOOL WISKUNDE WETEN- WETEN- KUNDE SE ONDER- SKAPPE SKAPPE SKEIDINGS

1 Wes-Kaap Paul Roos Gimnasium 66 64 31 55 216

2 Wes-Kaap Westerford High School 55 50 61 17 183

3 Gauteng Hoërskool Waterkloof 45 70 37 28 180

4 KwaZulu-Natal Westville Boys’ High School 45 42 33 46 166

5 Gauteng Hoërskool Menlopark 43 54 30 36 163

6 Wes-Kaap Bloemhof Hoër Meisieskool 45 43 39 35 162

7 Gauteng Afrikaanse Hoër Meisieskool 39 39 53 28 159

8 Wes-Kaap Herschel Girls’ School 48 38 56 9 151

8 Wes-Kaap Rondebosch Boys’ High 56 52 21 22 151

9 Wes-Kaap Parel Vallei Hoërskool 33 37 56 17 143

10 Wes-Kaap D.F. Malan Hoërskool 51 41 26 23 141

11 Wes-Kaap Bishops 62 37 34 6 139

12 Gauteng Pretoria Boys’ High School 43 41 24 29 137

13 Gauteng Hoërskool Garsfontein 29 41 31 34 135

14 KwaZulu-Natal Westville Girls’ High School 17 34 38 40 129

15 Gauteng Pretoria High School for Girls 38 31 32 27 128

16 Gauteng Hoërskool Zwartkop 24 41 22 36 123

17 KwaZulu-Natal Durban Girls’ High School 23 26 40 28 117

17 Wes-Kaap SA College School 31 40 22 24 117

18 Wes-Kaap Fairmont High School 32 31 34 18 115

TABEL 23: Top 20-skole met die beste prestasie in vier kernvakke. Nege van die 20 skole met die meeste onderskeidings, * is Afrikaanse skole. Vergelyk definisie op bladsy 11.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 34 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA Top 20-skole gemeet in vier kernvakke GEVOLGTREKKINGS OOR DIE NASIONALE MATRIEKUITSLAE

ie nasionale matriekuitslae vertel nie die volle verhaal van Suid-Afrikaanse skoolopleiding nie, maar heelwat lesse kan wel uit die syfers geleer word. Hier is ‘n paar van die belangrikste gevolgtrekkings wat die Skoleondersteuningsentrum Dgraag wil uitlig:

Die SOS kan nie uitgepraat raak oor die briljante prestasie van Afrikaanse skole nie. Welgedaan aan elke lid van hierdie ge- dugte span – beheerliggaamlede, hoofde en hul span onderwysers, ouers en ander personeel. Effens tong-in-die-kies wil die SOS graag sê: “Afrikaanse skole se prestasie is beter as die vorige jaar, maar nie so goed soos volgende jaar nie.”

Wiskunde is alombekend as “die hekwag” tot baie ingewikkelde studierigtings. Die leerders van Afrikaanse skole vee as’t ware jaar ná jaar hierdie hekwag opsy en behaal uitstekende resultate. Weereens is dit die resultaat van die wenkombinasie van goeie onderwysers en toegewyde leerders wat binne-in ’n leerkultuur van Afrikaanse skole hul volle vermoë verwesenlik.

Slegs 36 uit elke 100 van 2007 se graad 1’s het 12 jaar later matriek geslaag. Die werklike slaagsyfer is dus baie laer as waarop die DBO roem.

Luidens die verslag “ Survey 2018” deur die Centre for Risk Analysis is 55.9% van 15- tot 24-jariges werkloos. Die SOS reken dat die meeste van hierdie leerders wat skool verlaat voor hulle matriek behaal, deel van hierdie hartseer statistiek gaan vorm. Die DBO faal grootliks in sy taak om jong Suid-Afrikaners deur opleiding teen armoede te verskans.

Minder as 5 uit 100 van die 2007 Graad 1’s sal binne die aangewese tyd grade verwerf. Op sigself is dit nie ’n swak persen- tasie nie, want die SOS reken dat alle opleiding wat tot ’n roepingsgedrewe werklewe lei, van waarde is. Die SOS is wel krities teenoor die kennis en vaardighede wat die ander 95 uit 100 leerders tydens hulle 12 jaar op skool opdoen, sowel as die gebrek aan geleenthede wat ná skool aan hulle gebied word.

Die SOS kan nie versuim om die verlaging in slaagvereistes en toelating tot graadstudies as die goedkoop politiekery wat dit is uit te wys nie. Dit is hartseer dat politici hierdie maklike uitweg kies om landsburgers ’n rat voor die oë te draai, eerder as om moeilike kwessies soos die militante SADOU en gepaardgaande disfunksionele landelike skole aan te pak.

Die SOS is enersyds tevrede met die handhawing van standaarde van die meeste vakke, maar andersyds bekommerd oor dít wat geleer word, hoe dit aangebied en geleer word, en of dit ons leerders met die regte vaardighede toerus vir die nuwe wêreld wat vir hulle wag.

skole.co.za

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE SKOLE.CO.ZA MATRIEKUITSLAE BLADSY 35 AANBEVELINGS VIR DIE PAD VORENTOE

ie SOS wil graag twee verskillende vorme van aanbevelings maak; een stel aanbevelings aan die DBO en ’n ander stel aan DAfrikaanse skole.

AAN DIE DBO: • Politiek lê die onderwys in groot dele van die land lam. SADOU bly die olifant in die vertrek en solank as wat dít die geval is, sal twee-derdes van landelike leerders se onderrig in die slag bly. Hou op met kaderontplooiing in die DBO, tree streng op teen swak onderwysers en bestee baie tyd en geld aan die opleiding van nuwe, bekwame onderwysers.

• Sien Suid-Afrika se beste skole as ’n kleinood en benut hulle vaardighede. Koester hulle en help hulle om verder te floreer eerder as om hulle te probeer blameer vir ander tekortkominge.

• Koester moedertaalonderrig en bou dit uit. Die 2018-matriekuitslae bewys dit weer en dit sal die hele land baat indien die DBO dit raaksien.

• Belyn die KAVB (CAPS) se inhoud met VOO-kolleges se opleiding sonder om snobisties teenoor minder akademiese vakke en studierigtings te wees. Dit is wat ons land nodig het en dit sal sorg dat jongmense hul eie potjie kan krap sonder staats- inmenging en sosialistiese ingryping.

AAN AFRIKAANSE SKOLE: • Die KAVB se grootste gebrek is dat dit nie noodwendig leerders toerus om innoverend en kreatief te dink nie. Sonder om veel in te boet, kan Afrikaanse skole nog waarde toevoeg tot leerders se uitstekende skoolloopbane deur hierop te fokus. Baie skole doen reeds innoverende dinge en die SOS sal graag meer hiervan wil sien.

• Wees aanhoudend kreatief met die opleiding wat aan swakker akademiese leerders gebied word. Afrikaanse skole se matriekuitslae wys dat die skooldag ruimte bied om hierdie leerders spreekwoordelik “deur die hoepel van matriek te laat spring” en terselfdetyd ander vaardighede aan te leer.

• Bly gedurig soek vir geleenthede om personeel professioneel te laat groei. Woon plaaslike en internasionale kongresse, semi- nare en werksessies van gehalte by, en verseker só dat leerders bedien word met die beste praktyke wat die wêreld kan bied.

• Hou aan met dit wat julle doen, want dit is ongetwyfeld van wêreldgehalte. Met bogenoemde in gedagte, sal Afrikaanse skole steeds dié beste skoolkeuse bly vir alle leerders en hul ouers wie dit kies. Dan sal ouers wat oorweeg om te emigreer ter wille van hul kinders se geleenthede, met vrymoedigheid na Afrikaanse skole kan bly migreer.

VERSLAG OOR 2018 SE NASIONALE BLADSY 36 MATRIEKUITSLAE SKOLE.CO.ZA BRONNE • NSC Examinations 2019: Examination Report • NSC Examinations 2019: School Performance Report • NSC Examinations 2019: Subject Report • DOE Education Statistics at a Glance, 2007 • South African Institute for Race Relations, Education Report 2018

NAVORSERS Johan Koekemoer • [email protected] Marlien van der Westhuizen • [email protected]

BESTURENDE DIREKTEUR: SKOLEONDERSTEUNINGSENTRUM Dr. Danie Brink • [email protected]

HOOF: ONTWIKKELING Melanie Buys • [email protected]

HOOF: OPLEIDING Hugo Vermeulen • [email protected]

HOOF: INNOVASIE Valentyn van der Merwe • [email protected]

SKAKELBEAMPTE Elaine Krige • [email protected]

GRAFIESE ONTWERP & UITLEG Aksent Media • [email protected]

Hoewel die grootste sorg geneem is om die akkuraatheid van die uitslae asook hierdie verslag te verseker, mag tegniese foute ingesluip het. Kontak ons gerus indien u ‘n tegniese fout vermoed. Tel: 012 612 0234 E-pos: [email protected] skole.co.za

BLADSY 38