AHENK MÜZİKOLOJİ DERGİSİ
[email protected] GELENEKSEL İRAN MÜZİĞİNDE KULLANILAN FORMLAR, ÇALGILAR ve KÜLTÜREL ETKİLEŞİM Şeyma ERSOY ÇAK ÖZET Müzik, antropologlar tarafından kültürün en önemli konservatif öğelerinden biri olarak kendi varlığını koruyan ve toplumdaki bazı öğeleri zaman içerisinde değişime uğratabilen bir unsur şeklinde tanımlanabilmektedir. Bu nedenle, bir toplumun müziği değişim yaşarken, bu olay etnomüzikologların olduğu kadar, sosyal antropologlar ve kültür tarihçilerinin de ilgisini çeken bir süreci temsil eder. Kültürel etkileşimlerin söz konusu olduğu yakın coğrafyalarda en önemli etki merkezlerinden biri müzik alanıdır. Bu anlamda, 20. yüzyılda toplumun her kademesinde sosyal değişimin bir parçası olarak büyük dönüşümler yaşayan İran’ın, yakın coğrafyalarla yaşadığı kültürel etkileşim ve bölgede değişen müzikal unsurlar göz önüne alındığında, verimli bir çalışma sahası oluşturduğu söylenebilir. İran müziğinin antik dönemden beri oldukça sofistike bir yapıya sahip olduğu, günümüzde ise İran müziğinin geçmişe dönüş yaptığına dair fikirler olmasına rağmen, bunu ispat edecek o dönemlere ait melodiler için kesin kayıtların mevcut olmadığı bilinmektedir. Bu sebeple, İran müziği otoriteleri, bölgede tek bir müzikal gelenekten ziyade birçok geleneğin varlığından bahsetmektedir. Bu çalışmada amaç, İran müzikal tarihine genel bakış ve bölgedeki kültürel etkileşim ışığında, geleneksel (klasik) İran müzik teorisi, müzikal formlar ve çalgıların tanımlamalarını yapmaktır. Veri toplama ve inceleme ile nitel araştırma